Haarlems Dagblad
Tien jaar
Coornhert-lyceum binnen half uur
door brand gedeeltelijk verwoest
Bevin en Acheson zuilen weilicht
de Balkan-situatie bespreken
64e Jaargang No. 19337
Bureaux: Grote Houtstraat 93, Telefoon Adver
tenties en Administratie 10724, 14825. Redactie:
10600. Directeur-Hoofdredacteur: 15054. Bijkant.
Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Telefoon 12230.
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Telefoon 12713, 10132.
Hoofdredacteur: Robert Peereboom
m €>prcrtjtc Daartcmetbc Courant (3titno (60)
Zaterdag 3 September 1949
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiate
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent, per kwartaal
4,25. ^Franco per post f 4,75. Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Directie: P. W. Peereboom en Robert Peereboom
T7"ANDAAG is het tien jaar geleden dat
de tweede Wereldoorlog begon. De
Duitse inval in Polen, de Engelse en Franse
oorlogsverklaringen aan Duitsland ken
merkten dat begin. Het lijkt veel langer
geleden, omdat er zoveel op is gevolgd,
ook zoveel dat ons direct trof. Nederland
voorzag dat op die schone Zondag van 3
September 1939 nog geenszins, al was de
mobilisatie al enkele dagen tevoren begon
nen. Mobilisatie was voor ons geen begrip,
dat het zelf betrokken worden in de strijd
aanduidde. Tijdens de eerste wereldoorlog
hadden wij haar vier jaar en vier maanden
lang beleefd.zonder oorlog. Wie kon nu
vijf dagen oorlog en vijf jaar bezetting
voorzien? Bovendien leek Miet de meesten
onaannemelijk dat wij aangevallen zouden
ivorden. Wij waren immers neutraal en
hielden ons builen de internationale poli
tiek en de conflicten der machtigen. Deze
opvatting hield eigenlijk in, dat neutrali
teit een toverwoord was dat een soort vrij
brief verschafte.
Ge herinnert u de snelle ondergang van
Polen, in een week of drie tijds. Die was
niet in zulk tempo verwacht. Poolse ver
tegenwoordigers in het buitenland hadden
nogal uitgepakt over hun bewapening, de
omvang van hun legermacht en de be
kwaamheid van hun generaals. Ook waren,
er moeilijk-toegankelijke bossen en moe
rassen in het uitgestrekte grondgebied,
waarin dit kleine volk leefde. En de eerste
wereldoorlog had de mening doen ontstaan,
gegroeid in militaire kringen, dat de bewe-
jings-strijd ten einde was, dat moderne
legers onvermijdelijk in een positie-strijd
moesten vastlopen. De geweldige Maginot-
linie, die Frankrijk aan zijn Oostgrens ge
bouwd had, leek dus onneembaar. Zij zou
minder dan een jaar later vallen; de snelle
Duitse aanval zou er omheen trekken. En
de Westelijke geallieerden zouden uit de
ondergang van Polen in September '39 nog
p.iet eens de volle conclusie hebben getrok
ken.
Polen werd weer verdeeld. Het is in zijn
bewogen' cn ongelukkige historie telkens
weer anders verdeeld. Het viel aan Hitier
len prooi nadat hij Oostenrijk (bij de An
schluss) en Tsjecho-Slowakije al had in-
jerekend. Plet Westen poogde toen de vrede
e bewaren en te blijven onderhandelen.
Misschien is het merkwaardigste van alles
dat het zich niet hechter aaneensloot,
zelfs niet in een militair bondgenootschap
ran al de betrokkenen. Maar de kleine lan
den hoopten nog dat zij door neutraliteit te
handhaven erbuiten zouden blijven. Rege
ringen wilden lot geen prijs Hitler aanstoot
leven. In 1939 verscheen in Amerika onder
:1e titel „Union Now" een boek, waarin on-
middelijke vorming van een Noord-Atlan
tische Federatie bepleit werd. De vooruit
ziende schrijver was zijn tijd en zeker de
daadkracht van het Westen ver vooruit.
Wel deed Churchill in 1940 nog een poging
om federale Unie tussen Groot-Brittarinië
Frankrijk te bewerkstelligen. Maar toen
was Hitier al te ver gevorderd met het op-
•ollen van Europa de ene staat na de
sndere en toen was Frankrijks voorbe
reiding in de trant van de eerste wèreld-
lorlog al een volslagen mislukking geble
ken. Het was te laat. De vorige oorlog is
leus nooit opnieuw gevoerd; het is altijd
volgende geweest die zich aandiende.
