Haarlems Dagblad
en <%rettjtc tjaartcmartje Courant (Intto i6$6)
lagerh
uis
„Stappen bij Stalin" in het vooruitzicht
gesteld „voor wereldvrede"
Anti-Revolutionnairen thans wel tot
regeringsverantwoordelijkheid bereid
Russisch-Chinees verdrag ondertekend
64e Jaargang No. 19477
Bureaux: Grote Houtstraat 93, Telefoon Adver
tenties en Administratie 10724, 14825. Redactie:
10600. Directie 13082, HoofdrecL 15054. Bijkant.
Haarlem-Noord. Soendaplein 37, Telefoon 12230.
Drukkerij Z.B. Spaarne 12, Telefoon 12713,10132.
Woensdag 15 Februari 1950
Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiato
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Abonnementsprijs per week 33 cent, per kwartaal
4,25. Franco per post 4,75. Postgiro 273107.
Advert.tarieven op aanvraag bij de Administratie
Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Directie: P. W. Peereboom en Robert Peereboom
NU DE CANDIDAATSTELLING voor de
Britse Lagerhuis-verkiezing gesloten is
blijkt, dat 1866 candidaten zich voor de
stembus-strijd hebben aangemeld. Dit lijkt
een geweldig aantal (en het is ook een
„record") maar zij zijn gesteld in 625 kies
districten, hetgeen dus een gemiddelde van
drie per district maakt. Dat geeft een be
scheidener indruk. In de meeste gevallen
zijn een Labour-man. een Conservatief en
een Liberaal aan bod, maar er zijn er ook
waarin de Communisten, of een andere
kleine groep, als vierde mededingen. Daar
tegenover staat, dat in sommige districten
maar twee candidaten zijn gesteld. De
kleine groepen tellen niet zwaar mee, ook
de Communisten niet, die in het pas ont
bonden Lagerhuis maar twee van de 640
zetels bezetten. Als de jongste „Gallup poll'
(opinie-onderzoek) gelijk mocht krijgen,
zuilen zij nog moeite hebben die te behou
den. Want zoals wij vernield hebben kent
die aan de kleine groepen gezamenlijk maar
een half procent van de stemmen toe.
Volgens de percentages van dit onderzoek
zouden Labour en de Conservatieven, met
resp. 44's en 43 nu vrijwel gelijke aan
hang hebben en de Liberalen het tot 12
brengen. In ons land zou bij zulk een stand
van zaken de verwachting zijn, dat geen
van beide grote partijen een meerderheid
zou behalen en de liberale partij „op de
wip" belanden. Maar dat kan men er
Engeland niet met enige zekerheid uit af
leiden, want men stemt daar niet volgens
het stelsel van evenredige vertegenwoordi
ging'. Ik herinner er nog maar eens aan:
wie in een district de meeste stemmen be
haalt is meteen gekozen. Zijn er meer dan
twee candidaten geweest en hebben zij
spannende strijd gevoerd, dan zal hij niet
de volstrekte meerderheid hebben. Voor
beeld: Labour 8000 stemmen, Conservatie
ven 7000, Liberalen 6000. De Labourman is
dan gekozen, ofschoon de volstrekte meer
derheid jn dit geval 10501 is en zijn tegen
standers tezamen vijfduizend stemmen
meer behaald hebben dan hij. Aangezien
bij de komende verkiezingen in zoveel
gevallen drie candidaten in een district
optreden in Engeland noemt men dat „a
three-cornered contest" is het dus heel
wel mogelijk dat Labour of de Conservatie
ven de meerderheid in het Huis behalen
met een minderheid van het aantal stem
men. Zoiets is eerder vertoond. Dat het
Britse kiesstelsel, oorspronkelijk toegepast
op maar twee partijen (Conservatieven en
Liberalen) sinds de opkomst van de Labour
Party is blijven bestaan vindt zijn ver
ldaring in de omstandigheid, dat de Britten
de nadelen van evenredige vertegenwoor
diging groter hebben geacht. De ervaringen
die men er op het vasteland van Europa
mee heeft opgedaan, hebben hen niet aan
gemoedigd tot navolging, vooral niet door
de verzwakking van het contact tussen par
lement en kiezer.
In de practijk werkt het Britse districten
stelsel aldus, dat de partij die de wind in
de zeilen heeft er extra-profijt uit haalt.
