Fascistische agitatie in Rome
Herdenking van Herman Heijermans
QKort en Bondig
Amsterdamse Beurs
MARGRIET
woning
Maandag 21 November 1949
Haarlems Dagblad en Oprerhte Haarlemse Courant
Jongelieden zongen fascistische liederenen
riepen tevergeefs: „Leve Mussolini"
(Van onze correspondent te Rome)
De discussie in het Italiaanse parlement
over de wijze, waarop De Gasperi de bin
nenlandse crisis poogt op te lossen, gaat
gepaard met het soort relletjes, waaraan
vrij te Rome de laatste jaren gewend zijn
geraakt.
Bphalv communisten en Nenni-socialis-
ten zijn ook de neo-fascisten niet tevreden
niet de handelwijze van de ministerpresi
dent. Hun woordvoerder Almirante, de
nieuwe „leider", was zoals gewoonlijk zeer
heftig. Hij eiste: een algehele vernieuwing
van de sociale verhoudingen wat de bin
nenlandse politiek betreft, en een buiten
landse politiek, gegrondvest op een juister
begrip der nationale waardigheid van Italië.
Als die eisen niet worden ingewilligd, zal
het volk, en vooral de jeugd, van Italië in
beweging komen en deze regering de weg
weten te versperren die naar de afgrond
voert", zo zeide hij.
Die woorden doen vermoeden, dat de
spreker maar al te goed wist, wat er op het
zelfde ogenblik buiten de vergaderzaal
voorviel.
Een talrijke groep jongelui, leerlingen
van middelbare scholen en studenten (het
is bekend dat aan de universiteiten van
Rome, Napels, Catania, Palermo, Bari de
meerderheid der studenten thans fascistisch
is) was samengekomen op de Piazza Co-
lonna, het hoofdplein van Rome. Door zich
op te stellen tussen de vele honderden
auto's die steeds op dit plein geparkeerd
staan maakte zij het de politie onmogelijk
om de gewone tactiek toe te passen en de
betogers te verspreiden door met jeeps en
kleine pantserwagens op de massa in te
rijden. Ditmaal moesten de agenten te voet
tegen de verschillende groepen optreden.
Er werden fascistische liederen gezongen en
het verkeer werd volledig stopgezet.
Verjaagd van het plein trokken zij in for
matie op naar de Amerikaanse ambassade,
waar opnieuw fascistische liederen werden
gezongen, schimpwoorden geuit aan het
adres van de geallieerden en de hervatting
van de strijd tegen de „demoplutocratische
machten" aangekondigd. Het kwam hier
tussen de betogers en de andersdenkenden
tot heftige vechtpartijen.
Hoezeer echter de geest in Italië bedor-
Het tweede tweede front
Op de receptie die ter gelegenheid van
de 32ste verjaardag van de Russische
revolutie in Moskou werd gegeven,
hebben de Russische gastheren zich
nauwelijks door hoffelijkheid tegenover
hun Westelijke gasten onderscheiden,
zo meldt „Newsweek". Op een gegeven
moment liepen zij echter met hun
grapjes tegen de verkeerde aan. Maar- j
schalk Solcolovsky en Gromyko vroe
gen de Amerikaanse ambassadeur, ad
miraal Kirk, commandant van de
Amerikaanse vloot-eenheden bij de
invasie in Nor mandie: „En xoat heeft
u wel in de oorlog gedaan?" „O, niets
speciaals", zei de admiraal, „ik heb
meegeholpen aan het vestigen van het
ttveede tweede front". 'Gromyko bleek
verbaasd. „U bedoelt toch zeker het j
tweede front", zei hij. „Zeker niet", zei
Kirk, „ik bedoel het tweede tweede
front. U zult zich toch wel herinneren
dat er in '39-'40 al een heel goed tweede
front was".
Zonder een woord te zeggen, gingen
Sokolovsky en Gromyko heen. Het was
voor hen ook niet plezierig er aan her
innerd te worden, dat Rusland in die
tijd nog een vriendschapspact met Nazi-
Duitsland had.
Belastingverhoging bedreigt
de Franse coalitieregering
Herriot gekozen tot voorzitter
der radicale partij
PARIJS, 20 November (Reuter). De 24
dagen oude coalitieregering van Bidault
wordt ernstig bedreigd doordat de tegen de
regering gerichte vleugel van de radicalen
op de laatste dag van een partijcongres een
resolutie er door wist te krijgen, volgens
welke de 48 radicale afgevaardigden op
dracht zullen krijgen om tegen een verho
ging der belastingen te stemmen. De-partij
heeft drie ministers in het kabinet. Reuter
tekent hierbij aan, dat de volgende maand
het begrotingsdebat zal beginnen. De vroe
gere radicale premier Daladier voerde de
strijd tegen de regering op het congres, dat
te Toulouse werd gehouden. Men in
strueerde de radicale parlementsleden
eveneens om na de behandeling van de be
groting aan te dringen op de afschaffing
van de evenredige vertegenwoordiging bij
de parlementaire verkiezingen. Herriot
werd tot partijvoorzitter herkozen, hoewel
de gevoerde politiek sterk gesteund wordt
door Daladier. Ook van de zijde van de
vakbonden wordt de regering bedreigd.
