4
De Nationale Herdenkingsavond
op 4 Mei in Haarlem
KLUIT
Middenstand niet te spreken over
vervroeging van het Bloemenfeest
RHEUMIN helpt!
Matrassenreparatie
E. G. J. v. d. WERFF ZOON
Dinsdag 25 April 1950
Haarlems Dagblad en Oprechte Haarlemsclie Courant
Wederom plechtigheden bij de plaatsen
waar verzetslieden vielen
Op Donderdag 4 Mei zullen ook in Haar
lem de gevallen Nederlandse en geallieer
de militairen, zeelieden en verzetsmensen
die hun leven ^aven voor de vrijheid van
ons land, worden herdacht.
Ongetwijfeld zullen in dit vijfde jaar na
onze bevrijding velen deelnemen aan de
stille tochten, die zullen plaats vinden naai
de fusilladeplaatsen aan de Dreef, aan de
Westergracht en bij de Jan Gijzenbrug. En
voor vele jonge Nederlanders, wanneer die
na jaren tropendienst in het vaderland te
rugkeerden, zal het wellicht de eerste en
gaarne aangegrepen gelegenheid zijn om
aan deze reeds traditie geworden stille
hulde aan de gevallenen deel te nemen.
Bij de genoemde plaatsen zal van 5 uur
af rondom het daar geplaatste monument
of kruis de erewacht worden betrokken
door militairen en burgers.
De gehele burgerij wordt verzocht, om
uur 's avonds de vlag half stok uit te
steken en vóór zonsondergang weer in te
halen.
Het programma van 7 uur 's avonds af
in 'de verschillende delen van de stad luidt
als volgt:
CENTRUM:
7.00 Herdenkingsbijeenkomst in de Grote
Kerk.
Sprekers: dr. W. J. Schuijt, oud
redacteur van „Christofoor", thans
secretaris der Parlementaire Enquête
Commissie; ds. E. Dijkhuis, Neder
lands Hervormd predikant. Orgel
spel door George Robert.
7.30 Einde van de bijeenkomst en opstel
ling voor de Stille Tocht van de
Oude Groenmarkt naar het monu
ment aan de Dreef. De stoet wordt
geopend door een corps tamboers
en pijpers, daarachter enkele dra
gers van kransen en bloemstukken,
de nabestaanden der gevallenen, ten
slotte de overige deelnemers zonder
onderscheid van rang of stand.
Route: Oude .Groenmarkt, Lange
Veerstraat, Kleine Houtstraat, Kleine
Houtweg, Baan, Dreef.
HAARLEM-OOST:
De bewoners van Haarlem-Oost, die
niet aan de bijeenkomst in de Grote
Kerk hebben deelgenomen, vormen
een stille stoet welke om 7.15 uur
van het Nagtzaamplein vertrekt en
op de Gedempte Oude Gracht achter
de stille stoet, die door de Kleine
Houtstraat trekt', aansluit.
HAARLEM-WEST:
7.30 Stille tochten van Hasselaersplein
en Karei van Manderstraat af naai
de Westergracht, waar voor de deel
nemers een gedeelte is gereserveerd-
Twee minuten algehele stilte. Kort
openingswoord.
De mannen-zangvereniging „Haar
lems Zanggenot" onder leiding van
de heer Potgieser, zingt „O bonu
Jesu" en „In memoria". Toespraak
door ds. A. J. van Rhijn, Ned. Herv.
predikant. „Harmonie Crescendo"
speelt „Wilt heden nu treden". Toe
spraak door pater H. Tijnagel, ka
pelaan. „Haarlems Zanggenot" zingt
„Ecce quomodo moritur". Kransleg-
legging door alle deelnemende ver
enigingen (opgave hiervoor Rolland
straat 68). „Wilhelmus" gespeeld
door Harmonie Crescendo, mede te
zingen 'door alle aanwezigen.
HAARLEM-NOORD:
7.20 Spaarnhovenplein: Opstellen der
deelnemers aan de stille tocht.
Vertrek naar het voorlopig monu
ment aan de Jan Gijzenbrug (voor
afgegaan door de Districtsband van
de N.P.V.).
8.00
7.20
ADVERTENTIE
MORGEN knnt U Uw invloed weer d
gelden op de te voeren politiek.
STEMT DAN ANTI-REVOLUTIONAIR
Mr. A. BRUCH
Hijst
Nico Hoogerwerf secretaris
van college van jury-eden
Dezer dagen kwam in Amsterdam een aan
tal dirigenten en componisten bijeen met het
doel een college van juryleden te stichten,
zowel op vocaal als instrumentaal terrein.
