Haarlem's Dagblad | 1951 | 22 februari 1951 | pagina 7

Gasprijs met een halve cent verhoogd

Uw huwelijk is geslaagd

Nieuwste model trouwauto's

Citroëns zonder chauffeur

HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT

Haarlemse raad vergaderde bijna zes uur

Meerderheid nog steeds tegen
tweede Ambachtsschool

Het woningtekort
te Haarlem

KOM DE NATUUR TE HULP
EN „ONTLAST" UW INGEWANDEN.

Geboorte- en sterftecijfers

„Tehuis voor daklozen"
bevat geen plagiaat

Schriftelijk deel
van eindexamens

N.C.R.V.-steravond

Demobilisatieraad in 1950

Ethische problemen en de
natuurwetenschap

SCHOENCRèlVIE moet van

LitlCOl zijn!

Nederlandse Reisvereniging

DONDERDAG 22 FEBRUARI 1951

Hot voor liet Haarlemse publiek be
langrijke voorstel van de agenda die de
Haarlemse raad gistermiddag behandelde
betrof de verhoging van de gasprijs met
een halve cent per kubieke meter, die een
gevolg is van de jongste stijging van de
koleuprijs. Zou de gasprijsverhoging
achterwege blijven, dan zou dit een ver
minderde winst van het gasbedrijf en
natuurlijk zal het batig saldo van het
electriciteitsbedriif dan ook dalen van
ruim 162 mille betekenen.

Door de voorgestelde gasprijsverhoging
zullen de meerdere kosten van het gas
bedrijf vrijwel gecompenseerd worden.

De heer Spek (A.R.) betreurde het
dat zo'n radicale maatregel was genomen.
Hij had liever gezien, dat een minimum-
verbruik- van 25 kubieke meter van de
verhoging zou zijn uitgesloten, met een
wat sterkere verhoging van het meerdere
verbruik, desnoods tot een cent per ku
bieke meter.

Dat zou een offer van veertien mille
voor de gemeente hebben betekend, dus
niet zo'n exorbitant bedrag, terwijl het
psychologisch effect op het door prijsver
hogingen achtervolgde publiek toch niet
te onderschatten valt.

Ook de heer A 1 b r e c h t (Arb.) had
het voorstel met leedwezen ontvangen.
Anderzijds betreft het hier een „beheer
ste" stijging. Hij sloot zich in grote lijnen
bij het betoog van de heer Spek aan,
waarbij hij herinnerde aan een vroeger
door hem ingediend voorstel tot de in
voering van een -gedifferentieerd tarief,
want het gemiddelde verbruik is bij de
minst-draagkrachtigen het geringste.

De heer Hen nevelt (C.P.N.) had
zich over het voorstel verbaasd, vooral
toen hij in de begroting had gezien, dat
de winst op de bedrijven bijna drie mil-
lioen bedraagt. Waarom de producten van
het Energiebedrijf niet tegen de kostende
ptójs? Zo vroeg de heer Hennevelt, die
blijkbaar de opmerking van de heer Al-
brecht, dat uit de winsten van de bedrij
ven de culturele en sociale zorg van de
gemeente worden bekostigd, niet had ge
hoord. De hele verhoging zou niet nodig
zijn geweest, aldus de heer Hennevelt, als
de Nederlandse regering maar was inge
gaan op het Poolse aanbod tot levering
van goedkope kolen uit Silezië.

„Een onaangenaam, maar onvermijde
lijk voorstel", luidde ook het oordeel van
de heer Schippers (KVP), die zich
overigens niet schaarde achter de sug
gestie van de heren Spek en Albrecht tot
invoering van een gedifferentieerd tarief,
zolang het prae-advies van B. en W. over
de instelling van een progressief tarief,
dat reeds enkele jaren wordt bestudeerd,
niet bekend is. Ook was hij er niet van
■overtuigd, dat alleen de „matige" ver
bruikers tot de minst-draagkrachtigen
behoren.

Bij de „betreurende, maar berustende"
raadsleden sloot zich ook de heer Stof
fels (VVD) aan.

Vervolgens kwam de heer Proper
het betoog van zijn fractiegenoot Henne
velt versterken. Hij betichtte de niet-
communistische raadsleden ervan een
kwaad geweten te hebben en noemde de
remedie van de heren Spek-Albrecht een
armzalig doekje voor het bloeden.

Onverwacht geluid

Het eerste geluid van de heer W e n-
sing (CH) had een zeer onverwachte
klank: deze zag in de gasprijsverhoging
een van de veie inflatoire tendenzen die
in spiraalbeweging naar de afgrond zou
den voeren en sprak de mening uit, dat
het mede de taak van de gemeente is
hieraan zonder prijsverhoging doch door
een efficiënt beheer paal en perk te stel
len.

Wethouder H a p p na de verzeke
ring te hebben gegeven, dat B. en W. ook
liever met voorstellen van tegengestelde
strekking komen deelde mede, dat de
mogelijkheid van een gedifferentieerd ta
rief inderdaad bekeken was. Dat zou
evenwel weer andere onbillijkheden schep-

ADVERTENTIE

als U gebruik maakt van ons

Neem geen risico en bestel vroegtijdig.