Als ge nu, na tien jaar. u bezint op deze
lijd, ziet ge dat het Westen nog niet ver-
inigd is. Het voorstel van de Engelse re
dering aan Frankrijk, tot vorming van een
federale Unie tussen de béide volken, is
log steeds iiiet verwezenlijkt. Zelfs de be
scheiden economische.Unie, onder de naam
Benelux voorgenomen, is na een periode
van veelbelovende voorbereiding blijven
forten en haken. Het belangrijkste ver
schijnsel, wellicht, is het optreden van een
üuropese Raad te Straatsburg, waaraan
nen weliswaar slechts een minimum van
jevoegdheid heeft verleend, maar die een
logal verrassende taal heeft doen horen.
Maar dat is pas een begin. Weer weigert
zen macht in het Oosten met het Westen
ot^Wriendschappelijke overeenstemming te
:omen, weer houdt het Westen vast aan
:ijn dierbare zwakke verdeeldheid. Een
jaar volleen vertrouwen nu nóg op hun
leutraliteit. De overige zijn wel in een
nilitair bondgenootschap verenigd. Het is
nog niet in de practijk ontwikkeld en de
West-Europese deelhebbers zijn stuk voor
tuk zwakke broeders: economisch alleen
loor Amerikaanse hulp in staat, zich op de
leen te houden en met huivering denkend
.an het ogenblik, waarop die een einde
noet nemen. Want de hoop dat die- hulp
ten voldoende op gang zou helpen, om
iaarna op eigen benen te kunnen staan,
s niet vervuld.
Wij zijn overigens niet verder gekomen
jan de toepassing van de ouderwetse mïd-
ielen, die ontoereikend gebleken zijn. De
ierde September 1939, plus hetgeen eraan
rooraiging plus hetgeen erop volgde, heeft
ia tien jaar nog steeds geen voldoende uit
werking in West-Europa doen gelden. Nu
wordt het weer aan de Britse Labour-
égering geweten, die zo remmend optreedt.
iVelnu, dan is het moment daar waarop de
laties van het vasteland moeten tonen, dat
lij tot aaneensluiting besloten zijn. Zulk
len houding zou haar uitwerking in Lon-
ien niet missen. Als kleine landen, kleine
nogendheden,onderling blijven redetwisten
n afwachten tot grote het initiatief voor
ïen nemen, komen zij er onvermijdelijk
iecht éif. Als zij eindelijk de moed en de
•nergie tonen om de handen ineen te slaan
•n gemeenschappelijk beleid te voeren, leg
en zij hun volle gewicht in de schaal.
I7ant dan zijn zij.... een grote mogend-
ïeid geworden. E. P.
MARSHALL-HULP EN INDONESIë
De Organisatie voor Europese Economi
se Samenwerking, die een advies-rapport
opstelt ter verdeling van de door het
Amerikaanse Congres nog toe te wijzen
Marshall-dollars over 1949-1950, heeft in
laar advies een bedrag van 29,2 millioen
ioilar voor Indonesië voorgesteld, als
iparte toewijzing na de souvereiniteits-
iver dracht.
Verkeersongeval eist een dode
Vrijdagmorgen' is op de Soerenseweg te
Apeldoorn een motorrijwiel, dat van öe
oprijlaan van de voormalige jeugdherberg
gekomen, door een vrachtauto uit
Amsterdam aangereden. De motorrijder en
uuo-passagier, twee broers uit Den Haag,
v/erden zeer zwaar gewond. Eén hunner
overleed reeds kort daarna, de ander is in
zorgwekkende toestand in het Julianazie-
tenhuis te Apeldoorn opgenomen.
