HET
IN HET MAANLICHT
Amsterdamse Beurs
Verkiezingsstrijd, slecht bezocht bouwTLhfe'tvoegdheden
Casino en Franse bemoeiingen
Heilig Jaar inspireerde tot tal van
vreemde uitvindingen en invallen
Vrijdag 23 December 1949
Haarlems Dagblad en Oprechtfe Haarlemse Courant
EEN KERSTVERHAAL
(door Clare Lennart)
Door een toeval kreeg ik de foto van het
Oude Huis in handen. Het was een bijzon
dere en mooie foto, opgenomen bij maan
licht door mijn vader, die hield van derge
lijke experimenten. De foto gaf zeer intens
een indruk van zachtheid van onwereld
se vrede. Ze deed mij denken aan een lied,
zacht en ver, door Engelen gezongen. Was
het de combinatie van sneeuw en maan
licht? Of die typische, zo goed getroffen
maannachtsfeer, een bijna tastbaar, zilver
grijs, glanzend licht?
Dit Oude Huis had geen enkele pretentie
wat bouwstijl betrof. Het was een gewoon
rechthoekig huis, twee rijen ramen boven
elkaar, een spits dak. En op dat dak, met
sneeuw bedekt op de foto, een bel, die hier
het effect maakte van een luchtig, bijna
doorschijnend ornament, een bel van glas.
Tegen het huis aan lag, als een jong dier
tegen de moeder aan gevleid, een soort
boerderijtje, dat in onze tijd bewoond werd
door een tuinman of meesterknecht. Zelfs
onder de sneeuwlaag was aan de molliger
contouren te zien dat dit lagere huisje een
rieten dak had. Opzij kwam dit rieten dak
zo laag bij de grond dat wij het als kinde
ren met de hand konden bereiken. Ik herin
ner me dat we er de ijspegels afplukten.
Voor het huis was een flauw glooiend
gazon van onbetreden sneeuw, er omheen
enkele hoge bomen, die een netwerk van
donkere takken spreidden tegen de, zacht
licht uitstralende, zilvergrijze hemel. Een
sfeer van onwezenlijke rust en vrede. Uit
de voordeur met de glazen panelen scheen
lamplicht naar buiten, dat geler leek, war
mer, dan de maan-overschenen sneeuw. En
ik denk dat het deze combinatie van bin-
nenhuislicht en mat glanzende sneeuw was,
die me plotseling deed denken aan Kerst
mis.
Kerstmis in dit huis, dat een mooie en
statige naam droeg: „het Oude Huis" en
dat we verlaten hebben, toen ik tien jaar
oud was.
Kerstmis.. Sneeuw en binnenhuislicht.
En plotseling deze gedachtensprong: Tante
Bouk! Tante Bouk.Hoe lang vergeten.
Hoe lang geleden al gestorven. En toch nu
opeens teruggekeerd, herleefd, als het ware
de foto binnengetreden.
Weer voelde ik de stemming van bange
en toch blijde verwachting, waarin we ver
keerden het jaar, dat tante Bouk met Kerst
mis bij ons zou komen logeren. Misschien
klopten onze harten met zo bange verwach
ting bij de komst van tante Bouk, omdat
we eenzelfde onrust voelden in onze moe
der. Ook zij vreesde door tante Bouk ge
wogen en te licht bevonden të worden
Als huishoudster en als moeder, misschien
ook als echtgenote. Ze bekeek haar huis,
haar dienstboden en ons, haar kinderen,
met kritische ogen en zei zulke dingen als:
„Wat zal tante Bouk wel zeggen, als je dit
niet doet of dat niet laat." Maar onze moe
der was niet alleen maar bang voor tante
Bouk. Dan zou het resultaat geweest zijn
dat wij tante Bouk als een boeman waren
gaan haten. We zouden dwars en tegen het
heil in geworden zijn. Nu niet. Nu voelden
we dat onze moeder tante Bouk niet alleen
vreesde met diep ontzag, maar dat ze tege
lijk verlangde naar haar komst, dat ze in
haar geloofde, dat ze aan tante Bouk de
macht toeschreef dingen in haar leven te
ordenen, die ze zelf niet meer ordenen kon.
Zo werden wij yan de weeromstuit braaf en
gewillig. Misschien hebben we er nooit in
ons leven meer zo ernstig naar gestreefd
„goed" te zijn als in die dagen voor de
komst van tante Bouk.
