c
J
Over samenwerking van gemeenten
Radio geeft Donderdag
Hr. Ms. Zeehond (met snuiver) gaat
duikproeven nemen in de Oceaan
Kamercommissie niet bevredigd
door de jongste deviezennota
Haarlem had de primeur
van de automatische telefoon
DE MEESTEÏWUITVINDER
Q Wereldnieuws
VoensÏÏaj* Ti SepteniEer 1919
2
De Comnussie-Ter Veen constateerde daarvan weinig
resultaat, daarom pleit zij voor samenvoeging
De commissie-Ter Veen, die in opdracht
van Gedeputeerde Staten van Noordhol
land de gemeentelijke indeling van Noord
holland bestudeerde, wijdde ook haar aan
dacht aan de quaestie van de samenwer
king van gemeenten.
De kern der huidige moeilijkheden om
schrijft zij aldus: „Vele plattelandsge
meenten beschikken over een te gering
aantal inwoners, verschillende steden heb
ben gebrek aan grond. De ene categorie
mist mensen, de andere grond".
De oplossing van dit vraagstuk lijkt,
zo vervolgt het rapport, eenvoudig: ver
enig plattelandsgemeenten en voeg aan
grenzende gemeenten bij de stad, die be
hoefte aan ruimte heeft. Los het vraagstuk
op door samenvoeging. Inderdaad werden
in het verleden reeds verschillende ge
meenten samengevoegd, maar zulke voor
stellen stuitten veelal op grote bezwaren.
Voorstellen riepen in het parlement vaak
sterke tegenstand op. Voor een deel waren
de bezwaren van principiële aard, voor een
ander deel werden zij opgeroepen door hen
die streden voor plaatselijke en groeps
belangen.
Tegenstanders van samenvoeging zien
een betere weg in de vrijwillige samen
werking van gemeenten, waardoor de his
torisch gegroeide eenheden de gemeen-
schapelijke belangen van aaneengren-
zende gemeenten kunnen behartigen.
De commissie merkt evenwel op: On
danks de regeling, verval in de Gemeente
wet, die de mogelijkheid tot samenwer
king opent, heeft in de practijk daaraan
veel ontbroken. Vandaar dat later ook de
mogelijkheid van gedwongen samenwer
king in de wet werd gelegd. „De betekenis
van de al dan niet vrijwillige samenwer
king van gemeenten is niet gering. Maar
het is duidelijk, dat samenwerking,
welke vorm ook, nimmer samenvoeging
als laatste middel overbodig zal maken.
Die samenwerking zal toch steeds het
bereiken van een bepaald omschreven doel
beogen, zoals de stichting en exploitatie
van een destructor, het beheer van een
intercommunale gezondheidsdienst, of
schoolartsendienst, of drinkwatervoor
ziening.
De verwachtingen, gekoesterd van sa
menwerking tot behoud van zelfstandig
heid van kleinere gemeenten zijn zo
constateert de commissie niet vervuld
geworden. Vaak was dit een gevolg van
onwil, zelfs wanneer het belang der sa
menwerking duidelijk sprak, maar des te
meer, naarmate het gewicht der belangen
uiteenliep. Veelal werd die onwil veroor
zaakt door de zuinigheid, welke kleine
gemeenten doorgaans kenmerkt, maar die
overigens, gelet op de plattelandsverhou
dingen en de wijze waarop de gemeente
lijke huishouding haar inkomsten verkreeg,
gemakkelijk te verklaren is, daar elk be
sluit, waaraan financiële consequenties ver
bonden waren, welhaast werd gevoeld als
een onwelwillende daad tegenover de zo
goed gekende belastingbetalers. Samen
werking tussen stad en platteland werd
nog bemoeilijkt door de vrees voor de
grote stad; samenwerking tussen de sterke
en de zwakke komt doorgaans neer op'
overheersing door de sterke.
Een systeem van gedwongen samenwer
king verslapt het initiatief der afzonder
lijke gemeenten, dat het teken en de
uiting is van gezond zelfstandig leven,
omdat het de leiding yoor een deelvan
het gemeentelijk levenverlegt van de
gemeente zelf naar de provinciale of
landsoverheid.
Op deze overwegingen pleit de commis
sie er voor om in verschillende gevallen
tot samenvoeging van gemeenten te ko
men. (Zoals wij reeds mededeelden wil
zij het aantal gemeenten in Noordholland
van 121 tot 58 verminderen).
