J
r
Kernachtige eenzijdigheid
Uittocht van Indo-Europeanen naar
Nieuw-Guinea aanstaande
Prince
Radio geeft Woensdag
Wereldnieuws
Nieuwe Uitgaven
PANDA EN DE MEESTER*GIDS
Dinsdag 6 December 1949
2
IN DE WERELDPOLITIEK
Op 31 December loopt de overeenkomst suitaten zich bewegen, geheel en al bij de
af, die indertijd gesloten is tussen de Ver
enigde Staten, Engeland en Canada ten aan
zien van de uitwisseling van gegevens over
de atoomenergie. Tijdens de oorlog, toen
aan Amerikaanse militaire top 't plan rijpte
om de pas-geconstrueerde atoombom te ge
bruiken voor bespoediging van het verloop
van de oorlog met Japan, waren Engelands
en Canada's hoogste militaire autoriteiten
op de hoogte van dit plan en van de hoofd
zaken der atoomfabricage. Na de oorlog
weid echter een overeenkomst gesloten die
de Amerikaanse mededeelzaamheid be
perkte. Slechts zeer onbelangrijke en zeker
geen essentiële bijzonderheden van de ont
wikkeling der atoombomfabricage werden
voortaan aan de bondgenoten medegedeeld
en daardoor raakte de Amerikaanse activi
teit op het gebied der atoomenergie zodanig
in nevelen, dat de geleerden en militairen
in het buitenland slechts konden gissen wat
op dit gebied in Amerika werd tot stand
gebracht.
Die toestand is tot op het ogenblik zo ge
bleven. De levendige activiteit van Russi
sche spionnen in Canada, die men zich door
talrijke arrestaties en processen herinne
ren zal, is allengs uitgestorven omdat men
in Canada geen nieuws meer te weten kan
komen. De Sovjet-Unie is blijkbaar de
stand der Amerikaanse atoomprestaties,
zoals die vlak na de oorlog was, voorbij
gestreefd en tracht volgens de berichten van
de laatste tijd op eigen gelegenheid verder
te komen op de weg naar toepassing der
atoomenergie.
Canada en Engeland hebben al jaren
getracht, de Amerikaanse autoriteiten te
bewegen tot volledig deelgenootschap op
het gebied der atoomnijverheid en kern
wetenschap, doch, zo de Amerikaanse re
gering al bereid scheen haar bondgenoten
wat wijzer te maken, tal van senatoren en
invloedrijke militairen hebben zich met
hand en land daartegen verzet. Zij vreesden
blijkbaar dat het geheim in Canada en
Engeland meer gevaar zou lopen en dat de
geleerden in die landen minder streng on
der „discipline" zouden staan dan in de
Verenigde Staten en met hun bekende nei
ging om de landsgrenzen te verwaarlozen
in het belang van de internationale weten
schap, hun mond voorbij zouden praten.
Engeland en Canada werden wel voorzien
van de afgewerkte halffabrikaten der
atoomenergie, die zij kunnen gebruiken
bij hun eigen moeizame en kostbare onder
zoekingen. Bovendien zullen zij in tijd van
nood van atoombommen worden voorzien,
maar een werkelijke vertrouwelijke samen
werking op dit gebied bleef uitgesloten.
Thans worden in Washington in het ge
heim onderhandelingen gevoerd door Ca
nadese en Engelse regeringspersonen met
de Amerikaanse regering om tot een ver
lenging en zo mogelijk herziening van de
aflopende overeenkomst te komen. De pas
afgetreden voorzitter der Amerikaanse
atoomenergie. David Liliënthal, die op 31
December uit zijn functie zal treden en
voor wie nog geen opvolger is aangewezen,
wordt geacht voorstander te zijn van een
gecoördineerde samenwerking en het ver
luidt dat deze houding mede aanleiding
geweest is tot zijn aftreden, aangezien er
deswege tegen hem geïntrigeerd is. On
der tal van beschuldigingen aan zijn adres
was v/el de merkwaardigste die van de de
mocratische senator Pohnson, die hem
„het smeden van een snood complot om de
atoomgeheimen te onthullen" verweet. Dat
was na de bekendmaking van Truman
over de Russische atoomexperimenten en
dus na het tijdstip, waarop men met enige
redelijkheid nog kon beweren dat dit ge
heim enige waarde had. Tal van volksver
tegenwoordigers in Huis en Sgpaat spre
ken op het ogenblik nog met vuur hun af
keuring uit over de plannen van Liliënthal
om een „atoomfabricage van het Atlantisch
pact" in het leven te roepen en de weten
schappelijke en industriële krachten van
alle landen van dit pact te coördineren met
het doel, de atoomenergie onder de knie te
krijgen en dienstbaar te maken aan de
grote gemeenschap der democratische lan
den.
