Partij van de Arbeid pleitte vergeefs
voor behoud van Hartenlustschool
Matrassen
COLLALL?
(Hort en Bondig
Taxi? Bel 1.2.3.4.5
Defensie-uitgaven
en nationaal inkomen
Amsterdamse Beurs
Het kostbare
deposito
4
Gemeenteraad van Bloemendaal
Gistermiddag is de fractie van de Partij
van de Arbeid in de Bloemendaalse ge
meenteraad andermaal in het krijt getre
den voor het behoud van de Hartenlust
school. Men zal zich herinneren dat in de
vorige raadszitting besloten werd tot de
opheffing van deze Ulo omdat de meerder
heid van de raad van oordeel was, dat
deze onderwijsinrichting geen levensvat
baarheid meer bezat.
Op 4 Augustus diende de fractie van de
Partij van de Arbeid bij de burgemeester
het verzoek in binnen veertien dagen een
nieuwe vergadering te houden ter bespre
king van het voorstel van de fractie om
op het genomen besluit terug te komen.
Want, zo zei de woordvoerder van de
Partij van de Arbeid, mr. K. W. Vlie
gen. gistermiddag, de ontslagaanvrage
van het hoofd van de school, de heer G. J.
Wenderich, vormt een geheel nieuw feit,
dat een nieuwe situatie heeft geschapen.
Hij ging daarbij uit van de gedachte, dat
in de onderwijscommissie algemeen de op
vatting leefde, dat het een groot verschil
uitmaakte wie er hoofd van de Harten
lustschool zou zijn. De benoeming van een
nieuw schoolhoofd vond spreker wel een
zo uiterst belangrijk element, dat hij het
verwijt, dat een intrekking van het raads
besluit enkele weken nadat het was ge
nomen de indruk van wankelmoedigheid
en besluiteloosheid zou maken, niet kon
aanvaarden. De heer Vliegen wees er ook
op, dat het besluit tot opheffing niet op
principiële gronden was genomen: het was
een kwestie van „tot of over de streep gaan"
geweest en het zou zeer goed mogelijk
zijn, dat de voorstanders van toen de te
genstanders van nu zouden blijken te zijn.
Bovendien vond hij dat de samenwerking
in de raad beter gediend werd door het
uitvechten der verschillen in de raad zelf
dan door deze voor Gedeputeerde Staten
en de Kroon te brengen.
Harde noten
De heer Vliegen maakte voorts gewag
van een request Van de ouders aan Gede
puteerde Staten waarin vernietiging van
het raadsbesluit werd gevraagd. In dat
request wordt menige harde noot ge
kraakt.
Voorts maakte spreker de voorzitter er
opmerkzaam op, dat pas uit de notulen
van de vergadering bleek, dat nu ook tot
het eerste leerjaar geen nieuwe leerlingen
meer zouden worden toegelaten, hetgeen
In hei aan de raad voorgelegde ontwerp
besluit niet het geval was. De heer Vlie
gen wees erop, dat het de taak van de ge
meente is om te zorgen voor voldoende
openbaar Ulo-onderwijs, naar de normen
van de onderwijswet bestaat er in de ge
meente voldoende belangstelling voor.
Hier is geen sprake van een stervende
school, doch van een die onder bezielende
leiding en door samenwerking van alle
leerkrachten die tot extra-uren bereid
weer groot kan worden.
De voorzitter, mr. C. J. A. den T e x,
betreurde dat de vacanties voor deze ver
gadering onderbroken moesten worden,
waardoor de wethouder van onderwijs,
mr. F, R. Th. Rohling, niet aanwezig kon
zijn en w^s van oordeel, dat het ontslag
van het hoofd te voorzien was geweest,
zodat dat geen nieuw feit uitmaakte. An
ders zou het zijn geweest als er vele
nieuwe aanmeldingen hadden plaats gehad
of als zich een nieuwe, uitstekende leer
kracht had aangemeld. Volgens de voor
zitter werd nu het hoofd teveel als zonde
bok gezien, doch het aantal leerlingen, dat
in 1940 nog 223 bedroeg, was in 1945 reeds
tot 92 gedaald. Bovendien is het gehalte
der leerlingen gedaald, zoals uit een reeks
catastrofale eindexamens blijkt. Daarte
genover heeft de heer Wenderich strengere
maatstaven bij de overgangsexamens aan
gelegd, hetgeen dit jaar door een aanzien
lijk beter eindexamenresultaat is gevolgd.
Door deze maatregel is er een stemming
tegen de heer Wenderich ontstaan. Jhr.
Den Tex wees er voorts op, dat in de vier
de klasse van de twintig leerlingen slechts
vijf er de voor dat leerjaar normale leef
tijd hadden. De anderen lagen daar soms
abnormaal ver boven.
