D.D.D.
Legeroefeningen op de Veluwr
Taxi? Bel 1.2,3.4,5
Een Eeuw Geleden
HAARLEMS DAGBLAD - OFRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
„Crescendo" sluit de training af
van de lichting 194911
Nederlandse uitvoering van
de Mattheus-Passie in Axel
Haarlemmer steunt spaaractie
Acht van de tien
mannen en vrouwen
boven de veertig
Agenda voor Haarlem
Gereformeerde Kerk te Haarlem „OVER DE BRUG"
Jubileum ds. E. Pot
Mr E. Hazelhoff Roelfzema
sprak over Ambon
Burgerlijke stand van Haarlem
Lezing met lichtbeelden over
de Dolomieten en Venetië
Zandvoorts meisje aangerand
en ernstig mishandeld
Luc Lutz verlaat Comedia
M. N. Pollé veertig jaar bij de post
Indonesische kunstavond
Nog geen huisvesting voor
kinderen van „Sociale Zaken"
„Zuiderhout": woonwijk
voor welgestelden
Aan
de Kwartaalabonnés
Auto reed tegen een tram
Palestinadiorama's weer voor
publiek toegankelijk
rHoe is het ontstaan-G
Dit woord: AMECHTIG
Toon Verhey dirigeert
de Zevende van Bruckner
DINSDAG 13 MAART 1951
Van vandaag af tot en met Vrijdag 16
Maart wordt op de Veluwe onder" leiding
van generaal-majoor A. T. C. Opsomer,
commandant strijdkrachten te velde, dé
oefening „Crescendo" gehouden, die de
training zal afsluiten van de lichting
1949 II welke ruim 6000 man omvat.
De uit de lichting 1949 II gevormde ge
vechtsgroep, in oorlogsencadering 6200
man omvattend, zal gedurende drie dagen
en nachten opereren tegen een voor dit
doel geformeerde tegenpartij. Er zullen
twee legers zijn, het „blauwe" van „Oost-
land" en het „rode" van „Westland".
De fictieve grens tussen deze twee lan
den loopt van het IJselmeer via Hulshorst,
Ermelo, Staverden, Nieuw-Millingen,
Kootwijk en Otterloo naar Oosterbeek en
verder langs de rivieren naar het Zuiden.
Behalve een examen voor de troep is
„Crescendo" een oefening voor de staven.
Sinds 10 Maart zijn deze druk in de weer
geweest om de troepen naar hun stellin
gen te brengen en alles te regelen voor
het goede verloop van de oefening. En
kele officieren zijn reeds kort na Nieuw
jaar met deze voorbereidingen begonnen.
De officieren die de voorziening van
het leger verzorgen, de bevoorrading met
munitie en voeding, de medische verzor
ging, het transport, herstel en onderhoud
van het materieel, hadden een zware taak.
Enkele cijfers illustreren dit: 6000 mili
tairen hebben per dag 15.000 kg. levens
middelen nodig. Voor hun verzorging en
transport worden 55.000 liter benzine per
dag verbruikt.
Ook de Nederlandse luchtmacht neemt
aan de oefening „Crescendo" op de Ve
luwe deel. De „rode" luchtstrijdkrachten
beschikken over Spitfires, Dakota's en
Lockheeds.
De luchtstrijdkrachten van de „blauwe"
partij zullen opereren met Gloster Meteor
straaljagers en met fotoverkenningsvlieg
tuigen.
De vliegtuigen nemen geen munitie mee,
maar camera-mitrailleurs, die de resul
taten van het schieten op de film vastleg
gen.
De luchtstrijdkrachten van de „blauwe"
en de „rode" partij zullen elkaar niet on
derling bestrijden, daar zij zich geheel die-
Versterkt Doopsgezind Koor
uit Haarlem zingt mee
Onder auspiciën van het Haarlemse co
mité voor uitvoeringen van Bachs passie
muziek met Nederlandse tekst zal op Za
terdag 24 Maart in Axel in Zeeuws-
Vlaanderen de Mattheus-passie in de ver
taling van Jan Engelman ten gehore wor
den gebracht door Haarlems Oratorium
koor (Doopsgezind Zangkoor met verster
king. Als solisten zullen hierbij optreden:
Maartje Kliffen, sopraan, Leni Henning,
alt, Henk Meyer, tenor (Evangelist en
Aria's), Henk Driessen, bariton (Christus
partij), Emile Linssen, bas-bariton (Aria's
en kleine partijen), Dick v. d. Velde,
clavecimbel en Alex Schellevis, orgel.
