Stichting van industriegebouwen in de
provincie Noordholland verdient aanbeveling
Steun van rijk en gemeente is nog onvoldoende
PHILIPS H0OGTEZON
I DillAV
1 ^wielen
kleine wereld
Donderdag 6 October 1949
Haarlems Dagblad en Oprechte HaarlemscKe Courant
3
In het jaarverslag van de Economisch-
(echnologische dienst van Noordholland
over de periode 1 September 1948 tot en
met 31 Augustus 1949 wordt meegedeeld,
dat de werkzaamheden zijn toegenomen,
De dienst heelt tot taak, voorlichting, in het
bijzonder op economisch gebied, te ver
schaffen aan Gedeputeerde Staten, andere
overheidsinstanties en aan particulieren,
met betrekking tot ontwikkelingsmogelijk
heden van een bepaald gebied.
Het verslag maakt melding van het feit,
dat de Ka ad van Advies van de dienst zich
bezig gehouden heeft met de werkloosheid
in de provincie, die in het voorjaar van
1948 ï-eeds tot enige ongerustheid, vooral
wat betreft de bouwvakken en het agra
risch bedrijf, aanleiding gaf.
De Raad van Advies heeft als zijn mening
uitgesproken, dat stichting van gemeen
schappelijke industriegebouwen aanbeve
ling verdient, maar dat de thans geldende
regeling van de steun, welke door rijk en
öemeente kan worden verleend, onvoldoen
de is. Gedeputeerde Staten hebben zich tot
de minister van Ecnomische Zaken gewend
roet verzoek te willen bevorderen, dat de
regeling zodanig wordt gewijzigd dat pogin
gen om te komen tot stichting van zoge-
Wcsterontfrekking IJselmeer
Op de begrotingen van het Provinciaal
Waterleidingbedrijf van Noordholland voor
de jaren 1937 en 1938 zijn credieten van
twee maal 20.000 toegestaan voor het
doen van onderzoekingen en beproevingen
ten aanzien van een eventuele wateront
trekking aan het IJselmeer nabij Enk
huizen. Deze credieten zijn geheel verwerkt.
Aangezien de proefnemingen met betrek
king tot de winning en de. reiniging van
het IJselmeerwater nog moeten worden
voortgezet en daardoor enige voorzie
ningen ter plaatse moeten worden getrof
fen, stellen Gedeputeerde Staten van
Noordholland aan de Provinciale Staten
voor een aanvullend crediet van 25.000
te verlenen.
Deelneming aan Belgische
Vredesdemonstratie
De Belgische Nationale Vredesraad or
ganiseert op 16 October, ter afsluiting van
het Belgisch Vredescongres, een vredes
demonstratie te Brussel.
Het Haarlems Vredescomité heeft Neder
landse jongelieden opgewekt deel te nemen
aan deze demonstratie.
Men kan zich opgeven bij het secretariaat:
mevrouw G. Beerthuis—Timmerman, Mar-
nixstraat 94rd. te Haarlem.
KLAVERJASWEDSTRIJD TUSSEN „HET
GEVLEUGELDE WIEL" EN „DE VIER
AZEN
In de cantine van de Ripperda-kazerne
aan de Kleverlaan is voor de tweede keer
een Klaverjaswedstrijd gespeeld tussen de
Onderofficieren Ontspanningsvereniging
„Het gevleugelde wiel" en de Haarlemse
Klaverjaselub „De Vier Azen". Evenals de
vorige maal won „De Vier Azen".
Na afloop heeft de voorzitter van de win
nende vereniging, de heer Maas, een ver
zilverd takje, dat zijn club als prijs be
schikbaar had gesteld, aan „Het gevleugel
de wiel" ter herinnering aangeboden.
Namens „Het gevleugelde wiel" dankte
sergeant-majoor Gaas voor deze attentie.
De wedstrijd-leider deelde mede, dat er
plannen bestaan .om binnenkort een aan
vang' te maken met het houden van een
serie van vijf onderlinge wedstrijden tus
sen beide verenigingen.
Burgerlijke stond van Haarlem
HAARLEM, 5 October 1949
ONDERTROUWD: 5 Oct., P. J. Ronde en
M. G. van Altena; S. Sindorf en J. W. Faas;
L. F. van Galen en P. C. G. Verhoef; A. P.
van Zeist en A. de Keizer; F. Halderman en
M. A. G. van Assema; W. F. J. Laarhoven
en J. E. de Doelder; R. Pan en A. M. van
Hoorn; B. Moolenaar en C. A. Schipper; P.
C. M. van de Vliet en F. J. B. Aussum; H.
J. van den Tuin en J. J. Berens; W. Robijn
en T. Z. C. van der Werf; J. Robijn en D. J.
van Rooden; J. M. Bakker en M. J. Berk
hout; II. W. Wilms en P. J. de Vries; H. de
Ruiter en M. Rijlaarsdam; W. F. Pel en E.
