VIRGINIA
Harde voorstelling van een formidabel stuk
SLEUTEL WEG 2
Amsterdamse Beurs
IJzeren hek stuk?
Kort en Bondig
De dood van
dr. Leidekker
Haarlems Dagblad en Oprechte Haarlemsche Courant
4
,,De dood van een handelsreiziger
Zonder veel aarzeling waag ik het om
het aggressieve toneelspel in twee bedrij
ven en een requiem onder de titel ,,De
dood van een handelsreiziger" door Arthur
Miller het belangrijkste nieuwe stuk te
noemen, dat na de oorlog tot het publiek
is doorgedrongen. Zeker niet in de eerste
plaats wegens de vervolmaking van een
eigenaardige techniek ter beheersing van
tijd en ruimte naar goeddunken, op welk
gebied men trouwens de sporen van zijn
voorgangers (speciaal van Thornton Wil
der en Tennessee Williams) duidelijk kan
herkennen. Doch in hoofdzaak omdat hier
voor het eerst sinds lange tijd weer een
menselijk wezen op de planken verschijnt,
waarmee iets verschrikkelijks gebeurt dat
medelijden wakker roept. Zo ooit dan zijn
wij thans dicht genaderd tot wat wij ons
pogen voor te stellen als de moderne tra
gedie.
Het is een formidabel stuk, vermetel van
opzet, uiterst scherpzinnig uitgewerkt, be
zield door een even diepgaand als warm
begrip en verlucht met een tedere humor
een verbijsterend mengsel van fantasie en
levensbeschrijving. Maar de hoofdpersoon,
die te gronde gaat door de breuk tussen
zijn onverantwoordelijk optimistische ver
beeldingswereld en de meedogenloze reali
teit, heeft uiteraard slechts weinig gemeen
met de antieke held, behoort integendeel
tot de klasse der stuntels en middelma-
tigen. Deze handelsreiziger, die uit hoofde
van zijn vak dagelijks met illusies om
gaat alsof het werkelijkheden waren, is
in de ogen van zijn omgeving (en dus ook
van de toeschouwers) beurtelings een half
god en een half-clown, zoals een Ameri
kaanse commentator eens treffend heeft
opgemerkt. Hij richt zijn idealen verkeerd,
hij zoekt krampachtig naar de sleutel tot
het geheim van het succes, hij gaat lang
zaam kapot in de jungle van het maat
schappelijk leven „het is er donker,
maar het zit er vol diamanten" en
troost zich zolang het mogelijk blijft met
eenvoudige dromen van een buitenhuisje
met een moestuin en een bloemenperk.
Er schuilt veel ouasi-poëzie in het spel en
soms is het raffinement sterker dan de
eerlijkheid der bedoelingen kan verdragen,
doch dat bemerkt men slechts hoogst zel
den. Over 't algemeen is het sentiment be
heerst, zonder vals pathos of bedriegelijke
camouflage.
Hoewel de verleiding daartoe groot is,
bestaat er geen noodzaak om de inhoud
uitvoerig na te vertellen, want de gebruik
te taal laat aan duidelijkheid niets te wen
sen. De handelsreiziger Willy Loman over
ziet in dit stuk zijn hele leven als hij op
het punt is gekomen waarop hij de strijd
niet langer kan volhouden, omdat men
hem letterlijk heeft afgedankt. Hij is een
geslagen man, die bij de geringste aanlei
ding in zichzelf begint te praten. Telkens
springen hem dan beelden van beslissende
gebeurtenissen uit het verleden in het ge
heugen en doorkruisen zijn gedachten.
Daaruit blijkt dat hij eigenlijk maar een
volstrekt onbeduidend wezen is, een groot
kind en een goeie sukkel, dat al zijn kracht
heeft geput uit de holle leugens waarin
hij zelf gelooft en waarmee hij ook zijn
beide zoons heeft besmet en bedorven. Hij
meent een persoonlijkheid te zijn, die men
overal graag mag, maar op zijn begrafenis
laten al zijn relaties verstek gaan. Hij heeft
geploeterd als een slaaf in wat hij „het
prachtigste land van de wereld" blijft noe
men, maar alles wat hij als zijn eigendom
zou willen beschouwen, vertoont al man
kementen voor de afbetalingstermijn is
verstreken. Hij staat in het leven met
machtige woorden en lege handen.-
De beide jongens kunnen evenmin aan
zijn lichtvaardige verwachtingen beant
woorden: de één ontaardt tot een diefach
tige zwei-ver, de ander tot een pochende
vrouwenjager. Wat zij ook proberen, het
draait steeds allemaal anders uit dan waar
zij op rekenen, omdat zij bij iedere onder
neming grond onder de voeten missen.
TEL. 11493 - LANGE VEERSTRAAT 10
DE „SLEUTELSPECIALIST"
(Adv.)
Burgerlijke stand van Haarlem
HAARLEM, 18 April 1950
ONDERTROUWD: 18 April. J. van Nuijs
en C Stegemeijer.
GEHUWD: 18 April, A. M. Hollander en
A. Meijer.
BEVALLEN van een zoon: 15 April, H. F.
RooijersSchifferstein; 16 April, C. Bosch
Wesselius; A Duijnvan der Wijk; 17 April,
W. SouisaHooft; A. M. S. BrouwerVlees-
kens; C. M. Hoevens—van Meurs; T. E. Hut
Hogerheijde; A. IioornSchaap: IS April,
N. de VriesGroot; A. C. Alkemavan
Beijeren Bergen en Henegouwen; A. C. M.
