steekspel is begonnen
r LEREN KLEDING
Oud-minister ïr. H. Vos
over wetsontwerp PBO
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
\Toensdag 9 November 1949
3
TWEEDE KAMER
Mr. Van der Goes van Naters (P.v.d.A.) en
professor Romme (K.V.P.) in het strijdperk
(Van onze parlementaire redacteur)
Het algemeen politiek debat is begonnen.
En v/el met enig getwist tussen de woord
voerders van de grootste twee regerings
partijen, prof. Romme (K.V.P.) en mr.
Van der Goes vanNaters (Arbeid).
Op grond van zijn jarenlange ervaring, die
hem geleerd had, dat het maar beter is zich
niet te mengen in twist tussen geliefden,
gaf de heer Wel ter (Kath. Nat. Partij)
er in de door ds. Zandt voorgezeten avond
vergadering (toen moest deze afgevaardig
de als oudst aanwezig lid als invaller-voor
zitter optreden, doordat zowel president
Kortenhorst als de eerste en tweede onder
voorzitter ontbraken) er de voorkeur aan,
zich met die onderlinge ruzie niet te be
moeien. Overigens stelde hij meteen vast
dat tengevolge van de samenwerking tus
sen de Katholieke Volkspartij en de Partij
van de Arbeid ons koninkrijk ten gronde
gaat.
Wat nu de ruzie tussen het tweetal be
treft, moet gezegd worden, dat geen van de
twee eigenlijk echt zin in ruzie scheen te
hebben. „Let liever op hetgeen bindt dan
op hetgeen verdeelt", voegde prof. Romme
verwijtend toe aan de P.v.d.A. naar aan
leiding van boze beweringen van die kant
in het Voorlopig Verslag. Roddelpraatjes of
proefballonnetjes noemde hij de bewerin
gen dat het de Katholieke Volkspartij er
om te doen zou zijn het pad te gaan effenen
voor een regering zonder P.v.d.A. en zulks
om dan de progressiviteit te laten varen.
Juist omdat hij oog had voor het belang
van samenwerking in de Kamer, keurde hij
bedoeld optreden van de Partij van de Ar
beid af. Overigens gaf hij te kennen, dat als
zijn partij ooit de P.v.d.A. buiten het kabi
net zou willen gaan houden, zij dat openlijk
zou zeggen en dat het dan heus niet zou
zijn om te breken met de progressiviteit,
wat de K.V.P. ook geenszins gedaan had
of van plan was te doen. Over dit laatste
dacht mr. Van der Goes van Naters anders.
Hij keerde zich tegen het door hem be
speurde verlangen om op sociaal gebied de
weg terug te gaan. hetgeen hij een gevaar
noemde voor wat in dit opzicht bereikt is.
De industrialisatienota van minister Van
den Brink kreeg van deze spreker een slecht
cijfer, omdat zij zijns inziens te veel ge
tuigde van een gunstig klimaat voor de
ondernemers. De welvaartverschillen moch
ten, zo zei hij, niet worden vergroot, doch
moesten daarentegen genivelleerd worden.
Daarmee was de hoofdzaak dier nota in
strijd, ook al omdat het winstmotief geen
grondslag voor deugdelijke industrialisatie
kan zijn. Deze afgevaardigde voelt nog
steeds veel voor het punt van het kabinets-
programma-Beel, dat zich uitsprak voor
leiding der overheid volgens een weten
schappelijk welvaartsplan. Maar hoe stond
thans de K.V.P. hiertegenover? Dat wilde
hij wel eens gaarne horen.
Geen consumptiebeperking alleen of voor
namelijk voor de arbeiders, betoogde mr.
Van der Goes van Naters. naar aanleiding
van het onlangs door dr. Holtrop, president
van de Nederlandse Bank gehouden betoog,
maar over de gehele linie. Evenmin wenste
hij eenzijdigheid door de belasting op de
hoge inkomens te verlagen.
Professor Romme had, zo zeide mr. Van
der Goes, ten onrechte gemeend, dat de
P.v.d.A. door haar critiek (ook de achter
stelling bij burgemeestersbenoemingen was
als grief genoemd) ruzie maakte of wilde
maken. Het ging er alleen om de zaken
scherp te stellen. Hoe het tenslotte met de
verstandhouding tussen de grootste twee
regeringspartijen gesteld is, zou men pas
na afloop van dit debat kunnen nagaan. Aan
professor Romme liet spreker gaarne over
de rekening op te maken. Intussen bepleit
te hij ook de wenselijkheid van meer een
heid. Daarom was „sectarisch gedoe" als
het ijveren van de heer De Kort voor ge
scheiden kweekscholen in Suriname uit den
boze. Ons volk mist, zo klaagde mr. Van
der Goes, voldoende voorstellingsvermogen.
