In India spreekt de stem van Gandhi weer
Het Nederlands Kamerkoor
bracht de Mis yan Strawinsky
'"Hoe is het ontstaand
IN DE WERELDPOLITIEK
Een Eeuw Geleden
DINSDAG 19 JUNI 1951
3
Naundorf en Lodewijk XVII
r'
Holland
Festival
Ziekenauto reed voetganger aan
Philips 12% dividend
Agenda voor Haarlem
Een Nederlandse dansavond
waarop het beste ontbrak
Droogte is nadelig voor
de aardappeloogst
De „Flora 1953
en het verkeer
Dit woord: ZEEP
Gandhi's leer
Gevaar
Echtpaar Hesmerg-Bouter
speelde Kamermuziek
Examens
Na cle opgravingen van de stoffelijke
resten van Naundorf (Charles Louis de
Bourbon) in September van het vorig jaar
te Delft, zijn haren, welke nog op de sche
del wprden aangetroffen, toegezonden aan
prof. Locard te Lyon. Een vergelijkend
onderzoek met de haren van de dauphin
bracht hem tot de conclusie, dat Naundorf
niet identiek is aan Lodewijk XVII. Bij
een eerste onderzoek was prof. Locard tot
een tegenovergesteld resultaat gekomen.
Drs. A. I-I. Witte, apotheker-scheikundige,
verbonden aan het gerechtelijk laborato
rium van het ministerie van Justitie te
's Gravenhage, die eveneens haren van
Naundorfs schedel heeft onderzocht, heeft
ernstige bezwaren tegen de maatstaven
welke prof. Locard zowel bij zijn eerste als
bij zijn tweede onderzoek heeft aangelegd,
waardoor deze onderzoekingen naar zijn
mening elke wetenschappelijke bewijs
kracht missen.
ALLE URNEN VAN DAMMONUMENT
HEBBEN WEER DEKSELS.
Van twee urnen in het voorlopig natio
naal monument op de Dam ontbraken de
deksels. De vervaardigster van deze urnen
de Zandvoortse beeldhouwster Jos. van
Veen heeft intussen de opdracht uitge
voerd tot levering van vijf deksels en een
urn. Alle urnen in het monument zijn nu
weer van een deksel voorzien. De overige
drie deksels en de nieuwe urn worden in
reserve gehouden.
De Oude Kerk op het Oude Kerksplein te Amsterdam werd Vrijdag 15 Juni op last
van het gemeentebestuur gesloten nadat er enkele stukken steen uit de kap waren
gevallen. De kerk dateert, uit het jaar 1306. In deze kerk bevinden zich de graven van
de componist J. P. Swcclinck en van de zeehelden Heemskerck, Swcers, Van der Hulst
en enkele anderen. Een luchtfoto van de fraaie kerk.
Het Nederlands Kamerkoor, het ensemble allemaal zonder konsekwentie, zo maar hier
i v> TTnl i V cl a ATaKaI rl t a rtil aam V> a t i rt r* J 1 J n .iaamU n m rl ot-lll
van Felix de Nobel dat zo stilaan bezig is
een Europese vermaardheid te verwerven,
leverde Maandagavond in de Amsterdamse
Bachzaal zijn eerste bijdrage aan het pro
gramma van het Holland Festival. Met een
prachtig a-cappella-motet van Loyset
'Compère toonde het koor wat het in de
zuivere vocaalstijl uit de Boergondische tijd
waard is. De altpartij (oorspronkelijk een
mannenstem) ligt in dit stuk net nog
gunstig genoeg om door de vrouwelijke
alten te worden uitgevoerd, zonder dat het
de totaalklank hindert. In de „Missa sine
nomine" van Ockeghem is dit probleem
niet zo goed op te lossen; daar stoort het als
de lage vrouwenstemmen die van de man
nelijke alt moeten vervangen en men voelt
het resultaat als onnatuurlijk aan. Hoe
glorieus daarentegen klinken de „melis-
men" van de sopranen!
