Het Hek van de Dam Prins zu Löwenstein wil een „steen des aanstoots" wegruimen Voorlopig nog geen oplossing te verwachten in de melk-crisis Snuif en wrijf WOENSDAG 17 JANUARI 1951 3 Het doel der Helgoland-actie Duits nationalisme onopzettelijk aangewakkerd Plaquette onthuld aan voorma lig gebouw De Joodse Invalide Agenda voor Haarlem Tewerkstelling gedemobili- seerden verliep in 1950 vlot Het paard in de landbouw Directie van modemagazijn veroordeeld Overheid zal vermoedelijk wachten met ingrijpen Dief kreeg berouw Nederlands schuld aan de betalingsunie: 286,7 millioen Treindienst Alphen—Gouda onverwacht gestaakt In de hoofdstad uit Lélia Gousseau speelde het Pianoconcert van Ravel Nederlandse telepaath op zoek naar de Schotse steen Medewerker aan voetbalpool veroordeeld (Van onze correspondent in Duitsland) Hubertus Friedrich Prinz zu Löwenstein- Wertheim-Freudenberg is de telg van een der oudste en voornaamste adellijke ge slachten, die Duitsland kent. Men hoeft er de geschiedenis van het „Heilige Roomse Rijk van de Duitse natie" maar op na te slaan om dat bevestigd te vinden. De moderne tijd is aan deze aloude katholieke familie niet ongemerkt voorbij gagaan. De jonge prins Hubertus werd een overtuigd repu blikein, die in de jaren voordat Hitier aan de macht kwam, zelfs bereid was de staat van Weimar met de wapens in de hand tegen zijn binnenlandse belagers te ver dedigen. In die jaren bestond er een ge- uniformeerde en gemilitariseerde afweer- organisatie tegen de S.A., en in het socia listische Berlijn was prins Hubertus daar een der voormannen van. Aristocratische kringen namen hem dit zeer kwalijk, maar daardoor liet hij zich niet van zijn demo cratische idee afbrengen. Hij wist heel goed dat hij de zwakke partij had gekozen, maar geloofde dat zijn taak buiten zijn eigenlijk milieu lag. Toen kwam Hitier en moest hij vluchten. In de Verenigde Staten doceerde hij Duitse geschiedenis en leverde hij zijn bijdrage tot de strijd tegen het nationaal-socialisme, dat in Europa even oppermachtig werd. Duitsland verloor de oorlog. Ook van de Verenigde Staten uit maakte men zich op Hitiers aanhang met wortel en tak uit te roeien. Morgenthau formuleerde zijn plan om de gehele Duitse industrie te slopen of weg te voeren, de mijnen van het Ruhrgebied met water te laten vollopen en de Duitsers tot een onge vaarlijk volk. van boeren en herders te maken. Prins Hubertus weerde zich tegen deze opvattingen, waaruit de bezettings- politiek van de eerste jaren na 1945 voort kwam. Weer schaarde hij zich zelfbewust, tegelijk echter een beetje sentimenteel, aan de kant van de zwakken. Naar Duitsland teruggekeerd, stichtte hij zijn beweging „Duitse Actie", die voor de terugkeer van de vluchtelingen naar hun nu Poolse, Tsjechoslowaakse of zelfs Rus sische haardstelen begon te ageren. Het kon hem daarbij niet schelen, dat hij voor een van Duitslands nieuwe nationalisten werd uitgemaakt. Hij stelde zich op het standpunt dat de verdrijving van milli- oenen Duitse vluchtelingen een misdaad tegen het volkenrecht was. Daarbij bleef hij, ook wanneer dit in de practijk vaak op nationalisme neerkwam en zelfs wan neer hij daardoor nationalistische volge lingen kreeg. Bovendien begon hij een nieuwe rijksgedachte te propageren, die wel is waar niets met die van Hitier ge meen had en gericht was op een roman tische herleving van het heilige Middel eeuwse rijk, maar dan toch een rijksge dachte was, een gedachte, waarover na 1945 in Duitsland werd gezwegen. De af faire-Helgoland en de weerklank, die zij in geheel Duitsland heeft gehad, bewezen welk een invloed dergelijke romantische ideeën kunnen hebben. Buiten Duitsland heeft men het karakter van de demonstratie als „nationalistisch" opgevat. Gedeeltelijk terecht, want in Duitsland zelf heeft men het nog