c
Velsens verre verleden
Nederlands voetbalelftal boekte
zes overwinningen op Frankrijk
4 beroemde middelen
mei extra geneeskracht
Chefarine A
bJuBMuèiMiAiUSiBÊtk
Clowntje Riek
Overname of deelname gevr.
Handels- of Agenturenzaak
De Zevenster
Zaterdag 9 December 1950
4
De elftallen zijn:
FRANKRIJK
VIGNAL
HUGUET MARCHE
ARNAUDAU CUISSARD RANZONI
STRAPPE KARGU BARATTE FLAMION DOYE
Scheidsrechter BAERT (België)
CLAVAN v. MELIS v. d. TUYN DE GRAAF
BIESBROUCK TERLOUW VAN SCHIJNDEL
SCHIJVENAAR BE JONG
KRAAK
NEDERLAND
Op Zaterdag 23 April 1949 kwam het
Franse elftal in het Stadion Feijenoord bij
het Nederlands elftal op bezoek en het
resultaat was dat onze landgenoten met 41
wonnen. Dat is pas anderhalf jaar geleden.
In die tussentijd is er heel wat veranderd in
de voetbalsport in ons land en velen zien met
weinig vertrouwen de Zondag in het Co-
lom besstadion in Parijs te spelen wedstrijd
tegemoet. Wij hopen, dat de spelers wel met
vertrouwen het veld zullen betreden en het
bewijs willen leveren, dat als de Oranjeploeg
er alles opzet, om wat te bereiken, zij daar
in zal slager-
Na de nederlagen in Bazel en Antwerpen
zijn nieuwe krachten opgesteld en die zijn
lid van Haarlemse clubs. Schijvenaar heeft
zich zodanig opgewerkt, dat hij weer waar
dig gekeurd wordt, de oranje-trui te dragen
en Biesbrouck, die reeds enige weken
reserve is geweest, behoort voor de eerste
keer tot de uitverkorenen. Het is te verwach
ten, dat beiden zich tot het uiterste zullen
geven en er voor zullen zorgen, dat de ach
terhoede een steviger indruk maakt dan in
de vorige ontmoetingen van het Nederlands
elftal.
Op 1 November is in Parijs de wedstrijd
Frankrijk—België gespeeld. Het resultaat
was toen 33. Daarna volgde op 12 Novem
ber BelgiëNederland met als uitslag 72
voor de Belgen.
Dc Fransen hebben de achterhoede na het
gelijke spel tegen de Belgen gewijzigd. Ver
moedelijk zal dat een versterking betekenen.
Van de Franse voorhoede spelers, die in
April van het vorig jaar in Rotterdam uit
kwamen, zijn alleen middenvoor Baratte en
linksbinnen Flamion gehandhaafd. Het mee
spelen van laatstgenoemde was enige tijd
aan twijfel onderhevig. Uit Parijs wordt ge
meld, dat zijn blessure genezen is en dat hij
daar Vrijdag uit Marseille is aangekomen, om
zich bij zijn ploeggenoten te voegen. Dezen
komen bijeen voor een gemeenschappelijke
oefening en concentratie.
Het heeft ook in Frankrijk de laatste tijd
hard geregend. Het terrein van het stadion
in Parijs bevindt zich in uitstekende staat,
hoewel het zwaar te bespelen is.
Voor de negende maal.
De resultaten van de wedstrijden waren
(eerst wordt het aantal doelpunten van Ne
derland vermeld):
10 Mei 1908 Roiterdam41
13 November 1921 Parijs50
2 April 1923 Amsterdamo1
29 November 1931 Parijs 4—3
10 Mei 1934 Amsterdam45
12 Januari 1936 Parijs 61
31 October 1937 Amsterdam23
23 April 1949 Rotterdam 41
De stand is dus:
Nederland 8 6 0 2 12 37—15
Frankrijk 8 2 0 6 4 1.5—37
Uit deze cijfers blijkt, dat het Nederlands
elftal tegen de Fransen vele doelpunten heeft
gemaakt. Zeven en dertig doelpunten in
acht wedstrijden betekent een gemiddelde
van vier tot vijf per ontmoeting,
Wat de belangstelling voor de strijd van
morgen betreft, het bedrag. dat aan
plaatsen is besteed; loopt op het ogenblik
tegen de tien millioen francs. Of het stadion
geheel zal zijn 'uitverkocht of niet ligt aan
het weer.