Ik herinner me dat het rijtuig uitreed om
tante Bouk te halen. Dat huis van ons lag
heel afgelegen, meer dan anderhalf uur
lopen van het naaste station. Vader ging
tante Bouk halen met de tilbury van Van
Loo. Wij mochten niet mee omdat er een
sneeuwstorm woei. Nog zie ik dat rijtuig
wegrijden, omdwarreld door sneeuwvlok
ken. Wij keken het na en het was snel uit
het gezicht verdwenen.
Ik herinner me ook de aankomst van
tante Bouk. Ze kwam door die deur met de
glazen panelen en ze stond in de hall met
sneeuwvlokken op haar hoed en mantel.
Een kleine, dikke, kordate vrouw met ogen,
Delegatie der R.I.S. voor
de souvereiniteitsoverdracht
De delegatie van de R.I.S., die in Neder
land de sóuvereiniteitsoverdracht in ont
vangst zal nemen, zal bestaan uit de vol
gende personen:
Drs. Moh. Hatta (minister-president),
prof. dr. mr. Soepomo (minister van Jus
titie), sultan Hamid II (minister zonder
portefeuille), dr. Soeparmo (min. zonder
portefeuille), mr. dr. Koesoema Atmadja
(president van het Hoger Gerechtshof),
mr. A. K. Pringgodigdo (eerste algemeen
secretaris van het nationaal voorberei
dingscomité), Moh. Jahja (tweede alge
meen secretaris van het nationaal voorbe
reidingscomité), mr. Soejono Hadinoto
(voorzitter van de P.N.I.), dr. Soekiman
(voorzitter van de Masjoemi), Arifin (ad
judant van de minister-president), Batang-
taris (adjudant van de minister-president),
Joesoef Barnas (adjudant van sultan Ha
mid II).
Koninklijke Olie
Unilever
Philips
A. K. U
Fokker
Nederlandse Ford
Nederlandse Kabel
v. Berkel's Patent
Scheepvaart-Unie.
Holl-Amerika Lijn
Deli Maatschappij
H. V. A
A'dam Rubber
Ned. Handel Mij
N.-I. Handelsbank
Billiton Mij. II
Slotkoers
gisteren
294%
245%
234%
185 y2
138
286
291
115%
147%
161%
141J4
153
138X
158
103
279
Openings
koersen
2971/2
247%
236%
187
14954
162%
144%
157%
141
die door je heen
keken, die mis
schien met één
blik wel alles van
je wisten. Een
vrouw met de
ogen van een goe
dertieren despoot.
Ik herinner me
ook de hoed van
tante Bouk. Een
raar, hoog, tuite
lig ding met een
veer en grote
strikken van groen
fluweel, dat erg
voor op haar hoofd
stond en met een
paar grote spelden
was vastgepriemd.
Door een ander
gedragen zou deze
hoed stellig onze
spotlust hebben
opgewekt, maar
tante Bouk was
een zo sterke per
soonlijkheid dat ze
bespottelijke din
gen kon dragen,
zonder daardoor
zelf in het minst
bespottelijk te
worden.
Mijn volgende
herinnering is de
morgen dat de
We zorgden er voor die spot nooit uit te
lokken en dus spraken we niet over wat we
wisten of droomden of vreesden. We zeiden
wat de grote mensen verwachtten dat we
zouden zeggen en we vergisten ons maar
zelden.
We zullen onze blauwe duffels hebben
aangehad en natuurlijk onze klompjes, om
dat je op klompen geen natte voeten krijgt
in de sneeuw. En ze zullen ons de wollen
ijsmutsen wel diep over de oren hebben
getrokken. Er is een andere foto bij uit die
tijd, waar we opstaan in dat costuum.
Het sneeuwen had opgehouden en als
Joris, die de draak moest verslaan, zijn we
uitgetrokken om de opdracht van tante
Bouk te vervullen.
Want zeggen dat we niet durfden, was
onmogelijk tegenover de onvervaarde ogen
van tante Bouk.
Dus gingen we. En als zo vaak, wanneer
een moeilijke taak volbracht moet worden,
namen we niet de kortste» weg. We gingen
niet naar Van Loo om hem een bosje haren
uit de staart van zijn „zwart" te vragen.
Het leek ons erger de spot van de boer en
sneeuwstorm had uitgewoed. In de tuin
lag de sneeuw heel dik en nog steeds
bleef ze vallen in grote, trage vlokken nu.
