Haarlem's Dagblad | 1950 | 2 maart 1950 | pagina 6

„Een gefailleerde wordt minder op de vingers
gekeken dan de gemeente," meent raadslid

'N BRIL VAN WEBER

„Letterkundige" won prijsvraag
met werk van een ander

Amsterdamse Beurs

Paviljoen Paradis

Donderdag 2 Maart 1950

Haarlems Dagblad en Oprechte Haarlemsche Courant

4

Gemeenteraad van Bloemendaal

De gemeenteraad van Bloemendaal kwam
vanmorgen in openbare vergadering bijeen
ter behandeling van de gemeentebegroting
1950 onder leiding van burgemeester jhr.
mr. C. J. A. den Tex. Deze deelde mee, dat
B. en W. zullen trachten de volgende be
groting in November aanstaande aan te
bieden, ^dus niet zo laat als thans.

Mr. Vliegen (Arbeid) opende de alge
mene beschouwingen en merkte op, dat de
sombere opmerkingen in de toelichting op
de begroting niet pessimistisch opgevat
moeten worden. Natuurlijk zijn er onzeker
heden, doch die zullen voor een gemeente
als Bloemendaal minder ernstige gevolgen
hebben dan elders. Spreker vervolgde, dat
de belangen van de minder bedeelden min
der goed behartigd worden dan in de
eerste periode na de bevrijding. Daarbij
herinnerde hij aan het voorstel tot verla
ging van de gasprijs en aan het vaststellen
van de huurprijs van duplex-woningen. De
Partij van de Arbeid zal trachten mee te
werken de economische, sociale en cultu
rele belangen te bevorderen. Spreker ver
zocht een schema op te maken, bevatten
de voorzieningen voor de toekomst. Als
voorbeelden noemde hij onderhoud van
wegen, verbetering van de straatverlich
ting, instelling eigen reinigingsdienst, aan
koop grond voor scholenbouw, aanleg
sportterreinen, bouw van een badhuis in
Vogelenzang en een nieuw raadhuis. Daar
bij is het vaststellen van het uitbreidings
plan van belang.

Ook ziet sprekers fractie gaarne verbe
tering van de sanitaire voorzieningen op
het strand. Om de kosten te dekken kan
samenwerking gezocht worden met de pro
vincie en grote gemeenten. Ten aanzien
van het onderwijs vroeg mr. Vliegen aan
dacht voor herstel van boventallige onder
wijzers in klassen, waar te veel leerlingen
zijn, voor het openbaai- ULO, dat niet zo'n
uitstekende reputatie heeft als vroeger, en
voor beroepskeuze.

De heer Pinxter (KVP) zette uiteen,
waarom bij de wethoudersverkiezing zijn
fractie de voorkeur heeft gegeven aan de
Protestants Christelijke fractie. Spreker
besprak de moeilijkheden, welke de voet
balclub D.S.S. en de hockeyclub Ever Swift
zullen ondervinden, nu de huur der sport
velden opgezegd is. Meegedeeld is, dat van
de vereniging D.S.S. 73 van de 297 leden in
Bloemendaal wonen, doch van de voetbal
club „Bloemendaal" wonen er 72 van de
228 in de gemeente. Spreker vroeg aan
dacht voor re-annexatie van het Ramp-
laankwartier, bouw van woningwetwo
ningen en aanleg van een speelveld in Vo
gelenzang.

De heer Smidtvan Gelder (VVD)
drong aan op voorzichtigheid met de finan
ciën en herinnerde daarbij aan de voor
stellen, welke ten aanzien van de belas
tingen te verwachten zijn. Uitvoerig ging
spreker in op de hogere posten voor
Publieke Werken. Dat kan betekenen gro
tere activiteit van de dienst, doch spreker
hoopte dat dit niet zal leiden tot aanstel
ling van nieuwe arbeidskrachten, die later
aan het werk gehouden moeten worden.
Er moet gedacht worden aan inkrimping
van het personeel, speciaal van de plant
soenen. Indien leden gepensionneerd wor
den of naar elders vertrekken dan moeten
geen nieuwe krachten aangesteld worden.
Spreker wilde echter niets afdoen van de
nuttige taak van Publieke Werken. Ten
aanzien van het onderwijs gaf spreker in
overweging bezuinigingen aan te brengen
als het mogelijk is.

Baron Groeninx van Zoelen
(CH) merkte op, dat een gefailleerde min
der op zijn vingers gekeken wordt dan de
gemeente Bloemendaal. Getracht moet
worden geen onnodige uitgaven te doen.
Het is beter de achting te genieten van het
nageslacht dan de populariteit van het
tegenwoordige geslacht.

Mr. WildtMeyboom (WD) bracht
hulde aan het college van B. en W. voor
zijn arbeid. Met de financiën moet zo zui
nig mogelijk worden omgesprongen. Hij
had bewondering voor de wijze waarop de
sociale belangen worden behartigd. Het
onderwijs is goed te noemen.

Spreker vroeg aandacht voor een betere
straatverlichting, voor het woeste rijden op
de Julianalaan met opdh knalpotten, voor
het ophalen van huisvuil en voor het aan
brengen van betere borden van straat
namen. Ook meende hij, dat de uitgaven
voor sport te hoog zijn.