Drie maal alarm
Brandweer, die al tweemaal was uitgerukt,
trad snel en doortastend op
De Haarlemse brandweer heeft gisteren
een drukke avond gehad, want nauwelijks
was de brand in een hooischuur in Haar
lem-Noord geblust cn het alarm-signaal
voor een brandje in de Grote Houtstraat
dat gelukkig niets .om het lijf had ver
storven, of daar kwam een melding dat het
menens was: Het Coornhert-lyceum in de
Oosterhoutlaan stond in brand. De Haar
lemse brandweermannen waren er in een
ommezien, maar toen brandde het dak reeds
als een fakkel. Nochtans hadden zij het
vuur in een halfuur onder de knie, maar zij
konden niet voorkomen, dat het gehouw
zwaar beschadigd werd en dat daarmee een
geduchte klap werd toegebracht aan het
middelbaar onderwijs in Haarlem, dat toch
reeds zo met zijn schoolruimte omhoog zat.
Het was ongeveer 9.20 uur 's avonds dat
een leerling van de Zeevaartschool, die bij
het Spaarne een luchtje was geen. scheppen,
de eerste, onheilspellende tekenen van het
vuur op de zolderverdieping van het oude
buiten, waar de school gevestigd is, op
merkte. Hij sloeg onmiddellijk alarm, maar
de vlammen vonden in het kurkdroge dak
maar al te gretig voedsel. Toen de brand
weer enige minuten later arriveerde, stond
het dak al in lichterlaaie en sloegen de
vlammen hoog op tegen de donkere lucht.
Reeds op kilometers afstand was de rode
gloed te zien en zij lokte prompt honder
den belangstellenden naar de Oosterhout
laan. Onder hen waren velen, die onmid
dellijk aan de slag gingen om te trachten
althans nog een gedeelte van de inventaris
te redden. Inderdaad slaagden zij er in om
onder leiding van de rector, dr. L. M. van
Dis, die in eigen persoon een skelet van
crematie redde, de inboedel van enige ge
lijkvloerse lokalen en de rectorskamer in
veiligheid te brengen. Ook de twee piano's
van de school konden nog naar buiten
worden gesleept.
Half uur werk
De brandweer attaqueerde inmiddels on
der leiding van haar commandant, de heer
Vernout, het vuur met zes stralen en al
zeer spoedig had zij de brand onder de
knie. Óm ongeveer 10 uur was men al aan
het nablussen. Het snelle en doortastende
optreden van de mannen, wier arbeid bij
het lugubere licht van de vlammen en de
heldere stralenbundel van een schijnwer
per een fantastische aanblik opleverde, had
ieders bewondering. Behalve de belang
stellenden die zich rond het terrein van
de brand verdrongen, waren er vele auto
riteiten aanwezig, waaronder natuurlijk
burgemeester Cremers, weth. Sehreurs.
de hoofdcommissaris van politie J. Fcr.-
tijne, commissaris W. .T. Gorter, de substi
tuut-officier van justitie mr. G. W. F. van
der Valk Bonman cn de gemeente-secretaris
mr. Th. A. Wesstra.
Grote schade
De schade aan het gebouw is inderdaad
aanzienlijk en het is de vleugel aan de kant
van De Hout, die het meest heeft geleden.
De zolder-verdieping is aan die kant vol
komen vernield en de eerste étage is even
eens zeer zwaar beschadigd. Ook de rest
van het gebouw is er niet zonder kleer
scheuren af gekomen en de waterschade
heeft de rest gedaan. Op zijn zachtst ge
zegd moet het voorlopig als onmogelijk
worden beschouwd het gebouw weer als
school te' gebruiken en voordat het ooit
nog eens zover komt, zullen er reparatie
werkzaamheden op grote schaal aan te pas
moeten komen.
Vacantie net om
Het is nog één troost, dat de bijgebouwen,
die men op het ogenblik aan het optrek
ken is en waarin twaalf lokalen zullen ko
men, gespaard zijn gebleven. De lessen
hadden aanstaande Maandag weer zullen
beginnen, maar hoe daar .nu een mouw
aangepast kan worden, wist dr. van Dis,
die begrijpelijkerwijs zeer getroffen was
door het verlies van zijn school, gister
avond nog niet te zeggen. Zelfs toen het
gebouw nog voorhanden was. moest men
al passen en meten om deze druk-bevolk-
te school te laten marcheren.
De oorzaak
Over de oorzaak van de brand viel gis
teravond nog niets met zekerheid te zeg
gen. Wel deelde de rector ons mede dat er
gistermiddag werklieden met een lamp in
het gebouw bezig waren geweest.
