Het Hek van de Dam.
Litteraire fCanttekenin,
ien
Zelfstandige
ff y&sit'
PIANO'S
te huur
ALPHENAAR
hoe zal Uw toekomst zijn
NILLMIJ van 1859
MUdftmon
gr^TE (XPi^ESS
771
20 for fl. 1
C. M. van Hille-Gaerthé 70 jaar
Onze puzzle
•evebtenen
EXAMENOPLEIDING
RESA - HILVERSUM
Bergjemaarmann
In extase
Iedereen dronken
In de hoofdstad uit
J
OVER MUZfEK
PASTORALE
ZATERDAG 12 MEI 1951
3
F. W. VAN HEERIKHUIZEN: „De strijd van Aart van der Leeuw'
(1. M. Meulenhoff, Amsterdam).
DE FIGUUR VAN Aart van der Leeuw
als dichter van het Arcadische, als
een zeldzaam benijdenswaardige, die de
uitzonderlijke levenskunst zou hebben
verstaan zijn vreugden „op te heffen bo
ven zichzelve in het blauwe gebied van de
mythe" en een lusthof te bouwen hoog
boven de wereld in onkwetsbaar-blijmoe-
digc vertedering diè Van der Leeuw is
een legende, waaraan hij zelf weliswaar
vurjg wilde geloven, maar waarvan de be
koring aan de grootheid van zijn persoon,
van ziin schrijver- en dichterschap, te
kort deed. Want achter de lichtvoetige
speelman die „met het argeloos hart van
een kind en de heilige boeken in ziin ran
sel op reis" was, meer dan een half men
senleven lang, verschool zich een andere
Aart van der Leeuw, een mens in afmat
tende strijd gewikkeld met zijn tweespalt,
worstelend met zijn verdeeldheid, die zich
in zijn gedichten vrijmoediger en daar
door smartelijker prijsgaf dan in zijn pro-
ja een man wiens persoonlijk „lot" in
een heel wat bedenkelijker mate mede
bepaald werd door de culturele ontredde
ring van de dag dan hij zichzelf bewust
was.
Voortbouwend op de conclusies waartoe
dr. Hulsker in zijn „Aart»van der Leeuw,
leven en werk" op grond van een toege
wijde studie van werk, biografische gege
vens en brieven was gekomen, heeft Van
Heerikhuizen een poging ondernomen
het beeld van de problematische Van der
Leeuw, dat zich in Hulskers proefschrift
meer terloops (maar allerminst vaag) af
tekent, scherper te omlijnen, fijner te
nuanceren, zodat het als het „ware gezicht"
van de bucolisch-dromende „vreemdeling
op deze aarde" menselijk-gegroefd naar
voren treedt. De grote lijn van Van Hee-
rikhuizens visie, die afgezien van cri-
tiek op détails waartoe dit werk nog al
eens stof oplevert alleszins aanvaard
baar is, verloopt als volgt:
Bedreigd door een maatschappij, die in
rationalistische en gerationaliseerde ver
splintering allengs te zeer gericht was op
nuttigheid en zakelijkheid om voor een
volbloed romanticus als Aart van der
Leeuw zelfs in de verbeelding een ge
meenschap te kunnen ziin waarin hij kon
wortelen, vervuld van een onstilbaar
schoonheidsverlangen, gedreven door de
romantische hang naar het volmaakte,
restte hem aanvankelijk niet anders dan
de schone droom der verbeelding, om het
aardse geluk te bestendigen, waarmee de
onbevangenheid der jeugdjaren hem had
gezegend. Dat aardse paradijs was hem
niet alleen dierbaar, het had niet enkel
ziin hart, het was zijn hart, het was zijn
levensmogelijkheid zijn enige, zoals hij
jaren lang geloofde. Bloemen konden niet
schoner bloeien, mensen niet edeler van
levensgang zijn, de hemel kon niet klaar
der stralen, de aarde niet kruidiger geu
ren dan daar, in dat aardse paradijs van
zijn hart. Deze hogere werkelijkheid,
„milder dan de menselijke" en tederder
ook, helderder en gaver, was een droom
(en wie behalve Van Schendel droomde
en beeldde hem schoner dan Van der
Leeuw?) een droom, te licht om de
zwaarte van een zo bewogen mensenleven
te dragen.