De voorzitter waarschuwde tegen
het soms somber inzien van de situatie van
een bepaald deel der bevolking. Worden
minder bedeelden beter geholpen dan an
deren, dan betekent dat verzwaring dei-
lasten van deze groepen. Het maken van
plannen voor de toekomst brengt met zich
mee het vaststellen van het uitbreidings
plan. Gebrekkige outillage bij de provincie
is oorzaak, dat de gemeentebesturen niet
tevreden zijn over de wijze waarop gewerkt
wordt aan de uitbreidingsplannen.

Getracht wordt sanitaire voorzieningen
op het strand te treffen. In 1945 is reeds
overleg gepleegd met de gemeente Haarlem
oyjsr kamperen op het strand. De resultaten
9*5n niet groot geweest. Het gemeentebe
stuur heeft getracht samen te werken met
het strandschap Zandvoort; dat is niet ge
lukt. Toch worden in de toekomst de po
gingen voortgezet. Spreker besprak ook de
plannen over de aankoop van de duinter

reinen aan de Zeeweg. Vroeger werkte een
commissie qnder leiding van dr. Thysse
aan de aankoop, doch later is hem gebleken
dat het rijk en de provincie de aangelegen
heid tot zich getrokken hebben. Wat het
opzeggen van de huur aan sportclubs be
treft, deelde de voorzitter mee, dat de op
zet niet is geweest een bepaalde volksgroep
te treffen. De verenigingen met de jongste
rechten zijn er de dupe van, dat het veld
aan de Zeeweg niet meer bespeelbaar ge
maakt kan worden. Spreker noemde het
beoefenen van sport geen luxe, maar een
noodzakelijkheid. Daarom moet de gemeen
te gelden beschikbaar stellen. Spreker deel
de mee, dat de natuur in de gemeente min
der beschadigd wordt dan vroeger. Dat
komt door de aanwezigheid van sport- en
speelvelden. Toch worden er op de Zeeweg
nog vernielingen aangebracht.

Wethouder R o h 1 i n g (KVP) zeide dat
de portefeuilles, welke hij beheert (onder
wijs en personeelzaken) grote uitgaven
vragen. Het is niet mogelijk voordelen te
behalen. Toch zijn beide afdelingen van
groot belang. Wat het onderwijs betreft
heeft zowel het openbare als het bijzon
dere zijn grote belangstelling. Het gaat
immers om het kind en er mag aan de
bedragen niet „geknibbeld" worden. B. en
W. zijn echter niet onverantwoordelijk
royaal. Bezuinigingen kunnen evenwel niet
worden aangebracht. De kosten voor het
aanstellen van boventallige leerkrachten
zijn te hoog, hoewel toegegeven moet wor
den dat verwezenlijking van de gedachte
in het belang der gemeente is. Spreker
moest toegeven dat de gang van zaken op
de Hartenlustschool niet goed is. Er is een
complex van oorzaken en een belangrijke
er van ligt in het peil der leerlingen. Het
hoofd der school is toch niet pessimistisch
gestemd en ziet perspectieven voor de toe
komst. In dit verband is beroepskeuze een
punt dat de aandacht verdient. De kwestie
van medezeggenschap, bijvoorbeeld in de
vorm van adviserende bevoegdheid, achtte
spreker niet urgent; bovendien had hij
enkele bezwaren. Voorts zal hij nagaan of
een herziening in de verhouding tussen
openbaar en bijzonder kleuteronderwijs
voorgesteld moet worden. Tot gelijkstel
ling kan nog niet worden overgegaan.

Wethouder VanGeluk (VVD) merkte
op dat er bij Publieke Werken wel vooruit
gezien wordt. Aanleg sportvelden, bouw
badhuis en herstel van wegen zijn onder
werpen welke reeds enige jaren de aan
dacht vragen. De post onderhoud van we
gen (f 131.000) is bijvoorbeeld hoger dan
vorig jaar (f 105.000). Het is de bedoeling
alle wegen binnen vijf jaar te herstellen.
Als het Centraal Instituut Opleiding Sport
leiders niet in Overveen gevestigd zou
zijn, dan zou het sportveld niet onbespeel
baar zijn. Wat het ophalen van huisvuil
betreft zeide spreker dat de gemeente
weinig medewerking ondervindt van het
rijk. Vuilverbranding xs niet mogelijk en
vervoer naar elders vraagt te veel geld.
Het beste is het huisvuil in de duinen te
begraven. Dat betekent verbetering van de
duingronden voor het planten van bomen.

Wethouder H y s z e 1 e r (AR) zeide, dat
de zaken van de sociale zorg met grote
aandacht worden behandeld.

Hierna volgden de replieken, waarna de
vergadering geschorst werd tot des mid
dags.

Heemstede

Huisbroei-tentoonstelling

Door de Vex-eniging voor school- en werk-
tuinen wordt Vrijdagmiddag in het R.K. Ver
enigingsgebouw een tentoonstelling georga
niseerd van de door 400 kinderen gekweekte
bloemen uit bloembollen. Vorig jaar is een
soortgelijke tentoonstelling gehouden en het
resultaat was dat de St. Antoniusschool de
wisselprijs veroverde.

De burgemeester van Heemstede mr. A.
C. A. Ridder van Rappard zal de prijzen
uitreiken.