Anders zou het bij de bedreiging van onze
beschaving door hen die het op de vrijheid
gemunt hebben, wel meer begrip tonen voor
de noodzaak om te breken met de nog steeds
bestaande versplintering. Dit was het punt,
waar dit kamerlid en prof. Romme elkaar
ontmoetten.
Laatstgenoemde was begonnen met enige
middelen aan de hand te doen voor een
betere, levendiger behandeling van de be
groting en had voorts onder meer gepleit
voor nauwere en tijdiger samenwerking
tussen regering en Kamer met betrekking
tot internationale vraagstukken. Uit het
betoog van mr. Van der Goes van Naters
zij nog aangestipt diens constatering van
meer gevoel voor internationalisering, uit
gaande van jonge nationale staten (Nehru's
bezoek aan Amerika) en de door hem ge
uite vreugde over de omgang tussen Indo
nesiërs en Nederlanders tijdens de Ronde
Tafel-conferentie, die daardoor een van de
gelukkigste perioden uit zijn leven vormde.
De heer Schouten (A.R.) verweet de
regering herhaaldelijk een beleid te hebben
gevoerd dat neerkwam op vervlakking van
de beginselen, hetgeen tot geestelijke lauw
heid van ons volk leidt. Over de aan minis
ters en secretarissen-generaal toe te ken
nen representatietoelagen was hij slecht te
spreken, evenals de heer T i 1 a n u s (C.H.),
die vrijwel uitsluitend kleine puntjes aan
roerde.
Dat deed mr. Oud (V.V.D.) niet. Hij trok
fel van leer tegen de P.v.d.A. omdat zij het
volgens hem doet voorkomen alsof- zij de
progressiviteit in pacht heeft. Hij schepte
er merkbaar behagen in vast te stellen, dat
minister Lieftinck feitelijk „Colijnse poli
tiek" van 1925 voert.Tevens kreeg de Britse
Labour-regering een veeg uit de pan, toen
mr. Oud zich keerde tegen de staat als
economische machthebber, hetgeen hij ge
vaarlijk voor de vrijheid en voor een goed
internationaal verkeer achtte. Van het vele
dat gisteren werd gezegd, vermeld ik ten
slotte alleen nog dat de heer W e 11 e r
bleek te voelen voor de instelling van een
bezuinigingscommissïe.
Hef Kantongerecht
te Haarlem
Hoeveel zaken er in een jaar
behandeld worden
Bij het Kantongerecht te Haarlem wer
den in 1947 (pas nu verscheen de Justitiële
Statistiek) 12975 strafzaken aangebracht.
Er werden 12873 mondelinge vonnissen ge
veld, daarentegen slechts 9 schriftelijk.
Op 1 Januari waren nog 434 burgerlijke
(civiele) zaken in behandeling. Er werden
1288 nieuwe zaken aangebracht; 1153 wer
den er afgedaan. 396 werden bij verstek
behandeld omdat de gedagvaarde partij
niet was opgekomen.
Thans zijn 40063 woningen
in aanbouw
In 9 maanden werden er
29143 voltooid
In de maanden JanuariSeptember van
1949 zijn in ons land 29.143 woningen vol
tooid. Daarvan staan er 3081 in Noordhol
land.
In datzelfde tijdvak werd de bouw van
28.428 woningen begonnen (4044 in Noord
holland).
In uitvoering zijn in ons land thans 40.063
woningen (6144 in Noordholland, waarvan
2270 in Amsterdam).
Juana, de vermaarde danseres, maakt een
tournée door Europa, waar zij Arabische
EgyptischeIndonesische. Chinese, Russi
sche en Spaanse dansen ten tonele zal
brengen, begeleid, door originele muziek.
Haar eerste optreden in Nederland vindt
op 13 November te Amsterdam plaats.
(Juana's ware naam is Jurgens, zij is van
Hollandse afkomst, doch bezit de Engelse
nationaliteit)
Agenda voor Haarlem
WOENSDAG 9 NOVEMBER
Luxor: ..Kennismaking gezocht". 18 j.. 2,
4.15. 7 en 9.15 uur. City: „De rode schoentjes",
alle leeft.. 2.15, 4.30. 7 en 9.15 uur. Spaarne:
„Noodlottige reis". 14 j., 2.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Pauline in gevaar", 14 j., 2.30,
7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Fietsendieven",
2, 4.15 7 en 9.15 uur. Palace: „Berlin express",
18 j„ 2. 4.15. 7 en 9.15 uur.