Zowel communisten als niet-communisten
gelastten proteststakingen tegen de stijging
van de kosten van het levensonderhoud. De
38 onafhankelijke conservatieven, die ook
een minister in het kabinet hebben, verzet
ten zich nog meer dan de radicalen tegen
de belastingverhoging.
Zowel in parlementaire kringen als daar
buiten is men in brede lagen tegen verho
ging van belasting. De werkgevers zijn van
oordeel, dat de nieuwe belasting de onder
gang van de ondernemersvrijheid zou be
tekenen en dat het merendeel door him zou
moeten worden opgebracht.
Eaouard Herriot is tot voorzitter van de
Franse radicaal-socialistische partij her
kozen met 759 stemmen. Daladier verkreeg
382 stemmen.
Burgerlijke stand van Haarlem
HAARLEM, 19 November 1949
BEVALLEN van een zoon: 15 Nov., J. W.
P. Alders—Zwetsloot: 18 Nov., T. Buschman
Kooij.
BEVALLEN van een dochter: 17 Nov., J. C.
van Bemmel—Weijers; A. Visee—van Dalen;
18 Nov.. A. M. Roos—Rohdens; D. Roodzand
Postma; J. A. Zantvoortvan der Bruggen;
G. W. Beijersbergenvan Amerongen; I.
ZwartepoorteKarst; 19 Nov., A. D. ten
BergePaauw; M. M. WonderComes; H.
GootjesNederlof.
OVERLEDEN: 18 Nov.. A. Hetem—van
Riet, 78 j., Jan Steenstraat; H. Fiege, 4 d.,
Zomer kade; H. M. DikkeboomDroog, 88 j.,
Rozenpriëelstraat; D. Kansen, 60 j., Brou
wersstraat: H. A. A. B. Bartels, 65 j.. Raad
huisplein.
ven is, blijkt wel uit het feit dat een Ro
meins journalist, dr. Melani, die tegen een
politie-agent zeide: „Maar hier wordt ge
roepen „leve Mussolini", doet u daar niets
tegen?" door die agent bedreigd werd met
arrestatie.
Nadat des avonds de rust was weerge
keerd, vonden in de nacht op verschillende
punten in de stad bomaanslagen plaats, die
allen gericht waren tegen zetels van wïjk-
afdelingen der christen-democratische
partij. Slechts een der aanslagen heeft enig
effect gehad, en wel die tegen het kleine
partijbureau der afdeling „Borgo". Dit is
gevestigd in een der laatste huizen van
Borgo Santo Spïrito, vlak bij het Sint Pie
tersplein. Een tijdbom voor de deur van dit
gebouw ontplofte drie minuten na midder
nacht. Niemand werd getroffen, doch het
geweld van de ontploffing was toch zo
groot, dat in de gehele straat geen venster
heel bleef.
Journalistieke tekeningen
van Eppo Doeve
De Haarlemse dichter-schilder H. L. Pre-
nen heeft Zaterdagmiddag in de kunsthan
del Leffelaar aan de Wagenweg een expo
sitie van journalistieke en illustratieve
tekeningen van Eppo Doeve met een zeer
persoonlijke en geestige causerie geopend.
Doeve kan alles tekenen, zei hij. zelfs dat
wat hij niet gezien heeft en dus raden moet.
Hij kenschetste de exposant als de Paganini
van de schilderkunst en stelde voor om de
best geslaagde werkstukken als Doevels-
trillers te benoemen. Doeve heeft, aldus de
heer Prenen, een picturaal-)ournalistiek
gebied ontdekt en tot ontwikkeling ge
bracht, waarin de virtuositeit als een kunst
wordt beoefend. In het bijzonder roemde
hij de zes prentverbeeldingen van muziek
stukken voor de Avro-kalender.
Woorden van speciale lof wijdde hij aan
de tekening bij de Mondschein-sonate van
Beethoven, welke vervolgens door de pia
nist Pierre Palla in de oorspronkelijke vorm
ten gehore werd gebracht.
De heer Prenen gebruikte ter kenschet
sing van dit werk het woord calligrafie.
Natuurlijk is hiermede niet alles over dit
boeiende werk gezegd, maar toch is dat
„schoonschrift" zo'n belangrijke factor in
de productie van Doeve, dat ik het tot uit
gangspunt van deze bespreking wil maken.