Na ampele bespreking traden alle aan
wezigen tot dit college toe, namelijk de heren
Jac. Bonset (Zandvoort), Theo van der Bijl
(Amsterdam), Hubert Cuypers (Amsterdam),
Eduard Plipse (Rotterdam), Willem Hespe
(Amsterdam), Nico Hoogerwerf (Haax-lem),
Olivier Koop (Overveen), Isr. J. Olman
(Den Haag), Fred. J. Roeske (Amsterdam),
Leo Smeets (Den Haag). Simon Terpstra
(Nijmegen), Toon Verhey (Heemstede). Al-
phons Vranlcen (Den Haag) en Otto de Vaal
(Rotterdam)
Het college stelt zich onder meer ten doel
bij zang- en muziekwedstrijden, alsmede bij
de keuze van .uit te voeren muziekwerken
adviserend, stimulerend en zo mogelijk rege
lend op te treden en de betreffende instanties
belangeloos van voorlichting te dienen. Ook
zal aandacht worden geschonken aan de
mogelijkheid jonge musici ^voor de zo moei
lijke taak van jury-lid geschikt te maken.
Het secretariaat wordt voorlopig waargeno
men door Nico Hoogerwerf te Haarlem. i
precies. Twee minuten stilte. (Het
signaal hiertoe zal door een ter
plaatse aanwezig zijnde Comman
dant gegeven worden).
Direct daarna: Aflossen van de ere
wacht.
1. Wilt heden nu treden, door R.K,
Harmonie „St. Caecilia"; 2. Kort
openingswoord van de voorzitter
Uitvoerend Comité; 3. Ecce quomodo
moritur, door koor van de St. Lidui-
nakerk; 4, Kort woord door ds. H.
v. d. Loos;5. Ases dood (harmonie).
Kranslesging.
6. Tenebrae factae sunt (koor): 7.
Kort woord door kapelaan P. Riep;
8. Wilhelmus (harmonie).
Défilé.
ADVERTENTIE
BEVAT HET HOOGSTE GEHALTE VITAMINE A EN O
VERKIEZING PROVINCIALE STATEN.
De voorzitter van het centraal -stembu
reau voor de verkiezing van de leden der
Provinciale Staten van Noordholland deelt
mede, dat indien tot vaststelling van de
uitslag van de verkiezing van de leden dei-
Provinciale Staten van Noordholland een
loting nodig is, deze zal geschieden in een
openbare zitting, welke zal worden gehou
den in het Stadhuis te Haarlem op Don
derdag 4 Mei 1950 te 4 uur n.m. De open
bare zitting tot het bekendmaken van de
uitslag van die verkiezing zal worden ge
houden in aansluiting op de hierboven be
doelde zitting.
ADVERTENTIE
Tracteer de kinderen
...en Uzelf!
*a»f"
sjs#
LEMCO
SUIKERWERKFABRIEK
ROTTERDAM
Grote Houtstraatvereniging hield jaarvergadering
Op de gisteravond gehouden 41ste jaar
vergadering van de Grote Houtstraatver
eniging is ernstige ontstemming tot uiting
gekomen over het besluit van „Haarlems
Bloei" de Blocmenweek dit jaar drie weken
te vervroegen.
De eerste dag van het Bloemenfeest zal
thans samenvallen met de eerste dag van
zomeruitverkoop, zodat de versiering
der straten in een schril contrast zal staan
tot de rommelige étalages die nu een keer
bij een uitverkoop behoren.
De leden van de Grote Houtstraatvereni
ging bleken in het bijzonder misnoegd over
het feit, dat het bestuur van de stichting
„Haarlems Bloei" de data van het
Bloemenfeest had verschoven zonder over
leg met de handeldrijvende middenstand.
In het algemeen was men de opvatting toe
gedaan dat de zomer toch al geen bijzonder
junstïge tijd is voor dergelijke evenemen
ten en men had het een verstandiger beleid
gevonden indien „Haarlems Bloei" zijn
feestweek tijdc-ns de bollentijd had ge
houden. Men voelde er veel voor te trach
ten in 1951 het Bollencorso ook door Haar
lem te laten trekken.
Het parkeerverbod kwam natuurlijk ook
weer ter sprake. Over de noodzaak en de
toepassing daarvan, alsmede over moge
lijke oplossingen liepen de meningen sterk
uiteen. De voorzitter der vereniging, de
heer J. Voogd, beloofde nogmaals bij de
Verkeerspolitie een beperkte parkeer-
jelegenheid voor de middag te bepleiten,
waarmee al veel zou zijn gewonnen.
