Haarlems Dagblad
Beroering
Otto Grotewohl zal dit weekeinde
kabinet vormen
een Oost-Duits
Talrijke functionnarissen van regenngsbureaux
en partijkantoren gevangen gezet
Ronde-tafelconferentie in tijdnood
Koningin legt eerste steen voor nieuw
paviljoen van studentensanatorium
Weerbericht
64e Jaargang No. 19367
Bureaux: Grote Houtstraat 93, Telefoon Adver
tenties en Administratie 10724, 14825. Redactie:
10600. Directeur-Hoofdredacteur: 15054. Bijkant.
Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Telefoon 12230.
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Telefoon 12713, 10132.
Zaterdag 8 Oi lober 1949
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damlate
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent. per kwartaal
ƒ4,25. Franco per post 4,75. Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Hoofdredacteur: Robert Peereboom
cn «©precljtc 'tjaaclcmsdje Courant (Knno t6?6)
Directie: P. W. Peereboom en Robert Peereboom
Het nieuws uit het buitenland
kenmerkt zich door toenemende onrust
jh vele landen en door veranderingen in
de positie van „het Oosten", waarmee men
tegenwoordig Sovjet-Rusland en zijn be-
langsfeer pleegt te bedoelen. Ten aanzien
van de Russen valt niet te loochenen dat
zij bezig zijn hun behaald voordeel in China
te consolideren en het uit te breiden boven
dien. Het nieuws dat Kanton bedreigd
wordt duidt maar weer op verdere pene
tratie. Wie was het die onlangs schreef dat
de tijd niet ver meer zou zijn dat de Rus
sische invloed duizend mülioen mensen
zou gelden? Tegenover zulke alarmerende
voorstellingen valt evenwel meteen aan te
voeren, dat die invloed zich onvermijdelijk
ontwikkelt in dwang en leidt tot verzet,
zoals in de satelliet-landen ten Westen van
de Sovjet-Unie, op initiatief van Joego
slavië, dan ook is gebleken. Evenals vroe
ger, evenals in de dagen van het Derde
Rijk dat militair Europa veroverde, blijkt
dat op zulke uitbreiding niet blijvend te
rekenen valt als zij niet op werkelijk ver
trouwen en vrijwillige aaneensluiting rust
maar slechts op dwang. De onderworpen
volken kunnen zich tijdelijk laten ringe
loren; dan ontwaakt het verzet tegen on
recht en willekeur met de bereidheid om
offers te brengen. Het is immer het nood
lot der machtskolossen geweest dat zij,
eenmaal op verovering uitgetogen, niet
jneer konden ophouden en in de noodzaak
kwamen meer te ondernemen dan zij aan
konden.
De gebeurtenissen in het opnieuw ge
kwelde Tsjecho-Slowakije, waar de com
munistische regering nu weer duizenden
arrestaties heeft doen uitvoeren op grond
van vermeend complot tegen haar bewind,
herinneren treffend aan de razzia's van
Hitiers handlangers, aan hetgeen wij
pas vijf jaar geleden in dit land hebben
ervaren, aan onderdrukking en verzet. En
wekken opnieuw het besef dat zelfs de
grootste oorlog nooit tot blijvende oplos
singen van de tegenstellingen in de wereld
leidt. Met een zucht leest men in een Frans
dagblad nog wel een blad van werkelijke
betekenis: Le Monde een betoog van
iemand die het voor de preventieve oorlog,
de oorlog „ter voorkoming van erger", op
neemt en 'daarbij aanvoert dat als de ge
allieerden Hitier enigë jaren vóór waren
geweest de strijd lang niet zoveel mensen
levens gekost zou hebben. De schrijver be
treurt het dat de Amerikanen dit ook nu
niet schijnen te willen inzien.
De Russen hebben blijkbaar de atoom
bom gemaakt en winnen snel aan invloed
in het Oosten. In het Westen slaan hun
satelliet-regeringen om zich heen om zich
te handhaven. Beroering aan alle kanten.
Stakingen in Amerika, waarbij die in de
staal-industrie met name van ernstige be
tekenis is en men opnieuw de indruk krijgt
dat de macht der vakverenigingen, even
als in Engeland en in Frankrijk, de vrij
heid van handelen der regering beperkt.
