DE SUPER MARGARINE
Op drie plaatsen in Haarlem en omgeving
zijn Donderdag gedenkplaten onthuld
TAXI 18000
Haarlem herdacht de gevallenen
Zaterdag 6 Mei 1950
Haarlems Dagblad en Oprechte Haarlemsclie Courant
3
de herdenking op de Westergracht als
vertegenwoordiger van het gemeentebe
stuur bij.
Erebegraafplaats
Een stoet van honderden zwijgende
mensen trok Donderdagavond om zeven
uur, voorafgegaan door tamboers der pad
vinders, over de Zeeweg naar de Erebe
graafplaats.
De tocht duurde bijna een uur en allen
waren juist op de begraafplaats aange
komen, toen trompetgeschal de twee mi
nuten stilte inluidde.
Tevoren had een korte herdenkings
plechtigheid plaatsgevonden in het ge
bouw van Publieke Werken aan de Brou-
werskolkweg te Overveen.
„Wij moeten herdenken in het besef, dat
de gevallenen de toorts der vaderlands
liefde vlammend hebben opgeheven", al
dus pastoor J. Th. van Galen. „Zij hebben
zich aan ons verplicht, door hun leven
voor het vaderland te geven. De zwijg
zaamheid, die wij straks zullen betrachten,
kenmerkt de eenzaamheid, die zij hadden
op het ogenblik, vlak voordat de executie
plaats had."
Dr. J. L. Koole, Gereformeerd predikant,
VOna het tragisch, dat er thans weer ge
beden moet wordfen voor de vrede. Voor
de vrede zijn degenen, die we nu herden
ken, gevallen. Ze hebben gestreden voor
de vrijheid en droegen de vrijheid al in
hun hart; ze hoopten op vrede en hadden
de vrede al in zich. Zij stonden sterk in
het geloof voor de goede zaak. „De beste
manier om hen te eren is van hen te
leren", aldus besloot Dr. Koole.
Muzikale medewerking werd verleend
door het Aerdenhouts Vrouwenkoor onder
leidipg van Albert de Klerk. Het zong het
„Gebed voor de Vrede" op tekst van Dul
laert met muziek van Sas Bunge.
Met het zingen van het zesde couplet
van het Wilhelmus werd dit gedeelte der
plechtigheid besloten.
Hierna vertrok de stoet. De nabestaan
den der slachtoffers liepen in de voorste
gelederen. Op de duinweg, die de Zeeweg
met de Erebegraafplaats verbindt, stond
een erewacht van de sportschool CIOS uit
Overveen opgesteld. In de stoet liepen o.a.
jhr. mr. C. J. A. den Tex en mr. P. F. Th.
Rohling, respectievelijk burgemeester en
wethouder van Bloemendaal, mee.
In Heemstede
Ook de dodenherdenking in Heemstede
droeg eer^zeer indrukwekkend karakter.
Op de vastgestelde tijd verzamelden hon
derden personen van alle rangen en stan
den zich voor de Stille tocht die meer dan
ooit deze naam waardig was. Om iets voor
acht uur was de stoet bij het monument
aan de Vrijheïdsdreef aangekomen, waar
precies acht uur de twee minuten stilte in
acht werd genomen. De burgemeester
legde daarna namens het gemeentebestuur
een bloemstuk bij het monument en een
mannenkoor zong vervolgens een toepas
selijk lied, waarna de plechtigheid werd
besloten met het gezamenlijk zingen van
hel Wilhelmus.
Langs de gehele Vrijheidsdreef stonden
leden van de verschillende jeugdorgani
saties die elk een brandende fakkel in de
hand hielden, als symbool van de herwon
nen vrijheid. Bij de invallende duisternis
maakte dit een machtige indruk. Tussen
deze dubbele haag van brandende fakkels
door trok de stoet naar de Molenlaan,
waar hij werd ontbonden.
Ook bij de herdenkingssteen in de Jac.
v. Campenstraat was een jeugdige inge
zetene met een brandende fakkel ge
plaatst.
Onder de indruk van deze plechtige her
denking welke ook in de kerken grote be
langstelling had, ging de menigte stil weer'
huiswaarts.
In Bennebroëk
In Bennebroek trok Donderdagavond
tegen acht uur een grote stoet zich naar
het monument aan de Bennebroekerlaan.