meer ge daan. Dit was echter juist niet de bedoe ling van de initiatiefnemers. Wij hebben de beide Heidelberger studenten, die de Helgoland-zaak aan het rollen hebben ge bracht, een nacht lang gesproken. De een studeert theologie en de ander economie. „Uit dit gebouw, destijds de Joodsche In valide, werden op 1 Maart 1943, 24 Adari 5703, de bewoners door den vijand ten dode weggevoerd. Mede uit het ijzer hun ner ketenen werd de staat Israel gesmeed". Deze woorden staan op de bronzen pla quette, die is aangebracht in de gevel van het gebouw van de vroegere Joodsche In valide, thans de gemeente-ziekeninrichting aan het Weesperplein te Amsterdam. Dit gebouw, eertijds het tehuis voor ouden van dagen van de Joodse gemeenschap in de hoofdstad, werd op de eerste Maart 1943 door de bezetters ontruimd. De Amster damse wethouder van Openbare Gezond heid, de heer A. in 't Veld, heeft Dinsdag de plaquette onthuld. ADVERTENTIE Bronchitis ontstaat vaak uit een ver onachtzaamde kou en ontaardt allicht in chronische bron chitis,die sommigen dan tot levenslange „hoesters" maakt. akker'S abdijsiroop is het middel dat, 1 als een heerlijke balsem, Uw ademhaling ft verruimt, Uw aangetaste luchtwegen V zuivert. Uw hoest stilt en spoedig die \ondragelijke kortademigheid wegneemt. ABd¥siroOP ,s Vfere/c/s beste Hoestsiroop WOENSDAG 17 JANUARI Gebouw Cultura: Ned. vereniging van Spiritisten „Harmonia", 8 uur. Frans Hals: „De vrouw mijner dromen", 18 j., 2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Cinderella", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace: „Zo begint het leven", 18 j., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Staatsgeheim", 18 j„ 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City: „Zamba", 14 j., 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „Een hart van goud" en „Cowboy films", 14 j., 2.30, 7 en 9.15 uur. Frans Halsmuseum: Tentoonstelling Indo nesië, Suriname, Nederlandse Antillen (tot en met 31 Januari). DONDERDAG 18 JANUARI Nassauplein 8: „De Tempelbouwers", le zing over „De kracht van het woord", 2.30 uur; lezing over Re-incarnatie", 8 uur. Bioscopen: Miuuag- en avondvoorstellingen. Zij zijn nog jong, tweedejaars, maar juist daardoor heeft op hen de ondergang van het nationaal-socialisme en de uiteindelijke vruchteloosheid van elke nationalistische pretentie de grootste indruk gemaakt. Daarin geloven zij niet meer. Maar wat dan? Jonge mensen zoeken naar een in houd. De Heidelberger studenten Leudes- dorf en Von Hatzfelcl vonden zo'n nieuwe inhoud in het recht van de ontwortelde Helgolander vissersbevolking op haar eiland. Von Hatzfeld heeft op Helgoland een dagboek bijgehouden. Daarin staat ergens: „Wij beginnen populair te worden en dat stemt ons tot nadenken. Het is te hopen dat men onze demonstratie niet als nationalistisch opvat". De studenten zijn ook zeker niet anti- Engels. Integendeel. De prins zu Löwen stein, hun mentor, heeft bijna evenveel familie in Engeland als in Duitsland. Hij ziet de Helgoland-actie niet alleen als een pro-Duitse, maar ook als een pro-Europese. Zij hebben een steen des aanstoots tussen de beide volken uit de weg willen ruimen en geen anti-Engelse demonstratie willen geven. Volgens de Nationale Demobilisatieraad te 's-Gravenhage is de tewerkstelling van gedemobiliscerden uit Indonesië in 1950 gunstig verlopen. In het begin van 1950 stonden 3567 werk zoekenden bij de Gewestelijke Arbeids- bureaux ingeschreven. Op 31 December, nadat in de loop van het jaar ruim 74.000 militairen waren gedemobiliseerd, waren er nog slechts 2817 ingeschrevenen. Hier van waren er 2577 volledig werkloos. In 1951 moeten behalve deze 2577 nog 2492 gedemobiliseerden, die thans in de rijkswerkplaatsen worden geschoold, on geveer 3500 militairen, die reeds in Neder land zijn