Hetgeen, ook als blijkt dat zij voor een
goede zaak opkomen, steeds de feitelijke
betekenis heeft dat instellingen die niet
tot het staatsbestel behoren daarop directe
invloed doen gelden en dus mee-regeren.
Dit kan niet anders beduiden dan een ver
zwakking van de bewindsvorm als zodanig.
Het kabinet-Queuille heeft het in Frank
rijk afgelegd na ruim een jaar aan het be
wind te zijn geweest. Het is bezweken aan
de gevolgen van Engelands plotselinge
devaluatie van het pond sterling, waarop
Londen de Fransen niet voorbereid had
en die, na gedwongen devaluatie van de
franc, in het Franse kabinet zelf onoplos
bare verdeeldheid heeft veroorzaakt. De
loon- en prijspolitiek is opnieuw in geding
:omen en president Auriol bezint zich op
een nieuwe kabinetsformateur.. De vakver
enigingen bezinnen zich ook en stellen
haar eisen.
Er is een communistische Oost-Duitse
volksrepubliek geschapen met de commu
nist Grotewohl als leider en de afscheiding
tussen Oost- en West-Duitsland is dus
sterker bekrachtigd. Binnen een jaar zullen
in Oost-Duitsland verkiezingen worden ge
houden. Men behoeft geen bijzondere
verbeeldingskracht om zich voor te stellen
hoe die zullen worden geregeld en welke
hans er voor partijen en voor de kiezers
zelf zal zijn om zich te doen gelden. Dit is
geen republiek maar een volksrepubliek en
het bewindsstelsel is niet de democratie
maar de volksdemocratie. Zo noemt men
het en de toevoeging van „volks" houdt in
het volle geen vrijheid van menings
uiting heeft.
De onrust en beroering in de wereld, in
deze nog jonge herfst, vinden eigen uiting
bij onze Zuiderburen, waar de zich op-
nieuw-toespitsende Waals-Vlaamse tegen
stellingen zowel de koningskwestie die
in een acuut stadium is gekomen als
Benelux gelden. Moeten wij ons sterk ver
heugen over de Voor-Unie? Zij lijkt nog
geenszins het bewijs te leveren dat de /Vol
ledige economische Unie werkelijk slagen
zal. Het restaurant La Mère Benelux te
Amsterdam had misschien verstandiger
gedaan met nog even te wachten eer het
:deze naam ging voeren. Want Benelux hokt
nog. En zelf wachten wij, in deze (als zo
[vaak tevoren) rustige uithoek van een
wereld-in-beroering, op de resultaten van
.de Ronde Tafel-conferentie en lezen met
[belangstelling de optimistische beschou
wing van de Indonesiër Palar (bij zijn
vertrek van Schiphol naar New York) en
het minder blijmoedige woord van mi
nister van Maarseveen. die nadrukkelijk
laat mededelen dat het hem te langzaam
gaat.
In een nog steeds chaotische wereld vol
beroering is men er zich wel bewust van
dat de eerstvolgende jaren zich als een tijd
Van crisis doen aaïizien. Al houdt dat
geenszins in dat die een slechte afloop zou
moeten hebben. Al is ér reden voor hoop
op de toekomst. R. P.
October van het volgend jaar
Verkiezingen vastgesteld op
Gestolen auto ramt hek
Gisteravond reed een auto met te grote
snelheid door de bocht op de Nieuweweg
naar Schiphol. De wagen raakte daardoor
van de weg en ramde de afrastering van de
brug ter plaatse. Een tegenligger die het
ongeluk zag gebeuren, stopte om hulp te
bieden, maar hij hoorde alleen nog maar
bet geluid van zich snel verwij derende
voetstappen. De politie die even later ter
Plaatse was, vermoedde al dat het een ge
stolen wagen was en dit vermoeden werd
even later uit Amsterdam, waar de wagen
ontvreemd was, bevestigd.
BERLIJN, Reuter. Vrijdagmiddag kort
voor drie uur werd de Oost-Duitse staat offi
cieel opgericht, toen de Volksraad eenparig
besloot zich tot „Volkskamer van de Duitse
democratische republiek" (Tweede Kamer)
te verklaren. Wilhelm Pieck, leider der
communistische partij, maakte bekend, dat
op 15 October van het volgende jaar alge
mene verkiezingen zullen worden gehou
den.