Met een bijna halsstarrig optimisme
heeft Van der Leeuw er aan vastgehou
den, jarenlang, het bekoorlijkste van zijn
werk heeft hij er uit gepuurd, met kramp
achtige wil heeft hij zijn geloof aan zijn,
aan hèt geluk hooggehouden, met zijn
hartebloed heeft hij het gevoed, met zijn
rijkste verbeelding getooid tegen hei
melijk beter weten in. Deze droom was
niet enkel een „opvlucht", óók was hij
een vlucht, zij het één met sierlijke wiek
slag een vlucht voor de ontreddering
ADVERTENTIE
Als ondernemer of beoefenaar van een
vrij beroep hebt U geen pensioen. U
moet dus uit eigen initiatief voorzien
in de latere behoeften van Uw gezin
en Uw oude dag.
Nu legt U misschien (voor dat doel?)
«f en toe een gedeelte van Uw inkomen
op zij. Dat is prachtig I Maar zult U dit
ook blijven doen?
Met een goed opgesteld levensverze
keringsplan zal de verzorging heel wat
veiliger zijn; U neemt dan immers op
U geregeld premie te betalen.
MAAK UW OUDE DAG ZORGENVRIJ I
Laat U eens - geheel vrijblijvend Uwer
zijds inlichten over de bij Uw omstan
digheden passende verzekeringsvorm.
Vraag toezending van onze brochure
/•Groeiend bezit door levensverzekering
Nederlandse Maatschappij van de
N.V. LEVENSVERZEKERING - MIJ
Paleisstr. 9 - 's-Gravenhage - Tel. 1 84260
Hoofdinsp. te Haarlem L. G. VAN BRINK
Kenaupark 21 Telefoon 16795
Instituut voor muziekwetenschap
Aan de Rijksuniversiteit te Utrechtzal
weldra een nieuw instituut voor de muziek
wetenschappen worden geopend, gevestigd
ia hét gebouw Brigittenstraat 5. Er bestaat
reeds een (overigens klein) instituut voor
muziekwetenschappen, dat wonderlijk ge
noeg is ondergebracht in een der gebouwen
van de veeartsenijkundige faculteit. Het
staat onder leiding van prof. dr. A. A.
Smijders, doch dit kan door de bekrompen
behuizing niet volledig tot zijn recht ko
men, ofschoon het zeer ruim gedocumen
teerd is en een omvangrijke bibliotheek
bezit.
om en in hem. Te menselijk voor een vol
strekt opgaan in de natuur (welke grote
schrijver beschikt nog over de oer-natuur-
kracht van een Tolstoi?) te zeer cul
tuurmens daarvoor te aards weer van
driften om de weg der vergeestelijking
ten einde te gaan, werd het „tussenge
bied" der dromende verbeelding tot een
steeds hachelijker, kwetsbaarder toe
vluchtoord; althans voor een leven dat de
harmonie zo krampachtig wilde behouden
en tot volmaakte eenheid afronden.
Angstvallig vermeed Van der Leeuw af
gronden zov/el als bergtoppen. Over de
eerste sloeg hij de gouden slotbruggen van
zijn charmante sprookjesridders, de tweede
wuifde hij met zijn zwervershoed een sier
lijke groet toe, als teken van heimelijke
verstandhouding met het vérre, ijle, lok
kende, zonder zich in het onherbergzame
te wagen. Hóe hij in stilte streed daarmee
en leed daarom, méér nog dan hij zelfs in
zijn gedichten heeft uitgesproken, is na
deze studie van Van Heerikhuizen geen
gissing meer: Van der Leeuw als een moe
dig strijder met zijn problematiek, als een
bevechter van zijn levensonzekerheid, is
zorgvuldig door deze commentator gete
kend naar het menselijk „model" dat zich
achter het gangbare schrijversportret ver
bergt, al vervaagt het beeld jammer ge
noeg vaak weer door wijdlopigheid van
stijl, door even vermoeiende als overbo
dige herhalingen, en beperkte wellicht de
stelligheid van eigen levensovertuiging,
waarmee Van Heerikhuizen zijn schets
opzette, de mogelijkheden der verklaring.