In 1945, bij de vorige verkiezingen, was dat
zonder twijfel Labour en het behaalde dan
ook bijna twee derden van de zetels met
iets minder dan de helft van het totale aan
tal stemmen. Niemand kan met enige
zekerheid zeggen hoe het er nu voorstaat,
ofschoon men de kans, dat Labour opnieuw
zo'n grote zetel-meerderheid zou halen,
uitgesloten acht. De derde partij, de libe
rale, zal als zij twaalf procent van de stem
men mocht krijgen, zeker geen twaalf pro
cent van de zetels veroveren. In vele van
de 472 districten, waarin zij candidaten
heeft gesteld, is zij kansloos. Haar groot
aantal candidaten heeft de toorn opgewekt
van Churchill en zijn Conservatieven, die
aannemen dat liberale stemmen op hen
uitgebracht zouden worden, als in derge
lijke districten geen liberale candidaat was
gesteld. In krasse verkiezingstaai is het
optreden der liberalen door hen als een
soort verraad aan het landsbelang voorge
steld. Anderzijds heeft Labour natuurlijk
geen bezwaar gemaakt. De Liberalen zelf
hebben onlangs pogingen der Conservatie
ven, om hen tot samenwerking te bewegen,
afgewezen. Zij hebben daar geen prettige
herinneringen aan. Zij zijn ook de verkie-
zings-gevechten, die de twee oudste partijen
in het verleden hebben geleverd, niet ver
geten. Die oude tegenstelling leeft nog. En
de liberale wind. die in de wereld, is gaan
waaien en die in de Britse Dominions zo
grote uitwerking heeft gehad, heeft hun
moed gegeven. Ook heeft onlangs een
opinie-onderzoek het merkwaardige resul
taat opgeleverd, dat 38 der ondervraag
den verklaarde dat zij liberaal zouden
stemmen „als zij dachten dat er een liberale
regering zou. komen." Met dit resultaat
voeren de Liberalen propaganda. Hun frac
tieleider uit het nu ontbonden Lagerhuis,
de bekende advocaat Clement Davies, heeft
het zo uitgedrukt: „Die 38 van het kie
zerscorps behoeven slechts de moed van
hun overtuiging te bezitten om te zorgen
dat er een liberale regering komt en daar
mee een vooruitstrevende keer te brengen
in de treurige opeenvolging van Tory- en
Labour-regeringen." Ook dit is natuurlijk
verkiezingstaai.
Op 23 Februari, dus over negen dagen,
zal Groot-Brittannië zijn nieuwe parlement
kiezen. Tot dusver reageert de Britse kiezer
niet erg levendig op de aanmerkelijke
woordenvloed, door partijen op hem los
gelaten. The Observer noemt hem „onge
woon rustig". Het blad schrijft dit, onge
twijfeld terecht, in zekere mate toe aan het
feit dat de buitenlandse problemen veel
gewichtiger zijn dan de binnenlandse, die
uitsluitend bij de verkiezings-campagne in
het geding zijn en op een lager plan van
belangrijkheid liggen. In een beschouwing
over de moderne bewapening, die niet al
leen steeds gevaarlijker maar ook steeds
kostbaarder wordt en zich in bliksemsnel
tempo wijzigt erkent het tevens, dat nog
maar twee landen Amerika en Rusland
zijn overgebleven die dit tempo kunnen
bijhouden. Inderdaad moet ook Groot-Brit
tannië zich op hulp van de Amerikanen
verlaten. Het geeft niettemin alleen aan
zijn leger nu al driehonderd millioen pond
per jaar uit. Hoe zal dat verder gaan? De
verwezenlijking der beloften van partijen
in „domestic questions" binnenlandse
aangelegenheden schijnt daar in grote
mate van afhankelijk. Daarom kan men
dan ook het binnenlandse program niet los
van de buitenlandse gevaren zien. En dit
verklaart zeker mede de matte stemming
der kiezers.