Het valt dus te bezien of de onderhande
lingen in Washington wel het van Canadese
en Engelse zijde beoogde resultaat zullen
hebben. Afgezien van de militair-afhanke
lijke positie die deze landen thans ten op
zichte van de Verenigde Staten innemen
de atoombom beheerst immers nog steeds
alle strategische militaire plannen is het
een reusachtig verlies van geestelijke en
lichamelijke arbeid, die de gescheiden on
derzoekingen op atoomgebied veroorzaken.
Bovendien berust thans de verantwoor
delijkheid voor de richting, waarin de
atoomwetenschap en de toepassing der re
genen die zich in de Verenigde Staten
daarmee bezighouden. Wanneer de wereld
vandaag of morgen voor het verbazing
wekkende feit zou komen te staan, dat
de Sovjet-Unie achter haar ijzeren gordijn
de periode van politieke spanning, die thans
al jaren duurt, heeft gebruikt om de atoom
energie aan industriële doeleinden dienst
baar te maken, zou de intense ijver, waar
mede men in Amerika militaire atoom
werktuigen heeft gemaakt, waarschijnlijk
ten zeerste betreurd worden. De landen die
verzoeken om mededeelzaamheid der Ver
enigde Staten beogen daarmede in staat te
worden gesteld hun steentje bij te dragen
tot de vreedzame toepassing der kernwe
tenschap. Zij weten wel dat er op militair
terrein in de Verenigde Staten met zoveel
inspanning en zoveel middelen gewerkt
wordt, dat zij deze afdeling „met een gerust
hart" aan de Amerikanen kunnen over
laten. Het geruste hart geldt echter niet de
wijze, waarop in Amerika de nadruk gelegd
wordt op de militaire zijde.
En deze eenzijdigheid, beoefend in mono
polie. wordt in het buitenland door meer-
bezadigden dan Amerikaanse senatoren op
recht betreurd. J. L.
ADVERTENTIE
Wie na tafel prompt brandend maagzuur
naar de keel stijgt en de
geringste hap eten verkeerd valt"
kan van de ene dag op de andere van dat
nare verschijnsel verlost worden. Simpelweg
altijd een paar Rennies bij de hand houden.
Daarmee wordt binnen een paar minuten de
hevigste aanval van zuurbranden op de maag
geblust. Daar is geen langdurige kuur voor
nodig met in onzekerheid afwachten wat het
resultaat zal zijn, want Rennies geven die
heerlijke verlichting binnen enkele minuten,
van geval tot geval. Voor wie moeilijk medi
cijnen slikken: Rennies zijn nog lekker ook!
Gewoon laten smelten op de tong. Geen glazen
water, geen nare nasmaak: alléén die zuur-
brandende pijn gaat weg, zó maar. 'n Uniek
middel, die Rennies, die eigenlijk ieder mens
bij de hand moet houden, altijd en overal.
Het Voorlichtingsbureau van de Voe
dingsraad deelt mede: Er zijn recepten ge
publiceerd voor de bereiding van imitatie-
marsepain en amandelpers voor banket uit
witte bonen. De aandacht wordt er op ge
vestigd, dat het nuttigen van zulke imitatie-
marsepain en amandelpers tot zeer onaan
gename gevolgen kan leiden, wanneer de
daarvoor gebruikte witte bonen niet mins
tens 15 minuten volledige gekookt zijn.
Slechts minstens een kwartier koken van
witte bonen vernietigt de daarin aanwezige
schadelijke stof „phasine".
De vierling Good neemt een werkzaam aandeel in de keuring van de rozijnen voor
de plumpudding in de ouderlijke woning te Bristol. Moeder Good kende haar viertal
en had dus de ingrediënten voor dit traditionele Engelse kerstgerecht dat meestal
enkele weken van te voren bereid wordt maar erg ruim genomen.
Groots plan, dat echter de Nederlands-
Indonesische samenwerking niet zal bevorderen
"tofzuiger
KOOR ALLE REPARATIES]
„HAAAIEM-GKHOUTSIK& SHdAKLEAGSW»
(Adv.)
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00 Nieuws. 7.18 Platen. 8.30 Nieuws. 8.43
Platen. 8.50 Voor de vrouw. 9.00 Weerberich
ten. 9.03 Platen. 10.00 „Kinderen en mensen".