Van Heerikhuizen ziet Van der Leeuw
in diens laatste levensjaren een goed eind
op weg naar ,,de" oplossing. Stellig was
de mens die zich aan het schrijven zette
van „De kleine Rudolf" niet dezelfde
meer die zich eens verdroomde in „Kin
derland". „Soms lijkt het me", had hij ge
schreven, „dat ik met een roos in de hand
een wild bewogen stroom moet overzwem
men". Hij waagde die overtocht. Zijn ge
luk was gerijpt tot wat hij dichtend een
„bittere vreugd" noemde: hij was inner
lijk bereid nu „voor de stormwind neer
gezegen, te zitten aan de zoom dér we
gen". Hij had de moed gevonden de stroom
te trotseren én de roos te behouden: tot
zelfverloochening in liefde. Gedroomde
liefde? Wel speelde hij nog ééns het spel
der verbeelding met een „ononderbroken
teere, gracieuse en vluchtige charme" (al
dus Marsman) in „Ik en mijn Speelman"
maar het was ten afscheid. Ook ter ver
lossing, dunkt mij, al is zij wellicht niet
geheel die, welke in van Heerikhuizens
levensbeschouwing de enige en hoogste
moet worden geacht.
Daar staat de gebochelde kleine Rudolf
in Martha's tuin of verschijnt Martha aan
het omrankte venster; daar bloeit een late
liefde op, zeer reëel, zeer hecht, menselijk
warm. Bij genade. Déze erkennend kan
men toch ook weer niet zó ver van Van
Heerikhuizens standpunt verwijderd zijn.
C. J. E. DINAUX
ADVERTENTIE
Op 17 Mei hoopt dc letterkundige Catha-
rina Magdalena van HilleGaerthé haar
zevenstigste verjaardag te vieren. Zij werd
in 1881 te Zwolle geboren en doorliep de
Kweekschool voor onderwijzeressen te Arn
hem.
Van haar hand verschenen onder meer:
Onder het stroodak, Het kabouterhuis, Aan
de zonzijde, De plaats waarop gij staat, 't
Verstopte huuske, Kool en rozen, Tuintjes,
De feesten van Det en Nol, In knop,
Levensdagen, Rosarium, In de lente, Hei
lige Kerstnacht, Stille wegen, De heg,
Achtergrond en Achter het vaartje.
Op 17 Mei hoopt de kunstcriticus H. P.
Bremmer zijn tachtigste verjaardag te vie
ren. Hij was werkzaam als leraar in de
praktische aesthetica en publiceerde onder
rneer: Inleiding tot het zien van beeldende
kunst, Delfts aardewerk in het Rijksmu
seum, Vincent van Gogh en een studie over
de beeldhouwer Raedecker.
De gouden leeuw. Perceel Zijlstraat 87.
De gevelsteen die in het perceel Zijl
straat 87 zit, is niet oud. Hij is vermoede
lijk gemaakt aan het einde van de 18e
eeuw.
In die tijd was daar ter plaatse het loge
ment „de Gouden Leeuw" gevestigd. Dit
werd in 1799 opgeheven. Toen is in dat
pand een verkooplokaal ingericht. Dit bleef
er tot het begin van de 20e eeuw, want
toen lieten de notarissen het Veilinggebouw
in' de Bilderdijkstraat zetten. De Gouden
Leeuw werd kort daarop tot winkel ver
bouwd, maar de gevelsteen herinnert nog
aan de oude bestemming van het huis.
Horizontaal: 1. Vertegenwoordiger in het bui
tenland, 8. zo is het, 15. Arabische naam, 16.
meisjesnaam, 13. kleinste deeltje van element,
19. in orde, 21. ontgaan, 22. dagaanduiding, 23.
bepaalde schoolvorm. 24. fijn weefsel, 26. huis
houdelijk artikel, 27. plant, 29. Engeis voor
I nieuw, 30. kerel, 31. uitsteeksel aan een rijwiel,
33. iemand van adel, 35. deel van schedel, 36.
bijna, 37. huishoudelijk artikel, 38. gewicht der
verpakking, 39. plaats in Noord-Afrika, 41.
eetgerei, 43. meisjesnaam, 44. zwarte substantie,
46. onbepaald voornaamwoord, 47. bijwoord. 49.
ten aanzien, 51. hoofddeksel, 53. ooievaar, 55. het
zelfde, 56. aanbod, 57. tegenstelling van ten dele,
58. deel van 'n ontkenning (Frans), 59. stekel, 61.