Een dergelijk schoonschrift is eigenlijk in
de hele Europese grafische kunst een tame
lijk zeldzaam verschijnsel en in Nederland
is Doeve vrijwel de enige die erover be
schikt. Bij de journalistieke tekeningen gaat
dit schone handschrift samen met een su
perieur gemak en een sterk decoratief com-
positiegevoel, zoals bij de prachtige teke
ning van „het Steen" te Antwerpen, waar
de monumentale straatlantarens op de ba
lustrade mooi tegen de lucht gezet zijn en
de kleine boompjes van het verre plein
knap gekarakteriseerd. Weer anders zijn
genoemde kwaliteiten gebruikt in de teke
ning „Sardanadans op het marktplein te
Collioure", Hier is het hele blad volgeschre
ven met kleine rake figuurtjes. Een nauw
Zuid-Frans pleintje onder platanen, inboor
lingen en badgasten die gezamenlijk een
rondedans uitvoeren en heel veel publiek.-
Een kostelijke prent waar men niet op uit
gekeken raakt. Behalve dit zuiver lineaire
werk maakt Doeve ook prenten met een
sterk plastisch licht en donker, meestal van
een onverbloemd romantische aard. In dit
genre bewonder ik vooral de tekening „Ver
dronken vrouw", waarin geen verschrik
king of ellende uitgebeeld zijn, maar wel
een diepe rust. Dan zijn er nog de zes
gouaches die Doeve voor de Avro-kalender
maakte, alle zes verbeeldingen naar aan
leiding van muziekwerken. De mooiste hier
van is voor mijn gevoel die bij de ballet
muziek van de moderne Kaukasische com
ponist Aram Katsjatourian. Het half-Azia
tische type van de danser is goed getroffen,
de architectuur vertoont veel stijlgevoel en
de 'beide soorten rood van de kaftan en de
weerschijn van het vuur zijn van een bar
baars decoratieve pracht. Dan staat er nog
ergens een charmant aquarelletje van een
meisje met een grote strohoed. In een der
portefeuilles vond ik een knappe schets van
de zigeunerkapelmeester Paly. Verder
hangt op de trap een serie affiches, waar
van die met de Brabantse schutterstamboer
mij het meeste aantrekt.
L. H. H. SCHUTTE.
Meer en beter kindertoneel
in de Haarlemse Schouwburg
De directeur van de Haarlemse Schouw
burg koestert het prijzenswaardige voor
nemen om zijn theater, meer dan tot dus
ver geschiedde, beschikbaar te stellen voor
speciale kindervoorstellingen op een ar
tistiek verantwoord niveau. Er is,.gelet op
de vele knoeierij op dit gebied, alle reden
om dit tevens opvoedkundige streven toe
te juichen en met belangstelling te steunen.
Zaterdagmiddag vertoonde om te begin
nen hei Amsterdamse Jeugdtoneel onder
leiding van Ad. van Gessel, dat nauwe be
trekkingen onderhoudt met het Instituut ter
bevordering van kunstbegrip bij jongeren,
een vrije bewerking door Jaap Hoogstra
onder de titel „De betoverde katuil" van
het bekende sprookje van Assepoester en
het glazen muiltje. De in rijmloze dicht
vorm gegoten fijnzinnige tekst lag plezierig
in het gehoor en betekende een belangrijk
hulpmiddel tot het bereiken van de sfeer,
die in wonderen doet geloven. De aankle
ding van het toneel is nog wel voor ver
betering vatbaar (een kwestie van geld in
de eerste plaats!) maar de costumering mag
worden geprezen.
De twaalf spelers, allemaal jonge men
sen, vertolkten him rollen met veel animo
en gaven er blijk van dit werk ernstig op
te vatten. Hun capaciteiten lopen nogal uit
een, maar beslist onvoldoende waren zij
toch geen van allen. Van de dansen kon
men de bedoeling meer waarderen dan de
uitvoering, maar zo critisch zijn kinderen
nu ook weer niet. Een bijzonder goede ge
dachte was het stellig om tussen de bedrij
ven een soort nar voor het doek te laten
verschijnen om het contact met de zaal te
onderhouden. Uit de opgewonden bewijzen
van medeleven uit tientallen schallende en
schaterende kelen sprak wel duidelijk hoe
zeer het gebodene op prijs werd gesteld.
Al zijn we dan ook niet regelrecht in het
beloofde land terecht gekomen, er bestaat
voldoende aanleiding om van deze geest
driftige groep nog veel goeds te verwach
ten. Onder regie van de acteur Alex Faas-
sen bereidt men thans de opvoering voor
van een nieuw spel van Jaap Hoogstra:
„Hertog Reynolds toverzwaard".
DAVID KONING
Mej. Wagenborg overleden
In het Diaconessenhuis te Haarlem is
overleden mej. R. H. Wagenborg, in leven
onderwijzeres aan de Dreefschool in Heem
stede. Mej. Wagenborg die de leeftijd van
58 jaar bereikte, was sinds 1929 aan deze
school verbonden. Voor dien was zij werk
zaam aan scholen in Delfzijl, Nieuwe-
schans, Wildervank, Marum en Soest. Haar
stoffelijk overschot dat op het ogenblik in
de rouwkamer van het Diaconessenhuis
staat opgebaard, zal Woensdag 23 Novem
ber na aankomst van de trein 13.07 in Wes-
terveld worden gecremeerd.
