r
Dinsdag begint de Tweede Kamer met
de behandeling van het wetsontwerp
De radio geeft Dinsdag
Waardige viering dertigjarig bestaan
der Haarlemse Volksuniversiteit
Van Duivenboden
N
J
Maandag 24 October 1949
Vergoeding materiële oorlogsschade
Kosten: vijftig jaar lang f250.millioen 's jaars
(Van onze parlementaire redacteur)
Als het wetsontwerp op de materiële
oorlogsschade, dot Dinsdagmiddag in de
Tweede Kamer in behandeling komt, on
gewijzigd zou worden aangenomen
waarop weinig kans is, want er zijn reeds
amendementen ingediend zal het rijk
voor een uitgave komen te staan van
4457 millioen gulden! En dan is er nog
allerminst sprake van een integrale ver
goeding. Zou men daartoe besluiten, dan
is met de uitkeringen aan de gedupeerden
een bedrag van f 6457 millioen gemoeid.
Het bedrag van I 4457 millioen verte
genwoordigt niet het totaal aan vergoedin
gen, die het rijk zal betalen, Deze bedra
gen f 7239 millioen. Er vallen talrijke
kosten onder, die buiten het wetsontwerp,
dat zich hoofdzakelijk bepaalt tot huis-
raadschade en schade aan onroerende goe
deren van particulieren, vallen.
De regering staat op het standpunt, dat
de oorlogsschade voor rekening komt van
het gehele Nederlandse volk en dat dus
alle burgers er hun deel aan zullen moe en
bijdragen. Dat komt neer op een verhoog
de belastingopbrengst van f 250 millioen
per jaar gedurende 50 jaar.
Er zal in de Tweede Kamer ongetwijfeld
een hartig woordje gesproken worden over
de verdeling van het bedrag van f 4457
millioen over de getroffenen en over het
princip.e van gedeeltelijke of integrale
vergoeding.
Het wetsontwerp is gebaseerd op een zo
ruim mogelijke vergoeding voor de minst
draagkrachtigen en de verstrekking van
lagere uitkeringen aan hen, van wie men
aanneemt, dat zij over meer of minder
eigen geld beschikken. Duidelijk komt dit
tot uiting bij de vergoeding van huisraad-
schade. Er zijn niet minder dan 656.000
gevallen van huisraadschade, waarvan in
98 procent reeds uitkeringen zijn ver
strekt.
Zij die in een eerste klasse-gemeente een
huis bewonen met een huurwaarde tot
f 350, in een tweede klasse-gemeente tot
f 250 en in een derde klasse-gemeente tot
f 200. krijgen het bedrag, dat reeds aan
hen is uitgekeerd nogmaals betaald.
Naarmate de huurwaarde hoger is, neemt
de extra-uitkering af, aangezien de rege
ring van oordeel is, dat in de goedkope
huizen geen stukje huisraad gemist kan
worden en in de duurdere heel wat meu
bilair aanwezig is, dat als luxe beschouwd
moet worden. Nimmer daalt echter de
uitkering beneden 60 procent van wat
reeds betaald is. Dat is bij een huurwaarde
boven f 700 in een eerste klasse-gemeente,
boven f 600 in een tweede Tclasse-gemeen-
te en boven f 550 in een derde klasse
gemeente.
De regering is niet van plan binnen dit
schema onbeperkt te vergoeden. Zij heeft
namelijk een maximum gesteld van
f 11.250, vermeerderd met f 300 voor elk
inwonend gezinslid beneden 6 jaar op het
ogenblik, dat de schade toegebracht werd
en f 500 voor elk inwonend gezinslid bo
ven 6 jaar, man en vrouw niet mede ge
rekend.
Het is de bedoeling vóór het eind van
1950 de huisraadschade vergoed te heb
ben. (België :zal er pas over 15 jaar mee
klaar zijn en Frankrijk heeft aan deze
schaderegeling nog zo goed als niets ge
daan).
Ook bij de vergoeding van schade aan
onroerende goederen komen zij er het best
af, die goedkopere huizen verloren zagen
gaan. Er zijn 465.000 gevallen van schade
aan onroerend goed, waarvan 374.000 met
minder dan f 3000 en 91.000 met meer dan
f 3000 schade.
Beneden de f 3000 zal de vervangings
waarde, vergoed worden. In 91 procent der
gevallen is dit reeds geschied. Hierbij zat
de bedoeling voor zo snel mogelijk een
groot aantal lichtbeschadigde huizen weer
bewoonbaar te maken.