Arabische naam, 62. persoonlijk (afk), 65. deel
van het oor, 66. langstuk hout, 68. jonge staat,
70. deel van het tuig, 73. aangesloten personen,
75. hoofdstad in Europa, 77. allen zonder uitzon
dering, 78. ministerie, 79. projectiel, 80. bak-
instrument, 82. onderdeel, bepaalde zijde, 84.
plaats in Noord-Amerika. 85. meisjesnaam, 86.
voorzetsel, 83. huishoudelijk artikel, 89. veilig
heidsapparaat, 91. zelfde als 54 verticaal, 92.
voertuig, 93. krachtbron, 94. meisjesnaam, ,9S.
voedsel, 97. bekende figuur uit Franse revolutie,
98. indien, 100. besef, 102. slachtoffer van kapi
talistische uitbuiting, 103. afstand in overdrach
telijke zin.
Verticaal: 1. diep doordringen na doorbraak,
2. naschrift, 3. krachteloos, 4. guitig, 5. figuur
uit Griekse mythologie, 6. sluiting van gebed,
7. voorzetsel, 8. dierengeluid, 9. jongensnaam, 10.
wondvocht, 11. treurkledij, 12. onverstandig, 13.
in de ochtend (Engels), 14. iemand die te diep
in het glaasje heeft gekeken, 17. proloog, 20.
dier, 23. maand, 25. luiheid dienende, 27. vrou
wenverblijf, 23. ledematen van een dier, 30. be
kend Nederlands schilder, 32. schrijfgerei, 33.
geheel gelijkmatig gebogen voorwerp, 34. meis
jesnaam, 35. voertuig, 40. dit laat je gaan als je
er niet bent, 42. wandtapijt, 44. kostbaar sieraad,
45. reservoir van stoommachine, 47. rivier in
Afrika, 48. gebrek, 50. groet, 51. uit de distri-
butietijd, 52. ogenblik, 53. iedereen, 54. veilig
heidsapparaat, 55. meisjesnaam, 58. landelijk, 60.
grondig, 63. spel zonder woorden, 64. vorm, 66.
landstreek in Indonesië, 67. deel van de voet,
69. huishoudelijk artikel, 71. wal. 72. onbepaald
voornaamwoord, 73. zonder moed, 74. precies,
75. erg, 76. jongensnaam, 81. cijfercombinatie,
83. plezierige ervaring, 86. afbeelding van
lichaam, 87. rekening, 89. bedorven, 90. meis
jesnaam, 93. kerel, 95. metaal, 97. bepaalde
schoolsoort, 98. klaar, 99. gevreesde instantie
tijdens de bezetting, 101. voegwoord (Frans).
Oplossingen moeten ingezonden worden
aan onze bureaux: HAARLEM, Grote
Houtstraat 93 en Soendaplein 37, IJMUI-
DEN, Kennemerlaan 154. Oplossingen moe
ten uiterlijk Woensdagavond in ons bezit
zijn. Wij verzoeken op de enveloppe te
schrijven: „Oplossing Puzzle".
(S.v.p. geen mededelingen voor redactie
of administratie bij de oplossingen in
sluiten).
De oplossing van het kruiswoordraadsel der
vorige week is:
Horizontaai: 1. gamelan, 7. snoeven, 13. Eros
14. later, 16. rede, 17. Ike, 19. pet, 21. ree, 22
daar, 25. warm, 27. personaliteit, 29. leek, 30
gems, 32. Edo, 34. bel, 36. Tom, 33. Eros, 40
kanon, 42. mede, 43. pastoor, 44. regenen.
Verticaal: 1. geit, 2. ark, 3. moedeloos, 4. es
5. al, 6. nap, 7 set, 8. nr, 9. er. 10. vermisten, 11
Ede, 12. neef, 15. tezamen, 18. bases. 20. kater
23. are, 24. rok, 25. wig, 26. rem, 28. leep, 31
omen, 33. dra, 34. bar, 35. lor, 37. ode, 39. St.