Felix de Nobel voerde verder met zijn
koor en met een tiental blazers van het
Omroep-Kamerorkest de Mis van Stra
winsky uit, welk werk in 1948 gecompo
neerd werd. Deze mis-compositie is de
zoveelste metamorfose van Strawinsky's
wispelturige muze. Als men met de parti
tuur ervan kennis maakt, kan men in de
waan gebracht worden, dat de componist
van de barbaars-geniale „Sacre du Prin-
temps" het met dit andere uiterste van de
muziek ernstig meent. Hij gebruikt in zijn
koorbewerking formules die letterlijk af
gekeken zijn van de geijkte vormen van da
liturgische muziekstijl; hij schrijft melo
dische solopassages, hij laat „falso-box--
dono" reciteren en komt een enkele keer
ook de oude Nederlanders met een
a-cappella-eindje te na. Maar het gebeurt
ADVERTENTIE
Een 27-jarige chauffeur van de Gemeen
telijke Geneeskundige en Gezondheids
dienst uit ..Amsterdam stond voor het Am
sterdams gerechtshof terecht, omdat hij op
27 Augustus van het vorig jaar op de Cein
tuurbaan langs de voor het verkeer ver
boden linkerzijde van een vluchtheuvel
was gereden en daarbij een juist over
stekende voetganger had aangereden. Deze
liep zwaar lichamelijk letsel op en moest
geruime tijd in een ziekenhuis worden ver
pleegd.
De verdachte zeide, dat hij zo snel moge
lijk naar de Bernard Zweerskade moest
rijden, waar een vrouw le water was ge
raakt. De rechtbank had hem één maand
voorwaardelijk en veertig gulden boete
opgelegd, van welk vonnis hij in hoger be
roep ging. Voor het hof beriep de ver
dachte zich op overmacht. Indien G.G.D.-
wagens te laat kwamen, kon het mensen
levens kosten, zei hij. De procureur-gene
raal vond, dat het einde zoek was, indien
men zo ging redeneren. Bovendien merkte
hij op, dat de te water geraakte vrouw nu
nog veel langer op hulp heeft moeten
wachten. De aangereden voetganger trof
het in zoverre, dat hij onmiddellijk in een
G.G.D.-wagen kon worden weggebracht.
Het gaat niet aan, zo zei de proc.-generaal,
het ene mensenleven in de waagschaal te
stellen om een ander te redden. Hij eiste
bevestiging van het rechtbankvonnis. Het
hof zal op 25 Juni uitspraak doen.
Commissarissen van de N.V. Philips'
Gloeilampenfabrieken zullen aan de jaar
lijkse algemene vergadering van aandeel
houders op 3 Juli voorstellen over het
boekjaar 1950 uit te keren een dividend
van 12 op de gewone aandelen en een
dividend van 7,2 op de preferente aan
delen.
DINSDAG 19 JUNI
Groie Kerk, Orgelconcert, 8 uur. Brink-
mann: Unim Necessarium, 8 uur. Palace:
„Het kind van de Donau", alle leeft., 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. Luxor „River Lady,", 18 jaar
2. 4.15, 7 en 9.15 uur. City: „My dream is
Yours", alle leeft., 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „Twee Yankees", 14 j., 2.30, 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „Secretaresse van
meneer", alle leeft., 2.30, en 8 uur (Woens
dag en Donderdag twee avondvoorstellin
gen). Rembrandt: „September affair", alle
leeft., 2. 4.15, 7 en 9,15 uur.
Phoenixterrein: Circus Jos. Mullens, 8 uur.
WOENSDAG 20 JUNI
Bioscopen: Middag- en avondvoorstellingen.
Phoenixterrein: Circus Jos. Mullens, 8 uur.
en daar een greep in de voorhanden stijl
procédés, zonder veel samenhang. Maar van
dit wispelturige genie zou men het toch
willen aanvaarden. De uitvoering stelt
echter bitter teleur, vooral door het instru
mentale ensemble, dat met een barbaarse
cacophonie, geluiden die in de „Sacre"
thuis horen, de „goede bedoelingen" van de
vocale helft van het apparaat komt ver
storen.
Enfin, we hebben de fameuze Mis van
Strawinsky gehoord; we zijn dus weer „op
de hoogte" en ik gun iedereen de pret om
deze compositie mooi te vinden, belang
wekkend, geniaal, al wat ge wilt; maar ik
geloof er niet aan.