Vreekenvan Altena; C. van den Berg
Bottelier.
BEVALLEN van een dochter: 15 April, A.
van DommelenFülling; 17 April, J. Frank
van Dansik; G. BuitenwegVlug: 18 April,.
P. A. van Dijkvan Tichelhoven; K. M. Sie
raadBaars.
OVERLEDEN: 14 April, A. M. V. Suren-
donlc. 75 j., Ged. Voldersgracht; 15 April,
M. J. Stam, 62 j., Paul Krugerstraat; 16 April,
C. Azier—Groen. 34 j., Breestraat; J. Hogen-
doorn, 71 j., Spaarndamseweg; G. Kos, 82
j.. Schotersingel; 17 April, C. SmitsKloot
wijk, 33 j., Rozenpriëelstraat.
Door middel van kunstig met de handeling
verweven retrospectieve taferelen worden
de oorzaken hiervan aan het licht gebracht.
Alleen zijn vrouw, die zijn zwakheden
kent en er de gevolgen van vreest, vecht
om hem te beschermen met een bijna moe
derlijke genegenheid. Deze Willy Loman
is al met al in zekere zin het prototype van
de hedendaagse kleine man, gezien uiter
aard door een Amerikaanse bril en in
Amerikaanse verhoudingen, die echter zo
veel algemeen-menselijke trekken in zich
verenigt, dat iedereen iets van zichzelf in
hem terug vindt. Misschien meer dan me
nigeen bekennen durft.
Ko van Diik uitblinker
Twee gezelschappen hebben dit rijke
stuk op het répertoire genomen. Het Am
sterdams Toneelgezelschap was het eerst
met de première. Albert van Dalsum
voerde daar de regie met bijzonder veel,
misschien zelfs te veel aandacht voor het
verwekken van een sfeer van grote, ont
roerende innigheid, waardoor sommige
scènes het maar net bezworen gevaar lie
pen als te larmoyant of te heftig uit de
algemene toon te vallen. Ondanks een te
zwakke bezetting van enkele belangrijke
rollen met name die van de zoons ii
het evenwel een prachtige voorstelling ge
worden, niet in het minst dank zij het
waarlijk sublieme spel van Louis Saalborn
in de titelrol. Maar hoe schitterend ook,
men bleef tot het einde toe een langzaam
onder de indruk komende bezoeker met
droge ogen. Wij komen op deze vertolking
nog nader terug.
Gisteravond kwam Comedia er in de
Haarlemse Schouwburg mee voor het voet
licht. Dit laatste woord moet men niet al
te letterlijk nemen, want „De dood van een
handelsreiziger" vergt een ingrijpende
technische apparatuur. Er waren grote ver
schillen. Johan de Meester hield het spel
strakker en harder, ongeveer in de trant
van de moderne Amerikaanse roman, met
heldere flitsen en rauwe constateringen of
onthullingen. Er heerste een nerveuze
spanning, die volkomen verantwoord tot
felle ontladingen kwam in het tweede ge
deelte, als de in de enigszins trage exposi
tie voorvoelde botsingen inderdaad plaats
hebben.
John Gobau, een typische comediant,
vertoonde in de hoofdrol, naar het uiter
lijk nauwelijks hiervoor geschikt, een ge
ringer, althans minder genuanceerd mees
terschap dan Louis Saalborn, maar hij had
juist, misschien wel dank zij de worsteling
om er te komen, twee kwaliteiten die zijn
collega miste. In de eerste plaats het ver
mogen (maar dat kan natuurlijk ook een
gevolg van de regie-opvatting zijn) om mèt
zijn herinneringen naar lichaam en geest
verjongd in het verleden terug te stappen.
Bovendien had het grovere pathos, het
meer met nadruk overschakelen van de
ene gemoedsgesteldheid in de andere, ten
slotte een hartbrekende uitwerking'. Dit
kwam mede door het schitterende, boven
alle lof verheven tegenspel van Ko van
Dijk, zijn oudste zoon en spiegelbeeld, die
in een wanhopig-vertwijfelde afrekening
niet alleen zijn eigen schamelheid bloot
geeft, maar tevens de vader in zijn val mee
sleurt. Als de beide uitvoeringen van dit
stuk ieder op hun manier gelijkwaardig
zijn, dan is dat vooral aan hem te danken.
Magda Janssens was zuiver en aandoen
lijk als de begrijpende, bezorgde moeder.
Haar eenvoudige vertolking van het
requiem aan het slot hielp het stuk aan
een stralende climax, die men bij het Am
sterdams Toneelgezelschap miste.
DAVID KONING.
Pantoffelheldin
Een Haarlemse hospita meende haar
gasten gistermorgen bij het eerste vogel-
gefluit op opwekkende gramofoonmuziek
te moeten onthalen. Niet alle kostgangers
bleken haar even dankbaar voor deze
attentie en een van hen verstoutte zich
tot enkele schuchtere opmerkingen.
Dat verdroot de vrolijke hospita zeer. Zij
ontlaadde haar ontstemming in een paar
fikse tikken met haar pantoffel op het
gelaat van haar gast, die zich vervolgens
met een tamelijk diepe snijwond aan het
voorhoofd en met een ontvelde neus bij de
politie over de pensionhoudster heeft be
klaagd.