We mochten niet naar buiten en op deze
morgen haalde tante Bouk uit een van de
valiezen, die ze had meegebracht, de doos
met kralen te voorschijn. Wat een verruk
king! De glans, de schittering, de vele, vele
kleuren! Op aanwijzing van tante Bouk
regen we slingers van kralen, die dienen
moesten ter versiering van de kerstboom.
Er waren ook een paar kleinere doosjes met
gouden en zilveren kraaltj es en toen we die
aan wilden rijgen, bleek dat het oog van
de kleinste naald, die in huis te vinden was,
er niet door kon.
Tante Bouk, almachtig en alwetend, wist
dadelijk raad. Ze zei, alsof het de gewoon
ste zaak van de wereld was: „Ga maar aan
een boer een bosje haar uit de staart van
een paard vragen."
Maar wij, kinderen, met de volkomen
andere waardeschatting van kinderen, wij
vonden het iets ontzettends aan een boer te
moeten vragen om haren uit de staart van
zijn paard. Het was „gek". Er zou om ge
lachen worden en we waren heel bang voor
de spot van grote mensen, die je een gevoel
gaf van diepe en hulpeloze verlatenheid.
de knechts, die
we kenden, te
trotseren dan van
een vreemde. We
gingen aan de
kant van de weg
staan en wachten
tot een boeren
wagen voorbij zou
komen. Dat gaf
ons enig respijt,
want er kwamen
niet veel boeren
wagens over de
dikbesneeuwde
weg. En toen er
een verscheen, hoe
hoog zat toen die
boer op de bok,
hoe hulpeloos klein voelden we ons
zelf beneden op de weg staan. We lieten de
wagen passeren zonder iets te zeggen. Het
paard voor de vogende wagen had een af
geknipte staart en dat gaf ons weer uit
stel. Er kwamen diepe wagensporen in de
sneeuw en als nergens een wagen te zien
was, maakten wij glijbanen in die sporen.
Maar toen er weer een wagen verscheen,
stonden we op post aan de kant van de
weg en prevelden onze litanie, zo zacht dat
de boer op de bok er niets van hoorde. Ik
weet niet hoeveel boerenwagens we zo
voorbij hebben laten gaan. In ieder geval
verscheidene. Ons staan daar op de weg
kreeg de verschrikking van het eindeloze,
Achter ons waren de ogen van tante Bouk,
vóór ons de draak van onze angst.
En toen, bij de zoveelste wagen, zei Elly,
de jongste van ons beiden, maar de dap
perste, luid genoeg om tot de boer door te
dringen: „Mogen we een bosje haar uit de
staart van het paard hebben?"
„Om kraaltjes aan te rijgen", voegde ik
er aan toe, in de hoop dat de boer het dan
minder gek zou vinden.
„Voor tante Bouk" zei Elly, als was dat
een magische formule.
„Hu!" zei de boer en boog zich tot ons
voorover. Nog eens moesten we ons ver
zoek herhalen.
„Ik heb er nooit van 'eheurd", zei de boer
bedenkelijk en toen: „Ben ielu de kinders
van het huus?"
We zeiden van ja en hij heeft zeker ge
dacht dat het dan wel goed zou zijn. In
ieder geval, hij kwam van de bok, zei nog
eens „hu!" tegen zijn bles en toen, nee, hij
knipte de haren niet af, hij sneed ze niet
af. hij gaf gewoon een ruk aan de paarde-
staart en hield een bosje haren in de hand.
„Hu bles!" nog een ruk.
„Is het zo genoeg?"
Begaan met de bles zeiden we haastig
van ja.
Ik voel nog die paardeharen in mijn hand,
scherp, hard, niet als haar. En de vreugde,
pure vreugde, dat de moeilijke taak met
succes was volbracht. Zoals later wel eens
na een geslaagd examen en nu nog, als je
een moeilijke brief, die je 's nachts uit de
slaap hield, eindelijk geschreven hebt.