Ten slotte ging met het volledige Omroep-
Kamerorkest ter begeleiding de Theresia-
mis van I-Iaydn, als het ware om de ver
ontruste gemoederen te sussen. Als men
zich op liturgisch standpunt stelt is er
reden te over om ook deze mis-compositie
te verwerpen. Maar als concertmis is het in
ieder geval een prachtig stuk. Haydn, die
gelukkig geen gespletenheid kende en op
dezelfde manier kerkmuziek schreef als hij
profane muziek componeerde, toont zich
ook hier de konsekwentie en evenwichtige
kunstenaar met het open en blijmoedig
hart. En als men zijn „Incarnaties", zijn
„Et iterum"-fuga en zijn „Dona nobis
pacem" gehoord heeft in zo'n fraaie vocale
en instrumentale interpretatie als Felix de
Nobel die wist af te dwingen, voelt men
zich verrijkt. Een mooi solistenkwartet was
uit de rangen van het Kamerkoor gerecrip-
teerd. De omstandigheid dat de uitvoering
voor radio-uitzending opgenomen werd,
maakte dat het orkest in de zaal soms wel
wat veel domineerde, want in zulke ge
vallen komen de microfoons het eerst in
aanmerking.
JOS. DE KLERK
Dit jaar voor het eerst heeft ook onze
eigen danskunst een plaats in het Holland
Festival gekregen: gisteravond werd er
onder verrassend grote belangstelling in de
Amsterdamse Stadsschouwburg een ge
combineerd programma uitgevoerd door
het Ballet der Nederlandse Opera (onder
leiding van Darja Collin) en het Ballet dei-
Lage Landen (artistieke leiding Max
Dooyes en Mascha ter Weeme, ballet
meesteres Tania Tamarova), waaraan
medewerking werd verleend door de pia
nisten Nol Prager, Maurice van IJzer en
Wolfgang Wijdeveld voor de begeleidingen.
Representatief was dit echter geenszins
door het ontbreken van de derde en vooral
in technisch opzicht belangrijkste groep, het
Ballet Recital van Sonia Gaskell, dat wei
gerde in te gaan op de te laag geachte
financiële condities. Het is jammer dat men
dit besluit heeft moeten nemen, want
daardoor miste men het enige hier te lande
na de oorlog vertoonde werk, dat op een
(bescheiden) internationaal niveau staat,
namelijk „Rhythme en klank" op het
Allegro Barbara van Béla Bartók, met de
ongemeen begaafde Marianne Boedijn als
opkomende ster. Men kan natuurlijk ook
zeggen: het is jammer dat het Holland Fes
tival deze zaak niet wat royaler heeft aan
gepakt.
Het publiek beleefde intussen een over
wegend vrolijke avond, daar er op één
uitzondering na nummers waren gekozen
met een speelse inslag, die betrekkelijk
lichte eisen aan de executanten stelden. Het
aandeel van het Ballet der Nederlandse
Opera bestond uit de nog niet zo lang ge
leden hier besproken suite „Kinderspelen"
van Bizet en de eveneens bekende revue
„Moulin Rouge 1900" op muziek van ver
schillende Franse componisten, waarvan
de uitbundige finale zelfs gebisseerd moest
worden en waarin wederom de verma
kelijke typeringen door Peter Demaat en
Darja Collin, evenals de knappe verrich
tingen van Miep Vleugels, de aandacht
trokken. Het Ballet der Lage Landen gaf
met niet minder gemakkelijk verkregen
succes reprises van „Uitnodiging tot de
dans" van Carl Maria von Weber (choreo
grafie van Max Dooyes) en van „Tuinfeest"
op muziek van Offenbach (choreografie
van Pieter van der Sloot), welke weder-
vertoningen al evenmin nieuwe gezichts
punten openden, of het moest de voor
treffelijke aankleding van het toneel met
uiterst bescheiden middelen voor het eerste
van de laatstgenoemde werken zijn.
Als openingsnummer na de pauze werd
de befaamde pas-de-deux van de Blauwe
Vogel en de Betoverde Prinses uit „De
schone slaapster" van Tsjaikofski-Petipa
uitgevoerd door de voornaamste solisten
van de beide gezelschappen: Pieter van dei-
Sloot, ietwat beneden zijn vorm, maar toch
ook nu weer met een verende elevatie, en
de vooral door haar lyrische instelling
overtuigende Mascha Stom, die vooral met
haar attitudes indruk maakte. Het was ten
minste een poging om een daad te stellen
in een programma waarin verder alleen
maar snuisterijen werden verkocht. Alleen
is het te betreuren dat het opstellen van
deze combinatie voor Hanny Bouman aan
leiding werd zich uit het „Ballet der Lage
Landen" terug te trekken. Zij werd door
Johanna zuiver vervangen.