De grotere belangstelling voor de buiten
landse politiek is kennelijk de reden, dat
Churchill op hef verkiezingspad
President Truman heeft geen hoop op
succes van eventueel accoord met de Russen
De leider der Britse conservatieven,
Winston Churchill, heeft Dinsdag in een
verkiezingsrede te Edinburgh laten door
schemeren, dat als hij na de algemene ver
kiezingen weer premier zou worden, hij
persoonlijk bij maarschalk Stalin stappen
zou doen, teneinde „in een uiterste
krachtsinspanning" te pogen een eind te
maken aan de koude oorlog. Churchill
herinnerde aan zijn vroegere betrekkingen
met Stalin en zeide, dat hij onwillekeurig
terug moest komen op het denkbeeld van
nieuwe besprekingen met de Sovjet-Unie
op het hoogste niveau. Hij zeide zich aan
getrokken te gevoelen tot het denkbeeld
om in een uiterste krachtsinspanning de
kloof tussen de twee werelden te over
bruggen, zodat elk haar eigen leven zou
kunnen leiden, zo niet in vriendschap, dan
toch ten minste zonder de gehate koude
oorlog. Churchill sprak als zijn overtui
ging uit, dat de superioriteit op het ge
bied van de atoombom, zo niet inderdaad
nagenoeg het monopolie van dit ver
schrikkelijke wapen, in Amerikaanse han
den de zekerste waarborg voor de we
reldvrede is. De Sovjet Russische commu
nistische wereld heeft verreweg de groot
ste militaire macht, aldus Churchill. De
V. S. hebben echter de atoombom „en naar
men ons vertelt, nu ook een duizendmaal
grotere manifestatie van deze verschrik
kelijke macht".
Volgens Churchill heeft de buitenlandse
politiek van Bevin, wat de hoofdzaken be
treft, „de juiste koers" gevolgd. De uit
voering ervan is echter „ontsierd door vele
jammerlijke blunders". Churchill verweet
het Labourbewïnd „een van de meest uit
zonderlijke fouten, die ooit gemaakt wa
ren". Het verwonderde hem, dat niette
genstaande „enorme bedragen aan de
leger-, vloot- en luchtstrijdkrachten wa
ren uitgegeven, wij niet in staat zijn ge
weest de atoombom zelf te maken".
Volgens Lord Strabolgi, Labourlid van
het Hogerhuis, zal de komende regering
van Engeland, welke partij ook overwint,
de conservatief Lord Beaverbrook naar
Moskou zenden voor een „conferentie op
het hoogste niveau over de verschrikke
lijke dreiging van de atoombom". Lord
Beaverbrook, directeur van de „Daily
Express" en tijdens de oorlog minister der
vliegtuigproductie, kan goed met Stalin
opschieten, aldus Strabolgi. Enkele
functionarissen der UNO hebben officieus
meegedeeld, dat Churchill's toespeling op
een persoonlijk bezoek aan Stalin moge
lijk „meer dan een verkiezingsbelofte" is.
Senator Millard Tydings, voorzitter van
de Amerikaanse Senaatscommissie voor
de strijdkrachten, die onlangs in de Senaat
een resolutie indiende, waarin Truman
aangespoord werd een wereldontwape
ningsconferentie te beleggen, verklaarde:
„Churchill's voorgestelde werkwijze om
'de koude oorlog te beëindigen zal de steun
krijgen van mïllioenen mensen over de ge
hele aarde".
Truman sceptisch
President Truman gelooft niet dat be
loften van de Russen, gedaan bij even
tuele besprekingen, zoals die welke door
Churchill zijn voorgesteld, zullen worden
gehouden. Dit bleek bij een exclusief on
derhoud, dat de president heeft toegestaan
aan het Amerikaanse invloedrijke blad
New York Times.
Truman gaf als zijn mening te kennen,
dat hij „geen hoop heeft dat de Russen
zich aan enig accoord zullen houden".
Ministers gaan en komen
Ir. Djoedmda, de minister van Economische
Zaken der R.I.S., zal Zaterdag met het lijn-
vliegtuig van de K.L.M. naar Indonesië
vertrekken.
Minister J. H. van Maarseveen komt van
zijn reis naar Indonesië Zondag omstreeks
half een op Schiphol aan.
De president gelooft, dat de „werkelijke
moeilijkheden met de Russen gelegen zijn
in het feit, dat zij nog steeds lijden aan
een angst- en minderwaardigheidscom
plex als het gaat om de betrekkingen met
de Verenigde Staten".
„De overeenkomst die de Russen te
Yalta sloten was de enige van bijna veer
tig, waar zij zich aan gehouden hebben",
aldus Truman. „Walter Bedell Smith meld
de later uit Moskou, dat de Russen zorg
vuldig alle feiten voor hun bevolking ver
borgen hielden over de hulp die de Ame
rikanen hun in de oorlog hebben verleend
en de voorstellen die de Verenigde Staten
hebben gedaan met betrekking tot een ge
zamenlijke opbouw van de wereld", aldus
Truman.
De president zeide over betrouwbare in
lichtingen te beschikken, dat de Russen
zestien millioen mensen in concentratie
kampen hebben. „In één woord weerzin
wekkend", voegde de president hier aan
toe.
„Het zou in Japan dezelfde weg zijn op
gegaan als in Duitsland, als ik er niet op
gestaan had bij de ondertekening van de
overgave, dat Japan een Amerikaan als
geallieerde opperbevelhebber zou krijgen.