P. Horn; C. J. M. van de Vliet en M. J. M.
H. van Tongere; P. A. van Laarhoven en J.
M. Philippo; J. R. Jansen en II. M. M. Lef-
felaar; A. A. Rogers en A. Jansma; G.
van den Dool en A. H. van der
Kwaak; J. van Es en C. P. van Dijk; R. M.
Poole en J. Veen; J. D. W. Hemelrijk en J.
N. de Hertog. m
GEHUWD: 5 Oct., P. J. M. Giele en W. T.
Mathijssen; M. A. de Jong en W. van Ton
geren; N. Lacourt en W. van Wageningen;
A. van de Nes en A. C.' van der Meer; C.
Veldhuteen en P. J. J. van den Heuvel, C.
F. van den Brink en C. J. M. Ilogema; A.
Kossen en G. A. Whitby. P. Windt en A. C.
M. van der Pauw Kraan; A. J. W. Akker
mans en G. Brandsen; C. J. Platerink en J.
Fokkema; N. T. Lambrechtsen en A. L. van
der Vlugt; P. T. Smakman eh W. M. Bak
ker: A. L. Hoozemans en Q. II. M. Janssens;
J. C. Arens en A. de Vries; J. J. Kreeft en
H. Scheper.
BEVALLEN van een zoon: 3 Oct., G. A.
Helmighvan der Raad; N. E. EliasHar
vey; 4 Oct., M. VerbeekKuipers.
BEVALLEN van een dochter: 4 Oct., J.
M. MeijerIleijboer; R. Julsingvan der
Meeren; C. M. BlokRoemers.
OVERLEDEN: 3 Oct., M. van Veen, 76 j..
van 't Hoffstraat; G. Veen, 65 j„ Station;
4 Oct., C. Koger, 69 j., Van Nesstraat: F.
van Aggelen, 54 j.. Judith Le ij ster straat; C.
BakkerKan, 74 j., Rijksstraatweg; W. A.
Wildschutvan Amstel, 67 j., Hazepaters-
laan.
naamde industrie flats meer kans van sla
gen zullen bieden.
Van groot belang voor de industrievesti
ging acht de Raad van Advies de beschik
baarstelling van bouwrijpe industrieterrein
in de verschillende daarvoor in aanmerking
komende gemeenten. Deze industrieterrei
nen moeten goede weg- en waterverbindin
gen bezitten, maar tevens moet aansluiting
aan het electrisch net op gemakkelijke
wijze zonder grote kosten voor de betrok
ken industrieën mogelijk zijn. De raad con
stateert, dat het Provinciaal Waterleiding
bedrijf van Noordholland meer tot taak
heeft het platteland van goed water te
voorzien dan de behoefte der industriële
grootverbruikers te dekken.
Aan het ambachtsonderwijs is aandacht
besteed. De conclusie is, dat op de reeds
bestaande en in oprichting zijnde ambachts
scholen en dagvakscholen de helft van het
aantal jongens, dat in de eerstvolgende
jaren in de industrie geplaatst zal moeten
worden, opleiding in een vak zal kunnen
krijgen en dat dit voorlopig als voldoende
moet worden beschouwd.
Gedeputeerde Staten hebben zich tot de
Minister van Wederopbouw en Volkshuis
vesting gewend met het verzoek ten be
hoeve van de industrie, een groter bouw
volume ter beschikking te'stellen, teneinde
de werkloosheid in de bouwvakken te doen
afnemen.
Een vijf en twintigtal industriëlen
wendden zich tot de dienst met het verzoek
te adviseren over vestigïngsmogelijkheden
in de provincie. In bijna alle gevallen werd
de eis gesteld, dat een gebouw ter plaatse
beschikbaar moet zijn. In enkele gevallen
werd ook in relatie getreden met hen, die
per advertentie een gebouw zochten. Het
groot tekort aan werkplaatsruimte maakte
echter, dat slechts in een tweetal gevallen
een nieuwe Vestiging tot stand kwam.
Met de oprichting van gemeenschappe
lijke industriegebouwen werden geen vor
deringen gemaakt. B. en W. van Haarlem
hebben de dienst verzocht hen nog verder
van advies te dienen over de plannen van
de stichting van een dergelijk gebouw. De
hoge bouwkosten vormen voor de ver
wezenlijking van deze plannen ook hier een
onoverkomelijke moeilijkheid.
Verkoop en verhuur
THEO v. AMERONGEN
De Radio Specialist van Heemstede
RAADHUISSTRAAT 35 - TELEFOON 29449
(Advj
Agenda. voor Haarlem
DONDERDAG 6 OCTOBER
Stadsschouwburg': Dilettanten-operette
Gezelschap „Diogé", Hongaarse bruiloft"
7.30 uur. City: „Jody en het hertenjong"
14 j., 2, 4.15, 6.45 en 9.15 uur. Spaarne:
„Het tijgermeisje", 14 j., 2.30, 7 en 9.15 uur.