Voorts verlenen een knapenkoor en het
Nederlands Kamersymphonieorkest uit
Den Haag met blazers van het Concertge
bouworkest hun medewerking, het geheel
onder leiding van Piet van Egmond. Het
enthousiasme, waarmede een commissie te
Axel heeft gewerkt om de uitvoering mo
gelijk te maken en de grote belangstelling,
die de gehele omgeving voor deze mu
zikale gebeurtenis aan de dag legt, zijn
voor comité en alle medewerkenden zeer
verheugend.
Een Haarlems zakenman heeft het originele
idee gekregen de belangen van zijn nering
te combineren met die van de Nederlandse
economie, in het bijzonder met de spaaractie
der regering.
Hij heeft daartoe een overeenkomst met de
Rijkspostspaarbank afgesloten., waardoor
het hem mogelijk wordt aan iedere jong
geborene in Haarlem en omgeving een
spaarbankboekje te schenken met een bedrag
van vijftig cent als inleg. Hierdoor hoopt hij
dat de zin voor het sparen wordt gestimu
leerd men komt daar immers gemakke
lijker toe wanneer de eerste stap al gedaan
is en dat men zich zijn aandeel daarin
voortdurend in gedachte blijft houden, want
op de aldus uitgereikte boekjes zal de naam
van zijn firma uiteraard niet ontbreken.
De zorgzame zakenman rekent erop gemid
deld 120 boekjes per week ter beschikking
te stellen.
Wij geloven, dat deze Haarlemmer de
eerste in ons land is, die deze vorm van
ongetwijfeld attractieve reclame toepast.
ADVERTENTIE
zijn vatbaar voor Rheumatische pijnen. Dat
komt omdat, als de eerste jeugd achter de
rug Is, de bloedzuiverende organen allengs
trager gaan werken. En zo is het dan de
hoogste tijd om regelmatig Kruschen te ne
men. De zes minerale zouten van Kruschen
hebben een natuurlijke aansporende werking
op die bloedzuiverende organen. Naarmate
die nu weer op gang komen, krijgen de on
zuiverheden in het bloed geen kans meer
zich vast te zetten en hun slopende werk te
doen. Rheumatische pijnen maken chagrijnig,
want ze verstoren Uw goede humeur; op de
duur zit ge Uzelf en anderen in de mg.
Wordt liever weer de oude. Neem Kruschen
als een vaste dagelijkse gewoonte.
DINSDAG 13 MAART
Stadsschouwburg: „Noach op de wateren"
(A.T.G.), 8 uur. Concertgebouw: Concert
HOV, 8 uur. Frans Halstheater: „Haarlemse
Kunstgemeenschap, filmvoorstelling „Une si
jolie petite plage", 8 uur. Wilsonsplcin 17:
Tentoonstelling van schilderijen van dr. D.
M. Hoogevcen, 105 uur (tot 26 Maart).
Frans Hals Museum: Tentoonstelling col
lectie mevr. WallbrinkOud, 1016 uur
(tot en met 18 Maart). Palace: Abbott en
Costello ontmoeten Boris Karl off, 14 j., 2,
4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Mannen", 14 j.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur City: „The third man",
14 j., 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „In
de schaduw van de misdaad", 14 j., 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. Rembrandt: „De vader van de
bruid", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 14 MAART
Stadsschouwburg: „Het dubbelleven van
Sir William" (A.G.T.), 8 uur. Frans Hals-
theater: „De erfgename", alle leeft., 2.30, 7
en 9.15 uur. Bioscopen: Middag- en avond
voorstellingen.
nen te. concentreren op het verlenen van
steun aan de grondstrijdkrachten.
De jachtvliegtuigen zullen zich ook bezig
houden met het uitvoeren van verken
ningsvluchten, waarbij de vliegers zich
niet beperken tot het observeren van
vijandelijke objecten, maar deze tevens
aanvallen met vuurwapens, raketten en
bommen. Des nachts worden verkennings
vluchten gehouden, waarbij gebruik ge
maakt wordt van parachutefakkels ter
verlichting van het gevechtsterrein.
Ter voorziening in de vacature van ds.
Siertsema werd door de Kerkeraad der
Gereformeerde Kerk te Haarlem een twee
tal samengesteld, bestaande uit ds. A. B. C.
Hofkind te Emmen en ds. G. Lugtigheid
te Zwolle.
Ds. E. Pot, predikant der Nederlands
Hervormde Gemeente te Haarlem, die de
volgende week vijf en twintig jaar predi
kant is, is voornemens Zondag 18 Maart in
de Nieuwe Kerk een gedachtenispredicatie
te houden. Het jubileum zal niet gevierd
worden op 21 Maart, maar op Woensdag
28 Maart. Op die middag van halfvier tot
vijf uur wordt een receptie gehouden in
het wijkgebouw aan de Jansstraat en des
avonds is er een bijeenkomst voor de wijk.