De suggestie van een der leden om op de
deuren der winkels een bescheiden herin
nering aan het parkeerverbod en een dui
delijke verwijzing naar de dichtstbijzijnde
parkeerplaats aan te brengen vond een zeer
gunstig onthaal. Bovendien zal met de
K.N.A.C. worden gesproken over de
mogelijkheid in de organen van deze auto
mobilistenvereniging nog eens de aandacht
op de vigerende parkeerregeling te vesti
gen. Men was het erover eens, dat de na
delige gevolgen van het verbod slechts door
een nog groter dienstbetoon der winkeliers
zullen kunnen worden opgevangen en men
vond het minder fraai, dat collega's in
andei^ straten het parkeerverbod als lok
middel in de concurrentiestrijd hadden
[ebezigd.
De voorzitter zal een bezoek aan de
hoofdcommissaris afsteken om een beteu
geling van het euvel der baldadigheid, dat
vooral op Zater- en Zondagavonden erger
lijke afmetingen heeft aangenomen, te
bepleiten. „Een fatsoenlijk mens durft
's avonds niet meer door de Grote Hout
straat te komen. Hij wordt voortdurend
nagejouwd en lastig gevallen, waarbij de
meisjes en jongens voor de kwalijkste
woordkeus niet terugschrikken", zo luidde
de algemene klacht.
De vergadering besloot tot een flinke
contributieverhoging om de Grote Hout-
straatvereniging in staat te stellen haar
representatieve taak als organisatie die de
belangen van Haarlems voornaamste win
kelstraat moet behartigen, naar behoren te
kunnen vervullen.
De secretaris de heer Vogelzang, deed
tot genoegen der aanwezigen in zijn sma
kelijk jaarverslag de viering van het
veertigjarig bestaan der vereniging her
leven.
De penningmeester de heer G. M. Oord
werd décharge verleend voor zijn econo
misch beleid. Ondanks de grote kosten voor
de viering van het verenigingsjubileum
was het nadelig saldo tot een minimaal be
drag bepeerkt gebleven. De heren Spaar
garen en Borgelt werden als bestuursleden
herkozen.
De heer N. Mansel over de
Engelse „public schools"
Voor het genootschap Nederland-Engcland
hield de heer D. Mansel gisteravond in
Brinkmann een lezing over het meest En
gelse van alle Engelse verschijnselen: de
„public school". Het is niet eenvoudig daar
in een paar woorden een Nederlandse defi
nitie voor te geven, want dat zo'n school
niet op winst-basis wordt gedreven, dat de
leerlingen er nochtans een hoog kostgeld
moeten betalen en bijaldien voortkomen uit
de gegoede families, geeft nof allerminst het
karakter van deze belangrijke instellingen
weer. Dat zij belangrijk zijn ondanks het
feit dat nog geen 3 van de Britse school
gaande jeugd er haar opleiding krijgt
blijkt wel uit het hoge percentage van in
vloedrijke posten dat door de oud-leerlingen
van Eton, Winchester. Harrow en hoe deze
scholen nog meer mogen heten, wordt bezet.
De heer Mansel, die zelf onderwijzer is
van Winchester College, dat in 1382 door de
bisschop van Wickham werd gesticht, ver
telde aan de hand van de gang van zaken
op zijn school, iets meer van het door velen
verguisde en door anderen als ideaal be
schouwde systeem, dat in zo sterke mate
gedurende lange tijd zijn stempel heeft na
gelaten op een invloedrijk gedeelte van het
Britse volk. Maar hij begon daar niet aan
alvorens vermeld te hebben, dat Winchester
eigenlijk de moeder van het wereldberoemde
Eton is. omdat Eton pas 50 jaar later naar
het voorbeeld van Winchester werd opge
zet. Hij wees er op hoezeer het systeem de
nadruk legt op karakter-vorming. Het ver
blijf op deze „kostscholen" tussen andere
jongens dwingt de leerlingen tot saamhorig
heid en tot geven en nemen, zonder echter
afbreuk te doen aan het individualisme dat I
er juist wordt gerespecteerd binnen de gren
zen van de gemeenschap. De jongens leren I
er het criterium van het „fair-plav" kennen
en zij groeien op in de eerbied voor de goede
tradities, temidden waarvan zij leven,
heer Mansel wilde niet ontkennen dat die
onderwijs-principes wel eens verkeerd zijn
uitgelegd en loegepast, maar zoals hij ze
stelde, worden ze nog steeds op hun best
aangetroffen.