40 jarig jubileum H. P. Kropman
Dinsdag herdacht de heer H. P. Kropman
de dag, dat hij voor 40 jaar in dienst trad
van Stork Hijsch. destijds te Hengelo, thans
sedert 1932 gecombineerd met de Werf
Conrad N.V. te Haarlem.
De jubilaris werd 's morgens met zijn echt
genote en familie per auto van zijn woning
gehaald. Hij werd op het directiekantoor
ontvangen, waar de heer ir. C. H. Holgen
waarderende woorden sprak en hem daarbij
een radiotoestel en een enveloppe aanbood.
Mevrouw Kropman ontving bloemen.
Hierna werd de jubilaris naar de cantine
geleid, waar hij werd verwelkomd door zang
van het Mannenkoor Conrad-Stork. De heer
v. d. Knijff huldigde op poëtische wijze de
jubilaris namens de collega's en bood een
bloemenmand aan. De heer Ganzenbrink
sprak als voorzitter van het mannenkoor en
schonk de jubilaris een zilveren bestek.
Tenslotte wenste de heer Megelink, voorzit
ter van het jubileumfonds, de jubilaris geluk
en bood hem namens allen een fiets aan. Ook
hier ontving mevrouw Kropman fraaie
bloemen.
De V.P.R.O. zal in de herfst van dit
jaar een begin maken met radio-uitzendingen
voor scholen.
Volksuniversiteit en „Nut"
werken voortaan samen
Belangrijk besluit voor
Haarlems culturele leven
In het najaar van 1950 en het voorjaar
van 1951 zal het ontwikkelings- en cul
turele werk van de Volksuniversiteit een
grote uitbreiding ondergaan. Dit 3s moge
lijk geworden door een nauwe samenwer
king met de Maatschappij tot bevordering
van het Nut van het Algemeen, waartoe
de besturen der beide organisaties onlangs
hebben besloten.
Vooral voor Haarlem-Noord komt er
een grote verandering. Het centrale punt
van het V.U.-werk wordt naar de wijken
boven de Jan Gijzenkade verlegd, waar
door tevens een begin wordt gemaakt met
de toepassing van de wijkgedachte in dit
tot nu toe aan cultureel werk arme stads
gedeelte.
De lezingen en voordrachtavonden, die
voortaan meer dan tot dusver het geval
was met filmvertoningen gecombineerd
zullen worden, worden in het vervolg in
de J. P. Coenschool aan de Gijsbrecht van
Aemstelstraat gehouden. Zij zullen boven
dien tegen een zeer geringe prijs toegan
kelijk zijn, met het oog op de economische
structuur van die omgeving.
In Haarlem-Centrum blijft de plaats
van samenkomst het Frans Halsmuseum,
ook voor het Comité voor jonge toonkun
stenaars, dat eveneens door de samenwer
kende organisatie gepatroneerd wordt.
Er staat al een groot programma op
stapel, waaraan tal vanprominenten - zul
len meewerken. Ook voor Heemstede werd
een aantrekkelijk programma ontworpen,
waarvoor bekende Heemstedenaren wer
den aangezocht.
Voor de taalcursussen strekt de samen
werking zich uit tot het Instituut voor Ar
beidersontwikkeling. De drie verenigingen
zullen gezamenlijk inschrijvingen openstel
len voor lessen in Engels, Frans, Spaans,
Maleis, Deens, elementair-Latijn en Espe
ranto. Voor Engels en Frans zullen zowel
aanvangs- als vervolgcursusen worden ge
houden door leraren en leraressen M.O.
in deze talen.
KANSELIER ADENAUER IN BERLUN
„Aardige kleine staatsgreep,
Deutschland ueber alles"
BERLIJN, 18 April. - De West-Duitse
kanselier Konrad Adenauer, die eèn bezoek
aan Berlijn brengt, heeft tijdens een massa
bijeenkomst die in de Amerikaanse sector
gehouden werd en waarbij ongeveer 2000
Duitse politici aanwezig waren, „een aar
dige kleine staastgreep" uitgevoerd, zo
werd tenminste van Duitse zijde de verras
sing genoemd die de kanselier na een rede
in petto bleek te hebben. Hij nodigde de
aanwezigen namelijk uit het derde couplet
van „Deutschland über Alles" te zingen,
het Duitse volkslied dat zo direct en pijn
lijk herinnert aan cle aggressieve intenties
van de leiders van het Derde Rijk. De
Westelijke commandanten die de bijeen
komst bijwoonden bleven zitten toen dit
lied werd gezongen.
Het volkslied werd bij deze gelegenheid
•voor het eerst na de oorlog officieel ge
zongen. Generaal Bourne, de Britse com
mandant, zeide, dat het zingen van dit
volkslied van slechte smaak getuigde.
In zijn rede drong Adenauer aan op de
spoedige sluiting van een vredesverdrag en
het opnemen van Duitsland in de West-
Europese gemeenschap.
Functionarissen van de geallieerde Hoge
Commissie hebben verklaard, dat het blij
ven zitten van de West-Berlij.nse comman
danten bij het zingen van het volkslied
geen teken van afkeuring behoefde te zijn.
Het zou een merkwaardige indruk kunnen
vestigen als de commandanten opstonden
bij het zingen van een volkslied in een land,
dat zich officieel nog in staat van oorlog
bevindt, aldus deze zegslieden.