Fa F J. BOUCKAERT en Zn

Garage ROZENSTRAAT 7—9. Tel. 19992

Gevestigd sinds 1910.

WIJ HEBBEN GEEN COLPORTEURS.

Burgerlijke stand van Haarlem

HAARLEM, 21 Februari 1951
ONDERTROUWD: 21 Febr., J. F. W. Vriese
en J. G. Surendonk; J. T. Bisschop en M. M.
van der Linden; J. A. T. M. Fiebelink en M.
van der Vosse; H. C. van Kalkeren en P.
Vrij; T. J. Rauwers en C. M. van der Ploeg;
J. Schellevis en J. W. van der Wateren; J.
A. Reijnders en B, F. Meihuizen; E. J. de
Gier en M. Korthals; J. Bauer en C. Hiemenz;
A. van der Gragt en E. J. Verhagen; A. P.
Pover en H. G. Zuidhoek; A. Loggen en H.
C. Goedejohan; P. Bos en A. C. C. Sedel;
F. Hage en C. de Crauw; L, Fortgens en T.

F. Stroosnijder; T. A. J. van Opstal en M. B.
Stokman; H. A. Broekman en T. K. Visser;
A. de Vries en M. L. Jönssen; R. J. Som-
vroek en W. B. Molenaar.

GEHUWD: 21 Febr., H. Rink en J. van
Hemert; W. M. P. Wesselink en E. J. Wijs
man; J. N. Roskam en A. H. Wester; J. de
Liefde en C. Franken; J. H. G. Beket en A.
Woppenkamp; J. Neeven en E. S. M. Licht-
leitner; J. Eelsing en F. Zeulevoet; P. J.
Plijnaar en M. P. E. van Rossum; B. H.
Abbenhuijs en E. S. d' Herripon; A. Tem
mink en j. Visser; W. A. de Ridder en A. P.
Verdam; W. van der Zande en T. J. van
Iwaarden; F. L. Janssen en L. J. Sinnige; A.
Tukker en B. H. van den Brink; H. W. M.
den Hertog en J. G. Tigchelaar; P. J. Eike
lenboom en J. Roeland; W. Meijer en M. van
Schagen; J. van Zon en J. A. Spiekerman;

G. Ligtenberg en S. J, Voogd.

BEVALLEN van een zoon: 20 Febr., C.

BakkerMudde; J. MartinBlokker; 21
Febr., J. H. BurggraafVersteeg,
BEVALLEN van een dochter: 17 Febr., M.

G. van der VeldtKathmann; 20 Febr., E.
Langeveld—Dekker; C. Blaauwbroek—Kors;

H. M. van Luxcenburgvan Gellekom; 21
Febr., J, T. Blom—van der Klei,

OVERLEDEN: 19 Jan.. L. van der Zande.
16 d., Hazepaterslaan; 20 Febr., M. A. L.
Das, 87 j„ Jansweg; A. G. van den Bosch-
van den Berg. 78 j., Raamsingel; T. E. M.
Marchand, 2 m., Edisonstraat.

pen, in zoverre deelde hij de bezwaren
van de heer Schippers. Veel meer voelde
hij voor een tarief, dat met de aard van
het verbruik rekening houdt, zodat inder
daad de luxe duurder betaald wordt dan
het noodzakelijk verbruik. Maar ook dat
is een zeer gecompliceerde kwestie, want
een geyser in het ene gezin kan noodzaak,
m het andere luxe zijn.

Wat nu die totale winst uit de gemeen
tebedrijven betreft: het is onjuist geen
rekening te houden met de gemeentebe
drijven die met verlies moeten werl^en,
zoals de reiniging. Met moet de conse
quenties over het geheel bekijken en dan
zou het door de communistische fractie
gewenste beleid de culturele en sociale
voorzieningen in gevaar brengen, juist ten
koste van de arbeiders. Met dat al blijft
de prijsstijging van gas en electriciteit
ver ten achter bij die van andere artike
len. De heer Wensing kreeg de verzeke
ring, dat in het Energiebedrijf zo ratio
neel mogelijk wordt gewerkt en dat het
niet aangaat „bij wijze van demonstratie
tegen het inflatiegevaar" dit voorstel af
te wijzen.

Wethouder Bakker vulde dit betoog
nog aan door er op te wijzen, dat het te
kort van 437.000 op de begroting nog zai
stijgen met 69 mille door de niet" ge
heel op te vangen gevolgen van de ver
hoogde kolenprijs voor het electriciteits-
bedrijf.

Vooruitzien

Bovendien: regeren is vooruitzien en
men zal zich nu reeds dienen te realise
ren, dat bijvoorbeeld het dnderwijs in
1952 275.0Ö0 meer zal vergen door de
sterke toeneming van het aantal leerlin
gen. En het rijk zal niet nalaten dan,
zoals nu, van de gemeente toepassing van
alle mogelijke dekkingsmiddelen te ver
langen. Daarom verwierp ook hij de sug
gestie-Spek, omdat in dat licht bezien,
zelfs veertien mille geen kleinigheid
meer is.