Ik weet niet meer of tante Bouk ons bij
zonder geprezen heeft. Ik denk haast van
niet, maar ik herinner me de kerstboom
met de kralenslingers en de kleine sterre
tjes, die tante Bouk van de aangeregen zil
veren en gouden kraaltjes maken kon en
die glinsterden tussen de groene dennen
naalden. En de zoete vreugde in ons hart.
omdat we de draak van onze angst versla
gen hadden
Daarna is tante Bouk uit ons leven ver
dwenen. Maar soms, plotseling, heb ik aan
haar moeten denken. Als ik paardehaar
voelde, als ik kraaltjes zag en als we op
school zongen „rechtop van lijf, rechtop van
ziel". Vooral bij dat „rechtop van ziel" zag
ik dan tante Bouk met haar rare hoed op
onze hall weer binnenstappen. En nu, na
jaren, heeft het terugzien van die foto bij
maanlicht haar doen herleven en heeft even
weer het licht gestraald van een zeer zalig
Kerstfeest.
Kerkklok stortte neer
Tijdens het ophijsen van een kerkklok,
die geplaatst zou worden in de toren van
de R.K. Lebuinuskerk te Deventer viel
het gevaarte dat 700 kilogram weegt, uit
een strop. Het stortte neer in de tuin der
pastorie. Men heeft daar de klok uit de
grond moeten graven. Men meent, dat zij
niet beschadigd is. De klok wordt opnieuw
naar boven gehesen.
Hélène Ludolph maakt concertreis
naar het buitenland
De Haarlemse sopraan Hélène Ludolph
vertrekt dezer dagen voor een concertreis
naar het buitenland. Zy zal in Bern, Parijs
en Brussel optreden met in hoofdzaak Ne
derlandse liederen, onder meer van Willem
Pijper, Wouter Paap, Jan Mul, Alexander
Voormolen en Daniël Ruyneman. Haar
begeleider, de pianist Richard Boei-, speelt
bovendien Sonaten van Pijper en Voor
molen.
In het voorjaar van 1950 hoopt de zange
res enige concerten in Oostenrijk en Duits
land te geven.
FRIES-GRONINGSE NEEMT DE
ROTTERDAMSE HYPOTHEEKBANK
OVER
De directie van de N.V. Rotterdamse
Hypotheekbank heeft aan de aandeelhou
ders bericht, dat op den duur een voldoende
rentabiliteit van liet bedrijf niet verzekerd
kan worden geacht. De Fries-Groningse
Hypotheekbank N.V. te Groningen heeft
zich bereid verklaard de aandelen van de
Rotterdamse Hypotheekbank over te ne
men tegen de koers van 100 procent. De
vrijwillig gestorte bedragen worden inte-
graal terugbetaald. De directie acht door
deze oplossing de belangen van aandeel
houders en pandbriefhouders het beste ge
diend.
Luc van Dam bokst in Parijs
De Nederlandse middengewichtkampioen
Luc van Dam zal op Maandag 30 Januari te
Parijs boksen tegen de Franse midden
gewicht Claud Ritter.
MONACO IN REP EN ROER
Meer vrijheid voor de
(Van onze correspondent in Parijs)
Ofschoon er geen internationale belan
gen bij op het spel staan, moet men toch
niet te min denken over de moeilijkheden
die momenteel Monaco belagen, want de
hele staat staat er van op zijn kop. Het
is een ernstige crisis. Het hele parlement
18 leden is vrijwillig afgetreden en
de kiesgerechtigde bevolking van 923 kop
pen zal dus binnenkort ter stembus worden
geroepen. Volgens de regelen van het
democratische spel zal die verkiezing door
een campagne der politieke partijen
de prinsgezinden en de republikeinen
worden ingeleid. Een campagne, die fel
beloofd te worden want de gemoederen
in de staat Monaco zijn danig overstuur.
Wat er dan allemaal aan de hand is?
Het is in een paar woorden niet zo ge
makkelijk uit te leggen, want de gecom
pliceerde verhoudingen in deze politieke
microcosmos zijn voor een buitenstaander
niet zo eenvoudig te ontleden.
Als altijd draaien de problemen, kan men
zeggen, echter om twee assen: Het casino
en de relaties met Frankrijk, 't Casino gaat
de laatste jaren niet zo schitterend meer.
De rijke mannen die hier vroeger hun
fortuinen verspeelden, zijn wat schaars
geworden en door de kleinere omzet van
de speelbank is de staat in moeilijkheden
komen te verkeren. Want men weet na
tuurlijk, dat vanouds met de opbrengst
van het casino het onderhoud van admi
nistratie, leger een kleine honderd man
en hofhouding werden bekostigd. Over
het jaar 1949 heeft men een tekort van
115 millïoen francs ongeveer een en een
derde millioen gulden en op het budget
over 1950, dat circa een milliard zal be
lopen, verwacht men ten minste een zelfde
tekort. Dit is in de staat Monaco, waar
nog nooit belasting is betaald, nog nimmer
voorgekomen, en men begrijpt dus de ont
steltenis onder autoriteiten en bevolking.