THEO BRUINS GEEFT PIANO-RECITAL

De pianist Theo Bruins, die Vrijdag
avond 3 Maart een populair concert geeft
(op zijn programma staan werken van
Beethoven, Chopin en Debussy) in de grote
zaal van het Concertgebouw te Haarlem,
werd in 1929 te Arnhem geboren. Hij stu
deerde bij Jan van Gijn en Jaap Spaan
derman en werkt thans reeds meer dan
een jaar bij Yves Nat «n Charles Koech-
lin te Parijs. In 1949 debuteerde hij als
solist bij het Amsterdams Concertgebouw
orkest, in de loop van het volgende seizoen
zal hij zich voor het eerst laten horen in
de hoofdsteden van Frankrijk, Engeland
en Oostenrijk. In December van het vorig
jaar behaalde Theo Bruins op het door de
Cité Universitaire te Parijs uitgeschreven
Concours Chopin de eerste prijs.

Tot -15 Maart geven wij 10°/o KORTING op
het overtrekken van lampekappen

KELLER

A.R. Partijdag te Hoofddorp

Sprekers Mr. X A. H. X S. Bruins Slot
en H. Algra

Woensdag vond te Hoofddorp in hotel
„De Beurs" de jaarlijkse A.R. Partijdag
plaats.

In de middagbijeenkomst die slecht was
bezoekt werd het woord gevoerd door dr
J. A. H. J. S. Bruins Slot en de heer Algra,
beiden leden van de Tweede Kamer.

Momenteel, aldus de heer Bruins Slot,
is er een kennelijke verschuiving op poli
tiek gebied gaande. Het socialisme zowel
als het communisme hebben na elke oor
log steeds aan invloed gewonnen, die zij
na enige tijd van stabilisatie weer moesten
verliezen. Waar het communisme de macht
in handen heeft is haar kracht enorm. Het
is nu Rusland en niet Amerika die de
troeven in handen heeft, en het is de grote
vraag of het Amerikaanse volk genoeg
geestelijke kracht op kan brengen om bij
een eventueel conflict op een overwinning
te kunnen rekenen. De staat als zodanig
moet op het ogenblik een benauwende
ontwikkeling doormaken en wij dienen er
voor zorg te dragen dat Europa zo wordt
geregeerd, dat het de moeite waard is, ook
voor de arbeiders om voor het behoud te
vechten om niet een prooi van de een of
andere aanvaller te worden. Dit is alleen
mogelijk door een federatief Europa te
vonnen. Deze gedachte is niet nieuw, zij
is, volgens spreker, van A.R. oorsprong.
De gedachté, dat wij geheel onafhankelijk
zijn, moeten wij voor goed uit de gedachte
bannen.

Wij zijn gebonden door tekort aan dol
lars. Alleen langs de weg van de bedrijfs
organisatie bestaat een oplossing voor de
dagelijkse problemen. Wij mogen niet con
servatief zijn, maar progressief op de
juiste wijze. De nationale defensie heeft
geen zin meer als wij niet zoeken naar
samenwerking met anderen. De A.R. Par
tij is nimmer internationaal georiënteerd
geweest, hierin moet verbetering gebracht
worden. In Straatsburg was geen enkele
afgevaardigde van de A.R. aanwezig, dit
was niet juist.

Spreker besloot met de woorden; „Al
leen een federatief Europa kan ons redden,
met behoud van onze eigen nationale zelf
standigheid, met als voorbeeld Amerika".

Op één bij de replieken gestelde vraag
of prof. An erna inderdaad in de Eerste
deze zaak in de Boekenweek aan te bren
gen. Al is verdachte geen letterkundige,
het is niet onmogelijk dat hij het nog zal
worden, gezien zijn bizarre voorkeur voor
meisjesboeken en misschien zal een ver
blijf in de gevangenis in hem dezelfde
kwaliteiten te voorschijn bx-engen als in
O'Henry. De raadsman had geen hoge
pet op van de jury, die de manuscripten
voor de prijsvraag moest keuren. Hij ves
tigde er echter de nadruk op, dat alleen
de diefstal is tenlaste gelegd en dat men
niet het accent op het plagiaat mag leg
gen. Vei-dachte is een pathalogische figuur
met een diepe wrok tegen uitgevers en
critici in het bijzonder en tegen zijn om
geving in het algemeen. Om deze wrok
niet te vei-hogen vroeg de raadsman een
onvoorwaardelijke straf gelijk aan de tijd
in .voorax-rest doorgebracht (vier maan
den) en een voorwaardelijke straf met
onder toezicht stelling van een psychiater
en de reclassering.

Uitspraak over veertien dagen.

SZSS™ 1" Niet duurder wel secuurder

Zaalchef van Notarishuis
koninklijk onderscheiden

Veertig jaar in dienst

De grote ruimte van het Haarlemse No
tarishuis aan de Bilderdijkstraat in Haar
lem was vanmorgen in een feestelijke zaal
herschapen door tal van bloemstukken en
opgewekt converserende heren, die daar
tezamen waren gekomen om de heer S.
Veth, de populaire zaalchef en afslager, te
huldigen nu hij veertig jaren zijn krachten
aan het Notarishuis heeft gewijd.