Invloed van zevende
en achtste leerjaar
De voorzitter meende voorts, dat in deze
kwestie de invloed van het zevende en
achtste leerjaar niet moes' worden onder
schat en dat het zeer dubieus zou zijn of
nu nog een voortreffelijke leerkracht als
hoofd van de Hartenlustschool te vinden
zou zijn.
De heer Wildt Me ij boom (WD)
deelde het standpunt van het College, dat
men niet binnen drie weken weer op een
ADVERTENTIE
Laat Uw matrassen opnieuw overtrekken en
bijvullen met Java-kapok. In één dag retour
Uw adres is
E. G. 3. v. d. WERFF Zn.
VAN "VIARUMSTRAAT 18 - TELEFOON 18900
eenmaal genomen besluit moest terugko
men.
In tweede instantie trok de heer Vlie
gen een parallel met de Christelijke Ulo,
die wel floreert. De moeilijkheden met de
Hartenlustschool zijn mede een eevolg van
de omstandigheid dat de hoofdeh van de
lagere scholen haar niet hebben aanbevo
len. Met een nieuwe leiding zou dat anders
worden. Handhaaft de raad zijn besluit,
dan is ook iedere poging om de Ulo voor
Bloemendaal te behouden afgesneden. De
heer Vliegen bepleitte in ieder geval be
houd var. het eerste leerjaar, omdat er dan
ook voor het tijdelijke hoofd „meer muziek
in zou zitten".
De heer De Jong Schouwenburg
(Prot. Chr.) had waardering voor de figh
ting spirit van de heer Vliegen en de zijnen
en deelde ook hun standpunt, dat een
novum ook niet strikt noodzakelijk is om
een besluit in te trekken, doch anderzijds
meende hij dat door deze gang van zaken
een element van onzekerheid werd gescha
pen.
Mevrouw D a 1 m e ij e r-V an Bachum
de Boer (Arb.) vond dat de tijd van
rustige overweging van het voorstel inder
tijd had ontbroken en betoogde dat een
school een levende gemeenschap vormt,
die men niet als een zakelijke aangelegen
heid kan liquideren. Zij had zich verbaasd,
dat de WD, die de bevordering van het
openbaar onderwijs zegt na tt; streven, aan
de opheffing had meegewerkt, een opmer
king die natuurlijk een weerwoord van de
aangevallen fractie uitlokte.
Wat gebeurt er
op 1 September?
Oud-wethouder Schulz (Arb.) stelde
de vraag wat B. en W. per 1 September
dachten te doen. Gedeputeerden zullen dan
nog niet hebben beslist over het raadsbe
sluit, zodat leerlingen dan tot het eerste
leerjaar behoren te worden toegelaten.
Mevrouw D a 1 m e ij e r herinnerde er
voorts aan dat de Christelijke Ulo indertijd
met slechts zeven Bloemendaalse leerlingen
was gesticht, nu gaat het om de opheffing
van een school met een eerste leerjaar waar
negen gegadigden voor zijn: dat betekent
een achterstelling van het openbaar onder
wijs. Zij noemde voorts de Heemsteedse
Bronsteeschool als het voorbeeld van een
Ulo. die door een nieuw hoofd weer geheel
werd opgewerkt.
De voorzitter bestreed het argument dat
het voorstel tot opheffing van de school
onverwacht zou zijn gekomen en voerde
voorts aan, dat een vergelijking met de
Christelijke Ulo, die meer binding met de
lagere school heeft, niet opgaat. Bovendien
zijn er van de negen leerlingen voor de
eerste klas van de Hartenlustschool maar
drie nieuwe. De andere zes zijn gezakten,
voor wie het eigenlijk beter zou zijn als
zij ander onderwijs volgden. Op de vraag
van de heer Schulz kon spreker geen recht
streeks antwoordgeven.
Na enig heen en weer gepraat werd be
sloten de kwestie van het eerste leerjaar,
zo nodig, op 31 Augustus opnieuw in een
spoedvergadering aan de orde te stellen.
Het voorste* om het raadsbesluit in te trek
ken werd vervolgens, met de stemmen van
de Partij van de Arbeid voor, verworpen.
Vervolgens werd aan de heer G. J. Wen
derich op zijn verzoek eervol ontslag ver
leend als hoofd der Hartenlustschool.
Bij de rondvraag klaagde de heer Wildt
M e ij b o o m over het lawaai dat de nota
belen uit de omgeving van het kruispunt
Julïanalaan en Militairenweg op drukke
Zondagen moeten verduren, over het snelle
rijden van motorfietsers en automobilisten
op de wegen naar Zandvoort en vroeg of
het mogelijk was bij het kruispunt Juliana-
laan-Militairenweg stoplichten te plaatsen,
De voorzitter antwoordde, dat een appa
raat is besteld om decibels te meten, doch
dat de heer Wildt Meijboom er voorshands
maar op moet rekenen, dat het lawaai nog
zal toenemen, dat binnenkort de politie een
motorfiets zal krijgen om snelheidsmaniak
ken te overtroeven en dat de kwestie van
de stoplichten bekeken zal worden.