Wij stippen uit de re- en duplieken aan,
dat de heer Spek verduidelijkte, dat hij
met zijn suggestie slechts bedoelde een al
te scherpe werking van de gasprijsverho
ging wat af te remmen.

Wethoqder Happé zei nog, dat on
danks de prijsverhoging het „gas" 49- en
„electra" 69 mille winst derft.

Zoals gewoonlijk toonden de communis
tische vertegenwoordigers zich door de
verdediging van het college niet over
tuigd, evenmin trouwens als de heer
Wensing, die met de CPN tegenstemde.

Omstreden huisje

De heer Spek fulmineerde tegen het
verdrievoudigde crediet voor het brug
wachtershuisje bij de Gravestenenbrug en
de heer Fib be (VVD) vond dat de ge
meente maar „dik deed". Voor de oorlog
waren de brugwachtershuisjes van hout en
waarom zouden we ze nu van steen bou
wen? De heer Goedee (Arb.) was niet.
tegen het geprojecteerde huisje, wel tegen
de „vergissingen" van Openbare Werken,
die steeds weer uitlopen op credietover-
schrijdingen, die andere noodzakelijke
voorzieningen onmogelijk maken.

Wethouder An gen ent herinnerde
aan de lange voorgeschiedenis van de tot
standkoming van dit huisje, dat er eerst
niet en later weer wel zou komen. Aan
vankelijk had Openbare Werken een hou
ten geval ontworpen, maar dat was op
practische gronden onuitvoerbaar. Een
stenen huisje was op den duur zeker niet
veel kostbaarder en aesthetisch meer ver
antwoord.

Bij de eerste opzet heeft Openbare Wer
ken omdat het gebouwtje toen niet zo
belangrijk leek „er met de pet naar ge
gooid", pas later bleek wat er werkelijk
nodig was.

Nu, dat laatste was voor de heer
Spek verre van bevredigend en deze
spreker liet niet na aan soortgelijke, re
cente pettenwerperij te herinneren. De
heer Spek diende, mede namens de heer
Fibbe, een motie in in het totale crediet
voor de Gravestenenbrug niet de verhoog
de kosten voor het brugwachtershuisje op
te nemen.

Naar aanleiding van deze motie ontstond
een met amendementen gelardeerde (en
verwarde) gedachtenwisseling, die er op
uitliep, dat wethouder Angenent zich
bereid verklaarde het crediet voor het
brugwachtershuisje afzonderlijk aan te
vragen, „maar de raad moest niet ver
wachten. dat het daarmee er goedkoper
op zou worden". Het aldus gewijzigde
voorstel werd met algemene stemmen
aangenomen.

Voor de derde keer
de R.K. Ambachtsschool

In 1949. beschikte de raad afwijzend op
het verzoek van de Haarlemse Stichting
tot bevordering van het R.K. Nijverheids
onderwijs om de oprichting van een R.K.
dag-ambachtsschool in Haarlem noodzake
lijk te verklaren. Daar het stichtingsbestuur
in beroep ging bij de Kroon, stond de
vroedschap gistermiddag voor de taak om
zich voor de derde keer over deze kwestie
uit te spreken, omdat Gedeputeerde Staten
aan de Kroon advies moeten uitbrengen en
daartoe het oordeel van de raad behoeven.

Evenals in 1949 acht de uit burgemees
ter, wethouder Bakker en wethouder An
genent bestaande meerderheid van het
College de stichting van een Rooms-Katho-
lieke ambachtsschool wèl verantwoord en
de minderheid (de wethouders Geluk en
Happé) niet.

De portefeuille behelsde overigens
deze keer dezelfde argumenten en
tegen-argumenten van twee jaar ge
leden en dat was voor de heer A1-
b r e c h t aanleiding om namens de
Partij van de Arbeid een motie in te
dienen, waarin de raad als zijn oordeel
uitspreekt, dat het gewenst is een on
derzoek in te stellen ter beantwoording
van de vraag of het huidige ambachts-
onderwijs in Haarlem aan redelijke
eisen voldoet en dat in een dergelijk
onderzoek aandacht dient te worden
besteed aan het streven om bij dat
onderwijs voldoende rekening te hou
den met de levensovertuigingen en de
structuur van de bevolking, de eisen
van een te verwachten toenemende in
dustrialisatie, de financiële mogelijk
heden en de doelmatigheid. De resul
taten van dit onderzoek, zo stelde de
heer Albrecht, dienen bij de ontwikke-

ADVERTENTIE

Tot 15 Maart geven wij 10 KORTING
op het overtrekken van lampekappen.

KELLER

Spaarnwoudcrstraat 13 - Tel. 15778

ling van het ambachtsonderwijs in
acht te worden genomen. Op grond van
de thans bekende gegevens kon spre
ker in ieder geval niet voor de ge
vraagde medewerking zijn.