Samenvoeging van gemeenten beoogt het
scheppen van een nieuwe gemeenschap op
een nauwkeurig omgrensd territorium.
Waar de oude, kleine gemeenten te zwak
bleken om een eigen huishoudelijk leven
te leiden, beoogt de samenvoeging de vor
ming ener duurzame lotgemeenschap, be
rustend op gelijke gezindheid en gelijk
heid van communaal belang.
De steden hebben zo stelt de com
missie vast demografisch gezien de be-
Heringa Wuthrich
HAARLEM
BLIKSEMAFLEIDERS
HILVERSUM I. 301.5 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Pla
ten. 7.45 Gebed, 8.00 Nieuws. 8.15 Platen.
9.00 Voor de vrouw. 9.05 Platen. 9.40
Schoolradio. 10.00 Platen. 10.15 Morgen
dienst. 10.45 Orgel. 11.00 Voor de zieken.
11.45 Platen. 12,00 Angelus. 12.03 Plano.
12.30 Mededelingen. 12.33 Lichte muziek.
3 2.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws. 13.20
Septet. 13.45 Voor de vrouw. 14.00 Metro-
pole-orkest. 14.40 Voor de vrouw. 1.00
Kamerorkest. 16.00 Bijbellezing. 16.45 Pla
ten. 17.00 Voor de jeugd. 17.30 Madrigaal
koor. 18.00 Platen. 18.15 Land- en tuin-
bouwpraatje. 18.30 Voor de strijdkrachten.
39.00 Nieuws. 19.15 Orgel. 19.30 BBC-
symphonie-orkest. 20.45 Platen. 21.00 Cau
serie. 21.20 Lichte muztek. 21.50 Platen.
22.00 Kwartet. 22.15 Buitenlands overzicht.
22.35 Platen. 22.45 Overdenking. 23.00
Nieuws. 23.15 Residentiè-orkest en solisten,
HILVERSUM II, 414.5 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Platen. 7.50 Dagopening.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 8.55 'Voor de
vrouw. 9.00 Platen. 9.30 Waterstanden. 9.35
Platen. 10.00 Morgenwijding. 10.15 Platen.
10.50 Voor de kinderen. 11,00 Platen. 11.45
Tuinbouwcausene. 12.00 Platen. 12.30 Me
dedelingen. 12.33 „In 't spionnetje". 12.38
Piano en orgel. -13.00 Nieuws, 13.15 Viool-
recital. 13.45 Platen. 14.00 Naaicursus. 14.30
Solistenconcert. 15.00 Voor de zieken. 16.00
Gevarieerd programma. 17.00 Kaleidos-
coop. 17.30 Platen. 17.40 Ronde Tafel-confe
rentie. 17.50 Het Rijk Overzee. 18.00
Nieuws. 18.15 Sportpraatje 18.30 Dansmu
ziek. 19.00 Klankbeeld. 19.10 Causerie. 19.30
Pianospel en zang. 20.00 Nieuws. 20.15
Philharmonisch Orkest. 21.00 „Jody en het
Herten jong". 22.15 Verzoekprogramma.
22.45 „Ik dacht zo". 23.00 Nieuws. 23.15
Reportage. 23.25 Platen.
BRUSSEL, 322 M.
12.00 Platen. 12.15 Piano en zang. 13.00
Nieuws. 13.15 Platen. 14.00 Symphonie-
orkest, 17.00 Platen. 17.05 Nieuws. 17:15
Kinderuurtje. 18.10 Syndicale kroniek. 18.25
Platen. 18.30 Voor de soldaten. 19.00
Nieuws. 19.30 Zang en piano. 19.50 Feuille
ton. 20.00 Verzoekprogramma. 21.00 en 21.30
Platen. 21.45 Actualiteiten. 22.00 Nieuws.
22.15 en 22.45 Platen. 22.50 Nieuws. 22,55
Platen.
BRUSSEL. 484 M.
12.05 Orkest. 13.15, 14.00, 14.55 en 17.10
Platen. 18.30 Orkest, 19.40 Platen. 20.00
Hoorspel. 22.15 en 22.45 Platen.
langrijke functie het bevolkingsoverschot
van het platteland een bestaan te verze-
kei-en.