Frans "Hals: „De dertien lanciers", 14 j.,
2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Na regen
komt zonneschijn", 14 j., 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. Palace: „Rio Rita", alle leeft., 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. Luxor: „De gangster", 18 j.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
VRIJDAG 7 OCTOBER
Bioscopen: Midclag- en avondvoorstel
lingen.
Financiële verhouding
rijk en gemeenten
Voor 1951 is het wachten op
de voorstellen der commis
sie Oud
Eind 1947 werd door de Kamers de finan
ciële verhouding tussen rijk en gemeenten
opnieuw geregeld. Gebaseerd op voorstel
len van de commissie Oud, werd een tijde
lijke regeling vastgesteld, die zou gelden
gedurende de jaren 1948, 1949 en 1950.
Aan de commissie Oud werd opdracht ge
geven nadere voorstellen te doen over een
definitieve regeling, die dan zou moeten in
gaan met 1951.
De gemeentebesturen zien belangstel
lend uit naar de nieuwe voorstellen.
Intussen lopen er geruchten dat de com
missie Oud niet tijdig met haar zeer om
vangrijk werk zal klaar komen, waaraan
dan tevens de conclusie wordt vastgeknoopt
dat de regering zal voorstellen de thans
geldende regeling ook te laten gelden voor
1951.
Wij hebben informaties ingewonnen. De
commissie Oud is geregeld aan het werk.
Op dit moment is nog niet met zekerheid
te zeggen of zij tijdig met haar voorstellen
gereed zal komen. Wij schrijven bovendien
zo merkt onze zegsman op pas 1949.
Wel werd ons verzekerd dat in de commis
sie de noodzakelijkheid om de tijdelijke
regeling ook te doen gelden voor 1951, niet
aan de orde geweest is.
Weg door de Waarderpolder
was vele uren geblokkeerd
Gisteren is weer eens gebleken, dat de
smalle weg door de Waarderpolder niet ge
schikt is als toegang tot de grote indu
strieën aan het Spaarne.
Een met tien ton asfalt beladen vracht
auto met aanhangwagen reed voor een
deel van de bèfm af en zakte een halve
meter weg.
Het verkeer naar en van Figee, Stork-
Hijsch en de Haarlemse Scheepsbouw
maatschappij is verscheidene uren ge
stremd geweest tot een kraanwagen erin
slaagde het obstakel weg te slepen.
NEEM GEEN RISICO
Bestel Uw TKOUWAUTO'S, uitsluitend le
klas 6 pers.
BOUCKAERT ZN., ROZENSTRAAT 7-9
Gevestigd sinds 1910.
(Adv.)
Wijd en zijd,
bekend door
1 kwaliteit
Amateurtoneel
Gysbert Japicx speelde
„Simmertwirre"
Het Frysk Selskip „Gysbert Japicx" zal
voortaan, om alle leden in de gelegenheid
te stellen ieder programma tezelfdertijd bij
te wonen, zijn gewone samenkomsten in de
gerestaureerde toneelzaal van het gebouw
,,St. Bavo" houden, waar men over vol
doende plaatsruimte daartoe beschikt. In
zijn rede ter opening van het seizoen
maakte de voorzitter gisteren nog enkele
belangrijke maatregelen van het bestuur
bekend. Zo is men van plan bij wijze van
proef ditkeer minder voorstellingen te
geven teneinde het gehalte hoger op te
voeren. Men krijgt thans vier grote stuk
ken benevens een paar gevarieerde avon
den. Voorts komt waarschijnlijk in Januari
de zustervereniging „Friso" uit Alkmaar
hier ter stede spelen, waarop het Haarlem
se gezelschap een tegenbezoek aan de Kaas
stad gaat brengen.
Het blijspel „Simmertwirre" door H.
Cats, dat gisteren in de nieuwe omgeving
tot vertoning kwam, gaf een enigszins mo
derne versie van het thema, dat reeds tien
tallen comedies van het boerenland heeft
•beheerst. Hier deed het geval zich voor
dat twee stijfhoofdige broers al een kwart
eeuw in onmin leven sinds een geschil om
een erfenis, waarbij geen van beiden de
eerste wil zijn om toenadering te zoeken.
De dochter van één hunner geeft zich ech
ter uit voor een nicht van de huishoudster
van de ander en brengt zodoende door
een mist van verwikkelingen de zaak
in het reine. Vele perikelen op het terrein
der liefde droegen bij tot het vermaak van
het goedlachse publiek.
Zoals bijna steeds zag men ook nu weel
een aardige opvoering. De spelers hebben
aan de Friese taal uiteraard een machtig
hulpmiddel om de handeling de gewenste
kleur te verlenen, maar zij bezitten boven
dien voldoendè talenten om daar een na
tuurlijk gebruik van te maken. Vele dilet
tanten zouden aan hun houding, hun leven
dige mimiek en hun typerende manier van
bewegen een voorbeeld kunnen nemen.