DAVID KONING
Ofschoon het nog te vroeg is om een defi
nitief oordeel te vellen, verheelt men in
kringen van land- en tuinbouw toch niet,
dat de stand van het aardappelgewas niet
bijster rooskleurig is.
Dit betreft voornamelijk het vroege ge
was en het pootgoed. Door te veel regen in
het voorjaar is de oogst van vroege aard
appelen reeds enige weken verlaat. Welis
waar is er reeds aanvoer van kleine soorten
nieuwe aardappelen geweest, maar de
grote stroom laat nog op zich wachten.
Indien de droogte echter blijft aanhouden,
wordt voor mislukking van een deel van
het gewas gevreesd.
Ditzelfde geldt ook voor een deel van de
pootaardappeloogst. Indien dit product
schaars wordt, zullen waarschijnlijk vrij
hoge prijzen kunnen worden gemaakt. In
de veenkoloniale streek staat het gewas
der fabrieksaardappelen er eveneens matig
voor. Ook hier wordt de groei door droogte
belemmerd.
Van de latere soorten consumptieaard
appelen is op het ogenblik nog weinig te
zeggen. Indien er voldoende regen valt, kan
de oogst hiervan nog redelijk goed worden.
Een minder goede aardappeloogst zal,
naar algemeen wordt aangenomen, geen
bijzondere weerslagen op het binnenlandse
verbruik met zich mee brengen. Ieder jaar
wordt er ruimschoots geteeld om de Neder
landse markt te voorzien en daarnaast kan
doorgaans een flinke hoeveelheid voor
export en veevoeder beschikbaar komen.
Indien de aardappeloogst zou tegenval
len, verwacht men overheidsmaatregelen
ter bescherming van de binnenlandse con
sumptie, bijvoorbeeld door een totale of
gedeeltelijke exportstop.
Het parkeervraagstuk
baart veel zorgen
„Bloembollencultuur" gaat een deel van
het wandelbos „Groenendaal" in Heemstede
weer inrichten voor de Flora 1953. Het
devies van deze tentoonstelling die van
14 Maart tot 14 Mei gehouden wordt zal
zijn: ,,'n Lentefeest in Nederlands tuin".
Er zit aan het organiseren van zo'n ten
toonstelling natuurlijk veel vast. De groot
ste zorgen baart het parkeervraagstuk,
want het lijkt moeilijk daarvoor een oplos
sing te vinden die volle tevredenheid zal
schenken.
Sinds de tentoonstelling van 1935 is het
verkeer enorm toegenomen. Er rijden nu
heel wat meer auto's en autobussen. Toen
was het op „top"-dagen ook al moeilijk om
alles te regelen, maar ernstige stagnatie
kon toch voorkomen worden. Maar nu
moeten bijzondere maatregelen genomen
worden. Er wordt nu gerekend op 1.000.000
bezoekers, wat 350.000 meer zou zijn dan
in 1935. Vrijwel alle bezoekers moeten aan
gevoerd worden per auto of autobus. In
1935 reed de electrische tram Haarlem
Leiden en HaarlemHeemstede nog, maar
nu is die door autobussen vervangen. Alle
bezoekers die per trein naar Haarlem
komen, alsmede bezoekers uit Haarlem of
andere gemeenten in de nabijheid, moeten
per autobus vervoerd worden. Slechts een
klein aantal zal de fiets verkiezen. De
bromfiets zal natuurlijk ook niet ontbreken.
Veel bezoekers zullen met eigen auto's
komen. Zeer groot zal ook het aantal auto
bussen uit alle oorden des lands zijn, want
er zullen veel tochten naar Flora 1953 ge
organiseerd worden.
Ér moet dus veel gelegenheid zijn voor
het parkeren van auto's. Het wordt niet
onmogelijk geacht dat er op topdagen ge
rekend moet worden op 5000 auto's en 500
autobussen die tegelijkertijd geparkeerd
moeten worden. Daarbij is dan niet gere
kend met de autobussen die op de verschil
lende lijnen rijden en geregeld bezoekers
zullen aan- en afvoeren. In de nabijheid
van „Groenendaal" zijn thans geen par-
keergelegenheden van betekenis. Voor het.
parkeren van een auto is (gerekend met
ruimte voor „komen en gaan") minstens
12 M2 nodig, voor een autobus 25 M2. Dat
wil dan zeggen dat voor 5000 auto's en 500
autobussen 85.000 M2 of 8y2 H.A. parkeer
ruimte nodig is. Dit is natuurlijk in zeker
opzicht een slag in de lucht, want er zijn
geen vaststaande factoren waarop deze
schatting gebaseerd kan worden.