In de periode 19311936 gaven 27 van
de 125 gemeenten in Noordholland een
afneming van bevolking te zien, in de ja
ren 19371939 zelfs 32. Dit waren alle,
behalve Medemblik, plattelandsgemeenten.
Verschillende kleine gemeenten vertonen
in demografisch opzicht een kwijnend ka
rakter, alle staan een groot deel van hun
geboorte-overschot af aan de steden.
Opmerkelijk is dat de commissie in haar
advies het woord „annexatie" geheel ver
meden heeft. Wel stelt zij voor zeer veel
kleine gemeenten samen te voegen, maar
dit ziet zij blijkbaar als het scheppen van
een nieuwe gemeente waarin alle bewo
ners van begin af zullen ijveren voor de
nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden.
B.P.M. bestelt een
gasturbine-generator
De Bataafse Petroleum Maatschappij
heeft aan de „Gasturbine Maatschappij
N.V." opdracht gegeven een gasturbine
generator te leveren bestemd voor een
boorterrein in Venezuela.
De gasturbine-generator zal een maxi
mum vermogen hebben van 2000 k.W. Het
electriciteitsverbruik op de boorterreinen
neemt steeds toe. Daardoor worden aan de
terveincentrales steeds hogere eisen gesteld.
De Bataafse Petroleum Maatschappij is
van mening, dat de gasturbinetechniek
thans ver genoeg is gevorderd, om tot toe
passing van gasturbine-generatoren in cen
trales op boorterreinen over te gaan.
De opdracht wordt uitgevoerd door de
vijf in de „Gasturbine Maatschappij N.V."
samenwerkende ondernemingen, te weten
de N.V. De Schelde, de Rotterdamse Droog
dok Maatschappij, Wilton, Werkspoor en
Stork.
De ondernemingen zullen ieder een deel
van de opdracht voor haar rekening nemen.
De onderdelen worden dan samengevoegd.
Daarna zal het geheel worden beproefd op
de raffinaderij van de B. P. M. te Pernis,
waar gas beschikbaar is van ongeveer ge
lijke samenstelling als op het. boorterrein
in Venezuela.
Bij te lage druk krijgt de bemanning kiespijn
en kan niet meer goed rekenen
Honderden Londense brandweerlieden hebben in de Britse hoofdstad 'gedemonstreerd
om hun eisen voor hogere lonen kracht bij te zetten, nadat de onderhandelingen
daaromtrent op een dood punt gekomen waren. Op de meegevoerde spandoeken
vroegen zij: „Betaal ons lonen als die van de ])olitie".
Nadere inlichtingen
over details gevraagd
Verschenen is het verslag der Tweede
Kamer-commissie voor de handelspolitiek
over de nota inzake de deviezenpositie.
- De 'commissie betreurt het, dat. dit stuk
hoofdzakelijk een geschiedkundig karakter
draagt en vrijwel niet rept over het toe
komstig beleid. Een prognose van de be
talingsbalans voor het jaar 1949 zou" zeer
op prijs worden gesteld, opdat althans enig
inzicht kan worden verkregen in het door
de regering te voeren beleid inzake de de
viezenpositie en niet alleen het in het ver
leden gevoerde beleid zal kunnen worden
beoordeeld.
Een tweede bezwaar der commissie tegen
de nota is dat door de opstellers van dat
stuk een te grote deskundigheid in devie-
zenaangelegenheden is verondersteld bij de
genen, voor wie de nota is bestemd.
De commissie betreurt het, dat de rege
ring, voordat zij overleg pleegde met au
toriteiten uit de Verenigde Staten over de
besteding van het saldo der rekening, waar
op de tegenwaarde in guldens van de Mar
shall-schenkingen is geboekt, geen" contact
heeft opgenomen met de Kamer noch- met
de commissie.
De commissie zou gaarne nadere gege
vens ontvangen over het Nederlandse bezit
aan Zuid- en Midden-Amerikaanse effec
ten en verdere vorderingen op deze landen.
Het blijkt, dat vooral de handel met
Zwitsex'land achteruitgang vertoont. Op
welke wijze, zo vraagt de commissie, denkt
de regering deze onbevredigende gang van
zaken te stuiten?
De regering acht het bedrag van de aan
Nederland toegekende trekkingsrechten op
de Brits-Amerikaanse zóne te laag.
r Blijkens de nota zal het handelsverkeer
bij de totstandkoming der economische
unie met België wel worden vrijgegeven,
doch het kapitaal-verkeer nog niet. De
commissie betwijfelt, of dit wel uitvoer
baar zal zijn, aangezien door verkoop van
Nederlandse goederen in België kapitaal
over de grens zal kunnen worden gebracht.