Een rijdend postkantoor
Morgen Dinsdag zal, evenals verleden
jaar, te Haarlem het zogenaamd .Rijdend
Postkantoor" verschijnen, dat een propa-
ganda-verkooptocht maakt door Neder
land. De royale medewerking van enige
grote bedrijven maakt deze actie mogelijk.
In dit postkantoor zullen de kinderzegels
en prentbriefkaarten verkocht worden, en
voor aangeboden correspondentie zal, mits
met kinderzegels gefrankeerd, een speciaal
poststempel worden gebruikt.
Deze postauto zal op 22 November op
de Grote Markt staan van c.a. 10 tot 17 uur.
Dr. C. Spoelder treedt af
Als rector van het Gymnasium
Dr. C. Spoelder, rector van het Gymna
sium te Haarlem, wordt 7 Augustus 1950
65 jaar. zodat hij dan voor pensionnering
in aanmerking komt.
Het is de bedoeling van B. en W. dat zijn
opvolger met 1 September 1950, als de
nieuwe cursus begint, in functie treedt.
Daarom zijn reeds thans sollicitanten opge
roepen die zich -moeten aanmelden voor 1
December.
Drankbestrijding
Op 24 November houdt de afdeling
Haarlem-Noord en Zuid van de Neder
landse Vereniging tot Afschaffing van Al-
colholhoudenöe Dranken een jubileum
avond in Brinkmann; 4 leden zijn 50 jaar
en 13 leden 25 jaar lid der organisatie.
De bijeenkomst zal worden opgeluisterd
met declamatie van mevrouw Schoonen-
berg-In 't Veld. De uitreiking der ere-
insignes zal geschieden door het hoofd
bestuurslid dr. R. E. Wieringa uit Utrecht.
Tot slot zullen enige korte films worden
gedraaid.
In tegenwoordigheid van talrijke prominente kunstenaars werd Zaterdag in het
I.C.C. te Amsterdam een bibliolympusgehouden. Het onderwerp der bespreking
whs de roman God's little acrevan de Amerikaanse auteur Erskine Caldwell, ivelk
boek thans in ons land onder de naam „Een akker voor God" wordt uitgebracht. Van
links naar rechts: Anna Blaman; Godfried Bomans: Victor van Vriesland en prof.
dr. E. L. Smelik tijdens de discussies.
Kampioen van het socialisme in de schouwburg,
standvastig werker en volledig kunstenaar
„De samenwerking van schrijver en ac
teur vormt de onmisbare basis der toneel
kunst. En toch is een ontmoeting van beiden
een zeldzaam feiteen gebeurtenis echter,
die, als ze plaats grijpt, steeds weer voor
het theater van eminente betekenis is ge
weest en het altijd opnieuw tot zijn waar
lij ke bloei heeft gebracht. Shakespeare,
Molière, Lessing, Goethe hebben het be
wezen. Heijermans en het door hem ge
vormde gezelschap zouden het opnieuw
doen." Dit schreef zeer terecht dr. B. I-Iun-
ningner, tegenwoordig professor aan een
Amerikaanse universiteit, in zijn onlangs
verschenen boek „Een eeuw Nederlands
toneel". Wij zullen overigens in deze en de
volgende maand nog gelegenheid te over
vinden om de juistheid van deze stelling
aan te tonen, nu allerwegen, zowel door
enkele beroeps-ensembles als door amateurs
met opvoeringen van verschillende van zijn
werken wordt herdacht dat hij een kwart
eeuw geleden, op 12 November 1924, in zijn
woning aan de Kostverlorenstraat te Zand-
voort gestorven is.
Men kan onmogelijk beweren dat Heijer
mans behoorde tot de categorie van tijdens
hun leven miskende kunstenaars, al heeft
hij de toenmalige toneelcritiek, die toch als
zeer deskundig mag worden beschouwd,
zelden tot onvoorwaardelijk enthousiasme
weten te bewegen. Zo schreef de toonaan
gevende J. H. Rössmg na de première van
,Op Hoop van Zegen" in 1900 dat „het
stuk tot enige grote kunstuiting geen aan
leiding geeft." Niettemin maakte het een
zegetocht over de gehele beschaafde wereld.
„De Hoop" (zoals men in toneelkringen
zegt) werd opgevoerd in meer dan tien
talen, onder andere in het Hebreeuws te
Jerusalem, in 1913 door de zogenaamde der
de studio van Stanislawski's Moskouse
Kunsttheater, in New York met de ver
maarde Ellen Terry als Kniertje en nog in
1944 te Denver. In ons eigen land onder
scheidden vooral Esther de Boer van Rijk
en Alida Tartaud-Klein zich in de vrouwe
lijke hoofdrol. In dit epische spel van de
zee komt ook de hartekreet voor. die maakte
dat Herman Heijermans één van de zeer
weinige schrijvers was, van wie een zin
in het Nederlands spraakgebruik werd op
genomen: „De vis wordt duur betaald!"