Het volkslied is niet verboden. Wel dient
men echter de omstandigheden, waaronder
het wordt gezongen in ogenschouw te
nemen.
De West-Duitse minister voor zaken be
treffende geheel Duitsland, Jakob Kaiser,
noemde het zingen van het volkslied „een
aardige kleine staatsgreep, die vroeg of
laat eenvoudigweg toch had moeten voor
vallen".
Uit Bonn wordt gemeld, dat de Duitse
sociaal-democratische leider dr. Kurt Schu
macher scherp heeft geprotesteerd tegen
het zingen van het Duitse volkslied.
De Duitse socialistische partij is van oor-
deël dat Bondskanselier dr. Adenauer in
deze blijk heeft gegeven van een volslagen
gebrek aan inzicht in wezen en werkwijze
der democratie", aldus dr. Kurt Schu
macher.
(In de derde strophe van het Duitse
volkslied wordt de wens kenbaar gemaakt
dat het Duitse vaderland moge bloeien in
de glans van het geluk, eenheid, recht en
vrijheid te bezitten. Red.).
Koninklijke Olie
Unilever
Philips
A. K. U
Fokker
Nederlandse Ford
Nederlandse Kabel
v. Berkei's Patent
Scheepvaart-Unie,
Holl.Amerika Lijn
Deli Maatschappij
H. V. A
A'dam Rubber
Ned. Handel Mij..
N.-I. Handelsbank
Billiton Mij. II
Slotkoers
Openings
gisteren
koersen
279%
279%
213%
211%
230%
231%
174%
173%
294
\Z
268%
116
T-'
131
131
156%
124%
122%
133%
130%
133%
150
étd
at
251
G. ALDERS EN ZN.
JAN STEENSTRAAT 39
De Nederlandse mijnenveger „Malzwin"
is bij Hoek van Holland op een wrak ge
varen en beschadigd. Een andere mijnen
veger heeft de „Malzwin" de Nieuwe
Waterweg binnengesleept.
Het 135 hectare grote landgoed „Boelce-
steyn" dat zich uitstrekt van de Bussumse
Grindweg te Hilversum tot in de gemeente
's Graveland en Ankeveen en dat toebehoor
de aan de erven jhr. J. A. Röell is verkocht,
aan de „stichting tot behartiging van de
belangen der beambten der N.Y. Philips
Gloeilampenfabrieken". Er zullen een
biologisch laboratorium en een proeftuin
worden ingericht.
In de universiteit van Amsterdam zal
op 4 Mei een plechtige zitting van de senaat
worden gehouden, waarin het gedenkteken
voor de in het verzet gevallen leden van de
universitaire gemeenschap zal worden ont
huld.
Vier-en-veertig Nederlandse militaire
leerlingvliegers, die in Amerika zullen wor
den opgeleid vertrekken vermoedelijk op
23 Mei per K.L.M.-vliegtuig naar het vlieg
veld „Randolph" bij San Antono in Texas.
Hun verblijf in Amerika zal 48 weken
duren.
HAARLEM EN OMGEVING
De Statenkring Haarlem van de C.H.U.
houdt a.s. Zaterdagmiddag een vergadering
in het Ned. Herv. Wijkgebouw, Ged. Oude
Gracht, waar zullen spreken mr. J. W. de
Jong Schouwenburg en ds. D. C. van Wijn
gaarden.
De afd. Bloemendaal van de Partij van
de Arbeid belegt een verkiezingsvergade
ring op Maandagavond 24 April in Hotel
Vreeburg, waar zal spreken de heer P, J.
Kapteyn, No. 1 van de candidatenlijst voor
de Prov. Staten.
In het museum „Het Huis van Looy'
wordt Zaterdagmiddag een tentoonstelling
van schilderijen, tekeningen en pastels van
Jacob Dooyewaard geopend door de Haar
lemse wethouder D. J. A. Geluk, na een in
leiding door jhr. H. L. M. van Nispen tot
Sevenaer, oud-burgemeester van Laren.
De cyclus „Das Orgelbiichlein" ter her
denking van het sterfjaar (1750) van Johann
Sebastian Bach wordt voortgezet op Donder
dagavond 20 April in de Waalse Kerk op het
Begijnhof, waar de Paaskoralen uit deze
bundel worden gespeeld door Dolf Hendrikse
met medewerking van het Haarlems Motet
gezelschap onder leiding van Maarten Kooy
en het Remonstrants Kerkkoor onder leiding
van Jan D. Boeke.
Marijke Helman, violoncello en Mathil-
de de Clerck geven op Zaterdagavond 22
April in de Renaissancezaal van het Frans
Halsmuseum een concert onder auspiciën
van het comité voor jonge toonkunstenaars.
Het programma bestaat uit werken van Sam-
martini, Saint-Saëns, Fauré, Ravel en
Debussy.
De aangekondigde voordracht door
Georgette Hagedoorn en Pierre Verdonclc
voor de Haarlemse Kunstgemeenschap kan
wegens ziekte geen doorgang vinden. In
plaats daarvan spreekt S. Carmiggelt op Za
terdagavond 29 April in de aula van het
Kennemer Lyceum over het onderwerp
„Schrijven over niets" gevolgd door voor
lezing uit eigen werk.
U HEBT U IETS TE VERVOEREN?
De vervoerders van al Uw vrachten
R met betrouwbaar en vakkundig per-
0 soneel met 30 vrachtauto's is alleen de
Besteldienst A.B.C.