Hier gaf een trompetsignaal het sein voor
de twee minuten stilte welke door alle
aanwezigen strikt in acht werd genomen.
Bepaald hinderlijk was het alleen, dat op
de Rijksstraatweg toch nog enige auto's
passeerden.
Na de stilte zong het RK Kerkoor onder
leiding van de heer Louk Nelissen op bui
tengewone wijze „Ecce quo modo moritur"
waarna op verzoek van de burgemeester
gezamenlijk 'en met begeleiding van het
Fanfarecorps „Kunst na Arbeid" de eerste
coupletten van het Wilhelmus werden ge
zongen. Daarna werden kransen gelegd
door het gemeentebestuur, de Buurtver
eniging „Wilhelmina", de RK Verkenners
en de Gidsen en vervolgens door verschil
lende aanwezigen.
De belangstelling was groter dan ooit
en van de zijde der deelnemers en aan
wezigen heeft geen enkele wanklank het
plechtige karakter van deze herdenking
gestoord.
Tijdens een korte en indrukwekkende
plechtigheid heeft burgemeester mr. P.
O. F. M. Cremers Donderdagmiddag in
het politiebureau aan de Smedestraat de
gedenkplaat onthuld, waarop de namen
staan van dezes Haarlemse politieman
nen, die in de oorlog om het leven zijn
gekomen. Voor de onthulling hield adju
dant H. L. Spee een rede, waarin hij zeiae
dat het gehele corps met eerbied aan zijn
gevallen kameraden denkt. Hij zeide te
w eten, dat er mensen zijn die menen dat
de politie in de oorlog haar vaderlandse
plicht niet heeft gedaan, maar wees er op,
dat deze zes namen er het bewijs van
vormen, dat dit wel is geschied. Met inzet
van hun leven hebben talloze politieman
nen het verzet gesteund waar zij konden
en er zijn velen, die door het oog van de
naald gekropen zijn. Hij sprak als zijn
overtuiging uit, dat wanneer Nederland
zich onverhoopt voor een herhaling van
deze sombere jaren geplaatst zou zien, de
politie wederom zal weten waar haar
plaats is. Na zijn rede verzocht hij bur
gemeester Cremers de onthulling van de
gedenksteen te willen verrichten en de
genodigden, waaronder de nabestaanden
van de gevallenen, begaven zich naar de
gang, waar de steen is aangebracht.
Alvorens tot de onthulling over te gaa
zei de burgemeester dat dit gedenkteken
een opwekking en een waarschuwing in
houdt. Hel wekt op tot herdenking van
en gebed voor degenen die hun leven veil
hadden voor hun medemensen, maar het
is een waarschuwing dat wij er voor
moeten zorgen, dat een zo afschuwelijke
oorlog zich nooit meer mag herhalen. Hij
schoof daarna de rood-wit-blauwe vlag
voor de steen weg, waarop de namen
staan van F. C. Bultje, J. Grit, G. Qui-
vooi, G. Schaapman, B. A. Witteman en
J. C. Zijdeveld, en gaf daarmee het teken
voor een korte tijd van diepe stilte, waar
in iedereen in gedachten verwijlde bij de
gevallenen.
Adjudant Spee droeg daarna de steen
namens de monument-commissie over aan
de corpschef, hoofd-commissaris J. J. Fon-
tijne. In een korte toespraak zei deze
laatste dat hij er voor zal zorgen dat de
steen met alle liefde en piëteit zal worden
omringd en dat deze op zijn ere-plaats
voortdurend zal herinneren aan het voor
beeld dat deze mannen gaven. Ook hij
wees er op dat de politie wanneer het
weer zo ver mocht komen alles zal doen
om de vrijheid van het Nederlandse volk
te beschermen.
De plechtigheid werd besloten met het
Wilhelmus.