Een onderzoek hedenmorgen ter plaatse
door de onderwijs-autoriteiten ingesteld
heeft aangetoond, dat er in de restanten
van het Coornhert-Lyceum geen onder
wijs meer te geven is.
Er moet dus een oplossing gezocht wor-
Een gedeelte van de inventaris en de leer
middelen kon uit de brandende school in
veiligheid gebracht worden. Een brand
weerman redt hier ,JVIagere Hein" uit de
vuurgloed.
den om de leerlingen elders onder te bren
gen.
Hedenmiddag wordt door de belangheb
benden bij deze regeling een vergadering
gehouden om verschillende mogelijkheden
te bespreken.
Sicilië wordt „uitgekamd"
De Italiaanse politie is begonnen met
het nemen van maatregelen tegen hen, die
de bandietenleider Salvatore Giuliano gun
stig gezind zijn. Het doel hiervan is een
einde te maken aan de werkzaamheden der
„vijfde kolonne" van deze aartsmisdadiger.
waardoor hij inlichtingen (bijvoorbeeld
over tegen hem gerichte politiemaatrege
len) verkrijgt. Een onbekend aantal per
sonen is in arrest gesteld.
Voorts heeft de politie twee journalisten
gelast het gebied te verlaten, dat onder
Giuliano's „operatieterrein" wordt gere
kend. De betrokkenen zijn Pablo de Santis,
medewerker van het te Buenos Aires ver
schijnende dagblad „La Prensa" en Frida
Peudichle van de „Wiener Illustratierte".
De Haarlemse brandweer heeft een warm karweitje gehad aan de blussing van de
brand in het Coornhert-lyceum en vooral de spuitgastop het topje van de motor-
ladder, die vlak boven de hitte die uit het brandende dak opsteeg, zijn werk moest
doenwas weinig te benijden.
Japan streeft naar
een vredesverdrag
Japans premier. Sjigeroe Yosjida, heeft
gisteren beloofd, dat zijn land de verplich
tingen met betrekking tot alle vooroor
logse buitenlandse leningen zal nakomen
en het geld, dat uit de Amerikaanse steun
fondsen werd verkregen, terug zal betalen.
Premier Yosjida's rede werd gehouden
in antwoord op een toespraak van generaal
MacArthur, de Amei-ikaanse opperbevel
hebber in Japan, die zei, dat Japan thans
gereed was voor een vredesverdrag.
De premier zei, dat generaal MacArthur
een „hoopvol beeld" van Japan had gege
ven. Hij zei verder, dat Japan moet zorgen,
dat het zo spoedig mogelijk zichzelf kan
bedruipen. Het is noodzakelijk, dat het
land een export-handel opbouwt, grond
stoffen invoert en buitenlands kapitaal
aanmoedigt, aldus de premier.
„Al wat ik de Japanners kan beloven
zijn lange jaren van soberheid, hard wer
ken, gebrek en zelfverloochening", aldus
de premier.
Het Japanse volk moet „de last van de
nederlaag moedig dragen" en het land
weer opbouwen.
De Japanse regering zal zorgen, dat de
pogingen der communisten, die „op buiten
landse instigatie" handelen, om verwar
ring te stichten en de sociale orde te ver
nietigen, geen succes zullen hebben, aldus
de premier.
De rede van de premier werd gehouden,
nadat er een door de rede van generaal
MacArthur geïnspireerde campagne was
ingezet voor het spoedig sluiten van een
vredesverdrag met Japan.
Na een oproep tot actie in het gehele
land door Tetsoe Katayama, ex-premier
en sociaal-democratisch leider, werd gis
teravond door 200 leiders op het gebied
van cultuur, onderwijs en het dagbladbe
drijf een comité gevormd, dat „concrete
maatregelen" moet ontwerpen voor de
actie.
Katayama had Vrijdag een onderhoud
van een uur met generaal MacArthur.
In Gorssel is Vrijdag: door nog onbe
kende oorzaak een boerderij door een
hevige brand verwoest. De brandweer stond
vrijwel machteloos tegenover de vuurzee
door gebrek aan bluswater. Persoonlijke
ongelukken deden zich niet voor. Alles was
verzekerd.