40. Ko, 41. ne, 42. me.
De prijzen werden als volgt toegekend:
7,50: mevrouw J. M. ten Bokkel Hui-
nink-Paro Kleverparkweg 156, te Haar
lem.
o,mej. R. Polak Waldeck Pyrmontlaan
20, te Overveen.
2,50: A. Wiedemeyer Stationsweg 67, te
Velsen.
ADVERTENTIE
H.B.5. - Mulo Onderwijzersakte
Rekende Schriftelijke Cursus
Wie mocht menen, dat de eeuw der
ontdekkingen voorbij is, moet zich toch
wel schromelijk bedrogen voelen, wan
neer hij verneemt, dat het reisbureau
Bergmann (van de rondvaarten) er in
geslaagd is te ontdekken, dat Amster
dam een nachtleven bezit. Een opzien
barende gebeurtenis. Terecht bereid om
ook anderen van deze heugelijke situ
atie te laten profiteren, heeft het reis
bureau besloten tours door dit vertier
te organiseren ten behoeve van buiten
landse touristen. Wij kunnen ons wel
voorstellen dat deze gasten hun onge
duld nauwelijks kunnen bedwingen na
de aankondiging „Amsterdam bij nacht.
De meest fantastische tour met grote
shows, de duurste nachtclubs, dansmu
ziek, cabaret, attracties en plezierige
dromen", en dat zij hiervoor gaarne
vijfentwintig gulden neertellen.
Ook wij trouwens popelden var
spanning toen wij dezer dagen zouden
gaan deelnemen aan zo'n verrukkelijke
braspartij met drank en gedurfde licht
zinnigheid. Er zou een geheel nieuwe
wereld voor ons opengaan.
Zo stapten wij met een nette schei
ding in de haren op de Prins Hendrik
kade in de autobus, die een gezelschap
van 35 Britten langs het vermetel ver
maak zou toeren. En wat voor een ge
zelschap. Toen onze ogen aan het half
donker van de bus gewend waren, zagen
wij daar een groep verbeten Angel-
saksers en -sakserinnen, wier gemid
delde leeftijd naar conservatieve schat
ting ongeveer 71 jaar bedroeg. De da
mes hadden tweed-jassen en wandel
schoenen aan, de hoofden van de heren
zaten onder petten en steunden op tus
sen de knieën gezette wandelstokken. Zij
staarden duister Amsterdam in met de
grimmige doelbewustheid van beklim-
mers van de Matterhorn. Een stoer en
onverzettelijk volk, deze Britten, maar
nochtans hups genoeg om de continen
tale zonde te gaan aanschouwen.
Knorrend trok daarna de bus met de
solide eilanders op in de richting van
het Rembrandtplein en onmiddellijk
dook de reisleider op, een vlotte man,
die zich achter een kleine snor had op
gesteld. Op uitermate opgewekte toon
kortte hij de tijd door enige medede
lingen te doen betreffende het aantal
palen, waarop het Centraal Station en
het paleis gebouwd zijn. Daarna begon
het nachtleven (het liep al tegen half
tien) in de bar Place Pigalle met het
serveren van één glaasje bessen aan
de dames en één glaasje genever aan
de heren, dit laatste ter kennismaking
met de nationale drank en de uitermate
onfortuinlijke gewoonte om deze na het
eten te nuttigen.
Inmiddels spiedden de heren zorg
vuldig in het rond om een dame te ont
dekken, wier costuum in luchtigheid zou
kunnen wedijveren met dat van de
schone op het reclame-biljet. Ook deze
sociologische interesse bleef echter on
bevredigd en gehoorzaam troepten de
bejaarde nachtvlinders weer in de tou
ring-car, die hen in Extase zou brengen.
Daar kregen zij, nadat de obers na een
half uur opgemerkt hadden, dat er vijf-
en dertig mensen waren binnengekomen,
een cocktail, waarvan de samenstelling
al even verrassend was als de ontdek
king van het nachtleven. Er begon zich
enige prikkelbaarheid in het gezelschap
te manifesteren, die kenbaar werd ge
maakt door licht getik met wandel
stokken op de vloer, maai- gelukkig
kwam een Franse chansonnière een
paarsige Schot op de kalende schedel
kussen, een activiteit die hij verdroeg
met een gezicht alsof hem het been zon
der verdoving werd geamputeerd.