Wat te doen? Het parlement heeft de re-
Jonge Kunst in het
Huis Van Looy
Tentoonstelling door
mr. Cremers geopend
Met een korte toespraak heeft de burge
meester van Haarlem, mr. P. O. F. M.
Cremers, gistermiddag in museum „Het
Huis Van Looy" de tentoonstelling „Jonge
Kunst 1949" in tegenwoordigheid van vele
belangstellenden geopend. Spreker bracht
de dank over van het gemeentebestuur aan
de organisatie-commissie, die zo'n ondank
bare en précaire taak tot zo'n bevredigend
resultaat had gebracht en tevens aar. de
medewerkende schilders.
Voortgaande citeerde burgemeester Cre
mers een uitspraak van Edmond de Gon-
court: „Het leren zien is van alle kunsten
die welke de meeste tijd en inspanning
vergt" en voegde daaraan toe, dat ieder
mens met enig smaakgevoei deze kunst
kan beoefenen. Als men bereid is zich ge
heel over te geven aan de kunstenaar, al
dus spreker, dan kan men verre reizen
ondernemen door het rijk der verbeelding
en de geest verrijken en soepel maken.
Hij hoopte dan ook dat honderden Haar
lemmers de weg naar het 1-Iuis Van
Looy zullen vinden om met eerbied en
waardering van het ten toon gestelde te
genieten.
Namens de exposanten sprak de heer
Ewoud de Kat, die vooral het initiatief
prees van de heer H. P. Baard, directeur
van het Frans Halsmuseum, om in deze
chaotische tijd ordenend op te treden. De
commissie heeft alle schilders uitgenodigd
om te pogen door een gezamenlijke mani
festatie een brug te slaan tussen de uit
eenlopende groeperingen. Deze spreker
betreurde het dat men niet iedereen had
kunnen overtuigen van hetbelang om ge
zamenlijk tegen één achtergrond de ver
schillende facetten te laten uitkomen. Hij
merkte met voldoening op dat de zalen
van het Huis Van Looy eigenlijk beter ge
schikt zijn dan de grote expositieruimte in
het Frans Halsmuseum, omdat men door
separatie een minder heterogene indruk
kan wekken. Tenslotte dankte hij de leden
van de werkcommissie, de heren Baard,
Lammers, Rober en Hartman, voor hun
ijverige inspanning. Voor het eerst hebben
voorbereiding van een Kersttentoonstelling
vertegenwoordigers van het publiek aan de
meegewerkt.
Het is jammer dat enkele vooraanstaan
de schilders verstek hebben laten gaan,
doordat zij zich niet konden verenigen met
de samenstelling van de jury, die bestond
uit mevrouw Sari Goth en de heren H. P.
Baard, Ewoud de Kat, R. Rober en een
vijfde lid, dat niet aan de beoordeling van
de inzendingen heeft kunnen deelnemen.
In totaal werken zes-en-dertig beelden
de kunstenaars aan deze tentoonstelling
mede. In de bovenzaal is het gipsbeeld
opgesteld, waarmee mevrouw E. Draaisma
-Haye de Prix de Rome verwierf.
gering vaste beloften afgeperst op haar
administratieve uitgaven te bezuinigen,
maar niemand heeft overdreven verwach
tingen over het resultaat. In elk geval
komt ook hier het leger als bezuinigings
object niet in aanmerking. De soldaten,
tevens maréchaussées met hun imposante
helmen en witte uniformen, zijn namelijk
onontbeerlijke attributen als decorum der
nationale waardigheid.
Bij dat fiscale probleem voegen zich dan
de moeilijkheden met Frankrijk. De Fran
sen hebben momenteel in Monaco een
slechte pers. Ze worden van heimelijke
imperialistische neigingen beticht en het
accoord, dat tussen beide staten in 1945
werd gesloten, wordt in politieke Mone
gaskische kringen openlijk als een dictaat
aan de kaak gesteld. Zo ver is het dus al
gekomen.
