CRETONNE
J.TH. KORT
3t
j
95
Cruys Voorbergh toonde zijn kernverzameling
voor het Nederlands Costuummuseum
KORT
Familie- en Bruidsgroepen
Voor snelvervoer
Gé v. d. Bosch
Details ontwerp-Architectenwet
IDEAAL WONEN
welverzorgd bloemwerk
gfl v. Imp eten
Ook met Borstplaat is
Borstplaat 250 gram 45c
Zaterdag 14 October 1950
Haarlems Dagblad en Oprechte Haarlemsche Courant
8
Teneinde meer bekend
heid te geven aan het
streven van de stichting
„Vrienden van het Ne
derlands Costuummu
seum, kabinet van mode
en smaak" gaf de beken
de acteur en regisseur
Cruys Voorbergh gister
middag in de Henaissan-
cezaal van het Frans
Halsmuseum een show
van zijn prachtige col
lectie klederdrachten
voor een grqot aantal
vertegenwoordigers van
binnenlandse en buiten
landse dagbladen en tijd
schriften. Zoals men
weet zal deze reeds meer
dan eens te Haarlem ge
toonde verzameling, in
de loop van ongeveer
dertig jaren samenge
steld, tot kern dienen
van een te stichten na
tionaal Costuummuseum,
dat waarschijnlijk in Den
Haag gevestigd wordt.
De bijeenkomst werd
ingeleid door professor
dr. Fr. W. S. van Tliie-
nen, hoogleraar aan de
HïjksacaöemievoorBeel-
öende Kunsten te Am
sterdam,-in zijn kwaliteit
van voorzitter der ge
noemde stichting. Het is
niet mogelijk, aldus deze
spreker, een historische
periode volkomen te &BÊÊÊÊÈ2ÉÊÏ
doorgronden zonder vol:
doende kennis van de Cruys Voorbergh
destijds gedragen kle
ding. De costuumkunde
werd tot voor kort ech
ter beschouwd als 't stiefkind van kunst en
cultuur. In de laatste jaren kwam hierin
verandering en is men gaan inzien dat
juist in de wisselingen der mode de schoon
heidsidealen en de mentaliteit van ieder
tijdperk uit de geschiedenis op gestyleerde
wijze tot uiting kwamen.
Thans wordt dus gestreefd naar het tot
stand komen van een museum voor de
Nederlandse klederdrachten, zoals die zich
door de jaren heen in bonte verscheidenheid
in verschillende delen van ons land hebben
ontwikkeld. Men stelt zich ten doel alle
vindbare toonbeelden van deze vroegere
schoonheid bijeen te brengen, niet alleen
de kostbare modecostuums, doch ook de
regionale klederdrachten, die als het ware
verstarde vertakkingen daarvan zijn en
eeuwenlang allerlei eigenaardigheden heb
ben geconserveerd.
Het costuummuseum, dat dus van het
grootste belang is voor iedereen die in de
cultuurgeschiedenis belang stelt, zal bij
genaamd worden „Kabinet van mode en
smaak". Professor Van Thienen noemde
de collectie van Cruys Voorbergh uniek in
Nederland zo niet in Europa en prees diens
wonderbaarlijke vermogen om verwaar
loosde stoffen en zelfs onooglijke vodden
in oude luister te herstellen. Talrijke musea
hebben zich reeds bereid verklaard, zo be
sloot spreker zijn betoog, uit hun bezittin
gen bruikbaar materiaal af te staan ten
einde de door zijn toedoen beschikbare kern
zo breerf mogelijk te kunnen aanvullen.
Na zang en clavecimbelspel door de
dames Kittty en Bets Nederkoorn, die ook
enkele muzikale intermezzi verzorgden,
werden enige historische costuums ver
toond, voornamelijk uit het tijdvak voor de
Franse revolutie, maar ook van jongere
datum, waarbij Cruys Voorbergh al cause-
rend zoals steeds een even brillante als
geestige toelichting gaf, wijzende op aller
lei boeiende détails, die de leek op het eer
ste gezicht zouden ontgaan, doch die dik
wijls de waarde en de schoonheid van een
kledingstuk bepalen. Het museum is inder
daad noodzakelijk voor nadere beschou
wing en rustige bestudering, maar gelukkig
zal men in de toekomst de shows niet be
hoeven te missen. Duidelijk is toch wel ge
bleken, ook nu weer, hoe boeiend de cos
tuums zijn als levende getuigenissen van
voorbije perioden, indien ze gedragen wor
den. Het is alsof er iets van de oude atmos
feer aan bleef hangen, alsof er iets van de
vroegere bezitter óf bezitster in overging,
een geheimzinnig iets, dat thans een fasci
nerende taal spreekt of zou dat in hoofd-
in een van zijn historische costuums voor
de jraaie lambrisering in de Renaissancezaal van het
Frans Halsmuseum.
zaak komen doordat Cruys Voorbergh dat
door zijn welgekozen, geestdriftige en van
pikante bijzonderheden wemelende woor
den de toeschouwers suggereert?