De jubilaris werd toegesproken door
notaris B. M. Brans namens de Vereniging
van notarissen te Haarlem, door de direc
teur de heer W. N. Woltering, door de heer
W. van Daalen namens het personeel en
door oud-notaris N. J. Hoeflake en notaris
J. Wildschut.

Er waren tal van geschenken die de har
telijke woorden, waarin de niet geringe
kwaliteiten van de heer Veth werden ge
roemd, vei-gezelden. Een hoogtepunt vorm
de wel de mededeling dat de jubilaris bij
Koninklijk Besluit was onderscheiden met
de ere-medaille verbonden aan de Orde
van Oranje-Nassau.

Vechtpartij in de rechtszaal

Tijdens de behandeling van de zaak tegen
drie jongelieden, die verdacht worden van
diefstal van tafelzilver en een radio in
Heemstede, heeft zich vanochtend voor de
arx-ondissementsx-echtbank een korte maar
hevige vechtpartij voorgedaan. Eén van de
verdachten, de 29-jarige A. S., die ont
kende aan de diefstal te hebben meege
daan, verkeerde 'namelijk in de mening
dat de andere twee, die tegen hem getuig
den, hem valselijk beschuldigden. Hij wond
zich daarover zo op, dat hij onverhoeds
de verdachtenbank uitvloog en de getuige
die voor het hekje stond, een vuistslag in
het gelaat gaf. Onmiddellijk grepen twee
parketwachters in, maar de getuige was
zo driftig, dat zij hem slechts met de groot
ste moeite baas konden. Het getuigenhekje
boog .vervaarlijk door, de verdachten
bank wankelde op haar grondvesten en
de raadsman, mr. P. J. Prinsen Geexiigs,
moest haastig een goed heenkomen zoeken
bij de pérstafel, om niet onder de worste
lenden te komen. Nadat een van de par
ketwachters wat jodium op het gezicht van
de getxiige had gedruppeld, kon de recht
zaak weer doorgaan. Tegen de diie vei--
dachten allen recidivisten eiste de
Officier van Justitie, mr. G. W. F. van der
Valk Bouman, vijf jaar gevangenisstraf. In
ons blad van morgen zal een uitvoeiig ver
slag over deze zaak verschijnen.

De 31-jarige kolenwerker P. J. P. uit

Rotterdam, die ervan verdacht werd in 1944
zijn zoontje van drie maanden te hebben
mishandeld, tengevolge waarvan het kind is
overleden, is door de Rotterdamse recht
bank veroordeeld tot een jaar gevangenis
straf door te brengen in een bijzondere
strafgevangenis.

RECHTBANK

Gecombineerde straf van één jaar geëist
wegens diefstal van veertig gulden

Voor de Haarlemse rechtbank stond
vanochtend de. 21-jarige „letterkundige"
W. de G. terecht, aan wie diefstal van
veertig gulden was tenlaste gelegd. Die
diefstal maakte overigens op de zitting
minder een punt van bespreking uit dan
het plagiaat dat vex'dachte had gepleegd
dat echter gemakshalve niet ten laste was
gelegd.

Hij had namelijk het boek „Start van
Tini Pulles vrijwel letterlijk overgeschre
ven en dat manuscript onder de titel: „Wij
bouwen aan de toekomst" ingestuurd voor
een prijsvraag van een Haai-lemse uitge
verij. Zijn architectonische capaciteiten
werden daar met een px-ijs van 500 ge
honoreerd, maar helaas bleek zijn gebouw
een noodwoning te zijn, want het bedrog
kwam natuurlijk uit. Verdachte gaf ter
zitting toe, dat hij ook nog twee andere
meisjesboeken had overgeschreven. Vol
gens een over verdachte uitgebracht rap
port is hij een geweldige fantast, die hoog
opgaf van een imaginaire relatie met de
Zweedse legatie, zichzelf een Zweedse
onderscheiding had toegekend en telefo
nisch zijn medeleven met de dood van
graaf Bernadotte tot uiting had gebracht.

De diefstal van ƒ40 die verdachte ge
pleegd heeft, bij een familie die hem lief-
dex-ijk had opgenomen, achtte de officier
ernstig genoeg om tegen verdachte, die hij
als een x'idder van de droevige figuur qua-

lificeerde, zes maanden onvoorwaardelijk
en zes maanden vooiwaarlijk te eisen.

De raadsman, mr. H. Ali Cohen, prees
de zin voor actualiteit van de officier om
Kamer de hand aan de P. v. d. A. wilde
reiken, deelde dr. Bruins Slot mede, dat
deze rede door de pers geheel verkeerd
was weergegeven. Zoals het in de bladen
is vermeld kan van samenwerking geen
sprake zijn.

Nadat prof. Anema de regering op ver
schillende gebreken in haar regeringsbe
leid had gewezen, heeft spreker ten slotte
de mededeling gedaan, dat als een veran
dering ten goede zou plaats vinden, ook
de A.R. aan de regering mede willen wer
ken.