Alleen wordt soms wel eens de toon van
het gesprek geweld aan gedaan door een te
zware beklemtoning van als gewichtig ge
voelde woorden.
Voor het laatst zat op deze avond de heer
Lindeman achter de piano van het strijkje
dat de samenkomsten met vertrouwde mu
ziek pleegt op te fleuren en het zingen der
vaderlandse liederen begeleidt. De voor
zitter bood hem een geschenk aan en noem
de zijn heengaan, door de verslechtering
van'zijn gezichtsvermogen noodzakelijk,
een groot verlies voor de vereniging. Har
telijk «applaus van alle aanwezigen was de
beloning voor zijn jarenlange medewerking.
SCHEEPVAART
Abbekerk, Rotterdam—Sydney 5 Oct. v.
Karachi naar" Bombay. Alphard, Buenos
Aires—Rotterdam 5 Oct. van Victoria.
Amstelveen, 6 Oct. van Colombo te Madras.
Asturias, BataviaRotterdam pa6s. 5 Oct.
Finisterre. Bali, BataviaAmsterdam 6
Oct. te Port Swettenham. Blommersdijk,
BaltimoreRotterdam 5 Oct. te Gravesend,
Boschfontein, AmsterdamBeira pass. 5
Oct. Finisterre. Java, 6 Oct. van Pladjoe te
Makassar. Klipfontein, AmsterdamBeira
5 Oct. van Teneriffe. Lieve Vrouwekerk,
CalcuttaRotterdam pass. 5 Oct. Wight.
Mapia, 5 Oct. van Singapore naar Rangoon.
Mariekerk, 5 Oct. van Manilla naar Hong
kong. Mataram, RotterdamJava 5 Oct. v.
Belawan. Modjokerto, 6 Oct. van Makassar
te Soerabaia. Indrapoera, 5 Oct. van Soe-
rabaja te Semarang. Kamerlingh Onnes,
JavaRotterdam pass. 4 Oct. Finisterre.
Kota Baroe, RotterdamJava pass. 5 Oct.
Finisterre. Kota Gede, RotterdamBatavia
5 Oct. van Genua. Ternate, Mombassa
Rotterdam 6 Oct. van Port Said 18 Oct. te
Rotterdam verwacht. Tosari, 5 Oct. van
Batavia naar Rotterdam. Volendam, Rot-
l terdamJava pass. 5 Oct. 19 uur Malta.
Marinierskapei speelde voor
Marine-Sanaforiumfonds
Veel belangstelling was er" voor het popu
laire concert, dat in de Haarlemse Concert
zaal gegeven werd ten bate van het Marine
Sanatoriumfonds. De adjudant-ziekenver
pleger Swiebel sprak een woord van wel
kom en lichtte in 't kort het doel van het
M.S.F. toe, alsmede de noodzakelijkheid om
daadwerkelijke belangstelling voor het
werk te tonen, want het aantal longlijders,
ook onder het Marinepersoneel, is heden
ten dage schrikbarend
Een stevig programma werd uitgevoerd
door de Muziekkapel der Koninklijke
Marine, onder leiding van Kapitein Gijsbert
Nieuwland. Het werd geen goëdkope
selectie van populaire nummertjes, al kwam
ook nog een specimen van moderne neger-
cultuur het programma besluiten; maar
ook dat was ih zijn aard voortreffelijk.
Het was e'en lust naar de fraaie klank
van het orkest te luisteren' bij de vertolking
van Pomp and Circumstance van de be
roemde Engelse componist Edward. Elgar.
Zeer belangrijk als interpretatie was voorts
de ouverture Ruy Bias van Mendelssohn,
alleen lijkt mij hiervan de orchestr'ale be
werking niet in alle delen gunstig; het zou
geen kwaad kunnen ter verkrijging van een
meer doorzichtige klank, het arrangement
enigszins uit te dunnen.
Prachtig was echter de voordracht van
de bewerking van Les Préludes van Liszi;
de uitvoering van dit brillante stuk werd
het hoogtepunt van de avond.
Fraai van klank en zeèr vlot van uitvoe
ring was ook de ouverture van „Die schone
Galathé" van Suppé. Veel lof verdiende
mede de Balletmuziek uit Wilhelm Teil van
Rossini. Kapitein Nieuwland heeft het or
kest stevig onder de duim en hij weet de
klank precies af te meten; een kapelmees
ter die er wezen mag.