Wij kunnen op deze show niet nader in
gaan, omdat wij er al eerder besprekingen
aan hebben gewijd. Zo'n show is altijd
weer een ontmoeting niet alleen met kle
derdrachten, maar eigenlijk in niet min
dere mate met de mensen van toen, die
aandacht hadden voor het schone der
aarde.
ADVERTENTIE
bij
Een partij mooie zware
cretonne, 120 cm breed
in 5 verschillende kleu
ren, iets beschadigd,
tegen de bijzonder
lage prijs van
per meter
Haarlem - Heemstede
Zandvoort
Nachtdienst apotheken
Haarlem: Firma Duym en Keur, Keizer
straat 6, telef. 10378; Apotheek Begeman en
Snelljes, Kruisweg 30, telef. 10043; Marnix-
apotheek, Marnixstraat 65, telef. 23525.
Heemstede: Heemsteedse apotheek, Binnen
weg 98, telef, 28197; Aerdenhout apotheek,
Zandvoortselaan 164, telef. 26772.
Bloemendaal (voor Santpoort-Station, Bloe-
mendaal en Overveen): Santpoorter apotheek
Bloemendaalsestraatweg 145, Santpoort-Stat.,
telef. Santpoort 8249; Elswout apotheek,
Bloemendaalseweg 341, Overveen, tel. 16760.
ADVERTENTIE
Pracht collectie
in diverse prijzen
Fa B. A. CASSEE ZONEN
Zijlstraat 83 - Telefoon 11307
Muziek
Tweede Concertino
van Hans Osieck
Op eerste Vrijdagavond
concert van de H.O.V.
Een concert met Hans Osieck als solist,
dat betekent in de regel de kennismaking
met een nieuw werk van deze componist
pianist. Ook ditmaal weer, op het eerste
concert van de Vrijdagavond-serie der
H.O.V., onder directie van Toon Vevhey,
gunde hij Haarlem een première, namelijk
van zijn Concertino No. 2 voor piano en
orkest.
Het is een driedelig stuk, waarvan de
middenmoot de substantie bevat van de in
wezen lyrisch geaarde Osieck. Hij gaat hier
als zodanig op zeker ogenblik tot de uiterste
eenvoud over. tot eep naïef klinkend volks
liedje, dat hij verderop varieert. Maar dit
wijsje geeft ons de indruk van een „liedje
van verlangen", van een motief van het
voorbije, van het verloren paradijs. Want
het concertdeel in zijn geheel lijkt ons een
confidentie van onzekerheden; ook artis
tieke. En toch zit er een fraaie grondstof
in, bij voorbeeld de aanhef van de celli, die
door de blazers beantwoord wordt, een
thema dat we later enigszins dreigend op
nieuw horen. Nochtans verloopt het totaal
in het ongewisse. Dit wordt opgevangen
door een roes van rhythme en technische
virtuositeit in een knap geschreven slot
deel. Ook het eerste deel zit vol rhyth-
mische complicaties. Op deze objectieve
„vluchtheuvels" der muziekmakerij waagt
Osieck zich niet zonder succes. Maar de
„echte" Osieck lijkt mij in de neven
thema's van de hoekdel'en te schuilen.
Hans Osieck, die een vaardig pianist is
met veel temperament, was als solist een
uitstekend pleitbezorger voor zijn werk.
En met hem beijverden Verhey en het
orkest zich om de lang niet eenvoudige
partituur in goed klinkend evenwicht te
brengen met de solopartij.
Het programma vermeldde ook „Les
Djinns" can César Franck, het symphonisch
gedicht voor piano en orkest, waarin de
componist een eerste poging ondernam om
een nieuwe vorm voor het klavierconcert
te vinden, waarin hij echter pas met de
„Variations symphoniques" meesterlijk zou
slagen. Maar de poging is in ieder geval
belangwekkend genoeg en de uitvoering
ervan werd door het parelende spel van
Osieck, alsmede door de orchestrale verzor
ging, die een klare poëtische interpretatie
van de solist in de hand werkte, tot een
succes.
Met een zeer klankschone vertolking van
de suite „Ma mère l'oye" van Ravel was
de avond ingezet. Deze werd besloten met
de suite „Oud Nederland" van Julius
Röntgen, een stuk waarin de componist
met veel orchestraal effect en contrapun-
tische kundigheid enige oud-Nederlandse
thema's en twee eigen melodieën op oude
teksten bewerkt heeft. Groter tegenstelling
is wel niet denkbaar dan tussen de geraf
fineerde klankentaai van Ravel en het ro
buuste oubollige geluid dat Röntgen uit de
orchestrale middelen put. Maar beiden zijn
ADVERTENTIE
„RICHE FOTO ART"
169 GBOTE HOUTSTRAAT - TEL. 13472
Verlaging stroomtarieven voor
enkele kookstroomverbruikers
Sinds de laatste wijziging van de Haar
lemse electriciteitstarieven zijn de gebrui
kers van kookplaten, die tevens in het bezit
zijn van een warmwaterreservoir, voor
zover ze buiten de middaguren koken, in
ongunstiger positie gekomen dan degenen
die volgens het Huishoudtarief stroom
betrekken.