Verwonderlijk is de zeer critische toon
van die eerste besprekingen echter geens
zins, als men bedenkt dat bijna al zijn wer
ken vergelijkingen met buitenlandse mees
ters uitlokten, vooral met Ibsen, Hauptmann
en Strindberg, waardoor zijn gebrek aan
diepgang en concentratie natuurlijk wel
sterk moesten opvallen. Verder verweet
men hem simplistisch optimisme, virtuose
„kleinmalerei" en sentimenteel pathos, om
van andere bezwaren dan maar te zwijgen.
Trouwens ook de openbare mening vertoon
de een sterke verdeeldheid. Door de één
werd deze „hartstochtelijke kampioen van
't socialisme in de schouwburg" toegejuicht
als „een heraut van een nieuwe tijd, die met
de vinger wees op de zere plekken in ons
maatschappelijk en geestelijk leven" en met
dezelfde kracht namen anderen stelling
tegen hem, zodat burgemeesters de verto
ning van sommige stukken verboden uit
vrees voor aantasting van de goede zeden
en de geestelijkheid hem van goddeloosheid
beschuldigde.
Eén merkwaardige reactie van zijn pu
bliek mag hier niet onvermeld blijven. Na
de eerste voorstelling van „Uitkomst"
stuurde Heijermans een telegram naar zijn
echtgenote, die in Berlijn verbleef, waar hij
dagbladcorrespondent was. met de volgende
inhoud: „Stuk gevallen - publiek woest -
grote sof". Een herinnering hieraan legde
hij vast in het „voorwoord" van de gedrukte
uitgave: „Voor de eerste maal opgevoerd
en uitgefloten te Amsterdam op 2 Novem
ber 1907". Dit was overigens niet erg oor
spronkelijk, want Beaumarchaïs schreef iets
dergelijks naar aanleiding van diens „Brui
loft van Figaro" reeds bijna anderhalve
eeuw eerder. Maar een dag later telegra
feerde Heijermans over de tweede opvoe
ring: „Publiek enthousiast - ovaties voor
spelers en schrijver." Toen Royaards in
1925 dit zinnebeeldige spel op zijn réper
toire nam, verklaarde deze: nWat een
prachtig werk. Wat een dichter was Heijer
mans. Wat een onrecht hebben we hem
allemaal aangedaan. Het stemt bescheiden
en het is een troost tegelijkertijd tot die
erkenning te worden gedwongen."
Heijermans kende de eisen en de mo
gelijkheden van het theater als geen ander
in ons land. Zijn beste stukken zijn die,
waarin hij zijn eigen uitspraak tot waarheid
maakte en het evenwicht vond tussen „het
toneel en de verlangens, de gedachten, de
hopen der maatschappij". Elders forr
leerde hij dit streven naar werkelijkheid als
volgt: „In de schouwburg moet men vinden
het leven van thans, gereflecteerd in zijn
smarten en wensen, het rijzende leven, wel
bevuild soms, maar altijd weer veerkrach
tig door een immens-schone horizon".
Behalve toneelstukken schreef Heijer
mans die was opgeleid voor kantoor
bediende en in zijn jonge jaren zell's een
groothandel in lompen dreef nog bijna
twintig romans en novellen, benevens acht
tien bundels met als „Falklandjes" bekend,
geworden schetsen. In 1897 werd hij redac
teur van „De Jonge Gids" en publiceerde
hij een artikel, waarin hij verzet aanteken
de tegen de stroom van „ikkerige ikkerig-
heidjes" in de letterkunde, die „bonbon-
nière van aandoeninkjes en verdrietjes".
Van' alleen-maar-mooischrijverij moest hij
niets hebben. Hij bediende zich van allerlei
pseudoniemen: Habbema, Colijn, Drabbe,
Mons, Diaz en zelfs van een Russische
naam, toen zijn eerste drama zo weinig
succes had, dat hij verbitterd constateerde:
„Het schijnt een misdaad om in ons land
een oorspronkelijk stuk te schrijven!"
Willem Royaards en Lodewijk van Deys-
sel bezochten hem kort voor zijn dood. De
eerste was toen juist een opvoering van
Heijermans meesterwerk „Schakels" aan
het voorbereiden. De zieke nam een bloc
note op schoot en zei: „Zeg maar of ik nog
wat helpen kan.en de bezoeker ge
tuigde later in een brief: „Hij mag in de
jaren van zijn machtsbegeren nu en dan
grof hebben geleken, hij was in zijn bin
nenste van een heel bijzonder tederheid".
En Lodewijk van Deyssel begon zijn in
memoriam met de woorden: „Een eerlijke,
knappe, warme, standvastige werker is nu
heen gegaan uit de wereld. Na een voor
treffelijk leven. Na een prachtig, geheel
ongewoon volledig kunstenaarsleven."
DAVID KONING
Twee ongelukjes
en een arrestatie
Haarlem is een rustige stad, waar het de
misdaad en verkeersongevallen betreft. Het
week-einde bracht weer weinig sensatie in
onze stille Spaarne-stad. Door de harde
wind woeien de bladeren van de bomen en
de regen maakte van de straten een glibbe
rig, gevaarlijk terrein voor de mechanische
voortbeweging.