DONDERDAG 10 NOVEMBER
Ged. Oude Gracht 104: Nederlandse Ver
eniging voor Natuurgeneeswijze, 8 uur. Bloe-
mendaal, Jeugdhuis. Donkerelaan: mevrouw
Oberman spreekt over Albert Schweitzer, 8
uur. Bioscopen: Middag- en avondvoorstel
lingen.
Caroline van Dommelen
vandaag 75 jaar
Vandaag is de actrice Caroli» van Dom-
melen 75 jaar geworden. Zij werd geboren
in 1874 te Rotterdam, maar bracht haar
jeugd door in Amsterdam, waar zij de
Franse school aan de Kloveniersburgwal
bezocht. Deze opleiding kwam haar later
menigmaal goed van pas: bij haar onder
handelingen met Sarah Bernhardt, die met
haar wilde samenwerken, in 1922 toen zij
in verschillende steden voor Franse mili
tairen speelde en bij een serie lezingen in
Canada.
De jeugdige Caroline van Dommelen had
graag medicijnen willen studeren, maar zij
kwam (haar vader was acteur) op de
toneelschóol terecht, die zij echter, omdat
haar opvattingen sterk verschilden van de
daar beoefende methode, nog voor het
eindexamen verliet. Zij maakte op twintig
jarige leeftijd baar debuut in „Kermis
gasten" bij het Koninklijk Toneel, waarin
zij een travestie-rol (con jongen van een
jaar of veertien) vervulde. Later kreeg zij
het emplooi van „jeune anvoureuse".
In 1922 schreef dr. Jan Walch over haar,
die aan de voornaamste gezelschappen des
lands verbonden was geweest: „Caro van
Dommelen is één van die niet meer heel
jonge toneelspeelsters van wier bijzondere
capaciteiten iedereen vooral onder de
vakgenoten overtuigd is, maar die men
toch niet vaak ziet optreden. De oorzaak
hiervan is voor een deel te zoeken in een
zekere wispelturigheid. En dan.... me
vrouw Van Dommelen heeft geen sterke
gezondheid!"
Wat haar wispelturigheid betreft, die
overigens uit een veelzijdige belang
stelling en fikse energie voortkomt: Caro
line van Dommelen speelde niet alleen in
de schouwburgen (waar zij vooral haar
grote begaafdheid deed blijken als Claire
Forster in „De vrouw in het spel") maar
ook voor film en radio, in de dagen dat
deze nog in de kinderschoenen stonden, zij
schreef romans en toneelstukken, zij maak
te reizen naar Oost en West, zij bewoog zich
zelfs op het terrein van de politiek.
En wat haar gezondheid aangaat: na do
oorlog trad zij, hoewel de zeventig reeds
gepasseerd, nog dikwijls voor het voetlicht,
onder meer bij het intussen alweer opge
heven gezelschap „De Spieghel" in het
Theater de la Mar in de hoofdstad. Thans
maakt zij een tournée door de.wederop-
bouw-kampen met het blijspel „Betje
regeert" van Henk Bakker. D. K
Momenteel een pracht sortering in:
Jekkers v,af 118.
lassen v.af 161.25
Ook in grote maten
motorschip ..Oslofjord", dat in opdracht van de Norske Amerika Linje op de werf van de Nederlandse Dok- en Sche
Maatschappij te Amsterdam is gebouwd, was Maandag ter gelegenheid van zijn voltooiing feestelijk verlicht.
Scheepsbouw
Elise Cservalvi speelde voor
„Caecilia" in Amsterdam
De jaarlijkse Donateurs-repetitie van de
Maatschappij „Caecilia" bracht Dinsdag
middag weer van heinde en ver de begun
stigers der oude vereniging in het Concert
gebouw te Amsterdam bij elkaar. Het Con
certgebouw-Orkest speelde onder leiding
van Eduard van Beinum en soliste was de
jeugdige Hongaarse violiste Elise Cservalvi,
wier faam stevig gevestigd is sinds haar
succes op het Internationale Concours ie
Scheveningen van verleden jaar: zij be
haalde daar de tweede prijs. Wij hebben
haar kort daarop bij de H.O.V. gehoord met
het Concert van Brahms, een prestatie om
nooit te vergeten.