Waar de schade meer dan f 3000 be
droeg, kregen de eigenaars een 4 procent
inschrijving op het Grootboek voor de
Wederopbouw. Dat wil zeggen: in 81 pro-
HILVERSUM I 301 m. 7.00 Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30 Ochtendblad. 7.50
Dagopening. 8.00 Nieuws. 8.15 Ochtendblad.
8.40 Platen. 8.55 Voor de vrouw. 9.00 Pla
ten. 10.00 Morgenwijding. 10.15 Concert.
10.50 Voor de kinderen. 11.00 Volksuniver
siteit. 11.30 Voor de Zieken. 12.00 Orgel.
12.30 Weerbericht. 12.33 Voor het platte
land. 12.40 Pianoduo. 13.00 Nieuws. 13.15
Zuid-Amerikaans orkest. 13.45 Platen. 14.00
Voor de vrouw. 14.30 Viool en piano. 15.00
Platen. 15.30 Muziekcauserie. 16.30 Voor de
kinderen. 17.25 Platen. 17.35 Ronde Tafel
conferentie. 17.45 Het rijk overzee. 18.00
Nieuws. 18.15 Piano. 18.30 Voor de strijd
krachten. 19.00 Voor de kinderen. 19.05
Viool en piano. 19.25 Toneelbeschouwing.
19.40 Parijse nieuwsbrief. 19.45 Regerings-
uitzending. 20.00 Nieuws. 20.05 Actualitei
ten. 20,15 Gevarieerd programma. 21.30
Surinaamse muziek. 21.45 Buitenlands over
zicht 22.00 Lichte muziek. 22.30 Klassieke
muziek. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Platen.
HILVERSUM II 415 m. 7.00 Nieuws.
7.15 Platen. 7.45 Gebed. 8.00 Nieuws. 8.15
Platen. 9.30 Waterstanden. 9.35 „Lichtba
ken". 10.00 Voor de kinderen. 10.15 Piano
concert. 10,40 Schoolradio. 11.00 Platen.
11.30 ..Als de ziele luistert". 11.40 Septet en
solist. 12.00 Angelus. 12.03 Lunchconcert.
12.30 Weerbericht. 12.33 Lunchorkest. 12.oo
Zonnewijzer. 13.00 Nieuws. 13.20 Metropole
orkest. 14.00 Koor. 14.30 Voor de vrouw.
15.00 Schoolradio. 15.30 Platen. 16.00 Voor
de zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de
jeugd. ".7.15 Voor de kinderen. 17.45 Amu
sementsorkest. 18.20 Sportpraatje. 18.30
Volksuniversiteit. 19.00 Nieuws. 19.15 Ac
tualiteiten. 19.25 ..Dit is leven". 19.40 Orgel.
20.00 Nieuws. 20.05 De gewone man. 20.12
Koor. 21.40 De Paus roept op tot actie voor
de vrede. 21.50 Alt. cello en piano. 22.3o
Platen. 22.45 Gebed. 23.00 Nieuws. 23.15
Maastrichts Stedelijk Orkest.
BRUSSEL 322 m. 12.00 Platen. 12.30
Weerberichten. 12.32 Orkest. 13.00 Nieuws.
13.15 Platen. 17.00 idem. 17.05 Nieuws. 17.15
Platen. 17.20 Franse les. 17.40. 17.55 en 18.00
Platen. 18.25 Financiële kroniek. 18.30 Voor
de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.30 Platen.
19.50 Vrije politieke tribune. 20.00 Hoorspel.
21.00 Platen. 21.15 Omroeporkest. 21.45 Ac
tualiteiten. 22.00 Nieuws. 22.15 Platen. 22.50
Nieuws. 22.55 Platen.
cent der gevallen is men daartoe tot dus
ver overgegaan.
Zij, die een eigen huis bewoonden even
tueel met bedrijfsruimte, of een eigen
schip, krijgen de vervangingswaarde ver
goed op basis van Mei 1940, verminderd
met een afschrijvingsbedrag. Dit is de eer
ste bijdrage, die voor een eigen woning
ten hoogste f 5000 is, voor een eigen wo
ning met bedrijfsruimte ten hoogste f 8000
en voor een eigen schip maximaal f 9000.
Hierop komt met het oog op de sterk ge
stegen bouwkosten een toeslag. Vermoede
lijk zal hij ongeveer 2 1/2 maal de eerste
bijdrage bedragen. Iemand, die zijn eigen
huis kwijt raakte, zal dus maximaal op
3 1/2 maal f 5000 of f 17.500 kunnen re
kenen.