De heer Albrecht wraakte een pas
sage in het adres van het Stichtingsbestuur,
die suggereerde dat de vorige keer bij de
stemming onzuivere motieven hadden mee
gespeeld, terwijl hij ook zijn opvatting on
juist achtte, dat alleen de minister over de
economische mogelijkheden van de school
zou mogen oordelen. Tenslotte wees hij het
verwijt af, als zouden de tegenstanders zich
uitsluitend hebben laten leiden door de
gegevens van de bestaande ambachtsschool.

Over de principiële zijde van het vraag
stuk openden noch de heer Albrecht, noch
zijn opponenten nieuwe gezichtspunten.

Ook de heer Wensing na enige op
merkingen van formele aard tegen de ge
volgde procedure nam het standpunt in
dat de Rooms-Katholieke wensen in de
huidige economische omstandigheden niet
voor verwezenlijking vatbaar zijn.

De heer Knape (K.V.P.) onderschreef
natuurlijk de argumenten van de meerder
heid van het College. Dat in Haarlem
slechts 225 leerlingen ieder jaar de am
bachtsschool met een diploma verlaten,
noemde hij een schande en hij vroeg zich
af of de gemeente zo wel voldoende mee
werkt aan de industrialisatie, hetgeen ook
de vestiging van bedrijven in Haarlem naar
zijn mening ongunstig zou beïnvloeden.

Ook de woningbouw zal van het gebrek
aan vakmensen door de emigratie in de
hand gewerkt hinder ondervinden. Hij
omstreed het argument van de heer Al
brecht, dat de bestaande ambachtsschool
zonder selectie nog niet eens volledig be
zet is.

Het aantal cursussen is immers nog voor
uitbreiding vatbaar; en nog veelzeggen-
der het avondnijverheidsonderwijs is in
de laatste tien jaar met sprongen vooruit
gegaan, terwijl het aantal leerlingen op de
dagschool constant bleef. Ook in IJmuiden
bestaat steeds meer animo voor de nijver
heidsschool, zodat de heer Knape tot de
slotsom kwam, dat slechts het bestaan van
twee ambachtsscholen het nijverheidson
derwijs in Haarlem goed zou kunnen sti
muleren.

In de afgelopen maand bleven
de cijfers vrijwel stationnair

In de afgelopen maand bleven de cijfers
van het woningtekort te Haarlem, voor
zover dit door het Huisvestingsbureau ge
registreerd wordt, vrijwel stationnair.

Het aantal onhoudbare gevallen vermeer
derde van 160 tot 163. maar er staan nu
1509 zeer urgente gevallen genoteerd tegen
1518 een maand geleden.

Beroepsprocedure

Mevrouw S c h e 11 e m aC onradi
(V.V.D.) kwam er na deze uitgesponnen
betogen te vechter tijd aan herinneren, dat
het hier om een beroepsprocedure gaat, niet
om een nieuwe zaak, zoals B. en W. het
min of meer hebben voorgesteld. Het gaat
er alleen maar om of er thans zoveel ge
wichtige redenen zijn, die een andere be
slissing dan in 1949 genomen, noodzakelijk
maken. B. en W. zelf zeggen; „Nieuwe
feiten en omstandigheden hebben zich niet
voorgedaan", zodat de raad bij het geno
men besluit eenvoudig kan persisteren.
Daarom vond zij ook de motie-Albrecht op
dit ogenblik niet gewenst, al kon zij het op
vele punten eens zijn met de inhoud daar
van.

De opvatting van de liberale woord
voerster werd door mejuffrouw B o 1 s i u s
(K.V.P.) gedeeld. Deze spreekster vond,
dat er iets aan de bestaande ambachtsschool
moest haperen, omdat deze maar steeds
een „dwergje" blijft.

De - heer Proper (Comm.) zag in de
loonpolitiek van de regering de voornaam
ste oorzaak, dat het met het ambachts
onderwijs niet wil vlotten en de heer
Hooy (K.V.P.) kwam vervolgens verkla
ren, dat hij het „bijna" met mevrouw
Scheltema eens was. Maar de voortschrij
dende emigratie- en industrialisatiedrang
beschouwde hij wel degelijk als nieuwe
feiten, die tegenstanders tot een andere
mening zouden gebracht kunnen hebben.

De heer Silvis (A.R.) verklaarde dat
het feit ,dat de ambachtsschool een twee
jarige is in plaats van een driejarige, het
leerlingenaantal ongunstig beïnvloedt. Zou
dat niet het geval zijn, dan zou men op 1900
leerlingen moeten rekenen, zodat een twee
de nijverheidsschool alleszins gerechtvaar
digd zou zijn.

De heer Willemse (Arb.) meende, dat
men beter kan doen de bestaande school te
verbeteren, dan een tweede te stichten.
Juist de tegenwoordige omstandigheden
maken de stichting van een tweede school
onverantwoord.