Voor „Caecilia" trad zij nu op met het
Concert in a van Glazounow, een opgave
die haar gelegenheid schonk zowel haar
degelijke artisticiteit als haar virtuoos
meesterschap te tonen. Wat zij te horen gaf
droeg het kenmerk van een ras-muzikali-
teit die onder alle opzichten sterk beheerst
is. Geen wonder dat haar succes een ovatio
neel karakter droeg.
Het programma van het orkest bestond
uit de Zevende van Van Beethoven en uit
een nieuwe compositie van Willem van
Olterloo „Introductie en Allegro voor or
kest", opgedragen aan Eduard van Beinum.
Een belangrijk stuk, waarvan de uitvoering
frisser en spannender was dan die van de
symphonie. Van Otterloo, doorkneed als hij
is in de behandeling van het orkest, schreef
een klare, doorzichtige partituur. Zijn mu
ziek schuwt evenmin een expressieve lyriek
en een dramatische bewogenheid als de
speelse en opwindende la-acht van de rhyth-
mische stuwing. Hij durft melodieus te zijn
en de instrumenten zonder excessen te ge
bruiken. Het resultaat is dat zijn muziek
gezond klinkt.
Het is te hopen dat de donateurs en do
natrices van de Maatschappij „Caecilia" een
dergelijk goed Nederlands werk op het pro
gramma naar waarde hebben weten te
schatten. JOS. DE KLERK.
Automobilisme
Nationale uur-records
op Zandvoorts circuit
Aanstaande Vrijdagaochtend zal op het
circuit van Zandvoort een viertal sportwa
gens nationale uur-records vestigen. Dit is
mogelijk geworden omdat het circuit thans
van de KNAC een baanlicentie heeft ge
kregen. als bewijs dat het voldoet aan de
voorwaarden om er sport-evenementen vol
gens het reglement van de F.I.A. te houden
en er nationale records te vestigen.
De eerste wagen, een nieuwe Minor 750 cc.
gereden door de heer G. Hoogeveen uit
Haarlem, zal om half negen starten. Vervol
gens kamt de 1500 cc. Gatso bestuurd door
de heer M. Gatsonides op de baan. Een 4,5
liter Gatso zal met K. Barendrecht aan het
volant een uur-record voor de grote klasse
vestigen en mogelijk komt er ook nog een
Citroen op dc baan.
Inmiddels heeft de heer Roosdorp uit Ant
werpen de Stichting Touring Zandvoort reeds
meegedeeld, dat hij van plan is met zijn twee
liter Veritas enkele weken later een aanval
te doen op hel in zijn klasse gevestigde
record. Roosdorp nam met deze wagen deel
aan de sportwagenraces op 26 Juni, waar hij
zijn klasse won met een gemiddelde van
105.32 km.
Ook de beide Gatso's namen trouwens aan
die races deel. De anderhalve liter was toen
nog niet geheel gereed en kwam aan accele
ratie tekort, zodat Gatsonides derde werd.
Deze wagen is inmiddels stukken sneller
geworden. De grote Gatso liep een vrij zekere
overwinning mis, door het lostrillen van een
benzine-glaasie in de eerste ronde, maar
maakte wel de snelste ronde in zijn klasse.
Haarlemse Vredesraad
In samenwerking met de V.I.R.O. en Kerk
en Vrede belegt de Haarlemse Vredesraad
morgen 10 November een samenkomst in de
muziekzaal van Brinkmaan. Grote Markt.
Dr. C. v. d. Berg, uit Den Haag. oud-direc
teur-generaal van de Volksgezondheid, ver
tegenwoordiger van Nederland in de Wereld
gezondheidsraad. zal spreken overt het werk
van de Wereldgezondheidsorganisatie,
waarna de film „Eternal Strife", zal worden
vertoond.