12 Barrevoetestraat 2, Haarlem, Tel. 18428
0 Na 6 uur 14810-14155
IBHI
(Adv.)
32. Nu die twee schipbreukelingetjes op de plank zaten, was het grootste gevaar
geweken. Wel dobberden ze nog rond zonder iets aan de richting te kunnen doen, maar
ze konden hier niet zo licht afvallen als van die smalle klompbodem. „Nou geloof ik
toch heus, dat we steeds dichter bij de wal komen", zei Rick. „Jazeker", gaf Bunkie toe.
„We zijn in dat ogenblik al veel dichterbij gedreven'. De wind blaast ons die kant op!"
Ze hadden gelijk; na een poosje waren ze al op enkele meters van de oever gekomen.
Maar toen ze bijna tegen de kant waren, bleek het, dat de plank dan telkens weer heen
en weer dreef, zonder dicht genoeg bij te komen.Dat was 'n tegenvaller. „Weet je
wat", vond Rick uit, „op die manier komen we er nooit.we moeten ons vastgrijpen
aan de boomtakken, waar we onderdoor drijven, en erin klimmen'. Vooruit.-.Een,
twee, drie...Daar gaat-ie!" En daar hingen ze in de takken
Belgische belangstelling voor
Bloemendaals Openluchttheater
Gistermiddag wapperde in het Bloe-
mendaalse Openluchttheater naast het
rood-wit-blauw het rood-géel-zwart ter
ere van het bezoek van de Bestendige De
putatie van de Provincieraad van Ant
werpen, die in drie glanzende Buicks om
streeks vier uur arriveerde. Op het Bloè-
mendaalse raadhuis had burgemeester
Den Tex het gezelschap reeds verwel
komd en een en ander over de totstand
koming en de exploitatie van het theater
verteld; de waarnemende gouverneur van
de provincie, de heer G. van der Linden,
vermeldde in zijn dankwoord, dat de faam
van Bloemendaal reeds ver buiten de Ne
derlandse grenspalen was vernomen.
Vervolgens maakte de Deputatie, waar
van ook de heren ir. A. Crab, directeur
der Provinciale Parken, J. Schèllekens,
provinciaal architect en mr. dr. R. Picavet,
kabinetssecretaris van de Gouverneur,
deel uitmaakten, een rondgang door het
theater, waarbij wethouder A. van Geluk
tekst en uitleg gaf en de bezoekers handen
vol tekeningen en reclame-materiaal mee
gaf om 't in België nog eens rustig te bestu
deren. Het is de bedoeling in een 150 hec
taren groot openbaar park in de onmid
dellijke nabijheid van Antwerpen een der
gelijk theater te bouwen. „Het geld staat
er nu voor op de begroting, dus we laten
er maar geen gras over groeien", zei ons
een van de Deputaten.
Het bezoek werd met een diner, door
het Bloemendaalse gemeentebestuur aan
de gasten aangeboden, besloten. Tijdens
deze maaltijd werd nog menig hartelijk
woord gesproken en de Antwerpenaren
vertrokken met de Bloemendaalse toezeg
ging, dat men gaarne de openingsplechtig
heid van de Antwerpse zusterinstelling
zal komen bijwonen.
HaarlemH.F.C.
voor liefdadige doeleinden
De opbrengst van de Donderdagavond te
spelen voetbalwedstrijd HaarlemHFC is
bestemd voor liefdadige doeleinden.
SCHEEPVAART
Aalsdijk, 17 800 m. O- Kp. Race.
Arendsdijk, 18 verw. Port of Spam.
Arnedijk. 17 420 m. NO. Bermuda.
Averdijk, 17 v. Hamburg n. R'dam.
Alamak, 18 te Suez.
Algenib, 18 te San Francisco.
Alnati, 17 v. Montevideo.
Amsteldijk, 18 te New York v. Newport News.
Ariadne. 18 v. R'dam n. Lissabon.
Arkeldijk, 18 v. Corpus Chrlsti n. Galveston.
Alderamin, 17 200 m. Z. Rasmadraka.
Antonia (t), 15 te Port Swettenham.
Aleer, 19 te R'dam v. Port Alegre.
Aldabi, 18 pass. Fernando Noronha.
Alpherat. 19 te R'dam v. Havanna.
Aalsum, pass. 19 Kp. Palos
Abbekerk, 19 v. Suez n. Kdi-achi.
Aardijk, 17 te Houston v. Tampico.
Alcinous, 18 v. Port Soedan.
Alphacca, 19 v. Rio de Janeiro.
Axeldijk, 18 te New York v. R'dam.
Baud, 17 te Belawan v. Singapore.
Berlage, 15 te Osaka v. Sliimizu.
Borneo. 15 te Djakarta v. Semarang,
Bonaire, 17 250 m. ZW. Fayal.
Boschfontein, 18 te Antw., 19 n. R'dam.
Bali, pass. 18 Malta.
Barumun. pass. 13 Lissabon.
Bengkalis. pass. 18 Gibraltar-.
Blitar, 18 v. Panarukan n. Soerabaja.
Boissevain, 18 v. Manilla n. Bangkok.
Bloemfontein, 16 te Beira v. Lorenzo Marques.
Blommersdijk, 18 v. New York te Wilmington.
Camphuys, 17 te Ternate v. Ambon.
Castor, 18 te New York v. Curasao.
Cistula (t), 18 te Piraeus v. Abadan.