De Fransen hebben zich in dat verdrag
namelijk het recht aangematigd een
zekere controle op het binnenlands bestuur
uit te oefenen en daarenboven mag de
Franse politie thans misdadigers arreste
ren op Monegaskisch grondgebied.
Vroeger konden oplichters en struik
rovers aanspraak maken op asylrecht. De
heren voelden zich toen dus veilig, zo
gauw ze de grens van het prinsdom over
schreden hadden. Tot dusver heeft Frank
rijk van dit recht weliswaar nog geen
gebruik gemaakt, maar het gaat hier om
principes en met de souvereiniteit van
Monaco is deze aanmatiging van Frank
rijk toch eigenlijk niet te rijmen.
Maar de Franse controle op de staats
financiën zit zo mogelijk de Monegasken
nog hoger.
„Heeft Parijs, zo vragen zij, werkelijk
het morele recht verontwaardigd te zijn
over een Monegaskische begroting, die
voor het eerst sinds eeuwen, eens niet
helemaal hermetisch gesloten kon worden?
Meneer Petsche steke de hand eerst eens
in de eigen boezem. Inplaats van raad te
geven zou hij de minister van Financiën
van Monaco beter om raad kunnen komen
vragen. Dat vindt men. Wanneer het
Frankrijk erom begonnen is, ons grond
gebied te annexeren, roepen de Monegas
ken, laat Parijs dat dan eerlijk erkennen.
Dan staan we pal voor onze onafhankelijk
heid".
voor gemeentebesturen
Van 1 Juli 1949 af was reeds een alge
mene rijksgoedkeuring verleend voor
bouwwerken tot een bedrag van ƒ500,
Thans behoeft van 1 Januari af voor bouw
werken, die minder dan ƒ2.000 kosten, geen
rijksgoedkeuring meer te worden gegeven.
Wel zal een gemeentelijke bouwvergunning
moeten worden aangevraagd.
Voorts behoeft geen rijksgoedkeuring
meer te worden aangevraagd voor werken
aan opstallen, waarvoor geen gemeente
lijke vergunning nodig is, voor werken,
welke komen ten laste van de gewone
dienst van provincies, gemeenten en water
schappen, voor werken van de rijkswater
staat, de rijksgebouwendienst, de genie, de
marine, de Noord-Oostpolderwerken en de
domeinen.
Goedkeurïngsbevoegdheid van
gemeenten.
De minister van Wederopbouw en Volks
huisvesting heeft voorts met ingang van 1
Januari aan alle gemeentebesturen de be
voegdheid verleend om zelfstandig rijks
goedkeuring at' te geven voor bouwwerken,
die een bepaald bedrag per opzet niet te
boven gaan. Gemeenten, die op 1 Juli 1949
nog geen 20.000 inwoners hadden, hebben
goedkeuringsbevoegdheid tot een bedrag
van ƒ10.000,
Wanneer op 1 Juli 1949 het inwonertal
groter was dan 20.000, maar kleiner dan
100.000 geldt de bevoegdheid tot een bedrag
van ƒ50.000.Gemeenten boven 100.000
inwoners hebben goedkeuringsbevoegdheid
tot ƒ150.000,Voor gemeenten met een
gecombineerd bouw- en woningtoezicht
kan het gezamenlijk aantal inwoners de
grens van de goedkeuringsbevoegdheïd be
palen.
„Vrije" woningbouw.
Verder heeft de minister voor 1950 een
landelijk contingent van 3500 woningen be
schikbaar gesteld voor de bouw van wo
ningen waarvoor geen rijkssteun wordt
verlangd. Deze woningen mogen een maxi
mum classificatie-inhoud hebben van 500
kubieke meier. Alle gemeentebesturen zyn
dig rijksgoedkeuring voor de bouw van
van 1 Januari 1950 af gemachtigd zelfstan-
deze woningen te verlenen, die bovendien
niet ten laste van het reeds toegewezen wo
ningcontingent zullen komen. De plannen
dienen bij het gemeentebestuur te worden
ingediend.