ADVERTENTIE
SKI-KLEDING
Wandelsport
Conflict bij wandelsport
verenigingen te Nijmegen
Onder leiding van wethouder Tilman
van Nijmegen werd in tegenwoordigheid
van de gedelegeerde voor Nijmegen van
de Nederlandse Bond voor Lichamelijke
Opvoeding, ir. H. F. Hopster, een informele
bijeenkomst gehouden van voorzitters der
vijf-en-twintig te Nijmegen residerende
wandelsportverenigingen, waar het conflict
tussen het Nijmeegs Wandelverbond en de
NBVLO en de daarmee samenhangende
kwestie of de Vierdaagse in de zomer van
het volgende jaar te Nijmegen zal worden
gehouden, werden besproken.
Naar bekend is het Nijmeegs Wandel-
verbond, waarbij alle Nijmeegse wandel
sportverenigingen zijn aangesloten onlangs
buiten het verband van de NBVLO getre
den, omdat het niet accoord ging met een
voorwaarde van die zijde gesteld, om de
voorzitter de heer J. P. Wijers als voorzit
ter te vervangen.
Het resultaat van de bijeenkomst van
Vrijdagavond is geweest, dat volgende
week het Nijmeegs Wandelverbond een
vergadering zal uitschrijven teneinde de
verhouding Nijmeegs Wandelverbond
NBVLO en het punt ,,de Vierdaagse te Nij
megen" opnieuw onder het oog te zien.
Heel wat voetballietfhebbcrs zullen Zon
dagmorgen eerst eens naar de lucht kijken
alvorens het besluit te nemen om naar
FrankrijkNederland te gaan, omdat het
stadion nogal een eind uit de buurt ligt voor
de meeste Parijzenaars.
Lenstra speelt niet mee
De bondsoefenmeestcr Van der Leek heeft
te Heerenveen de bloeduitstorting bij Abe
Lenstra onderzocht en op grond van zijn be
vindingen de Heerenvener moeten adviseren
Zondag niet te spelen. Morgen zal beslist
worden wie Lenstra zal vervangen.
Groeneveld van Haarlem is alsnog bij de
reserves gevoegd.
ADVERTENTIE
De 4 beroemde geneesmiddelen in één
tablei Chefarine „4" verenigd, zorgen
voor extra geneeskracht. Door de
juiste samenwerking wordt een beter
resultaat verkregen, zodat zij bij hevige
pijnen en griep ook dan helpen, wan
neer andere middelen falen.
TEGEN PUNEN EN GRIEP, 20 TABLETTEN 75 c.
Dammen
Haarlem leidt
in de eerste klasse
Voor de competitie van de Nederlandse
Dambond in het district Noordholland wer
den de volgende wedstrijden gespeeld:
Eerste klasse: Kijk UilHaarlemse Dam
club II 155; Beverwijkse Damclub H
Hillegom 515; HalfwegVer. Kath. Dam
mers 128: Haarlemse Damclub IIStabiel
9-11.
In deze afdeling heeft Haarlem de leiding
met 13 punten uit 9 wedstrijden, gevolgd
door Halfweg' met 12 punten uit 7 wedstrij
den en Ver. Kath. Dammers met 10 punten
uit acht wedstrijden.
Tweede klasse: St. Bavo IIHoofddorp
9—7 (vermoedelijk 11—9); Hoofddorp—Het
Noorden 128; Ver, Kath. Dammers II.
DOS I 11—9.
In deze klasse leidt Oosterkwartier II met
10 punten uit 5 wedstrijden, gevolgd door
Hoofddorp met 8 punten uit 6 wedstrijden
en Ver. Kaht. Dammers II met 8 punten uit
6 wedstrijden.
Derde klasse: DOS IIVer. Kath. Dam
mers III 810; Diagonaal IVer. Kath. Dam
mers III 15—5, Beverwijkse Damclub IV—
Hillegom II 10—10.
De stand in de kopgroep luidt: Hillegom
11 7 punten uit 4 wedstrijden; Halfweg II
6 punten uit 3 wedstrijden en Beverwijkse
Damclub IV 5 punten uit 4 wedstrijden.
Voetbal
Haarlem—-KFC uitgesteld
Doordat Groeneveld uitgenodigd is als
reserve mee te gaar., van het Nederlands
elftal gaat de wedstrijd HaarlemKFC niet
door.
Er was voor morgen een inhaalprogramma
vastgesteld, doch waarschijnlijk zullen de
meeste ontmoetingen niet doorgaan. Als er
gespeeld wordt beginnen de ontmoetingen
DIOHBC en DCOVliegende Vogels om
twaalf uur.
Inhaalprogramma's
Voor de eerste en tweede klassers worden
voor de Zondagen 24 en 31 December in
haalprogramma's vastgesteld. Verre reizen
mogen echter op Oudejaarsdag niet gemaakt
worden. De eerste klassers spelen op 17
December de eerste return wedstrijd en
op Zondag 7 Januari de tweede. De tweede
klassers hebben reeds een deel van het
eerste returnprogramma afgewerkt.