Scheepvaart op de Waal
ligt vrijwel stil
De stand van de Waal voor Nijmegen
daalt met de dag. De vaargeul wordt door
de Rijkswaterstaat steeds smaller afge
bakend. De slepen, die op de Waal een
grotere diepgang hebben dan gemiddeld 2
meter, moeten hun lading verlichten. De
scheepvaart op de Waal wordt steeds min
der. Soms ziet men geen schip op de anders
zo drukke rivier. Men vreest, dat de Waal
op het peil komt te staan als in 1947, toen
het ook zeer droog' was.
Vele schepen uit Limburg varen niet
meer door het Maas-Waalkanaal van Mook
naar Nijmegen, maar gaan door de gekana
liseerde Maas naar Grave.
De Missie tot Opsporing
van vermisten
In verband met de stopzetting van de
Missie tot Opsporing naar vermisten uit
de bezettingsjaren, heeft het ministerie van
Sociale Zaken geen voldoende crediet meer
om de nog werkende ambtenaren bij deze
Missie salarissen uit te betalen.
Dit betekent dat bij ontslag op dit mo
ment deze voortreffelijke opsporingsamb
tenaren met een rijke ervaring genood
zaakt worden elders emplooi te zoeken en
straks niet meer beschikbaar zijn als de
Tweede Kamer wat wij hopen het
besluit neemt om alsnog een post op de
begroting van Sociale Zaken te brengen
ten einde het opsporingswerk, naar nog
duizenden vermisten, voort te zetten,
Zij vraagt of een dergelijk voorbehoud
betekent, dat ook geen bankbiljetten zouden
mogen worden in- en uitgevoerd, dat der
halve het geldverkeer ook niet vrij zou
worden gegeven en de grenscontrole in
stand zou moeten blijven. Op deze wijze
zou van een economische unie nauwêlijks
sprake zijn.
In de nota wordt opgemerkt, dat de
binnenlandse'financiering van nieuwe in
dustriële -objecten een grote moeilijkheid
vormt. "Wordt er naar een oplossing ge
zocht, vraagt de commissie, waarbij de aan
de institutionele beleggers toegevloeide be
sparingen kunnen worden overgeheveld
naar de sfeer van het risicodragend kapi
taal?
Tenslotte zou de commissie gaarne een
nadere uiteenzetting ontvangen over de
vooruitzichten inzake het Europees be
talingsverkeer.
De commissie zou het op prijs stellen, in
dien de regering een duidelijk beeld zou
kunnen geven van het standpunt, dat En
geland, België en ons land daarbij hebben
ingenomen.
Ook vraagt zij of de regering haar ziens
wijze kenbaar wil maken met betrekking
tot devaluatie van de Europese valuta's of
verhoging van de goudprijs.
KAMP WOENSDRECHT KRIJGT
NIEUWE BESTEMMING
Het interneringskamp te Woensdrecht,
waarin reeds sinds December 1948 geen
geïnterneerden meer verblijven, zal waar
schijnlijk aan de gemeente Woensdrecht
worden overgedragen.
Dit grote uit stenen gebouwen bestaande
kamp is in oorlogstijd, toen de bezetters het
vliegveld Woensdrecht gingen uitbreiden,
ontstaan en is geschikt om er bedrijven in
onder te brengen. Van de zijde van het be
drijfsleven is dan oolc reeds belangstelling
getoond.
Over enige dagen zal Hr. Ms. onderzee
boot „Zeehond" haar duikproeven gaan
voortzetten, nu in de Atlantische Oceaan.
Het i.s reeds vele maanden geleden, dat
dergelijke proeven in Zuidelijke streken
werden genomen, toen men op de terugweg
was van Curacao naar Ponta Delgada. Er
zijn 'toen belangrijke ervaringen opgedaan
en inmiddels is er het een en ander aan
de „Snuiver", „Snort" of „Schnorkel" ge
wijzigd. In de Atlantische Oceaan zullen
de omstandigheden weer geheel anders
zijn en men hoopt met nieuwe ervaringen
terug te keren.