Na die rijk geschakeerde woordenstroom

ADVERTENTIE

Het is een gebiedende eis de natuur een
handje te helpen, wanneer Uw ingewanden
hunwerk niet met de vereiste regel
maat doen. Want dan ontstaat verstop
ping met alle gevolgen daarvan, zoals
hoofdpijn, een vale gelaatskleur, onwel,
riekende adem, neerslachtigheid. Zorg dat
de giftige stoffen tijdig en regelmatig uit
Uw lichaam worden afgevoerd. Neem
daarom eens per week één of twee Laxeer-
Akkertjes die vlug en veilig Uw inge
wanden zuiveren. Ook by chronische
verstopping het aangewezen middel want
Laxeer-Akkertjes veroorzaken geen
kramp en geen gewenning.

vond mr. Cremers het niet noodzakelijk,
dat het College zich nog in het debat meng
de. Hij verklapte mevrouw Scheltema, dat

B. en W. „bijna" op haar standpunt hadden
gestaan, ware het niet dat zij groot belang
hadden gehecht aan de mogelijkheid van
veranderde omstandigheden.

Wethouder Geluk hielp de heer Wen
sing uit de droom over een procedure
kwestie en gaf de heer Knape de verzeke
ring, dat hij iedere onderwijsvorm en -rich
ting alleen beoordeelde van een standpunt
van objectieve noodzakelijkheid uit, waar
op de heer Knape zich haastte te verklaren,
dat hij dat ook nooit in twijfel had getrok
ken. Voor het overige, zo zei de wethouder,
had het gemeentebestuur weinig met de
ambachtsschool te maken. Wel het rijk, dat
het toezicht uitoefent.

De door het college overgenomen motie-
Albrecht werd ook door de raad zonder
hoofdelijke stemming aanvaard.

Vervolgens verklaarde de meerderheid
van de raad zich tegen de oprichting van
een tweede ambachtsschool, 23 stemmen
(Partij van de Arbeid. V.V.D., C.H.U. en

C.P.N.) tegen 15 (K.V.P. en A.R.).

De heer Van der Giessen (Arb.)
toonde zich aangenaam verrast, dat dit jaar
toch nog een tweede paviljoen op het Na
zorg-terrein tot stand komt.

Wethouder Happé gaf een toelichting
op het op het laatste ogenblik ingediende
ingewikkelde voorstel tot doorberekening
van de omzetbelasting in enkele stroom-
tarieven. Alleen enkele dag- en nacht-
stroomgebruikers, de vastrechttariefhou-
ders en de grote verbruikers zullen hier (in
beperkte mate) de gevolgen van ondervin
den.

De heer Proper c.s. was er tegen.

Extra dessert

Toen de raad dan eindelijk om kwart
over zeven dacht, dat hij naar huis mocht,
kondigde de voorzitter nog twee nagerech
ten aan.

Nu, wethouder Bakker had zijn zes
millioen extra kasgeld zo geïncasseerd,
maar wethouder Angenent kreeg nogal
wat moeite met een nieuwe crediet-over-
eenkomst, nu weer voor een gebouwtje bij
de kinderwerktuin in de Noorderhout.

De heren Spek en Schippers klaag
den over de lange tijd, die er was verlopen
tussen het raadsbesluit en de aanbesteding
en de heer Goedee (Arb.) was het er
niet mee eens, dat er nu allerlei dingen
veranderd werden cn wenste een nieuwe
aanbesteding. Tenslotte werd het voorstel
aangenomen, met de stem van de heer
Goedee tegen.

In antwoord op een vraag van de heer
Albrecht (Arb.) deelde de voorzitter
mede, dat het Huisvestingsbureau scherp
toeziet, dat inderdaad overal waar mogelijk
inwoning plaats vindt.

De heer Van Turnhout kreeg te
horen, dat de kwestie van de sintelbaan
niet als een quantité négligeable zal wor
den beschouwd.

Tot leden van de commissie van toezicht
op het middelbaar onderwijs werden me
vrouw mr. E. H. PrinzVan Swaaij en de
heer M. Herdink benoemd.

Haarlem en het gemiddelde

voor het land

Enige tijd geleden gaven wij reeds de

bevolkingscijfers van Haarlem over het
jaar 1950.

Nu zijn ook de cijfers over Nederland

bekend.

In Haarlem werden in 1950 op de 1000
inwoners 19.9 kinderen geboren. Voor
Nederland is het gemiddelde 22.7. Het
Haarlemse cijfer is dus iets lager, een ver
schijnsel dat gedeeltelijk zijn verklaring
vindt in het feit dat er in Haarlem in ver
houding veel bejaarden wonen.

Per 1000 inwoners overleden er in Neder
land 7.5. Het sterftecijfer voor Haarlem
was 7.7. Ook dit Haarlemse cijfer is dus
iets hoger, maar ook dat is beïnvloed door
het grote percentage bejaarden.