Het publiek kreeg ook het bekende
Haagse Matrozenkoor te horen, onder lei
ding van Theo van .Elferen. Wat aangaat de
stemont wikkeling van' deze knapen, mag
het Matrozenkoor een voorbeeld genoemd
worden voor alle Nederlandse jongens
ensembles. Maar daar is ook alles mee ge
zegd, want wat de dirigent er allemaal mee
uithaalt kan niet door de critische beugel;
hij heeft zelfs niet het. minste besef voor
maatverhoudingen en speculeert alleen
Vijf locomotieven van de Hoogovens zijn
thans ook niet een mobilofoon uitgerust.
Achter aan de locomotief ziet men de
antenne, daaronder is de zend- en ontvang-
apparatuur bevestigd
Jean Marin
over generaal Leclerc
Voor „Les Conférences frangalses" heeft
het Parijse gemeenteraadslid Jean Marin
gisteravond in Brinkniann een voortreffe
lijke lezing gehouden over de grote Franse
generaal Leclerc, die in de geschiedenis
voort zal blijven leven als de bevrijder van
Parijs. Dit feit alleen al zou voldoende zijn
geweest om hem grote roem' te doen ver
werven, maar neemt men zijn gehele, snelle
carrière in de oorlog die wij achter de rug
hebben, in ogenschouw, dan wordt het zon
der twijfel duidelijk waarom het Franse
volk deze soldaat de plaats in zijn hart
heeft gegeven, die gereserveerd blijft voor
zijn zéér grote zonen.
Reeds in 1940 besloot de kapitein Leclerc
(eigenlijk is Leclerc zijn schuilnaam) naar
Londen uit te wijken om zich te voegen bij
de vrije Fransen. In Londen ontving hij van
generaal De Gaulle opdracht zich als mili
tair-gouverneur naar Kameroen te begeven
en te trachten zodra de tijd daarvoor rijp.
was, dwars door de woestijn naar Tripolita-
nië te trekken. Die naar alle redelijke be
grippen onmogelijke tocht over duizenden
kilometers woestijngebied en een onover
winnelijk schijnende bergketen is door Le
clerc en zijn mannen volbracht. Op die
tocht heeft Leclerc bewezen naast de door
tastende eigenschappen van de cavalerist,
die hij was, over fenomenale organisatori
sche kwaliteiten te beschikken. Met bril-
liante improvisatie wist hij keer op keer de
'numeriek sterkere Italiaanse troepen een
nederlaag toe te brengen. Zo gaat het ver
haal dat hij een Italiaans fort tot overgave
bracht door het enige kanon waarover hij
beschikte, rond het fort te laten rijden,
daarbij om de tien minuten enige schoten
lossend. De Italianen dachten dat zij om
singeld waren.
Na Leclerc's successen waarvoor hij eerst
tot brigade-generaal en later tot divisie-
generaal werd benoemd, al had hij noch
een kepi noch de sterren om zijn rang ken
baar te maken, ging de tweede Franse
pantser-divisie onder zijn leiding naar En
geland om zich voor te bereiden op de be
vrijding van het vaderland.
En toen na de landing in Normandië en
de geallieerde opmars door Frankrijk, de
binnenlandse strijdkrachten in Parijs open
lijk de strijd met de gehate bezetter aan
bonden en voor de zoveelste maal in de
straten van Parijs bloed vergoten werd om
der wille van de vrijheid, waren het de
pantserwagens van Leclerc, die voortraas
den naar het hart van Frankrijk en op tijd
kwamen om tesamen met de kameraden
van de ondergrondse de hoofdstad van
Frankrijk met Franse troepen te bevrijden.
Later nog kwam de dag dat de dure eed
die Leclerc en zijn mannen in de woestijn
zwoeren, dat zij niet zouden rusten voordat
de tricolore boven Straatsburg zou. waaien
tot werkelijkheid. En nog verder ging de
opmars. De Rijn over. Beieren door, tot ten
slotte in Berchtesgaden voor deze Fransen
het einde van de oorlog kwam.
'Leclerc keerde naar zijn land terug, ge
vierd door zijn volk, waarin hij een onwan
kelbaar geloof had. Helaas verongelukte hij
op 45-jarige leeftijd bij een vliegtuigonge
luk in de woestijn, waar hij zo lang ge
streden had. Het Franse volk was in diepe
rouw om de generaal die alles van zijn
troepen kreeg zonder ooit te vleien of be
loningen in het vooruitzicht te stellen om
dat hij bemind en begrepen werd.
maar op klankeffecten, en zulks met over
dreven nuanceringen. En het publiek vliegt
er in, bekoord als het wordt door die reine
kinderstemmen. Het amuseerde zich, niet
ten onrechte, met een komische scène uit
de oude doos „Een landelijke repetitie",
waarbij een der knapen heuselijke diri
gentengaven mamfesteerde.
De firma Goldfchmeding had voor deze
avond welwillend een vleugel afgestaan en
de firma Bosch versierde de zaal gratis
met planten. JOS. DE KLERK.