BURGERLIJKE STAND
GEBOORTEN: L. M. L. v. PampusKoop-
mans d J. M. van BommelKaotijn, d.: A.
J. E Witte—v. Wiik. d
ONDERTROUWD: A. G. Poelgeest en A.
Posma: Th Fischer en G. Klaij; P. J L-.
Laout en L. S. Prins; W. Bogaarde en L. H.
Tngelse
GEHUWD: C. Sevenhuijsen en W. H.
Schroder: G. Chr. Pokorny en M. M. Weste
rink: S Duinker en J. M. M. Broekhuiizen.
OVERLEDEN: K. Weener, 79 j.; W. Ver
meer, 75 j.
Spaarndam
Opening nieuw terrein S.H.S.
De voetbalclub Samenspel Houdt Stand
zal Zondag 20 Augustus haar nieuwe terrein
aan de Kerkweg te Spaarnwoude in gebruik
nemen met het volgende programma:
13.30 handbal SHS—Velsen (dames).
14.15 voetbal SHSGeel-Wit (jun.).
15.15 erewedstrijd SHS—Geel-Wit.
19.00 veteranenwedstrïjd.
ADVERTENTIE
Lijmt U al met
SLUISKANTOOR IN GEBRUIK
GENOMEN
Aan de Grote Sluis te Spaarndam is een
klein, doch sierlijk stenen kantoorgebouw
tje in gebruik genomen. Het interieur mag
ook fraai genoemd worden.
Dit gebouwtje is in de plaats gekomen
van het oude houten kantoortje wat op het
Zuidersluishoofd stond en nu is afgebro
ken. Want behalve dat dit oud en gebrek
kig werd, stond het ook in de weg voor het
verkeer, komende van Buitenhuizen, rich
ting Zaanstreek.
IJmaiden
Inbraak in stationsrestauratie
Voor 12 1300 gulden aan
rookwaar en chocolade ver
mist
Vannacht tussen twaalf en vijf uur heb
ben ongewenste bezoekers een visite af
gelegd aan de restauratie van het station
Velsen-IJmuiden-Oost. Een bovenraam ter
hoogte van het buffet werd er door de
heren netjes uitgelicht, waarna zij alles in
de wachtkamer opengebroken hebben.
Met een valse sleutel verschaften zij zich
eveneens toegang tot de aangrenzende
kamer, waar zich een pas opgeslagen voor
raad sigaretten, sigaren en chocolade be
vond. In totaal namen de inbrekers voor
een waarde van 12 a 1300 mee. Er
wordt geen geld vermist, daar dit veilig
opgeborgen was in een keldertje.
De pachter van de restauratie, de heer
A. Marcelis was tegen diefstal verzekerd.
ADVERTENTIE
Zandvoort
VUURWERK TOT BESLUIT
Badgasten krijgen visioen van
de „Vlieghende Hollander"
Volgende week Zaterdag, 's avonds om
negen uur zal de Vereniging tot Viering
van Nationale Feestdagen het Zandvoortse
badseizoen 1950 besluiten met een groot
vuurwerk. Zij zal in deze serie zoveel
mogelijk trachten te vergoeden wat velen
bij het vuurwerk van 5 Augustus heeft
teleurgesteld. De vereniging heeft het voor
nemen om de oude legende van de „vlie-
ghende Hollander" te doen herleven door de
toeschouwers voor de kust een vurig gal
joen op zee voor de ogen te toveren. Dit
pyro-technisch afgebeelde vaartuig wordt
bovendien nog in de strijd gewikkeld met
een ander schip. Hiertoe worden twee.
ducks gecharterd. Op het programma staan
voorts een „knetterfront" en „luchtkanon-
nades".
Een bezoek aan Scheveningen heeft het
bestuur van bovengenoemde vereniging er
van overtuigd, dat deze vuurwerken een
grote propaganda voor de badplaats vor
men en het neemt zich dan ook voor om in
het volgend seizoen geregeld dergelijke
vuurwerken af te steken. Bij dit laatste
vuurwerk mogen dames, die volgens de be
kende Zandvoortse „seizoens-folklore" ge
kleed gaan, gratis komen kijken.
Zal burgemeester forens blijven?
De toestemming welke bij Koninklijk
Besluit van 30 September 1949 aan Zand-
voorts burgemeester werd verleend om in
Bentveld te wonen duurt nog tot 1 Sep
tember aanstaande en nog is er in Zand
voort geen geschikte woning voor zijn ge
zin gevonden.