Eigenaardig is het met de vinding van
de „Snuiver" verlopen. Onze O-boten wa
ren er het eerst mee uitgerust en aan de
toepassing van het systeem is de naam
van luitenant ter zee Wichers onverbreke
lijk verbonden. Van hem ging het idee uit
en het eerste apparaat werd in samen
werking met scheepsbouwers vervaardigd.
Maar toen onze O-boten na het uitbreken
van de oorlog de zee overstaken, zag men
in Engeland niet veel heil in de vinding.
De „Snuiver" werd daarom weer ver
wijderd, ook al omdat niemand er reeds
zo vertrouwd mee was, dat men er goed
mee om kon gaan. Maar de tekeningen
waren in Nederland achtergebleven en
vielen in handen van de Duitsers. Die heb
ben aanvankelijk ook geen aandacht aan
de vinding geschonken, totdat de geallieer
den met haar nieuwe taktiek zoveel U-
boten tot zinken brachten, dat de Duitsers
maatregelen moesten nemen. Toen pas gin
gen zij de noodzakelijkheid inzien van
langer onder water te kunnen blijven. Dus
grepen zij terug naar het idee, dat aan
een Nederlands brein ontsproten was.
Na de oorlog bleken vele Duitse U-boten
voorzien te zijn van onze „Snuiver". Van
dat ogenblik af trok het apparaat plotse
ling internationale belangstelling. De En
gelsen zijn „Snorts" gaan bouwen op hun
bestaande boten en de Amerikanen ook.
Inmiddels heeft Nederland een paar
Engelse boten, met de Snuiver uitgerust,
overgenomen en is men het systeem ook
op de eigen boten gaan toepassen. Alle
landen, die er onderzeeërs op na houden,
hebben deze van de „Snuiver" voorzien.
De kwestie, waar het bij het duiken nog
altijd om gaat is volgens deskundigen: hoe
wordt voor de bemanning het drukverschil
weggewerkt of althans zodanig vermin
derd, dat er geen noemenswaardige last
van ondervonden wordt? De Diesel moto
ren hebben als zij onder water gebruikt
worden zuurstof nodig. Die is op den duur
niet in voldoende mate in de boot aanwe
zig en daarom wordt doof middel van een
lange holle pijp, die gedeeltelijk boven
water uitsteekt, buitenlucht binnengezo
gen. Die pijp is betrekkelijk nauw. De bin
nenstromende lucht heeft een zekere weer
stand te overwinnen en daardoor blijft
ook de capaciteit van de pijp beperkt.
Drukverschillen zijn voor de bemanning
minder aangenaam. Wie in lucht van lage
druk vertoeft heeft weinig reactievermo
gen en kan moeilijk rekenen.
Bij de proeven met de „Zeehond" wordt
nagegaan- hoe het personeel zich höudt,
Wanneer de boot dagen achtereen oilder
water blijft, maar vooral ook, welke spe
ciale maatregelen er genomen kunnen wor
den om de mensen physiek fit te houden.
Het is al eens gebleken, dat iemand voor
de dienst aan boord een tijdje afgeschre
ven moest worden, omdat de lage druk
zozeer op de vullingen in zijn gebit werkte,
dat hij het niet uit kon houden van de
pi.jn.
Daarom acht men het van zeer groot
belang de proeven' voort te zetten, te trach
ten de „Snuiver" te verbeteren en de om
standigheden voor de bemanning zo pret
tig mogelijk te maken. Ook zijn er nog
andere problemen, die de aandacht vragen.
In ieder geval wil men nu in het Noor
delijk deel van de Oceaan de proeven
voortzetten, en zien of de gewijzigde om
standigheden ook gewijzigde reacties tot
gevolg hebben.
Nederlander in België
ten onrechte als spion gevat
Een 23-jarig'e Nederlander uit Noord-
wijk, die zijn vacantie in België doorbrengt,
vatte Donderdag het plan op eens een be
zoek te brengen aan zijn Belgische neef,
die werkzaam is bij de Belgische lucht
macht. Hij reed met zijn auto naar het
militaire vliegveld te Beauvechain en par
keerde zijn auto in de nabijheid van de
vliegtuigloodsen. Toen hij zich naar het
hoofdgebouw begaf suisde er plotseling een
Meteor-straaljager voorbij en de jonge
Nederlander trachtte enkele malen dit
snelle vliegtuig op de gevoelige plaat vast
te leggen. Groot was zijn verbazing toen
hij plotseling door leden van de .militaire
politie omsingeld en gearresteerd werd
onder verdenking van spionnage. Hij werd
aan een verhoor onderworpen en hierna
in verzekerde bewaring gesteld. Zijn ge
vangenschap was echter slechts van korte
duur, want nadat vastgesteld was, dat in
derdaad een familielid van hem op het
vliegveld werkzaam was en hij geheel te
goeder trouw was, werd hij in vrijheid
gesteld.