Evenals het vorig jaar is in Velsen ook nu weer een hondenparade gehouden door de
jeugd, die deze keer nog meer belangstelling voor de wedstrijd toonde, dan de eerst9
keer. Kinderen met hun honden paraderen langs de jury. Naar een stamboom wordt
niet gevraagd en de prijzen zijn bedoeld als een stimulans, om de kinderen liefde voor
hun dieren bij te brengen.
Gabriël Smit waarschuwt tegen
bureaucratie in de kerk
„Het Christendom is een levende wer
kelijkheid, doch deze gaat vaak verloren in
de praktijk van het kerkelijk leven". Aldus
vatte de bekende dichter Gabriël Smit het
betoog samen, dat hij gisteren in „Domi"
voor de Vereniging „Katholiek Overveen"
onder de titel „Het Katholicisme in de
branding" hield.
Overigens waarschuwde de spreker zijn
gehoor al dadelijk dit motto niet te alar
merend op te vatten. Men is nu eenmaal
geneigd, aldus Smit, de kwalen en moeiten
van zijn eigen tijd en eigen gemeenschap
zwaarder te nemen dan de problemen die
een vorig tijdperk bezig hielden. Er is zeker
alle reden om met vreugde te spreken
over de ontwikkeling van het Katholieke
leven in de laatste vijftig jaar, zo ging
Smit verder. Vele organisaties en instel
lingen op politiek en sociaal gebied doen
prachtig werk, doch anderszijds stelde de
spreker, mede naar aanleiding van eer)
rede van de Hilversumse uitgever Paul
Brands, een culturele achterstand vast.
Inzonderheid leest de gemiddelde Katholiek
minder dan de socialist of de Protestant.
Men is vaak nog niet gekomen tot zelfstan
dig nadenken en in de vorming van een
eigen oorspronkelijk oordeel blijft de Ka
tholiek, volgens Smit, bij zijn andersden
kende landgenoten ten achter. Wij moeten
meer zijn dan Ja-broers, zo betoogde de
dichter en bij een vergelijking' tussen het
Katholieke leven hier te lande en bijvoor
beeld in Frankrijk was hij tot de slotsom
gekomen, dat de religieuze belangstelling
der gelovigen ginds vaak enkele graden
warmer was dan hier.
Aan de hand van enkele voorbeelden
het positie kiezen ten aanzien van Franco
en China toonde Gabriël Smit aan, dat
„zelfstandig nadenken" een verre van een
voudige zaak is. In het bijzonder vond hij
dat men de dingen in het kerkelijk leven
niet te organisatorisch en niet te admini
stratief moest zien. „De organisaties zijn de
Kerk niet en haar positie moet men niet
afmeten naar het aantal leden van de Ka
tholieke Arbeidersbeweging".
Met Soren Kierkegaard was spreker van
mening, dat het geloof een voortdurende
verontrusting moet zijn. Geloof vraagt een
persoonlijke beslissing. Wat de wereld van
ons eist zijn niet nog grotere en betere or
ganisaties, wel het geloof in het nieuwe
leven en een nieuwe mens, zo besloot Smit
zijn aandachtig gevolgde causerie.
De avond werd artistieke luister bijgezet
door een kamerkoor onder leiding van Jan
Mul, die toelichting gaf op de techniek van
het a capella-zingen. Uitgevoerd werden
werken van Mozart, Lassus, Palestrina,
Bruckner, Mul en Poulenc.
Bazar van Dierenbescherming
geopend
Met toespraken van de echtgenote van
Haarlems burgemeester, mevrouw C. G. E.
M. Cremersde Bruyn, en de inspecteur
van politie, de heer J. F. II. van Daelen, is
gistermiddag in „De Leeuwerik" de bazar
geopend van de Vereniging tegen het Mis
handelen van Dieren, beter bekend als de
Dierenbescherming.
Mevrouw Cremers vestigde in haar korte
rede de aandacht op de woorden van Ko
ningin-Moeder Emma, die indertijd de eer
ste ere-voorzitster was van deze vereniging:
„Dierenbescherming is mensenbesehaving".
De moeilijkheden, waar de Dierenbescher
ming sinds de oorlog mee te kampen heeft
gehad zijn zwaarder dan ooit geweest. On
opzettelijke dierenkwellingen, die overi
gens even erg zijn als de opzettelijke, kwa
men de laatste jaren weer veel voor. En
om een doeltreffende campagne voor het
goede doel te voeren, is veel geld nodig.
Geld dat ook zo noodzakelijk is voor de in
standhouding van de ambulance-dienst van
het asyl in de Ridderstraat. Mevrouw Cre
mers wenste de vereniging met deze bazar
alle, succes.