teruggekeerd, doch nog niet zijn gedemobiliseerd en ongeveer 4000 man, die op 1 Januari nog varende of nog in Indo nesië waren, in het arbeidsproces worden opgenomen.. Een „paardenreservaat" in de Haarlemmermeer In de laatste jaren valt een toenemende vooruitgang van de mechanisatie in de landbouw waar te nemen. Hoewel deze verschijnselen eensdeels verheugend zijn te noemen, in verband met onze nationale economie, ter verkrijging van lagere pro ductiekosten, dreigt hier anderzijds het ge vaar, dat de paardenstand op de lange duur gedoemd is te verdwijnen. Voor de bescherming van landschappe lijke en natuurhistorische waarden ziet de Vereniging „Het Oud-Nederlands paard" ook een taak in de instandhouding van het Nederlandse trekpaard. Zij heeft daartoe een aantal bekende landbouwers in de Haarlemmermeer in principe bereid gevonden daaraan mede te werken, door af te zien van het gebruik van mechanische trekkracht. Het ligt in de bedoeling van de belang hebbenden een zogenaamd „Paardenreser vaat" in de Haarlemmermeer in dit opzicht een van de meest bedreigde gebie den in ons land te stichten. Het spreekt vanzelf, dat dit belangrijke financiële offers zal vergen van de betrok kenen. De vereniging stelt zich voor ook de Overheid voor haar streven te interes seren, daar zonder medewerking van deze zijde de verwèzenlijking van het plan on mogelijk zou zijn. Gezien het grote belang van een behoud van de landschappelijke waarden vooral voor de ontspanning zoekende stedeling, verwacht de vereniging dat deze daad in brede kring weerklank zal vinden. Het gerechtshof te Amsterdam heeft des tijds bewezen verklaard, dat een mode magazijn in Amsterdam textielgoederen afleverde zonder in ontvangstneming van punten, welke toen nog vereist waren. De directie van het modemagazijn had be toogd, dat van afleveren van goederen geen sprake was daar de goederen binnen dezelfde onderneming bleven. Het hof veroordeelde de directie tot een boete van 30.000. De Hoge Raad heeft thans de directie veroordeeld tot 25.000 boete, subsidiair 3 maanden hechtenis, te ondergaan door een der directeuren, alsmede tot betaling van ƒ70.000 ter gedeeltelijke ontneming van het voordeel, door het begaan van het strafbare feit behaald. In de Ripper da-kazerne te Haarlem krijgen de militairen aanschouwelijk onderwijs in de praktijk van de nieuwe verkeersvoorschriften. De fraaie maquette, die daarbij gebruikt wordt, is door de „Ripperdanezen" zelf vervaardigd. „Laten de huisvrouwen vooral begrip hebben voor onze moeilijkheden", zei een woordvoerder van de Haarlemse melkhan del gisteravond op een persconferentie, waarop mededelingen werden gedaan over de melkrantsoenering, die Maandag in Haarlem en omliggende gemeenten zal in gaan. „Het is niet onze schuld en ook niet die van de standaardisatie-bedrijven, dat wij de verkoop met vijftig procent moeten beknotten, sommige andersluidende kran tenberichten ten spijt. Ook wanneer over enige maanden de koeien weer de wei in zuilen gaan, zal er een tekort blijven be staan. De Haarlemse bedrijven hebben im mers gedurende de zomer ook aanvullings- melk moeten kopen". Ter persconferentie werd voorts meege deeld, dat de slijters géén rekening zullen houden met dokters-attesten. Wanneer iemand in een gezin ziek is, zullen de an dere leden van he gezin hun melk moeten afstaan. De slijters vrezen namelijk, dat anders ineens vele klanten „ziek" zullen worden. Ziekenhuizen zullen echter 100 °/o van hun voormalig gebruik kunnen opne men. Namens de Haarlemse standaardisatie- bedrijven zei een andere woordvoerder, dat deze bedrijven tienduizenden guldens op de aanvullingsmelk hebben moeten toeleggen. Ai die tijd hebben zij met lede ogen gezien dat op initiatief van het Bedrijfschap Zui vel een campagne „Drink meer melk" werd gevoerd. Want iedere