Over Amsterdam
Op pagina vijf van dit nummer vindt
gij een nieuwe rubriek. Zij heet „Hel
Hek van de Dam" en in dat hoekje kunt
gij enige malen per week vinden wat er
voor belangrijks gebeurt in de hoofd
stad onder wier rook wijliggen, althans
hetgene dat BOEDA die voor deze ru
briek zorgt het belangrijkste acht. Dit
zal ■waarschijnlijk niet de dingen des
plechtigen en killen maatschappelijk en
verkeers betreffen. Niet de vergaderin
gen van het Bedrijfschap NIottenballen
en aanverwante producten en niet de
dividenden der onderscheidene naam
loze vennootschappen. Wél hoopt BOE-
D.4 u te vertellen van de grappige en
p misschien soms een likje weemoedige
taken, die zo helemaal Amsterdams
zijn. En voorts zult ge er iedere keer in
het hoekje „In de hoofdstad uit" vin-
den, waar gij in Amsterdam terecht
Shunt, om u (al naar uw geaardheid)
s lachend of peinzend te verpozen.
Hoge Commissarissen zullen
geen nazi-pers tolereren
De Hoge Commissarissen voor Duits
land der drie Westelijke bezettende mo
gendheden hebben gisteren gedreigd maat
regelen te zullen nemen tegen het weder
verschijnen van dagbladen in de drie
Westelijke bezettingszones, waarvan men
weet dat zij nationaal-socialistische sympa
thieën hebben. Zij hebben in beginsel een
wetsontwerp goedgekeurd, dat hen ver
strekkende bevoegdheden verleent voor het
uitvaai'digen van richtlijnen op.het gebied
van het perswezen, de radio-omroep, het
verspreiden van nieuwsberichten in het al
gemeen en op het terrein van de amuse
mentskunst.
In een officiële door de drie Hoge Com
missarissen uitgegeven verklaring wordt
gezegd dat, indien de Duitse federale auto
riteiten en de regeringen der deelstaten
er niet in slagen dusdanige maatregelen
te treffen, dat hierdoor het democratische
leven en de democratische pers in Duits
land worden gevrijwaard voor anti-demo
cratische invloeden, „de Hoge Commissa
rissen niet zullen aarzelen gebruik te ma
ken van de hen overeenkomstig de bepa
lingen van het bezettingsstatuut verleende
bevoegdheid om in te grijpen".
De Amerikaanse bezettingsautoriteiten
in Beieren hebben geconstateerd, dat tach
tig van de honderd en zes aldaar in de
laatste tijd opnieuw verschenen dagbladen
nationaal-socialistische en anti-democra
tische denkbeelden zijn toegedaan.
Opvolger van Clay in functie
Generaal Thomas T. Handy is Vrijdag
uit Parijs in Frankfort gearriveerd om .het
bevel over de Amerikaanse troepen in Eu
ropa, als opvolger van generaal Lucius
Clay, op zich te nemen. De 57-jarige gene
raal en voormalig chef van de staf van het
legerhoofdkwartier in Washington ver
klaarde tegenover verslaggevers, dat hij
in zijn nieuwe functie „de toekomst niet
vol pessimisme tegemoet zou zien". Verder
zeide hij niet te weten van plannen om de
sterkte van de Amerikaanse bezettings
troepen in Duitsland in de naaste toekomst
te verminderen.
Kanton in de frontlinie
Welingelichte waarnemers te Hongkong
voorspelden Vrijdag de val van Kanton
binnen twee weken. Volgens berichten uit
Kanton verwachten de nationalisten daar
entegen, dat zij de stad tot in October kun
nen houden.
Berichten uit Chinese bron melden
hevige gevechten op 16 km afstand van de
spoorweg Hankou-Kanton nabij de stad
Tsenhsien, 100 km ten Noorden van Kan
ton. Dichter bij Kanton, in het gebied van
Ilsjang, zouden guerillastrijdkrachten ech
ter reeds op 8 km van de spoorweg, staan,
Engelse leveranties aan Joegoslavië
LONDEN, (United Press). De
toekomstige houding .van het Westen
tegenover Joegoslavië zal, naar te
Londen wordt verwacht, binnenkort te
Washington besproken worden tussen
de Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Dean Acheson. en zijn
Britse collega Ernest Bevin, die daar
bij zullen pogen zoveel mogelijk tot
een gemeenschappelijke politiek te
komen.