De spreker wilde evenmin verhelen
dat de veranderingen van de na-oorlogse tijd
het karakter van de scholen r.iet zouden be
ïnvloeden en hij achtte het een gelukkig ver
schijnsel dat de leiders van de „public
schools" trachten hun systeem bij de gewij
zigde omstandigheden aan te passen. Zij
staan daarbij echter voor de moeilijkheid
dat zij in ieder geval hun kostbare onaf
hankelijkheid willen bewaren. Deze scholen
kosten echter geld en waar men niet met
regeringssubsidies wil werken, is het niet zo
eenvoudig de scholen open te stellen voor
leerlingen wier ouders het schoolgeld niet
kunnen bekostigen. Toch worden op het
ogenblik reeds zulke leerlingen toegelaten
en de opleiding van deze jongens wordt be
kostigd uit fondsen waarin ook de overheid
bijdraagt. Het probleem samenvattend, zei
de heer Mansel. dat de ..public schools" vrij
willen blijven, maar er wel voor zullen wa
ken geïsoleerde eilandjes in een democra
tische wereld te worden.
De spreker illustreerde zijn lezing met een
serie lichtbeelden over Winchester College.
Hel valt niet mee al het materiaal, beno
digd voor de restauratie van een toren,
langs de trappen omhoog fe brengen.
Daarom heeft men voor de restauratie
werkzaamheden aan de Lieve Vrouwekcrk
te Breda aan de buitenkant van de toren
een speciale lift van ongeveer 75 meter
hoogte geconstrueerd, waarmee het mate
riaal aan- en afgevoerd kan worden.
ADVERTENTIE
2 O TABLETTEN 3 5 ct
ADVERTENTIE
'6 morgens gehaald, 's avonds gebracht
Van Marumslraat 18, Haarlem, Tel. 18900
Agenda voor Haarlem
DINSDAG 25 APRIL
StadsschouwburgSpaans ballet José
Greco, 8 uur.
Spruit en Bosstraat 7: Tentoonstelling van
bloemschilderijen 101, 26 (tot 8 Mei).
Palace: „Bittere rijst", 18 j„ 2, 4.30, 7 en 9.15
uur. Luxor: „Manon", 18 j„ 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „Zij kwamen bij dageraad".
18 j., 2.30, 7 en 9.15 uur. City: „Texas", 14 j.,
2.15. 4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „Het ver
raad ontmaskerd", 14 j„ 2.30, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt: „De schaduw uit het verleden",
18 j„ 2, 4.15. 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 26 APRIL
Bioieopen: Middag- en avondvoorstellingen.
JAARVERGADERING
De N.V. Algemene Noord-Hollandse Maat
schappij van Levensverzekering te Haarlem
hield haar jaarlijkse vergadering van aan
deelhouders.
Aan het door directeuren uitgebrachte
verslag ontlenen wij het volgende:
De stand van het verzekerd kapitaal, ver
meerderd niet de verzekerde rente, steeg per
31 December 1949 tot f40.533.680.
De premie-ontvangst over 1949 bedroeg
f 1.211.666.49.
De uitkeringen, eigen risico, beliepen
f 490.680,99.
De premie-reserve moest een verhoging
ondergaan van f 429.527,69.
Door deze verhoging komt de premie
reserve op de balans voor met een bedrag
van f9.328.053,79.
De rente-ontvangst bedroeg f331.035,53.
Gemiddeld werd een rente van 3,52 ré
gekweekt.
De onkosten bedroegen totaal f363.116,02.
De extra reserves werden gebracht op
f 277.600.
De sterfte had een gunstig verloop. De
waargenomen sterfte bleef 25,4 Té beneden
de berekende.
De vergadering hechtte, na prae-advies
van commissarissen, hare goedkeuring aan
de overgelegde Balans- en Winst- en Verlies
rekening, de directie dechargerend voor het
gevoer-'s beheer.
De voorstellen omtrent bij- en afschrij
vingen en winstverdeling werden aan
genomen.
Hef Emma-bloempje
Morgen, Woensdag, wordt
het verkocht in Haarlem en
Bloemendaal
Morgen, Woensdag, wordt in Haarlem en
Bloemendaal het Èmma-bloempje ver
kocht, waarvan de opbrengst ten goede
komt aan de Haarlemse vereniging tot be
strijding der tuberculose.