liter melk meer kost te geld. Zij hebben maanden gewacht op een herberekening van de zuivelwaardetoe- slag, maar die is nog steeds niet afgekomen. Inmiddels zijn hun bedrijfskosten (voor stookolie, vrachten e.d.) ten zeerste geste gen. Het is hun onmogelijk deze „vrije" melk nog verder te kopen. Er is slechts één oplossing, zei de woord voerder, die de kemfout (maximum-ver koopsprijzen en vrije inkoopsprijzen) kan wegnemen. Dat is een vastgestelde in koopsprijs met leveringsplicht. Komt deze niet, dan moet tot een officiële distributie worden overgegaan, want die wil de melk handel op de duur niet zelf ter hand ne men. Hij legde er nog de nadruk op dat de kwaliteit van de te leveren melk niet zal dalen. Inmiddels zijn aan de minister en aan het Bedrijfschap Zuivel telegrammen ge zonden om aan deze situatie een einde te maken. Ook aan B. en W. van Haarlem is een telegram gezonden, waarin wordt ge vraagd of het college wil aandringen .op een behoorlijke regeling van de consump- tiemelkvoorziening. De andere visie Een woordvoerder van het ministerie van Landbouw heeft ons inmiddels meege deeld, dat een spoedig ingrijpen van de overheid niet verwacht kan worden. De overheid stelt zich op het standpunt dat dit een kwestie van bedrijfsvoering is, waar voor de verantwoordelijkheid bij de be drijven ligt. De bedrijven die gecontrac teerd hébben op lange t ermijn zitten „goed", degenen die de korte termijn ver kozen hebben en daar in het begin de vruchten van hebben geplukt, moeten nu ook het verliesrisico dragen. Bovendien vestigde de zegsman de aandacht op de zuivelwaardetoeslag, al stellen de stand- aardisatiebedrijven daartegenover, dat deze door de zuivelfabrieken al in hun aan- koopsprijs wordt verrekend, waardoor haar nut verloren gaat. Onze zegsman legde wél de nadruk op, dat wanneer inderdaad de melkvoorziening in gevaar komt, de overheid wel zal ingrijpen. Zij wil echter eerst wel eens zien, in hoeverre de contingentering van invloed zal zijn te meer daar zij rekening houdt met de mogelijkheid, Jat de bedrijven voor wie de moeilijkheden niet gelden (zoals in Vel- sen), het „front" wel eens zouden kunnen doorbreken. Het Bedrijfschap Zuivel vergadert heden over deze kwestie. ADVERTENTIE Uw verkoudheid van neus. keel of borst weg met Gistermorgen om zeven uur werd aan het politiebureau op de Admiraal de Ruy- terweg te Amsterdam gebeld. De wacht commandant ging kijken en vond in de gang een groot en een klein pak met een brief. De inhoud van de pakjes bleek een meisjesmantel en een kistje sigaren te zijn, die begin Januari uit een vestiaire van een verenigingsgebouw waren ontvreemd. In de brief deelde de dief mede, dat hij nog een fiets had gestolen. Het regu van de stalling waar het rijwiel stond plus 60 cent voor het stallen waren bij de brief gevoegd. De Nederlandsche Bank deelt mede, dat het tekort van Nederland in het betalings verkeer met de aan de Europese Betalings Unie deelnemende landen in December 1950 12.088.000 dollar 45.934.400) heeft belopen. Van dit tekort is overeenkomstig de gel dende bepalingen een bedrag van 2,367.000 dollar in dollars gedekt. Deze schuld bedroeg ultimo November 65.745.000 dollar 249.831.000) en thans 75.466.000 dollar 286.770.800). Reizigers leverden veldslag om plaats in autobus te bemachtigen Zonder voorafgaande kennisgeving aan het publiek is heden de treindienst op het baanvak Alphen-Gouda v.v. opgeheven. Naar wij vernemen houdt deze ophef fing verband met de tijdelijke sterke in krimping van de diensten met stoomtractie in het gehele land. Het Dieselmateriaal, dat op de lijn Aiphen-Gouda werd ge bruikt, zou thans op belangrijker lijnen de stoomtreinen moeten vervangen. De eerste treinen uit Alphen vervoerden gewoonlijk honderden mensen naar Gouda en de andere stations op dit