Lorren
Wanneer gij ook van mening zijt, dat
het onnuttige in deze wereld zijn waar
de heeft, zouden wij u aan willen raden,
u naar de lompenmarkt op het Waterloo-
plein te begeven, waar gij zonder twijfel
met grote vreugde door de kooplieden
zult worden begroet. Het bestaan van
deze heren hangt namelijk af van de
mate waarin gij bereid zijt de opgemelde
these te onderschrijven. Wij moeten toe
geven, dat het bestaan van lorren ons
niet geheel vreemd is, maar zoveel lor
ren hebben wij zelfs in ons stam-café
nooit bijeengezien. Op de naar schatting
10250 vierkante meter die de erkende
opkopers, behorende tot de ondervak-
groep lompen en oud-metaal, voor hun
negotie ten dienste staan, ligt de meest
uitgebreide collectie dingen, waar nie
mand ter wereld ooit meer iets aan kan
hebben, de zegswijze „Je kan wachten
tot je een ons weegt" in haar vormen te
vervoegen. En zelfs als zij eenmaal een
ons zouden wegen, maken wij ons sterk,
dat er nog niemand ze zou kopen.
Eén van de handicaps waaronder de
affaire gebukt gaat is zonder twijfel de
in guldens uitgedrukte affectie die de
kooplui voor hun waren blijken te heb
ben. Toen een dame bijvoorbeeld infor
meerde naar de prijs van een tafel
kleedje dat er uitzag alsof het het onder
werp van een intensieve beschieting met
zware mortieren was geweest, zei de
koopman opgewekt: „Honderdzeventig
guldentjes". Nu mag als bekend worden
verondersteld dat het tot de Waterloo-
pleinse usance behoort om bij het noe
men van de prijs centen door guldens
te vervangen, teneinde de handel een
wat imposanter aanschijn te verschaf
fen, maar of het nu werkelijk redelijk
genoemd mag worden om de somma van
f 1.70 te eisen voor het voorrecht de blik
op de eettafel belemmerd te zien door
=nige losjes aan elkaar hangende draad
jes wol van ongemeen fletse kleur, is
iets dat wij wel zouden willen betwijfe
len.
Het meest opvallende van deze ken
nelijk tot mislukken gedoemde commer
ciële conferentie was wel, dat de koop
man aanzienlijk opgelucht scheen, toen
de dame niet tot een transactie bereid
bleek. Glimlachend betastte hij de reste
rende textiel-vezels en zijn hele houding
tegenover het overwerkte gebruiksvoor
werp scheen te zeggen: „Dat hebben we
toch maar lekker voorkomen. Blijf jij
nog maar een beetje bij me hoor".
Sterker nog, toen wij zo in de druile
rige motregen tussen de hopen oud roest
scharrelden, tussen de verveloze en af
brokkelende fagades van het Waterloo-
plein. dat er onder de sombere herfst-
wolken troostelozer uitzag dan ooit. be
kroop ons het niet af te schudden ge
voel, dat deze hele lompen-markt uit
sluitend een pittoresk doel nastreeft. Dat
de kooplieden alleen dingen tentoon
spreiden die zo volstrekt waardeloos zijn
dat niemand ze ooit zal kopen en dat zo
een lid van het stuurs-vondschuifelende
bezoekers-gilde aanstalten maakt een
stuk uit de verzameling te kopen, het
noemen van een exorbitante prijs de
expositie wel voor afbrokkelen zal be
hoeden.
Het wil er bij ons tenminste niet in
dat een koopman verroeste sleutels zou
uitstallen met het oprechte doel ze te
verkopen. Want wat zo vragen wij
ons af heeft een sleutel voor nut,
wanneer men niet weet welk slot men
er mee kan openen. Zijn ornamentele
waarde is per saldo niet van zo ver
bijsterende omvang, dat men er de som
ma van vijftien cents voor neer zal tel
len. En welk doel heeft een kaasmes,
waarvan het enige nuttige onderdeel,
het lemmet, zoek is, tenzij men niet van
kaas houdt? De zeven kapotte radio
lampen die wij zagen kan men tenslotte
nog in gruzelementen gooien, waarbij zij
„paf" zeggen, maar het nut van een
badkuip waarin men heel prettig zou
kunnen baden, wanneer er niet een gat
in zat dat groot genoeg was om dit ge
noegen illusoir te maken, is ons ten
enenmale duister.
Nochtans omvingen de opkopers hun
handel met liefdevolle zorgen. Een han
delaar in schroeven met niet bijpassende
moeren sprak althans tot een bengel
naast ons, die zijn hand er naar uit
strekte: „Faursichtig-an. Mojje de boel
stuk make?"
Het enige wat ons ten zeerste be
vreemdde, was de redelijke welstand dei-
exposanten. want wij begrijpen niet hoe
zij er in slagen uit de handel in deze
rommel een boterham te halen, tenzij
iemand er toevallig één in een koelc-
blikje zou hebben laten zitten. Wij zijn
nochtans blij dat deze markt er is, want
zij behoort tot de onverklaarbare ver
schijnselen zonder welke Amsterdam een
vervelende stad zou wezen.