In het Kennemer Lyceum
In het Kennemer Lyceum is een ge
denkplaat aangebracht, vervaardigd door
de beeldhouwster Nel Bakema, waarop
de namen gebeiteld zijn van alle leden
van de schoolgemeenschap die als slacht
offers van ae oorlog het leven lieten. De
plaat is van Franse kalksteen (Euville)
en heeft een afmeting van 1.50 meter bij
1,15 meter. De drie en zestig namen zijn
in drie rijen verdeeld. In een medaillon
Dodenherdenking
Tot nog toe heeft men zich in Hillegom
afzijdig gehouden van de herdenking der
doden. De oorzaak lag wel hoofdzakelijk in
de misère om het monument voor de ge
vallenen, waarvoor indertijd een bedrag
bijeen is gebracht. Thans echter heeft het
gemeentebestuur in het Wilhelminaplant-
soen een 'eenvoudig houten kruis als tijde
lijk monument doen plaatsen en dit jaar
veor het eerst was een stille tocht naar dit
monument voorbereid.
In diepe stilte, zonder vlaggen of muziek,
schreed een lange stoel} van burgers, met
het voltallig gemeentebestuur aan het
hoofd, door het dorp naar het plantsoen,
waar eveneens velen stonden opgesteld.
Tijdens de tocht luidden de klokken van
alle kerken. Nadat de twee minuten stilte
in acht genomen waren, werd namens het
gemeentebestuur een krans bij het monu
ment gelegd, waarna vele andere kransen
en bloemen volgden. Ruim een kwartier
duurde het voorbijtrekken van de zwijgen
de stoet.
Na afloop werden in de R.K. kerkgebou
wen herdenkingsdiensten gehoudéh en in
de Nederlands Hervormde Kerk een inter
kerkelijke dienst.
ADVERTENTIE
ING. BUREAU „DE MAGNEET"
KLEINE HOUTSTRAAT 37 - HAARLEM
RADIO TELEVISIE -
ELECTR. ONDERDELEN
Erkende Philips en Erres Service
Philips radio-apparaten event, in huurkoop
bovenaan is een knielende jongeling ge
beiteld symboliserend het offer van
lichaam en ziel. Om de geknielde figuur
heen, een groot aureool vormend, staat
in imposante letters een regel uit het
Wilhelmus „Den Vaderlant ghetrouwe".
Donderdagmiddag is de gedenkplaat
onthuld. Vooraf kwamen de nabestaanden
van de gevallenen in de aula bijeen. Daar
waren ook aanwezig prof. dr. A. W. de
Groot, president-curator, jhr. mr. C. J. A.
den Tex, oud-president-curator, curato
ren, leden van het schoolbestuur, leraren
en afgevaardigden van de leerlingen.
De rector van het Kennemer Lyceum
de heer E. van Meir hield een korte her
denkingsrede, waarin hij meedeelde welke
werkzaamheden illegale werkers van de
schoolgemeenschap hebben verricht en
hoe zij, voor zover dat bekend geworden
is. overleden zijn. Er waren slachtoffers
van bombardementen, anderen stierven
van uitputting in kampen en dan zijn er
voor het vuurpeloton neergeschoten. Dooi
de namen van de gevallenen in de steen
te beitelen wordt hun nagedachtenis ge-
eerd.
Hierna onthulden mevrouw D. van der
BreggenSpillenaar Bilgen, wier echtge
noot curator is geweest en in een kamp is
omgekomen en mevrouw PrinsWerker,
oud-curatricc wier zoons overleden zijn,
de gedenkplaat, waarna ir. J. J. Prins
namens de nabestaanden woorden van
dank sprak.
Namens het schoolbestuur legde de heer
A. D. Strumphler een bloemstuk bij de
steen.
Evenals andere jaren begaven leraren
en leerlingen zich te voet naar de erebe
graafplaats aan de Zeeweg, waar de leraar
D. de Geus en de leerlingen A. en H. Prins
en H. Sturm begraven liggen. Kransen
zijn op de graven gelegd.
Onthulling van monument
bij Lutnerse kerk
Voor de Lutherse kerk op het Kerk
plein werd Donderdagavond een gedenk
steen onthuld, waarin de namen staan ge
grift van de leden en doopleden der kerk,
Nadat burgemeester Cremers Zaterdag
middag de gedenksteen in het politie-
bzireau in de Smedestraat had onthuld,
waarop de namen slaan van de zes Haar
lemse corpsleden, die in de oorlog om het
leven kwamen, legden twee collega's een
krans namens het corps.
die in de oorlogsjaren vielen als slacht
offer van bezetting en ondergronds verzet.
Velen waren reeds om kwart voor acht
voor de kerk bijeengekomen en terwijl
over Haarlem de klokken beierden, ont
hulde ds. C. II. Brandt de steen en een
klein meisje legde wat witte bloemen neer.