traject. Deze reizigers, die vanmorgen niet op de hoogte waren van de stopzetting van de treindienst hebben ware veldslagen geleverd om een plaats te krijgen in de enkele autobussen, die in allerijl waren ontboden. HANS OSIECK OP TOURNéE NAAR ZUID-AFRIK A De Nederlandse pianist-componist Hans Osieck vertrekt eerstdaags naar Zuid-Afrika. Hij zal op 15 Februax-i en 11 Maart met het oi-kest te Kaapstad optreden en een tournée maken van enige maanden. Ook Frits Schuurman heeft Hans Osieck voor een op treden te Johannesburg geëngageerd. Bij de bijen Hij die zou beweren dat Amsterdam een stad is, waar de genoegens van het landleven ganselijk onbekend zijn. zou zich daarmee een geduchte jaap in de vingers geven. Want niet alleen worden tr'in-Amsterdam snoeken gevangen en aardappels verbouwd, eenden geschoten en koeien gefokt, maar er worden ook bijen gehouden en dat op een grote schaal, al zal ïnen dit laatste niet te letterlijk moeten opvatten. De diertjes worden namelijk doorgaans onderge bracht in een zogenaamde bijenkorf, een bouwwerkje dat genoemd is naar een groot' warenhuis aan het Damrak. Wij keren echter op ons uitgangspunt terug en begeven ons vandaar naar de Slolerweg, een slingerende, door iraaie iepen beschaduwde straatweg die zich even buiten de bebouwde kom afsplitst van de Rijksweg naar Den Haag, een stadje in de lagere regionen van ons land, dat niet weinig in zijn sas is met deze directe vei-binding naar het cul tuurcentrum aan het IJ. Wanneer men ongeveer twintig minuten de Sloterweg heeft afgewandeld, gaat men de tien minuten terug, die men teveel heeft af gelegd en vindt dan achter een garage het bijenpark waar wij zo even op doel den. Dit is een aanzienlijk complex, niet ongelijk aan de zogenaamde volkstuin tjes, met dien verstande dat men hier beter van bij en-volkstuintjes kan gewa gen. Het behoort toe aan een aantal leden van de afdeling Amsterdam van de Vereniging tot Bevordering van de Bijenteelt in Nedei-land en er zijn spe ciale bankjes in geplaatst, waarop men kan gaan zitten uitblazen wanneer men deze naam heeft uitgesproken. Het is er overigens een ware lusthof met niet minder dan zeventig fraaie kavels. Op deze kavels zijn aardige land huisjes geplaatst, die toebehoren aan de bijenhouders, die daar het doen en laten van het gevleugelde volkje kunnen gadeslaan, dat woont in de korven en andere opstallen die te zijner beschik king staan. Onder de amateur-imkers bevinden zich de meest uiteenlopende mensen. Er zijn metselaars en advo caten, timmerlieden en professoren en zelfs dokters en specialisten gaan er on gedwongen met elkaar om. Zij zijn alle maal bevangen door dezelfde brandende liefde voor de bijenteelt en die over brugt alle maatschappelijke verschillen. Vies bij Wij hadden er een klein onderhoud met de heer Schuurman, lid van de parkcommissie en tevens oudste kavel houder, die al 35 jaar lang in deze ver eniging zijn bijenstandje ophoudt en al vier maal met het pax-k vex'huisd is. De heer Schuurman deelde ons mede, dat hij jaarlijks ongeveer 300 bijensteken ontvangt, hetgeen in 35 jaar tot een totaal van elfduizendvijfhonderd is aan gegroeid. Men moet hier niet aan den ken. Hoewel hij al aardig op leeftijd is, heeft de rheumatiek hem nimmer ge plaagd. Enige ï-ancune ten opzichte van de bijen heeft hij er ook niet van over gehouden. Wel is hij zeer oplettend ge worden, of wel bij-ziend. Terw;jl hij met ons door het heerlijk- aangelegde park wandelde, vex-schafte hij ons een kort overzicht van de staats inrichting van bijenland, een overzicht dat alleen af en toe ondei-broken werd, wanneer er weer zo'n lamstraaljager een duikvlucht op ons hoofd ondei'nam. Het bleek uit zijn betoog zonneklaar, dat de bijen vies bij zijn. Van een werkelijk deinocratische regex-ingsvorm kan echter geen sprake zijn. Het