Geen Amerikaanse lening
aan Indonesië
De minister van Financiën heeft
aan de voorzitters der Eerste en
Tweede Kamer medegedeeld, dat 'hij
geen gebruik zal maken van de mach
tiging, hem verstrekt bij de wet van
28 Mei 1949, tot het garanderen van
de ten laste van Indonesië bij de
„Commodity Credit Corporation" aan
te gane geldleningen tot een gezamen
lijk bedrag van ten hoogste 25 mil-
lioen dollars. De „Commodity Credit
Corporation" heeft namelijk te kennen
gegeven van het verstrekken dezer
leningen te willen afzien.
Op 2 Juli 1948 was tussen de regeringen
van de Verenigde Staten en van Nederland
een overeenkomst tot economische samen
werking gesloten. Krachtens deze overeen
komst nam de regering der Verenigde Sta
ten op zich aan Nederland hulp te verlenen
door beschikbaarstelling van goederen,
diensten en andere bijstand.
De Nederlandse regering hoopte, hoewel
daaromtrent door de Amerikaanse regering
geen enkele bindende toezegging is gedaan,
gedurende de periode van 3 April 1948 tot
30 Juni 1949 aan goederen, diensten en
andere bijstand tot een waarde van onge
veer 496 millioen dollar te ontvangen. Een
deel daarvan ter waarde van circa 84 mil
lioen dollar zou voor Indonesië worden
bestemd. De aan Indonesië te verlenen
steun zou dus worden verstrekt via het
rijk.
Met een buiten de „Economie Coopera
tion Administration" staande instelling, de
„Commodity Credit Corporation" waren
onderhandelingen gaande over het afslui
ten van een credietovereenkomst met In
donesië tot een maximumbedrag van 25
millioen dollar, ter bevordering van de
productie en de export van, copra en palm-
ülie in Indonesië, teneinde het wereldtekort
aan eetbare oliën en vetten te verminde
ren.
Op 1 April bood de minister van Finan
ciën aan de voorzitter der Tweede Kamer
de ontwerp-leningovereenkomst tussen de
regering van Indonesië en de „Commodity
Credit Corporation" aan..
In Mei werd de minister van Financiën
gemachtigd de garantie van het rijk aan
deze lening te verlenen.
Daarom kan het zilveren jubilé ook hier gevierd worden
Oogst van „eigen teelt"
is in voile gang
Amerongen is van ouds het centrum van
de inlandse tabaksteelt geweest. Ook dit
jaar is een groot gedeelte van de bouw
grond met tabak beplant. De oogst is thans
in volle gang. Zoals vele amateurs zich nog
wel zullen herinneren uit de oorlogstijd,
geschiedt het binnenhalen der bladeren in
drie perioden. Eerst wordt het zogenaamde
zandgoed geoogst. Jong en oud is op het
ogenblik bezig met de tweede pluk, het
aardgoed, dat veelal dienst doet als omblad.
Straks volgt dan de derde oogst, het beste
goed. Dit is de zware tabak, die meestal
wordt gebruikt voor pruimtabak.
De oogst van vorig jaar is grotendeels
verkocht. Er is een redelijke prijs voor ge
maakt, variërend van twee tot zes gulden
per kilogram. Over het algemeen verwacht
de Amerongse teler ook dit jaar nog wel
een aannemelijke prijs voor zijn product.
Er is belangstelling voor de cultuur zodat
een goede tabak aan de markt komt. Werd
vroeger gebouwd naar kwantiteit, thans
heeft men ingezien dat kwaliteit het om
vangrijke tabakswerk lonend houdt. Een
goed rookbaar product zal zeker nog afzet
gebied vinden. Ten nauwste hangt hier
mede samen de prijs van de buitenlandse
tabak. Blijft die tabak duur, dan handhaaft
zich de vraag naar inlandse. Men hoopt in
Amerongen, dat de Nederlandse roker het
product van eigen bodem zal waarderen.