De eersten betalen dan namelijk 7'/2, de
laatsten 5V2 cent per KWU. B. en W. wil
len dit verschil thans wegnemen en stellen
de raad voor ook voor de eerstgenoemde
categorie gedurende de daguren een tarief
van 0V2 cent te berekenen. Dat zal de ge
meente op f 2.000 per jaar komen te staan.
KREUTZBERG DANST IN HAARLEM,
Het wederoptreden vaar de bekende solo
danser Harald Kreutzberg in de Haarlemse
Schouwburg is thans vastgesteld op Woens
dag 8 November. Er wordt een nagenoeg
nieuw programma uitgevoerd. Als bege
leider fungeert Friedrich Wilckens, die is
hersteld van een zware ziekte welke ver
leden jaar het doorgaan van de voorge
nomen tournée door Nederland verhinderde.
De Haarlemse raad behandelt op Woens
dagmiddag 18 October een uit achttien
punten bestaande agenda.
ADVERTENTIE
DAGELIJKSE AUTODIENSTEN
HAARLEM - TEL. 11143—10290
ZANDVOORT - TEL. 2S52
EXPEDITIE EN TRANSPORTEN
DOOR GEHEEL NEDERLAND
De eis tot een academische opleiding zou te ver gaan
In het onderhoud dat wij dezer dagen
met de heer B. T. Boeijenga, secretaris
van de Maatschappij tot bevordering der
Bouwkunst, Bond van Nederlandse Archi
tecten, hadden, werd er reeds op gewezen,
dat het bij de Tweede Kamer ingedien
de ontwerp voor een Architectenwet wel
een volledige bescherming biedt van de
titel, maar daarnaast slechts een onvolle
dige beroepsbescherming. Dat wil zeggen
dat bouwontwerpen alleen door een archi
tect mogen gemaakt worden, maar het
wordt niet voorgeschreven dat ook de di
rectie over het bouwwerk aan de architect
moet worden opgedragen.
De voorzitter van de organisatie, ir. A.
J. van der Steur, zei daarover op een pers
conferentie:
Dit feit heeft in onze kringen nogal wat
bestrijding ontmoet. Er zijn vooraanstaande
figuren in onze kring, die dit een zo ern
stige leemte vinden, dat zij daarom de hele
wet in deze vorm niet willen. Onze collega
Boeken heeft gezegd, dat een architect, die
geen. directie voert, maar alleen ontwerpt,
geen architect is en dat daarom deze wet
geen architectenwet zou moeten heten. Wij
weten zeer goed, dat het bezwaar, dat hier
wordt opgeworpen, een zeer reële grond
heeft. Dat de B.N.A. in zijn overleg met het
ministerie deze beperking heeft geaccep
teerd, is, ik erken het, zuiver opportunisme.
Het ging uit van de overweging, dat de
sprong naar de volledige beroepsbescher
ming toch nog wel eens te groot zou kun
nen blijken en weerstanden zou kunnen
opwekken, die de totstandkoming van de
hele wet zouden kunnen in gevaar bren
gen, met als gevolg, dat de hele zaak daar
mee wel eens voor tientallen van jaren
van de baan zou kunnen zijn. De B.N.A.
koestert, geleerd door bittere ervaring, nu
eenmaal geen overdreven hoge verwach
tingen van het inzicht van de buitenwe
reld in de problemen, die de architecten
wereld bezig houden. Wij verwach
ten actieve weerstand bij de particuliere
woningbouw, die tot heden de leiding bij
de uitvoering, ook in die gevallen, waar hij
architecten met het ontwerp belastte, nooit
uit handen gaf. Ook verwachten wij een
passieve weerstand van de hypotheekban-
ken, die vanouds veel inniger betrekkin
gen hebben onderhouden en nog onderhou
den met de particuliere woningbouw (de
z.g. eigenbouwers) dan met de architecten.
En tenslotte heeft voor de B.N.A. bij
het accepteren van de begrenzing ook de
overweging meegesproken, dat de ontwik
keling van bepaalde min of meer geprefa
briceerde of gemechaniseerde bouwsyste
men wel eens op bepaalde gebieden van
het bouwvak een redelijk te verantwoorden
scheiding van ontwerp en uitvoering zou
kunnen meebrengen, die wij zouden heb
ben te accepteren.
De architecten zullen waakzaam moeten
zijn. Dit alles doet echter niets af aan de
realiteit van de tegenwerping, dat de be
perking van de omschrijving van het be
roep tot het ontwerp alleen een gevaar
voor de volledige beroepsuitoefening van
de architect inhoudt en dat de architecten
gemeenschap, wordt het ontwerp wet,
waakzaam zal moeten zijn, dat deze
scheiding van ontwerp en uitvoering zich
beperkt tot die gevallen, waar het redelij
kerwijze niet anders kan. Actie in die
richting in gevallen van gemeentebesturen,
die bij grote wederopbouw-, of woning
bouwcomplexen deze weg op willen gaan,
wordt reeds nu door het bestuur van de
B.N.A. ondernomen.