Zij is één van de dingen die er altijd
geweest zijn.
Een Appeltje te schillen
Daar is dezer dagen in het Stedelijk
museum een grote stampei geweest. Dat
komt zo. Er wordt daar op het ogenblik
een internationale tentoonstelling ge
houden van Experimentele kunst. En
omdat jhr. Sandberg, die er directeur is,
van een experimentje meer of minder
niet wars genoemd mag worden, was er
Zaterdagavond een voordracht van ex
perimentele litteratuur. Tal van jonge
lieden hadden zich daartoe in de precies
gelijke, originele klederdracht gestoken
die moet proclameren dat zij zo heel
anders dan iemand anders zijn en som
migen hadden zelfs hun baarden laten
staan. Nadat zij tehuis vol zorg hadden
gecontroleerd of zij er onverzorgd ge
noeg uitzagen, togen zij naar de plaats
van het experiment. Zij kregen gelukkig
al bij de tweede spreker reden tot ruzie
maken. Dat was de Belgische heer
Dotremont die twee experimentele ge
dichten zou voordragen, maar die bij
zichzelf had besloten dat een propagan-
da-lezing in het Frans over de zege
ningen van het communisme toch wel
aardiger zou wezen. Eerst riep iemand
uit de vergadering dat hij het op prijs
zou stellen, wanneer de geachte spreker
zijn „moerstaal" zou willen bezigen en
dat gaf meteen aanleiding tot geestdrif
tige declamatie van experimenteel pro
za. De heer Sandberg qualificeerde het
geheel later als een typische uiting van
Sturm und Drang en daar had hij wel
gelijk in, want nadat het podium was
„be-sturmd", werd de heer Dotremont
van zijn stoel „ge-drangt". Er begonnen
toen mensen experimentele verzets
poëzie voor te dragen, want de woorden
„Fascisme" en „Dictator" waren niet
van de lucht. Om te tonen dat zij het
ernstig met de kunst meenden, sloegen
sommigen elkaar kletsend om de oren.
Het experiment werd daarna gesloten
door een deportatie op order van de di
rectie.
Wat echter niet gesloten werd, was de
tentoonstelling van de experimentele
kunst. Dat dil een buitengemeen belang
wekkende expositie moet wezen, wordt
wel aangetoond door een verklaring van
een der exposanten, die Karei Appel
heet. Deze Karei meldt, dat hij invloe
den van Picasso heeft „opgevreten" en
vervolgens „verteerd". Van spijsverte
ringsstoornissen bij hém schijnt nog
geen sprake te wezen, want hij houdt
zich momenteel bezig met zware arbeid.
Het schilderen met penseel en verf acht
hij te orthodox en daarom heeft hij een
deurpaneel op zijn ezel gezet. Hij heeft
daar planken opgespijkerd die hij er
met een bijl weer afhakt en wij menen
dat het een reuze ezel moet zijn die dat
kan verdi-agen.
Vele critici en anderen die het goed
met de beeldende kunst menen, zijn er
over ontstemd, dat de deuren van het
museum open zijn gezet voor wat zij
barbaarse onkunde noemen, terwijl deze
voor werkelijke schilders en beeldhou
wers gesloten blijven. De directeur is
door helemaal niet opgewonden mensen
„een wegbereider tot het nihilisme" ge
noemd. En zij hebben daarover een Ap
peltje met hem te schillen. Wij vrezen
niet zonder reden, dat de (Sand)berg
een muis gebaard heeft. Een muis met
een hele lange staart.
Acrobatische charme
Als u twintig gepluimde jongedames
uit de stad van wijlen Johann Strauss
een wonderlijke schaats wilt zien rijden,
dan kunt u van 15 tot 27 November te
recht in de Apoïlohal, waar de Weense
IJsrevue een programma van acrobati
sche charme zal vertonen. In tegenstel
ling tot alle andere takken van kunst
staat hier de sport op de voorgrond. Dit
werd ons medegedeeld door de alleen
met zijn onderlip glimlachende impre
sario Meyer Hamel tijdens een lunch
met de pers, waarbij „door toevallige
amstandigheden" ook enkele vrouwelijke
sterren van het ensemble schitterden
met hun aanwezigheid. Zo zat aan onze
rechterhand de kleine viervoudige kam
pioene Emmy Puzinger, de Rie Masten
broek van het bevroren water.