bewind wordt uit geoefend door een Koningin, die wei langer van lijf en leden is dan de overi gen, maar van een constitutie of mi nisteriële vei'antwoordelijkheid weinig afweet. Aan de andere kant zorgt zij in haar eentje wel voor de totale bevol kingsaanwas, door niet minder dan tweeduizend nakomelingen per dag te produceren, hetgeen in de mensenmaat schappij weer een ongebruikelijk ver schijnsel genoemd zou kunnen worden. Zij heeft veel personeel in de vorm van voedsters, die tussenbijen zorgen dat zij haar natje en haar droogje krijgt en is tezamen met een beknopte staf, wanneer zij raszuiver is althans, voor vijftien gulden te koop. Zij gaat twee jaar mee. Bijdehand Een zeer benijdenswaardig bestaan wordt gevoerd door de mannen, die ook wel darren worden genoemd. De zegs wijze „Lig niet te darren" is hiervan afkomstig. In scherpe tegenstelling met echte mannen, hoeven zij nimmer ar beid te verrichten. Zij darren maar zo'n beetje in het rond, vliegen in de zon, praten wat over politiek, leggen een kaartje en gaan 's avonds naar huis om te eten. Wanneer de nectar echter schaars wordt, krijgen zij niets meer, worden de korf uitgewerkt door de werksters en sterven, nadat zij nog een beetje rondgewaggeld hebben. ..Bye bye", zeggen zij dan. Dat is natuurlijk minder prettig. Uit dit alles blijkt dat het feminisme onder de bijen een grote vlucht heeft genomen. De belangrijkste zijn dan ook de werksters, bijdehandse bijen, bij de hand als er iets te halen of te slepen valt. Zij halen de honing, die zij eerst inslikken en thuis weer uit- bi-aken een weinig smakelijke manier van doen zwaaien 's winters met hun benen en vleugels, waardoor zij de korf tot 94 graden Fahrenheit kunnen ver warmen, voeden de Koningin en hebben luizen en soms dysenterie. Men voelt wel dat zij het daarmee druk hebben. Het zijn kleine onooglijke wezentjes die met zijn tachtigduizenden in één korf huizen een ergerlijk geval van samenwoning en alleen ruzie krijgen, wanneer het té vol wordt. Er komt dan een nieuwe Koningin en de ene helft van het volk gaat met de oude Koningin aan het zwei-men, zo echt gezellig ereis een dagje op uit met de botei-hammetjes mee. De imker kan dit natuurlijk voorkomen, want wanneer er een nieuwe Koningin geboren wordt begint de ene te „tuten" en de andere te „kwaken" zo verzekerde de heer Schuurman ons en wij hebben geen reden om dit in twijfel te trekken, hoewel wij het voor Kóninginnen een wat onge wone handelwijze vinden. Men moet goed begrijpen dat dit alles alleen voor de zogenaamde sociale bijen geldt. Men kent namelijk ook koekoeks bijen, opdringerige patsertjes die voort durend klaplopen en solitaire bijen, nurkse insecten, die in hoekjes en gaat jes zitten te mokken. Wat gij niet wist, is dat er tal van rassen te onderscheiden zijn. Zo is er de Krainer, een Oosten rij kei-, die de zacht moedigste bij heet te wezen. En dan zijn er de Italianen, die van een grote „haal- drift" bezeten zijn, zoals in de recente geschiedenis wel eens bewezen is. Ook zijn er Amerikanen, forse rakkers, die uit Europeanen gekruist zijn en in fraaie lederkleur zijn uitgevoerd. Nu is het in het bijenpai-k nog rustig, want de bijen zitten maar zo'n beetje zachtjes voor zich heen te zoemen in de korven. Maar wanneer de Imxisbes bloeit altoos een magisch tijdstip in de natuur dan neemt de "noning- ophaaldienst een aanvang en hebben de imkers de handen vol werk en bijen steken. BOEDA. De toneelgroep Comedia geeft twee\ voorstellingen (Woensdag voor de kunstkring Voor Allen en Donder dag openbaarin de Stadsschoziw- burg van „Oom Wanja" door Anton P. Tsjechof, met Rie Gilhuys, Manon Alving, John Gobau, Cor Hermus, Joan Remmelts, Frits van Dijk en vele anderen onder regie van profes sor Peter Scharof. Op 21 Januari komt dit stuk in het Centraal