Daarna wachtte iedereen met ontbloot
hoofd tot het gebeier der klokken zou zijn
verstorven en de twee minuten stilte be
gonnen.
De plechtigheid werd besloten met een
korte bidstond in de kerk, waarin ds. C.
H. Brandt cn ds. W. Spliethoff voorgingen.
Kranslegging op Dreef
Donderdagmiddag heeft pater Loob OFM
namens de Bond zonder Naam een krans
gelegd bij het monument op de Dreef. Hij
hield daarbij een korte toespraak, waarin
hij eerbiedig herinnerde aan de gevallenen
die alles gaven. De korte plechtigheid
werd besloten met gebed.
Op de militaire begraafplaats op de Grebbeberg in Rhenen vond Donderdagmorgen
een plechtige dodenherdenking plaats. De chef van de Generale Staf, generaal mr.
H. J. Kruislegt een krans bij het ere-kruis.
Generaal Kruis:
„Wij moeten de les van
1940 begrijpen"
Dodenherdenking
op de Grebbeberg
Donderdag zijn op de miltaire begraaf
plaats „Grebbeberg" te Rhenen de geval
lenen herdacht. Vele militaire en burger
lijke autoriteiten, onder wie de generaal
b. d. H. G. Winkelman en de Commissaris
der Koningin in de provincie Utrecht, de
heer M. A. Reinalda, waren hierbij aan
wezig. Voorts waren er deputaties van het
K.N.Ï.L., de Koninklijke Marine, de Ko
ninklijke Landmacht, de Vereniging 8ste
Regiment Infanterie, de Burgerlijke Strijd
krachten, de brigade Prinses Irene en de
Luchtstrijdkrachten.
VAN OUDSHER WETTIG BESCHERMD
GEWAARBORGD GEHALTE VITAMINEN A/+ D
P.T.T. herdacht haar doden
Donderdag herdachten de ambtenaren
van het Haarlems P.T.T.-kantoor hun ge
vallen collega's. Het Postaal Mannenkoor
zong het Ecco quomodo Moritur, waarna
de directeur van het Post- en Telegraaf
kantoor, de heer C. Bakker in bijzijn van
de nabestaanden en ambtenaren een korte
toespraak hield.
Nadat spreker aan de voet van de ge
denksteen namens de ambtenaren een
krans had gelegd en een minuut stilte in
acht was genomen, werd de plechtigheid
met het zingen van O Jesu Chrisli. beslo
ten.
In het stationspostkantoor aan de Bal
juwslaan leidde de chef, de heer A. Dekker,
een korte plechtigheid.
Kampvuurspel uitgesteld
tot vanavond en Zondag
Het kampvuurspel op Sehapenduinen te
Bloemendaal van de afdeling Haarlem van
de Nederlandse Padvinders moest Vrijdag
avond worden afgelast. Het is uitgesteld
tot heden, Zaterdagavond en morgen zal
het spel voor de tweede keer worden ge
geven.
Nieuwe machinefabriek
te Haarlem
Met een maatschappelijk kapitaal van
400.000 verdeeld in 399 gewone aandelen
a 1000 en 10 prioriteitsaandelen a 100
is opgericht de N.V. Haarlemse Machine
fabriek en Handelmaatschappij „Prima" te
Haarlem. Het doel is de fabricage en repa
ratie van, alsmede de handel in machines,
instrumenten en de onderdelen daarvan.
Geplaatst en in contanten volgestort zijn
79 gewone- en alle prioriteitsaandelen. Di
recteur is de heer H. J. M. Venker. De
fabriek is gevestigd Spoorwegstraat 3.
ETALAGESCHOOL
Op de Etalageschool Haarlem onder
auspiciën van de R.K. Middenstand wer
den Donderdagavond de diploma's voor het
cursusjaar 1949-50 van de cursussen „lak
en plakkaatschrift" en „étaleren-decore
ren" uitgereikt.
Aan 58 cursisten kon een diploma wor
den uitgereikt, waaronder 15 met de aan
tekening „zeer goed" en 8 met „uitmun
tend".
Vier communistische leden voor
Provinciale Staten aangewezen
Onder leiding van burgemeester mr. P.