Ten besluite van de opleiding der lichting 1949-11 wordt op de Veluwe een vier
daagse legeroefening Crescendogehouden, waaïaan 6000 man deelnemen. Foto:
in de kaartenkamer van het „hoofdkwartier-te-velde" werd het deelnemende kader
aan de vooravond van de eerste oefeningsdag ingelicht over doel en omvang der
manoeuvres.
Voor een vrijwel geheel gevulde grote
zaal in het Concertgebouw heeft mr. E.
Hazelhoff Roelfzema gisteravond verhaald
van zijn avontuurlijke reis naar Ambon
op een vergadering, die was belegd door
de Stichting „Door de eeuwen trouw".
Voordat hij aan zijn reisverhaal begon,
releveerde hij de officiële Amerikaanse
tegenspraak betreffende de door hem ge
dane aanbieding van militaire bases in de
Zuid-Molukken. De heer Hazelhoff zei,
dat zulks wel degelijk was geschied, maar
dat hij kon begrijpen, dat de Amerikaanse
regering reden had, deze zaak niet aan de
grote klok te hangen.
Hij vertelde vervolgens over zijn aan
komst op Manilla, waar de Indonesische
ambassade niets naliet om zijn reis naar
Ambon onmogelijk te maken en zelfs
dreigde, dat het staatsbezoek van Soekar-
no niet zou doorgaan, wanneer hij niet
werd uitgewezen. Hulp van Philippijnse
vrienden stelde hem echter in staat de
aanvankelijke moeilijkheden te overwin
nen. Na veel complicaties slaagde hij er
tenslotte in met een Seebea-toestel uit
Manilla te starten, zij het dan dat terwille
van de extra mee te nemen benzine de
uitrusting van het toestel eigenlijk onder
het minimum kwam. Na zijn bezoek aan
Ambon, heeft hij zich opzettelijk weer naai
de Philippijnen begeven, aangezien daar
een arrestatie-bevel tegen hem was uitge
vaardigd en hij het land met onbesmeurd
blazoen wenste te verlaten. Inderdaad is
ook dat in orde gekomen en hij is er ver
trokken met de mededeling, dat hij er ten
allen tijde weer welkom is.
Over de Ambonse zaak zelf, zei de heer
Hazelhoff, dat hij overtuigd was, dat de
eind-overwinning aan de Ambonezen zou
zijn. Hij gaf een overzicht van de krijgs
verrichtingen op Ambon, die thans zijn
geworden tot een guerilla-oorlog, waarin
de Ambonezen sterk in het voordeel zijn.
De grote strijd wordt echter uitgevochten
op Ceram, aangezien daar meer voedsel
voor de guerilleros aanwezig is.
De heer Hazelhoff wees er op, dat het
kerend getij in de wereldpolitiek eveneens
ten gunste van de Ambonezen werkt. Hij
vroeg voorts de aandacht voor het econo
misch belang, dat de Republiek der Zuid-
Molukken voor Nederland heeft en deed
een beroep op Nederland om het idealisme
te doen herleven uit de bezettingsjaren,
vast te houden aan de principes van het
recht en niet te proberen zich „met smoes
jes" van zijn verantwoordelijkheid af te
maken.
Geloofsstrijd
Als tweede spreker trad op de Ambonese
chirurg luitenant-kolonel Kainama, die in
een zeer felle rede het Ambonese vrijheids
verlangen uiteen zette. Hij zei dat de Re
publiek der Zuid-Molukken vastbesloten is
zich tegen het Javaanse imperialisme te
verzetten en vergeleek de Ambonose vrij
heidsstrijd met die van Nedex-land tegen
de Duitse overweldigers. Hij noemde het
huidige conflict een geloofsstrijd en zei, dat
de Ambonezen als Christenen nooit zullen
bukken voor de Islam. Hij wees er op dat
door Nederlandse juristen is uitgemaakt,
dat de Republiek der Zuid-Molukken recht
heeft op dé souvereiniteit. Tenslotte zei hij,
dat ondanks alles Ambon hoopt op een
vruchtbare samenwerking met Nederland,
maar dan niet met de huidige Nederlandse
regering, die Ambon in de steek liet, maar
met het bevriende volk van Nederland.
HAARLEM. 12 Maart 1951
ONDERTROUWD: 12 Mrt. J. G. Turken
burg en A. M. Kraaij; P. A. G. Flick en M.