Verleden jaar was de opbrengst even
boven de f 10.000. Dit jaar rekent men op
I ten minste hetzelfde bedrag. Dat is ook
nodig, wil men op hetzelfde peil hulp kun
nen bieden. De opbrengst van de bloem
pjesdag wordt voornamelijk gebruikt voor
hulp in de gezinnen van lijders aan tuber
culose, voor aanschaffing van ledikanten,
beddegoed, ligstoelen, enzovoort, om te be
reiken dat de verpleging thuis zo doel
matig mogelijk is. Bovendien wordt aan
on- en minvermogenden een suppletie ge
geven op de verpleeggelden van sanatoria.
De tuberculosebestrijding' mag niet ver
slappen. Op dit ogenblik zijn er in Haarlem
1223 lijders aan die ziekte, waaronder niet
minder dan 623 gevallen zijn van open-
tuberculosc.
Om ook nu weer aan de f 10.000 te ko
men zijn vele giften nodig. In de regel zijn
dit kleine bijdragen, maar onder de dub
beltjes en kwartjes kunnen toch ook de
guldens en rijksdaalders niet gemist
worden.
Het parool moet Woensdag in de ge
meenten Haarlem en Bloemendaal zijn:
ieder een Emma-bloempje!
Er hebben zich ongeveer 400 collectanten
aangemeld. Twee klassen van de Rijks
kweekschool voor Onderwijzers verklaar
den zich o.a. bereid om te collecteren. Ook
de Brandweer trekt er weer op uit. Maar
toch kunnen er nog wat collectanten ge
plaatst worden. Wie nog helpen wil kan
zich Woensdagmorgen vroeg (het kantoor
is al om 7J/2 uur open!) aan het Consultatie
bureau aan de Ged. Oude Gracht te Haar
lem melden.
ADVERTENTIE
Ged. Oude Gracht 52 - Tel. 12762 - Vo dc kerk
Wij geven U een betrouwbaar advies
bij de aankoop van Uw
STOFZUIGER
BETALING IN OVERLEG
ADVERTENTIE
Taxi? Bel 1.2.3.4.S
AMSTERDAMSCKE RIJTUIG MIJ.
Stormschade in het centrum
De Haarlemse politie kreeg in de loop
van de nacht berichten van stormschade
in het centrum der stad. De op de hoek van
de Raaks en Gedempte Oude Gracht ge
plaatste gebakkraam werd midden op de
rijweg geplaatst, van de bovenverdieping
van perceel Grote Houtstraat 48vood is een
bloembak van twee meter lengte gevallen
en op de Grote Markt zijn uvee zonne
schermen afgewaaid. In een achtertuin van
een perceel aan het Kenaupark is een boom
ontworteld; de kruin van de boom viel
tegen een dakkapel, waardoor deze ver
nield werd.
Brand in een ijssalon
Vannacht om kwart voor twee werd de
Haarlemse brandweer gealarmeerd voor
een brandje in perceel Rijksstraatweg 238,
waar een ijssalon gevestigd is. Vermoede
lijk had een spoelster bij het verlaten der
zaak verzuimd de oven, waarin patates
frites gebakken worden, uit te schakelen,
waardoor de in de oven aanwezige olie
vlam vatte. De vlammen sloegen een meter
boven de oven uit, toen een agent van poli
tie voorbij het perceel reed. Later sprongen
door de hitte de etalageruiten. Een bewo
ner van het bovenperceel heeft de hoofd
schakelaar uitgeschakeld, 'waardoor de
vlammen verminderden. De inmiddels ge
waarschuwde brandweer heeft de brand
met zand geblust.
De oven werd door de brand beschadigd
en twee winkelruiten zijn vernield.
Ter gelegenheid van het Koninklijk bezoek aan Limburg wordt er in de gemeente-
grotten van Valkenburg een balletsjyookje opgevoerd, dat de geschiedenis van deze
grotUn in beeld brengt. Een scène uit het slottafereel.
Beeldende kunst
Schilderes van bloemen
Zaterdagmiddag heeft jhr. F. Teding van
Berkhout, voor een talrijk publiek, de ten
toonstelling van werken van mevrouw H.
Dingemans-Numans te harer huize. Spruit
en Bosstraat 7, met een van warme waar
dering getuigende rede geopend. Onder de
aanwezigen waren burgemeester Cremers
en diens echtgenote.