Dat merkte vooral een dame, die op het
Soendaplein op haar fiets wilde stappen,
uitgleed, viel en het rechterbeen brak. Zij
werd naar het Diaconessenhuis overge
bracht.
Op datzelfde Soendaplein sloeg een
twaalfjarige jongen op de fiets zonder zijn
hand uit te steken links af. Een melkauto,
die hem achterop reed, probeerde nog te
remmen en uit te wijken, maar de bladeren
en de regen maakten het ook hem te lastig
en hij reed de jongen aan. Die viel op
straat, liep daarbij enkele schaafwonden
op en werd naar het Joannes de Deo-zie-
kenhuis overgebracht. Later kon hij weer
naar zijn huis terugkeren.
Tenslotte werd nog een 52-jarige Haagse
koopman aangehouden, die in Juli van dit
jaar in Haarlem een bakfiets had gehuurd
en die vervolgens in Beverwijk verkocht.
Meer vali er van deze stad niet te mel
den, zei de inspecteur van politie, die zulke
dingen, weten kan,
Brand in olieraffinaderij
aan het Spaarne
Twee arbeiders gewond
Een korte, maar niet ongevaarlijke
brand heeft vanmorgen in de vroegte ge
woed in de fabriek van de Nederlandse
Raffinaderij voor Petroleumproducten aan
de Spaarndammerweg te Haarlem.
Even voor zes uur werd de Haarlemse
brandweer gealarmeerd en reeds enkele
minuten later hield de motorspuit voor de
ingang van het bedreigde gebouw stil, op
korte afstand gevolgd door het schuim-
kanon. Hoofdbrandmeester P. N. van Boek
hoven van de afdeling Noord had de lei
ding tot de commandant, de heer H. C.
Vernout, verscheen.
De vuurhaard bevond zich in een enige
meters hoge ketel vaseline, die in een
brandvrije ruimte achter de stookinrichting
stond. Het personeel in de raffinaderij
wordt dag en nacht gewerkt had aan
vankelijk getracht met snelblussers erger
te voorkomen, doch dit was niet gelukt.
Twee arbeiders liepen daarbij min of meer
ernstige brandwonden op en werden ter
verpleging in het ziekenhuis St. Joannes de
Deo opgenomen. De temperatuur steeg snel
tot ver over de 206 graden en de vrijwil
ligers die het schuimkanon bedienden, kon
den slechts met de grootste moeite de bran
dende massa benaderen, temeer daar plot
selinge windstoten reusachtige steekvlam
men over hen heen deden loeien.
Toch had men het vuur vrij spoedig be
dwongen, doch het bleef onder de schuim
laag smeulen, zodat voortdurende controle
nodig was. Pas om half negen kon worden
ingerukt, niet dan nadat de commandant
de vrijwilligers had gedankt voor hun snelle
opkomst. Daarna konden zijn mannen hun
uniformen, die dropen van olie en vet, gaan
afspoelen.
Men vermoedt dat de brand door over
verhitting is ontstaan. Over het algemeen
zijn de veiligheidsmaatregelen in dit kwets
bare bedrijf zeer goed te noemen.
Twaalf jaar voor Agema
Ex-chef Haarlemse I.D.
De Bijzondere Strafkamer bij de Gro
ningse rechtbank veroordeelde vanmorgen
de 44-jarige ex-politieman Abe Agema con
form de eis tot twaalf jaar met aftrek en
levenslange, ontzetting uit de rechten.
Abe Agema was een van de satellieten
van politïe-president Blank en verrichtte
in Groningen en in Haarlem tijdens de oor
logsjaren verscheidene arrestaties van ille
gale werkers en Joodse Nederlanders. In
Groningen organiseerde hij in de bezet
tingstijd de bijzondere (politieke) recherche
en in Haarlem was hij hoofd van de Inlich
tingendienst van de politie.
Waterpolowedstrijden
Een overwinning van 30 hebben de
dames van DWR Zaterdagavond geboekt
in de wedstrijd tegen Nereus, welke ge
speeld werd voor de Van Duylbekercompe-
titie van de KNZB. DWR verscheen met
enige invalsters. De strijd ging gelijk op,
waarbij de aanvallen van Nereus steeds tij
dig door de'Haarlemse achterhoede werden
gestopt; DWR had daarentegen succes. Met
30 kwam de rust. In de tweede helft bleef
deze stand onveranderd.
De wedstrijd NereusVZV «welke in
Zaandam gespeeld was had tot resultaat
2—2.