De Russen zouden, evenals in Duitsland,
het land hebben verdeeld en de toestand
in het Vere Oosten zou zoveel slechter zijn
geweest dan op het ogenblik, dat men er
troost uit kan putten dat het anders ge
lopen is".
„Als er in 1948 geen verkiezingscam
pagne aan de gang was geweest, zou ik
opperrechter Fred Vinson naar Moskou
hebben gezonden om te pogen met Stalin
en de andere Russische leiders tot klaar
heid te komen. Misschien kan dat te zijner
tijd nog gebeuren, maar wij moeten op
geen enksl punt tekenen van zwakheid
tonen. Er is geen zwakheid in onze hou
ding".
VAN 15 MAART AF:
Hilversum I402 meter
Hilversum II 298 meter
Regionale omroepen 189 meter
De Nedei-landse Radio Unie deelt mede:
Nederland is gereed om de nieuwe golf
lengten volgens het plan Kopenhagen
op 15 Maart in te voeren. Als er geen
bezwaren rijzen van andere landen zal
van die datum af het programma Hilver
sum I dus worden uitgezonden op een
frequentie van 746 kilocycles, golflengte
ongeveer 402 meter, en het programma
Hilvei-sum II op een frequentie van 1007
kilocycles, golflengte ongeveer 298 meter.
De steunzenders Hengelo, Hoogeveen en
Hulsbei-gen zullen uitzenden op een fre
quentie van 1594 kilocycles, golflengte on
geveer 189 meter.
Dagvaarding tegen Huygen
nietig verklaard
De Bijzondere Raad van Cassatie, die
vanmoi-gen uitspraak deed in de zaak te
gen de vroegere secretaris-generaal van de
N.S.B.. ir. C. J Huygen, die in beroep
was gekomen van het door het Amsterdam
se Bijzondere Gerechthof gewezen vonnis
van twintig jaar gevangenisstraf, heeft de
dagvaarding xiietig verklaard. Dit betekent
niet dat Huygen in vrijheid zal worden ge
steld. De officier van Justitie zal een nieuu
bevel tot in hechtenis neming uitvaardigen.
Bij Koninklijk Besluit is de heer mr. F.
J. J. C. M. van Meerwijk, raadadviseur in
algemene dienst, tevens plaatsvervangend
ihesaurier-generaa! bij het ministerie van
Financiën benoemd tot Ridder in de Orde
van ac Nederlandse Leeuw.
Hef woord is aan
Hare
De grootste waarheden zijn de
eenvoudigsteHetzelfde geldt voor
de grootste mensen.
Prof. Anema verrast de Eerste Kamer:
(Van onze parlementaire redacteur)
Er vielen gisteren in de Eerste Kamer
verzoenende geluiden te beluisteren van de
zijde van hen die in het algemeen als de
„oppositie" worden aangeduid. Dat was niet
alleen het geval in het betoog van mr.
Kolff (C.H.U.), noch vooral in de rede
van prof. Anema.
Deze gaf te kennen, dat nu de strijdbijl
over het Indonesische twistpunt is begra
ven, de anti-revolutionaire partij wel be
reid is, vooral ook omdat een zo nationaal
mogelijk beleid met het oog op de inter
nationale problemen aanbeveling verdient,
mede regeringsverantwoordelijkheid te aan
vaarden. Mr. Kolff vond, dat men de toe
gestoken hand moest aangrijpen, maar mr.
Kropman en diens vrienden, verrast
door deze „avances", wensten haar alleen
in welwillende overweging te nemen. Dit
nu betekende een voorlopig blauwtje, in het
bijzonder nog doordat even later twijfel
volgde of de anti-revolutionairen straks als
het tot een algehele Grondwetsherziening
komt, wel „mee" zullen kunnen.
Na twee maanden onderhandelen
Militaire bijstand in geval van Japanse
aanval, Russische lening van 300 millioen dollar
MOSKOU, 14 Februari. (Reuter).
De Sovjet-Unie en het door de commu
nisten veroverde gedeelte van China heb
ben Dinsdag een 30-jarig vriendschaps
verdrag gesloten en levens twee aparte
overeenkomsten getekend inzake leningen
en de Russische belangen in Mandsjoerije.
Aan deze overeenkomsten zijn twee
maanden besprekingen te Moskou vooraf
gegaan tussen Mao Tse Toeng, leider van
het nieuwe China, Tsjoe En Lai, zijn mi
nister van Buitenlandse Zaken en Sovjet-
Russische regeringsautoriteiten.