10.15 Morgenwijding. 10.20 Voor de vrouw.
11.00 Volksuniveristeit. 11.30 Platen. 12.00
Orgel en zang. 12.30 Weerbericht. 12.33 Voor
het platteland. 12.38 Verzoekprogramma. 12.55
Kalender. 13.00 Nieuws. 13.15 Dansmuziek.
13.50 Platen. 14.00 „Gesproken portret". 14.15
Jeugdconcert. 15.00 Kinderkoor. 15.20 Piano.
15.30 Voor de jeugd. 17.30 Dansmuziek. 18.00
Nieuws. 18.15 Varia. 18.20 Piano. 18.30 Voor
de strijdkrachten. 19.00 „Samenwerking na
souvereimteits-overdracht". 19.15 Kwartet,
19.30 Voor de jeugd. 19.45 De Wereldraad van
Kerken. 20.00 Nieuws. 20.05 Actualiteiten.
20.15 Soicalistisch nieuws. 20.20 Metropole
orkest. 20.45 ..De Vliegende Hollander. 22.15
Piano. 22.45 Populair wetenschappelijke cau
serie. 23.00 Nieuws. 23.15 Platen.
HILVERSUM II, 414.5 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Woord voor de dag. 8.30
Nieuws. 8.40 Platen. 9.00 Weerberichten. 9.03
Voor zieken. 9.35 Platen. 10.30 Morgendienst.
11.00 Platen. 11.10 Orkest. Kinderkoor en
solisten. 11.50 „De draadloze band". 12.30
Weerbericht. 12.33 Blaaskwintet met piano.
13.00 Nieuws. 13.15 Kfiorzang. 13.20 Orgel.
13.50 Trio. 14.15 Vocaal ensemble, cembalo
gezelschap en solisten. 14.45 Kamerorkest en
solist. 15.30 Causerie over schaken. 15.45
Voor de jeugd. 17.30 Zigeunerkwintet. 17.45
Regeringsuitzending. 18.00 Orkest. 18.30
Volksuniversiteit. 19.00 Nieuws. 19.15 Rege-
riugsuitzending. 19.30 Sportcommentaar. 19.40
Radiokrant. 20.00 Nieuws. 20.05 Familie-
competitie. 20,15 Platen. 20.30 „Verwereld
lijking in ons geweten". 21.00 Symphonie-
orkest en koren. 22.00 Platen. 22,15 Sympho-
nie-orkest (vervolg). 23.00 Nieuws. 21.15
Overdenking. 23.30 Platen.
(Van een bijzondere medewerker te
Soerabaja)
Het persbureau Aneta heeft onlangs ge
meld, dat in de loop van December een
K. P. M.-boot met 1400 kolonisten (hoofd
zakelijk Indo-Europeanen) van Java naar
Nieuw Guinea zal vertrekken.
In aansluiting daarop deed de heer A.
van Gennep, voorzitter van de afdeling
Soerabaja van de „vereniging kolonisatie
Nieuw Guinea" de mededeling, die nog in
middels van andere zijden zij het niet
van officiële instanties bevestigd is, dat
de regering besloten heeft een massale
evacuatie naar Nieuw Guinea te bevorde
ren.
Het departement van Sociale Zaken zo
vertelde hij ons, werkt thans een volledig
plan uit. Onze zegsman had daar te Bata
via langdurige besprekingen over gevoerd,
welke een zeer bevredigend verloop had
den gehad. De 1400 kolonisten, die half
December de ongeveer twee weken duren
de zeereis naar Nieuw Guinea zullen aan
vaarden, vormen slechts de voorhoede, die
dezelfde maand nog .gevolgd wordt door
ruim 6000 anderen. Voor het eerste half
jaar van 1950 staan nogmaals 30 tot 40.000
kolonisten op de lijst van landverhuizers.
Van de zijde van de K.P.M. vernamen wij,
dat deze maatschappij, niettegenstaande
het grote gebrek aan scheepsruimte. waar
mee zij nog steeds te kampen heeft, in
staat is genoemde aantallen landverhui
zers van Java naar Nieuw Guinea te ver
voeren. De K.P.M. acht deze massale
landverhuizing zo belangrijk, dat zij de
emigranten de hoogste prioriteit zal ver
lenen. Enige K.P.M.-schepen zullen bin
nenkort geheel vrij gemaakt worden voor
dit transport.
Het is zpnder meer duidelijk, dat die
duizenden iandverhuizers in korte tijd in
Nieuw-Guinea zouden verkommeren, in
dien niet gelijktijdig met hun komst een
groots plan tot openlegging van het kolos
sale land in werking zou treden. Een der
gelijk plan men zegt zelfs, dat er enige
milliardenmee gemoeid zyn schijnt
inderdaad te bestaan en reeds zeer vaste
vormen te hebben aangenomen. Het zou
gefinancierd worden uit Nederlandse mid
delen en voor een zeer belangrijk deel met
behulp van enkele van de machtigste
Amerikaanse handelslichamen.