Voor de centrale wintercompetitie heren
werd gespeeld Haarlem—DWR. Spoedig
had Haarlem, door inschieten van Dieper -
sloot, de leiding. Hierop werd de doelver-
dédiger van Haarlem door een ver schot van
Joop van Viersen, verrast (11). F. Paan
akker bracht de stand op 21 voor Haar
lem. De midachter van DWR J. van Vier
sen plaatste de bal naar de midvoor van
DWR en Kollerie doelpuntte (22). De
zelfde speler bezorgde nog voor het ingaan
van de rust DWR de leiding (23). Na de
hervatting vergrootte J. Kollerie met een
stolchoogbal de voorsprong (24). Goed,
combinerend ondernam Haarlem een aan
val en Diepersloot had succes (34). Met
deze stand kwam het einde.
De heren van DWT verloren in afdeling
1 van de kringcompetitie met 41 van Ne
reus. Een aardig gespeelde wedstrijd was
HPCVZV, eveneens gespeeld voor afde
ling 1 van de kringcompetiiie. Met het in
gaan van de rust had HPC met 21 de
leiding. Na de hervatting maakte VZV spoe
dig gelijk, doch daarna nam HPC een voor
sprong van 42. VZV verkleinde de ach
terstand tot 43 met welke uitslag het
einde kwam.
SCHEEPVAART
Alkaid, Buenos AiresR'dam 20 Nov. van
Victoria naar Bahia.
Amstelveen, CalcuttaR'dam 20 Nov. van
Karachi naar Aden.
Baara, ChiliA'dam 21 Nov. te Talcahuano.
Borneo, 20 Nov. van Bombay naar Bangkok.
Coryda. Port SaidR'dam pass. 20 Nov. Kaap
St. Vinicent.
Friesland. 20 Nov. van Cheribon te Batavia.
Garoet, 19 Nov. van Colombo n. Batavia.
Johan van Oldenbarnevelt, BataviaA'dam
pass. 20 Nov. Socotra.
Klipfontein. 20 Nov. van Durban r.aar East
London.
Kota Inten. R'damBatavia pass. 20 Nov.
de Evenaar.
Larenberg. 20 Nov. van Huelva naar R'dam.
Molenkerk, JapanR'dam 20 Nov. van Kohsi-
chang naar Singapore.
Noordwijk. 20 Nov. van Ceuta n. Lissabon.
Oranje. A'damBatavia pass. 20 Nov.
Ouessant.
Oranjefontein. TeneriffeKaapstad pass.
20 Nov. de Evenaar.
Poeloe Laut, MakassarA'dam 19 Nov. van
Penang naar Colombo.
Ridderkerk, R'damJapan 19 Nov. van Suez
naar Aden.
Riouw. A'damJava pass. 20 Nov. Malta.
Tabinta. Batavia—A'dam 20 Nov. v. P. Said.
Talisse. A'dam—Makassar 21 Nov. te Batavia.
Volendam, Batavia—R'dam pass. 21 Nov.
Malta.
Willem Ruys. R'dam—Batavia 20 Nov. op 540
mijl Oost Point de Galle.
Zuiderkruis. 19 Nov. van Batavia naar
Soerabaja.
BINNENLAND
Het ongeluk op de onbewaakte overweg
aan de Xerxeswcg te Rotterdam, waarbij de
heer J. C. Nus en zijn echtgenote om het
leven kwamen, heeft nog een slachtoffer ge-
eist. Ook de derde inzittende van de auto. de
heer J. van Reeuwijk, die ernstig gewond
werd is overleden.
Ter gelegenheid van zijn 121i-jarig bur
gemeesterschap var. Maastricht^ is mr. v.
baron Mich iels van Kessenich Zaterdagmid
dag op zeer hartelijke wijze door gemeente
bestuur en gemeenteambtenaren gehuldigd.
Het tweede federatieve congres van
kleine nationaliteiten en regionale gemeen
schappen wordt op 19 en 20 December te
Versailles gehouden. Friesland wordt verte
genwoordigd door de heren J. Piebenga,
hoofdredacteur van de „Leeuwarder Cou
rant". ars. J. J. van Weringh. directeur van
het Bureau voor Culturele Zaken in Fries
land. en door dr. ir. J. B. van der Meulen.
secretaris van de Friese Maatschappij van
Landbouw.
Zaterdagmiddag is de nieuwe burge
meester van Hoorn, mr. dr. B. R Canneman,
geïnstalleerd. Onder de talrijke aanwezigen
bevonden zich vele ambtenaren van de pro-
I vinciale griffie uit Drente, waar de nieuwe
burgemeester als referendaris jarenlang
werkzaam is geweest, alsmede burgmeesters
uit Drente en uit West-Friesland.
De kantonrechter te Enschede behandel
de vorige week een zaak tegen mevrouw G.
uit Delden. die onder de invloed van sterke
drank te Hengelo een verkeersongeluk ver
oorzaakte. Voordat uitspraak in deze zaak
gedaan is veroorzaakte zij weer een ver
keersongeval, waardoor een auto uit Mont-
foort werd aangereden en kantelde. Eer.
inzittende dame uit BiithoVen werd ernstig
I gewond. De politie zal door een bloedproef
vaststellen" in hoeverre sterke drank in dit
geval weer een rol speelde.