Uitspraak Haarlemse rechtbank

De Haarlemse rechtbank veroordeelde de
paarden- en veehandelaar H. K. uit Assen
delft tot een voorwaardelijke straf van drie
maanden. Deze werd verdacht van het op
zettelijk toebrengen van zwaar lichamelijk
letsel. Op 21 December was een smid op zijn
erf gekomen. De man stelde geen prijs op de
komst van de smid en joeg hem weg. Later
bemerkte deze, dat hij in de rug gestoken
was door een hooivork en H. K. werd hier
van verdacht. De handelaar ontkende met
een hooivork gestoken te hebben. De man
zat in voorarrest, en de rechtbank gelastte
zijn in vrijheidstelling. De smid werd een
civiele vordering van ruim f 82 toegewezen.

In onze bespreking van het stuk ..Tehuis
voor daklozen" (vertoond door de toneel
vereniging „Herman Heijermans" en ge
schreven door Ed. J. M. Terlingen en Henk
Bakker) kwamen de volgende zinsneden
voor: een zonderling mengsel van aller
lei brokken uit werken die het beroepstoneel
in de laatste jaren het voetlicht heeft laten
passeren, met een paar snufjes eigen vinding.
Merkwaardig is vooral de overeenkomst met
„De Heilige" van Jan Lemaire, waaruit
enkele typen zonder veel omwegen in dit
nachtasyl zijn overgestapt".

De heer Henk Bakker deelde ons schrifte
lijk mede dat dit stuk vijf jaar geleden door
de heer Terlingen werd vervaardigd, met
dezelfde typen die er nu nog in voorkomen.
Het werd door hem verleden jaar „tech
nisch verbouwd en opnieuw gedialogiseerd".
Van plagiaat is hier dus geen sprake.

Het schriftelijk gedeelte van de eind
examens van de openbare en bijzondere
gymnasia en van de eindexamens van de
afdelingen gymnasium van de openbare en
bijzondere lycea zal worden gehouden op
16, 17 en 18 Mei; van de openbare en bij
zondere middelbare scholen voor meisjes
op 23, 24 en 25 Mei; van de openbare
handelsdagscholen en van de bijzondere
handelsdagscholen op 23, 24, 25, 28, 29 en
30 Mei; van de openbare en bijzondere
hogere burgerscholen a en b en van de af
delingen hogere burgerschool a en b van
de openbare en bijzondere lycea op 23, 24,
25, 28, 29 en 30 Mei; van de openbare en
bijzondere handelsavondscholen met drie-
en vijfjarige cursus op 2, 4, 7, 8, 9, 10 en
11 Mei.

ADVERTENTIE

BEL 10570 - 12403

Geloof en Wetenschap

Militairen van vier landen volgen in Calif ornië een cursus van 15 weken in de
techniek van havenverdediging in de Marine Haven Verdedigingsschool op Treasure
Island. Nederlandse, Turkse, Italiaanse en Noorse cursisten bij de instructie in kabel-
splitsen. Geheel links de Nederlander. C. de Greeuw.

Historisch stuk van Veterman
in gemeentelijke Concertzaal

Op een drukbezochte sleravond van de
N.C.R.V. in de gemeentelijke Concertzaal
te Haarlem voerde een groep hoorspel-ac
teurs onder regie van Johan Bodegraven
het historische drama „Je Maintiendrai"
door Eduard Veterman ten tonele. Eigenlijk
is er met het woord drama wat teveel ge
zegd. Men zou beter kunnen spreken van
een tamelijk simplistische kroniek van de
episode uit de vaderlandse geschiedenis na
de moord op Prins Willem van Oranje in
Delft, waarin de Nederlanden bewezen de
voogdij ontgroeid te zijn. Deze étappe in
het groeiproces der nationale onafhanke
lijkheid is verdeeld in vijf taferelen, die
zich achtereenvolgens afspelen in het
Prinsenhof, in de vergaderzaal van de Sta
ten, aan het hof van Koningin Elizabeth, in
de commandantent van Prins Maurits en in
de werkkamer van de graaf van Leicester.

Het publiek volgde deze geleidelijke ont
wikkeling met veel aandacht. Het gespro
ken woord werd met behulp van drie mi
crofoons versterkt, hetgeen in de weinig
voor toneelspelen, geschikte Concertzaal
wel noodzakelijk is. Hierdoor echter
en door de naar het declameren neigende
manier waarop men de tekst voordroeg
kwam het weinig meer dan schematische
van het stuk wel wat erg duidelijk naar
voren. Overigens waren de prestaties over
het algemeen zeker niet onbevredigend.
Speciaal Johan Bodegraven als Prins Mau
rits en John de Freese als de nog voor het
hoogtepunt van zijn carrière staande Johan
van Oldenbarnevelt zorgden voor sterke,
tot op zekere hoogte imponerende momen
ten. Bepaald zwak was Aja Schilp als de
mede door toedoen van de schrijver in een
wel wat belachelijk licht geplaatste Ko
ningin Elizabeth in het derde tafereel. In
de Staten-vergadering trok ook Ben Steg-
gerda als de landsadvocaat Paulus Buys de
aandacht. De verdere medewerkenden aan
dit repertitorium van het lager onderwijs
waren Liesbeth van Barneveld, Joop van
der Donk, Ferd. Koolbergen, Jan Borkus,
Rolf Botter er. Frans Görtz, benevens een
aantal figuranten. D. K.