Voorts ging ir. Van der Steur in op de
quaestie der opleiding. Daarover zei hij
onder anderen:
Het wetsontwerp stelt zich op het stand
punt, dat het peil van ontwikkeling en be
kwaamheid, dat als minimum moet wor
den aanvaard, voor inschrijving in het
Architeelenregister,. de bekwaamheid moet
zijn, die voldoende is voor wat ik zo even
noemde: „bouwkunst van alledag". Ver
taald in termen van onze hedendaagse
vorm van architectenopleiding: het peil
van het einddiploma van een cursus voor
Voortgezet Bouwkunst Onderricht: het di
ploma V.B.O. Er zijn er onder ons, en ook
buiten onze kring, die menen, dat deze
norm te laag is en dat daardoor de archi-
tectentitel zou worden gedevalueerd. Naar
hun mening zou de architectentitel op
academisch peil moeten liggen.
Onze afwijzing van deze opvatting is wel
overdacht en steunt op de grond, dat een
architectentitel op academisch peil alleen
een te lage productie van bevoegde krach-
ten zou veroorzaken, zulks in tegenstelling
tot de opvatting, dat de oplossing hiervan
moet liggen in de ontwikkeling van het
beroep in zodanige richting, dat in de toe
komst inderdaad het aantal bevoegde ar
chitecten tamelijk drastisch zou worden
verkleind. Dit zou dan meebrengen een
verdeling van het architectenwerk over
een beperkt aantal grote architectenbu
reaus. Degenen, die op grond van hun niet
voldoende opleiding niet meer voor in
schrijving in het register en dus voor de
uitoefening van het archïtectenberoep in
aanmerking zouden komen, zouden hun
levensonderhoud en levensvervulling moe
ten vinden in arbeid in dienst van de grote
architectenbureaux.
Ons antwoord op deze argumentering is
in de eerste plaats, dat ons tal van voor
beelden bekend zijn van architecten met
een opleiding en ontwikkeling volgens de
lijnen en op het peil van het diploma V.
B. O. (niet-academisch opgeleiden dus),
die behoorlijk, goed en zeer goed werk
maken, van een zodanig peil, dat het in
hoge mate onrechtvaardig zou zijn, deze
mensen de weg naar de zelfstandige uit
oefening van het architectenberoep, waar
voor zij kennelijk het geboorterecht bezit
ten, te gaan versperren. Het omgekeerde:
zwakke architecten met een diploma van
bouwkundig ingenieur, komt ook voor. En
in de tweede plaats zijn wij uitermate hui
verig voor de bouwkundige resultaten van
het zeer grote architectenbureau. De prak
tijk in de Verenigde Staten van Amerika,
waar zulke bureaux veel voorkomen, wijst
op de tendens in de eerste plaats het be
roep van architect lucratief te willen ma
ken en niet op de bedoeling de bouwkunst
ADVERTENTIE
TEGEN UITERST LAGE PRI3ZEN
Moderne Flatwoningen te Oegstgeest
Koopprijs Benedenflats 11.500 Bovenflats 10.5C-3 Hypotheek plm. 7.000 per
t-,w- JDe woningen worden prima afgewerkt en
bevatten elk drie flinke kamers, keuken,
badkamer, balcon enz. De benedenflats heb
ben verder een mooie tuin cn de bovenflats
krijgen ieder een afzonderlijke rijwielbox.
Speciaal voor de bewoners van de flats en
de overige door de N.V. Standaardbouw al
daar te bouwen herenhuizen wordt een fraai
park aangelegd ter oppervlakte van ruim
12.000 vierkante meter, met gazons, borders
speelweide, broeikassen, vijvers enz. 1
De flats zijn begin 1951 te betrekken.
Iedere koper wordt vestigingsvergunning
gegarandeerd. 0
Inlichtingen, tekeningen, omschrijvingen
enz. N.V. Standaardbouw. Hoofdkantoor Be-
zuidenhoutseweg no. 127, 's Gravenhage Tei
77.08.87 en 77.03.17.
Door de N.V. Standaardbouw te Den Haag
worden momenteel enige complexen parkflats
gebouwd in één der mooiste villaparken te
Oegstgeest, welke gemeente terecht beroemd
is om zijn fraaie parken en plantsoenen,
tussen de Rijngeesterstraatweg en de Rijks
weg Den HaagAmsterdam.
De koopprijzen der flatwoningen, welke
afzonderlijk kunnen worden gekocht, zijn
uiterst laag en bedragen 11.500 voor de
benedenflats en 10.500 voor de bovenflats.
De vaste lasten bedragen ongeveer J 38,
per jaar. Per woning wordt plm. 7.000
hypotheek gegarandeerd op voordelige voor
waarden. Desgewenst kan de koopsom in ter
mijnen worden betaald terwijl een speciale
betalingsregeling wordt getroffen voor de
kopers die hypotheek wensen.
SCHEEPVAART
Abbedijk, pass. 12 Recife.
Alcinous, 12 te Suez.
Arundo. 12 v. Las Palmas n. Rio de Janeiro.
Atlantis, 12 v. Djakarta n. A'dam.
Annenkerk, 10 te Sydney
Aardijk, 12 630 m. W. Ouessaht.
Agatha (t). 12 v. Port Swettenham n. Pladju.
Alblasserdijk, 12 300 m. W.t.Z. Scillies.
Algenib. 12 120 m. O. Madeira.
Alioth, pass. 12 Lissabon.