Van groot belang is de wijze waarop de fa
brikant de binnenlandse grondstof bereidt.
Zaterdag- en Zondag zal in „Tivoli"
te Utrecht het derde congres der Katho-
liefke Volkspartij worden gehouden.
Een kwarteeuw geleden werd er hard ge
werkt aan de inrichting van de automa
tische telefoon op de verdieping van het
nieuwe, postkantoor te Haarlem, die tevens
zou dienen voor Heemstede, Bloemendaal
I en Aerdenhout.
Haarlem kreeg de primeur daarvan voor
ons land! Op 18 Januari 1925 kon zij in
gebruik gesteld worden. Over enkele maan
den kan het zilveren jubilé dus gevierd
worden.
Ongetwijfeld is er reden om daaraan
aandacht te geven, want het was een be
langrijk feit in de geschiedenis van de tele
foon in ons land. Reeds in die tijd was de
telefoon de wereld aan het veroveren. Dit
is een snel proces geweest. Eerst ging het
toen verschillende locale rietten nog in
particuliere handen waren, langzaam, maar
nadat de P.T.T. deze bedrijven had over
genomen en alles in één hand kwam, ging
het vlotter. In Haarlem heeft de P.T.T. het
telefoonbedrijf in 1916 overgenomen van
de Ned. Bell-Telephoon Maatschappij, die
haar bedrijf in 1883 begonnen was. Haar
centrale was gevestigd op de verdieping
van het politiebureau in de Smedestraat.
De interlocale telefoon is van het begin
af bij de P.T.T. geweest, die in 1881 de eer
ste verbindingen tot stand gebracht had.
Het aantal aansluitingen nam vooral na
1920 zeer sterk toe. Zó sterk zelfs, dat
de P.T.T. de noodzakelijkheid inzag nieuwe
en moderner wegen te bewandelen. De
handcentrales konden niet meer aan de
sterlc-gestegen behoefte voldoen, zodat de
enige oplossing was tot de automatische
over te gaan. Aanvankelijk werd die nood
zakelijkheid alleen gevoeld voor de twee
grootste centrales Haarlem en Utrecht,
maar toen Haarlem in 1925 geautomatiseerd
was en Utrecht in 1926, werd al gauw be
sloten andere grote centrales te laten vol
gen, totdat tenslotte de wenselijkheid werd
gevoeld het gehele net in Nederland daarbij
aan te passen.
Tot het oorlogsjaar 1940 is daar krach
tig aan voortgewerkt. In de oorlog bleef het
werk rusten en na de bevrijding had men
de eerste tijd de handen vol met het her
stellen van het vele dat de Duitsers ver
nield hadden.
Maar nu bouwt men weer verder aan het
automatische net. Op het Telefoondistrict
Haarlem hangt een kaart van Nederland
waarop precies is aangegeven welke netten
al geautomatiseerd zijn. Wij schatten dat
ongeveer een kwart nog gemaakt moet
worden, maar bij die schatting rnoet wel in
aanmerking genomen worden dat de meest
bezette netten voorrang verkregen hebben.
Dat blijkt trouwens wel uit de cijfers, want
de automatische netten hebben een capaci
teit van 454.000 aansluitingen en de hand
centrales slechts 82.000. In het Telefoon
district Haarlem wordt thans West-Fries-
PANDA
36. De Commissie-leden wisten eerst niet
wat ze er mee aan moesten. „Dat voorwerp
lijkt op een paard, dat is toaar," zei de ene.
En de andere vroeg: „Slaat er in de regle
menten dat de deelnemende paarden niet
van ijzer mogen zijn?" „Daar is niets van
bekend!" sprak de eerste weer. „Er staat
alleen, dat deelnemers niet ziek mogen
zijn. Maar wanneer dit paard van ijzer is,
dan is het stellig niet ziek. Goed! Wij zullen
het inschrijven, dan kan het meedoen aan
de ren! Hoe heet het dier?" „Het heet.
eh. het heet. stamelde Ernest, want
hij had aan alles gedacht behalve aan een
naam. Nu was intussen Panda een beetje
aan het prutsen geweest met knoppen en
schakelaars en zo, en op een gegeven ogen
blik begon er weer leven in het apparaat
te komen. Het zuchtte: „tsjoeke tsjoek" en
stond iveer op. .,lk leer het!" riep Panda
verheugd. En Ernest sprak ernstig: Tsjoe-
ketsjoek! Zo heet het!" „Uitstekend," zei
den de leden van de commissie, en zij
schreven alles op een papier: Paard Tsjoe-
ke-tsjoek; berjjder: Panda; eigenaar: E.