En dat succes scheen deze eerste middag
al haast verzekerd, want zeer velen ver
drongen zich voor de stands en de poppen
kast trok talrijke, hoewel voornamelijk
jeugdige, belangstellenden-
„Benelux in gevaar"
Alarmerend artikel in de
Belgische Standaard
Onder het opschrift „Benelux in gevaar"
meente de Standaard te moeten wijzen op
de grote verantwoordelijkheid, die de Ne
derlandse regering draagt met betrekking
tot de vorming van de Benelux. Het. blad
betoogt, dat België op het ogenblik zonder
veel moeite een grote economische ruimte
buiten de Benelux zou kunnen scheppen.
Omdat men dit weet, worden de Belgen
ongeduldig. Zij hebben volgens de Stan
daard de indruk dat met de Nederlanders
tijd wordt verloren en het doel veel ge
makkelijker met andere middelen bereikt
kan worden. Volgens het blad zou in toon
aangevende en in leidende economische
kringen thans de mening heersen: „Benelux
moet er zijn binnen zes maanden of men
doet beter er over te zwijgen".
Het blad wijst er op, dat indien België
een ecenomische samenwerking met Frank
rijk en Italië en later met West-Duitsland
kan organiseren, Nederland voor een moei
lijke keuze wordt gesteld. Het zou geïso
leerd worden en zou slechts kunnen trach
ten zich nauwer bij Engeland aan te sluiten.
Naderhand zou het wellicht in het conti
nentale blok opgenomen kunnen worden,
doch België zou dan veel sterker staan.
De Standaard merkt op, dat het dit alles
zonder vreugde schrijft en slechts beoogt
de Nederlanders te waarschuwen. „Als
Vlamingen zouden wij ten zeerste betreuren
indien Benelux schipbreuk leed". Het blad
schrijft dan verder: „Een economische unie
met Frankrijk en andere Latijnse landen is
echter vol gevaren, zolang de Duitse in
vloed zich niet kan doen gelden. Het feit
aleen reeds, dat het Waalse congres de
Benelux heeft afgekeurd en een econo
mische unie met Frankrijk eist, moet ons
wantrouwig stemmen".
De Standaard schrijft verder het grootste
belang te hechten aan het culturele aspect
van de Benelux, doch dat de economische
zijde niet mag verwaarloosd worden. Een
unie kan slechts volledig zijn, indien beide
landen elkaar aanvullen. „Doch indien
Nederland op kunstmatige wijze zijn jonge
industrie beschermt en in zijn eigen be
hoeften op het gebied van textiel en metaal
producten wil voorzien, welk voordeel heeft
België dan nog bij de unie?", zo vraagt het
blad.
Het besluit met de woorden: „België heeft
de indruk, dat het veel offers heeft ge
bracht op het altaar van Benelux. Het wil
eindelijk eens het bewijs krijgen, dat men
het onder voorwendsel van internationale
shamenwei-king niet heeft meegesleurd op
een weg, die niet parallel loopt aan zijn be
langen".
Metgezel
Daar slaan en liggen in de schemering
van een muffe opslagplaats nu alle dierbare
dingen van een eenzaam gestorven man:
Zijn boeken, zijn inktstel. zijn uitgezakte
stoelen, zijn schrijftafel van wortelnoten
hout, zijn koperen kandelaars en wat al
niet. Hij is gestorven temidden van zijn
eigendommen die zijn dagelijkse vrienden
waren. Zij stonden rondom hem te glanzen
en te glimlachen in het zwakke licht van
een vertrouwde ouderwetse kamer, zij
vormden met het paars-en-goud behang
een onveranderlijk décor voor de gestalten
zijner gedachten, die in deze laatste jaren
zo moe en zo oud geworden waren als hij
zelf.
Nu is de kamer leeg. De dagelijkse dingen
hebben een rouwkleed van grauwe stoffig
heid gekregen in de opslagplaats, waar zij
bij eengedrongen staar: ais'moederloze kin
deren. De wortelnoten tafel glanst niet
meer, de kandelaars zijYi hun koperen glim
lach kwijt. De inkt in het glazen potje is
verdroogd en de globe heeft een koddige
ronde muts van stof op zijn hoofd.
Die globe 'moet deze laatste jaren in vele
stille uren vaak langzaam door die oude.
knokige vingers zijn rondgedraaid. Die man
in de schemerige kamer moet gedacht heb
ben: Dat is de bol waarop ik leef, daar zal
ik vandaag of morgen vandaan genomen
worden. Hij zal van zijn globe gekeken
hebben naar alles om hem heen, hij zal zijn
dikke boeken langs de wanden peinzend
hebben aangezien. Die boeken met wijs
heden en wuftheden, die alles te vertellen
wisten van wat er op de globe zoal gebeu
ren kan.
Waarom zouden wij die globe niet red
den uit de vergetelheid van deze stoffige
ruimte en hem voor een luttel bedrag mee
nemen? Wij vegen hem thuis de muts van
stof van het hoofd en zetten hem te pronk
op een plaats in het licht.