Men zou een deel van „Groenendaal"
voor het parkeren beschikbaar kunnen
stellen, maar daartegen bestaan bezwaren
bij het gemeentebestuur. Niet alleen
wordt de oppervlakte van het wandelbos
al verminderd doordat een deel daarvan
voor de tentoonstelling is afgestaan, maar
het is nadelig voor een bo^texrein als dit,
al is het dan slechts tijdelijk, voor par
keerterrein wordt gebruikt. Het zal er wel
op aangestuurd moeten worden dat een
gx-oot aantal straten en wegen tijdens de
tentoonstelling wordt aangewezen voor
het parkeren. Er zijn wel weilanden in de
omgeving die voor pai'keren gebruikt
zouden kunnen worden, maar dan zou de
grond, die nu te slap is, eerst stevig ge
maakt moeten worden en dat zou grote
kosten met zich meebrengen die voor zo'n
korten tijd niet lonend zouden zijn. De
parkeerterreinen kunnen ook niet te ver
van „Groenendaal" verwijderd zijn, want
dan wordt het voor alle autobestuurders
moeilijk hun wagens terug te vinden.
Er wordt tussen de leiding van de ten
toonstelling, het gemeentebestuur en de
politie van Heemstede ovei'wogen welke
oplossing gezocht, moet worden voor de
parkeerkwestie. Er is al veel over gespro
ken, maar „de steen der wijzen" is nog
niet gevonden. Van alle kanten bestaat
natuurlijk het streven om de meest ge
wenste oplossing te vinden.
Ook de regeling van het verkeerzal
moeilijkheden scheppen. Dit is al geble
ken als er drukke dagen op de Keukenhof
in Lisse waren. En bij de „Flora" zal het
vermoedelijk nog wel veel drukker wor
den. Dit extra-verkeer van de ..Flora"
moet verwerkt werden op wegen die on
der gewone omstandigheden al druk be
reden worden. Er zijn twee grote toe-
ganswegen voor „Groenendaal", de Heren
weg en de Heemsleedse Dreef-Glip. Onze
zegsman achtte het niet onmogelijk dat
tijdens de tentoonstelling op deze wegen
in de nabijheid vtpx „Groenendaal" een
éénrichtingverkeer zal worden ingesteld.
Vloeibare wasmiddelen zijn ouder clan
wat wij thans onder zeep verstaan en
er is waarschijnlijk verwantschap tus
sen het werkwoord sypelen, druipen en
ons wooi'd zeep. Dit stukje huishoud
kunde is nodig voor de verklaring van
de uitdrukking: om zeep gaan die:
sterven betekent. Er zijn twee theorieën.
Men heeft gedacht aan zeelui die reeds
in de tijd der Kruistochten in de lan
den om de Middellandse Zee harde
zeep gingen halen, een gevaarlijk kar
wei waarvan zeer velen niet terugkeer
den. Maar het is ook mogelijk dat men
bij cle verklaring veel dichter bij huis
moet blijven. Om zeep gaan kan ge
woon betekenen: uitgaan om een bood
schap te doen, voorwenden een bood
schap te moeten doen, er van door
gaan, verdwijnen. Zo zei xnen vroeger
in dezelfde betekenis: om raapzaad va
ren en ook is de uitdrukking bekend:
iemand om mosterd zenden in de zin
van: een ongewenste gast de deur uit
werken.
Met de Amstellandvan de Koninklijke Hollandse Lloyd zijn de twee paarden die
Prins Bernhard tijdens zijn bezoek aan Argentinië door president Perón werden
aangeboden, in Amsterdam gearriveerd. Een der beide rijpaarden, „Yudo", wordt
aan land gehesen.
Teraardebestelling H- 3. Rijnhart
Onder grote belangstelling, vooral uit
Nederlands Hervormde kringen en van
Bouw en Woningtoezicht van Haarlem
(waar de overledene tientallen jaren werk
zaam is geweest) geschiedde Maandagmid
dag op de Noorderbegraafplaats aan de
Vergierdeweg te Haarlem de teraardebe
stelling van het stoffelijk ovei-schot van de
heer H. J. Rijnhart. In de aula werd, na het
spelen van gezang 227, een kort, eenvou
dig woord gespx-oken door dr. Ch. de Beus,
Nederlands-Hervormd predikant te Over-
veen. Hij las enkele verzen uit I Cox-inthe
15 en zag in de hier betoonde belangstelling
een afspiegeling van de grote plaats die de
heer Rijnhart in vele harten had ingenomen.