Primitief en moeilijk
Niettemin en wij geloven, dat men
dit de kolonisten niet genoeg zal kunnen
voorhouden zullen de emigranten straks
in hun nieuwe land een zeer primitief en
zwaar leven krijgen. In de eerste plaats:
woonhuizen zijn er voor deze duizenden in
het land van belofte niet. Reeds de eer^e
groep van 1400 zal gehuisvest worden in
legertenten. Zij zullen onmiddellijk moe
ten beginnen met de bouw van woningen,
aanvankelijk houten onderkomens. In de
plannen die wij zagen, lazen wij, dat
vooral in het begin zeer grote behoefte zal
bestaan aan handarbeiders, zoals hout
hakkers, timmerlieden, metselaars, wegen
bouwers, boeren en landbouwers. Hoe
zwaar het uitoefenen van dergelijke be
roepen in de tropen voor Europeanen is
zal ieder die wel eens in deze streken is
geweest, kunnen beamen. Als dan nog
bedacht wordt, dat de meeste Indo-Euro
peanen geen handarbeiders zijn en dus ge
heel zullen moeten omschakelen, kan men
begrijpen hoe zwaar zij het in hun nieuwe
land zullen krijger-
Mede in verband hiermede zal de gehele
kolonisatie, voorlopig althans, op coöpera
tieve basis plaats vinden. Alle mannen en
vrouwen zullen worden samengebracht in
arbeidersbataljons, waarin een zeer stren
ge militaire tucht zal heersen. Alle kolo
nisten zullen in dienst zijn van het depar
tement van Sociale Zaken en straks na de
overdracht van de souvereiniteit in dienst
van de Nederlandse regering of van de
een of andere vertegenwoordigende instan
tie van die regering hier te lande „Vrij man"
zal men eerst kunnen worden, na aange
toond te hebben op eigen benen te kunnen
staan.
Het bekend worden van al deze plannen
en bijzonderheden heeft in Soerabaja
onder de Indo-Europese groep, doch
ook daarbuiten grote beroering gewekt.
Men had Nieuw-Guinea reeds min of meer
afgeschreven en nu plotseling worden er
dergelijke verstrekkende voornemens be
kend gemaakt, waarvan de verwezenlij
king reeds op zeer korte termijn zal ge
schieden. De belangstelling van de zijde
van de Indo-Europeaan voor Nieuw-
Guinea is plotseling weer fel aangewak
kerd.
Van Indonesische zijde volgt men deze
ontwikkeling van het Nieuw-Guinea-pro-
bleem met zeer grote belangstelling en niet
zonder argwaan. Uit Batavia vernamen
wij dat men in leringen van de voorlopige
federale regering reeds ernstige bezwaren
tegen de emigratieplannen naar voren
heeft gebracht. Hierbij gaat men van de
redenering uit dat wanneer Nederland van
Nieuw-Guinea een nieuw vaderland voor
de Indo-Europeanen en mogelijk voor vele
Nederlanders wil gaan maken, dit bete
kent dat het gebied voor goed voor de
R.I.S. verloren zal zijn.
Daarmede dreigt Nieuw-Guinea te wor
den tot een ernstige hinderpaal voor de
samenwerking tussen Nederlanders en
Indonesiërs.
Raad van Cassatie aanvaardt
geen beroep op „Befehl"
Ook het Duitse militaire recht
kent geen blinde gehoor
zaamheid
De Bijzondere Raad van Cassatie heeft
in een zeer uitvoerig arrest in de zaak
tegen de Duitser F. Neubacher .opnieuw
zijn standpunt bekend gemaakt ten aanzien
van het regelmatig door requiranten en
hun advocaten gedane beroep op „ambte
lijk bevel".
De Raad van Cassatie is namelijk van
oordeel, dat beroepen op ambtelijk bevel
in geval van moord of executie, verricht
door Duitse ondergeschikten niet kan wor
den aanvaard. Het Duitse militaire wet
boek namelijk stelt uitdrukkelijk vast, dat
de verantwoordelijkheid voor zijn daden
blijft berusten bij de dader zelf, ongeacht
de gegeven bevelen. Het Duitse militaire
recht kent de mogelijkheid van ongestraf
te ongehoorzaamheid.