Remmé,
BEVALLEN van een zoon: 9 Mrt, S. Haver-
schmidt—Tinholt; S. Strijbis—Vreugdenhil;
10 Mrt, G. J. van RijnRozenhart; 11 Mrt,
J. J. NieuwdorpHuijsman; C. J. van dei-
Wielvan Warmerdam; 12 Mrt, M. Bolijn
Bal.
BEVALLEN van een dochter: 9 Mrt, A.
G. EderveenBakker; 10 Mrt. J. C. A. van
Rixel—.van Halteren; E. PakesSchipper;
B. LandzaatKleijn; 11 Mrt, I. M. Uiten-
daal—Bastiaenen; H. A. van der Weijden—
Vreenegoor.
OVERLEDEN: 9 Mrt, G. J. Pothoff—
Popta, 85 j., Schouwtjeslaan; M. Pleging—
Drommel. 86 j„ Jansweg; C. A. Weesenaar—
Verhoog, 92 j„ Jansweg; 10 Mrt. M. M. Strik-
Salwegter, 86 j.. Delftlaan; A. Witlou—Bras
ser, 82 j„ Amsterdamsevaart; M. Olij
Bouwman, 88 j., O. Indiëstraat; M. E. Bon-
sema BentumAbelaar, 88 j„ Kenaupark;
11 Mrt. H. J. van den Anker, 75 j., Garen-
kokerskade.
In 1925 ondernam de Nederlandse Reis-
vereniging voor het eerst reizen naar de
Dolemieten en Venetië. Tot de oorlog zijn
zulke reizen regelmatig herhaald en dit jaar
staan ze voor het eerst na de bevrijding op
de programma's van de N.R.V. Om de leden
een indruk te geven van de schoonheid van
de Dolomieten en van Venetië werd Maan
dagavond in het gebouw der Vereniging van
Vrijzinnig Hervormden een bijeenkomst ge
houden. Na een inleidend woord door de
heer C. Spaargaren, voorzitter der afdeling
Haarlem, deed de heer J. C. Beurs, algemeen
secretaris der N.R.V. mededelingen over de
tochten welke vroeger naar de Dolomieten
gehouden zijn. Over de schoonheid van deze
omgeving sprak de heer Forcher Mayr,
voorzitter van de Alpenvereniging Zuid-
Tirol. Deze merkte op, dat de bevolking uit
boeren bestaat, die zwaar werk hebben te
verrichten. In Nederland strijdt men tegen
het water en de boeren in Zuid-Tirol onder
vinden moeilijkheden door de droogte. In
de winter is er door de sneeuw veel water,
maar in de zomer valt er weinig water. Het
werk in de bergen ondervindt daardoor
moeilijkheden. Spreker vertoonde een serie
gekleurde beelden welke een indruk gaven
van de Dolomieten in de vier jaargetijden.
De heer J. Panman, directeur van het
Centraal Bureau der Nederlandse Reis-
vereniging sprak over Venetië en in het
bijzonder over het Dogenpaleis, de San
Marco, de Campanile en belangrijke punten
van de marmeren stad aan de Adriatische
Zee. Prachtige gekleurde beelden werden op
het doek gebracht.
ADVERTENTIE
Geneesmiddel tegen
huidaandoeningen.
Zuivert de poriën, doet de
jeuk bedaren, verfrist en
sterkt de huidweefsels.
Een achttienjarig Zandvoorts meisje is
gisteravond op de Noorderduinweg door
een onbekend gebleven individu aangerand
en, toen zij zich tegen zijn voornemen ver
zette, ernstig mishandeld tot zij door te hulp
gesnelde employés van de Corodexfabriek
werd ontzet.
Het meisje had de Corodexfabriek, waar
zij de cantine had schoon gemaakt, om
streeks kwart over elf verlaten. Toen zij op
de Noorderduinweg fietste, werd zij plot
seling door een uit het struikgewas te voor
schijn gekomen man van haar rijwiel afge
trokken en het duin ingesleurd. Het meisje
verzette zich hevig, waarop de onverlaat
haar de keel toekneep en een prop helm in
de mond stopte. Arbeiders van de fabriek,
die het meisje hadden horen gillen, waren
inmiddels toegeschoten, waarop de aan
rander het hazepad koos.
Bij een medisch onderzoek bleek, dat
het slachtoffer ernstig aan de rug was ge
wond en dat zij een kaakfractuur had. Zij
kon geen signalement opgeven. Wel staat
vast, dat de man een donkere jekker en
leren handschoenen met kappen droeg.