Spreker memoreerde tevens zijn geloof in
Jezus Christus.
Hierop speelde de organiste nog „Veilig
in Jezus Armen" uit Johan de Heer en
„Houdt Gij mijn handen beide".
Aan de groeve bad dr. de Beus het „Onze
Vader" en daarna sprak de oudste zoon, de
heer J. H. Rijnhart een woord van daixk.
India, in zijn zelfstandigheid een nog jonge natie, heeft in de grote conflicten
tussen de wereldmachten een betekenisvolle diplomatieke rol vervuld gedurende
de naoorlogse jaren. De betekenis van India in de wereldpolitiek is vooral de
laatste jaren sterk toegenomen, toen de koude oorlog om Europa zich verplaatste
en een koude oorlog om Azië werd. In Korea werd deze diplomatieke strijd
een strijd met de wapenen en juist op dat punt tekende zich het groeiende zelf
bewustzijn van India zo duidelijk af. Want India toonde zich pas toen eigenlijk
tenvolle in zijn ware gedaante: Een Aziatische mogendheid, waarin het Aziatisch
nationalisme de prilheid van Westerse democratische opvattingen overgroeide en
die met andere dan Westerse ogen de oorzaken, de ontwikkelingen en de moge
lijkheden van de oorlog in Korea en de dreigende oorlog in Azië bekeek. India is in
het omstreden Azië van heden een belangrijke, doch nog onstabiele factor, die
in de toekomst op de een of andere wijze de doorslag kan geven voor het lot,
dat een geheel werelddeel beschoren is.
De interne situatie in India is een schrik
barend complex van vragen. Zal het econo
misch enige stabiliteit verwerven ondanks
de ontzaglijke problemen die het agrarisch
en industrieel zal op te lossen krijgen? Zal
het land er in slagen zich te ontdoen van
dat dreigende monster der sociale revolutie
zonder aan het communisme ten prooi te
vallen? Zal het land voldoende politieke
ruggegraat weten te verwerven om aan de
vioedgolf van de linkse extremiteit te ont
komen, die Azië dreigt te overspoelen? Zal
het een innerlijke eenheid weten te hand
haven nadat de politieke vexdxoudingen in
het land in evenwicht gekomen zullen zijn?
Wat deze laatste vraag betreft: Wie
menen mocht dat deze innerlijke politieke
vexdxoudingen reeds in evenwicht waren,
wordt uit de droom geholpen door het be
richt, dat de traditionele hegemonie van de
Congrespartij de enige regeringspartij
Zondag gebroken werd door de oprichting
van een tweede politieke ox-ganisatie, waar
van men verwachten kan dat zij spoedig in
aanhang de machtige partij van Nehroe
zal benaderen: „De Volkspartij" werd in
Patna opgericht door volgelingen en ver
eerders van de grote Indische leider Gandhi
wiens bezieling en volharding in de strijd
om de autonomie van welhaast legendai'i-
sche betekenis zijn geweest.
De Volkspartij is een oppositiepartij in
de ware zixi des woords. Bij de algemene
Indiase verkiezingen van December aan
staande wil zij, volgens dezelfde ideële be
ginselen als de Congx-espartij, doch ontdaan
van de stai-heid en veroudering die zij de
Congrespartij verwijt, uitdrukking geven
aan de politieke wil van Gandhi. Deze im
mers zag de bevrijding van het Engelse
juk geenszins als een einddoel en streefde
niet naar de dictatuur van één politieke
fornxatie over het gehele volk van India.
Hij verafschuwde de klasseregering en de
corruptie, treurde over de sociale mistoe
standen en de ellende der armen, predikte
de gelijkheid der individuen en de maat
schappelijke rechtvaardigheid. Kortom,
hij leefde en werkte voor de verwezen
lijking van een maatschappelijke formule
die de Indiër zou kunnen opheffen uit zijn
warnet van anachronismen, waarbij het
politieke anachxonisme inderdaad op de
eerste plaats kwam, doch niet als einddoel
werd beschouwd.