Joegoslavië heeft dringend behoefte aan
machines en andere goederen uit het Wes
ten om het hoofd te kunnen bieden aan de
economische blokkade van de Cominform,
doch tegelijkertijd streeft men er in Bel
grado naar de indruk van een soort bond
genootschap tussen het Titö-régime en het
„kapitalistische Westen" te vermijden. De
cloor Engeland te lgveren goederen zullen
onder meer bestaan uit machines, olie,
vervoermiddelen en textiel en ruil waar
voor de Joegoslaven koper, hout, granen
en fruit zullen verschaffen. Joegoslavië
schijnt vooral behoefte te hebben aan ma
teriaal voor de mijnen, olie en zware ma
chines ten behoeve van de voltooiing van
het vijfjarenplan, dat ernstig in gevaar is
gebracht door de stopzetting der leveran
ties uit het Oosten.
De moeilijkheden in de huidige onder
handelingen tussen Engeland en Joegosla
vië zijn van politieke en financiële aard.
Tito stelt zich volgens Westelijke diplo
maten op het standpunt, dat de handel
met het Westen niet gebaseerd mag zijn
op politieke concessies en dat men uitslui
tend dient uit te gaan van het principe
„koper tegen machines". Daarnaast vormt
het gebrek aan sterling in Joegoslavië een
obstakel voor de aanvoer van grote voor
raden uit Engeland. Men verwacht daarom
dat Engeland spoedig een begin zal maken
met het verlenen van ciedieten aan Joe
goslavië of aan de firma's die materiaal
aan de Joegoslaven zullen leveren.
Bij de besprekingen in Washington zal
wellicht worden bepaald in hoeverre het
embargo op de leveranties aan Belgrado
kan worden opgeheven. Er is geen sprake
van opheffing van het wapenembargo,
maar men gelooft dat zekere ruwe stoffen
en industriële artikelen, waarvan de ex
port naar Oost-Europese landen verboden
was, van de zwarte lijst zullen worden af
gevoerd. voor zover zij voor Joegoslavië
bestemd zijn.
Tsjechische sympathie voor Tito
Reuter meldt uit Praag: De Joegoslavi
sche ambasasde te Praag- heeft medege
deeld, dat Joegoslavië geen uitnodiging
heeft ontvangen voor de najaarsbeurs te
Praag, die 11 September opent, niettegen
staande Joegoslavië een grote ruimte op
de beurs had willen afhuren. De ambas
sade verklaarde, Jat Joegoslavië niettemin
wel een uitnodiging aan Tsjechoslowakije
had gezonden om deze maand deel te ne
men aan de beurs te Zagreb. Tsjechoslo
wakije had de uitnodiging echter afgewe
zen. In niet-ol'ficiële kringen, aldus Reuters
correspondent te Praag, toonde men zich
teleurgesteld over het feit, dat Joegoslavië
niet aan de najaarsbeurs zou deelnemen.
Slachtoffers van tyfoon
in Japan
TOKIO, 2 September (Reuter). De
officiële cijfers van het aantal slachtoffers
tengevolge van de tyfoon, die Donderdag
over Tokio raasde, hebben het totaal van
144 bereikt, nu de verbindingen met de
getroffen gebieden hersteld zijn. Het
hoofdbureau van politie maakt melding
van 95 doden, 49 vermisten en 417 gewon
den,
Bij vorige gelegenheden behoorde Joego
slavië tot de grootste inzenders.
Uit contact met communisten in het
algemeen, aldus Reuters correspondent,
blijkt, dat er in aanzien:.ke mate sympa
thie voor Tito wordt gekoesterd. Hoewel de
officiële Tsjechische pers instemt met» het
koor van Sovjet-Russische verwijten aan
Tito, schijnt het aan weinig twijfel onder
hevig, dat Tito's houding bij velen bewon
dering heeft gewekt. Er is echter geen en
kele concrete aanwijzing, dat de Tsjecho-
Slowaakse communistische partij zich zou
kunnen zien geplaatst tegenover een open
lijke dissidente beweging.
Tifo verwacht geen
Russische aanval
De Amerikaanse hoogleraar K. F. Ma
ther die op 24 Augustus een onderhoud
heeft gehad met maarschalk Tito deelde
te Parijs in een exclusief interview aan
United Press mede dat Tito hem had toe
vertrouwd dat hij geen Russische inval In
Joegoslavië verwacht.