Met algemene stemmen werd een mani
fest goedgekeurd, waarin de volgende eisen
zijn opgenomen: Opheffing van de West-
Duitse staat, nietigverklaring van het
Ruhrstatuut, beëindiging van de autonome
status van het Saargsbied, vorming van een
Duitse democratische regering, terugtrek
king van de bezettingstroepen, verkiezing
van Berlijn tot hoofdstad van de republiek
en invoering van uniforme Duitse valuta.
Het manifest doet tevens een beroep op
alle Duitsers te strijden tegen „de West-
Europese alliantie, het Atlantisch pact,
oorlogsstokers. Duitse verraders, in dienst
van het Amerikaanse imperialisme en
Duitse separatisten".
De vergadering keurde twee resoluties
goed, die een beroep doen op de raad van
ministers van Buitenlandse Zaken „uit
naam van het gehele Duitse volk" om zo
spoedig mogelijk een vredesverdrag te slui
ten en allebezettingstroepen terug te trek
ken en op de provinciale parlementen (die
deze maand opnieuw gekozen zouden wor
den) nog een jaar in functie te blijven en
afgevaardigden naar Berlijn te zenden, op
dat Maandag de Senaat zal kunnen worden
samengesteld.
De enige Sovjet-Russische functionaris
die men opmerkte was kolonel Nasarof,
plaatsvervangend hoofd van het Sovjet-
Russische voorlichtingsbureau. Hij was in
burger.
Bij het debat over de inhoud van het ma
nifest richtte Pieck zich tegen de Westelijke
mogendheden en het plan-Marshall. Hij
verklaarde, dat het een van de eervolste
taken van de nieuwe Duitse regering zou
zijn de Oder-Neisse-grens als de „vredes-
grens" te erkennen.
Uit Duitse bron te Berlijn wordt ver
nomen dat het gehele Sovjet-Russische
garnizoen van Oost-Berlijn in de loop van
de volgende week zal worden teruggetrok
ken. Heden is een aanvang gemaakt met
de ontruiming van net gebouw, waarin de
Sovjet-Russische centrale „Kommanda-
tura" „was ondergebracht. In Duitse
kringen, die zeggen nauwe verbindingen
met het Sovjet-Russische hoofdkwartier te
onderhouden, wordt gezegd dat het drie
duizend man sterke Sovjet-Russische gar
nizoen op Potsdam en op andere plaatsen
in de buurt van Berlijn zal worden terug
getrokken.
Men verwacht, dat. de nieuwe Oost-
Duitse regering tot de vier bezettings-
mogendheden het verzoek zal richten on
middellijk alle bezettingstroepen uit Ber-
lijn terug te trekken.
Johannes Dieckmann, lid van de liberaal-
democratische partij, is tot voorzitter van
de Kamer gekozen.
Dieckmann verklaarde, dat de onder com
munistische leiding staande socialistische
eenheidspartij, die de sterkste partij in de
Kamer is, licm had medegedeeld dat zij
haar mede-voorzitter Otto Grotewohl can-
didaat stelt voor de functie van minister
president van de regering der nieuwe repu
bliek. Grotewohl zal tijdens het weekeinde
een regering vormen, die hij Woensdag aan
de Kamer zal presenteren.
Friedrich Ebert. de burgemeester van
Oost-Berlijn. deelde het nieuwsbureau
DPA mede dat de Russische sector van
Berlijn niet in de nieuwe republiek zal
worden opgenomen.
Dinsdag dictaat
Dieckmann zeide nog dat vertegenwoor
digers van de Sovjet-Russische regering
Dinsdag de veienigde vergadering van Eer
ste en Tweede Kamer, waarop een presi
dent van de ïepubliek zal worden gekozen,
zullen toespreken. Men verwacht, dat in
deze verklaring zal worden aangegeven
welke bevoegdheden de nieuwe Oost-Duitse
regering zal bezitten en in hoeverre haar
gezag zal worden beperkt door de Sovjet-
Russische eisen op het punt van herstel
betalingen, het legeren van troepen en
door andere beperkingen, samenhangende
met de status van bezet gebied.
Onder de leden der Oost-Duitse regering
zal ook een minister van Buitenlandse Za
ken zijn. De regering zal bestaan uit een
minister-president, drie vice-premiers en
veertien ministers.