Mr. Fenema heeft daarom aan de Kroon
verzocht om de toestemming te verlengen.
Het college van Gedeputeerde Staten, aan
wie dit verzoek om advies in handen werd
gesteld heeft aan' de raad verzocht, zijn ge
voelen over deze wens kenbaar te maken.
B. en W. zullen dit gevoelen in de raads
zitting van Woensdag ..geilen".
Heemstede
De nood der gepensionneerden
De afdeling Heemstede van de Ned. Bond
van Gepensionneerden vergadert Woens
dagmiddag 23 Augustus in het Wapen van
Heemstede. Het doel is op die bijeenkomst
de nood der gepensionneerden te bespre
ken. Daartoe wordt het woord gevoerd
door de heer J. H. Groen uit Naarden, lid
van het hoofdbestuur.
Het ledental van de afdeling is sinds
korten tijd van 117 tot 362 gestegen. Het
bestuur meent dat alle gepensionneerden
op 100 na bij de organisatie zijn aange
sloten.
BURGERLIJKE STAND
ONDERTROUWD: P. Suijkerbuijk en S.
J. Posthuma; M. J. André en S. A. P. Lan-
tinga: M. Pronk en J. Lefering; W. A. Brinck
en S. van der Meer; D. van Zuijlen en C. E.
Beerthuizen; J. Boeré en G. Griekspoor.
C-ETROUWD: W. Mekking en W. H. Mak;
F. Wijkhuizen en A. H. Kastelein; J. F.
Castien en E. A. M. Swinkels.
GEBOREN: Geertruida Margaretha, d. van
H. W. P, E. Schönhuth en G. H. M. Roet-
man; Petrus Joaohim Maria Jozef, z, van J.
A. C. Leuven en M. A. Duijn; Maria, d. van
P. Goossens en J, C. Michielse.
OVERLEDEN: H. Sondorp, 65 j.; J. Vennik,
3 jaar.
San tpo o rt-do rp
Ondeskundige rijder
vernielde een pui
De zestienjarige knecht van een expedi
teur uit Beverwijk zou Donderdag wel
even de auto van zijn baas draaien, toen
laatstgenoemde in een winkel aan de Hage-
lingerweg een vrachtje afleverde. De knaap
kon echter de pedalen nog niet precies uit
elkaar houden, zodat de auto met geweld
tegen het winkelpand stoof en zowel de
pui als een vensterbank ernstig bescha
digde.
Zeelands grofe dag
vanmorgen begonnen
Zeeland vlagt vandaag. Van de Thoolse
brug tot Sint Anna ter Muiden wapperen
de driekleur en de wimpels. Wekenlang
zijn de Zeeuwen bezig geweest met de
voorbereiding van deze grote dag, het
eerste Koninklijke bezoek sedert tientallen
jaren dat aan het gewest in zijn geheel, dat
bekend staat om de vurige Oranjeliefde
van zijn bewoners, wordt gebracht.
Vanmorgen om half negen zijn Koningin
Juliana en Prins Bernhard met de Ko
ninklijke trein uit Baarn aangekomen.
Het oude stadje Tholen had de eer de
eerste gemeente in Zeeland te zijn, die het
Koninklijk paar mocht begroeten. Om pre
cies elf uur zette de harmonie „Concordia"
het Wilhelmus in.
Mr. J. C. baron Baud, adjudant in bui
tengewone dienst van de Koningin, stelde
daarna de burgemeester van Tholen, mr.
A. J. van der Hoeven, aan de hoge gasten
voor, waarna de Commissaris der Ko-
nigin in Zeeland, jhr. mr. A. F. C. de
Casembroot, de aanwezige burgemeesters
van de gemeenten op Tholen voorstelde.
Blijkens een opgave in de Staatsccurant
werden in de week van 6 tot met 12
Augustus 37 gevallen van parathyphus
(typheuze vorm) aangegeven. Daarvan kwa
men in de provincie Noordbrabant 29 geval
len voor en wel 28 in Waalwijk en 1 in
Tilburg. Verder in Friesland 1, Noordhol
land 3. Zuidholland 3, Limburg 1.
Tc Nijmegen is men bij afgravingen ten
behoeve van de bouw van nieuwe woningen
gestoten op restanten van dikke muren. Ver
moedelijk zijn dit overblijfselen van oen oude
Romeinse nederzetting. Er zijn resten van
pannen uit de Romeinse tijd gevonden. Ook
zijn er resten aangetroffen van het in de
vorige eeuw daar aanwezige fort Sterre-
schans.