Als men een kostbare eigen woning be
zat, zo redeneert de regering, dan mag
een zekere vermogenspositie verondersteld
worden.
De eigenaars, die hun huizen verhuur
den, hebben reeds in 81 procent der ge
vallen een inschrijving op het Grootboek
gekregen, die 4 procent rente opbrengt en
zodra de wet in werking getreden is. nog
3 1/2 procent rente zal opleveren.
Zodra deze eigenaars tot bouw, herbouw
of aankoop van huizen overgaan, krijgen
zij de beschikking over het ingeschreven
bedrag. Zij komen dan tevens in aanmer
king voor een crediet van het rijk, terwijl
het rijk bovendien het onrendabele deel
van hun huizenexploitatie financiert en
wel gedurende tien jaar. Deze laatste be-
Alleen-verkoop voor Nederland E. G. BOUWER's Handelsvereniging N.V. - Amsterdam-Z
(Adv.)
paling dankt haar ontstaan aan het feit,
dat de huiseigenaren in vele gevallen ten
gevolge van de hoge bouwkosten van dit
ogenblik en de nog lage huren, met te
korten moeten werken. Het rijk betaalt
tien jaar lang deze tekorten. Na dit tijd
vak zal het berekenen, hoeveel dan nog
de „onrendabele top" bedraagt en deze
binnen drie maanden ineens uitkeren.
Voor de eredietfaciliteiten komen in
aanmerking in het algemeen zij, die geen
grotere huizen gaan bouwen of kopen dan
die, welke verwoest werden en bovendien
zij, die bedrijfspanden bezaten, waarvan
de bouwkosten in Mei 1940 niet meer be
droegen dan f 30.000. De laatste bepaling
heeft dus betekenis voor eigenaars van
fabrieken ert andere bedrijfsruimten, even
als trouwens de bepaling, dat ieder, die
van een credietfaciliteit gebruik kan ma
ken, de uitgestelde bijdrage de vergoe
ding, die het rijk na tien jaar ineens uit
keert voor de onrendabele exploitatietop
kan afkopen. Doch alleen als het be
drijfsvermogen volgens de aanslag 1947 in
de ondernemingsbelasting (grond eiï op
stallen vallen niet onder het bedrijfsver
mogen) niet groter was dan i' 500.000.
Uiteraard bevat het zeer ingewikkelde
wetsontwerp over allerlei kwesties v/e
noemen: rechten van hypotheekhouders,
beroep, molestverzekering uitgebreide
bepalingen.
Vermelding dient nog. dat de regering
het voornemen koestert machtiging te vra
gen tot het aangaan van leningen tot een
totaal bedrag van vier milliard gulden, die
uit de opbrengst van de verhoogde belas
tingen afgelost zullen worden.
Andrei Wysjinski, minister van Buitenlandse Zaken der Sovjet Unie in discussie met
Jacob Malikvertegenwoordiger, der Sovjet Unie (midden) en Wladimir Clementis,
de Tsjechoslowaakse minister van Buitenlandse Zaken, over de verkiezing van
Joegoslavië in de Veiligheidsraad. Wysjinski moest tweemaal tot de orde geroepen
worden tijdens de spannende zitting der algemene UNO-vergadering, waarin deze
verkiezing gehouden werd.
Nederlandse kustvaarder
liep op een mijn en zonk
Bemanning wist na vier uur
roeien Deens eiland te bereiken
Het Nederlandse motorschip „Casana" is
Zaterdagmiddag in de Deense wateren tus
sen Funen en Samsö op een mijn gelopen
en gezonken. De negen koppen tellende
bemanning is ternauwernood aan de dood
ontsnapt. Het vierhonderd ton metende
vaartuig zonk binnen twintig minuten.
Een der twee sloepen werd vernield.
Behalve de scheepsdocumenten werd niets
gered. De bemanning is na een vier uur
lange worsteling met de ruwe zee op de
Zuid-oostpunt van het eiland Samsö ge
land. Een automobilist, die hen zag aan
komen, heeft de uitgeputte mannen naar
een hotel te Lushagen gebracht.
Het schip was met zestig ton stukgoed
op weg van Kopenhagen naar Odensee.
Door de mijnontploffing werd de voor
steven opengescheurd. Hoewel eerst nog
overwogen is om het schip aan de grond
te zetten, kwam men al spoedig tot de
conclusie, dat de overgebleven redding
boot de enige kans op lijfsbehoud was.
Binnen twintig minuten na de explosie
verdween het schip in de golven. Het be
hoorde toe aan de N.V. Schellen Scheep
vaart te Rotterdam.