Het Tweede Kamerlid de heer H. Algra
hield vervolgens een beschouwing over het
ontstaan van ons volkslied. Ongeveer drie
eeuwen geleden, in tijden van onderdruk
king en vervolging, is ons volkslied illegaal
ontstaan. Het ontleent gegevens uit de
Bijbel. In de moeilijkste tijden was het dit
volkslied dat ons staande hield. Ook de
heer Algra ontkende ten stelligste, dat de
woorden van prof. Anema zouden zijn
zoals die in de pers vermeld werden. Met
het zingen van het volkslied werd deze
middagvergadering besloten: Ook de avond
bijeenkomst was minder bezocht dan an
dere jaren het geval was. Ds. J. Fokkema
gaf een uiteenzetting van de A.R. begin
selen.

■UftZÖ, de Zuitviqe 'was mét té/if>eétijn

Meubelmakerspatroons
in Haarlem bijeen

Vanmorgen waren in „Brinkmann" in
Haarlem meubelmakerspatroons uit het
gehele land bijeengekomen ter bijwoning
van de jaarvergadering van de Nederland
se Bond van patroons in het meubilerings-
bedrijf.

De voorzitter, de heer A. H. Rekers uit
Enschedé, sprak in zijn openingsrede zijn
waardering uit jegens de Haarlemse af
deling, die zich veel moeite heeft getroost
de congressisten waardig te ontvangen. De
heer Rekers gaf vervolgens een overzicht
van de vele problemen waarmee ook de
meubelmakerspatroons in deze tijd hebben
te rekenen, de toenemende sociale verze
keringen en natuurlijk ook het in werkiixg
treden van de Publiekrechtelijke bedrijfs-
ox-ganisatie. De spreker wees erop, dat het
noodzakelijk zal zijn, dat de meubelmakers
mensen moeten opleveren, die een brede
kijk hebben op het organisatieleven, wil
men in het Bedrijfschap een belangrijke
stem in het kapittel hebben. „De tijd dat
men alleen enge groepsbelangen nastreefde
is voorbij", zo zei de heer Rekers. Aan de
andere kant dient de Bond dan ook te be
schikken over een functionaris die zich
geheel kan wijden aan de bestudei'ixxg van
de verordeningen die voor deze talc van
het bedrijfsleven van gewicht zijn, het be
stuur van voorlichting dient, de afdelingen
bezoekt en raad geeft en nieuwe tracht op
te richten.

Vandaag, zo zei de voorzitter, hebben
wij vier nieuwe bestuursleden te kiezen.
Laat men bij het bepalen van zijn stem
zich leiden door de gedachte, dat dit
mannen moeten zijn die organisatorisch
wat in hun mars hebben en dat plaatse
lijke belangen en voorkeuren daarvoor'
hebben te wijken.

De heer Rekex-s sprak een woord van
hulde en dank aaxx de scheidende bestuurs
leden, de heren H. de Man, H. Makenbach,
S. Asscher en L. M. van Dijk. De laatste
werd wegens zijn uitmuntexxde verdiensten
voor de Bond gedurende jaren bewezen tot
erelid benoemd.

Tenslotte roemde de spreker nog de
samenwerking met de zuster-organisaties
en de federatie en wenste de leden eexx
prettige en vruchtdragende vergadex-ing.

Nieuwe catalogus van
de Stadsbibliotheek

Sinds gisteren ligt in de Stadsbiblio
theek en Leeszaal een flinke stapel fleu
rige blauw-witte boekjes op gegadigden te
wachten. Het zijn de zo juist verschenen
catalogi voor de romans exx werken over
taal- en letterkunde in vreemde talen ver
schenen of daaruit vertaald, voor zover
deze in het bezit van de Stadsbibliotheek
zijn.

In de lijst zijn opgenomen Franse, Ita
liaanse, Spaanse, Engelse en Amerikaanse,
Noox-se, Deense, Zweedse, Russische,' Hon
gaarse en in het Esperanto verschenen,
alsmede Duitse romans. De afdeling taal
kunde is nog veel uitgebreider en bevat
niet alleen werken over de gangbare mo
derne en over de-klassieke talen, doch ook
over het IJslands, Servo-Kroatisch en over
vele Oosterse talen, zoals het Egyptisch
en Koptisch Chinees en Japans, diverse
Indonesische talen en vijf wereldhulp
talen: Esperanto, Interlingua, Occidental,
Teutonisch eix Volapük. Ook de afdelixxg
letterkunde is zeer gevax-ieerd.

Deze catalogus komt na de een jaar ge
leden verschenen opsomming van de Ne
derlandse romans en andere werken van
letterkunde en gaat vooraf aan een reeks
van catalogi die nog dit jaar zullen uit
komen.

Het eerst is nu de lijst van muziekwer
ken aaxx de beux't, die over een maand of
drie is verwachten.

Daarna komt een catalogus voor de tech
nische werken en tenslotte nog een voor
verscheidene gebieden van kunst. In ieder
geval komt dit jaar nog een aparte cata
logus bestemd voor de lezers van het
filiaal in het Huis te Zaanen aan de beurt.

Het volgend jaar zullen wellicht de
titels van de filosofische, theologische en
historische werken worden gebundeld.

Op deze wijze zal de Stadsbibliotheek
een keurige exx voortreffelijk ingerichte
catalogusverzameling rijk worden.

Openings

gisteren

koersen

Koninklijke Olie

290

290

225

2243%

229%

229%

A. K. U

180%

179%

Nederlandse Ford

229

Nederlandse Kabel

287

v. Berkei's Patent

117%

Scheepvaart-Unie.