Het „Befehl ist Befehl" wordt door ver
schillende Duitse „Kommandatura" tot in
1943 verworpen en zjj verklaren, dat het
Duitse militaire recht geen „blinde", doch
alleen „ziende" (.sehende") gehoorzaam
heid kent. Verder kan de Raad niet treden
in het argument, dat de ondergeschikte bij
zijn superieur goede trouw voorop mag
stellen.
Het beroep op ambtelijk bevel, moet
volgens het oordeel van de Raad naar
Duits recht, en niet naar Nederlands recht,
worden bezien, zolang tenminste dit Duitse
recht aan een minimum standaard voldoet.
De Raad wees vervolgens op het grote
gevaar dat er ligt in het aanvaarden van
het beroep op ambtelijk bevel in zaken
die de Raad te berechten krijgt. De kans
is in deze gevallen vaak niet uitgesloten
dat deze interpretatie tot internationaal
gewoonterecht zou worden, met de ern
stige gevolgen van .dien.
Nieuwe poging tot leniging
van de woningnood
Demonteerbare huizen
van eternitplaten
Ergens aan de verkeersweg van Nijver
dal naar Rijssen staat een alleraardigst
wit geschilderd landhuisje, een huisje,
waar velen jaloers op zouden zijn, die al
zo lang op een woning wachten.
Het landhuisje is niet van steen en er is
ook weinig hout in verwerkt, de bouwprijs
is laag en wat het nog aantrekkelijker
maakt: het kan in een dag worden ge-
gebouwd en ook in een dag weer worden
afgebroken, als men lust en toestemming
krijgt om het ergens anders neer te zet
ten. Belangrijk is voorts, dat voor de bouw
van dit type woning geen toewijzing nodig
is van de provinciale autoriteiten. De
huisjes kunnen namelijk buiten de woning-
bouwcontingenten om gebouwd worden.
De huisjes hebben een bijzondere con
structie. Een firma in Nijverdal heeft twee
jaar lang proefnemingen gedaan met het
materiaal en toen is men met deze wonin
gen op de markt gekomen. Dit materiaal
is het zogenaamde eternit (een mengsel
van asbest, cement en water). De gladde
en zeer harde eternitplaten, welke aan
merkelijk goedkoper zijn dan stenen, ble
ken uitstekend voor de bouw van wonin
gen te voldoen. De fabriek in Goor, welke
deze platen in massa in de handel brengt
is zelfs bijna geheel opgebouwd uit eter
nitplaten.
De Nijverdalse firma exposeerde met
een dergelijke eternitwoning op de dit
jaar te Antwerpen gehouden Beneluxten-
toonstelling en zij oogstte er veel succes.
Men ontving talrijke orders om dergelijke
woningen in verschillende streken van
België te bouwen. Intussen heeft de firma
verschillende ontwerpen gemaakt voor
grote en kleine eternitwoningen.
Nog steeds niet voldoende
reserve aan onderwijzers
Naar het ANP verneemt overweegt de
regering een plan om zo spoedig mogelijk
te komen tot een aanvulling van de onvol
doende reserve aan onderwijzend perso
neel. De beschikbare plaatsen zijn welis
waar thans bezet maar wanneer zich vaca
tures voordoen, is het vaak niet mogelijk
daarin te voorzien, vooral in de uithoeken
des lands. Daarbij komt, dat op grond van
het bevolkingaccrès in de jaren 1952 en
1953 een tekort aan leerkrachten kan wor
den verwacht. Er valt niet te zeggen hoe
groot dit tekort zal zijn, wel dat het van
tijdelijke aard zal blijken. De gemiddelde
klassebezetting is inmiddels de laatste ja
ren iets gunstiger geworden, Zij is name
lijk teruggelopen van 37.8 in 1936-'38 tot
35 thans. Voorts zijn er thans 1206
personen meer in opleiding voor de akte
Lager Onderwijs dan verleden jaar.
Behalve dat de normals opleiding door
het beschikbaar stellen van beurzen ge
stimuleerd wordt, wil de regering de meest
geschikten onder hen, die op wachtgeld
zijn öf zullen komen, bij een speciale cur
sus of cursussen onderbrengen. De duur
van deze. cursussen zou moeten afhangen
van de vooropleiding, welke de candidaten
reeds ontvingen. Gestreefd zal waarschijn
lijk worden naar het kweken van een re
serve van 500 a 1000 leerkrachten
De Sibajak naar Nederland
vertrokken
De „Sibajak" is op 3 December uit
Tandjong Priok naar Nederland vertrok
ken. Aan boord bevinden zich militairen
van de onderdelen 8 R.V.A., de 3de Hulp-
verbandplaats-afdeling en 3-7 R.I., voorts
detachementen van de marine, K.N.I.L.,
vrouwenkorps K.N.I.L., Luchtstrijdkrachten
en mariniers, in totaal 1700 man.