De vorige Zondag afgelaste wedstrijd
SchotenStormvogels is thans voor Zondag
24 December vastgesteld.
Amerikanen starten in
het buitenland
In 1951 zullen meer Amerikaanse athleten
in het buitenland uitkomen dan vroeger het
geval is geweest. Op voorstel van de com
missie voor buitenlandse betrekkingen heeft
de Amerikaanse Amateur Athletiek Unie in
haar jaarvergadering goedkeuring verleend
aan een vertegenwoordiging op grote schaal
bij wedstrijden in den vreemde. Officiéél
werden uitnodigingen aanvaard van Austra
lië. Frankrijk, Duitsland, Engeland. Schot
land, Zwitserland. Italië. Joegoslavië, Grie
kenland, Japan, IJsland,' Argentinië en nog
een aantal landen in midden- en Zuid-
Amerika.
Het gaat hierbij niet alleen om athletiek.
Een ploeg boksers zal meedingen bij üe
Britse amateurkampioenschappen in Londen
en ook buiten Engeland nog tegen Britse
Amateurs uitkomen. Voorts zal Thelma
Kalama, het zwemstertje uit Honoloeloe, ge
durende de maanden Januari en Februari
aan wedstrijden in Australië deelnemen.
Op de internationale kalender van de Unie
komt verder nog deelneming voor aan de
Pan-Amerikaanse spelen, te houden in het
voorjaar van 1951 te Buenos Aires, aan het
zevende wintersport festival te Garmisch
Pavtenkirchen (1315 Januavi), aan de we
reldkampioenschappen bobslee in Frankrijk
(2021 en 2728 Januari), aan de interna
tionale wedstrijden te Edinburgh (8 Sep
tember) en aan tal van wedstrijden in mid
den- en Zuid-Amerika,
De commissie voor buitenlandse betrek
kingen van de unie heeft voorts goedgekeurd
dat een ploeg van elf athleten tussen 7 Juli
en 1 Augustus een tournee maakt door Zwit
serland, Italië, Joegoslavië, Griekenland en
Zuid-Duitsland. Een andere ploeg komt in
Juli in Frankrijk uit en een derde, van
twaalf man, gaat in de herfst naar Japan.
De athleten, die naar Europa reizen, zullen
IJsland aandoen en daar in wedstrijden uit
komen.
Stijgend aantal tbc-gevallen
onder het vee
Cijfers van het Openbaar
Slachthuis te Haarlem
De vleesdistributie is opgeheven in begin
November 1949. De statistieken wijzen uit,
dat sindsdien het vleesverbruik niet sterk
is toegenomen. Ongetwijfeld zijn de hoge
vleesprijzen daarvan de oorzaak.
In het Openbaar Slachthuis te Haarlem,
dat de vleesvoorziening voor Haarlem en
omgeving verzorgt, werden geslacht:
9 maanden
1948 1949 1950
Rundeven 5039 5968 5397
Varkens 15576 24015 16334
Andere dieren 4913 13124 14329
Onder andere dieren zijn begrepen scha
pen, paarden, enz.
Er is nu in 1950 zonder distributie niet
veel meer vlees gegeten dan in 1949, toen
van de 12 maanden er nog 10 onder de
distributie vielen. Er zijn wel wat meer
runderen geslacht. maar daartegenover
staat een belangrijke vermindering van het
aantal varkens.
Het aantal geslachte runderen was: In
1949: November 10.41, December 1222: in
1950: Januari 980. Februari 630, Maart 564,
April 447, Mei 596, Juni 487, Juli 585,
Augustus 570 en September 538.
Nadat de vleesprijzen stegen daalde het
aantal dieren dat geslacht werd. Met var
kens is het precies hetzelfde. In Januari
werden er hier 1991 geslacht en nu in Sep
tember niet meer dan 1464.
Van belang is er op te wijzen dat de
tuberculose onder het vee dat in Haarlem
geslacht wordt, nog steeds toeneemt.
Op de 100 in Haarlem geslachte runderen
werd in 1948 bij 23 tuberculose geconsta
teerd. in 1949 bii 23 en in 1950 bij 27.
Voor 100 varkens zijn de cijfers: 1948:
5; 1949: 4.6 en 1950: 4,8.
Bij slechts zeven andere dieren werd
t.b.c. geconstateerd, zodat wij die groep in
onze beschouwing kunnen verwaarlozen.
In 1948 werd van 291 runderen en var
kens het vlees vernietigd, in 1949 van 362
en in 9 maanden van 1950 van 214.
Deze cijfers over t.b.c. onder het vee
vestigen opnieuw de aandacht op de nood
zakelijkheid de hangende plannen om onze
rundveestapel t.b.c.-vrij te maken, zo spoe
dig mogelijk, uit te voeren.