Het verdrag werd evenals de beide
overeenkomsten door Mao Tse Toeng,
Tsjoe En Lai en Wysjïnkski, de Sovjet-
Russiche minister van Buitenlandse Zaken,
ondertekend.
In het verdrag wordt bepaald, dat de in
1945 met Tsjang Kai Tsjek gesloten over
eenkomst vervalt. De volledige souverei-
niteit van Buiten-Mongolië wordt beves
tigd. De Sovjet-Unie en China komen
overeen „de wederopleving van imperia
lisme en aggressie van Japan of enige an
dere mogendheid te voorkomen". Indien
een van beide partijen door Japan of met
dit land verbonden mogendheden wordt
aangevallen en in staat van oorlog ver
keert, zal de andere partij onmiddellijk
met alle ter beschikking staande middelen
militaire hulp verlenen.
De twee overeenkomsten hebben de vol
gende inhoud:
1. De Sovjet-Unie geeft China een lening
Gisteren heeft de burgemeester van Den Haag, mr. F. M. A. Schokking, de door hel
bestuur van de Johan Wagenaar Stichting toegekende prijzen aan de componisten
Alexander Voormolen en Sas Bunge overhandigd. Van links naar rechts Sas Bunge,
Alexander VoormolenE. v. Beinum (voorzitter van de stichting) en de burgemeester.
Churchill daar gisteravond in een ver
kiezingsrede te Edinburgh plotseling over
begonnen is en er in hoofdzaak over ge
sproken heeft. Hij heeft het „vreemd" ge
noemd dat Engeland de atoombom niet zelf
kan maken en dit een nalatigheid van
Labour genoemd. Hij heeft tegelijk gepleit
voor een nieuwe onderhandeling „op het
hoogste niveau" met de Sovjet-Unie. Wel
heeft hij zich daarbij een slag om de arm
gehouden, door te zeggen dat hij niet kan
beschikken over de geheime inlichtingen
der regering. Maar zijn argument is duide
lijk: hij doet nu zijn persoonlijke belang
rijkheid gelden. Wie kent Stalin zo goed
als hij? Tegenover Attlee's onopvallend,
bescheiden optreden stelt zich nu de toe
gejuichte grotq man van 1945.
R. P.
Reuzen-bommenwerper vermist
Een Amerikaanse B-36, de grootste bom
menwerper ter wereld met 17 man aan
boord, is volgens zijn radio-mededelingen
ergens in Brits Columbia gedwongen te
landen door ijsvorming en brand in een
motor.
Volgens een zegsman is het vliegtuig
ongetwijfeld in het ijskoude water voor
de kust van Brits-Columbia terecht geko
men.
Het zesmotorige toestel was vertrokken
uit de luchtmachtbasis Eielson nabij Fair
banks (Alaska).
Vliegtuigen zijn opgestegen om de ver
miste luchtreus op te sporen.
op lange termijn ter waarde van 300 mil
lioen Amerikaanse dollars voor aankoop
in de Sovjet-Unie van industriële en spoor
weguitrusting. De terugbetaling moet in
December 1954 aanvangen.
2. De Mandsjoerijse spoorweg komt weer
onder Chinees beheer. De Sovjet-Russische
troepen zullen de vlootbasis Port Arhur in
Mandsjoerije verlaten en de Sovjet-Unie
zal zijn belangen in de havenstad Dairen
opgeven. Deze bepalingen worden van
kracht na de ondertekening van het vredes
verdrag met Japan of uiterlijk 1952. Beide
landen zullen „in samenwerking met hun
geallieerden van de tweede wereldoorlog"
een vredesverdrag met Japan trachten te
verkrijgen. De Sovjet-Unie zal China
zonder vergoeding de Japanse onderne
mingen in Mandsjoerije overdragen, die in
handen waren gekomen van Sovjet-Rus
sische economische organisaties.
Na de ondertekening werd een afscheids
diner voor Mao Tse Toeng en zijn gezel
schap gegeven. Maarschalk Stalin zat aan
het hoofd van de tafel.