HAARLEM EN OMGEVING
1 De wethouder van Onderwijs en Kunst
zaken der gemeente Haarlem, co heer D. J.
A. Geluk, zal voortaan des Woensdags van
14 tot 15 uur spreekuur houden, behalve op
de Woensdagen dat er vergadering van de
gemeenteraad is. In dat geval wordt het
spreekuur Donderdags van half elf tot half
een gehouden.
31 r. J. C. C. W. Hijszeler wethouder van
Soicale Zaken der gemeente Bloemendaal. zal
Dinsdagavond geen spreekuur houden.
Voor „Les conférences l'raneaises" zal
de heer Louis Laveiïlc. professor :n de philo
sophic. op 25 November in Brinkmann een
lezing houden over „Zelfkennis en kennis
van anderen".
Aanbesteding woningen
„Volkshuisvesting"
Voor de aanbesteding door de Coöpera
tieve woningbouwvereniging „Volkshuis
vesting" van 75 percelen, waarin 114 wo
ningen, die gebouwd zullen worden, op
terreinen aan de Vondelweg. de Dullaert-
straat en de Roemer Visscherstraat in
Haarlem-Noord werden vanmorgen dertig
biljetten door gegadigden ingeleverd. Hoog
ste inschrijver was cle firma Colet uit En
schedé met 968.000; laagste M. Ebbing
uit Haarlem 72(6.980. De meeste ramingen
lagen tussen de 'f 750.000 en 800.000. De
gunning zal zo spoedig mogelijk bekend
worden gemaakt.
Santpoort
Chr. Kleuterschool in Santpoort
weer geopend
Vanmorgen is de Christelijke Kleuter
school die ondergebracht is in de' Neder
lands Hervormde Kapel te Santpoort, weer
geopend. Vorige week werd zij gesloten als
gevolg van een tweetal diphterie-gevallen.
Nader is gebleken dat het overleden patiën
tje een huisgenote was van een van de leer
lingen.
Met het oog op het diphterie-geval op
een Santpoortse kleuterschool wordt ons
van de zijde van het Gemeentebestuur mee
gedeeld: De bijzondere kleuterscholen moe
ten, als zij voor subsidie uit de gemeente
kas in aanmerking willen komen, voldoen
aan verschillende eisen, die een medisch-
hygiënisch karakter hebben. Bij de oprich
ting en instandhouding dezer scholen spe
len deze eisen een gewichtige rol en houdt
de G.G.D. een voortdurende contróle. Nu is
het in een wederopbouw gemeente als Vel-
sen zo, dat talrijke problemen om een op
lossing vragen. Alom wordt naarstig ge
werkt, om Veisen weer van normale ge-
bouwenoutillage te voorzien. Zo zal te eni
ger tijd ook de behoorlijke huisvesting van
de kleuterscholen worden aangevat. Door
afbraak en verwoesting is men genoodzaakt
geweest een onderdak voor de kleuters te
improviseren en de toestand op dit gebied
is nog lang niet ideaal. Dit houdt echter niet
in, aldus het gemeentebestuur, dat het ge
vaar, dat zich thans te Santpoort heeft ge
openbaard en dat zich in elke andere school
had kunnen voordoen, in de gemeente
acuut moet worden geacht: integendeel, het
gemeentelijk toezicht blijft trachten, een
waarborg te scheppen, dat de besmettelijke
ziekten zich tot het normale beperken. Voor
ongerustheid in dit opzicht, zo eindigt het
gemeentebestuur, bestaat geen enkele
reden.
Slockoers
Openings
Vrijdag
koersen
Koninklijke Olie
311
310&
246 Vs.
246%
242*0
240
A K U
185%
132
Nederlandse Ford
303
Nederlandse Kabel
293
v. Berkei's Fatent
U7«A
Scheepvaart-Unie
146 Tfe
147%
Holl.Amerika Lijn
161
Deli Maatschappij
134
131%
H. V. A.
147
147%
A'dam Rubber
134
134
Ned. Handel Mij.
160
N.-I. Handelsbank
102%
Billiton Mij. II
268
Loten o.a. Wilhelminastr. Z
Een onzer employés, echtp.
zonder kinderen, vraagt
of gedeelte daarvan. Brieven
aan Ecobé, Ged. Oude Gracht
56-58, Haarlem.
Uitgeversbedrijf vraagt voor
haar afd. boekhouding een
aank. bediende
Brieven met opgaaf verlangd
salaris no. 4406.
Handelshuis
BS DQE&EN
Geeft u een tip: zw. en br.
veters 5 ct. per paar, sierve-
ters 10 ct. per paar. Sokop
houders 25 ct. p. paar. breed
lint in kleuren 15 ct. p. M.,
Ruche in kleuren 70. 90. 100,
130 p M. partij pracht kraag
jes 65. 100, 150, de mooiste uit
de mooiste, knopen de mo
dernste kleuren 2. 4, 6 ct. enz.
Keus uit 1001 stuks.
DOELSTRAAT 23
by de Gr. Houtstraat.
Geen filialea