U ziet dat wij het ver hebben gebracht
in de vergelijkende wetenschap. De di-
In deze maand wordt de sterfdag van
Herman Heijermans alom in eten lande
herdacht. Als bewijs van zijn onver
minderd voortdurende populariteit moge
gelden dat het Nederlands Volkstoneel
nog geen weck na dc vijftigste voor
stelling van „Eva Bonheur' op Donder
dag 10 November voor dc honderdste
keer diens burgerlijk drama „Schakels"
met Johan Elscnsohn in dc hoofdrol
voor het voetlicht brengt. Dat zal ge
schieden in dc Doelenzaal van de
Kloveniersburgwal.
Diezelfde avond draagt Max Croisct in
de kleine zaal van liet Concertgebouw
In de hoofdstad uit
het „Spel in de ochtendschemer" van
Arthur Schnitzler voor. Vrijdag zingt
Suzanne Sten daar de „Lieder eines
fahrenden Geselies" van Mahler met
begeleiding aan de vleugel door Felix
de Nobel.
De vorige keer ontbrak het ons aan
ruimte om de aandacht te vestigen op
twee nieuwe films, die in de circulatie
kwamen. Het zijn Wozzecknaar het
onvoltooide toneelstuk van Biiclmer in
Theater dc Uitkijk cn Ropevan
Hitchcock in de studentenbioscoop
Kriterion.
Op 18 November (wij waarschuwen
maar vast) begint in het Stedelijk Mu
seum een tentoonstelling van zestig
schilderijen van landschappen uit de
lucht bezien, die tot stand kwam met
medewerking van de K.L.M. op initia
tief van cle federatie van beroeps
verenigingen van kunstenaars.
recteur van het gezelschap had ons dan
ook een indrukwekkend voorbeeld ge
geven: „Tot voor kort wilde iedere jon
gen in Italië een Coppi of een Bartali
worden, maar sinds wij daar onze voor
stellingen gaven, droomt men van niets
anders dan ijshockey of de cadetten-
sprong!"
Alle solisten hebben vroeger deelge
nomen aan de Olympische winterspelen
en zijn dan ook van internationaal for
maat, althans wat hun prestaties betreft.
Hun lichaamsomvang is namelijk be
perkt tot het noodzakelijke minimum om
niet door gebruik en mode voorgeschre
ven kledingstukken behangen te kunnen
worden hun ontwikkeling steekt
voornamelijk in de kuiten, die de weelde
van hun sportieve excellentie moeten
dragen. Overigens is er één dokter in de
handelswetenschappen bij, die als geen
ander de buitengewoon moeilijke ,.dop-
pelter Rittberger" tot in de perfectie
beheerst. Hij kan deze echter in Amster
dam niet uitvoeren, want dan zou hij
zijn aanloop in de foyer moeten nemen.
De begeleiding geschiedt met behulp
van gramofoonplaten. Maar in de pauze
werkt een gedeelte van het Amsterdams
Philharmonisch orkest aan het program
ma mede, niet zozeer uit artistieke dan
wel uit maatschappélijke overwegingen.
Deze musici zullen echter niet optreden
als baanvegers, zij bestrijken slechts
hun snaarinstrumente
BOEDA
Lezing te Bloemendaal
„De oppositie van de anti-revolutionairen
en liberalen tegen de publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie over de zuiver staatsrech
telijke vraag of de bedrijfschappen bij al
gemene maatregel van bestuur dan wel bij
wet moeten worden ingesteld, heeft voor
de socialisten tenminste dit voordeel opge
leverd. dat de in een dwangpositie gebrach
te K.V.P. heeft toegegeven aan een reeks
socialistische verlangens en amendemen
ten". zo zei ir. H. Vos Dinsdagavond in het
begin van zijn lezing over de publiekrech
telijke bedrijfsorganisatie voor de afdeling
Bloemendaal van (Je Partij van de Arbeid.
„Deze wet brengt voorshands slechts mo
gelijkheden; geen werkelijkheden. Zij vormt,
alleen het raam waarbinnen de ordening op
publiekrechtelijke grondslag zich kan vol
trekken," lichtte de oud-minister toe. De
bedrijfschappen kunnen verordeningen ma
ken voor de bedrijfsgenoten: het typisch
individualistische van het Nederlandse be
drijfsleven heeft afgedaan. Deze tijd eist
rechtsvorming in de economische sector en
ir. Vos zeide vast te geloven, dat Nederland
zijn plaats in de internationale handel
slechts zou kunnen behouden wanneer het
als een georganiseerde cn gedisciplineerde
eenheid kan optreden. Bij versnippering
zullen de kostprijzen niet voldoende dalen,
waardoor concurrentie onmogelijk wordt.