Londens commentaar
In diplomatieke leringen te Londen is
men van oordeel, dat de voornaamste
overeenkomsten, die tijdens de 16 Decem
ber begonnen besprekingen tussen de Sov
jet-Unie en de Chinese communistische re
gering werden bereikt, niet in het Dins
dagavond gepubliceerde verdrag zijn op
genomen. Behalve de bepalingen waaruit
blijkt, dat Sovjet-Unie bereid is een aan
zienlijk aandeel te hebben aan het her
stel van de economie in het nieuwe China,
verschilt het verdrag uiterlijk maar heel
weinig met het thans opgezegde verdrag
van 1945. De onafhankelijke status van
Buiten-Mongolië wordt in dit nieuwe ver
drag bevestigd. Men veronderstelt in Lon
den, dat tijdens het verblijf van Mao Tse
Toeng en Tsjoe En Lai te Moskou de ge
hele politiek van beide landen ten aanzien
van Japan met zijn Amerikaanse bezet
tingstroepen en ten aanzien van de onaf
hankelijke regeringen van Zuid-Oost-
Azië herzien werd en plannen gemaakt
werden voor de bestendiging en uitbrei
ding van het communisme in Aziël De twee
overeenkomsten, als toevoeging van het
eigenlijk verdrag gesloten, beschouwt men
te Londen als concessies van de zijde der
Sovjet-Unie.
Lidmaatschap U.N.O. voor het
internationaal gerechtshof
Blijkens mededeling van de griffie van
het internationaal gerechtshof te 's-Gra-
venhage zal het hof op Donderdag 16 Fe
bruari om elf uur beginnen met de open
bare zittingen over de kwestie der compe
tentie van de algemene vergadering inzake
toelating van nieuwe leden tot de UNO.
De legeringen van Argentinië en Frank
rijk hebben medegedeeld, dat harentwege
een mondelinge verklaring zal worden af
gelegd.
Schriftelijke verklaringen over deze
aangelegenheid zijn ingediend door de
secretaris der UNO en door de regeringen
van de Sovjet-Unie, Wit Rusland, Oekraine,
Egypte, Tsjechoslowakije, de Verenigde
Staten van Amerika, Argentinië en Vene
zuela.
Wrakstukken van „Karhula?"
Het Amerikaanse s.s. „Christian Bergli"
heeft geseind dat het de brug van een klein
schip, een kompas en het raam van een
radio-richtingzoeker heeft waargenomen.
Blijkens de opgegeven positie zijn deze
voorwerpen ten Noorden van Ameland ge
zien. De mogelijkheid bestaat dat het hier
wrakstukken van het Zondag op de Haaks-
gronden bij Den Helder vergane Finse schip
„Karhula" betreft.
Voorbereiding van een herziening ten
einde onze hoogste staatswet bij de om
standigheden te doen aanpassen, noemde
de aanvoerder van de K.V.P.-fractie ge
wenst. Datzelfde geldt voor meer inschake
ling van het Parlement ten opzichte van
het buitenlands beleid en van de internatio
nale rechtsvorming, terwijl voorts op het
verlanglijstje stond: leesbaarder wetten en
minder wetten, die zich met details bezig
houden. Dit alles zou aan de door de volks
vertegenwoordiging in te nemen plaats,
waarvoor onder meer ook prof. Anema
een lans brak, slechts ten goede kunnen
komen.
Critische vraag
De algemene beschouwingen van de heer
Kropman werkelijk een betoog dat
alleen de hoofdlijnen behandelde bevat
ten voorts de critische vraag of minister
Stikker als hoofd van Buitenlandse Zaken
wel steeds een beleid kon volgen, dat ver
enigbaar zou zijn met zijn hoedanigheid als
directeur van de O.E.E.S. en critiek op het
snel toenemende aantal staatssecretarissen,
die naar zijn inzicht bovendien te veel in
ambtelijke kringen worden gezocht.
Vond prof. Molenaar (V.V.D.) de com
binatie minister van Buitenlandse Zaken en
„Directeur" van de O.E.E.S. op zichzelf met
het oog op het internationaal gezag van
Nederland wél gelukkig, minder goed te
spreken was hij over de benoeming van
een staatssecretaris, die nu eenmaal niet,
als een minister, stem in de ministerraad
heeft en ook verder niet ten volle een
ministeriële positie inneemt. Daarom gaat
zijn verlangen naar een minister-zonder
portefeuille uit, en dan liefst iemand van
de V.V.D. Overigens behoorde deze spreker
mede tot hen, die vinden dat we een te veel
aan staatsecsretarissen krijgen.
Mr. Kolff die protesteerde tegen be
weringen van hoogste gezagsdragers in
Indonesië als zouden wij achter de actie-
Westerling staan, toonde zich zeer rege
ringsgezind.
In de avondvergadering trok de heer v. d.