De „Landerkammer" (de Eerste Kamer)
zal Dinsdag bijeenkomen, teneinde te wor
den geïnstalleerd.
Langdurige kabinetscrisis
te Parijs verwacht
Onze correspondent telefoneerde ons
vanmorgen uit Praag:
Een langdurige crisis wordt in Parijs
verwacht. De algemene indruk in poli
tieke kringen in Parijs was vannacht, dat
de huidige minister-crisis waarschijnlijk
door een slepend karakter gekenmerkt zal
worden. Gisteren heeft president Auriol,
die tegen het advies zijner medici zijn ziek
bed te Rambouillet heeft verlaten, te Pa
rijs een aantal fractieleiders en de voor
zitters van de Kamers ontvangen. Men
verwacht dat vandaag een kabinetsforma
teur zal kunnen worden aangewezen, wiens
laak echter zeer zwaar zal zijn.
Veelvuldig werd gisteravond laat de
naam van de energieke minister van Bin
nenlandse Zaken Jules Moch genoemd, die
van socialistische huize is, doch ook bij de
rechtse partijen veel crediet geniet, omdat
men hem persoonlijk de algemene over
winning toeschrijft, die het vorig jaar tij
dens de stakingen door de regering op het
communisme werd bevochten.
Nehroe
naar
Londen
en Washington
De premier van India, Nehroe, is naar
Londen vertrokken, waar hij besprekingen
zal voeren met premier Attlee en andere
Britse ministers.
Hij zal vervolgens doorreizen naar
Washington, waarheen hij door president
Truman is uitgenodigd.
Arrestaties in Tsj&choslowakije duren voort
Brandstichtingen bij Bandoeng
kostten 42 doden
De strijdgroep van de Dar oei Islam, de
Tentara Islam Indonesia (Til) heeft in de
eerste vijf dagen van October in het Soeme-
dangse circa 40 km ten Noord-Oosten
van Bandoeng op de weg van Bandoeng
naar Cheribon in totaal 33 kampongs plat
gebrand waarbij 42 doden zijn gevallen,
aldus verneemt Aneta van bevoegde zijde.
In de nacht van 2 op 3 October zijn in
het Soemedangse 5 kampongs plus 37 hui
zen van een andere kampong door de Til in
brandgestoken. In de nacht van 4 op 5
October werden 24 kampongs met.800 wo
ningen tengevolge van brandstichting dooi
de strijdgroep van de Daroel Islam een
prooi der vlammen
Bij deze laatste branden vielen 30 doden
te betreuren. Enige nachten voor 2 October
begon de „brandstichtingscamp'agne". Toen
in het Soemedangse in een kampong 25 hui
zen in brand werden gestoken, waarbij 12
doden vielen. Het laatste geval van brand
stichting werd gemeld op 5 October toen in
het geterroriseerde gebied van Soemedang
weer 3 kampongs in vlammen op gingen.
De Overveense glazenierster mevrouw
F. Schult-Geesink, een leerlinge van prof.
Roland Holst, heeft voor Zierikzee dit ge
brandschilderd raam vervaardigd, de be
vrijding van Zeeland voorstellende. De
centrale figuur is een vrouw die zich door
innerlijke kracht van haar kluisters ont
doet; zij staat nog met haar voeten in de
inundatievloed, doch haar rouwkleren
vallen van haar af en achter haar doemt
de nieuwe horizon op. I-Iel raam wordt
Maandag aan de gemeente Zierikzêë 'over
gedragen.
Uit Praag blijven berichten komen over
nieuwe arrestaties, onderzoeken door de
politie en zuiveringen. Waarnemers te
Praag zijn van mening dat de huidige golf
van arrestaties wordt uitgevoerd omdat de
Tsjechoslowaakse regering rekening houdt
met een ongunstige reactie op haar voor
nemen de kerken in Tsjechoslowakije on
der staatscontrole te brengen en van de
priesters burger-ambtenaren te maken. De
regering is voornemens deze plannen aan
het eind van deze maand te verwezenlijken.
Er heeft een uitgebreide en grondige
zuivering plaats gevonden in regerings
kantoren en organisaties van de communis
tische partij. Een aantal afdelingschefs van
ministeries is vervangen. De afgezette
functionarissen zijn in verzekerde bewaring
gesteld.