De A.K.U. verwerft patenten
voor fabricage van nylon
De directie van de Algemene Kunstzijde
Unie is erin geslaagd de fabricage- en ver
werkingspatenten op het gebied van nylon
van de Amerikaanse onderneming „Dupont
de Nemours" te verwerven. Er kan nog
niet worden medegedeeld wanneer de
A.K.U. in staat zal zijn egen nylon-pro
ducten op de markt te brengen. Nylonweef
sels hebben zowel op kledinggebied (kousen,
damesondergoed, japonnen) alsmede voor
industriële doeleinden een grote markt
veroverd.
In Canada, Engeland en Nederland zijn
de laatste jaren proeven genomen, die wel
licht tot productie van nylon-achtige vezels
en draden van andere samenstelling dan de
tegenwoordige nylon zullen leiden. Deze
proeven bevinden zich nog in het labora
torium stadium.
Nasleep van Sliedrechtse
goudstaven-affaire
Twee horlogemakers, een uit Sliedrecht
en een uit Leerdam, hebben destijds van
een Sliedrechtenaar een goudstaaf gekocht,
die uit de Nieuwe Waterweg was opgebag
gerd en ten nadele van de Nederlandse
Bank was ontvreemd. De horlogemakers
verkochten de staaf en ontvingen ieder
13.500,Zij hadden zich thans voor de
rechtbank in Dordrecht te verantwoorden
wegens schuldheling. Tegen de Sliedrech
tenaar werd 8 maanden voorwaardelijke
gevangenisstraf geëist met de voorwaarde,
dat hij binnen twee jaar 13.500,aan de
staatskas moet terugbetalen.
Zijn collega uit Leerdam, die de 13.500
reeds had terugbetaald (waarvoor hij
7500,van familie moest lenen) hoorde
8 maanden voorwaardelijk en f 2000,—
boete tegen zich eisen,
Schilder greep stroomrail
van laadbrug vast
Toen stroom werd uitgescha
keld, viel hij te water en
verdronk
Op 18 Augustus waren enige schilders
bezig met het verven van de laadbruggen
van de Dordtse zeehaven. Een van de schil
ders hield zich hierbij vast aan een rail,
die onder stroom stond. Andere schilders
zorgden er voor, dat de stroom uitgescha
keld werd. Toen viel de schilder echter
van de 22 meter hoge laadbrug in het
water en verdronk. Voor de Dordtse recht
bank heeft zich thans te verantwoorden
gehad de voorman bij de haveninrichtin
gen, die de schilders geen juiste inlich
tingen had verstrekt over het onder span
ning staan van de stroomrail. Hij was er
zelf niet zeker van geweest of er spanning
op de rail stond of niet.
De officier van justitie achtte bewezen,
dat de voorman door zijn onachtzaamheid
de dood van de schilder had veroorzaakt
en eiste twee maanden hechtenis.
CENTRAL BAND VAN DE R.A.F.
MAAKT TOURNéE DOOR ONS LAND.
In vier Dakota's arriveerden Vrijdag
middag op het vliegveld Valkenburg bij
Leiden 62 leden van de Central Band van
de Royal Airforce, die tot 2 November een
tournée door ons land zal maken.
Op het vliegveld werd het gezelschap
begroet door kolonel S. Mante, voorzitter
van de raad van beheer van het Van
Weerden Poelman-fonds, onder auspiciën
van welk fonds de tournée van de Engelse
band door ons land gemaakt wordt.
Indische gepensionneerden
vragen zekerheid
Vier Kamerleden spraken
in hun protestvergadering
Vier leden van de Tweede Kamer voer
den het woord op een bijeenkomst, die door
de „Bond van gepensionneerde burgerlijke
landsdienaren en locale ambtenaren in
Nederlands-Indië" was belegd in de Die
rentuin in Den Haag en die door vele In
dische gepensionneerden werd bijgewoond.
De bond verwijt de Nederlandse rege
ring, dat zij de „eigen pensioenfondsen"
heeft laten opteren. Ook na de bevrijding
werden de fondskapitalën verder aange
sproken. Weliswaar is begonnen met de ge
leidelijke terugbetaling der „geleende"
gelden uit de weduwen- en wezenfondsen,
waarmee de eigen pensioenen een tijdlang
zijn betaald, maar een tweede grief van de
bond is, dat hij niet is vertegenwoordigd
in dc commissie voor pensioenfinanciering,
ingesteld om de regering advies te geven
over de wijze van verdere financiering der
Indische pensioenen. Ook van het inmid
dels uitgebrachte advies dezer commissie
zou de bond geen inzage hebben gekregen.