(Van onze correspondent te Rome)
Zoeven hebben wij bij de thee een „heilig
jaar gebak" gegeten. Het was een soort
tulband, die een verre gelijkenis vertoon
de met de koepel van Sint Pieter. Andere
banketbakkers leveren koepels in choco
lade, suiker of marsepein en in de winkels,
waar de toerist souvenirs koopt, kan hij
glazen bollen vinden, waarin een wit poe
per neerdaalt langs een monsterachtig
gekleurd plaatje, dat de Sint Pieter moet
voorstellen: „Rome in de sneeuw". Wij
hebben voorts Pieterkoepels in krijtwit
marmer, in rose, zeewiergroen of flets-
paars albast. Pauselijke Zwitsers in lood
of als poppen en nog heel veel meer „arti
kelen voor vreemdelingen" zoals hoofd
doeken, die „de zeven kerken van Rome"
vertonen, „vredeslampen" uit porcelein,
die de 'artistieke weergave zijn van de
lampen uit aardewerk, die de eerste chris
tenen op de graven der gestorvenen plaat
sten in de catacomben, en allerlei ander
woont; er zijn tx'ouwens geen banken. Nu
duren die diensten, vooral in de St. Pieter,
vaak uren lang. Uitgaande van het idee
dat een pelgrim geen pelgrim is zonder
staf, heeft iemand een pelgrimsstaf ont
worpen, die met een paar handgrepen in
een klapstoeltje wordt omgetoverd.
„Breek een paar duizend woningen af"
Een van de meest radicale voorstellen
kwam echter uit Amerika. Een voortva
rend Amerikaan was van mening dat het
goed zou zijn, wanneer de pelgrim die per
vliegtuig Rome nadert, reeds uit de lucht
zou kunnen bemerken dat het doel der
reis bereikt was. Hij stelde daarom voor,
de eeuwige stad een nieuwe plattegrond
te geven in de vorm van een reusachtig
kruis. Hij zag wel in dat het afbreken van
een paar duizend woonhuizen, zoals in
zijn plan voorzien, bij de tegenwoordige
woningschaarste bezwaren mee brengt,
maar meende overigens, dat de twee- of
Een unieke gelegenheid tot exposeren wordt de Haarlemse kunstenaars in „Het Huis
Van Looy" geboden. De burgemeester van Haarlem mr. P. O. F. M. Cremers opende
gisterenmiddag een tentoonstelling die ten doel heefthet publiek vertrouwd te maken
met de hedendaagse beeldende kunst uit Haarlem en omstreken. André Volten (links)
wijst de burgemeester (midden) en de heer H. P. Baard, directeur van het Fraits
Halsmuseum, op enkele détails van zijn expressionistische werk „l'Amour", dat ook
een plaatsje op deze tentoonstelling heeft gevonden.
fraais. Ontbijtbordjes met de Paus, die op driehonderd historische paleizen en an-
de heilige deur klopt of zijn apostolische 1 lieke ruines wel op een andere plaats
zegen geeft, beloven een goed zaakje te I herbouwd konden worden. Dat de Tiber
worden. verlegd zal moeten worden en niet langer
Maar dit zijn slechts de kleine en reeds J do.or de stad zou mogen stromen, zag hij
ook niet als een overwegend bezwaar,
maar hij vroeg zich toch wel af of men
in Europa zo veel minder voortvarend
dan Amerika een en ander in een maand
of vier, vijf, gereed zal kunnen krijgen.
Verhoging van de gasprijs
Ook van electrïciteit?
Bij een beschouwing die wij enige we
ken geleden aan de Haarlemse gemeente
begroting voor 1950 (die de volgende week
verschijnen zal) wijden, deelden wij mede,
dat te verwachten is dat de prijzen van
gas en electriciteii verhoogd zullen moeten
worden als de kolenprijs belangrijk zal
stijgen.
Thans is van regeringswege medege
deeld, dat de subsidie voor de kolen zal
worden afgeschaft. Er wordt in het com
muniqué aan toegevoegd: „hetgeen ge
paard zal gaan met verhoogde kosten voor
huisbrand en gas". Daarom zal voor het lo
pende stookseizoen door de regering, op
een nader aan te geven wijze, een com
pensatie van f 1 per persoon worden uit
gekeerd.
Tot zover het communiqué.
Het opmerkelijke is dat hierin niet ge
sproken wordt over een verhoging van
de prijs voor electriciteii. Indertijd werd
bij de eerste verlaging van de subsidie op
kolen alleen aan de gasbedrijven toestem
ming gegeven om de prijzen te verhogen.
Pas veel later kwam de machtiging af om
dit ook te doen voor electriciteii. De ge
meente Haarlem heeft toen evenwel met
de verhoging van de gasprijs volstaan en
alleen de prijs van electriciteii verhoogd
voor zover er contracten waren gesloten
die een kolenclausule hadden. (Grootver
bruikers).