Gewezen zakenlieden en uitoefenaars van
de zogenaamde „vrije beroepen", wier za
ken zijn onteigend of wie het onmogelijk is
gemaakt hun beroep verder uit te oefenen,
zijn nu in arrest gesteld, nadat men hen
eerst nog op vrije voeten had gelaten.- - -
Er zijn door de politie naar schatting
dertig personen gearresteerd, die ervan
worden beschuldigd leden" te zijn van een
bende die zich speciaal zou hebben toege
legd op het bedrijven van sabotage en die
zich van inkomsten zou hebben voorzien
door zwarte handel op de geldmarkt.
Volgens familieleden van de gearresteerde
voormalige zakenlieden en uitoefenaars van
vrije beroepen werden zij ervan beschul
digd, nadat hun bedrijven hen ontnomen
waren, geen productief werk te hebben
verricht en omscholing te hebben gewei
gerd.
Deze arrestanten zouden als regel slechts
korte tijd in voorarrest zijn gehouden, voor
dat zij, overeenkomstig de bepalingen van
de arbeidswetgeving, werden veroordeeld.
In sommige gevallen zijn straffen van
twee jaar dwangarbeid uitgedeeld.
Waarschuwing
De Tsjechoslowaakse communistische
partij heeft hedén aan haar functionarissen
een waarschuwing doen uitgaan, waarin
wordt gezegd dat zij „hun waakzaamheid
tegenover vijandige elementen moeten ver
hogen en zich persoonlijk verantwoordelijk
moeten gevoelen voor de zuiverheid der
partijgelederen".
Chinese communisten dringen
op naar Kanton
De communistische troepen hebben zich
naar te Hongkong bekend wordt, meester
gemaakt van Koekong, het verkeersknoop
punt op 118 mijl ten Noorden van Kanton.
Door de val van deze stad wordt de hoofd-
toevoerweg van Kanton naar ongeveer
300.000 man nationalistische troepen in de
provincie Kwantoeng afgesneden.
Officieel is de val van de stad nog niet
door de Chinese regering toegegeven, maar
gisteren werd reeds gemeld, dat Koekong
„in een stadium van luchtledig" verkeerde,
aangezien de nationalistische troepen zich
hadden teruggetrokken.
Naar hier vernomen wordt, heeft de re
gering een laatste verdedigingsstelling op
geworpen te Yingtak, ongeveer 75 kilo
meter ten Noorden van Kanton.
De communisten begonnen gisteren met
een offensief langs een front van 600 kilo
meter. Het middenpunt van de opmars
bleek te zijn gericht op Hengyang, 300 kilo
meter ten Noorden van Kanton, waar de
nationalistische generaal Pai Tsjoeng Hsi
naar schatting 200.000 man regeringstroe
pen bijeen heeft gebracht.
Goede raad
„De volken- van West-Europa zouden
willen dat de Amerikanen wat minder
over oorlog spraken", zo verklaarde mevr.
Bolton, republikeins lid van het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardigden voor
Ohio en lid van de commissie voor Buiten
landse Zaken van dit Huis, bij haar ^rug-
keer van een reis door Europa.
„In Frankrijk spreekt niemand over
oorlog", aldus mevr. Bolton, die haar
landgenoten verwijt „de Russen argumen
ten in handen te spelen om hun oorlogs
apparaat in gereedheid te brengen door de
bladen en redevoeringen te vullen met
oorlogsnieuws".
„Het is niet nodig moord en brand te
schreeuwen om sterk en paraat te zijn",
aldus mevr. Bolton, die een boek over de
communistische tactiek heeft geschreven.
In het speciaal voor partij-functionaris
sen bestemde orgaan, waarvan de hoofd
redactie wordt gevoerd door één der meest
vooraanstaande Tsjechoslowaakse com
munisten, heet het: „De les van het proces
te Boedapest (tegen Rajk c.s.) is dat wij
waakzaamheid en nog eens waakzaamheid
moeten betrachten. Indien het verleden
van ambtenaren en partijleden niet vol
doende bekend-is, moet hiernaar een zorg
vuldig onderzoek worden ingesteld. Hun
afkomst, contacten, politieke gedragingen
en werkzaamheden moeten worden nage
gaan. Het is geen enkel lid en zeker geen
functionaris van de Tsjechoslowaakse
communistische partij veroorloofd passief
te blijven, indien hij een of andere afwij
king ontdekt. Onze fabrieken, onze mijnen,
onze landerijen, onze regering, ons leger,
onze veiligheid, onze republiek en onze
partij staan op het spel.