Verder heeft het de ongerustheid van de
bond gewekt, dat in de door de regering
gedane verklaring, waarin aan gewezen
burgerlijke landsdienaren in Indonesië de
nakoming der uit hun ontslag ontstane
verplichtingen wordt gegarandeerd, niet
wordt gewaagd van de groep Indische ge
pensionneerden, die voor 1 Maart 1942 ge-
pensionneerd werden of die niet na 1
Augustus 1945 in Indonesië hebben mee
gewerkt aan de wederopbouw van dit ge
bied. De bond vreest dat de regering de
uitbetaling der pensioenen wil „afschui
ven" op de nieuw te vormen Verenigde'
Staten van Indonesië. Tenslotte is bij de
bond ontevredenheid ontstaan, doordat,
hoewel minister Götzen in Februari in de
Tweede Kamer meedeelde dat de ontwerp
voorstellen voor een verhoging van de
duurtetoeslag op de Indische pensioenen
zich in het eindstadium bevonden en dat
het in het voornemen lag om de regeling
terugwerkende kracht tot 1 Januari 1949
te geven, van deze regeling nog niets is ge
komen.
Het Christelijk-Historische Kamerlid, de
heer F. H. van de Wetering, betoogde dat
de Indische gepensionneerden, zowel bur
gerlijke als militaire, „in een mist worden
gehouden"; zij ontvangen geen antwoord
op hun vragen om zekerheid betreffende
hun pensioenen. Dat antwoord mag niet
anders luiden dan: „de Nederlandse rege
ring garandeert u wat u wettelijk beloofd
is."
Het, tweede Kamerlid dr. W. L. P. M. de
Kort (K.V.P.) was ook van mening dat de
regering zich reeds nu de zorgen der ge
pensionneerden ter harte dient te nemen.
Ook bij de soevereiniteitsoverdracht zal de
morele aansprakelijkheid bij de Nederland
se overheid moeten blijven.
Het Tweede Kamerlid de heer N. Stuf-
kens (P. v. d. A.) noemde het niet meer
dan billijk dat de Staten-Generaal en de
regering zullen trachten aan de wantoe
stand van thans een eind te maken. Sober
heid is nodig, maar dit mag niet ten koste
gaan van hen die hun werk gegeven heb
ben.
De heer H. A. Korthals van de WD vond
het tijd dat de regering klare taal spreekt.
In de manier waarop de regering deze aan
gelegenheid behandelt, had spreker warmte
en menselijkheid gemist.
Hierna sprak nog het lid van het bonds-
bestuur de heer D. van der Zee, die op
merkte dat de bondskas al vaak heeft moe
ten bijspringen om te voorkomen dat ge
pensionneerden in handen van woekeraars
zouden vallen. Nederlandse gepensionneer
den met een maximum pensioen van 4000
ontvangen een toeslag van 800. Maar de
Indische gepensionneerden hebben bij een
zelfde maximum pensioen een toeslag van
slechts 200.
De vergadering nam twee moties aan,
waarin er bij de regering op aangedrongen
wordt dat de door haar verleende garantie
worde uitgebreid tot alle gepensionneerde
Indonesische landsdienaren en locale amb-
tenarep en dat afdoende maatregelen wor
den getroffen, waardoor de volledige uit
betaling der Indische pensioenen verzekerd
wordt.
ZUIVER WOLLEN
AABE-ZAALBERG-DEKENS
HALF WOLLEN DEKENS
170 x 220 16.75
GED. OUDE GRACHT 108-110
WONINGINRICHTING - TEL. 17165
(Adv.)
„Onze Volksuniversiteit vervolgt haar
speurtocht in het domein van de cultuur
en staat open voor allen die met haar deel
willen hebben aan de geestelijke en intel
lectuele rijkdommen, die in ons volksleven
sluimeren".
Met deze woorden eindigde de voorzitter
van de jubilerende Haarlemse Volksuniver
siteit, de heer P. V. de Wit de toespraak,
waarmee hij Zaterdagavond de feestelijke
bijeenkomst in de Renaissancezaal van het
Frans Halsmuseum opende.
Onder de genodigden waren, behalve de
afgevaardigden van talrijke Volksuniver
siteiten en culturele instellingen in den
lande en de beide Haarlemse wethouders
W. C. Bakker en W. F. Happé, ook mejuf
frouw J. Berdenis van Berlekom en dr. G.