Altair. 12 320 m. N. St. Paulsrocks.
Armilla (t), 12 v. Pladju n. Singapore.
Alcyone, 13 te Antwerpen v. Hamburg.
Adinda, 7 v. Djakarta n. Pladju.
Aalsum, 13 te R'dam v. Calcutta.
Akkrumdijk, 14 te Mombassa.
AInati, 13 bij Rio Grande.
Aludra, 13 bij Finisterre.
Alphacca, 13 dwars Maceio.
Appingedam, 13 v. R'dam n. Lissabon.
Arnedijk, 13 v. Havanna n. Brownville.
Arendskerk, 12 te Colombo.
Asturias, 12 v. Fremantle n. Djakarta.
Alpherat, 13 v. Man of Warcays n. Lorenz
Marques.
Amsteldijk, pass. 13 Scillies.
Andijk, 13 te Galveston.
Axeldijk. 14 te Newport News.
Breda. 12 v. Antwerpen n. R'dam.
Boissevain, 11 te Durban.
Boschfontein. 11 te Beira v. A'dam.
Bacchus, pass. 12 San Salvador.
Barumun, 13 v. Kendari te Makassar.
Baud. 12 v. Cheribon n. Singapore.
Bloemfontein. 12 575 m. N. St. Helena.
Blijdendijk, 12 800 m. O.t.Z. Kp. Race.
Beverwijk. 13 v. R'dam 11. Alexandria.
Bonaire, 13 te Paramaribo.
Boskoop, 14 te Laguaira.
Blitar, 13 te Colombo.
Bali. 13 v. Aden n. Port Soedan.
Bennekom, 13 v. Huacho n. Payta.
Caltex Leiden, 12 v. R'dam n. Rastanura.
Caltex Pernis, 12 v. Port Said.
Celebes, pass. 12 Malta.
Cleodora, nass. 12 Finisterre.
Cistula, pass. 12 Kp. San Rogue.
Coryda. 12 v. Port Said.
Cheshire. 13 te A'dam v. Indonesië.
Chama (t), 12 700 m. ZW. Flores.
Castor. 12 v. Georgetown n. San Felix.
Clio. 10 v. St. Lucia n. Fort de France.
Coolhaven. 9 te Casablanca v. Rouaan.
Caltex Delft, pass. 13 Aden.
Caltex The Hague, pass. 13 Kp. La Hague.
Caltex Utrecht. 13 te R'dam v. Rastanura.
Coram, 13 v. Genua n. Antwerpen.
Chitral, pass. 13 Gibraltar.
Congostroom, 13 v. Antwerpen n. Bordeaux.
Cottica. 13 v. A'dam n. Demerara.
Castel Bianco, 12 v. Djakarta n. A'dam.
Dalerdijk. 12 225 m. N. San Miguel.
Delft, 13 te Hamburg.
Duivendijk, 12 325 m. W.Z.W. Mona eil.
Delfshaven, pass. 13 Fernando Noronha.
Drente. 14 të Balikpapan.
te dienen. Het aantal architecten, dat in
staat is een zeer groot bureau te leiden
zonder af te zakken naar het peil van een
manager van een zakélijk concern met alle
gevolgen van dien, achten wij uitermate
klein. Wij zien veel meer heil in de ge
zonde ontwikkeling van het normale ar
chitectenbureau met een bezetting van
515 man aan opzichters en tekenaars.
Dit is een maat, die het de leidende archi
tect nog mogelijk maakt zich persoonlijk
met het ontwerp in te laten, er de leiding
over te behouden en er zich persoonlijk in
te verdiepen. Het grote bureau kan naar
onze mening alleen bouwkundige vruchten
afwerpen als de leiders ervan het verstaan,
teamwork van hoog gehalte te inspireren.
Mensen, die dit verstaan, zijn zeldzaam;
zij komen in elk geval veel te weinig voor
om het zeer grote architectenbureau met
zijn grote gevaren van commercialisering
en vervlakking van de architectuur als
regel te willen propageren.
ADVERTENTIE
CENTRAAL APOTHEEK v/h FLORIJN
M. VAN DER VLERK, APOTHEKER
GR. HOUTSTRAAT 78, Haarlem. Tel. 10500-10502
lerbij delen wij U méde, dat met ingang van
16 October 1950 onze Apotheek aangesloten is bij
t alle In Haarlem werkende Ziekenfondsen, zodat
inschrijving van Ziekenfondsleden thans mogelijk is
„De Rode Donau" (Rembrandt) Wan
neer over tientallen jaren de politieke span
ningen in de wereld zich zullen hebben
gewijzigd en de zwaartepunten van de inter
nationale geschillen en problemen elders
zullen liggen, zal men van deze film kunnen
genieten met de ontroering en de zuiver-
menselijke bewogenheid die zij door een
knappe compositie oproept. Los van iedere
politieke overtuiging kan de toeschouwer
mededogen gevoelen met de figuren in deze
geschiedenis, die ten offer vallen aan om
standigheden en ontwikkelingen van plaat
selijk karakter. Doch in deze tijd, die boven
alles een zuiver begrip vereist van alle com
plicaties der wereldsituatie een begrip dat
c
ADVERTENTIE
Voor
BLOEMENMAGAZIJN
te aanvaarden en te prijzen als eerlijke
uitingen. En wat het werk van Röntgen be
treft, het kan geen kwaad het publiek eens
op zulke gezonde rond-Hollandse klank te
vergasten. Wij hebben ons niet ie schamen
voor onze „Oud-Hollandse Boerenlied] es"
en zeker niet voor een zo belangrijk gege
ven als de oude Halewijn-ballade, die door
Röntgei meesterlijk ontwikkeld werd in
zijn suite. De uitvoering van „Oud-Neder
land" gaf, bij alle karakteristiek, blijk van
een zeer verzoi'gde afwerking. Een bijzon
der compliment verdiende ditmaal het
koper. JOS. DE KLERK
toch al zo moeilijk te verwerven is werkt
een dergelijke film de verscherping van de
tegenstellingen in de hand, en, wat erger
is, zij doet dat opzettelijk, niet minder opzet
telijk dan de moderne Russische films, die
men in het Westen tot nu toe gezien heeft.