Thea ter. Tot die datum duren daar de vertoningen van Sartre's Eerbiedige lichtekooi" voort. De Nederlandse Comedie geeft Don derdagavond in het Leidseplein- iheater de honderdste voorstelling van het blijspel „Nina" door André Roussin met Mary DresselhuysGuus Oster, Henk Rigters en anderen on der regie van Johan de Meester. De Nederlandse Opera komt Vrij dagavond met „De Vliegende Hollan der" van Wagner voor het voetlicht en Zondagmiddag met „Czaar Peter" van Lortzing, die op 21 Januari 1851, dus precies honderd jaar geleden stierf. De abonnementsconcerten door het Concertgebouw Orkest onder direc tie van Otto Klemperer op Woensdag en Donderdag beginnen met de Sym phonic in g van Mozart. Verder wor den uitgevoerd het Vioolconcert in A van dezelfde componist, „Verklarte Nacht" van Schönberg en Tijl Uilenspiegel" van Richard Strauss. Solist is Jan Bresser. De Stem des Volks voert Vrijdag avond in het Concertgebouw met medewerking van solisten en de Haarlemse Orkestvereniging de Mis in C van Beethoven en het Te Deum van Kodaly uit. Dirigent is Anton Krelage. Bij Corvey's Papiergroothandel aan de Keizersgracht stelt Harry Pr enen tekeningen ten toon. In het I.C.C. zijn schilderijen en prenten uit de 17de, 18de en 19de eeuw bijeenge bracht onder de titel „Het genoeglijke leven". In een perceel op de Rozen gracht is een kleine tentoonstellings zaal ingericht met werk van de Amsterdamse Kunsteyiaarscombina- tie", tien schilders die zich ten doel stellen de kloof tussen publiek en ar- tist te overbruggen.i met de H.O.V. onder Verhey Telkens wanneer wij met Ravel's Piano concert in G geconfronteerd worden, onder gaan wij de fascinerende indrukken van deze wonderlijke partituur. Pats, zegt Ra- vel, een zweepslag en daar gaat de muziek- tol aan het draaien. Het is of we zelf ook die klap gevoeld hebben en mee zijn gaan tollen: kris, kras, waar naar toe? Wij weten het niet, alleen Ravel weet het en die laat zich niet in zijn grillige kaart kijken, Maar net als het ons begint te duizelen, gebruikt hij weer zo'n krachtige toverterm: Boem! En 't is uit. Dan gaat hij heerlijke dingen zeggen, innige confidenties, waarbij men ook angst en schrijnend leed kan vermoe den; maar hij vertelt dit alles als iemand die luidop droomt, terwijl zijn hart slaapt. En wij luistex-en en tasten naar de diepe zin van deze stoïcijnse biecht en vinden het wondei'lijk mooi. Maar daar komt hij weer in actie, als een geraffineerde tovenaar, met rhythmen en klanken, met koppige en fantastische invallen, alles in een vaart die haast niet bij te houden is. Dat duurt zo drie minuten en dan bei-eikt men de eind streep. De sensaties die men ondergaan heeft ballen zich samen tot één synthese: een fascinerend geval dat u ovei-rompeld heeft. Dat was zo bij de eerste kennisma king, onder de machinaal strakke leiding van Ravel zelve (met Margherite Long als soliste) en het bleef zo bij de volgende uit- voex'ingen die wij er van hoorden, hoezeer deze soms in intensiteit en opvatting ver schilden. Nu ook weer, met Lélia Gousseau aan de vleugel en Toon Verhey voor de lessenaar. Misschien nu meer nog, omdat hun inter pretatie geen opzettelijkheid verraadde om in het Adagio het hart niet te laten mee spreken. Lélia Gousseau wist daar op frap pante manier het juiste midden te vinden tussen de starre klank en het levende melos. Al legt zij het er niet dik op (in het Concert in A grote terts van Mozart deed zij dit ook niet), zij kan echter niet nalaten haar piano-toon te laten zingen. Grote vir tuositeit en levendig temperament, gepaard aan een fijne spirituele zin, die zo nodig is om Ravel's verrassende muzikale escapa des vorm te geven, bewees Lélia Gousseau verder in ruime mate te bezitten. En al legde zij Verhey en zijn orkest wel eens het vuur aan de schenen, deze waren vol