Ras, die als oud-gedienden in het
Volksuniversiteitswerk met wijlen A. H.
Gerhard, wijlen dr. J. Haak, dr. J. S. Bart-
stra, dr. C. Spoelder en mr. Führi Sneth-
lage door de heer De Wit met ere werden
genoemd. Met dankbaarheid kon de spreker
gewagen van de hechte organisatie, de toe
neming van de aantallen leden en cursisten,
de uitstekende huisvesting en de uit
stekende betrekkingen met de overheid.
Deze goede relaties waren tijdens het
diner, dat aan de feestavond voorafging,
reeds door wethouder Happé namens het
gemeentebestuur bevestigd. Aan de maal
tijd zat ook de Heemsteedse wethouder H.
Disselkoen aan.
Vervolgens werd een uitgelezen program
ma aangeboden. Voor de pauze liet het
Nederlandse Kamerkwartet horen welke
schatten er nog verborgen liggen in het
vrijwel onontgonnen terrein der oud-Ne
derlandse muziek, waarbij Akke de Vries
voor een sappige en voor ieder begrijpelijke
toelichting zorgde. Na de koffie was het
Cruys Voorbergh die een greep in zijn rijke
costuumverzameling had gedaan en al cau-
serende zijn gehoor iets liet beseffen van de
cultuurwaarden die er in de thans ver
dwenen kledingsvormen scholen.
Ontvangst ten stadhuize
De deelnemers aan het congres van de
Bond van Nederlandse Volksuniversiteiten
werden Zaterdagochtend op het Stadhuis
ontvangen door het gemeentebestuur. De
heer D. J. A. Geluk heette de gasten als
loco-burgemeester welkom. Hij zeide, dat
het gemeentebestuur het op prijs stelt de
congressisten te ontvangen, omdat zij naar
Haarlem zijn gekomen op de dag, waarop
het dertigjarig bestaan van de Haarlemse
Volksuniversiteit wordt gevierd. Spreker
herinnerde er aan, dat het werk van de
V.U. na de vorige oorlog is begonnen.
Daarna volgde in vele gemeenten een in
zinking, maar na de bevrijding volgde een
opbloei. Het is een goede gedachte van de
bond ieder jaar bij elkaar te komen, om de
moeilijkheden te bespreken. Dat zal het
werk in het algemeen ten goede komen,
Namens de bond sprak mr. Bonjer uit
Rotterdam woorden van dank voor de ont
vangst.
Na de ontvangst ten Stadhuize kwamen
de deelnemers aan het congres in een huis
houdelijke vergadering bijeen.
Nadat de huishoudelijke zaken waren
afgedaan hield dr. L. M. van Dis, lid van
het dagelijks bestuur, een inleiding over
„De Volksuniversiteit als buitenschoolse
cultuur-uiting".
Dr. van Dis ging na hoe in de vorige
eeuw in West-Europa behoefte ontstond
aan buitenschools onderwijs aan volwas
senen. Hij wees op de groei der volksge
meenschap in de negentiende eeuw en
noemde de emancipatie van verscheidene
groepen die in het volksleven pas toen
een erkende en volwaardige plaats gingen
innemen. Toen de volksgemeenschap al
dus grote wijzigingen onderging' werd in
Engeland het buitenschools ontwikke
lingswerk aangevat door de Universiteiten
van Cambridge, Londen en Oxford en in
Denemarken door de Volks-Hogescholen.
Spreker wees er op dat de Universitaire
wereld in Nederland zich verzette tegen
wat men popularisering der wetenschap
noemde, en hij vermeldde de pogingen van
„het Nut" en andere organisaties om het
buitenschoolse onderwijs aan volwassenen
te organiseren. Pas door het optreden van
professor Steinmetz, die in Amsterdam
de Volksuniversiteit oprichtte, werd de
organisatorische vorm gevonden die vol
deed.
Hierna besprak de inleider de toekomst
der Volksuniversiteiten in ons land. Gelet
op de tienduizenden cursisten, uit alle la
gen der maatschappij en van zeer ver
scheiden geestelijke structuur, is er reden
tot grote tevredenheid. Maar toch. waar
schuwde dr. van Dis voor een oppervlakkig
optimisme. De vraag hoe de V.U. zich zal
ontwikkelen, hangt immers direct samen
met de vraag welke toekomst onze cultuur
nog heeft. Treedt een verder gaande ver
zakelijking in, dan zal wellicht de belang
stelling in het vrije beschavingsonderwijs
dat de V.U. geeft, minder groot worden.