Meer militairen dan anders
keerden uit Indonesië terug

In het jaarverslag van de Demobilisatie-
raad deelt de secretaris de heer P. Koen mee,
dat gedurende 1950 1218 militairen, waar
onder 74 leden van het Koninkl'ike Neder
land Indische Leger, in Haarlem terugkeer
den. Dit aantal is belangrijk meer dan het
totale aantal in de twee voorafgaande jaren
(1948: 366 en 1949: 573). Van het geschatte
aantal van 2400 Haarlemmers keerden er dus
reeds 2157 terug. Er worden na 31 December
1950 nog ongeveer 200 demobilisanten in
Haarlem terug verwacht. Verondersteld
wordt, dat de terugkeer in de eerste helft
van 1951 zal plaats vinden. De raad zal zijn
taak in de loop van het jaar kunnen beëin
digen. Met leedwezen werd bericht ontvan
gen van het overlijden van twee uit Haar
lem afkomstige militairen, waarvan een ten
gevolge van ziekte en een aan oorlogswonden
overleed. In totaal overleden van 1946 tot en
met 1950 57 uit Haarlem afkomstige militairen.

Reeds voor de intrede van het verslagjaar
was bekend, dat in 1950 het grootst aantal
gedemobiliseerden in het arbeidsproces moest
worden opgenomen. De plaatsing werd
gunstig beïnvloed door dc over het algemeen
lagere leeftijd der gedemobiliseerden. Een
vrij groot percentage had reeds voor het
vertrek naar Indonesië een werkkring gehad
en kon gebruik maken van het recht op her
plaatsing.

Op 1 Januari 1950 stonden ingeschreven 63
demobilisanten. Ingeschreven of opnieuw
werden ingeschreven 685, in totaal dus 748.
Van deze 748 werden in een bedrijf geplaatst
327, in de Rijkswerkplaats 92; zelf vonden
werk 161; aan studie wijdden zich 17; in
militaire dienst keerden terug 15; om andere
redenen werden afgevoerd 67 en op 31 De
cember stonden ingeschreven 69.

Het resultaat wordt bevredigend genoemd,
vooral wanneer in aanmerking wordt geno
men, dat van het restant van 69 24 koster
dan een maand waren ingeschreven en 14
niet meer dan 14 maanden.

Het grootste probleem vormde de huisves
ting. De moeilijkheden namen toe. Het restant
niet voldwne aanvragen van 109 groeide aan
tot 261. Slechts in 52 gevallen (21 pet.) kon
vergunning tot ingebruikneming van woon
ruimte worden verleend. Voor het merendeel
waren het gevallen, waarin de gedemobili
seerden zelf een bereidverklaring tot inwo
ning wisten te bemachtigen. Door de terug
keer van vele burgers uit Indonesië worden
de moeilijkheden ongunstig beïnvloed. Dank
zij de bemoeiingen van de Nationale Demobi
lisatieraad zijn aan Haarlem twintig duplex-
huizen toegewezen, welke in 1951 zullen
worden gebouwd en waardoor althans een
veertigtal gedemobiliseerden zal kunnen wor
den geholpen.

Voor Geloof en Wetenschap hield Woens
dagavond prof. dr. A. C. M. van Melsen,
hoogleraar aan de Keizer Karei-universi
teit te Nijmegen, een voordracht over „het
ethische probleem in onze tijd in verband
met de ontwikkeling der natuurweten
schap".

De natuurwetenschap, aldus prof. Van
Melsen, die door de ontdekkers der vorige
eeuwen slechts kon worden gezien als een
middel tot vooruitgang in alle, ook ethische
opzichten, stelt de mens heden ten dage
voor angstwekkende problemen. De angst
voor dreigend misbruik heeft de plaats
ingenomen van het gejuich, dat vroeger
de ontdekkingen op natuurwetenschappe
lijk gebied begeleidde.

Het is als een spel van de duivel die de
mens een instrument in handen heeft ge
geven dat tot zelfvernietiging leidt en
waarvan de mens zich toch niet kan los
maken.

De kern van het betoog, dat prof. Van
Melsen over zijn onderwerp ontwikkelde,
lag in de vraag of't wel juist is geweest dai
de mens de natuurwetenschap als zelf
standige wetenschap ging behandelen en
haar losmaakte van de theologische en
ethische overwegingen, zoals die haar in
de Middeleeuwen bonden.