150

HollAmerika Lijn

158

Deli Maatschappij

140%

H. V. A

149%

147

A'dam Rubber

143%

141%

Ned. Handel Mij.

160%

N.-I. Handelsbank

100

Billiton Mij. II

275

„Vuile handen"

Jean Paul Sartre stelt een
martelend probleem

Om eexx stuk van Jeaxx Paul Sartre te gaan
zien en te kunnen begrijpen is het aller
minst noodzakelijk om in theorie de grond
beginselen van de existentie-filosofie,
waarvan hij in zekere zin de uitdrager is,
te bestuderen. Met „Les mains sales" (dat
onder de titel „Vuile handen" in de verta
ling van Anna Blaman door het Rotter
dams Toneel op het répertoire werd geno
men en'Woensdagavoxxd in de Amsterdamse
Stadsschouwburg vertoond) bewees hij
opnieuw een uitzonderlijk knap toneel
schrijver te zijn, die er wonderwel in
slaagt zijn bedoelingen duidelijk te demon
streren. Als bijdrage tot de ontwikkeling
van de dramatische kunst is dit spel in zes
taferelen over de keuze tussexx lafheid en
heldenmoed van het grootste belang, om
dat de schrijver er in een zeer gediscipli
neerde vorm zijn streven in voortzet om te
komen tot een bepaling van het moderne
noodlots-begrip in het theater.

De vraag wordt gesteld: kan men strij
den voor een ideaal zonder ooit zijn han
den vuil te maken? De revölutionnaire in
tellectueel Hugo krijgt op zijn verzoek de
opdracht (deze scène wordt hier evenmin
als te Parijs tot vertoning gebracht) om
zijn partijchef Hoederer, die zich in zijn
politieke onderhandelingen schuldig maakt
aaix klasse-verraad, uit de weg te ruimen.
Hij wil door deze „daad van directe actie"
zijxx waax'de bewijzen. Bij gebrek aan vol-
dooxde ovex-tuiging aarzelt hij echter en
laat zelfs de kans Voorbijgaan die zijn
dodelijk schot gerechtvaax-digd zou hebben,
namelijk op het moment dat hij Hoederer
een compromitterend compromis ziet slui
ten met andersdenkenden, aldus de zuiver
heid van zijn idee verloochenend. Als Hoe
derer hem later de beweegredenen van
zijn gemanoeuvreer uitlegt, geeft Hugo zich
gewonnen aan diens menselijk realisme en
vaderlijke vriendschap. Kort daarna ver
rast hij Hoederer evenwel tijdens eeix om
helzing rnet" zijn vrouw Jessica en schiet
hem neer in een vlaag van jalouzïe. In het
laatste bedrijf verneenxt hij dat de tactiek
van Hoederer van het standpunt der partij
gezien de enig juiste is geweest, waardoor
zijn „heldendaad" de betekenis van een
gewone misdaad heeft gekregen. Hij wordt
nu als „bruikbaar" voor de revolutie aan
gemerkt, doch verkiest de consequentie
van zijn vergrijp exx gaat vrijwillig de dood
in.

Mijn voornaamste bezwaar tegeix dit be
klemmende drama, dat ik overigens waar
deer om de meedogenloze scherpte waar
mee de wijsgerige probleemstelling tot in
het uiterste, wordt bewezen, is dat het de
toeschouwer wel dwingt tot mee-dènken
doch zeldexx tot mee-léven of medegevoel.
Sartre toont zich ook hier een meester in
de psychologische analyse, maar des
ondanks zijn de handelende personen niet
meer geworden dan elkaar aanvullende
vertolkers van heftige, .intens opgevatte,
men zou zell's kunnen zeggeix martelexxde
argumenten. Op zijn toneel heerst een
voortdurende worsteling vaix menselijke
figuren, die (zoals dat in zijxx terrhixxolog-ie
heet) zijxx veroordeeld tot de vrijheid en
zich in de heersende situaties een bestaan
moetexx scheppen, waarvoor zij de verant
woordelijkheid kunnen dragen. Zij leveix
bij de gratie van het gebruik dat zij maken
van hun mogelijkheden. Zij nemexx deel
aan een geweldig dexxk-px-oces. Er is niet
minder dan bezetenheid voor nodig bij de
uitbeelding om de toeschouwer in hun
„werkelijkheid" te doen geloven.

Daaraaxx ontbrak bij de vertoning onder
regie van Ko Arnoldi veel, zeer veel. Kees
Brusse, die de rol van Hugo voor zijn re
kening nam, werd in zekere zin de dupe
van de soepelheid van zijn techniek, die hef
hem veroorloofde de moeilijkheden spelen
derwijze te overwinnen. Hij leverde een
knappe prestatie, meer niet. De wel wat
schematisch getekende Hoederer werd
voorgesteld door Richard Fliixlc (xxxet een
gauw vermoeiend stemgeluid), die dit aan
vaardbaar deed tot aan het moment van de
omarming, toen er niet meer vaix hem
scheen over te blijven dan een houten ge
daante.