Zij doet dat met middelen die misschien
wel ontleend zijn aan de realiteit, doch dan
ontleend met de verwerpelijke bedoeling om
er een bepaalde indruk, een bepaalde stem
ming mee te versterken, die toevallig in dit
tijdsgewricht te pas komt in de kraam van
een politiek streven. De opzet daartoe is zo
duidelijk, dat men de onwaarachtigheid in
iedere scène bespeurt. En daar tegen moet
gewaarschuwd worden alle onrechtvaardig
heden, onmenselijkheden, terreurdaden, on
beleefdheden en brutaliteiten ten spijt, die
de Russen zich veroorloven en die lang
zamerhand iedereen wel kent uit andere
bronnen dan Hollywoodse films.
Dit is een goede film met een verderfe
lijke tendens. Geen mens zal er zich bij ver
velen, velen zullen er hun ogen vochtig bij
voelen worden. Maar juist het feit dat Holly
wood deze menselijke bewogenheden exploi
teert op een geraffineerde en schijn-vrome
wijze, roept, een innerlijk protest op bij de
genen die zich door ervaring weten te ver
zetten tegen de suggestieve kracht van films
en hun nuchter verstand weten te bewaren
zelfs bij een „bombardement" van sentimen-
taliteiten zoals deze film op het gemoed van
de toeschouwer loslaat.
Een dergelijke politieke propaganda is niet
eerlijk. Het is jammer, dat dit moet worden
opgemerkt ten aanzien van een film, die
overigens het aanzien overwaard is. J.L.
„Misdadig zwijgen" (Cinema P a 1 a c e).
Frankie, het meisje dat „nooit ergens spijt
van krijgt", wordt op een avond achtereen
volgens door drie minnaars bezocht. De
laatste vermoordt haar uit jalouzie en weet
de politie en de rechters te doen geloven
dat de eerste het misdrijf heeft gepleegd.
De derde bezoeker, die de juiste toedracht
kent, blijft zwijgen omdat hij aan het begin
van zijn carrère als auteur niet gecompro
mitteerd wenst te worden. Zo wordt Herbert
Logan tot de doodstraf veroordeeld, een
straf die in levenslang wordt veranderd,
hetgeen in de praktijk op vijftien jaar neer
komt, Logan is na dié periode bezeten door
het verlangen zijn onschuld te bewijzen en
de dateer aan de kaak te stellen. En dat pro
ces nu werd door de Engels-Braziliaanse
regisseur Alberto Cavalcanti met een maxi
mum aan originaliteit en spanning opge
bouwd. Door de combinatie van fragmenten
uit het werk van de schrijver Christopher
Drew en de bekentenis van de werkelijke
dader op diens sterfbed, wordt Logan van
iedere blaam gezuiverd.
Cavalcanti heeft dit verhaal door zijn
subtiele verfilming ver doen uitstijgen
boven het gemiddelde van dergelijke
scenario's. Er gebeurt veel, maar alles wordt
zo logisch in elkaar geschoven, dat men de
draad geen ogenblik kwijt raakt. De inter
pretatie, ook van de bijrollen, kon niet beter.
De volmaakte filmstijl van Cavalcanti dwingt
ook nu weer aller bewondering af. J.H.B.
„The big wheel" (L u x o r). Een uitgespro
ken sensatie-film over twee niet altijd even
frisse aspecten van de Amerikaanse auto
racerij, namelijk de midget-races en de 500
mijl van Indianapolis. Het verhaal waar
in Mickey Rooney als coureur met te veel
praatjes de hoofdrol speelt verschilt op
zich zelf niet zoveel van de talloze andere
vol gevaar, eer en glorie, die over deze sport
in omloop zijn. Maar of het nu noodzakelijk
was, een realistische opname in te lassen
van een coureur, die levend verbrandt in
zijn wagen, lijkt ons twijfelachtig en het
doet voorts weer eens de vraag rijzen welke
maatstaven de filmkeuringscommissie eigen
lijk aanlegt. De opnamen van de Indiana-
polis-race zijn inderdaad ten dele authen
tiek, met dien verstande, dat men zo onge
veer alle ongelukken die in de loop der
jaren op deze gevaarlijke baan zijn gebeurd,
in deze ene race heeft gestuwd. De film
geeft een oneerlijk beeld van de autoren-
sport, die althans naar Europese smaak
niet bedoeld is als amusement voor lieden,
die graag iemand voor hun ogen zien ver
ongelukken. W. L. B.