Coryda (t), 17 300 m. N.NW. Perim.
Celebes, 18 v. Antw. n. Londen.
Cuanza, 17 te Soerabaja v. Semarang.
Celebes, 19 te Londen.
Cottica, 19 te A'dam v. Demerara.
Dundalk Bay,- 17 380 m. O.ZO. GuardafuL
Duivendrecht (t), 17 250 m. N. St. Vincent.
Delft, 18 rede corral.
Esso Amsterdam (t) ,17 300 m. W. Ouessant.
Esso Den Haag (t), 17 660 m. NO. Monapassage
Esso Rotterdam (t). 17 480 m. ZW. Fayal.
Etrema (t), 17 te Balikpapan.
Enggano, 18 v. Bandarshapoer n. Basrah.
Eemland. 18 v. Santos n. Montevideo.
Edam, 19 te Antwerpen.
Friesland, 15 te Djakarta v. Pladju.
Felipes (t), 17 pass. Point de Galle.
Grootekérk, 17 te Durban, 20 n. East Londoh
Garoet, 19 te Pangkalpinang.
Gemma, 18 in St. George Kanaal.
Gouwe, 18 v. R'dam n. Stockholm.
General R. L. Howze (tr.), pass. 18 Aden.
General C. C. Ballow (tr.), 18 300 m. N.NW.
Perim.
Hersilia, 19 te Antwerpen.
Haarlem, 17 te Laguaira v. Cumana.
Helena, 18 te Paramaribo v." Trinidad.
Hoogkerk, 18 v. Bangkok n. Singapore.
Heemskerk, pass. 18 Ouessant.
Hydra. 19 te Curasao v. Maracaibo.
Ilos, 17 te Oran.
Japara, 17 nog te Menado.
Jobshaven. pass. 18 Dover.
Jupiter, 17 v. R'dam n. Hamburg.
Jaarstfoóm, 18 pass. Kp. Blanco n. Le Havre.
Joh. v. Oldenbarnevelt (tr.), 18 v. Djakarta n.
A'dam.
Karsik, 17 te Djakarta v. Palembang.
Kota Baroe, 17 720 m. ZO. Guardafut.
Kota Agoeng, 18 v. Penang n. Port Swettenham.
Kota Gede. 19 te Loblto v. Luanda.
Kota Inten, pass. 18 Point de Galle.
Leersum, 17 v. Mossamedes n. rede.
Leuvekerk, 17 100 m. N.t.O. Finisterre.
Loosdreeht 17 nog te Khorramshar.
Lucita (t), 17 v. Heysham n. Hamble.
Lemsterkerk, 18 rede Bahrein,
Loenerkerk, 17 v. Genua.
Langkoeas, 17 100 m. ZO. Socotra.
Lawaki 17 in Golf van Oman.
Limburg, 28 verw. te Buenos Aires.
Lombok, 18 v. Aden n. Suez.
Lissekerk, 19 te Basrah v. Khorramshar.
Marken, 17 te Bombay, verm. 19 n. Colombo.
Markelo, 18 te Mozambique v. Minkinlani.
Molenkerk, 18 te Fremantle.
Marisa, pass. 18 Kp. Carbon.
Mentor, 18 pass. Zuidpunt Sicilië.
Modjokerto, 19 te Soerabaja v. Taruna.
Maas, 19 anker bij Galveston v. Houston.
Maasland, 19 v. Montevideo.
Merwede, 19 v. Accra te Abidjan.
Muiderkerk, 18 te Mombassa, 26 n. Aden.
Nieuw Holland, 17 v. Melbourne n. Sydney.
Nederland, 19 te Teneriffe v. Rastanura.
Nieuw Amsterdam, 19 te Le Havre.
Ovula (t). 17 100 m, O. Straat Singapore.
Oberon, 18 Noord v. Aruba.
Ossendrecht, pass. 19 Finisterre.
Papendrecht, pass. 17 Aden.
Poseidon, 18 te New York n. Punta Cardon.
Phrontis, 18 te Padang.
Poelau Laut, 18 te San Gir v. Tarakan.
Prins Fred. Hendrik, pass. 18 Beachyhead.
Prins Willem III, 18 bij Bona.
Rondo, 17 300 m. W. Kp. St.. Vincent.
Ruys, 17 900 m. O. Rio Grande.
Roepat. 17 720 m. ZO. Guardafui.
Ridderkerk, 18 v. Suez n. Port Soedan.
Roebiah. pass. 18 Kreta.
Radja, 19 v. Coosbay n. San Francisco.
Rotti, 16 te Djakarta v. Soengeigerong.
Salatiga. 17 pass. 12,10 u. Anatahan eil.
Skaugum, 17 320 m. ZO. Minicoy.
Sinabang, 17 te Meulaboh v. Sabang.
Stanvac Talang Akar (t), 18 v. Tj. Uban naar
Singapore.
Sarpedon, 17 v. Ciudad Trujillo n. Turks. eiL
Stad Haarlem, pass. 18 Gibraltar.
Stoter dijk, 17 300 m. W. Sabang.
Stanvac Djirak (t), 14 te Singapore.
Sibajak, 18 Burlings.
Singkep, 18 v. Madras n. Beypore.
Stad Pem, pass. 13 Corsica.
Stad Maastricht, pass. Kp. Vilano.
Stad Schiedam, pass. 18 Christiansund.
Streefkerk, 18 v. R'dam n. Calcutta.