Klapper. „En nu zou ik maar opschieten,"
zeiden zij, „want de ren is nét begonnen."
land geautomatiseerd en als dan pok nog
Texel op die wijze gemoderniseerd is, is
hier het gehele werk voltooid.
Het zal evenwel nog zeker enige jaren
duren voor alle netten in Nederland vol
tooid zijn. Dan zal het ideaal bereikt zijn
dat men overal in Nederland zelf ook zijn
intercommunale aansluiting zal kiezen.
Thans zijn van Haarlem uit reeds veel ste-
dèn en dorpen in ons land automatisch te
bereiken. Een deel der- intercommunale
aansluitingen gaat evenwel nog door tus
senkomst van de telefoonjuffrouw. Er wer
ken hier dan ook op dit ogenblik nog 89
van zulke ambtenaren. Maar velen daar
van zijn nodig voor de. verbindingen, met
het buitenland, terwijl door de dames ook
veel werk verzet, moet worden voor de ge
sprekken met Oost en West. Hét is even
wel aan te nemen dat als de automatische
over geheel Nederland werkt, het aantal
telefoonjuffrouwen nog meer verminderd
kan worden.
De automatische in Haarlem was wel
de eerste van de P.T.T. in ons land, maar
de firma van Houten in Weesp had toch al
eerder zo'n moderne inrichting voor haar
bedrijf in werking gesteld.
Brand. Door blikseminslag is brand uit
gebroken in een distilleerderij, in de
.Parijse voorstad Puteau. De brandweer
bestreed de vlammen, die soms 180
meter hoog opschoten, met 37 stralen.
Na drie uur had men de brand in be
dwang. Achtduizend hectoliter alcohol
gingen in vlammen op. De bewoners
van naburige straten werden geëva
cueerd. De politie moest barricaden op
richten om de duizenden toeschouwers
op een afstand te houden.
Solidair. Garry Davis heeft in een brief
aan de Franse president verzocht om
opsluiting in de gevangenis, aangezien
1 een principiële dienstweigeraar, een
zekere Moveau, tot gevangenisstraf ver
oordeeld is. Davis schrijft het als'een
eer te zullen beschouwen om in de ge
vangenis te verblijven totdat in Frank
rijk een wettelijke regeling komt ten
aanzien van de principiële dienstweige-
tlet is zo ver. In grote gebieden van de
V. S. heeft de koude thans haar intrede
gedaan. In Montana, Wyoming-en Da
kota daalde de temperatuur tot zes
graden Celsius onder nul. In Alaska
woedde een sneeuwstorm waardoor dui
zenden bomen .ontworteld werden.
Veto. De Sovjet-Unie heeft gisteren voor
de 38ste maal haar veto in de Veilig
heidsraad uitgesproken, toen zij zeven
maal achtereen haar stem verhief tegen
het meerderheidsbesluit om Portugal,
Italië, Oostenrijk, Finland, Eire, Trans-
Jordanië en Ceylon voor het lidmaat
schap van de UNO aan de Algemene
Vergadering aan te bevelen.
Lëveiislicht-uitblazer. Een halfnaakte fakir
die de macht zou hebben om personen
met zijn adem te doden, kreeg gisteren
bloemen en lekkernijen van een opge
wonden menigte, die zich verzameld had
voor het politiebureau te Karatsji, waar
de politie de man een verhoor afnam.
De fakir had een moskee willen betre
den, doch omdat hij vuil en halfnaakt
was, had een Muezzin hem weggejaagd.
Toornig had de fakir door zijn hand ge
blazen en de Muezzin was dood neerge
vallen. Hij bleek later aan een hartaan
val te zijn gestorven.
Overgave. De verdedigingsstrijdkrachten
in de grote Amerikaanse legermanoeu-
vres in Zuid-Duitsland zijn gisteren door
de ingenieuze aanvaller zwaar op de
proef gesteld. Zij werden door bommen
werpers van de aanvallende partij be
strooid met vlugschriften, waarin foto's
van een verleidelijk en spaarzaam ge
kleed meisje stonden. Het onderschrift
luidde: „Zij en vele andere gastvrouwen
wachten op u, als u zich overgeeft."