F. M. Cremers hield het Centraal stem
bureau voor de verkiezing van de leden
der Provinciale Staten van Noordholland
een openbare vergadering in het
Stadhuis. Geloot moest worden voor
vier plaatsen voor de Communistische
partij (bloklijst „Vrede en brood"). De
heer Gortzak was gekozen voor de kies
kringen 1, 4, 5, 6 en 7. Bij loting werd
bepaald, dat hij gekozen werd voor kies
kring 7. Voor kieskring I werd daarna
aangewezen de heer P. K. Volkers uit
Langedijk, voor kieskring 4 de heer J.
Brasser uit Krommenie en voor de kies
kringen 5 en 6 de heer P. S. Polak uit
Amsterdam. Na loting werd bepaald, dat
deze gekozen werd verklaard voor kies
kring 6 en voor de andere kieskring werd
aangewezen de heer P. Kuiper uit Wor-
merveer.
Nadat de definitieve uitslag bekend
was gemaakt dankte de voorzitter de amb
tenaren van de afdeling verkiezingen van
het Stadhuis voor de werkzaamheden,
welke zij voor de verkiezingen hebben
verricht.
Ter weerszijden van de hoofdingang
stond een erewacht, gevormd door de
vierde verbindingscompagnie uit Haarlem.
Naast het grote herinncringskruis op het
middengedeelte van het kerkhof hing de
nationale driekleur halfstok.
Namens de minister van Oorlog, die door
een vergadering van de ministerraad was
verhinderd aanwezig te zijn, sprak gene
raal mr. H. J. Kruis de herdenkingsrede
uit. „Wij herdenken de doden van de Mei
dagen van 1940, aldus de generaal, de do
den van de Grebbeberg, die nu bijna tien
jaar geleden vielen in een schier hope
loze strijd. Wij herdenken ook allen, die
na hen zijn gevallen. Wij danken hen voor
de lessen, die zij ons hebben geleerd. Zij
hebben getoond het eigen belang te kun
nen achterstellen bij het belang van ons
allen.
Thans wordt de wereld bedreigd met een
onweer. Als het losbarst moeten wij sterk
zijn en vol vertrouwen. Wij zijn aan onze
doden verplicht onze bc.ste krachten te
geven aan de gemeenschap, in ons belang
en hun ter ere. Zij, die wij herdenken, be
hoorden tot een strijdmacht, die niet was
opgewassen tegen de geweldige overmacht.
Zij hebben ons de weg geleerd voor de
toekomst, zij hebben ons geleerd niet de
zelfde fouten te begaan. Toen stonden wij
alleen. Nu en in de toekomst staan wij
schouder aan schouder met grote en sterke
volken. Deze internationale samenwerking
is de weg naar het behoud van rie vrede.
Als wij de grote les van Mei 1940 hebben
begrepen, dan zullen wij ons doel berei
ken. Mocht die les niet begrepen zijn, dan
zijn zij gestorven om slechts voor één keer
onze eer te redden. Moge de Almachtige
helpen", aldus besloot generaal Kruis, „om
de goede weg te vinden. Mogen onze cloden
in vrede rusten".
Luitenant-kolonel jhr. D. J. A. A. van
Lawick van Pabst legde hierna namens de
Koningin en de Prins der Nederlanden
een krans aan de voet van het kruis. Gene
raal Kruis eerde de gevallenen met een
kranslegging namens de Nederlandse rege
ring.
Generaal-majoor D. A. van Hilten legde
een krans van de Koninklijke Landmacht.
Verder werden kransen gelegd namens de
luchtstrijdkrachten, het K.N.I.L., de bri
gade Prinses Irene, de vereniging 8 R.I„
de stichting Oorlogsgraven, de Bond Ne
derlandse Militaire Oorlogsslachtoffers, de
Bond Nederlandse Militaire Oorlogsinvali
den, de Nederlandse Militaire Bond van
Oud-strijders en het Mobilisatiekruis en
de stichting Leger-monument „Grebbe
berg".
Tot slot werden twee minuten van stilte
in acht genomen, waarna de plechtigheid
met het Wilhelmus, gespeeld door de Ko
ninklijke Militaire Kapel, werd besloten.