Kleurrijke samenwerking tussen
„Rids" en „Colora"
Naar wij vernemen, is er tussen de N.V.
Chemische industrie Rids te Haarlem en
de N.V. Colora, fabriek van teerkleurstof-
fen te Zandvoort, een nauwe samenwerking
tot stand gebracht.
Zoals bekend houdt „Rids" zich onder
meer bezig met de productie van tussen-
stoffen voor de kleurstoffenindustrie,
welke pruducten tot dusverre voor het
grootste deel werden uitgevoerd naar de
grote kleui'stoffeni'abrieken in het buiten
land.
Doel van deze samenwerking nu schijnt
te zijn, dat „Colora" de tusschenstoffen
van „Rids" tot- kleurstoffen gaat verwer
ken. In de eerste plaats is hierbij gedacht
aan die kleurstoffen, welke geschikt zijn
voor de fabricatie van drukinkten, verven
en lakken en welke kleurstoffen tot dus
verre practisoh geheel uit het buitenland
moesten worden betrokken.
Verschillende personeelsleden van „Rids",
onder wie enige buitenlandse kleurstof-
specialisten, gingen intussen over naar het
bedrijf te Zandvoort.
De directeuren van „Rids", de heren A.
P. R. Obermanri te Santpoort en R. W. H.
Obermann te Bloemendaal, treden thans
tevens op als directeuren van „Colora".
Auto verdween door
brugleuning in kanaal
Zes inzittenden verdronken
Vrijdagavond omstreeks 8 uur is bij Bei-
len in Drente een auto door een leuning
van de brug geschoten en het Linthorst
Homankanaal ingereden. De zes inzittenden
verdronken.
Pas omstreeks 10 uur werd de auto boven
water gehaald. De zes mannen, die werk
hadden in de Noordoostpolder, waren op
weg naar hun woningen in Emmen.
Niemand heeft het ongeluk, dat vermoe
delijk gebeurde tengevolge van de glad
heid, zien gebeuren, doch omwonenden
hoorden een hevige klap en snelden toe. Zij
dregden het gedeelte van het kanaal bij de
brug af. Toen de auto was gevonden is
nog getracht de inzittenden te bevrijden,
maar deze pogingen mislukten De auto
moest worden gelicht. Daarmee is men
anderhalf uur bezig geweest. Toen de auto
boven water was gebracht, trof men de
stoffelijke overschotten van zes mannen
aan.
Aankomst „Tabinta"
en „Indrapoera"
Het troepenschip „Tabinta" wordt bon
dag tegen de avond voor IJmuiden ver
wacht. De ontscheping van de opvarenden
zal onvoorziene omstandigheden voor
behouden Maandag om 9 uur beginnen
in de haven van Amsterdam.
De ontscheping van de „Indrapoera'
komende uit Indonesië, zal Zondag 13 uur
beginnen aan de kade van de Rotterdamse
Lloyd te Rotterdam.
Schip geveild in de rechtszaal
Voor het eerst sedert 16 jaar is voor de
Amsterdamse rechtbank een schip geveild.
Het betrof hier het m.s. „Erdstaal", een
kustvaartuig van 456 ton, waarvan de op
brengst door de rechtbank wordt verdeeld
onder de crediteuren van de N.V. Erdstaal,
die achterstallig is gebleven in betaling.
Het schip verwisselde van eigenaar voor
een bedrag van 181.000.
ADVERTENTIE
Voor de Milderen l
Dat was 'n prettig bericht! Pilon vertelde, dat elk jaar het Lente-feest werd gevierd,
en dat :t daar vrolijk en gezellig toeging.
„Gaan wij daar Zaterdag ook heen?" vroeg Rick.
„Natuurlijk!" lachte Pilon. „Niemand blijft thuis als 't Lente-feest er is. Wij gaan
ook, en ik weet zeker, dat jullie je best zullen vermaken, want 't is altijd erg leuk
„Fijn!" zei Bunkie.
Met ongeduld wachtten ze de Zaterdag af. En toen gingen ze. Het ivas 'n grote drukte
in het dorp. Van alle kanten kwamen de Kabouters opzetten, in hun beste pakjes
en alles stroomde naar de feestweide, die even buiten het Kabouterdorp lag. Wat
was het daar druk!
Pilon en zijn gasten zochten 'n goed plaatsje op. De jongens keken hun ogen uit.'
Toen betrad een Kabouter, met 'n bloem op zijn jas, een van takken gebouwde
verhoging; hij begon te spreken.