De Australische minister van Buiten
landse Zaken, de heer P. C. Spender, zal op
28 en 29 Augustus te 's Gravenhage vertoe
ven. Hij zal besprekingen voeren met zijn
Nederlandse ambtgenoot mr. D. U. Stikker.
Toen een muziekkorps een serenade
bracht aan het gouden echtpaar Krook in
Enkhuizen zakte de bruidegom in elkaar. Hij
bleek door een hartverlamming te zijn over
leden.
Tot lector in de faculteit der rechts
geleerdheid aan de rijksuniversiteit te Lei
den. om onderwijs te geven in de internatio
nale en politieke geschiedenis van de
nieuwste tijd, is benoemd dr. mr, F. Gosses,
wetenschappelijk hoofdambtenaar (conser
vator) bij de bibliotheek van deze universi
teit.
Op Schiphol is een verstekeling ontdekt
in een vliegtuig dat naar Stockholm zou
vertrekken. De man verklaarde, dat hij naar
Australië wilde emigreren,
ADVERTENTIE
AMSTERDAMSCHE RIJTUIG HIJ.
Crematie van Gronings
slachtoffertje
Het stoffelijk overschot van de zes-jarige
Wim van der Molen, een der slachtoffertjes
van het ongeluk met de instortende muur
in Groningen, is gisteren door de lanen van
Westerveld naar het crematorium te Velsen
gedragen.
In de aula hebben geen ijdele woorden
de stilte verbroken. Het jonge leven dat zo
wreed werd afgesneden, heeft de organist
George Robert geïnspireerd tot het spelen
van Schuberts compositie „Der Tod und
das Madchen". En het waren de klanken
van: Ik ben een vriend en kom niet om
te straffen. Heb goede moed, ik ben niet
wild, zacht zal je in mijn armen slapen",
die de met witte bloemen overdekte kist
begeleidden bij het dalen. Na dit aangrij
pend gebeuren heeft grootvader K. Timmer
enige dankwoorden gesproken, waarna de
talrijke aanwezigen diep onder de indruk
het gebouw verlieten.
Wethouder H. Roelfsema heeft bij deze
plechtigheid het gemeentebestuur van
Groningen vertegenwoordigd en mr. A. W.
Lazonder, hoofdinspecteur in de inspectie
Amsterdam was uit naam van de directie
der Nederlandse Spoorwegen aanwezig.
Toen de voorbereidselen klaar waren en de rugzak netjes gepaktkon de reis begin
nen. Rick en Bunkie sloten de deur van het poppenhuis en stapten naar buiten.
„We hebben toch alles, hè?" vroeg Bunkie. „Niets vergeten?"
„Nee hoor, zover ik weet is alles in orde!"
Ze wandelden de laan uit, de weg af, en keken onderweg goed uit, of niemand hen
zag. En eindelijk betraden ze het vrije veld, waar ze tussen de struiken rustig en
onopgemerkt konden lopen.
„We treffen het met 't weer!" vond Bunkie.
Het zonnetje scheen lekker. Zo zelfs, dat ze 't er warempel warm van kregen onder
het lopen. Maar weldra stapten ze in het bos, en daar was 't net goed in de schaduw
van de bomen. Het rook er heerlijk naar bloesem en ze voelden zich als echte reizigers.
Effecten- en
Geldmarkt
Als bevoordeelden van de Marshall
hulp past het ons niet een al te scher
pe critiek op de besteding van het
inkomen der Verenigde Staten te
oefenen, doch wanneer men ziet hoe
zich de oorlog in Korea ontwikkelt en
met welk een spoed thans aan de uit
breiding van het defensieprogram
wordt gewerkt, mag wel worden ge
constateerd dat de regering van de
Verenigde Staten al te weinig met de
mogelijkheid van een nieuwe oorlog
heeft rekening gehouden. Volgens de
gegevens van de Bank voor Internatio
nale Betalingen werd in 1949/50 door
de West-Europese landen ongeveer
vijf procent van het nationaal inkomen
voor defensie besteed. Uit een nadere
specificatie blijkt, dat het Verenigd
Koninkrijk ruim 2 milliard dollar
voteerde, zijnde 7,4 procent van het
nationaal inkomen, Nederland 224 mil-
lioen dollar, ofwel 6,1 procent, terwijl
de Verenigde Staten een bedrag van
13 milliard dollar (ongeveer 5,5 pro
cent) aan de defensie ten koste leg
den, ongeacht de uitgaven voor de
Atomic Energy Commission.
Wat de gewone defensie-uitgaven be
treft, stonden de Verenigde Staten
derhalve in 1949/50 bij het Verenigd
Koninkrijk en Nederland ten achter.