In den brede besprak Dr. van Dis het ver
schil tussen het onderwijs aan Middelbare
Scholen en dat aan de Volksuniversiteit
dat bestemd is voor volwassenen. Het Mid
delbaar Onderwijs moet meer feitelijk en
exact zijn, de V.U. daartegenover mag geen
voortgezet M.O. of L.O. geven, doch moet
zich richten naar de behoeften van
menKi
met een meer ontwikkeld gemoeaslevV
Daardoor zal op de Volksuniversitelfê-
het artistieke en algemeen geestelijke et-
veel groter plaats innemen dan op cj
lagere en middelbare scholen.
Terugziend op de dertig jaren die vet,
liepen sinds de Haarlemse V.U. werd on
gericht, noemde spreker het werk van
H. Gerhard die jaren lang voorzitter is L
weest en van dr. J. S. Bartstra. Deze laat-
ste heeft vele jaren het secretariaat ver
zorgd en heeft met grote toewijding ét
uitbouw der Volksuniversiteit te Haarka
geleid.
Zelfwerkzaamheid en con
tinuïteit
Tijdens de discussie die volgde op de in.
Leiding van dr. Van Dis bleek wel, zoals ook
het geval was op de huishoudelijke vergt
dering, dat men het algemeen er over een,
was, dat de Volksuniversiteit meer is dan
een culturele vereniging die op gezette tij.
den een avond met de een of andere be.
roemdheid verzorgt. Of zoals dr. Van Dij
het kernachtig formuleerde: een cursus
met tien mensen die een hele winter stu
deren is ons liever dan vier of vijf avon
den zonder onderlinge samenhang, die al.
leen daarom uitverkocht zijn, omdat ét
naam van de spreker zo'n aantrekking.;,
kracht heeft. De Volksuiversiteit wil voor
alles zelfwerkzaamheid en continuïteit,
De penningmeester van de I-Iaarlenis
V.U., de heer A. Vlas, werd in het bestuur
van de Bond van Nederlandse Volksuniver
siteiten gekozen.
Minister Schokking vraagt bijna
13 millioen voor Nat. Reserve
Voor bewapening van de Nationale He-
serve heeft de minister van Oorlog bij c;
Tweede Kamer voorlopig voor 1949 aar;!
gevraagd f 11.707.000 (inclusief munit.;
voor oefeningen en voor oplegging) u
f 1.171.000 voor overige kosten van perso
nele en materiële aard.
PANDA EN DE MEESTER-GIDS
12. De zaalwachter ging achterdochtig en
verbaasd met Panda de zaal uit om eens
naar het bewuste stof te gaan kijken, en
nu kon Joris Goedbloed dus zijn gang
gaan. „Mijn waarde," zei hij op ontroerde
toon, ,,gij hebt een kenners-oog! Hoe zou
mijn logge tong in staat zyn om de heer
lijke, stralende schoonheid te beschrijven,
die een fijn-ciselerend kunstenaarshand
in dit wonderlijke beelteniske wist te leg
gen? En tóch om nog eens te lachen, gelijk
gij zo treffend opmerkt. Dit kostelijkste
exemplaar„Laat maar zitten, Pieter-
sen", viel William T. Bobberbroek hem in
de rede. ,JZeg nou maar hoeveel, dan is hij
verkocht". „Wel.ach.tja.wei
felde Joris, komaan omdat gij een
waarachtig en rechtschapen kunstkenner
zijt, wil ik van dit heerlijk werkje afstand
doen voor honderd rijksdaalders! Ik gun
het u hoewel het mij smart er van te
scheiden.Maar intussen had de voor
treffelijke EE. Spattenpieper, de zaal
wachter, zich over de schildering in de
gang gebogen en alles met zijn vinger na
gevoeld, en nu zei hij tot Panda: ,JZeg
wou je mij voor de gek houden? Daar is
geen stof!" „O, nee, dat wist ik wel," zei
Panda. ..Maar mijnheer Goedbloed zei. dat
ik u even weg moest werken". „O, weg
werken!" herhaalde zaalwachter Spatten-
pieper. „Zo, wegwerken! En wie is mijnheer
Goedbloed, hè?" Want hij meende te be
grijpendat er hier iets niet in de haak was.
Als overtollig maagzuur U doet terugdein
zen voor iedere hap eten
dan is het ver met U gekomen. Want tra?,
eters zijn gerede slachtoffers van allei.V
kwalen. Daarom moet ge Rennies neme.