K i e f t (Arb.) scherp van leer tegen
Sovjet-Rusland en deszelfs satellietstaten,
waarna de heer Schalker (C.P.N.), die
de merkwaardige onthulling deed, dat bij
ons de vijfde colonne achter de regerings
tafel gezeten is, natuurlijk juist een warme
lofzang op zijn Russische vrienden aanhief.
De eerstgenoemde afgevaardigde bleek
helemaal niet verheugd over de dubbele,
z.i. veel te zware taak, die Excellentie
Stikker thans vervult, becritiseerde voorts
de benoeming der staatsescretarissen om
vervolgens in het algemeen prijzend te
spreken over het tegenwoordige Kabinet,
de samenstelling daarvan en het gevoerde
beleid. Tenslotte zij vermeld, dat hij pleitte
voor betere bezoldiging van de ambtenaren,
die anders licht geneigd zullen zijn naar het
bedrijfsleven over te gaan.
Vriendelijkheden
Minister Drees stelde op de voorgrond,
dat men in Nederland nu eenmaal moet
regeren op de grondslag van samenwerking
tussen personen en partijen van verschil
lende maatschappelijke opvatting. Het ka
binet. zo gaf hij te kennen, stelt wel dege
lijk prijs op steun van niet in zijn midden
vertegenwoordigde partijen en voelt er
vooral veel voor een zo groot mogelijke
meerderheid in het parlement voor zijn
beleid te winnen. Enige vriendelijkheden
aan professor Anema vanwege de door deze
uitgestoken hand, een herinnering aan
samenwerking in de verzetstijd dit ging
gepaard met een sympathiek gebaar in de
richting van de anti-revolutionnair Algera -
en daarop de verklaring, dat de regering
heus de nodige aandacht wijdt en wijden
wil aan grondwettelijke bezwaren, even
tueel alleen door een minderheid gekoes
terd. Dat alles klonk zeer vreedzaam en
vredelievend.
Hetzelfde kon men ook waarnemen ten
opzichte van de klachten over achteruitzet
ting-van de Staten-Generaal. Ten opzichte
van de binnenlandse wetgeving bestond
hiertoe toch zeker geen aanleiding. Anders
'lag het inderdaad met betrekking tot kwes
ties van internationale aard, maar daar
doen zich nu eenmaal in de praktijk allerlei
moeilijkheden voor. Intussen bleek de
premier gaarne aan verschillende te dien
opzichte gekoesterde verlangens tegemoet
te willen komen. Geen tegenstrijdigheid
Na het door de regering gevoerde beleid
inzake de staatssecretarissen te hebben
verdedigd, liet de premier woorden van lof
aan het adres van zijn ambtgenoot Stikker
horen. Zeker, aan de door deze thans ver
vulde dubbele taak kunnen ook wel bezwa
ren verbonden zijn, maar men hoefde in het
algemeen geen beduchtheid te koesteren,
dat de Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken en de Directeur van de O.E.
E.S. tegenstrijdige denkbeelden of belan
gen zouden hebben voor te staan, want bei
den wensen aan te sturen op een vrijere
buitenlandse handel. Na de hieraan gewijde
opmerkingen kreeg men nog te horen, dat
niet de staatssecretaris, maar dr. Drees als
minister van Buitenlandse Zaken ad interim
optreedt, wanneer mr. Stikker afwezig is.
Voordat de minister-president zijn rede af
brak, toonde hij nog aan, dat de samenwer
king tussen onze regering en die van de
R.I.S. heel goed is, wat onder meer ook lot
uiting is gekomen in de gemeenschappelijke
verklaring Hatla-Hirschfeld met betrek
king tot de actie-Westerling.
Parlement van de RJ.S.
geopend
Soekarno zet de regerings-
politiek uiteen
DJAKARTA, 15 Februari. (ANP). He
denmorgen om 10 uur werd door de daar
toe aangewezen voorlopige voorzitter Son-
da Daeng Matajang dc eerste zitting van
het nieuwe Parlement en de Senaat der
R.I.S. geopend, die daartoe in een gemeen
schappelijke vergadering bijeen waren
gekomen.