Vijftien nieuwe iesvliegtuigen
voor Rijksluchtvaartschool
De rijksluchtvaartschool zal, naar de
Koninklijke Nederlandse Vereniging voor
Luchtvaart mee deelt, twaalf Zweedse
een-motorige Iesvliegtuigen in gebruik
gaan nemen. Deze vliegtuigen, vervaardigd
door de „Svenska Aeroplan Aktiebolaget"
te Linkoeping en van het type SAAP-91
„Safir", zijn uitgerust met neuswiel. Dit is,
evenals het landingsgestel intrekbaar. Het
vliegtuig is een laagdekker, dat plaats
biedt aan drie personen. De instructeur
en een leerling kunnen op de voorbank
naast elkaar zitten, achter hen is nog een
plaats voor een andere leerling. Het toe
stel kan een maximum snelheid van 265
kilometer per uur bereiken, de kruissnel
heid is 235 km per uur.
Er zijn bovendien acht „North American
Harvard" toestellen besteld. Van dit een-
motorige les-vliegtuig heeft de RLS reeds
twaalf stuks in gebruik. Tenslotte is nog
een Douglas „Dakota" in bestelling, die
zal worden gebruikt voor klassikaal navi
gatie onderwijs.
De heer A. de Korte uit Hillegom is be
noemd tot lerend ouderling bij de Gerefor
meerde Kerk van Haaksbergen.
Gelooft
niet
in de
ooievaar?
LET OP.
Hij komt
morgen
Oude tragedie. Een Franse boswachter
heeft op de hellingen van de Pyreneeën
het wrak van een vliegtuig en cle ge-
raamten van vier inzittenden gevonden,
Het toestel werd sinds negen jaar ver
mist.
Trouw aan Tito. 500 gedetineerde aanhan
gers van de Cominform in Joegoslavië
is amnestie verleend. Zij hebben zich
thans verenigd in een „werkbrigade" en
Tito telegrafisch „eeuwige trouw" be
loofd.
Protest. De Joodse gemeenschappen in
West-Duitsland hebben bij bondskanse
lier Adenauer geprotesteerd tegen het
instellen van een afdeling voor Joodse
zaken bij het departement van Binnen
landse Zaken. Zij menen dat de Joodse
afgevaardigden zeer wel in staat zijn
de hen betreffende boontjes te doppen,
Dat geeft te denken. Natalie Denk, de oud-
ste vrouw van Duitsland, heeft gisteren
in Friendenshorst haar 105de verjaar
dag gevierd. Zij is nooit getrouwd ge
weest.
Oei, oei. De Bulgaarse minister van Bin
nenlandse Handel, Debref en zes van
zijn ondergeschikten hebben een be
risping ontvangen. Het ministerie heeft
„op onrechtvaardige wijze de verplichte
graanlevering der boeren verminderd,
verspilling toegestaan en concessies aan
plaatselijke commissies gedaan om op
ongezonde en schadelijke manier te
werk te gaan".
Voorlaatste ronde. In het Engelse plaatsje
South Bradford zal Donderdag een tus
sentijdse verkiezing gehouden worden,
die waarschijnlijk de laatste zal zijn
vóór de algemene verkiezingen. Con
servatieven en socialisten doen hun
uiterste best om de overwinning uit het
vuur te slepen, aangezien de winnende
partij daar bij de verkiezingspropaganda
munt uit kan slaan.
Mensen moeten marcheren (op Meiers
mai-smuziek). De Beierse musicus Aloys
Meier heeft de „Inter-sociale partij" op
gericht. Het hoofdpunt van zijn pro
gramma is het instellen van geünifor
meerde partij-eenheden' met baretten
en laarzen. De oprichter zei: „Ik wil
geen militaire organisatie, maar mensen
moeten marcheren en discipline leren.
Ik heb voor dit doel reeds marsmuziek
geschreven".
't Zit in de lucht. Herbert Morrison, de
voorzitter van het Britse Lagerhuis
heeft meegedeeld, dat op verzoek van
de oppositie Donderdag a.s. een debat
zal worden gevoerd over het optreden
van de minister voor burgerluchtvaart,
Lord Pakenham, ten aanzien van het
onderzoek naar de ramp van de Nij
megen.
Handel in babies. Voor een gerechtshof in
New York verschenen gisteren twee ju
risten en een vrouw onder beschuldi
ging van handel in zuigelingen. Zij ver
dienden tot tweeduizend dollar per baby.