Die man moet niet zo eenzaam geweest
zijn als het leek, samen met zijn globe. Hij
heeft de hele wereld in zijn kamer gehad.
Hij heeft de wereld kunnen overzien en er
zichzelf aan kunnen afmeten.
Hij zal zijn vinger gelegd hebben ergens
op die wirwar van lijnen en stippen, ergens
midden op een van die gele en rode stukken
wereld temidden van blauwe oceanen met
meridianen en keerkringen: Daar ben ik
geboren, in een grote stad die ik hier met
een vergrootglas nauwelijks zien kan. En
hier zal ik wellicht begraven worden dat
is een afstand van elkaar die niet de
moeite waard is, het is de lengte van een
speldeknop. Ik ben niet ver van huis ge
raakt als ik dat zo bekijk. Ik heb het niet
ver gebracht in de wereld.
Hij heeft het niet ver gebracht. Er zijn
mensen die het verder brengen, die raken
soms wel tien of vijftien centimeter van
huis af. I-Iet is jammer dat alle grote dingen
zo klein en nietig worden op deze globe.
Steden als speldeprikken en zeeën als halve
stuivers, werelddelen als mislukte panne
koekjes, dat allemaal samen op een bol die
een van de kleinste is tussen milliarden.
Hij heeft het niet ver gebracht op de
wereld. Maar hij denkt daar het zijne van.
Als de schemer is gekomen in de kamer
niet het malle paarse behang en zijn oude
ogen Afrika niet meer van IJsland konden
onderscheiden, zal hij zijn teruggezakt in
zijn scheve stoel en 'hij zal hebben ge
peinsd:
Het is een aardig wereldje, maar wij
moesten er niet zoveel drukte over maken.
Het is daar te klein en te eng voor. Wij
moesten niet om iedere milimeter moord
en brand schreeuwen en niet bij elke centi
meter een paal met douanen zetten. Wij
moesten er frank en vrij overheen wande
len en goedendag zeggen met een vriende
lijk gezicht tegen iedereen onderweg.
Het is jammer dat ik al zo oud ben, ik
had eens wat eerder op die globe moeten
zien en wat minder dikke boeken lezen.
Maar ik ben blij dat ik op mijn oude dag
nog wat wijzer geworden ben. Als ik ster
ven ga kan ik dat doen zonder er lawaai
bij te schoppen. Want liet is de moeite niet
waard. Wij moeten over onszelf en onze
wereld eens wat minder drukte maken.
Zo heeft hij daar het zijne van gedacht.
Deze globe is een plezierige metgezel -in
eenzame dagen. Hij houdt zijn ereplaats in
het licht zolang ik er iets over te zeggen
heb.
Hij is, met zijn koperen voet, kostbaar als
goud. J. -L.
(Adv.)
Veredelde lupine geschikt
voor menselijke consumptie
De Duitse geleerde dr. R. von Sengbusch
uil Göttingen heeft in Wageningen voor
hoogleraren van de Landbouwhogeschool
een lezing gehouden over de veredeling
van de lupine. Dr. von Sengbusch is er in
1927 in geslaagd mutanten te vinden van
de lupine, die geen bitterstof hadden, zodat
deze plant geschikt werd voor veevoeder.
Door kruisingen gelukte het in de volgende
jaren de lupine, die slechts geschikt was
voor groenbemesting, van een wilde plant
tot een cultuurplant te maken. Het gaat er
nu om, aldus de Duitse onderzoeker, de
lupineplant nog verder le veredelen. Het
moet mogelijk zijn, deze plant met een zeer
hoog eiwitgehalte (45 tot 50 pet.) ook voor
menselijke consumptie geschikt te maken.
Slaagt men daarin, dan zal volgens dr. von
Sengbusch de lupine spoedig ons hoofd-
voedsel kunnen worden. Zij heeft dezelfde
eigenschappen als de sojaboon.
KUNSTMATIG BOTERKLEURSEL
VERBODEN.
In de Nederlandse Staatscourant is een
wijziging van de Botermerkenbeschikkin»
gen 1927 en 1928 gepubliceerd, waarbij is
bepaald, dat boterkleursel als kleurend
bestanddeel slechts mag bevatten Orleans
(verkregen uil Anattozaad) en/of Caroteen
(carotine). Hierdoor is het gebruik van
alle niet van plantaardige oorsprong zijnde
kleurstoffen verboden.
De Centrale Commissie voor de Boter-
contrölestations voegt hieraan toe naar
aanleiding van een recente publicatie van
buitenlandse oorsprong, waarin botergeel
als kankerverwekkende stof wordt genoemd
dat het hierin genoemde botergeel (een
synthetisch product) in ons land nooit is
gebruikt voor het kleuren van boter. De
schadelijke eigenschappen van dit botergeel
waren hier le lande reeds lang bekend. Ten
overvloede is thans van overheidswege het
gebruik van alle kunstmatige kleurstoffen
verboden.