President Soekarno hield een rede van
80 minuten, waarin hij het regeringspro
gramma uitvoerig uiteenzette. Over het
vraagstuk van de opheffing der deelsta
ten zeide hij: „De eisen tot opheffing van
deelstaten komen voort uit het volk in de
deelstaten zelf. Dit bewijst het bankroet
van de politiek van dr. Van Mook. Hoe
bitter deze erfenis uit hei verleden ook is,
de regering zal trachten de volksbeweging,
die vroeger door de militaire bezetting
werd onderdrukt en die thans vrij naar
voren komt, te kanaliseren en langs wet
telijke en vreedzame wegen te leiden. De
regering doet een beroep op het parle
ment om te komen tot een legale oplossing
dezer vraagstukken. Interne wanorde en
strijd zouden in het buitenland de indruk
wekken alsof wij niet in staat zijn, in In
donesië een stabiel bestuur te vestigen. De
regering zal daarom vasthouden aan de
voorlopige constitutie, waarop wij de eed
hebben afgelegd en internationale erken
ning hebben verkregen. Deze constitutie is
echter een voorlopige en de opstelling der
definitieve constitutie biedt de gelegen
heid de structuur van de staat te grond
vesten op de wil van het volk. Op basis
van artikel 4 der huidige constitutie is het
reeds mogelijk, wettelijke voorzieningen te
treffen, teneinde de nodige veranderingen
aan te brengen, echter nadat de verlan
gens van het volk op democratische wijze
tot uitdrukking zijn gebracht. „Zolang
echter de constitutie van kracht blijft en
er geen wettelijke voorzieningen zijn ge
troffen, zal de regering de rechten der be
staande deelstaten handhaven".
„Dit wil niet zeggen vervolgde do
president dat de regering niet gedwon
gen kan zijn om in te grijpen in de in
terne structuur der deelstaten. Dit ge
schiedt echter alleen in gevallen van abso
lute noodzaak".
Na een lange uiteenzetting over de
noodzaak van rationalisatie van het amb
tenaren-apparaat, besprak president Soe
karno de actie Westevling en verklaarde
daarbij: „De regering is vastbesloten om
alle onruststokers weg te vagen. De Ma-
riioen-affaïre heeft de sterkte der rege
ring bewezen. Ik ben er dankbaar voor,
te kunnen zeggen, dat er een goede sa
menwerking bestaat tussen de Nederland
se regering en ons. zoals is gebleken uit
de gemeenschappelijke verklaring van dr.
Hirschfeld en minister-president Moh.
Hatta".
Engels-Amerikaanse marine
manoeuvres in het Verre Oosten
Het Amerikaanse ministerie van Marine
heeft heden medegedeeld, dat de volgende
maand gemeenschappelijke Engels-Ame
rikaanse marine-manoeuvres zullen" wor
den gehouden, ongeveer 960 km van do
Chinese kust.
In een mededeling van het Amerikaanse
ministerie van Marine wordt gezegd, dat
tactische oefeningen zullen worden gehou
den door eenheden van de Britse vloot
in het Verre Oosten, schepen en vliegtui
gen van de Amerikaanse marine en vlieg
tuigen der dertiende afdeling van de lucht
macht. De oefeningen zullen van vier tot
tien Maart in de wateren nabij de Pliilip-
pijnen worden gehouden. Zij worden be
schreven als „routine"-oefeningen, om de
strijdkrachten van beide landen vertrouwd
te maken met de oplcidingstechnïek en
werkwijzen op het gebied van tactiek en
het onderling contact houden.
Een woordvoerder van het ministerie
van Marine zei, dat een zware kruiser, een
vliegdekschip en zes torpedobootjagers van
de Amerikaanse vloot, met begeleidende
eenheden, zullen deelnemen.
Schepen van de Britse vloot in het Verre
Oosten zullen op 28 Februari uit Hongkong
vertrekken om aan de manoeuvres deel te
nemen. Hieronder zullen zich een vliegdek
schip en twee kruisers bevinden.
Roemeens bisschop
voor het gerecht gedaagd
Radio Vaticana meldt, dat een Roe
meense bisschop, mgr. Aaron Martin,
binnenkort voor een Roemeens hof zal te
recht staan, onder beschuldiging van het
voeren van een staatsvijandige activiteit.
Dit zal de eerste keer zijn, dat een rooms-
katholieke bisschop in Roemenië terecht
staat.
ZACHT
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt. geldig van Woens
dagavond tot Donderdagavond opge
maakt te 10 uur:
Meest zwaar bewolkt en overwegend
droog weer. Matige tot krachtige wind
tussen Zuid en Zuidwest. Zacht voor
de tyd van het jaar.
16 Februari:
Zon op 7.54 uur. onder 17.55 uur
Maan op 8.13 uur. onder 17.16 uur
(Nieuwe maan)
Hoog en laag water in IJmuiden
Woensdag 15 Februari:
Hoog water: 2.50 en 15.10 uur.
Laag water: 10.44 en 23.11 uur.
Donderdag 16 Februari:
Hoog water: 3.42 en 15.55 uur.
Laag water: 11.33 en 23256 uur.