De opposanten, die thans in de Volks
partij verenigd zijn, verwijten de Congres-
partij dat zij „zowel ïxiank gaat aan de
euvelen vaix de dictatuur als aan die van
de Westelijke democratieën". Zij willen
een evoluex-ende activiteit aaxx de regering
toebedelen, die hervormingen voltrekt en
zowel nationaal als internationaal India
tot een volwaai-dige natie maakt.
Het is waar, dat de regering van Nehroe
tot nu toe meer moeite gedaan heeft om
met Pakistan over vorstendommen te twis
ten dan om in eigen land de noodzakelijke
voorzieningen te treffen die aan evidente
mistoestanden een einde zouden kunnen
maken. Haar taak was echter zo gigantisch
en zo moeilijk, dat men" haar niet veroor
delen kan. Wei kan men haar tegenwerpen,
dat zij in zelfgenoegzaamheid te weinig
doordrongen is geweest van de noodzake
lijkheid om India in de bewogen omgeving
van een chaotisch en snel-evoluerend Azië
tot een bastion van stabiele politieke kracht
te maken. Daartoe had zij de krachten van
haaf enorme bevolking, waarvan ruim 130
millioen mensen stemgerechtigd zijn, van
het begin der onafhankelijkheid moeten
mobiliseren en productief xrxaken, niet al
leen economisch, doch vooral politiek. Het
zelfbewustzijn van India leeft nog slechts
in een betrekkelijk kleine groep ontwikkel
den, terwijl de grote massa der ongeletter-
den in haar maatschappelijke achterlijk
heid ten prooi ligt voor wie haar grijpen
wil. De Volkspartij wil op korte termijn de
politieke schakeringen van het volk van
India doen meestemmen in het regerixigs-
beleid en de starre eenheid doorbreken
van een politieke formatie, die werd opge
richt om de vrijheidsstrijd te voeren en
daarin haar eenheid vond. Deze vrijheids
strijd is met succes gestreden en de basis
voor de eenheidspartij is verdwenen, zeg
gen de mensen die de Volkspartij hebben
gevormd. Zij zullen wel gelijk hebben. Het
zou xxiet de eerste maal zijn dat een vrij
heidsoorlog eindigde met de vei'brokkeling
van de eenheid, die de vrijheid bevocht.
Het is een natuurlijke gang" van zaken, die
een gezonde ontwikkeling kan worden
genoemd.
In India echter schept deze splitsing van
de xxationale eenheid een machtig gevaar.
De kracht van de Congrespartij is gebro
ken en niemand kan zeggen in welke rich
ting deze splitsing het land drijven zal.
Want in India liggen, evenals in andere
landen, de uitersten op de loer om hun
kans te grijpen wanneer die zich voordoet.
Het communisme vindt er zijn voedings
bodem in de grove ellende van een groot
deel der bevolking en in het voorbeeld van
hel naburige China, waar maatschappe
lijke om-echtvaardigheden en historische
misdadigheid rigoureus werden wegge
vaagd, wanneer men tenminste de tegen
woordige Chinese machthebbers mag ge
loven. Dat daarvoor in ruil menselijke vrij
heden verdwenen, zal de volken van Ixxdia
wellicht even weinig beroeren als het vele
Chinezen gedaan heeft, omdat die vrij-
hedexx nooit hun persoonlijk deel zijn ge
weest. Het uiterst rechtse gevaar in India
is evenmin onbelangrijk. De Hindoe
mythologie schijnt het dictatoriale, mili
tair-disciplinaire regeringsstelsel even fel
te bepleiten als de Germaanse mythologie
dat indertijd in Duitsland heeft gedaan.
Dat India in de wereld van vandaag een va
cuum van politieke onbetrouwbaarheid zou
kunnen worden, is wellicht op dit ogenblik
nog een voortijdige veronderstelling. Doch
de mogelijkheden daartoe zijn aanwezig en
wie ziet hoe snel de ontwikkelingen in
Azië zich voltrekken, kan zich afvragen of
er eigenlijk wel van vóortijdigheid ge
sproken kan worden bij een zo belangrijke
factor in het Aziatische wereldbeeld als
India.
Wanneer het Westen, dat China i-eeds
verloren heeft, ook India zou moeten mis
sen bij zijn pogingen om in Azië de Weste
lijke invloed van kracht te doen blijven,
zou het de bevestiging krijgen van wat
Gandhi in zijn leven in verschillende for
muleringen zo dikwijls ten beste heeft ge
geven: „Door het te willen behouden zal de
Westerling het Oosten verliezen, door het
te willen kennen zal hij het winxxen".