Niet als regelmatig te slikken medicijn, wa;;
dat is met Digestif Rennie niet nodig. Aller;
maar bij zo'n aanval van brandend maai-
zuur, of als ge iets eet, dat U wat zwaar op
de maag ligt. 'n Wonder, die uitwerking vei
een of twee Rennies, gewoon gesmolten 03
de tong. En nog lekker ook! In te nemt:
zonder water of wat ook, altijd en overal"
ongemerkt, als ge maar zorgt steeds eet
paar Rennies bij de hand te hebben. Daines
hebben ze in haar handtas - heren in hui
vestzak. Een ideaal middel, waarmede eigen,
lijk alle klachten over brandend maagzuur
tot het verleden zouden behoren, als iedereen
zich maar bij Rennies hield. Blijft gij in leder
geval niet achter. Uw apotheker en drogin
hebben Rennies voorradig.
(Adv)
Moed. De Oostenrijkse dierentemmer Lo<
renzo Stemman, die door het circus
„Pinder" is ontslagen om wat hij een
niet geldige reden noemt, heeft zijn
van dierentemmer verdedigd door met
vijf leeuwen, die hij nooit tevoren had
gezien, op te treden. Deze proefneming
had Zaterdagochtend in het Parijse win-
tercircus plaats volgens een bevel van
de rechtbank in kort geding. Uit i:
proefneming, die tweemaal herhaald
werd voor een talrijk publiek en onge
veer 200 journalisten en fotografen, is
slechts de moed van de dierentemmer
gebleken, want tot conclusies is het niet
gekomen, tengevolge van de heftige
ruzies, waartoe deze vertoning a;
ding gaf. Op 31 October zal Lorenzo
Steinman nogmaals in het wintercireus
zijn vaardigheid moeten bewijzen, a
het publiek zal dan de zaak beslechten.
Ongeluk. Tijdens een automobielrace over
800 kilometer te Rafeela in Argentinië
werden tien personen gedood en ver
scheidene gewond toen een racewagen
op de toeschouwers inreed. De coureur
een Italiaan, had de macht over zip
stuur verloren. Ook hij was op shg
dood.
Coppi. Aan de vooravond van de ronde v<
Lombardije heeft Fausto Coppi zich naa:
de Col van Chisallo begeven waar h"
de door hem in de ronde van Frankriii!
gewonnen gele trui heeft neergelegd aan
de voeten van de Madonna del Ghisallo,
beschermster der wielrenners, in de aas
haar toegewijde kapel.
Voorts hebben Coppi, Magni en een ver
tegenwoordiger van Bartali, die momen
teel in Portugal vertoeft, drie rijwielen
beschikbaar gesteld voor een loterij
waarvan de opbrengst besteed zal wor
den voor de bouw van „het huis van de
wielrenner", naast de kapel.
Gruwelijk. Drieduizend Praagse kinderen
hebben Zondag een „verdedigingsspel"
gespeeld tegen „samenzweerders tegen
de staat". De leeftijd der deelnemers war
van 12 tot 14. In een officiële verklaring
wordt gezegd, dat de kinderen de om
streken der stad doorzochten en „alle
waargenomen samenzweerders" bij leger
en veiligheidspolitie aangaven. Geble
ken was, dat de kinderen goed kaart
lezen geleerd hadden en onder leiding
van oudere leden van de jeugdbeweging
gebruik konden maken van telefoon en
radio-zenders. Zij hadden een „juiste
kijk op de toestand" getoond.
Winston deviezenbron. Foto's van schilde
rijen van Churchill, als kerstkaarten ia
de handel gebracht, zullen Engeland dol
lars opbrengen. De uitgevers van deze
kaarten verklaren, dat zij tot dusver
meer dan een millioen gulden wins:
hebben gemaakt, waarvan één-derde
aan buitenlandse deviezen, in het bij
zonder dollars. Churchill heeft
handtekening laten fotograferen op c:
kaarten die voor de verkoop in de Ver
enigde Staten bestemd zijn, om aldus ce
verkoop in de hand te werken.
Russische rol. „Rusland heeft het de Brits?
vloot mogelijk gemaakt in 1588 ca
Spaanse ai-made te verslaan", aldus ce
Russische professor A. A. Mavrodin, di?
wordt geciteerd door het Joegoslavische
litteraire blad „Knidjevne Novine''
,want de Engelse schepen werden in die
tijd van Russisch hout gebouwd, nrè
Russische zeilen uitgerust en met Ru?-
sisch pek ingesmeerd". De Russischs
professor zegt dit in zijn boek „de rol
van de Russische wetenschap in de gfr
schiedenis der cultuur"»