Straat Soenda, 18 v. Hongkong n. Yokohama.
Sunetta, pass. 18 Kp, Tenez.
Slamat, 19 te Basrah v. Khorramshar.
Soeètdljk, 19 v. New Orleans hi Charleston.
Sommelsdijk, 18 v. Baltimore n. Mobile.
Stad Breda, pass. 20 Straat Messina.
Stad Maassluis, 19 te A'dam v. Sfax.
Sai-angan, 17 2 u. te Soerabaja v. Bagnara.
Salland, pass. 18 Kp. Verd. eil.
Triton. 18 verw. te Aruba v. New York.
Tarakan, 18 te A'dam v. Djakarta.
Telamon, 18 te Paramaribo v. Trinidad.
Ternate. 17 te Boston.
Titus,.17 v. Negara n. Gibraltar.
Tjikampek, 18 te Paranagua v. Montevideo,
Tjisadane, 16 v. Singapore n. Hongkong,
Tabian, pass. 18 Gibraltar.
Tiberius, pass. 18 Zuid v. Jamaica.
Tasman, 17 te Djakarta v. Muntok,
Tjitjalengka, 17 te Djakarta v. Hongkong.
Valerius. 17 te Semarang v. Soerabaja.
Van 't Hoff, 17 180 m. W. Ouessant.
Veendam, 17 200 m. ZO. Kpa Sable.
Venus, 17 te Galway v. Gibraltar.
Vulcanus, 17 v. Napels n. Livorno.
Waterman (tr.), 20 verw. te Port Said.
Winsum, pass. 18 Ouessant.
Waal .17 v. Maracaibo n. Aux Cayes.
Weltevreden, 16 te Djakarta v. Soerabaja.
Wieldreeht, 16 te Brisbane v. Sydney.
Willem Ruys, 19 2 u. v. Port Said.
Westland, 17 nog rede ïlheus.
Willem Barendsz, 17 160 m. Z. Teneriffe.
IJsel, 18 Noord V. Cuba.
Zeeman, 16 24 u. v. Aden.
Zwijndrecht, pass 19 Gibraltar.
Zuiderkruis (tr.), 18 v. Djakarta n. R'dam.
Heringa Wuthrich
HAARLEM
BLIKSEMAFLEIDERS
(Adv.)
FEUILLETON
Oorspronkelijke Nederlandse
roman door Olivier van Brakel
17
Op dat ogenblik zegent Zopanje zijn
H.B.S.-lijd in Doorne.
Hij was vijf jaar lang mijn directeur,
vertelt hij kalm, ik heb zelfs enige jaren
les van hem gehad.
Juffrouw Klaasje Bellen knikt.
Ja, dan begrijp ik dat u schrikt. De
dood van mensen die je zo goed gekend
hebt, grijpt je altijd aan. Of je wilt of niet.
Ze pakt het servet en veegt bedachtzaam
een etensrest van haar lippen. Inspecteur
Zopanje zwijgt. Weer eeQ complicatie
denkt hij. De moeilijkheden stapelen zich
hoe langer hoe meer op. Daar is hij, na
tuurlijk toevallig, in het huis van Leidek-
ker's zuster terechtgekomen! Is dat een
bloot toeval? Of heeft dit in de legkaart
die hij moet samenstellen ook een kleine
rol te vervullen.
Inspecteur Zopanje weet het niet. Hij
heeft alleen het vermoeden, dat hij nog
niet eens alle stukjes van de legkaart in
handen heeft. En tot zolang is het zoeken
naar de oplossing onbegonnen werk.
HOOFDSTUK VI.
't Is kwart voor tien. Over vijf minuten
zal Wijmans in Doorne arriveren. Na een
kwartier kan hij weer thuis zijn. Wat zal
hem daar wachten? Wijmans is opgestaan
en naar het balcon van de trein gelopen.
Daar staat hij nu voor het raampje, het
warme voorhoofd tegen de ruit. Het mot
regent. Dat is binnen in de trein nauwelijks
te merken. De verlichting is aan, het schijn
sel van de lampjes geeft de bijna lege
coupé iets van grote verlatenheid en troos
teloosheid. Behalve Wijmans zaten er
slechts twee passegiers in het comparti
ment; ze waren echter in het zwart gekleed
en lazen. Wat trekt de mensen toch aan
de wegen in zwarte kleren te versombe
ren als ze niet rouwen voor een dode? Het
maakt Wijmans huiverig en herinnert hem
al te zeer aan het telegram met de woor
den: Leidekker overleden, kom dadelijk
terug. Hij is teruggekomen; nog vijf minu
ten, dan zal de trein in Doorne aankomen.
De man, die alleen in de coupé was ach
tergebleven, komt nu ook op het balcon.
De heren in het zwart zijn in Statendrecht
reeds uitgestapt. Gelukkig!
T Is warm binnen, zegt de heer.
Erg warm, beaamt Wijmans.
Hij kijkt naar buiten en ziet de eerste
huizen van de stad reeds. De lampjes in
de coupé beginnen flauwer te branden. De
onbekende heer vraagt naar een goed hotel
in Doorne. Hij is onbekend in de stad.
Wijmans legt hem uit waar het beste hotel
in de stad gelegen is en wacht dan zwij
gend tot de trein stil staat.
De eerste die Wijmans op het perron-
van Doorne's station ziet staan, is zijn
vrouw. Het is een eenzame gestalte op het
verlaten gedeelte van het perron. Als hij
vlug uitgestapt is, drukt hij haar de hand
en kust haar voorzichtig.