Ook de jonge acteur Luc Lutz treedt uit
de toneelgroep Comedia. Hij zal het vol
gende seizoen deel uitmaken van de Haagse
Comedie onder leiding van Cees Laseur en
Paul Steenbergen.
Zaterdag 17 Maart hoopt de heer M. N.
Pollé, employé I, wonende Zijhveg 104 rd.
de dag te vieren, dat hij veertig jaar werk-
•zaam is bij de PTT. De aanstaande jubi
laris, die zijn ambtelijke loopbaan begon in
het oude Postkantoor aan de Zijlstraat
tegenover de Nieuwe Groenmarkt, is enige
jaren werkzaam geweest in Amsterdam.
Hij keerde naar Haarlem terug en verricht
reeds jaren zijn werkzaamheden op de af
deling Pakketpost op het postkantoor aan
de Baljuwslaan.
Verleden jaar werd in Haarlem-Noord,
nauwkeuriger gezegd in het gedeelte van
de stad ten Noorden van de Jan Gijzen-
vaart, het door de V.U. en 't Nut gesteunde
comité „Over de brug" gevormd. Het stelde
zich ten doel voor de Noord-Haarlemmers
een cultureel centrum dicht bij huis te
scheppen, zodat zij voor het bevredigen
van hun verlangen naar kunst en cultuur
niet meer uitsluitend aangewezen zouden
zijn op bijeenkomsten in het hart der ge
meente.
In het afgelopen seizoen heeft het comité
zes avonden georganiseerd, waarvoor bui
tengewoon grote belangstelling werd on
dervonden. Hieruit kan worden opgemaakt,
dat aan het verlangen van velen van onze
Noordelijke stadgenoten tegemoet is ge
komen. De belangstelling bewees boven
dien, dat Haarlem-Noord een aan de eisen
des tij ds voldoende zaalruimte volstrekt
nodig heeft. Men heeft zich nu nog moeten
behelpen. Ook gisteravond, toen de musi
coloog Bernard IJzerdraat met zijn ga
melan-gezelschap „Babar lajar" in samen
werking met twee Indonesische dansers en
de Batakse liederenzanger Sam Pasariboe
het eerste seizoen in het gymnastieklokaal
van de oude P. H. van der Ley-school be
sloot.
Er was een talrijk gehoor aanwezig, dat
met aandacht luisterde naar de uiteenzet
tingen van Bernard IJzerdraat omtrent de
gamelan-muziek en het gamelan-orkest, de
weerspiegeling van een geestesgesteldheid,
die veel verschilt van onze Westerse men
taliteit. Het verstandelijke begrip zal de
Westerlingen te hulp moeten komen om de
karakteristieke schoonheid van de Oosterse
klankenmengeling met haar verfijnde orde
van rhythmiek, van kernmelodieën, om
spelingen en variaties, van subtiele nuan
ceringen en emotionele klanksterkte-con-
traslen, te gaan waarderen. Meer dan in
onze Westerse orkesten zijn de functies van
de instrumenten van het gamelan-orkest
individueel gescheiden. Het kan zelfstandig
optreden, maar ook ter begeleiding van de
dans. Gisteravond werkte IJzerdraats en
semble in deze zin samen met de Djokjgse
hofdanser Raden Mas Pakoen, die bij zijn
dansen kunst van de hoogste orde te aan
schouwen gaf. Volmaakte lichaamsbeheer-
sing en edele uitdrukkingskracht maakten
deze symbolische voorstelling van de strijd
tussen het Goede en het Boze tot een in
drukwekkend gebeuren. En wat de game-
lanmuziek aan expressieve mogelijkheden
bevat, werd bij 'het begeleiden overtuigend
aangetoond.
Na de pauze zag men Balinese dansen
door Laloe Oesman, eveneens met de ver
bazingwekkende perfectie van arm- en
vingerbewegingen, die thans ontleend wa
ren aan het dagelijkse leven van de Bali
nese bevolking. Voor dit dansen diende
gramofoonmuziek als begeleiding, hetgeen,
al was het een opname van Balinese game-
lanmuziek, toch een nadeel was.
Een ander geluid liet de zanger Sam
Pasariboe horen. Met zijn „Western-har
monisch klinkende liedjes, meest van
krontjong-karakter, kwam hij dicht in de
buurt van de amusementsmuziek, die de
oerkracht van een eigen volkskunst mist.
Maar Sam Pasariboe weet zijn liedjes leuk
voor te dragen en bijzonder gezellig in te
leiden, zodat zijn optreden als een innemend
intermezzo zeer gewaardeerd kon worden.
De avond was mede tot stand gekomen
door bemiddeling van het landelijk Con
tactcomité voor tropische culturen.