Zoals bekend is, zullen de defensie-uit
gaven in de Verenigde Staten thans met
10 milliard dollar worden verhoogd, waar
door ze dan stijgen tot ongeveer 10 pro
cent van het Amerikaans nationaal inko
men, dat voor het lopende jaar op 225
milliard dollar wordt geschat.
De regering van de Verenigde Staten
stelt thans aan de landen van West-Euro
pa min of meer de eis, dat ook zij hun
defensie-uitgaven zullen vergroten en
daartoe wordt dan ook overgegaan. Het is
echter alleszins begrijpelijk, dat dit aan
deze landen heel wat zwaarder zal vallen
dan aan de Verenigde Staten en dat een
verhoging tot 10 procent van het nationaal
inkomen niet mogelijk is zonder de levens
standaard van de bevolking ingrijpend te
verminderen.
Een zodanig percentage betekent im
mers voor een land als de Verenigde
Staten heel iets anders dan voor de
West-Europese landen, orm it het
nationaal inkomen per hoofd der be
volking in die landen aanmerkelijk
lag^ligt dan in Noord-Amerika.
Bij een nationaal inkomen van 225 mil
liard bedraagt dit per hoofd van de bevol
king in de Verenigde Staten circa 1500
dollar, bij een nationaal inkomen van 16
milliard voor Nederland zou tien procent
daarvan voor de defensie neerkomen op
een bedrag van 1600,— per hoofd.
Tegenover dit bedrag van 1600,staat
dan, de dollar a 3,80 gerekend, voor de
Verenigde Staten een nationaal inkomen
per hoofd van 5700,en ook wanneer
rekening mee wordt gehouden, dat de
koopkracht van de dollar in de Verenigde
Staten niet 3,8 maal zo groot is als die
van de gulden in Nederland, is het toch
wel duidelijk dat men in de Verenigde
Staten heel wat gemakkelijker die tien
procent van het nationaal inkomen voor
de defensie kan opbrengen dan in Neder
land en in het Verenigd Koninkrijk.
Tot welk bedrag de Nederlandse rege
ring zal.gaan is nog niet bekend. Dit zal
mogelijk uit de begroting voor 1951, welke
de volgende maand moet verschijnen, blij
ken, maar dat er een zware wijs op zal
gaan om voor dat jaar tot een sluitend
budget te komen zonder nieuwe heffingen,
aan geen twijfel onderhevig.
De Nederlandse regering staat wel voor
een zeer grote moeilijkheid. De president
van de Nederlandse Bank heeft er in een
van zijn verslagen op gewezen dat het nu
eenmaal onmogelijk is het beschadigde
vaderland weer op te bouwen, een ver
strekkend industrialisatieplan te verwezen
lijken, een uitbreidende bevolking van
woningen, scholen en wat dies meer nog
te voorzien en niettemin ook nog het con-
sumptiepeil van de bevolking te verhogen.
Komen hier nu ook nog grotere defensie
uitgaven bij, dan zal er op de andere over
heidsuitgaven drastisch moeten worden
bezuinigd, of opnieuw een deficittenpoli-
tiek moeten worden gevolgd, met al de
economische en sociale misère, daaraan
verbonden.
Uit de jongste nota van minister Lief-
tinck is eebieken dat deze bewindsman
van het denkbeeld der zogenaamde „cycli
sche" begrotingen, een paar jaar geleden
gepropageerd, is teruggekomen, althans
voor de naaste toekomst.
Onder het systeem der cyclische begro
tingen verstaat men het denkbeeld dat
niet elke jaar-begroting op zich zelf be
hoeft te worden bezien en in evenwicht
behoeft te zijn, doch dat pas tussen de
voordelige en nadelige saldi van bijvoor-,
beeld vijf jaar een evenwicht moet be
staan. Tegen dit denkbeeld is minder be
zwaar wanneer zulk een periode met een
of meer overschotten begint, welke dan in
de volgende, slechtere jaren het tekort
kunnen opvangen. Maar het zou wel een
zeer roekeloze politiek zijn, om, nu er tot
dusver van overschotten geen sprake is,
zich over de tekorten van een nieuwe be
groting geen zorgen te maken in de ver
wachting dat die tekorten in volgende
jaren zullen kunnen worden ingehaald.
De regering zal dus ongetwijfeld moeite
doen om voor 1951 tot een sluitende be
groting te komen, hetgeen haar des te
moeilijker zal vallen, nu allerwege in ons
land om belastingverlaging geschreeuwd
wordt. Vooral de toenemende klachten uit
het bedrijfsleven wegen daarbij zwaar. De
president van de Nederlandse Handel
Maatschappij bepleitte dan ook nóg on
langs belastingverlaging, ook al lijkt zulks
voor het staatsbudget niet acceptabel. De
zware belastingdruk schiet haar doel voor
bij, verteert langzamerhand haar eigen
bron, .zodat men tot de paradoxale con
clusie moet komen dat door belastingver
laging de belastingopbrengst wellicht juist
zal kunnen stijgen.