Maar Gandlxi is dood en het Westen kan
hem thans niet nxeer onx raad vragen.
J. L.
In 1919 schreef Willem Pijper zijn eerste
Sonate voor viool en piano. Tegenover de
stijl-eigenaardigheden door de bewuste
toepassing van polymetriek en bitonaliteit
stond men hier te laixdé toen schuw eix
huiverig, meestal ook afwijzexxd. Thans,
na ruim dertig jaar, prikkelt Pijpers mu
ziek niet meer tot het verzet van een be
houdende mentaliteit. De soxxate heeft haar
plaats bij de Nederlandse muziekwerken
van betekenis veroverd, al wordt deze
plaats zeer bepaald cloor het persoonlijk
karakter-.
Het echtpaar Jan Hesmerg (viool) en
Ans Bouter (piano) speelde deze sonate
Zaterdag op de kamermuziekavond, gege
ven in de tuinzaal van de kunsthandel Lef-
lelaar. De grote verdienste vaix de uitvoe
ring was, dat het eigen karakter vaix de
sonate bewaard bleef. De toehoorders kre
gen een uitnemende indruk van cle vaak
vex-rassend mooie melodieën, daarnaast ook
van de duistere geestes-afgronclen en de
onvatbare grilligheid van een geremd
wezen, dat zich moeilijk kan uiten.
Rudolf Escher, van wie Ans Bouter een
vierdelige suite voor piano speelde, is van
een geheel andere natuur. Deze componist
geeft zich in zijn werk zonder reserve. Hij
schreef het in 1944 en noemde het Arcana
musae dona, een geheim geneesmiddel
door de muzen gegeven. Het bleek een zeer
persoonlijk geneesmiddel te zijn, in over
vloed toegediend en ongetwijfeld het meest
heilzaam voor de componist zelve. Neemt
men de kern van de muziek onder de loupe,
dan ziet men de zuiver-muzikale waarde en
krijgt respect voor het scheppend vermo
gen van de Nederlandse componist. Be
perking van de afmeting der suite ware
.nochtans wenselijk geweest. Ans Bouter
vertolkte Eschers werk bijzonder knap en
met een opvallende pianistische souplesse.
Naar een diepzinnige expressie streefde zij
niet. Dat deed zij trouwens evenmin bij de
voordracht van twee Nocturnes van Fr.
Chopin en Andaluza van M. de Falla,
waarbij naar eenvoud en klankbescheiden
heid werd gestreefd.
Ten slotte voerden beide concertgevera
de Sonate opus 30 nr. 3 van L. van Beet
hoven uit, accuraat en beheerst met het
Tempo di Minuetto als expressief hoogte
punt.
P. ZWAANSWIJK
Christelijk Lyceum
Voor het eindexamen van de afdeling
HBS B van het le Christelijk Lyceum slaag
den de volgende candidaten: I. J. G. Alons,
nxej. C. A. Bakker. H. H. A. van Barneveld,
C. Bovenberg, I. C. Collet. H. E. Crolla, P.
A. Faas. R. Gerritzen, G. Horsman, J. van der
Hoi-st, nxej. J. A. van der Kaay. S. Klein,
ïxxej. C. Laixxme, R. C. Nova, J. van der Plas,
J. T. R. Schreuder, R. Schutte, F. J. Snijder
van Wissenkerke, H. Steenhuis, A. van
Steenwijk.
Afgewezen: één candidaat.
Oxxdcr de lijst van geslaagden van de
afdeling A van hei Stedelijk Gymnasium
stond Zaterdag abusievelijk vexmeld dat met
drie candidaten het examen werd voortgezet.
Uit de Opregte Haarlemsche Courant
van 19 Junij 1851
VEGHEL Alhier hebben zich on
geveer honderdvijftig pei-sonen met
haive en goed-ingescheept om over Rot
terdam de reis naar de Vereexxigde
Staten van Noord-America te onder
nemen. Deze personen zijn afkomstig uit
de dorpen Veghel, Erp, Boekei, Gemert,
Eerde. Nistelrode, Rijkevoort en eeixige
omliggende plaatsen. Velen hunner be-
hooren tot den gegoeden landbouwers
stand. De meeslen zullen zich in de om.
sti-eken van Green Bay nxet der woon
vestigen, werwaarts twee maanden
geleden een vrijwel gelijk aantal uit
dezelfde streken deze landvex-huizers is
voorafgegaan.