Dat is de ceremoniemeester", verklaarde Pilon. 55
Van vier volksstammen die er zich vestigden
Als de meeste mensen maar wat verder
keken dan hun neus lang was, dan zou er
menige tip worden opgelicht van de duistere
sluier, die nu nog veel van vroegere tijden
voor ons verhult! Het begon met een paar
simpele, dofgrijze scherfjes, opgeraapt bij
de halte Zeeweg, vlak naast de spoorrails.
Zij wezen de weg naar vele onvermoede
vondsten uit lang vervlogen tijden en zo
hei-vonden wij geleidelijk aan het spoor,
dat mensen-lief en leed in deze oude bodem
had achtergelaten
In Driehuis wordt een boom geplant; een
flink diep gat in het gele zand. Wat is dat
voor een grijze laag en wat voor rommel
zit daar in? Vergeten is de arme boom en
op mijn tafel ligt een wonderlijke schat
van stukjes houtskool, beenderen, vuur
stenen mesjes en versierde scherven van
hardgebakken klei. Een ornament van
vrouwennagels en van fijne vingertoppen
is in de potten afgedrukt. Weet u wanneer?
Toen de profeet Jezaja predikte in Jeru
zalem! Dat is dus minstens zeven en twintig
eeuwen geleden. Achthonderd jaar vóór
Chr., in de late Bronstijd, woonden hier al
mensen. Ziet u dit brok graniet en al dat
steengruis door de klei der scherven heen-
gestrooid? Dat is hier aangevoerd van verre
heidevelden, dus deze lieden kwamen uit
het Oosten en waren aan traditie zeer ge
hecht. De vormen van hun aardewerk, de
afgeronde hoekigheid der dunne wanden,
ae Tijne proiuenng van de gladde of ge
golfde randen, wijst op een ietwat stug
maar vindingrijk en ook beweeglijk volk,
typische zandgrondbewoners en mogelijk
wel nomaden. Hun woonlaag is vrij dun
en dus zijn zij hier niet erg lang geweest.
In urnenvelden in het Oosten van ons land
vinden wij ditzelfde aardewerk terug.
Een diepe sleuf voor riolering legt de
oeroude Doodweg open. What's in a name?
Een graf komt bloot, een urn, rond van
buik; een schotel, zwart gebrand. Een aar
dewerk amulet, doorboord en stervormig
uitgetand, tweemaal in 't vuur gehard. Nog
was in het Oosten het Grote Lioht niet op
gegaan, toen de as van deze mens hier werd
begraven, Ook hier nog steengruis in de
klei, maar anders zijn de vormen: ronder,
statischer. Hier is Germaanse invloed in het
spel.
Hutleem
Niet ver vandaar liggen de dikke scher
ven van een kookpot of voorraadsvat uit
iets later tijd. Als helderwitte spikkels in
de klei steekt hier het schelpgruis af, af
komstig van de zee. Die schelpen zaten in
het zand en lange reizen naar de heide
velden werden overbodig!
In zes plaatsen in Velsen zijn sporen ge.
vonden. Hier hebben Fries-Germanen lang
gewoond in hun geriefelijke huizen en in
de eerste, tweede en derde eeuw van onze
jaartelling weergalmden de heuvelachtige
eikebossen van hun luidruchtigheid. Ziet
u die afdruk in de klei van hun gevlochten
takken wanden? (afb. 1).
Misschien wel waren dit Kaninefalen.
Verbeeld u dikke, zwarte lagen, met
scherven en beenderen doorspekt, zoals ik
die vond in Velsen-Noord bij „Rooswijk"
(afb. 2). Een schat van allerhande schotels,
urnen en potten, soms wel tot vijftig centi
meter hoog! Zou u kans zien om zo'n vat
uit weke klei die nergens dikker dan een
centimeter is, te kneden? (afb. 2 A). En dat
nog zonder draaischijf? Dan toch nog lust
te hebben om met een puntig houtje in de
natte klei een levensboom te griffen, een
geestig oortje aan te brengen en de omge
bogen i-and fraai te polijsten? Ik geef het
u te doen! Dit deden die Germaanse vrou
wen, die ook nog weefden van de zelf ge
sponnen wol. U ziet hier afgebeeld hun
dubbeleonisch spinklosje van zachtgebak-
ken aarde, zoals zij dat in „Rooswijk" ach
terlieten (afb. 3). Zou 't waar zijn, dat die
vrouwen soms verdobbeld werden? De
mannen speelden wèl; meermalen vond ik
speelschijfjes van het oudste damspel, rond
en groot als een rijksdaalder, met zorg ge
sneden uit de wand van een aarden vat.
Geen spoor hier meer van steengruis, maar
wel eindeloos veel afdrukjes van gras en
riet en kaf en eenseen hele tarwe
korrel.