P. ZWAANSWIJK
El- is nog geen oplossing gevonden voor
de huisvesting van de 35 kinderen die in
het „Kinderhuis Zuid" van de Haarlemse
Dienst voor Sociale Zaken verblijven.
Zoals men weet besliste de Haarlemse
rechtbank enige weken geleden, dat het
gebouw Wilhelminapark 6, waarin het kin
derhuis is gevestigd, op 31 Maart ter be
schikking van de eigenaresse, de stichting
„Koorschool Sint Bavo", moet worden ge
steld.
De gemeente zoekt naar een tijdelijke
oplossing door middel van huur van een
geschikt pand dan wel naar een definitieve
door aankoop van een gebouw. Maar tot
het laatste kan alleen worden overgegaan
wanneer dat perceel ook werkelijk aan alle
eisen voldoet die aan de huisvesting van
een groot aantal kinderen kan worden ge
steld. Is dat niet het geval dan zal men
trachten bij wijze van noodmaatregel een
ander gebouw te huren.
De gemeente kan zich moeilijk voorstel
len, dat men op 31 Maart zal overgaan tot
het met de sterke arm verwijderen van de
kinderen en hun verzorgsters. Aangenomen
mag worden dat de eigenaresse van het
pand in dat opzicht zich wel soepel zal be
tonen.
Tegen het ontwerp-uitbreidingsplan „Zui
derhout, gedeelte A" zijn bezwaren inge
diend over de opzet van een flatgebouw
ten Zuiden van de Spanjaardslaan. Een
adressant geeft de voorkeur aan een ge
bouw van eenvoudige opzet, dat een
grotere capaciteit zal kunnen hebben. B. en
W. merken op, dat bij het 'ontwerpen van
het uitbreidingsplan niet gedacht is aan een
flatgebouw met een uitgesproken luxueus
karakter, doch aan flatwoningen voor wel
gestelden. De toekomstige bewoners zul
len daarin, wat betreft ruimte, inrichting
en afwerking, hetzelfde moeten kunnen
vinden als in een zelfstandig woonhuis van
ongeveer gelijke huurklasse.
Wat de capaciteit van het geprojecteer
de flatgebouw betreft merken B. en W. op,
dat het volume daarvan is gedacht op on
geveer 15.000 m3, hetgeen wil zeggen, dat,
na aftrek van de ruimte welke nodig is
voor het souterrain en de kap. voor woon
ruimte ongeveer 10.500 m3 overblijft.
Deze ruimte zal voldoende zijn voor onge
veer dertig woningen. Volgens globale ra
ming zal het, gerekend naar de tegen
woordige maatstaven, mogelijk zijn het
gebouw te exploiteren bij een huurwaarde
van ongeveer 2500 per woning per jaar,
waarin begrepen de centrale voorzienin
gen. Een dergelijke huurwaarde kan, gelet
op de welstandsklasse, waar uit de toekom
stige bewoners zullen moeten komen, niet
buitensporig genoemd worden. Het gebouw
moet een goede overgang vormen tussen
De Hout en de ruime bebouwing met
villa's. Het geheel zal daardoor een waar
dig karakter krijgen, zonder dat de bouw
massa te dominerend wordt. B. en W. heb
ben er dan ook bezwaren tegen ook de
Westelijke- en de middenvleugel voor drie
woonlagen te projecteren, zoals een der
adressanten suggereert. Als het terrein
waarop het flatgebouw is geprojecteerd,
was verkaveld op de wijze als is geschied
met de aangrenzende gronden, dan zouden
ter plaatse zes grote villa's, elk met een in
houd van 1500 m3 zijn ontworpen. Was de
grond gelegen in een normaal stratenplan
elders in de gemeente, dan zou deze plaats
bieden aan vijftig arbeiderswoningen van
260 m3 elk of 35 kleine middenstands
woningen van 375 m3.
Naar aanleiding van bezwaren over het
plan, slechts een groot type ééngezins
woningen te projecteren, delen B. en W.
mee, dat de totale stichtingskosten zeker
niet meer dan 60.000 tot 65.000 be
dragen.
Een adressant heeft gevraagd het uitbrei
dingsplan zodanig te wijzigen, dat op elke
kavel een gebouw kan worden gesticht, dat
huisvesting kan verschaffen aan bijvoor
beeld zes gezinnen. B. en W. merken op, dat
een dergelijke opzet schade zou toebrengen
aan de gehele omgeving, welke het uitge
sproken karakter van een meer gegoede
woonwijk heeft.
ADVERTENTIE
AMSTERDAMS CKK RIJTUIG MIJ.