De openbare aanklager beschreef de
stad Miami, het centrum van deze han
del als het Mekka voor ongehuwde
moeders. Vorig jaar werden daar 25 a
30 babies verkocht aan kinderloze
ouderparen.
Meisjesboeken
Bij de firma Boom-Ruygrok verscheen
voor dezelfde leeftijd Het glazen huisje, door
Hanny Hoogland. Riekje, die helaas door een
ziekte niet meer kan lopen en die in de stad
v/aar ze woont maar niet opknapt, zal een
poos op het dorp in het Gaasterland komen
logeren bij Anneke en haar ouders, die door
de dorpskinderen Oom Jaap en Tante Lies
genoemd worden. Omdat Rietje heel veel
frisse lucht en zon moet hebben bouwt Oom
Jaap in hun tuin een zeskantig glazen huisje.
Met veel tact en geduld krijgt hij haar er toe
belang te gaan stellen in alles wat er om
haar heen gebeurt: ze mag een kuikentje
opkweken, wordt goede maatjes met een
merel en later ook met de dorpskinderen, die
ze eerste liever niet zien wil omdat ze niet
met hen mee kan spelen. Hoewel ze het ge
bruik van haar benen niet terug krijgt, wordt
ze veel sterker en verzoent zich eerst met
de omstandigheid, dat men haar altijd moet
dragen en later met het gebruik van een
wagentje, waarin ze zich zelf kan voort
bewegen. Het leven in dit dorp is goed gete
kend. Wie het leest zal er zeker van ge
nieten.
Een uitgave van Boom-Ruygrok is ook
Op onze schouders, roman voor jonge men
sen, geschreven door Nietha den Hartogh,
goed geïllustreerd door George Schulein. Dit
werk gaat dieper dan de meeste boeken voor
deze leeftijd en geeft een goed inzicht in de
problemen van jonge mensen, die zoveel in
de oorlog en vlak daarna hebben meege
maakt, dat het hun moeite kost weer in een
toekomst te geloven. De hoofdpersoon is een
Joods meisje, die haar ouders en al haar
broers en zusters verloor. Dat heeft haar bit
ter gestemd en ontmoedigd. Ook haar vrien
din Sandra kan zich slecht aanpassen aan
de veranderde omstandigheden. Maar lang
zamerhand worden ook zij, net als andere
jonge mensen uit hun omgeving, bereid de
hun opgelegde last „op de schouders" te
nemen. Boeiend en heel wat beter dan de
meeste jonge meisjesboeken met het onver
mijdelijk happy-ending.
49. „Tjonge, tjonge, Prins," zei William
T. Bobberbroek bewonderend. „Dus
woont in een paleis, dat tempel genoemd
wordt! Dat lijkt me gek! En daar ligt ook
ergens de Kroon van Isis begraven, hè?
Zeg, Prins, hoe komen we daar? Je moet
weten, ehmijn vrouw zoekt een thee
muts. Een beetje goede, zie? Iets bijzon
ders moet het zijn, want ze heeft zo'n
levjee smaak. En daarom zou ik die kroon
wel willen kopen. Gewoon maar kopen,
begrijpt u? Ik zou hem niet cadeau willen
krijgen, ddar houd ik niet van...". „Aha!'
knikte Joris alias Ramses Amenotep de
Negenhonderddrieëntachtigste. „Ik meen
uit uw woorden te mogen opmaken, dat
gij mijn nederig paleis wenst te bezoeken?
Welnu dan, het zal mij een genoegen zijn
u te mogen ontvangen in de simpele
woning, die mijn voorvaderen reeds on
derdak verschafte vóórdat de Batavieren
op boomstammen hadden leren varen.
Over die kroon kunnen wij dan nog nader
spreken!" „Dat is mannetaal," knikte Bob
berbroek. „En hoe komen we daar? Vlie
gen? Trein? Boot?" „Eli.... eh...." hak
kelde Joris, die weer éven na moest den
ken.... maar zoals gewoonlijk zag hij
ook nu weer iets, dat hem uitkomst
bracht. Vlak bij hen zat een bejaarde
koopman, die enkele mottige kamelen te
koop had. Mijn vloot van raszuivere
Arabische kamelen zal ons derwaarts ge
leiden," besliste Prins Ramses toen. „Een
ogenblik, geëerde gastendan zal ik
de edele dieren doen voorgeleiden!"