Echt aardewerk van kleibewoners dit,
smeuïg en rondborstig, openhartig en iet
wat zwaar.
U heeft allang begrepen, dat naast de
beenderen van huisdieren als hond en
paard en schaap, ook die van reeën, herten
en wilde zwijnen flink vertegenwoordigd
zijn.
Al in de eerste eeuw moet er contact
geweest zijn tussen deze bewoners van
Velsen en Romeinse kooplieden op vier
plaatsen heb ik daarvan de bewijzen ge
vonden. Zo lag in „Rooswijk", keurig tus
sen twee Germaanse scherven ingebed, een
helderrood, rond schijfje, gesneden uit de
wand van een Romeinse terra-sigillata kom
(afb. 4). Het beroemde import-aardewerk
dezer overheersers is bekend, het ontleent
zijn naam aan het sigillum, dat is het
naamstempel van de pottebakker. Honder
den van die namen kennen wij en wij
weten ook waar en wanneer deze menson
werkten. Dit schijfje toont een fraai relief
en dat verplaatst ons naar Lezoux in Mid-
den-Gallië (het latere Frankrijk), waar in
de eerste eeuw zo'n pottebakkerscentrum
was. Het geeft ons dus een datering, die
nog wordt ondersteund door de vondst van
èen fraai geribbeld oor van een Romeinse
wijnkruik, terwijl een verguld-bronzen
mantelspeld eveneens deze tijd bevestigt.
En dan de Romeinen zelf. O ja, die heb
ben ook in Velsen gezeten. Het fijne weten
wij er nog niet van, maar, uit een Duitse
tankgracht tegenover „Beeckestein" kwa
men kort na de oorlog honderden scherven
van hun technisch hoogstaand aardewerk
voor den dag, éflles daterend uit de tijd
tussen 40 en 50 na Chr. Nu weet u nog wel
uit uw geschiedenislessen, dat de veldheer
Corbulo in 46 na Chr. een veldtocht orga
niseerde tegen de Couchische zeerovers,
die, onder aanvoering van de Kaninefaat
Gannascus, de indringers afbreuk deden
waar zij maar konden: l'histoire se répète!
Professor Van Giffen vermoedt, dat hier
een étappe-castellum van deze Corbulo
heeft gelegen en, mocht dit door nadere
opgravingen worden bevestigd, dan is de
veronderstelling niet te gewaagd, dat Pli-
nius, die hem als jong officier op zijn ex
pedities volgde, in Velsen heeft vertoefd.
Je moet ook eens boffen en dat deed ik,
toen mij daar in de grijze klei een vuur
rode scherf tegenlachte, met een duidelijk
leesbaar naamstempel „Ingenui".
Bekend is hóe in la Graufesenque, ver in
Zuid-Gallië, een pottebakker genaamd In-
genuüs leefde en werkte, juist vóór het
midden van de eerste eeuw. Wie mompelde
daar Castellum Flevum? Weet. u soms. hoe
ver de Wijkermeer in 28 na Chr. het lanc
indrong? Want dit is in dit verband van
groot belang!
Prachtig, dat Romeinse aardewerk en
typerend voor de makers: dat volk van
krijgslieden en rechtsgeleerden, hard, zake
lijk, practisch, maar ook prachtlievend.
Daarop komt een tijdvak van vijf. nee,
zes eeuwen, dat in Velsen geen mens
schijnt te hebben gewoond: tenminste:
vondsten zijn er niet. Vreselijke tijd vol
onzekerheid, volksverhuizingen, orkanen
en zandstormen. Niet voor niets zijn de
Germaanse woonsteden in „Rooswijk" toe
gedekt met metersdikke lagen stuifzand, in
drie étappes opgestoven. In die eeuwen
zijn onze tegenwoordige duinen gevormd
en toen is ook een groot deel der ondoor
dringbare Hollandse wouden geveld.
Na Karei de Grote in de negende en
vooral tiende eeuw, woonden er vele men
sen in Velsen. Letterlijk overal liggen de
scherven uit die tijd voor 't oprapen. Weer
is het hoofdzakelijk import, maar nu uit
Links: Fries-Germaanse pot.
Rechts: Speelschijf je
het Rijnland. Klinkend hard en dungebak-
ken goed, grillig beschilderd met paarse
figuren, niet poreus, maar evenmin gegla
zuurd. Als inheemse bijdrage komen nu de
gezellige, dikwandige kogelpotten, zwartig-
grijs van kleur en rond van bodem. Juist
door deze laatste eigenschap stonden zij zo
heerlijk vast in de hete as der turfvuren.
Tot ver in de middeleeuwen hebben zij
zich gehandhaafd.