„Jungle Girl" (S p a a r n e) De liefhebbers
van een boeiende avonturenfilm kunnen
deze week in het Spaarne-theater terecht,
want daar verschijnen Frances Gifford en
Tom NeaJ op het linnen venster. En dat be
tekent een wervelwind van spanning, sensatie
en romantiek. Waar Nyoka, het meisje uit
de jungle en haar vriend Jack die een strijd
op leven en dood voert voert om een ver
borgen schat in handen te krijgen, het leeu
wendeel van de spanning voor hun reke
ning nemen, zorgt de kleine Kimbu voor
enkele komische momenten. Aan „Jungle
girl" kan men een paar prettige uren be
leven. L. v. B.
Het City-theater prolongeerd deze
week „Whiskey als water" en Frans Hals
„Voor wie de klok luidt".
ADVERTENTIE
voordeliger!
Delfland, 13 v. Bahia n. Las Palmas.
Duivendijk. 14 te Cristobal.
Eemdijk, 11 v. Cristobal.
Elmina, 13 te A'dam v. Lobito.
Ena, 13 te Cristobal v. Curasao.
Etrema, 13 v. Takoradi te Pepel.
Enggano, 12 nog te Khorramshar.
Esso Amsterdam. 12 485 m. N.O. Flores.
Esso Den Haag (t). 13 475 m. W.NW. Finisterre
Esso Rotterdam. 13 200 m. ZW. Sombrero eil.
Friesland, 12 v. Colombo n. Penang.
Felipes (t), 12 v. Djakarta te Pladju.
Gaasterlcerk, pass. 12 Kp. St. Vincent.
Ganymedes, 12 v. Antwerpen n. A'dam.
Gouwe. 13 v. Koping te Oulu.
Grootekerk, 13 te Port Said.
Groote Beer, 13 850 m. O.ZO. Guardafui.
Hecuba, 13 te A'dam v. Paramaribo.
Heelsum, pass. 13 Casquets.
Heemskerk, 12 te Port Elisabeth.
Helena, 13 c. Demerara n. Curacao.
Hersilia, 12 225 m. NW. Madeira.
Hestia, 13 v. Puerto Barrios n. Tela.
Ittersum. 11 v. Houston n. Galveston.
Japara (krl). 14 te Singapore.
Java, 14 te Semarang.
Jobshaven. 13 te Mondah.
Joh. v. Oldenbarnevelt, 14 v. Sydney n. Makassar
Klipfontein, 13 te Antwerpen.
Kola Gede, 13 te Singapore.
Koningstaven. 7 v. Casablanca n. Port Lyautey.
Kertosoho, pass. 13 Guardafui.
Kota Baroe, verw. 14 te Marseille.
Kota Agoeng, pass. 13 Aden.
Leopoldskerk. 13 v. Aden n. Port Said.
Leuvekerk, 12 v. Suez n. Aden.
Lucita, 13 v. Heysham n. Belfast,
Langlee Scott. 13 v. R'dam n. Kobe.
Lawak, 14 te Penang.
Lekkerkerk, verw. 14 te Marseille.
Lindekerk, pass. 13 Beachyhead.
Loenerkerk, 13 v. Suez.
Laagkerk, pass. 13 Rasmadraka n. Calcutta.
Laurcnskerk, pass. 14 Gibraltar.
Loosdrecht, 13 v. Colombo te Bombay.
Malea, pass. 12 Formosa.
Malvina. 13 te Miri v. Buenos Aires.
Manoeran, 9 te Vancouver..
Midas, 11 v. Cadiz n. A'dam.
Mitra, pass. 13 Ouessant.
Mijdrecht (t), 12 v. Buenos Aires n. Dakar.
Maaskerk, 12 te Hamburg.
Mentor. 12 anker Beyroeth.
Maas. 13 v. Maracaibo te Lake Charles,
Macuba, pass. 13 Perim.
Mapia, 14 te Colombo.
Merwede, pass. 13 Miami.
Meerkerk, ~13 v. Manilla.
Molenkerk, 13 v. Dakar n. Freetown.
Muiderkerk, 13 v, Adelaide n. Fremantle.
Maasland, pass. 13 Bahia.
Nieuw Amsterdam, pass. 12 Scillies.
New Australië (rep.), 26 verw. te R'dam.
Nestor, 12 te Hamburg.
Nieuw Holland. 13 v. Sydney te Melbourne.
Napoli, 13 te Port Said.
Otranto, 3/11 verw. R'dam v. Djakarta.
Odysseus. 12 v. Livomo n. Napels.
Ossendrecht. 13 pass. Burlings.
Overijsel. 13 v. Djeddah.
Orestes, 12 110 m. N. Kp. Orange.
Oranje. 13 v. Suez n. Colombo.
Parkhaven, pass. 12 Finisterre.
Phrontis. 12 verw. Djakarta v. A'dam.