De natuurwetenschap van de 17e eeuw
was waèr, overeenkomstig de structuur
die God de wereld gegeven heeft. De
theologie stond in het middelpunt der
Middeleeuwse wetenschap, waarbij de
filosofie ais verbindingsmiddel fungeerde»
Het was echter zo, dat in die Middel
eeuwen en later, zelfs tot voor ongeveer
honderd jaar, de mens niet in staat was de
problemen van zijn dagelijks leven op te
lossen door deze intellectueel te door
schouwen. Toen in de 17e eeuw de mens
zoveel ervaring had verzameld op de ver
schillende wetenschappelijke gebieden, dat
hij zich bijzonder begon te interesseren
voor het hoe en waarom, ging hij proble
men stellen zonder de theologie er mee in
verband te brengen, waardoor een strijd
tussen de theologische conservatie
ven en de wetenschappelijke progressie
ven ontstond. Hiermee samenhangend y/as
de strijd om het gelijk over de structuur
van de Kosmos, waarbij de progressieven
als godslasteraars werden veroordeeld. De
R.K. kerk mengde zich op de ongelukkig
ste wijze in deze strijd. Het autonoom
maken der natuurwetenschap was dus een
gunstige ontwikkeling, waardoor het ver
dere misbruik van theologie en filosofie
werd voorkomen. Echter ontstond een
kloof tussen geloof en wetenschap, die
drie eeuwen lang bleef bestaan.

Uit zelfbehoud streelt de mens de be
heersing der natuurkrachten na, om he<
Bijbelwoord „Gaat en vermenigvuldigt u"
waar te maken. Hij vraagt en onderzoekt
rusteloos voort en zal pas volledig bevre
digd stil houden voor de absolute waar
heid, voor God.

Spreker kwam vervolgens tot een be
schouwing van de laatste ontdekkingen
der natuurwetenschap, die op 't gebied dei-
kernenergie, waarbij hij een populaire en
beknopte uiteenzetting van de beginselen
dezer ontdekkingen gaf.

Vervolgens onderwierp spreker het mis
bruik der wetenschappelijke resultaten aan
een beschouwing, waarbl? hij uitging van
de overweging dat alles, wat ten dienste
van de mens komt, de mogelijkheid tot
misbruik biedt. Het misbruikt der atoom
energie is echter zo catastrophaal dat dit
nieuwe aspect van een oud probleem bij
zondere aandacht wettigt. Het zou namelijk
kunnen zijn dat het eerste misbruik een
daarop volgend goed gebruik zou uit slui
ten, daar het een eind zou maken aan het
menselijke bestaan. De beoefenaar dei-
natuurwetenschap zal moeten overwegen
of hij moreel verantwoord is, wanneer hij
zijn onderzoekingen richt op misbruik van
de atoomenergie.

Wat het eventueel gebruik der atoom
energie in een oorlog betreft: De Christen
mag geen vals sentiment hebben. De phy-
sieke dood is niet het ergste wat de mens
kan overkomen. Men moet de garantie
hebben dat het wapen gebruikt wordt door
een overheid in het uiterste geval: name
lijk voor het redden van de hoogste cul
tuurwaarden. Aldus de mening van prof.
Van Melsen.

Men vraagt zich af of het uitgroeien der
oorlogsmiddelen tot een dergelijke ver
schrikkelijke vernietigingsmogelijkheid uit
eindelijk niet de mens kan afbrengen van
het misbruiken der natuurwetenschap,
waardoor we de natuurwetenschap ten
slotte dankbaar zouden moeten zijn en
waarin we een aanwijzing van de Godde
lijke voorzienigheid zouden kunnen zien.

Uit gestelde vragen bleek, dat er bij
het auditorium ten aanzien van de door
prof. Van Melsen geuite meningen enige
reserve bestond.

ADVERTENTIE

De jaarvergadering van de afdeling Haar
lem van -de Nederlandse Reisvereniging.
welke Woensdagavond in hotel ..Lion d'Or"
onder leiding van de heer C-. Spaargaren
werl gehouden, had een prettig verloop. Er
waren bestuursleden, die vijf. tien en twintig
jaar hun functie vervulden. Hun werd dank
gebracht voor de arbeid in de loop der jaren
verricht. De heren C. Spaargaren en Van
Dijk, die twintig jaar in het bestuur zitting
hebben en T. C. R. Smit die tien jaar zijn
krachten aan de afdeling geeft, ontvingen
een geschenk.

De secretaris, de heer W. E. Zuurendonk
deed in zijn verslag mededelingen over de
viering van het veertigjarig bestaan der
afdeling in Mei van het vorig jaar en over de
stijging van het aantal leden. Het getal is
vermeerderd met 207 en thans zijn meer dan
2700 leden ingeschreven.

De heer H. van Donkelaar bracht het
financieel verslag uit en de boeken sloten
met een saldo af.

De periodiek aftredende bestuursleden de
heren C. Spaargaren en H. van Donkelaar
werden herkozen.

De heer C. Ligtvoet bracht verslag uit van
de jaarvergadering der vereniging en verder
zijn besprekingen gevoerd over de agenda
van de komende jaarvergadering.

Voorts gaf de voorzitter een overzicht van
de bijeenkomsten en excursies welke in de
komende maanden gehouden zullen worden.
Op 3 Juni zullen de leden weer in de gele
genheid worden gesteld aan een autobustocht
deel te nemen. De dag wordt met een diner
in „Dreefzicht" besloten.

De Algemene Nederlandse Bond van
Gepensiounecrdcn heeft de minister van
Sociale Zaken verzocht de mogelijkheid te
scheppen gepensionneerden op te nemen in
een verplichts ziekenfondsregeling.