Ik heb wel gemerkt hoe sommige lezers
aldoor met één oog hebben gekeken naar
die eigenaardige heuvel, waarop al in het
jaar 700 Engelmundus de oudste kerk van
Velsen heeft gebouwd. Dus: dan moeten
daar toen toch mensen hebben gewoond,
zegt u terecht. Hierover hoop ik u in een
volgend artikel iets te vertellen.
H. J. CALKOEN.
ADVERTENTIE
Links: Germaanse woonlaag in Rooswijk.
Rechts: Spinklosje
't liefst hout, bouwmat., aannemers-mat. of
iets dergelijks. Brieven no. 6723 bur. v. d. bl.
FEUILLETON
door mevrouw Bijleveld-Celinck
36)
Ik ben hier met een politieauto uit
Amsterdam. Voel je je al weer goed ge
noeg om met mij mee te gaan? Dan zal ik
je thuisbrengen.
Erg graag.
Het was een auto met chauffeur. Inspec
teur Renkevoort kwam naast haar zitten
en langzamerhand zonk in haar het rustige
gevoei, dat alles nu veilig was. Ze reden
niet snel en ze zwegen beiden.
Hoe wist u dat Hans het was?, vroeg
ze na een poesje.
Dat zal ik je vertellen. Zoals je weet,
ben ik bij je tante Annemarie geweest, een
sympathieke vrouw waar je het zeker best
mee zult kunnen vinden. Zij vertelde my
eerst alles van de Zevenster en tevens,
dat zij hel juweel nu aan jou wil schen
ken. Je hoeft er niet voor op je tweeën
twintigste jaar getrouwd te zijn, maar ze
wil het aan jou geven omdat ze je zoveel
te kort heeft gedaan.
Mij te kort gedaan? Hoezo?
Zij bedoelt daarmee, dat ze jou als
baby in de steek heeft gelaten om met die
Pelman naar Indië te gaan. En ze heeft
ook veel berouw over alles wat ze tante
Truus heeft aangedaan. Als je wilt zal ze
over een paar dagen bij je komen.
Ja, dat wil ik wel graag.
Maar zij vertelde nog meer. Ze ver
telde, hoe haar leven in Indië een hel is
geworden door het gedrag van haar stief
zoon, een zoon van die Pelman en een
inlandse huishoudster. Hij heette Hans en
was eerst een onhandelbare jongen en
later een grote deugniet. Een Indo, nu
acht-en-twintig jaar oud en bekend met
het verhaal van de Zevenster. Zie je een
verband?
O, maar dan is
Hans Preller eigenlijk Hans Pelman.
Precies!
En nou begrijp ik wat die agenten
zeiden!
Welke agenten?
Op de weg. Bij de rode lantaarns.
Toen we stoppen moesten. Ze riepen:
U bent gearresteerd meneer Pelman! Het
is toen niet tot mij doorgedrongen.
Juist. En Hans Pelman woonde bij je
in huis onder de naam Preller, omdat an
der-s meneer Benck er natuurlijk iets ach
ter gezocht zou hebben. Die kende immers
de naam Pelman.
Maar waarom woonde hij bij ons in
huis?
Om de Zevenster. Om met jou en met
tante Truus vriendschap te sluiten. En te
proberen vroeg of laat het juweel te kun
nen bemachtigen. Hij had altijd gebrek
aan geld. De plotselinge dood van tante
Truus stelde hem voor een lastig probleem:
hij begreep dat het voor hem noodzakelijk
was om meteen te handelen. En nu ver
moed ik dat zijn oorspronkelijke plan is
geweest om jou voor een paar dagen van
het toneel te laten verdwijnen, totdat het
je niet meer mogelijk zou zijn om nog vóór
je twee-en-twintigste jaar getrouwd te
zijn. Vandaar de eerste ontvoering; hoe
hij er toe gekomen is om zich daarbij van
de palfrenier van de Van Blitterswijcken
te bedienen zal nu ook wel opgehelderd
worden, want Gerrit Haagjes is al opge
pikt, dat hoorde ik nog net voordat ik
hier naar toe ging. En toen jij van de
baan was, brak hij meteen in in het bureau
van tante Truus. Hij werkte met hand
schoenen, die op zijn kamer gevonden zijn
te zamen met nog een heel stel lopers en
ander inbrekersgereedschap.
1-Iij zocht de Zevenster en vond hem
niet. Om kwart voor twaalf kwam ook
Arnold van Blitterswijck in die kamer,
waarom dat is mij nog onbekend. Zij heb
ben gevochten en Arnold verloor daarbij
zijn manchetknoop. En daarna.... hebben
zij waarschijnlijk onderling afgesproken
om elkaar niet te verraden. Zij zijn toen
weggegaan en later is de arme Frida ge
komen.