Er is gemeld dat de kolenpryzen thans
met gemiddeld 17 pet", zullen stijgen. Dit
zou voor het Haarlemse Energiebedrijf
een zeer belangrijke verhoging van de
kosten tengevolge hebben. De uitgaven
aan steenkolen werden voor 1949 door het
bedrijf alsvolgt geraamd: gasfabriek
f 2.226.000 en electrische centrale f 972.000.
Een verhoging van 17 pet. od de basis
van 1949 zou voor het gasbedrijf een ho
gere uitgaaf geven van f 384.000 en voor
Donderdagavond is op Donald M. Bran- ^e4, e'ectriciteitsbedrijf van f 165.000.
der, de directeur van het Britse instituut l Lr zal nog moeten worden afgewacht of
te Bratislava, in zijn woning een aanslag Pe, gemeente de nieuwe verhoging van de
gepleegd door een nog onbekend persoon. oWfJ-vVS-t°,0 T d°ord^rek€;nen op
Brander is met drie schotwonden naar het !!L"C'teit!bjdnjt\otdat vol5taan h»*1
ziekenhuis gebracht. De wonden - twee I .WOrd?n met d.e yart!°6»>S van de contrac-
aan de dij en een aan de hand zouden
verwezenlijkte bijproducten van het heilig
jaar. Andere, die heel wat meer verbeel
dingskracht hebben gevraagd, zyn ge
doemd ontwerp te blijven. Niemand kan
een ondernemend fabrikant beletten, een
Baskische muts te vervaardigen in de Pau
selijke kleuren, geel en wit, al of niet
verlevendigd met een groene, blauwe of
zwarte St. Pieterskoepel, maar wel kan
het Vatikaan weigeren op het voorstel in
te gaan om alle pelgrims van dit hoofd
deksel te voorzien en natuurlijk heeft het
dit ook geweigei-d. Zo heeft het Vaticaan,
of juister het centraal comité voor het hei
lig jaar, meer heilig-jaar-nouveautés afge
wezen en er is zelfs een speciaal sub
comité ingesteld dat de verschillende in
vallen en uitvindingen onderzoekt.
De nïet-aanvaarde zijn natuurlijk de
meest vermakelijke. Zo werd het „impri
matur" geweigerd voor een boekje, dat
bestaan zou uit een paar honderd foto's,
te vervaardigen tijdens de plechtige ope
ning der heilige deur, een boekje, dat vol
gens het systeem van de allereerste films
een volledig en bewegelijk beeld zou heb
ben gegeven van deze ceremonie. Ook
wierookgeur verspreidende sigaretten, ver
pakt in een doosje in de vorm van de St.
Pieterskerk, werden ongewenst geacht.
Sommige uitvinders werken meer in het
groot. Het comité ontving bijvoorbeeld een
ontwerp voor een soort V 1 projectiel. Als
het plein voor de Sint Pieter gevuld is
met pelgrims, behoefde men het projectiel
slechts af te schieten, het zou dan ont
ploffen met een knal op ongeveer honderd
meter hoogte boven het plein en een regen
van manifesten uitstrooien, met de gebeden
en gezangen, die van de pelgrims verwacht
worden. De paniek die dit grapje onder
een duizendkoppige menigte van eenvou
dige pelgrims zou veroorzaken had de uit
vinder niet voorzien.
Het Romeinse gebruik wil dat men in
de grote basilica's de diensten staande bij-
Aanslag op Engelsman
in Bratislava
niet van ernstige aard zijn. Twee van de
drie kogels zijn verwijderd.
Brander is directeur van het Britse in
stituut te Bratislava een instelling van
de Britisch Council sedert de zomer van
1946.
Van de zijde van de Britse ambassade
te Praag werd verklaard, dat er geen reden
is om een ander motief dan roof achter de
aanslag te zoeken.
ten die een kolenclausule hebben.
Hoeveel de gasprijs te Haarlem zal wor
den verhoogd, is nog niet bekend. Aller
eerst is nog niet zeker of ook de kolen
voor het Energiebedrijf met 17 pet. zullen
stijgen. Er is kans dat de verhoging iets
lager wordt.
De gemeente heeft bij de vorige prijs
verhoging van kolen de gasprijs verhoogd
met 2 cent per m3. De nu komende verho
ging is voor de kolenprijs lager dan die
van 1948.