Liza.
Leo.
Ze kijkt hem onderzoekend aan.
Goede reis gehad?
Dat wel. Maar 't is stil op dit uur
en ik had geen lectuur gekocht, zodat ik
me danig verveeld heb.
De beambte groet hen beleefd, als ze
door de controle gaan. Hij ként de onder
directeur wel. Zijn zoon gaat op de bur
gerschool en heeft les van hem. Langs de
singel is 't stil. Nu het zonnige herfstweer
voor motregen heeft plaats moeten maken,
de stage regenval, blijven de mensen bin
nenshuis. Soms heeft men de overgordijnen
nog niet dichtgedaan; en kan Wijmans, als
hij zijn hoofd vergeet af te wenden, een
gezin om de tafel geschaard zien. Ergens
anders speelt iemand piano, een selectie
vrolijke muziek. Niet erg toepasselijk,
denkt Wij mans, maar misschien wel heil
zaam om wat melancholie te verdrijven.
Wil ik je koffer dragen, Leo?
Nee kind, laat maar. Als je zo'n tijd
stilgezeten hebt, is 't goed weer wat li
chaamsbeweging te hebben.
't Is zoals Wijmans gedacht heeft. Als
ze thuis zijn, blijkt het, dat Elizabeth de
kachel aangemaakt heeft. Ze zet verse thee
en schenkt hem, als hij eenmaal voor de
brandende haard gezeten is, een grote kop
van het verkwikkende vocht in.
Zijn de kinderen al naar bed?
Nee. Peter werkt nog op zijn kamer.
Hij zal zo dadelijk nog wel/even beneden
komen.
Wijmans drinkt zijn thee. Elizabeth kijkt
zwijgend toe. Ze zit in de leunstoel tegen
over hem, de handen op de leuning, het
hoofd kalm opgeheven. Ze zegt niets, ze
wacht op een vraag. Als Wijmans zijn kop
thee leeggedronken heeft, komt de vraag:
Waarom stuurde je mij dat telegram?
En zij begint te vertellen.
Inspecteur Zopanje brengt de avond op
zijn kamer door. Hij heeft zijn koffer ver
der uitgepakt en tracht nu de kamer door
de schikking der meubelen zoveel mogelijk
naar zijn zin te maken en er iets persoon
lijks aan te geven. Als hij klaar is, doet
hij de schemerlamp aan en leest de Doorn-
se Koerier. Er staat een lang artikel in
over de dood van dr. Leidekker. Met
vreugde constateert Zopanje, dat men nog
niets weet van de ware gang van zaken.
Er staat in, dat de directeur thuis door een
hai'tverlamming getroffen is en spoedig
overleed. Een hartverlamming! Inspecteur
Zopanje trekt aan zijn pijp en lacht scham
per.
De klok op de schoorsteenmantel slaat
tien uur. Zopanje zal nog een kwartiertje
wachten, dan zal de onderdirecteur wel
thuis zijn. Hij bladert zijn notities door.
Het geeft hem geen gevoel van zekerheid.
Het is een voorzichtig aftasten.
Misschien dat Wij mans iets op te biech
ten heeft.
Dan hoort hij iemand aan de deur van
zijn kamer, 't Is mevrouw Van Hem.
Vergeet u niet de knip op de deur
te doen, als u thuiskomt, inspecteur? Ik
ga naar bed, zegt ze.
O, maar hier breken ze niet in hoor,
stelt Zopanje haar gerust.
Zeker omdat u hier woont. Nou, dat
is voor mij een reden om ééns zo voorzich
tig te zijn. U denkt er aan, hè?
Ja, mevrouw, ik zal er voor zorgen.
Goedennacht, inspecteur.
Goedennacht, mevrouw.
Hij hoort haar verder lopen. Ze gaat
niet de trap op, doch opent de deur aan
het andere eind van de gang. Even hoort
Zopanje de deur piepen. Dan is 't weer
stil in huis. Mevrouw Van Hem heeft de
kleine zijkamer aan de voorkant conclu
deert Zopanje voor hij zich weer in de
Doornse Koerier verdiept, dan zal juffrouw
Klaasje Bellen wel de grote kamer daar
naast bewonen.
Om tien over tien doet Zopanje de deur
achter zich dicht. Hij heeft zijn cape hoog
dichtgeknoopt, 't Is fris. De regen valt
koud op zijn gezicht en af en toe in zijn
hals. Zou het kouder gaan worden?
Singel 33, dat is het adres van Wijmans.
Hij zal wel slaperig zijn na zo'n lange reis.
Vreemde tijd anders om bij iemand aan
te komen. Maar het moet nu eenmaal.
De oneven nummers zijn aan de over
kant van de singel. Het huis kan niet ver
weg zijn, peinst Zopanje, als hij tegen alle
i'egelen van het verkeer in schuin over
steekt. Hij wordt echter in zijn verwach
ting teleurgesteld, het huis ligt meer dan
vijf minuten gaans van nummer 46 af. Het
is een rijzig herenhuis. Op het naambordje
staat Dr. L. J. Wijmans.
Hier is 't.
De bel is een ouderwetse trekbel, die
luid galmend overgaat, als Zopanje er on
gewild hard aan trekt. In de huiskamer
schrikt Wijmans er van op,
(Wordt vervolgd)