Om vooral maar niets te missen, werd
weer spoedig opgebroken voor een be
zoek aan een ander établissement,
gevestigd in de Beethovenstraat,
waar een champagne-cocktail zou wor
den genuttigd. Nu is de afstand van het
Leidseplein naar de Beethovenstraat
zonder moeite in vier minuten af te
leggen, maar aangezien benzine goed
koper is dan consumpties, had de reis-
leiding een route geprojecteerd, die
aanvankelijk over Harderwijk scheen
te leiden, maar tenslotte via de Ber-
lagebrug voerde. Dit gaf ook de trip
leider de tijd enige propaganda voor
het vaderland te maken. Hij zei de na
melijk te veronderstellen, dat er mo
gelijk mensen waren, die buiten de be
taalde consumpties nog iets voor eigen
rekening wensten te gebruiken, een ver
onderstelling, die gezien de hoeveelheid
van het gebodene, van veel begrip ge
tuigde. Daarna gaf hij als zijn mening
te kennen, dat sommige van de deel
nemers mogelijk Italië hadden bezocht,
ervan op de hoogte waren, dat men daar
wel eens bedrogen werd, en dat men
er rekening mee moest houden, dat zulks
hier ook gebeurde. Hij vroeg daarom
alle extra-bestellingen over zijn per
soon te laten lopen aangezien bedrog
dan uitgesloten was. De Britten leken
hierop nog meer dan vroeger de Euro
pese éénwording voor te staan.
Zijn rede had mede tot gevolg, dat de
meeste bezoekers de portier met nauw
verborgen wantrouwen passeerden en er
de jas maar bij aanhielden, hetgeen
het établissement direct een fleurig as
pect verschafte. De consumptie kwam,
maar stamde blijkbaar uit een slecht
champagne-cocktail-jaar en was boven
dien van een zo opvliegend karakter,
dat hij meteen ruzie begon te zoeken
met degenever uit Place Pigaile en
het sinaasappelsap uit Extase. Toch
was er wel stemming in het gezelschap,
zij het dan dat deze het meest die bij
een uitvaart van een geacht stadgenoot
benaderde.
Morrend en met een op het laatste mo
ment verloren geloof in het leven be
gaf men zich aan boord van het ge
zamenlijk transportmiddel voor de tocht
naar het Casino, het eindpunt.
Dit was wel een slimme zet, want het
Casino lijkt zelfs voor een niet-Amster-
dammer wel wat op een echte nacht
club. Het is in ieder geval tot vier uur
open, al is dat met het goederenstation
„Gelieve de dame niet te verbran
den" van Christopher Fry, vertaald
door Michel van der Plas wordt he
den en Maandagavond door het A.T.
G. opgevoerd in de Stadsschouwburg.
Cruys Voorbergh heeft de regie.
Zaterdagmiddag is er een matinee
van het blijspel „Ze kregen wat ze
wilden" met Louis Saalborn. Dins
dagavond komt de Haagse Comedie
met „De Revisor" van Gogol onder
regie van professor Scharoff.
De Nederlandse Opera brengt Zon
dagmiddag zowel „Cavalleria Rusti-
cana" als Paljas voor het voetlicht.
Maandagmiddag staat Rigoletto
van Verdi op het programma en Don
derdag „Carmen" van Bizet.
Operaliefhebbers kunnen vanavond
en de beide Pinksterdagen ook in
Carré terecht waar solisten, die mee
gewerkt hebben aan voorstellingen
in het Scala Theater te Milaan aria's
en duetten uitvoeren uit populaire
werken vani het Italiaanse répertoire.
De studentenbioscoop Kriterion ver
toont „De grote parade" van 1915
door Charlie Chaplin, met Neder
lands commentaar van L. J. Jor-
daan. In Alhambra kan men „Ja
dat is Parijs" gaan zien, met Pierre
Brasseur en Gérard Philipe tussen
vele andere sterren. De Uitkijk geeft
de première voor Nederland van
„De gouden madonna", een film van
Ladislas Vajda.