Door het abonnementsgeld voor het
tweede kwartaal 1951 thans te gireren
bespaart U incassokosten.
U kimt het bedrag ad. f5.20 (voor
abonnés die de krant per post ont
vangen f5.70) storten of overschrr,-
ven op postrekening 273107 ten name
van Haarlems Dagblad of op .een
van onze rekeningen bij de Am-
sterdamsche-, Twentsche- of Rotter-
damsche Bank te Haarlem.
Als U er prijs op stelt, dat het abon
nementsgeld voortaan automatisch
van Uw girorekening wordt afge
schreven. wilt U dan een machti
gingsformulier aanvragen bij onze
administratie?
Maandagavond om halfzeven reed een
bewoner uit Aerdenhout per auto op de
Zandvoorterweg en wilde bij de Vier
sprong te Aerdenhout de trambaan over
steken om de Oosterduinweg te bereiken.
Hij zag niet, dat uit de richting Zandvoort
een tram naderde en bemerkte evenmin,
dat de waarschuwingslichten aan de kant
van de weg brandden. De auto reed tegen
de tram op en werd beschadigd. Persoon
lijke ongelukken deden zich niet voor.
De bekende Palestina-diorama's te Haar
lem zullen half Maart weer ter bezichtiging
voor het publiek opengesteld worden. De
diorama's zijn in de afgelopen maanden
geheel gerestaureerd en van een nieuwe
verlichting voorzien.
De opening zal plaats vinden op Donder
dagmiddag 15 Maart door ds. J. Bronsgeest,
Nederlands Hervormd predikant te Haar
lem. Ds. Bronsgeest hoopt tevens enkele
diorama's toe te lichten.
Hierna zullen er nog twee bijzondere
rondleidingen gehouden worden, n.l. op
Dinsdagavond 3 April door ds. W. Spliet-
hoff, Evangelisch Luthersch predikant en
op Woensdagavond 11 April door mr. J. W.
Key, Oud-Katholiek pastoor.
„Toen hij de piano naar de derde ver
dieping had gehesen, zeeg hij amechtig
in een luie stoel neer". In deze beteke
nis plegen wij het woord te gebruiken
en wie er wel eens over heeft rage-
dacht, is waarschijnlijk tot de conclusie
gekomen dat het samenhangt met het
woord adem, samengetrokken tot aam.
Het tweede deel is voor onze landge
noten uit Gelderland en Overijsel dui
delijk. Daar kent men nog hechter, in
de zin van hijgen. Amechtig zou dus be
tekenen: ademloos, naar adem snak
kend en zo gebruikt men het ook.
Het spijt mij wel, lezer, maar het is niet
waar. In vroeger tijd kende men be
halve amechtig ook amachtig en nu komt
de aap uit de mouw: het voorvoegsel
a- betekent: niet, of on-. Het is bekend
uit amoreel: zonder moraal; uit a-reli
gieus, on-godsdienstig. En amechtig be
tekent dus doodgewoon: machteloos. En
ook dat ben je als je die piano naar de
derde verdieping hebt gehesen.
Als besluit van serie D van het winter
seizoen van de H.O.V. dirigeert Toon Ver
hey hedenavond de fameuze Zevende Sym-
phonie van Anton Bruckner, een werk van
doorslaggevende betekenis in de waar
dering van de machtige symphonische
kunst van de Oostenrijkse meester. Bruck
ner's Zevende was namelijk zijn eerste
symphonie, die van de première af (in 1884,
onder leiding van Arthur Nikisch) een
overtuigend succes behaalde, meer nog:
een triomf werd. Het was ook de eerste die
in druk verscheen. Zij heeft de weg ge-
effend om het totale symphonische oeuvre
van de meester te doen begrijpen en aan
vaarden. De extra-bezetting van de parti
tuur (deze eist boven de normale sterkte
ook nog een kwartet Wagner-tuba's) zal
er wel de oorzaak van zijn dat het werk
niet tot het lopende répertoire behoort,
zeker niet bij ons Haarlems orkest. Het is
dus ongetwijfeld een bijzondere gebeurte
nis op muzikaal gebied in onze stad, dat de
H.O.V. er dit keer haar prachtige reeks van
Dinsdagavond-concerten mee wil besluiten.