De vijand neemt zijn toevlucht tot wan
hopige maatregelen, zoals sabotage, uit
daging- en moord. Hij doet dit, omdat hij
zwak is en omdat hij gedoemd is ten onder
te gaan. Wij kunnen de vijand echter ver
slaan, indien wij waakzaam zijn en getrouw
blijven aan de onoverwinnelijke beginselen
van het Marxistisch Leninisme".
„UNCy'-handel
Naar te Lake Success verluidt is Joego
slavië bereid zijn eandidatuur voor de Vei
ligheidsraad in te trekken in ruil voor ver
zekeringen, dat het land steun zal krijgen
van het Westen tegen de Sovjet-Russische
druk.
De Sovjet-Russische delegatie zou te
kennen hebben gegeven, dat zij meer over
eenstemming tussen Bulgarije en Albanië
over een oplossing van het Griekse vraag
stuk zou aanmoedigen, indien Tsjechoslo
wakije in plaats van Joegoslavië tot de Vei
ligheidsraad zou worden toegelaten.
In Engelse en Amerikaanse kringen ver
klaart men zich echter tegen een derge
lijke „handel". Men wil de onderhande
lingen over verzoening op de Balkan ge
scheiden houden van de verkiezing voor de
Veiligheidsraad.
Het woord is aan....
Petit-Senn:
De dingen veranderen minder dan
onze kijk erop.
Vrijlating
Nederlandse krijgsgevangenen
Naar Aneta van bevoegde zijde verneemt
heeft de republikeinse vice-premier voor
Sumatra, nu-. Sjafroeddin Prawiranegara,
verklaard, dat de zich in Atjeh bevindende
Nederlandse krijgsgevangenen plus de twee
Nederlandse planters, die destijds zijn ont
voerd, uiterlijk 15 October door hem aan
de territoriaal commandant van Noord-
Sumatra of aan een door deze aan te wijzen
officier zullen worden uitgeleverd.
Verlenging waarschijnlijk noodzakelijk
„De Nederlandse delegatie maakt zich
zorgen over het tempo van de Ronde Tafel
conferentie in verband met het aantal on
derwerpen, dat nog niet in bespreking is
gekomen, b.v. de voorlopige constitutie van
de Verenigde Staten van Indonesië", aldus
verklaarde de voorzitter van de Nederland
se delegatie minister Van Maarseveen gis
teravond.
De speciale correspondt van het ANP
tekent hierbij aan, dat deze voorlopige
staatsregeling, die door beide Indonesische
delegaties wordt opgesteld, nog niet geheel
gereed is. De Nederlanders achten het ech
ter noodzakelijk de tekst van deze consti
tutie zo spoedig mogelijk ter bestudering
voorgelegd te krijgen, alvorens bepaalde
punten van de agenda der Ronde Tafel
conferentie verder kunnen worden opge
lost. Van Indonesische zijde verklaarde
men echter, dat de voorlopige constitutie
niet geheel voltooid kan worden zolang de
Ronde Tafel-conferentie niet tot bepaalde
conclusies is gekomen, met name op de
volgende punten: Nieuw-Guinea, het zelf
beschikkingsrecht en het vraagstuk van
nationaliteit en burgerschap.
Over het algemeen valt in kringen van
alle delegaties een gevoel van teleurstel
ling op te merken over het feit, dat men ha
zes en een halve week vergaderen nog
steeds zo weinig vaststaande resultaten
heeft bereikt.
Men herinnert in dit verband aan het
bepaalde in het memorandum van 22 Juni,
waarin staat, dat „de deelnemers op zich
nemen de conferentie binnen twee maanden
te beëindigen".
De Nederlandse delegatie streeft ernaar,
zich aan deze termijn te houden en stelt
alles in het werk om voor 23 October a.s.
met het werk gereed te zijn. Men is er
echter van overtuigd, dat het tempo aan
merkelijk zal moeten worden versneld, wil
men hierin slagen.
Gistermiddag heeft Koningin Juliana de eerste steen gelegd voor het Curagao-
paviljoen van het onhoorpen studentensanatorium te Laren.