ADVERTENTIE
Agenda voor Haarlem
ZATERDAG 6 MEI
Stadsschouwburg;: „De drie zusters" (Co-
media), 7.30 uur. Restaurant Brinkman,
Plein, Jongeren organisatie „Vrijheid en
democratie", feestavond, 8.15 uur. Luxor:
„De gravin van Monte Christo", alle leeft.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City: „De dokter kiest
een vrouw", 14 j„ 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „Spionnen in dc schaduw" en
„Slaapwagen naar Triest". 14 j., 2.30, 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „De wreker", toegang
18 j., 2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „De
inspecteur generaal", alle leeft.. 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. Palace: „SlaVe-girl, 14 j., 2, 4.15,
7 en 9.15 uur.
ZONDAG 7 MEI
Stadsschouwburg: „De drie zusters" (Co-
media), 7.30 uur. Gemeentelijk Concert
gebouw optreden van de telepaath Indra, 8
uur. Rembrandt: „Jody cn het hertenjong",
14 j„ 11 uur. City: ,.De slag om Arnhem".
11 uur. Palace: ..Het leven van Beethoven",
11.30 uur. Bioscopen: Middag- en avondvoor
stellingen.
MAANDAG 8 MEI
M«scopcn: Middag- en avondvoorstellingen.
De deelnemers aan de stille tocht in de
Kleine Houtstraat.
den bijeen waren. Nadat de klok van de
RK kerk acht uur had aangewezen volg
de twee minuten stilte.
De voorzitter van het uitvoerend comité
sprak een inleidend woord, waarna het
zangkoor „Ipsi Canamus Gloriam" van dc
Sint Liduinakerk „Ecce quo modo moritur"
ten gehore bracht
Dr. H. van der Loos, predikant van de
Nederlands Hervormde gemeente van
Haarlem, sprak een kort woord ter nage
dachtenis van hen, die in de oorlog geval
len zijn. Onder het spelen van Ase's Tod
door de RK Harmonie „Sint Caecilia"
werden aan de voet van het tijdelijke
monument kransen gelegd. Kapelaan P.
Piep besprak de taak van het tegenwoor
dige geslacht, dat zoveel te danken heeft
aan hen, die in de oorlog gevallen zijn.
Met het spelen van het Wilhelmus werd
de plechtigheid, welke werd bijgewoond
door burgemeester mr. P. O. F. M. Cre
mers en wethouder W. C. Bakker, be
sloten.
Des middags waren kinderen van de
speeltuinverenigingen naar de Jan Gijzen-
brug getrokken cn hebben bloemen bij het
monument gelegd.
Op de Westergracht
Niet minder indrukwekkend was de
plechtigheid aan de Westergracht, waar
vele honderden uit Haarlem-West samen
gekomen waren rond het eenvoudige
houten kruis in de schaduw van de Basi
liek van Sint Bavo. Nadat de deelnemers
aan de beide stille tochten om enkele
minuten voorachten hun plaatsen rond
het monument hadden ingenomen, kon-
digd trompetsignalen het begin van de
twee Minuten stilte aan, die door alle aan
wezigen stipt in acht genomen werden,
terwijl de erewacht van militairen cn oud-
BS'ers, de laatsten gekleed in de bekende
blauwe overalls, stram in de houding het
geweer presenteerden.
Onder leiding van dr. Potgieser zong
„Haarlems Zanggenot" vervolgens het „O
bone Jesu" en „In memoria", waarna ds.
A. J. van Rhijn met enkele woorden de
diepere zin van deze dodenherdenking
schetste. Hij hoopte, dat wij niet zouden
verbeten, lot welke prijs zij die vielen, de
vrijheid voor ons allen gekocht hebben,
zelfs wanneer het ons soms toeschijnt of
er van de idealen van vrede, vrijheid en
rechtvaardigheid, waarvoor zij hun levens
offerden, maar weinig in vervulling ge
gaan is. Tenslotte bracht hij eerbiedige
hulde aan alle gevallenen, die wel de
strijd gekend hebben, maar nimmer de zon
der vrijheid meer hebben mogen kennen.
Hij hoopte dat hun voorbeeld stalend en
inspirerend zou mogen blijven werken op
de geest van geheel ons volk.
Prachtig klonk hierna het „Wilt heden
nu treden", gespeeld door de „Harmonie
Crescendo", over het stille kerkplein,
even later gevolgd door het „Ecce quo
modo moritur" vol wijding gezongen door
„Haarlems Zanggenot".