Het blijspel Abie's Irish Rose"
■met Johan Elsensohn en Max Tail
leur in de Kleine Komedie aan de
Amstel wordt thans opgehdsterd met
„levende muziekonder leiding van
John Brookhouse.
Twee zalen van de ruimte, gewijd
aan de permanente tentoonstelling
„De vijf generaties" in het Stedelijk
Museum, zijn ingericht met werken
mm Chris Beekman, die weldra 65
ja: r zal worden en van Piet Wieg
man die verleden jaar deze leeftijd
bereikte. Dc tentoonstelling van
werken van tien Belgische beeld
houwers is met veertien dagen ver
lengd.
ook het geval. Daar is echter geen mu
ziek. De braspartij werd hier besloten
met de vierde en laatste consumptie en
toen was iedereen dronken. Slaap
dronken wel te verstaan.
Mochten er ondernemende Haarlem
mers zijn, die ook soortgelijke tours
willen organiseren, dan verwijzen wij
hen naar de hieronder volgende
verdeling der kosten: Genever 50
cent; cockiail I f 1.50; cocktail II f 1.50;
eindconsumptie f 2.bus (p.p.) f 2.
tellen en opnoemen van aantal heipalen
Centraal Station en Paleis op de Dam
f 17.50. Tezamen f 25.
Mochten er ondernemende Haarlem
mers zijn, die de tour wensen mee te
maken, dan verwijzen wij hen eveneens
naar deze cijfers.
BOEDA
Beethoven zag in alles en iedereen
weerspannigheid behalve in de natuur.
Zijn eigenlijke werkkamer was het land
schap; daarin was hij vrij. Buiten sprak
niemand met hem, werden geen zaken ge
daan, waren er geen gewichtigheden, geen
onbetrouwbaarheden, geen misverstanden,
geen bemoeizucht of andere narigheden
die de stad meebrengt. Hij leerde zijn ge
hele leven niet al deze stoffige en hinder
lijke dingen in de samenleving met luch
tigheid te beoordelen; hij bleef zich erge
ren en hield niet van de mensen. Hij was
wel herhaaldelijk verliefd maar werd ook
herhaaldelijk teleurgesteld. Hij was dan
af en toe blind en goedgelovig en ver
speelde zijn goede hart ook aan boosaar
dige familieleden. Hij verwachtte altijd
overal vrijheid en frisse lucht, maar altijd
vergiste hij zich weer. Toen hij na een dei-
vele verhuizingen een juist gehuurde ka
mer binnenkwam, ging hij voor het ven
ster staan en vroeg aan de hospita: waar
zijn de bomen? „Bomen hebben wij bij
dit huis niet", was het. antwoord en Beet
hoven ging meteen verstoord de deur uit,
mompelend: ik houd meer van bomen dan
van mensen. Niemand zal ooit weten hoe
zeer de vurig-levende man over dit alles
met zich zelf gestreden heeft. Hij was niet
kinderlijk, niet naïef, maar hij had nu
eenmaal andere dingen aan het hoofd aan
alle andere mensen en hij kon zich niet
schikken. Tegelijkertijd was hij de groot
moedigste mens die men zich denken kan
en er zijn zeer vele mededelingen die zijn
edelaardigheid, zijn eenvoud en zijn teder
heid bewijzen.
Zijn vitaliteit en zijn humor waren ruig
en hartelijk en hij moet het goed gemeend
hebben toen hij in zijn testament schreef
dat hij geen mensenhater was. Hij was
twee-en-dertig jaar toen hij dit testament
maakte; hij verweet zijn neerslachtigheden
aan zijn doofheid, aan de eenzaamheid
waartoe hij door dit gebrek gedwongen
was. In een doods-droeve stemming onder
invloed van zijn doofheid is de klacht van
zijn testament geschreven, maar men kan
er zeker van zijn dat zijn eenzaamheid niet
alleen door zijn doofheid veroorzaakt
werd. Hij was geen grote-stadsmens; ik
zou niet weten in welke der kringen waar
in hij dan af en toe verkeerde, hij zich
gelukkig voelde. Liever dan in Bonn, Ber
lijn of Wenen denk ik mij de componist
in de Vlaamse landouwen, in het land der
Breughels en van Rubens. Er zijn talloze
plaatsen in zijn werken vooral de
energiek dansende passages welke een
geheel ander karakter openbaren dan de
wereld waarin hij geplaatst was. Hoe het
zij, hij wilde niet in de stad zijn, hij wilde
buiten zijn, in Gods vrije natuur. Vol
gens zijn eigen woorden: Niemand op
aarde houdt méér van het land; bossen,
bomen en rotsen geven de weerklank die
de mens nodig heeft. Elke boom schijnt te
zeggen: „Heilig, Heilig!