Het is een tentoonstelling die deze schil
derijen in het milieu laat waar ze behoren:
een intieme, met smaak ingerichte wo
ning. Men vindt ze op de rez-de-chaussée,
in het trappenhuis en op de tweede ver
dieping. Men werpt terloops een blik op
de landschappen van wijlen W. Dinge-
mans Sr. met taferelen uit het boerenbe
drijf en van Waalco Dingemans Jr. (bij
voorbeeld op diens aardige „Slottuin",
waar men op het grasveld de schim van
een wandelend vrouwefiguurtje ontwaart
in 't wit, met witte parasol en wit kees
hondje, eigenlijk reëler dan iedere wer
kelijkheid.
Maar de hoofdschotel vormt het werk
van mevrouw Henriëtte Dingemans-Nu
mans, die geheel is opgegaan in het schil
deren van bloemen, hetzij geordend als
een stilleven, hetzij als stukje vrije natuur.
Men komt onder de indruk van haar on
vermoeibare liefde voor Flora's kinderen.
Elk werk is blijkbaar voor de kunstena
res een nieuwe evenement. Men vindt er
onder meer een groot schilderij met witte
bloesems, die van rechts naar links over
het schilderij gaan. Het is, na urenlang
vertoeven tussen bloeiende bomen, geheel
uit fantasie geschapen. Dan merkt men
ineens hoe subtiel de gang van elk takje
is weergegeven, wat een rustende veer
kracht hier gesuggereerd wordt: een insect
zou net u niet beter kunnen vertellen.
De verscheidenheid van de bloemenwe
reld is hier waardig weergegeven: dotter
bloemen, druifjes, prunus, sneeuwklokjes,
appelbloesems, winter-aconietjes, klap-
roosjes, geraniums, paarse irissen, bessen,
frésia's, wilde roosjes, lissen, kardinaals
mutsjes, petunia's, afrikaantjes, pijpkruid,
goudsbloemen haalt uw hart maar op!
Men zoekt tenslotte hulp bij de dichters,
die deze rijkdom eveneens vermogen weer
te geven, maar dan in woorden. Bij het
naar huis gaan denkt men aan J. H. Leo
polds: wufte overvloed van de hangkelken,
voortvluchtigheid der azalea's, somber-
starende pioenen, onverlette leliën, sobere
anemonen, fijn uitgeveerde anjers, steke
lige ranken der bramen, de goedgunstige
margriet, de nadenkende violen.
Eén algemene opmerking tot besluit. We
zouden de weergave der bloemen soms iets
impressionistischer wensen in de trant
van Manet's witte pioenen, zélfs al zou dit
aan het minutieuze enige afbreuk doen.
H. SCHMIDT DEGENER
Amateurtoneel
„Toneelgroep SZ" bracht
„Schorpioenen en millioenen"
Nadat de letterlievende vereniging „J. J.
Cremer" er vorige week reeds haar krach
ten op geprobeerd had, kwam thans de
„Toneelgroep S. Z." (voor Sociale Zaken)
voor het voetlicht met „Schorpioenen en
millioenen" van Henk Bakker en Ed Ter-
lingen, een griezel-melodrama, dat geen
andere pretenties heeft dan het bezorgen
van een zo groot mogelijke portie koude
rillingen aan een niet al te critisch pu
bliek, in welke opzet de auteurs, ondanks
het kwistig gebruik van alle geijkte hulp
middelen, als folterkelders en bloedhonden
vermomde politiemannen en reutelende
doodskreten, slechts zeer ten dele slagen.
Een thriller als deze, waarin van een logi
sche ontwikkeling van handeling en ka-
akters uiteraard geen sprake is, kan
alleen blijven boeien als alle opeen
gestapelde onwaarschijnlijkheden met
vaart „overspeeld" worden, maar dat eist
een toneelroutine die een gemiddeld ama
teur-gezelschap slechts zelden op kan
brengen. Individueel waren er nochtans
zeer goede typeringen bij de opvoering, die
S.Z. gisteravond in gebouw St. Bavo van
dit stuk gaf; vooral Bas Blijkers vertol
king van de figuur van de sinistere Chi
nese pseudo-dokter en de goed volgehou
den dreiging die hij in zijn verdraaide
stem wist te leggen, vielen te prijzen. Fré-
derique Stoer ails de huishoudster-in-non-
nenpij chargeerde iets te veel en de schurk
achtige secretaris van Carel Schouten
bleef te vlak. Dit laatste geldt in meerdere
of mindere mate ook voor de rest van de
bezetting, met. uitzondering alleen van
Jan de Keyer, die met zijn bizonder vlotte
rake typering van de uitgekookte detec
tive het beste 'van de avond had.