Wat ingewikkeld!
Nog des te meer, omdat ook meneer
Valentijn die nacht een greep wilde doen
in tante's bureau. Hij was op weg daar
heen toen wij binnenkwamen en hij stond
ineens voor mijn neus, toen ik het licht
opdraaide. Hij wilde waarschijnlijk de
boekhouding van tante Truus laten ver
dwijnen, omdat hij ook al wist dat jij de
volgende dag met meneer Benck het
bureau zou gaan opruimen. Het is een
ontzettende drukte geweest die nacht. De
bewoners van „Mon Repos" maakten queue
voor het bureau van tante Truus!
Gelukkig ze lachte alweer!
Nu zwegen ze weer een poosje. Het was
bijna nacht geworden, maar in het Oosten
rees een zacht schijnsel boven de horizon:
de maan, die opkwam. De stille nevels over
de landen werden dichter; voor hen uit
lag de rosse gloed van Amsterdam.
Mag ik u nog wat vragen, inspec
teur?
Natuurlijk.
Hoe hebt u ons zo gauw kunnen vin
den?
Wel, ik had juist bij tante Annemarie
ontdekt dat Hans Preller Hans Pelman
was en wilde snel weggaan, toen meneer
Benck mij opbelde. Hevig ongerust, want
hij had van Riekje gehoord, dat je mee
gegaan was met een rechercheur met een
boodschap van mij. Hij vreesde al voor
een truc. Riekje gaf een signalement op
van die man, waarvan ik wel begreep dat
het snorretje en de bril vals zouden zijn.
En het nummer van de motor wist ze niet.
Ik begreep, dat ik beter kon uitgaan van
Hans Preller dan van die onbekende man.
Want bij hem moest je ten slotte toch
terecht komen. En nu herinnerde ik mij
op eens dat hij in zijn gesprek met jou
aan tafel de naam Poortmans noemde, als
de garagehouder, waar hij een wagentje
voor vanavond gehuurd had. Ik ben direct
naar die Poortmans toegegaan en hij
vertelde mij, dat inderdaad een Indisch
jongmens voor vanavond een twoseater
had gehuurd, hij gaf mij het nummer op.
En toen is het geval per politieradio uit
geroepen: een twoseater met nummer, met
een Indische jongeman er in, misschien
met een meisje, waarschijnlijk op weg naar
het Gooi. Daar zou je gisteravond immers
ook heen gebracht worden? De auto aan
houden en het jongmens meteen arresteren.
De politie in Naarden heeft keurig werk
geleverd door daar bij die opgebroken
straat een autoval op te stellen. En toch
dacht ik, dat jullie al veel verder zouden
zijn.
We hebben nog limonade gedronken.
Maar hoe kan dat? Zie je, Aagje, ik
zal alles heel precies moeten weten wat
er gebeurd is. Voor het proces-verbaal,
begrijp je? En die Hans zal niets loslaten
en alles onikermen, ik ken die types. Voor
zulke lui zou je sonic wensen, dat er nog
een pijnbank bestona. Wij hebben van
hem niets te verwachten en moeier. zelf
met de feiten aankomen. Maar wil je me
nu vertellen, wat er allemaal gebeurd is
of liever morgen? Zeg maar eerlijk, wat
je het liefste wilt.
Och nee, ik wil het nü wel vertellen.
En ze begon, nog wel een beetje met
horten en stoten, maar het ging toch en
hij hielp haar met enkele vragen tactvol
op weg. En hij begreep nu hoe Preller
het er blijkbaar op aangelegd had om haar
vrijwillig met zich mee te krijgen.
Kijk, Aagje, ik zei je zo juist, dat het
zijn oorspronkelijke plan geweest is om
jou te beletten vóór je twee-en-twintigste
jaar te trouwen. Dan kwam de Zevenster
weer terug aan zijn stiefmoeder en kon
hij haar het juweel afhandig maken.
Maar nu is de mogelijkheid ook bij hem
opgekomen om zelf met jou te trouwen
en op die manier in het bezit van de dia
manten te komen. Ik vermoed, dat daar
voor het autoritje van vanavond moest
dienen en toen jij goedschiks niet mee wou
heeft hij een schitterende „redding", in
scène gezet om jou voor zich te winnen.
Je bent uit eigen beweging bij hem in de
auto gestapt en hij heeft vanavond, juri
disch gesproken, niets strafbaars gedaan,
tót het ogenblik waarop hij zijn zelfbe
heersing verloor en hij je pols heeft omge
draaid. Dat is natuurlijk mishandeling".
En het torentje?
Ik denk haast dat hij je daar ook uit
heeft willen „redden".
Ze staarde nadenkend voor zich uit.
(Word.t vervolgd).