Lily Bouwmeestei', overlopend van han
dige routine en lichte blijspeltoontjes, is
voor dit genre in genen dele geschikt. Zij
was zeker niet de Jessica, die Sartre voor
ogexx moet hebben gestaan, al lieten" haar
blijken van gebrek aan levensernst en van
intuïtief-vrouwelijke voorzienigheid in
haar eerste scènes meer verwachten. Het
sterkste deel van de bezetting werd ge
vormd door Frans van der Lingen en Eli
Blom als de lijfwacht, het zwakste door
Steye van Brandenberg en Ko Arnoldi als
de prins-regent en de politieke tegenstan-
der. Vooral in het laatste tafereel schoot
ook het talent van Georgette Reyewsky
deerlijk te kort om de spanning op peil te
houden. Over het geheel genomen voldeed
de voorstelling slechts zeer gedeeltelijk aan
de eisen, zonder evenwel het stuk te ont
krachten. DAVID KONING

Première „Myrte en de demonen"

Op 17 Maart wordt in het Cultura-Thea-
ter te Amsterdam de eerste voorstelling
gegeven van de door de Europese Kunst
unie in Bennebroek gemaakte speelfilm
,Myrte en de demonen", waarin onder meer
optreden Jan Musch en Ludzer Eringa.
De regie is van Paulbruno Schreiber. Bert
Haanstra is de cameraman, Max-inus Adam
componeerde de muziek.

FEUILLETON

Oorspronkelijke Nederlandse
roman door J. L. Lodewijks

8)

Zo krijgt de Brabantse schilder met zijn
grote mond en zijn lach hier kennissen en
vrienden om zich heen, hij raakt er thuis;
zij luisteren graag naar zijn rond en
vloeiend Nederlands, dat warm en zuide
lijk klinkt. Het is voor Martha een mooie
afleiding, zij praat zo graag wat mee als
het niet te geleerd wordt. Zij hoort liever
wat vrolijks en luchtigs, dat is om haar
bange gedachten te verdrijven. In de klei
ne villa van de schilder en zijn vrouw
komen allei-hande mensen, daar zijn rare
gasten bij, met een alpenmutsje op en
manchesterjasjes aan of met een wijde
cape.

Dat zijn mijn collegas, zegt Bart, z<y
schildei-en ook; zij komen bij mij kijken
hoe het moet en onderhand vertellen zij
mij, hoe het moet. Wij leren zo het een
en ander van elkaar. Het zijn goeie jon
gens, die schilders, al doen zij wat eigen
aardig. Ge moet maar denken, dat hoort
er zo bij. Dat zegt Bart van Dijk als de

collegas er bij zijn. Dan moeten ze eens
lachen en een ervan zegt: Je bent de
raarste vaix allemaal, kijk hoe je je hoed
op je hoofd hebt hangen, dat hoort er zeker
ook zo bij.

De huishoudster heeft het druk in de
avond, als ze voor thee of soms voor sterke
koffie moet zorgen. Bart is nog altijd niet
gewend geraakt aan haar naam.

Uw naam, zegt hij tegen Hetty, is
een tang op een varkeix. Ik wil daar niet
mee zeggen, dat ge een varken bent, verre
vandaar, maar het is een beeldspraak om
zo te zeggexx. Uw naam hoort niet bij u,
hij klopt niet met uw lijn. Bij ons in Bra
bant zoudt ge Koba of Marjan hebben ge
heten.

Dat kan de huishoudster niet goed zet
ten. Zij is niet erg gevoelig voor een grapje,
maar wel voor haar waardigheid, die vindt
ze maar al te gauw aangetast. Zij doet
op hare wijs moeite om er jong uit te zien,
maar dat lukt haar niet erg. Zij is vaix
binnen te oud, zegt Bart tegexx Martha, als
ze het er samen zo eens over hebben. Zij
wil jong blijven, maar denkt daarbij al
leen aan haar japonnen en haren, niet aan
haar ziel. Haar ziel is oud, zij lacht te wei
nig, zij kniest zo maar een beetje omdat
zij al vijf-en-vijftig is. Dat is verkeerd,
nxaar ik vertel het haar niet, want dan
wordt ze nijdig. Eu nijdige mensen zou ik
maar het liefst mijn deur zien uitgaan om
er niet meer in te komen. Maar zij zorgt

goed voor het huishouden, daar moeten
we nxaar tevreden mee zijn.

Martha, in haar rieten ruststoel, zegt
daar xxiet veel op. Zij xveet wel, dat haar
man niet goed met Hetty overweg' kan,
en hij zou graag hebben dat een ander
hem daar gelijk in gaf. Daarom houdt ze
haar mond, ze zou eigenlijk moeten zeg-
geix: ja, ik zou ook liever een andere heb
ben, dan zou hij tevreden zijn. Hij is in
dat opzicht een kind.