Mather, die hoogleraar is aan de Harvard
universiteit, zei dat hij met enkele andere
Amerikanen op 24 Augustus bijna vijf
uren heeft doorgebracht in de zomerresi
dentie van de leider van de Joegoslavische
sthat op het eiland Brioni in de Adriati-
sche Zee. Mather op het punt per vlieg
tuig naar Boston te vertrekken zei: „Wij
hebben Tito recht op de man af gevraagd
of hij niet verontrust was door de „woor
denoorlog" die door de Cominform tegen
Joegoslavië is ontketend en of hij niet
vreesde dat die gevolgd zou worden
door een openlijke oorlog met Rusland.
Zonder een ogenblik te aarzelen ant
woordde hij toen: „Ik verwacht niet dat
wij militair zullen worden aangevallen".
Prof. Mather zei dat Tito als begin van
de slechte verhouding met Moskou noemde
zijn ontmoeting met Stalin in 1944 in Mos
kou. Hij zei dat een van de andere Ameri
kanen uit het gezelschap Tito had ge
vraagd: ..Was uw verhouding tot Slalin
goed en harmonieus toen u hem in 1944
in Moskou ontmoette?" Tito had
die vraag zwijgend aangehoord, was toen
plotseling rechtop gaan zitten, had zijn
ellebogen stevig op de tafel geplant en kort
af geantwoord: „Nee, die was niet goed
en harmonieus".
Hij vertelde ons dat hij gekant was tegen
Stalins program voor de satellietstaten en
dat zijn bedenkingen daartegen dezelfde
waren als die tegen het Marshall-plan. Hij
zei niet te zullen tolereren dat enige
vreemde mogendheid, hetzij uit het Oosten
of uit het Westen, aan hem de wil zou op
leggen of het economisch program van zijn
land zou bepalen.
„Hij erkende dat de economische blokkade
gevaarlijke vormen aannam. Hij verklaar
de te hopen op leningen van de wereldbank
en de export-importbank en op soepeler
toepassing van de tot dusverre voor Joe
goslavische aankopen van goederen en ma
chinerieën in de Verenigde Staten geldende
beperkende bepalingen. Hij zei er van ver
zekerd te zijn dat hij de strijd zou kunnen
volhouden .indien hij al het verlangde zou
ontvangen. Hoe dan ook. hij was vast voor
nemens door te zetten. Zeer beslist was hij
in zijn bewering dat hij ten koste van alles
de onafhankelijkheid van zijn land zou
handhaven", aldus prof. Mather.
„Hij liet duidelijk uitkomen dat hij zeer
veel belang heeft bij goede economische
betrekkingen met het Westen, maar dat hij
hulp uit het Westen niet verlangt indien
daarvoor moet worden betaald met inmen
ging in het economische leven of het com
munistische program van zijn land."
Het woord is aan....
Fred Allen:
Ik houd vctn lange wandelingen,
vooral als zij ondernomen worden
door mensen die mij ergeren.
1
RONDE TAFEL-CONFERENTIE:
Centrale commissie
heden in vergadering
Hedenmorgen zou <?m 11 uur in dc Haag
se Tréveszaal dc tweede vergadering der
centrale commissie der Ronde Tafel-con
ferentie plaatsvinden, welke onder voor
zitterschap zou staan van de leider der
republikeinse delegatie, drs. Hatta.
Op de voorlopige agenda dezer bijeen
komst, waarbij ook de UNO-commissie
aanwezig zou zijn. stonden als punten van
bespreking vermeld:
1. De werkzaamheden der commissies.
2. De te volgen procedure met betrek
king tot toelating en horen van de minder
heden op de vergaderingen van de Ronde
Tafel-conferentie,
3. De voorlichting omtrent de conferentie.
4. Aanstelling adjunct secretarissen-ge
neraal.
De aangekondigde bijeenkomst van de
voorzitters en vicc-voorzitters der drie de
legaties in de commissie voor financiële
en economische aangelegenheden had Don
derdagmiddag plaats en werd Vrijdagmid
dag nog door een overeenkomstige bespre
king gevolgd, waarna Maandag 5 Septem
ber een formele vergadering der volledige
commissie zal worden gehouden.
In die vergadering zal verslag worden
uitgebracht over de resultaten van de eer
der door de voorzitters en vice-voorzitters
der drie delegaties gehouden besprekingen.