Jammer dat er aan de spanning die er
ongetwijfeld was ondanks de gesignaleer
de tekortkomingen van stuk en spelers,
hier en daar nog al wat afbreuk gedaan
werd door versprekingen en onvoldoende
rolkennis.
Jubileum D. C. van den Heuvel
Op 1 Mei hoopt de heer D. C. van den I
Heuvel, hoofd van de Christelijke school
voor lager onderwijs „Tyo H van Eeghcn-
instituut" aan de Van Lennepweg in Aer-
denhout de dag te vieren, dat h(j veertig jaar
bij het onderwijs werkzaam is. Twintig jaar
is hij hoofd van het instituut in Aerdenhout
Toneel
„De Zottin van Chaillot"
Fantastische improvisatie
van Jean Giraudoux
Jean Giraudoux, ambtenaar bij dc bui
tenlandse dienst van Frankrijk op verschil
lende hoge posten, in dc regering Daladier
minister van Voorlichting, is in Jan. 1944
op nog geen zestig-jarige leeftijd overle
den. Niet zijn diplomatieke successen ech
ter zullen zijn naam voor het nageslacht
bewaren, doch veeleer zijn reputatie als
toneelschrijver Men verwachtte dat hij
de Racine of de Beaumarchais van deze
eeuw zou worden. Onnoemelijk veel had
hij daarbij te danken aan de samenwer
king met de acteur en regisseur Louis
Jouvet, die hem inspireerde tot zijn voor
lopige en helaas niet overtroffen meester
werken ..Geen oorlog om Troje" en „Am
phitryon 38". Zijn eerste stuk dat dc plan
ken bereikte dateert uit 1928, maar voor
dien had hij reeds ongeveer dertig publi
caties, waaronder vele romans, doen ver
schijnen. Zijn laatste spel, de fantastische
improvisatie „De Zottin van Chaillot"
voltooide hij kort voor zijn dood. Gister
avond gaf het Amsterdams Toneelgezel
schap er in de Haarlemse Schouwburg een
met grote aandacht gevolgde abonnements
voorstelling van.
Men vindt er al zijn kwaliteiten in ver
enigd: de koorddansende gang van zijn
gewaagde gedachten, waarbij een zeldzaam
gevoel voor evenwicht hem altijd op het
nippertje voor struikelen behoedde, een
wat precieuze doch niettemin voortdurend
dichterlijke taalbeheersing en een vaak
verrassend originele verbeeldingskracht.
Maar op de één of andere manier beant
woordt dit stuk niet geheel aan zijn be
doelingen. Men kan zelfs zeggen dat het
tenslotte is uitgelopen op een mislukking,
die begint op het moment dat de logica
van liet normale leven zijn tol komt op
eisen.
Giraudoux ging uit van een stoutmoedig
thema: het uit de weg ruimen van de pro
fiteurs en oplichters, kortom der destruc
tieve elementen in de samenleving, door
de verdedigers der humaniteit, de zoekers
naar „een wereld waarin je gelukkig kunt
zijn met wat je hebt". Aan de ene kant
staan, in een scherp-onthullend satiriek
daglicht, de doortrapte geldmagnaten, de
misdadige ondernemers en hun onper
soonlijke handlangers, die een „bankver-
eniging voor de exploratie van onder
gronds Parijs" oprichten om petroleum te
boren. Het is met hun gevoelens „even
treurig gesteld als met hun producten".
Onder de hand van Giraudoux zijn het
groteske marionetten van hun meedogen
loze hebzucht geworden. De tegenpartij is
samengesteld uit nuttelozen en dwazen:
de voddenraper, de liedjeszangef, de
straatventer en het bloemenmeisje, onder
aanvoering van de zottinnen van de wij
ken Chaillot, Passy en Saint Sulpice, die
door een symbolische vernietiging van het
kwaad de reiniging der bedreigde maat
schappij verrichten. Deze vrouwen en
straattypen, inderdaad vaak aandoenlijk
in hun pathetiek zoals in het programma
wordt opgemerkt, zijn met een zachte
humor getekend als draagsters der men
selijke waardigheid in een totaal ontzinde
wereld.