doende op hun „qui vive" om zich door de voortvarende soliste niet uit het spoor te laten brengen. Aldus hoorden wij een merkwaardige vertolking van dit voor beide pai-tijen aartsmoeilijke en meeslepen de Concert. Het Concert in A van Mozart een juweel! hinkte doorgaans op twee tempi. Zoveel kon Verhey niet toegeven aan de eisen van de soliste of zij legde er nog een schepje op. Wat jammer was, want de solistische interpretatie was pétillant en het orkest klonk fraai. De „Serenata Not- turna", onbezorgde, maar delicaat-galante „amusementsmuziek" van de twintigjarige Mozart, was aan het rijpe Piano-concert, dat tien jaar later ontstond, voorafgegaan. De aanvoerders der strijkersgroepen toon den er met veel smaak hun musiceer-lust in en het ensemble was mooi afgewogen. Tot slot hoorden we een zeer verzorgde uitvoering van „Le festin de l'Araignee" (Het feestmaal van de spin) van Albei-t Roussel, het werk waarmee deze zich een plaats onder de componisten dezer eeuw verzekerd heeft, door zijn subtiele rhyth men, zijn heerlijke melodieën, zijn verras- sende en steeds fraai klinkende harmo nieën, zijn i-ijke fantasie zowel wat de vormgeving als de uitbeelding der chox-eo- grafische actie betreft (het stuk is oor spronkelijk een ballet) en vooral niet te vergeten zijn kleurige, steeds doox-zichtige orchestratie. Voor deze prachtige verklan king, zo geheel in de geest van het sprookje, mocht het publiek dix-igent Vei'hey en zijn wakker orkest wel erg dankbaar zijn. JOS. DE KLERK. Een Nedei-landse telepaath gaat op zoek naar de Schotse kroningssteen, die enige weken geleden naar men vermoedt door Schotse nationalisten uit de Westminster Abbey te Londen is ontvreemd. Om geen kans ongebi-uikt te laten heeft Scotland Yard thans het aanbod aangeno men van een Nederlandse telepaath, be kend als „Hurkos". om aan de speurtocht deel te nemen. Vanochtend vertrok hij met zijn secre taris, de heer Louis Bouwmeester (een broer van de acti-ice Lilly Bouwmeester) met de K.L.M. naar Londen. Minister Lieftinck spreekt met gemeente- en provinciebesturen Enige tijd geleden heeft in de Trèves- zaal een bijeenkomst van burgemeesters en gedeputeerden plaats gehad, waar mi nister Lieftinck inlichtingen verschafte over de relatie tussen de binnenlandse monetaire toestand en het evenwicht op de betalingsbalans. Hij heeft toen te kennen gegeven, dat hij bereid was, deze aangele genheid nog nader te bespreken. Als gevolg hiervan zal op 24 Januari in Tivoli te Utrecht een bijeenkomst plaats hebben, waar minister Lieftinck het woord zal voeren. Verwacht wordt, dat omstreeks 850 gemeenten en alle provincies vertegen woordigd zullen zijn. Een inwoner van Loosduinen is onlangs door de rechtbank te Rotterdam wegens het „medeplegen van overtreding der Lo- t er ij wet" veroordeeld tot een maand hech tenis voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren en tot een geldboete van 30 gulden. Hij had in samenwei'king met anderen aandelen in buitenlandse voetbal pools verspreid. De Hoge Raad heeft in zijn uitspraak in het ingestelde cassatieberoep overwogen, dat het publiek, dat aan dergelijke lo terijen pleegt deel te nemen, in het alge meen geen voldoende kennis van zaken bezit of kennis van invulsysternen. Dit treft nog te meer, daar het hier gaat om voetbaluitslagen van Engelseclubs, in welker kansen deelnemers inNederland uiteraard in het algemeen nog minder in zicht zullen hebben dan in die van Ne derlandse clubs. De rechtbank heeft vol gens de Hoge Raad terecht beslissend doen zijn hetgeen in de practijk van de deelne mers in het algemeen is te verwachten en niet hetgeen individuele deskundige deel- nemex-s er van terecht zouden kunnen brengen. Het beroep is op deze gronden verwor pen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1951 | | pagina 5