Voorts zullen dan enkele sub-commissies
worden ingesteld.
Nederlandse Rijnvaart
in het gedrang
Blzonale autoriteiten „hebben
begrip", doch handhaven
mistoestand
De bijzondere correspondent van de New
York Times bericht uit Zürich, dat de Ne
derlandse regering een formeel protest
heeft ingediend bij de Amerikaanse auto
riteiten in Duitsland, met betrekking lot
het schenden van de in September 1948
gesloten overeenkomst. Deze overeenkomst
houdt onder meer in, dat er geen discri
minatie zal zijn bij het gebruik van de
grote havens, die de Rijn met de Oceaan
verbinden. Deze overeenkomst werd ge
sloten tussen de bizónale autoriteiten en
de Nederlandse en Belgische regeringen.
De correspondent merkt op, dat „een van
de ergste wonden, die een gezondmaking
van de Europese economie verhinderen,
weer geopend is".
Van Nederlandse zijde vernemen wü.
dat er te dien aanzien nog. geen formeel
protest is ingediend.
Op het ogenblik worden in Frankfurt
besprekingen gehouden over het handels
verdrag tussen Nederland cn Duitsland.
In het kader van dit handelsverdrag
wordt ook het hiervoor genoemde vraag
stuk besproken.
Verwacht wordt, dat dezer dagen over
het handelsverdrag in zijn geheel zowel
als over dit onderdeel een definitieve be-
lissing zal worden genomen. Van deskun
dige zijde merkt men ons op, dat er eigen
lijk niet van een schending van de over
eenkomst kan worden gesproken. Men moet
het zo zien, dat de toestand in het laatste
jaar niet van die aard is, als men in Ne
derland mocht verwachten. Er heerst ont
stemming, dat alles nog niet vlot is verlo
pen, hetgeen enige malen aan de bizónale
autoriteiten is kenbaar gemaakt. Men
toonde daarvoor begrip en vroeg te wach
ten op nieuwe instructies van de Joint ex
port and import agency.
Deze nieuwe instructie is sinds i enige
dagen ingegaan. Opgemerkt wordt, dat
deze nieuwe instructie de toestand niet
verslechtert, maar dat deze wordt gehand
haafd, waardoor de teleurstellingen blij
ven. Afgewacht dient nu te worden welk
resultaat de besprekingen in Frankfurt
zullen hebben.
Amerikaanse ambassadrice
in Den Haag?
Ancla verneemt, dat in Congreskringen
te Washington de naam van mevrouw
Eugenia Anderson, democratisch afgevaar
digde voor Minnesota, wordt genoemd als
eventueel in aanmerking te komen om tot
ambassadeur van de Verenigde Staten in
Den Haag of in Kopenhagen te worden
benoemd. Van personen, die in nauw con
tact staan met mevrouw Anderson, ver
nam Aneta dat inderdaad binnen enige
tijd haar benoeming tot ambassadeur van
de Verenigde Staten kan worden ver
wacht. Deze zegslieden weigeren echter te
onthullen, welke de standplaats van me
vrouw Anderson zal worden.
JWooooooooooccocooocoot
WEINIG VERANDERING
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt. geldig van Zater
dagavond tot Zondagavond, opgemaakt
te tien uur:
Gedeeltelijk bewolkt met langs do
Noordzeekust hier en daar enige lichte
regen of motregen. In de rest van het
land overwegend droog weer. Meest
zwakke wind uit Zuidelijke richtingen.
Weinig verandering in temperatuur.
4 September:
Zon op 5.55 uur, onder 19.22 uur
Maan op 18.53 uur. onder 1.52 uur
5 September:
Zon op 5.57 uur. onder 19.20 uur
Maar. op 19.09 uur. or.der 3.11 uur
Hoog watcrt(j den:
Zaterdag 3 Sept.: 0.14 en 12.59 uur.
Zondag'4 Sept.: 1.34 en 14.09 uur.
Maandag 5' Sept.: 2.28 en 14.56 uur.
Laagwatertijden:
Zaterdag 3 Sept.: 8.12 en 20.47 uur.
Zondag 4 Sept.: 9.30 en 21.57 uur.
Maandag 5 Sept.: 10.29 en .22.49 uur.