Koninklijke Olie
Unilever
Philips
A. K. U
Fokker
Ford
Ned. Kabel
Van Berkel
Scheepvaart Unie
Holl. Am. Lijn
Deli Mij
H. V. A
A'dam Rubber
Ned. Handel Mij.
Ned. Ind. Hand.
Billiton II
Slotkoers
gisteren
296
217%
225
179
271J4
272
114
143%
156
113%
118
132'/.
141
89
240
Openings
koersen
295%
215%
220
178%
142%
110%
113%
129%
FEUILLETON
door E. Phillips Oppenheim
Beide mannen knikten toestemmend.
Geen van beiden haalde echter zijn porte
feuille te voorschijn. Thomas Ryde gaf het
voorbeeld. Uit een enigszins versleten
marokkijnlerqn portefeuille haalde hij
twee gekreukelde strookjes en uit een
andere afdeling van dezeifde portefeuille
kwam een strook stijf perkament te voor
schijn.
„Ik heb een paar dagen geleden," legde
hij uit, „een -bezoek gebracht aan onze
vriend Hogg. Ik legde hem uit, dat een
van ons een ongeval had gehad en dat de
mogelijkheid niet uitgesloten was, dat zijn
deel van het regu wel eens niet geprodu
ceerd zou kunnen worden, wanneer wij de
volgende week het document nodig hadden.
Het spijt mij u te moeten mededelen, dat
*ijn houding niet sympathiek was."
„Wat zei hij?" vroeg De Brest.
„Hij wees er op, dat vijf van ons het
document gebracht hadden en dat zijn ver
antwoordelijkheid gelijkelijk over die vijf
personen was verdeeid. Hij wees er tevens
op, dat het idee van ons was uitgegaan en
niet van hem en dat hij er niets voor ge
voelde om de verantwoordelijkheid voor
het overgeven van de sleutel, of wat ook
op zich te nemen, anders dan tegen over
legging van het complete regu. Zijn hou
ding was volkomen logisch en ik kon hem
geen ongelijk geven."
„Wat hebt u daar?" vroeg Hisedale, op
het papier wijzend, dat Ryde voor zich op
de tafel had uitgespreid.
„Dit," zei de aangesprokene, „is een
compleet reguformulier. Ik nam de gele
genheid waar, dat in mijn zak te steken,
toen de heer Hogg voor een ogenblik de
kamer uit was. Als gij beiden het vertrou
wen, dat ik reeds getoond heb, zoudt wil
len reciproceren, zouden wij misschien onze
fragmenten op de achterkant van deze
strook aan elkaar kunnen passen en zien,
wat er precies aan ontbreekt."
Beide mannen haalden hun portefeuille
te voorschijn. Langzaam en voorzichtig
voegde Thomas Ryde de fragmenten zo goed
mogelijk aan elkaar en sneed toen het for
mulier aan stukken. Het resultaat was niet
veel moois, want twee van de drie frag
menten waren blijkbaar van verschillende
delen van het regu genomen en hun ver
kreukeld voorkomen kwam slecht overeen
met het aanzien van de rest van het regu
formulier.
„Ik twijfel er aan, of wij ooit op deze
manier iets bereiken zullen," sprak Tho
mas Ryde. „Aan de andere kant zullen wij
toch iets moeten doen. Wij hebben geen
reden, om aan te nemen, dat het deel van
Hartley Wright permanent onbereikbaar
zal zijn, maar ik vrees, dat wij Parkinson
met een zeker gebrek aan tact hebben be
handeld. Hij kon zich wel eens koppig to
nen. Inmiddels," ging hij voort, „zou ik een
voorstel willen doen. Ik heb twee delen
van het regu het mijne en dat van
Huneybell. Geef mij de uwe en ik stel mij
er voor zover zulks mogelijk is, garant
voor, dat ik het gehele document bij elkaar
krijg, hetzij door het produceren van de
twee ontbrekende delen van onze afwezige
vrienden, hetzij door het bewerken van
dit andere formulier."
Dr. Hisedale keek eens even naar De
Brest en deze gaf die blik steelsgewijze
terug. Thomas Ryde twijfelde er blijk
baar niet aan, wat hun antwoord zou zijn,
want hij sloeg zijn portefeuille al weer
open.
„Zetten we daarmee niet teveel alles op
één kaart, Ryde?" waagde Hisedale op te
merken.
„Het wil mij voorkomen, dat wij, afzon
derlijk handelend, tot dusver niet veel be
reikt hebben," was het korte antwoord.