De gedachte aan een symphonie, die als
een wandeling in de vrije velden zou
klinken hield Beethoven al enige jaren
bezig. Er is wel veel muziek van de
meester te noemen die van zijn liefde voor
de natuur getuigt, maar het sterkst spreekt
in dit opzicht ongetwijfeld de zesde Sym
phonie. Het is curieus in zijn aantekenin
gen te lezen hoe hij beurtelings de hoor
ders wil duidelijk maken wat het werk
betekent en verwacht dat zij geen inlich
tingen nodig hebben. Hij ontwierp name
lijk in zijn schetsboeken enige titels, bij
voorbeeld: „Sinfonia caracteristica of een
herinnering aan het landleven". En el
ders: „Men zal geen titels nodig hebben
om te erkennen dat de algemene intentie
is meer een kwestie van.gevoelen dan van
schilderen in klanken" Ten slotte plaatste
hij toch enige mededelingen in de parti
tuur, onder andere „Vrolijk samenzijn der
landlieden" en: „Onweer, storm"; ten
slotte: „herdersgezang en opgewekte en
dankbare gevoelens na de storm".
De grote populariteit dankt deze Pasto
rale symphonie zeker aan het duidelijk-
sprekende karakter. Het blijft een roman
tisch genoegen zich te verbeelden dat men
buiten is en te ondervinden hoe prachtig
de aard dezer muziek verwant is aan de
vriendelijke majesteit en de grootse inti
miteit der natuur. In hoge zin is deze
Symphonie primitief en kinderlijk; een
bredo oase in Beethovens getourmenteerd
leven, maar ook een blijvende oase in de
ontwikkeling der muziek na Beethoven.
Dat juist Beethoven, die zo scherp in al
zijn muziek allerlei heftigheden ontlaadde,
deze vreedzame muziek schreef, is een
wonder op zichzelf.
In 1817 schreef Beethoven aan Frau
Streicher: „Wanneer gij te midden van die
oude ruïne zijt, vergeet dan niet dat Beet
hoven daar vaak heeft vertoefd, en als
ge door die stille dennenbossen wandelt,
herinner u dan, dat ik'daar dikwijls ge
dicht, of, zoals men zegt, gecomponeerd
heb".
HENDRIK ANDRIESSEN
ADVERTENTIE
PIANOHANDEL
Kruisweg 49 - Haarlem - Tel. 11532
REEDS GROTE BELANGSTELLING VOOR
ZOMERSPELEN TE MELBOURNE
Voor de Olympische Spelen van 1956 in
Melbourne blijkt thans reeds grote belang
stelling te bestaan. De vice-voorzitter van
het Australische Olympisch Comité, Weir,
is op het I.O.C.-congres te Wenen door tal
rijke leden bestormd met vragen.
Weir verklaarde, dat de ligging van
Australië en de daaruit voortvloeiende hoge
vervoerskosten ongetwijfeld van invloed
zullen zijn op het aantal deelnemers, doch
hij zeide er geen moment aan te twijfelen
of alle door het I.O.C. erkende landen, Rus
land inbegrepen, zullen in 1956 in Australië
vertegenwoordigd zijn.
Het woord „amateur"
Inlichtingen van enkele I.O.C.-leden bij het
congres te Wenen wijzen er op, dat de moge
lijkheid niet is uitgesloten, dat de Inter
nationale Athletiek Federatie binnenkort
voorstellen zal doen. het woord „amateur"
in de statuten van het I.O.C. te vervangen
door een uitgebreider en duidelijker om
schrijving van wie wel en wie niet aan de
spelen mogen deelnemen.