Het te pas brengen van bovengenoemde
Wagner-tuba's in het werk wijst naar de
kern van Bruckner's Zevende. Deze instru
menten vervullen in de „Ring der Nibelun-
gen" van Wagner een bijzondere rol om de
godenwereld te typeren. Door ze in zijn
symphonie aan te wenden, heeft Bruckner
in Wagner's geest en met diens specifieke
klankmiddelen de door hem zo zeer bewon
derde meester willen eren. Wat echter niet
zeggen wil dat zijn muziek door dik en dun
Wagneriaans is. Aan de dirigent Felix
Mottl verklaarde de componist dat hij met
een voorgevoel van de naderende dood van
Wagner aan het Adagio van zijn symphonie
begonnen was. Dit heerlijke stuk, dat het
hoogtepunt genoemd wordt in het complete
oeuvre van Bruckner, vangt dan ook aan
met het bewuste tuba-kwartet, dat trou
wens het Adagio-deel geheel beheerst. Nog
vóór dit stuk voltooid was, kwam de tijding
dat Wagner inderdaad overleden was. Men
begrijpt dat Bruckner hiervan zeer onder
de indruk was en dat dit sporen nagelaten
heeft in de slotzinnen van deze merkwaar
dige middenmoot van de Zevende. Daar
wordt het pas werkelijk een treurmuziek.
Het voorafgaande heeft eerder een rustig-
heroïsch karakter met een hooggespannen
lyriek in een majeur-toonaavd. Toch is er
een wonderlijke eenheid in dit geniale brok
orkestmuziek. Dit Adagio is als het ware
het hart van het werk. En hoe warm dit
klopt, kan men ervaren cloor er vol over
gave naar te luisteren. Volgens mij is het.
een der hoogtepunten van de romantische
muziek. Het is de synthese van Wagner,
zonder diens pessimisme en zonder diens
theatrale techniek.
Een echt Bruckner-thema beheerst het
eerste deel van de symphonie, waarin men
sommige Mahler-effecten reeds als toe
komstmuziek meent te vernemen. Het
Scherzo bevat nu eens geen folkloristische
boerendans; het heeft veeleer een grotesk
en onstuimig karakter. De aanwending van
het trompetmotief brengt de aan Wagner
opgedragen Derde in herinnering. In de
Finale werken weer de Wagner-tuba's mee.
Een typisch Bruckneriaans koraal beheerst
dit deel, dat aan het geheel een sterke ge
slotenheid geeft door een teruggrijpen naar
het beginmotief van het werk, maar nu in
de plechtige sfeer van het koraal geheven.
Voor de Haarlemse Bruckner-vrienden
en die het worden willen, mag deze uit
voering een buitenkansje heten.
JÓS. DE KLERK.
De sterk gezwollen rivier de Han in Korea levert de verbonden strijdkrachten, die
haar moeten oversteken, veel moeilijkheden op. Daar er bijna geen bruggen zijn, moet
men doorwaadbare plaatsen zien te vinden. Op een der oversteekplaatsen rijden de
wagens, tot aan de assen in het water, door de wild bruisende rivier. Aan de andere
zijde wachten nog talrijke wagens op hun beurt.
Havcnbclangen. De cineast Ytzen Brusse,
die het vorige jaar een regeringsprijs won
met zijn film „Parlevinkers" heeft van de
stichting „Havenbelangen" te Rotterdam op
dracht gekregen een film over de Rotter
damse haven te maken.
Uit de Opiegte Haarlemsche Courant
van 13 Maart 1851
's-GRAVENHAGE Van regerings
wege zijn bij de Tweede Kamer voor
dragten ingediend tot wijziging van het
belastingstelsel, vergezeld van eene me
morie van toelichting, waarin Z.Exc. de
Minister van Financiën verklaart, dat de
moeijelijkheden in welke 's Rijks geld
middelen twee jaar geleden gewikkeld
waren, allengs zijn verminderd en thans
geheel verdwenen
Eene vervanging der accijnsen door
ééne enkele belasting acht de Regeering
eene hersenschim. Met andere verbruiks
belastingen in te voeren, zoude men de
last, die der nijverheid is opgelegd, ver
plaatsen, niet opheffen. I-Iet voordeel der
accijnsen ligt daarin, dat de belasting
zich in den prijs van het artikel verbergt.
De afschaffing van den accijns op de
brandstoffen komt der Regeering aanbe
velingswaardig voor. Om het evenwigt te
behouden stelt zij eene belasting voor op
de renten van roerende kapitalen, niet
tot eenigen tak van nijverheid, aan het
regt van patent onderworpen, aangelegd.
Betreffende de patenten stelt de Regee
ring eene belangrijke vermindering op de
binnenlandse, vaart voor. Voor zeeschepen
zal het tonnengeld van 45 op 25 cents
verlaagd worden, zonder opcenten.
Eene belasting op de inkomsten acht
de Regeering aan onoverkomelijke be
zwaren verbonden, vooral Indien zij moet
worden geheven naar de opgaven der
ingezetenen.