Nog een boek voor deze leeftijd, ook ver
schenen bij Boom-Ruygrok.is Josje's proef -
kamp, door Riek GoudappelBos. Josje is
een verlegen nakomertje, dat te veel in het
gezelschap van volwassen mensen verkeert.
Ze weigert een uitnodiging om naar een
kamp te gaan, omdat ze zoveel „vreemde"
kinderen akelig vindt. Om haar van haar
verlegenheid af te helpen laat men haar in
de Faasvacantie logeren bij een gezin met
vier kinderen. Omdat het buiten nog te koud
is „kampeert" ze met een meisje van haar
leeftijd öp zolder. Ze moet ook echt corvée
doen en wordt een paar maal meegenomen
naar een padvindsters-opkomst. Het Paas
feest wordt in deze familie gezellig gevierd
en al heel gauw is Jos haar verlegenheid
kwijt en heeft zij geleerd om te gaan met
andere kinderen. Goed geschreven, aardig
geïllustreerd.
Voor meisjes van ongeveer 10 tot 13 jaar
schreef Nettie Wijnberg Martie's Hollandse
tüd, een vervolg op het verleden jaar ver
schenen boek „Martie's Zweedse tijd", dat
echter heel goed afzonderlijk gelezen kan
worden. Martie en haar vriendin Ragna rei
zen met Martie's vader naar Holland en
komen daar bij een oom en tante in huis. Het
bevalt Martie best. maar Ranja, zoals het
Zweedse meisje al heel gauw genoemd wordt,
heeft moeite te wennen. Door een toevallige
ontmoeting in de Scandinavië-express en
later weer op het strand, raakt ze zeer be
vriend met een beroemde Zweedse actrice,
die een belofte ziet in het talent dat dit
jonge kind heeft voor het toneel; Het boek
is prettig geschreven, goed geïllustreerd
door Hans Borrebach en uitgegeven bij De
Boekerij te Baarn. Er komt ook nog een
vervolg: „Martie's Franse tijd".
Bij J. H. Kok te Kampen verscheen een
herdruk van een boek voor oudere meisjes,
Een zomer van Let Verhage, door Nel van
der Viis. Het verhaal is aardig: een jong
meisje moet om haar ouders financieel te
steunen te vroeg van school af en krijgt een
kantoorbaantje. Ze kan er zich niet altijd
gemakkelijk in schikken, vooral omdat de
meeste van haar vroegere klasgenoten gaan
studeren, maar door het leren begrijpen van
de veel moeilijkere omstandigheden waarin
één van haar collega's leeft en door ernstige
gesprekken met een tante, komt ze tot
andere gedachten. Helaas zijn de stijl 'en
vooral de taal van dit boek niet best en de
gesprekken vaak gewild „stoer".
Een héél bijzonder boek voor oudere
meisjes, waarvan zeker ook volwassenen
zullen genieten, is de bij de Uitgeverij Con
tact verschenen roman van Marv Noothoven
van Goor. Sarabande. Jennifer, die met haar
vader, een beroemde beeldhouwer, uit Ame
rika komt en gaat wonen in een klein dorp
aan zee, is een zeer muzikaal meisje, dat ook
grote aanleg voor de danskunst heeft. Haar
moeder heeft ze jong verloren en mede door
het uitzonderlijke leven met haar vader, die
een groot artist is, wordt ze heel anders dan
de „gewone" Heieen uit het doktersgezin,
die ze op school leert kennen. Jennifer vindt
in het gezin van Heieen Germeraad een voor
haar onbekende warme sfeer, want hoewel
haar vader en zij héél veel van elkaar hou
den is Jennifer dikwijls alleen. De beeldhou
wer Van Stavoren weet dat hij niet lang
meer zal leven en juist daarom is hij naar dit
dorp gegaan, waar hij als kind woonde en
v/aar hij hoopt zijn meesterwerk te kunnen
scheppen, een illusie die hem al vele jaren
bezielt en waarin hij steeds werd teleur
gesteld. Kort na het bereiken van zijn ideaal
sterft Jennifers vader en hoewel de familie
Germeraad in deze dagen een grote steun
voor haar is en haar het liefst bij zich wil
houden, voelt Jennifer zich geroepen om
zijn wens uit te voeren en danseres te wor
den. Het boek eindigt met haar vertrek naar
Amerika en het afscheid van Hel een. Een
mooi boek, zoals er maar weinig voor meis
jes geschreven worden. c. P.
Het breien in betere banen, door L. de
Vries—Hamburger. D. A. Daamen's Uitg. Mij
N.V., Den Haag. 1949.
Scheel Engeltje, door Mr. J. van der Hoe
ven; Uitg. Ploegsma, Amsterdam, 1949.