Hare Majesteit metselt de eerste steen.
De Koningin heeft Vrijdagmiddag in
Laren de eerste steen gelegd voor het
nieuwe paviljoen van het Nederlands Stu
denten Sanatorium, in tegenwoordigheid
van de minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, prof. dr. F. J. Th. Rutten,
een vertegenwoordiger van de gouverneur
van Curasao, de rectores-magnifici van
vrijwel alle universiteiten, talrijke profes
soren, de Commissaris der Koningin in de
provincie Noordholland, dr. J. E. baron de
Vos van Steenwijk, pater Möhlman, ver
tegenwoordiger van het comité „Sanoc" op
Curagao en vele anderen.
Voordat zij tot de eerste steenlegging
overging, zeide Koningin Juliana, dat zij
met grote aandacht de ontwikkeling van
het initiatief tot stichting van een hulde
blijk voor het studentenverzet had gevolgd.
,.De houding der studenten tijdens de
oorlog staat nog helder voor de geest. Het
is begrijpelijk dat de neiging ontstond een
gedenkteken te stichten vooi; wat deze
groep jonge mannen voor onze geestelijke
vrijheid heeft gedaan. Het is een gelukkig
idee dit te doen in een vorm, die tevens
tegemoet komt aan de reeds eerder geble
ken behoefte aan verzorging van diegenen
onder hen, die door tuberculose getroffen
zijn. Ik weet hoe in de laatste jaren meer en
meer aandacht gegeven wordt en gegeven
moet worden aan de moeilijkheden, die de
tegenwoordige tijdsomstandigheden aan
vele studenten berokkenen. Ik weet, dat er
nauwlettend op toegezien moet worden, dat
in het bijzonder de z.g. werkstudenten niet
bij hun dubbele taak hun gezondheid in
boeten. De strijd tegen de tuberculose onder
de studenten is zonder twijfel een belang
rijk onderdeel van deze strijd in het alge
meen. Het denkbeeld de psychische
werktherapie onder medische leiding bij
langdurige tuberculose voor studenten in
toepassing te brengen lijkt mij gelukkig.
Het zou mij niet verwonderen, indien het
initiatief van het Nederlands studenten
sanatorium in andere kringen navolging
zou vinden. Moge uw sanatorium zijn
schone bestemming ten behoeve van de
zieke studenten en de verdere studerende
jeugd vervullen. Terecht is bij de opening
van het tijdelijk gebouw uw sanatorium
als een bijzondere inrichting voor hoger
onderwijs gekenschetst. De tot dusver daar
bereikte resultaten wijzen wel uit, dat het
deze naam inderdaad mag dragen. Ik ver
trouw, dat de uitbreiding, die u nu aan uw
sanatorium gaat geven, u in staat zal stellen
werkzaam te zijn tot heil van de jonge
mensen, die daar. .genezing komen zoeken.
Moge zegen rusten op de arbeid, die daar
door uw medici en universitaire medewer
kers in schone samenwerking zal worden
verricht."
Na deze woorden verrichtte de Koningin
de eerste steenlegging. Tot besluit van de
plechtigheid zongen alle aanwezigen het
studentenlied „Io Vivat".
Koningin Juliana begaf zich hierna weer
naar het hoofdgebouw, waar zij een rond
gang maakte langs de patiënten. Zij onder
hield zich met alle zieken en informeerde
belangstellend naar de vorderingen van
hun studie.
Geen directe souverciniteits-
overdracht
Van republikeinse zijde bestaat de nei
ging de besprekingen zoveel mogelijk te
beperken tot de hoofdzaken en de alge
mene beginselen en met de nadere uit
werking en detaillering eerst na de over
dracht van de souvei-einiteit voort te gaan.
Hiertegen bestaan echter aan Nederlandse
kant ernstige bezwaren.