De opvoerenden stonden voor de buiten
gewoon moeilijke taak om het paradoxale
proces in het tweede gedeelte, de verdedi
ging van de rijken door een welbespraakte
bedelaar, als dramatische werkelijkheid in
de onwerkelijkheid van de situatie te plaat
sen. Om het fabelachtige aanvaardbaar te
maken, was een nonchalantere speeltrant
nodig. Niet voor niets ontwierp Christian
Bérard voor het eerste deel een volkomen
transparant en lumineus décor, Giraudoux
immers probeerde door de realiteit heen
te kijken, op zoek naar een symbolische
kern die hij met vluchtige arabesken ver
sierde, ter aanduiding van persoonlijke
kenmerken. Dit weer te geven gelukte Paul
Huf, Frits van Dijk, Jacques Snoek en Kees
van Iersel slechts ten dele. Zij bleven te
concreet aanwezig en waren te weinig
de belichaming van kwaadaardige denk
beelden, waarmee een geestig schrijver
zich vermaakte.
Charlotte Kohier speelde de titelrol van
de zich gravin Aurélie noemende zottin
van Chaillot met een verbluffende virtuo
siteit, maar met te weinig autoriteit. In dit
laatste opzicht was mevrouw Jacqueline
Royaards-Sandberg veel sterker. Raymond
Oosthout verkeert bij het A.T.G. steeds
weer in het nadeel, dat hij voor te zware
opdrachten wordt gesteld. Zijn drenkeling
uit de Seine was vlak en onbeduidend. Jo
Sternheim moet genoemd worden als de
voddenraper, Elise Hoomans als de onge
trouwd gebleven derde zottin en Mies Ha-
gens als het mooie dienstertje.
Als de totaalindruk niet geheel bevre
digde, kan kwam dat echter vooral door de
schrijver, die volstond met het presenteren
van een merkwaardig gesteld probleem,
zich bedienend van te nadrukkelijke sym
bolen om het spel zo onbekommerd' te kun
nen volhouden. DAVID KONING.
ADVERTENTIE
Ieder meubelstuk wordt door ons ver-
voerd, verpakt in dekens. En wij geven
U alleen vakkundig en betrouwbaar
personeel.
Profiteerde U reeds van onze service? g
Besteldienst A-B-C., Barrevoctcslraat 2 n
Haarlem. Tel. 18428, Na 6 u. 14810, 14155 m
BBBBüBBBiBIBilQSlBiDill
Burgerlijke stand van Haarlem
HAARLEM, 21 April 1950
BEVALLEN van een zoon: 19 April: S. M.
WubbelsLut. D. Hirs—Groeneveld. D.
Meijerde Landmeter. 20 April: P. Prinsen—
Joppe. C. M. de GraaftDekker. 21 April: M.
van DammeSchraal. A. KlaverRan. M. J.
E. KlunhaarWouters. C. de Graafvan
den Goorbergh.
BEVALLEN van een dochter: 20 April: J.
J. CornetBlankestein. T. E. Otten—Siepkes.
21 April. E. H. Prastvan Straaten. J. M.
los—Klerk. H. Wiltebol—Smits.
OVERLEDEN: 19 April: W. Miesijerus
Kruijer, 81 j„ Johan de Witlaan. H. C. Heems
kerk. 4 mnd„ Raamsingel.
HAARLEM. 14 April 1950
ONDERTROUWD: 24 April D. Beers en
E. M. Meijer.
BEVALLEN van een 2oon: 21 April J. T.
van der Tuin-Lucas. 22 April C. T. Küijper-
VanBruggen, J. G. Bos-Bruijns, G. A. Goed-
koop-Theel, C. C. Hennequin-de Kuiper,
D. M. J. J. Plantinga-Alders, C. M. Koele-
meijer-Barten, C. P. Stringer-Van Dam. 23
April A. M. van Bergen-Schmitz. 24 April M.
M. Passchier-Van der Ilauw, F. F. M. van
Kampen-Huurman, M. H. A.' Kokkelkoren-
Van der Tuijn.
BEVALLEN van een dochter: 22 April J.
Boschman-Blaauwboer, J. Lefeber-Maurits,
G. J. T Beelen-Ten Berge, M. Visser-Kieft.
23 April M. van Strien-De Vink. G. H. Hout-
huijzen-Dijkstra. H. C. Eikendal-Zeeman. E.
M. Groen-Blaak. C. NL Wanningen-Alta.
24 April H M. T. Baars-Dijkhoff.
OVERLEDEN: 21 April J. Grippeling-De
Jong. 60 j., Kamperlaan. 22 April M. Berre-
voets-Waterland. 57 j., Hazepaterslaan: J. G.
Knape. 72 j„ Nagtzaamstraat; W. F. Nijland,
70 j., Hazepaterslaan.