Hij is in nog veel meer opzichten een
kind, denkt Martha. Hij is zo gek op een
avontuurtje, het moet allemaal anders en
ongewoon zijn wat hij meemaakt, hij .puurt
uit het leven wat er uit te puren valt. Zij
maakt daar wel eexxs aanmerkingen op. Zij
zegt: Andere mensen gaan om half elf
naar bed en slapen dan tot half acht, zij
staan op om te gaan werken, zij komen
om twaalf uur eten en dan om ^es uur
weer. Maar gij midden in de nacht staat
ge op en gaat een sigaret roken op het
balcon, in uw pyjama, om er een kou bij
te vatten. Omdat de maan zo aardig aan
het verstoppertje spelen is met de wolleen.
En 's morgens om vijf uur zit ge te tekenen
in de duinen, om twaalf uur in de middag
ligt ge op bed te snorken en 's avonds om
half elf gaat ge een wandeling maken naar
uw hotelhouder, om hem te vertellen wat
Plato dideduizend jaar geleden of daarom
trent over de mieren heeft gezegd. Het is
niet gemakkelijk om huishoudster voor u

te spelen. Hetty is dat niet gewend, zij
heeft in deftige huizen gediend, waar alles
op uur en tijd ging. Ge moet het haar niet
kwalijk nemen, zij doet moeite genoeg om
het u naar de zin te maken.

Daar kan Bart niets op zeggen. Max-tha
heeft altijd gelijk, daar denkt hij dan niet
verder over. Hij schudt haar kussen wat
op en zegt: Ik neem het haar niet kwa
lijk, zij mag zo sjagrijnig zijn als zij be
lieft. Maar mijn eten zou beter smaken
als het met een schaterlach op tafel werd
gekletst, dan zou er wat minder zout in
hoeven. Nu is het wat flauw omdat Hetty
zo sjarlotterig in de schalen loert. Maar zij
heeft zichzelve niet gemaakt. En ik ook
niet, dat hoef ik niet te vertellen, want
ge weet dat ik het dan anders zou hebben
gedaan.

Hij zou dat anders hebben gedaan. Hij
zou zich wat rustiger bloed gegeven heb
ben. Hij zou zich zo hebben gemaakt, dat
hij niet somwijlen het gevoel kreeg of het
dak van zijn villatje op zijn hoofd viel en
hij er onder uit moest, hoe eer hoe beter,
de velden in, de buiten op, de lucht in.

Hij zou dat anders gedaan hebben. Maar
hij zegt tegen zichzelven dat hij dan nog
niet veel plezier zou hebben gehad in
Hetty als huishoudster.

Soms wil hij zich wijsmakexx, dat het
komt omdat Hetty een Hollandse is. Zo
een stijve Hollandse, die kikvorsenbloed
heeft en alleen maar lacht als een ander

zijn teen stoot. Maar hij weet dat dat maar
smoesjes zijn. Hier in Bergen heeft hij
andere vrouwen ontmoet, jonge en oude,
allemaal Hollandse, die van een aardig
heidje houden en gul zijn met haar lach.
De vrouw van de hotelhouder, dat is een
Hollandse, zij is rond en zwaar, maar vro
lijk als een vink en zij vloeit over van
welgemeende hartelijkheid; de vreugde
van te leven en te liefhebben wat rondom
haar is straalt uit haar ogen, dat is een
Hollandse, maar ik heb er gaarne mee te
doen. En zo zijn er velen, in dit kleine
dorp al, en overal ixx Holland.

Maar Hetty is een mens zoals ge die
overal aantreft. Ge zult in Brabant of
Vlaanderen komen en daar een verzuurde
boerin tegen het spichtige lijf lopen, die
u aankijkt of ge de pastoorsmeid verleid
hebt. Om nog maar niet te spreken van de
kwezels, die door de gordijntjes loeren om
te zien wat ze morgen weer voor kwaad
zullen moeten vertellen van deze of gene.
Hetty is een Hollandse, zeker, maar ze is
er geen voorbeeld van. Ze is een Neder
landse, een Europese, een mens die op het
kleine wereldbolletje leeft en dat naar
vindt. Het is verkeerd om de mensen te
beoordelen naar de streek waar ze van
daan komen, en te zeggen: met die kan
ik niet opschieten, die liggen mij niet, want
ze zijxx daar vandaan. Bart van Dijk zit
zo in zichzelf te filosoferen, hij komt met
het Hetty-probleem bij een wereldvraag

stuk, waarom kunnen de mensen met ge
mak een andere mens vermoorden, als hij
maar niet uit hun land komt? Er zijix vaix
die lijnen getrokken tussen de mensen, dat
heten grenzen, daar staan douanen en
daar moet ge u laten visiteren. En als er
gevochten moet worden, dan trekken de
mensen aan de ene kant van de grens
samen op tegexx die aan de axxdere kant.
Omdat er een grens is. Wie heeft de grens
uitgevonden? Hij moet daai" eens met de
hotelhouder over gaan spreken.

In de donkere avond trekkebeent Bart
van Dijk door het mulle zand op het
strand aan. Zijn hotelhouder heeft hem
verwacht, het is zo echt een avond om
eens zwaar te redeneren.

De hotelhouder is somber gestemd. Er
zit hem iets dwars, dat kan hij niet kwijt
raken, zelfs met een of twee borrels niet.
Hij heeft vandaag een invasie beleefd, er
zijn een Ideixxe veertig kinderen bij hem
op visite geweest uit Ixet vacaxxtie-tehuis,
dat verderop ixx de duinen ligt. Vier kwie
ke jongemeisjes waren erbij, in helder
witte schorten en blauwe jurken, die de
bende in goede banen hadden te houden.
De kleintjes hadden zes aan zes rond de
tafeltjes op het terras gezeten, zij hadden
ranja en een roomsoes gekregexx.

(Wordt vervolgd