Zou men er niet in slagen de conferentie
binnen de gestelde tijd te beëindigen en
het ziet er thans naar uit, dat dit niet mo
gelijk zal zijn dan zijn drie mogelijk
heden aanwezig: of de conferentie wordt
verlengd, of zij wordt onderbroken met
goedkeuring van het uniestatuut en het
charter van de souvereiniteitsoverdracht
en daarna in Batavia voortgezet, of men
beëindigt de conferentie thans zo spoedig
mogelijk met het houden van een plenaire
zitting ter vaststelling van liet unie-sta
tuut en het charter, draagt vervolgens de
souvereiniteit over en gaat daarna nog na
dere overeenkomsten opstellen. Deze laat
ste mogelijkheid werd van Nederlandse
zijde beslist van de hand gewezen, terwijl
ook tegen de tweede mogelijkheid bezwaren
bestaan in verband met de overeenkomst
van 22 Juni j.l.
Verloofd paar dupeerde
9 Zandvoortse winkeliers
Dank zü snel optreden van de Zand-
voortse politie is men erin geslaagd een
oplichter, die reeds vele vonnissen
achter de rug heeft, tezamen met zUn
verloofde die hem behulpzaam was, in
Sneek te arresteren.
De Zandvoortse politie ontving in de loop
van deze week herhaaldelijk klachten van
winkeliers dat zij door een.man. en ec-n
vrouw waren opgelicht. De gang van zaken
was in de regel als volgt: Het tweetal be
stelde in een winkel een aanzienlijke hoe
veelheid artikelen en verzocht deze aan een
willekeurig adres in het dorp te bezorgen.
En passant nam men dan vast een en ander
mee en verzocht dit eveneens op de reke
ning te schrijven, die „bij aflevering van
de bestelling voldaan zou worden." Wan
neer de winkeliers dan op het aangegeven"
adres kwamen, bleken de bewoners van
niets te weten. De „alvast meegenomen"
artikelen was men natuurlijk kwijt.
Zo werd een winkelier opgelicht voor
een kist dure sigaren, een ander voor drie
wollen dekens, een derde voor een flinke
hoeveelheid gerookte paling. In totaal wer
den negen neringdoenden gedupeerd. Toen
de Zandvoortse recherche een onderzoek
instelde, bleek dat het paar enige dagen
onder valse naam in een pension had ver
toefd en dit vervolgens zonder betaling had
verlaten, waarschijnlijk toen het vermoedde
dat het spoedig tegen de lamp zou lopen.
Nog dezelfde nacht vertrok de Zandvoortse
recherche naar Amsterdam, waar men
zekerheid kreeg dat naar een 29-jarige
reclameschilder K. G. W. cn diens 22-jarige
verloofde J.' de R. gezocht moest worden.
In Amsterdam was het tweetal onvindbaar,
maar een telexbericht bracht uitkomst. Van
de recherche in Alkmaar, Den Helder,
Haai-lem en Bolsward kwam bericht, dat
het ook daar wegens dergelijke feilen werd
gezocht.
Een dag later deelde de politie in Sneek
Zandvoort mee, dat men het duo had ge
arresteerd. nadat men ook van winkeliers
aldaar klachten over zijn activiteit had
ontvangen.
De Zandvoortse politie heeft de man en
de vrouw naar de badplaats gebracht. Zij
hebben een volledige bekentenis afgelegd
en worden vandaag voor de Officier van
Justitie te Haarlem geleid.
Van de buit kon vrij veel in beslag wor
den genomen, uitgezonderd de eet- en
rookwaren.
PLAATSELIJK ENKELE
REGENBUIEN
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Zater
dagavond tot Zondagavond, opgemaakt
te 10 uur:
Vannacht nog hier en daar mist. Ove
rigens geleidelijk toenemende bewol
king. Morgen overdag meest zwaar
bewolkt met plaatselijk enkele regen
buien. Meest zwakke wind aanvanke
lijk uit richtingen tussen Oost en Zuid,
later uit uiteenlopende richtingen.
Weinig verandering in temperatuur.
9 October:
Zon op 6,53 uur, onder 18.01 uur
Maan op 18.32 uur, onder 9.27 uur
10 October:
Zon op 6.55 uur. onder 17.53 uur
Maan op 18.49 uur. onder 10-42 uur
Hopg en laag water in I.ïmuïden
Zaterdag 8 October:
Hoog water: 4.22 en 16.38 uur.
Laag water: 0.13 en 12.26 uur.
Zondag 9 October:
Hoog water: 4.50 en 17.05 uur.
Laag water: 0.44 en 12.52 uur.
Maandag 10 October:
Hoog water: 5.19 en 17.33 uur.
Laag water: 1.12 en 13.20 uur.