Tussen deze beide muzikale intermezzi
in had pater H. Tijnagel OFM nog ge
sproken over de betekenis van het offer
der gevallenen voor de eenheid en dc
saamhorigheidszin van ons volk, idealen
die eenmaal, in de donkere jaren dei-
Duitse overheersing, gestalte kregen in de
massa, maar die thans ver te zoeken zijn.
Hij wees erop, dat alleen offervaardigheid,
rechtvaardigheid en liefde tot de even
naasten een volk in stand kunnen houden,
eigenschappen die de verzetsslachtoffers
in grote mate bezaten en die spreker allen
ten voorbeeld hield.
De plechtigheid werd besloten met een
kranslegging door alle deelnemende ver
enigingen en het gezamenlijk zingen van
de eerste twee coupletten van het Wilhel
mus, waarna vele honderden in de val
lende schemering zwijgend defileerden
langs bet kruis.
Wethouder A. J. M. Angenent woonde
Velen namen deel aan Stille tochten
Vele kransen werden aan de voet van het Monument op de Dreef gelegd, terwijl
de stoet zwijgend het beeld passeerde'
Aan de vooravond van de Bevrijdings
dag zijn honderden Haarlemmers in stille
stoeten getrokken naar de plaatsen in het
Zuiden, Noorden of Westen van de stad,
waar een monument of een sober kruis
de plek aanwijst waar Nederlanders door
de bezetter werden vermoord.
In de Grote Kerk had zoals ieder jaar
een korte herdenkingsdienst plaats.
De oud-hoofdredacteur van het vroegere
illegale blad „Christofoor", dr. W. J.
Schuyt, hield een toespraak waarin hij
erop wees, dat, al is het beeld van de be
zettingsjaren thans voor ieder verschil
lend, er toch een niet te miskennen een
heid in is op te merken, een eenheid, die
voortvloeit uit de onderlinge samenhang
van de eigenschappen „heldhaftig, vastbe
raden, barmhartig". De grootste van deze
drie is de barmhartigheid, want, zo zei
spreker, zonder deze lopen de eerste twee
gevaar te ontaarden in barbaarsheid van
het hart en hoogmoed van de geest.
Dr. Schuyt herinnerde eraan, dat men
vijf jaar geleden een nieuwe periode in
de geschiedenis vol hoop en verwachting
was ingegaan. De strijd in het verzet was
voor velen een maatschappelijke leer
school geweest.
Er was een nieuw gemeenschapsgevoel
ontstaan, wars van iedere, ongezonde
ghetto-sfeer.
Kunstmatig opgerichte scheidsmuren
werden geslecht. Men verliet de eigen
sfeer om door te breken naar grotere een
heden. Thans bestaat er bij velen enige
bezorgdheid, omdat deze nieuwe lente nog,
geen zomer is geworden. Het ontluiken
van de geest gaat echter langzaam en ook
deze ontwikkeling onderstelt strijd. Aan
deze strijd liggen ook de beste waarden
van het verzet ten grondslag.
Willen wij zinvol hen, die toen vielen,
herdenken, dan betekent dit de belofte
tot een daad: de voortgezette arbeid ter
verwezenlijking van de idealen uit de be
zettingstijd.
Nadat ook ds. J. Eronsgecst, die ds. E.
Dijkhuis verving, een korte toespraak had
gehouden, werd de samenkomst met het
zingen van het volkslied besloten.
Voorafgegaan door het trommelcorps
van de CJMV trokken degenen die de
dienst hadden bijgewoond waarin de
Commissaris der Koningin en diens echt
genote, cle wethouders Geluk cn Happé en
de hoofdcommissaris van politie eveneens
aanwezig waren door de Lange Veer-
straat, Kleine Houtstraat en -weg langs de
Baan naar de Dreef. De nabestaanden dei-
gevallenen liepen vooraan in de stoet.
Bij het gedenkteken van Mari Andries-
sen, door een erewacht omgeven, werden
kransen en bloemen gelegd.
Bij de Jan Gijzenbrug
Bij het Spaarnhovenplein stelden zich
velen op en trokken naar de brug over de
Jan Gijzenkade, waar reeds enige honder-
wa OAH IS lASK (K 6EBRUIK Bil DE K.LSt
MBR. N.V. ÉHCO HAAKSBERGEN