Zo is de efficiency in de bedrijven onmid
dellijk gekoppeld aan het levenspeil der
arbeiders.
Reeds het programma van de regering-
Schermerhorn-Drees vermeldde in 1945 de
noodzakelijkheid van dit gezamenlijk op
treden en een reeks van maatregelen was
daartoe uitgestippeld: oprichting van een
Centraal Planbureau, ontwikkeling der
industrialisatie en instelling van handels
politieke organen in het buitenland.
De kern van dit alles moet de Bedrijfs
organisatie worden ter voorkoming van een
herhaling van de wilde overinvesteringen
uit de jaren 1930 tot 1940. De Hoofdbedrijf
schappen zouden het zo broodnodige tech
nische en economische speurwerk en de al
even noodzakelijke markt-analy.se kunnen
organiseren, want deze dingen zijn zo kost
baar, dat ze alleen door grote eenheden
gefinancierd kunnen worden. Overwegen
in de Hoofdbedrijfschappen de principiële
beleidsorganen, in de „horinzontale" be
drijfschappen, waarin de vakgenoten van
één productiegroep zijn verenigd, komen
meer de sociale problemen, de verdeling
van de onderlinge afzet en ae prijsregelin
gen aan de orde. Ir. Vos onderschatte hier
het gevaar van een verstarring niet: de
praktijk van de organisatie-Woltersoiï had
reeds geleerd, dat de overheid vaak dooi'
middel van haar Rjjksbuveaux fris bloed
moest pompen in een bedrijfschap, waar
van de deelgenoten voornamelijk op zelf
bescherming uit waren. In dat opzicht zou
het ook uit den boze zijn, indien alleen
werkgevers en arbeiders samen het bedrijf
schap zouden besturen: prijs- en loonver-
hogingen zou dan hand in hand gaan, met
als gevolg uitbuiting van de consument en
verzwakking van de Nederlandse positie op
de buitenlandse markt. Daarom is ook deel
neming van de overheid aan de bedrijfs
organisatie gewenst en op dit punt achtte
ir. Vos net wetsontwerp niet geheel be
vredigend. ook al moet de benoeming van
de voorzitter door de Kroon worden be
krachtigd en is de regering verplicht waar
nemers aan te wijzen om de bestuursver
gaderingen der bedrijfschappen bij te
wonen.
„Wanneer men beweert dat de overheid
er toch geen verstand van heeft", dan dient
men te bedenken, dat zij dat alleen kan krij
gen door er met de neus bovenop te zitten
en dat zij daartoe ook het recht heeft, om
dat de gevolgen van het beleid van het be
drijfsleven, als het misloopt, in de vorm
van werklozensteun voor haar rekening ko
men. Daarom ligt hier voor werkgevers,
arbeiders en overheid de taak de industrie
dienstbaar te maken aan het land. Ook de
arbeiders zullen hun sociale positie moeten
leren zien in verband met de economische
situatie van het land. De wet op de pubhek
rechterlijke bedrijfsorganisatie kan een
nieuwe morele gebondenheid tot ontwik
keling brengen, doch daarbij zal veel af
hangen van de politieke constellatie, aldus
srpeker. Na nog de betekenis van de econo
mische en sociale raad te hebben toegelicht,
waarschuwde ir. Vos zijn gehoor, dat de
strijd om de verwerkelijking van dc wet
nog moet beginnen. Veel zal ervan afhan
gen in welk tempo overheid en werkgevers
bedrijfschappen zullen instellen. De vak
beweging kan hierop veel aandrang uit
oefenen en daardoor van de wet een levend
element maken.
De bijeenkomst werd opgeluisterd door
zang van „De Stem des Volks" uit Sant
poort.
U zult 's morgens „kiplekker"
uit bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal in uw
Ingewanden doen stromen, anders verteert uw
voedsel niet. het bederft. U raakt verstopt,
wordt humeurig en loom. Neem de plantaardige
CARTER'S LEVERPJLLETJES om die liter
gal op te wekken en uw spijsvertering en stoel
gang op natuurlijke wijze te regelen. Een
plantaardig sacht middel, onovertroffen om de
gal te doen stromen. Eist Carter's Leverpilletjes.
(Adv.)