„Het is nog maar vier maanden geleden en
twee van de fragmenten van het regu zijn
al zoek. Alles, wat mij in bewaring wordt
gegeven, is safe. Ik loop geen risico's. Dat
is mijn gewoonte niet"
Zij overhandigden hem hun stroken pa
pier. Thomas Ryde bevestigde ze op de
achterkant van het formulier en maakte
een ruwe schets van de vermoedelijke vorm
van de twee ontbrekende delen.
„Ik ben bang," zei hij waarschuwend,
„dat we onze vriend Hogg waarschijnlijk
nogal veeleisend zullen vinden, misschien
zelfs wel een beetje geneigd om moeilijk
heden te maken. Ik merkte op, dat hij een
rij vergrootglazen op zijn tafel had staan,
die naar hij toegaf er voor dienden, om
dubieuse recus te identificeren. Misschien
slaag ik er echter in de originelen -te krij
gen. Ik heb al een plan in mijn hoofd."
„Wel, we zullen u vertrouwen," ver
klaarde De Brest met een zucht. „Tot dus
ver bent u de geestelijke vader van de ge
hele onderneming geweest."
„De geestelijke, maar niet de financiële",
zei Thomas Ryde. „Daarvoor hebben wij
ons tot u te wenden, De Brest. Het speet
mij deze bijeenkomst te moeten forceren,
maar ge moet een zeer belangrijk bedrag
op onze rekening in handen hebben. Ik
meende, dat wij nu wel eens een afreke
ning en een chèque tegemoet konden zien.
Ik geloof, dat zowel Hartley Wright als
dr. Hisedale en ik besloten waren ieder
vijfduizend pond te risqueren in eën bais-
sier's operatie tegen Boothroyd. De aan-
delen stonden op 80 toen wij onze opera
ties begonnen. Ik zie, dat ze vandaag op 57
staan. Dus zit daar een heel aardig voor
deeltje voor ons allen in. Misschien zou
het wel zo goed zijn de rekening voor het
ogenblik af te sluiten."
De Brest frommelde zenuwachtig aan
zijn das.
„Ik moet u beiden vertrouwelijk mede
delen", zei hij, „dat er ten opzichte van
onze rekening een zeer vervelende en deli
cate situatie is ontstaan. Het treft u bei
den op geen stukken na, zoals het mij
treft, omdat, waar gij beiden slechts op
een zeer bescheiden schaal aan de specu
latie hebt deelgenomen, ikzelf, wetende
wat ik weet en beschikkend over grotere
middelen, getracht heb een grote slag te
slaan. Nadat de eerste dagen van deze
transacties voorbij waren, werd het moei
lijk om op deze markt zaken te doen en
dus begon ik te opereren op iedere buiten
landse beurs, waar Boothroyd's aandelen
verhandeld werden. Alles ging prachtig en
de daling van de prijs beloofde een zeer
groot voordeel, totdat er een situatie ont
stond, waarmee ik nog nooit te maken heb
gehad".
„U wilt" ons toch zeker niet vertellen,
dat u „short" zit en niet leveren kunt?"
vroeg Thomas Ryde op koude toon.
„Voor het ogenblik wel en daarom kan
ik niet .realiseren", gaf De Brest toe. „Ik
deed vrij veel door een Amsterdamse ef
fectenfirma, waarin ik deelgenoot ben en
voor wier verbintenissen ik ook gedeelte
lijk aansprakelijk ben. Ik krijg ieder uur
wanhopige telegrammen van hen! We
staan tegenover niets meer of minder dan
een samenzwering. Wie daar ook achter
zit, moet geld verliezen en veel geld ook,
maar zo is het nu eenmaal er lopen
kooporders voor Boothroyd bij vijf of zes
verschillende commissiehuizen, die alle
maal aan geheimhouding gebonden zijn
betreffende de naam van hun cliënt, maar
die allemaal gereed geld hebben gekregen
en die allemaal levering van de aandelen
eisen.
Thomas Ryde nam zijn bril af en poetste
zorgvuldig de glazen op.
„Dit klinkt mij als een naar verhaaltje
in de oren, baron," zei hij. „Zowel Dr.
Hisedale als ik beschouwde u als een
zakenman een bankier en iemand, die
de geldmarkt ken. Ik begrijp niet, hoe u
zichzelf m een dergelijke positie kunt
brengen. Om u de waarheid te zeggen,
wist ik zelfs niet, dat het mogelijk was."
„Het zou niet mogelijk zijn, als het
alleen deze marlet betrof," legde De Brest
uit. „Het is mijn connectie met de firma
Jansen De Brest in Amsterdam, die deze
situatie heeft veroorzaakt. Bovendien
zou, normaliter, een ongelimiteerde koop
order zoals deze, alle handelaren kop
schuw gemaakt hebben.
(Wordt vervolgd).