Polyphemus. 12 v. Port Said n. Halifax.
Prins Frederik Hendrik, pass. 12 Kp. Wrath,
Papendrecht, 13 pass. Mona eil.
Frifis W. v. Oranje, 12 v. R'dam n. Chicago.
Prins Willem II, 12 v. A/badan n. Port Said.
Prins Willem III, 12 bij Belle Isle.
Poseidon, 12 235 m. N. Turks. eil.
Prins Frederik Hendrik. 14 verw. Hamburg.
Prins Joh. W. Friso, 13 te Montreal.
Prins Philips Willem, 7 v. Curacao n. A'dam,
Polydorus, 14 te Alexandrië.
Prins Alexander, pass. 13 Beachyhead.
Ruys, 32 390 m. O. Rio Grande.
Riouw, 11 te New York v. Djakarta.
Rondo, 13 v. Bombay n. Calcutta.
Radja, 11 v. Vancouver n. Kaapstad.
Rempang, 13 v. A'dam n. Indonesië.
Salatiga, pass. 32 Wake eiL
Slamat, pass. 12 Malta.
Salawati, 13 verw. New York n, Djakarta.
Sardcna, 12 v. Pladju n. Miri.
Siberoet, 12 Flores.
Sommelsdijk, 12 op de Elbe.
Sumatra, 12 v. Port Swettenham n. Belawan.
Saparoea, pass. 12 Vlissingen.
Samarinda. 18 verw. Calcutta n. Los Angeles.
Stanvac Talan Akar. 10 n. Palembang.
Straat Soenda, 11 v. Hongkong n. Manilla.
Sarangan, 13 v. Calcutta n. Makassar.
Stad Maastricht, pass. 13 Ouessant.
Stad Schiedam. 14 te Gibraltar.
Skaugum. 13 550 m. O.ZO. Guardafui.
Sloterdijk. 11 te Soerabaja v. New Orleans.
Streefkerk, 13 dwars Massawa.
Singkep. pass. 144 Kp. Bougaroni.
Soesldijk, 13 v. Philadelphia te New York.
Stad Haarlem, 13 te Genua v. R'dam.
Sunetta, pass. 13 Dondrahead.
Tjisadane, 13 te Singapore.
Tankhaven IH (t), 12 te Sungeigerong.
Ternale, 12 v. Donggala n. Menado.
Tiba, 12 195 m. W. Las Palmas.
Tjipondok, pass. 12 Kp. Corriëntes.
Tjitjalengka 11 v. Soerabaja te Makassar.
Tabinta, pass. 13 Str. Saleier.
Titus, pass. 13 Kp. St. Vincent.
Tosari, 13 bij Kp. Bougaroni.
Trompenberg, pass. 13 v. Flores.
Van Riebeeck, 12 te Sorong.
Van 't Horf, 12 v. Cheribon n. Djakarta.
Van Heutz. 10 te Hongkong.
Venus. 13 v. Brindisi n. Bari.
Waterman. 12 te Menado.
Willem Barendsz, 12 360 m. NO. San Miguel.
Weltevreden, 13 te R'dam v. Djakarta.
Willemstad, pass. 13 Beachyhead.
Willem Ruys, 12 17 u. v. Belawan.
Zwijndrecht, 32 v. Bari n. Sfax.
Zeeland, 12 te Dublin v. Gdynia.
Zijpenberg, 14 te Savona v. R'dam.
Schepen met repatriërenden uit Indonesië
Amarapoora, ca. 17 Nov. te R'dam.
Atlantis, ca. 10 Nov. te Amsterdam,
Asturia. ca. 17 v. Djakarta, ca. 9 Nov te A'dam.
Castel Bianco, ca. 15 v. Djakarta, ca. 9 Nov. te
Amsterdam.
Chitral, ca. 17 verw. A'dam.
Cyrenia, ca. 22 Nov v. Djakarta, ca. 15 Dec. te
Rotterdam.
Dorsetshire, ca, 13 Nov. v. Djakarta, 15 Dec. te
Rotterdam.
Empire Brent, ca. 21 v. Djakarta, ca. 18 Nov te
Rotterdam.
Groote Beer, ca. 28 verw. A'dam.
Hellenic Prince, begin Nov. A'dam verw.
Joh, v, Oldenbarnevelt, ca. 1 Nov v. Djakarta,
ca. 29 Nov. te A'dam.
Kota Inten, ca. 16 v. Soerabaja, 16 Nov. te R'dam
Nelly, 16 v. Djakarta, 12 Nov. te R'dam.
New Australia, ca. 26 te R'dam.
Otranto, ca. 13 te R'dam.
Sibajak, ca. 13 Dec. v. Djakarta, ca. 7 Jan. te
Rotterdam.
Skaugum, ca. 23 te R'dam.
Tabinta. ca. 1 Nov. v. Djakarta, ca. 29 Nov. te
Amsterdam.
Volendam. ca. 11 Dec. v. Djakarta, 10 Jan. te
Rotterdam.
Zuiderkruis, ca. 26 v. R'dam n. Korea 24 Nov.
verwacht.
ADVERTENTIE
Heringa Wathrich
HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
