HORLOGES
VAN NIEL
Canada biedt grote mogelijkheden
voor tienduizenden Nederlanders
■Clowntje Rick
Een hand uit
het verleden
Volgend jaar zullen achttienduizend emigranten
uit ons land worden toegelaten
Nederlanders zijn
zeer gezien
Delft leent 3 millioen
van industriëlen
Trein ramt vrachtauto
op onbewaakte overweg
Damesbeurs in Den Haag
Oog en hand verloren
bij granaatontploffing
Cabaretavond „Ypenburg
Benoeming afgevaardigde
der Hervormde Synode
Voor de kinderen
Jurriaan Andriessen sprak
over zijn ervaring
in Tanglewood
Het N.C.R.V.-programma
in het komend seizoen
Kwestie bij „Hin" nog
niet opgelost
Outsider Over Again won
de Lisser korte baan
Nieuwe uitgaven
Dr. Euwe niet naar het
tournooi te Hastings
FEUILLETON
door Andrew Mackenzie
(Uit het Engels vertaald)
VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1951
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
7
De commissaris voor de emigratie, mr.
ir. B. W. Haveman, heeft gisteren in een
persconferentie een en ander medegedeeld
over zijn reis, die hij in opdracht van de
Nederlandse regering naar Canada heeft
gemaakt.
De Nederlandse emigrant heeft in Cana
da een goede naam, zo zei hij. Men waar
deert hem om zijn werkkracht en zijn door
zettingsvermogen. Men is er op Nederlan
ders gesteld en van officiële zijde bereid
zijn pad te effenen.
De Nederlands-Canadese emigratie-over
eenkomst voorziet in een emigratie voor
1952 van 18.000 personen. Wanneer in Ca
nada de hoogconjunctuur aanhoudt, moet
een uitbreiding tot 24.000 tot de mogelijk
heden worden gerekend. Van de 18.000
kunnen er 12.000 in de landbouw worden
geplaatst en 6.000 in de cellulose-industrie,
de conservenindustrie en bij houtzagerijen.
Voor administratieve beroepen zijn de kan
sen nog zeer gering, maar er wordt wel
overwogen de mogelijkheden op deze ge
bieden te vergroten.
Canada is een van de rijkste grondstof
fenlanden met grote exploitatie-mogelijk
heden. Het land kan nog vele millioenen
mensen een goed bestaan bieden. De Cana
dezen zijn de crisisjaren nog niet vergeten
en bij het aanboren van nieuwe bestaans-
bronnen verliezen zij de voorzichtigheid
niet uit het oog. De trek van het platteland
naar de stad is groot en mede ook door de
oorlog is de jonge generatie op het platte
land slecht vertegenwoordigd.
De industriële ontwikkeling van Canada
verloopt, nu steeds meer mogelijkheden
worden ontdekt, zeer vlot. De oliewinning
is zeer belangrijk en zij zal in de naaste
toekomst nog aanzienlijk aan betekenis
winnen. De aluminumsmelterijen in Brits-
Columbia zijn de grootste van het Ameri
kaanse continent. Een bevolkingsaanwas
van duizend per maand in het oliecentrum
Edmonton is wel een sterke aanwijzing hoe
belangrijk deze industrie in korte tijd is ge
worden. Eenzelfde ontwikkeling valt in de
ijzerproducerende provincie Alberta waar
te nemen, waarbij nog valt op te- merken
dat het hier een volkomen ontoegankelijk
gebied betreft waarheen bij wijze van spre
ken iedere steen per vliegtuig moet wor
den aangevoerd. New Foundland toont een
dergelijk beeld op het gebied van de che
mische industrie.
Zeer veel Amerikaans en Engels kapitaal
wordt er in deze ondernemingen gestoken.
Het verkrijgen van voldoende arbeids
krachten is Canada's grootste probleem,
want met een bevolking van 14 millioen
kan men deze industriële ontwikkeling niet
bijhouden. De ontvolking van het platte
land kan een gevaar voor de landbouw in
houden. Het immigratiebeleid is dan ook
in de eerste plaats gericht op de agrarische
sector.
Ook niet-landbouwers
worden toegelaten
Het ziet er overgens, naar mr. Haveman
mededeelde, wel naar uit, dat de toelating
van niet-landbouwers voorlopig door de
Canadese regering zal worden voortgezet.
In 1952 kunnen 6000 niet-landbouwers
worden toegelaten.
Voor landbouwers en voor hen, die in
land- of tuinbouw willen werken, zijn de
mogelijkheden groot. Als er geen huisves-
tingsbezwaren en klimatologische moei
lijkheden waren, zou men van een onbe-
ADVERTENTIE
ZENITH - ETERNA - BUREN
Originele Zwitserse fabrieksmerken
UURWERKEN
GROTE HOUTSTRAAT 86, HAARLEM
68 jaar speciaalzaak
Dezer dagen werd gemeld dat burge
meester en wethouders van Delft er in ge
slaagd waren bij plaatselijke industriëlen
leningen voor de woningbouw te sluiten
tot een totaalbedrag van twee millioen
gulden. Zij hebben nu aan de gemeente
raad meegedeeld, dat zij het aantal le
ningen hebben kunnen uitbreiden, waar
door het totaal tot een bedrag van drie
millioen gulden is gestegen. De voorgeno
men woningbouw in de Voordijkshoornse
en de Bieslandse Bovenpolder te Delft is
hierdoor verzekerd.
perkte plaatsingsmogelijkheid kunnen spre
ken.
Grote steun ondervinden de emigranten
van de Settlement Service, welker ambte
naren niet volstaan met papieren adviezen,
maar de moeilijkheden en de kansen met
de emigranten bespreken en met hen er op
uit trekken. De Nederlanders zijn gaarne
geziene gasten, voor wie men bereid is zich
veel moeite te getroosten.
Deze Settlement Service treedt boven
dien op bij het bepalen van prijzen van te
koop zijnde bedrijven. Zij remt een even
tuele onbeheerstheitd bij het nemen van
beslissingen. Het gaat er niet slechts om,
dat de emigrant ergens terecht komt, hij
moet goed terecht komen.
Hard werken en
alles aanpakken
Mr. Haveman gaf emigranten de raad, te
tonen wat zij waard zijn, in het begin elk
werk aan te pakken dat zij krijgen kunnen,
eerlijk te zijn bij het verstrekken van ge
gevens en voorbereid te zijn op een paar
jaar zeer hard werken en sober leven. Van
groot belang is het, dat emigranten de
Engelse taal machtig zijn.
Als voorbeeld van een Nederlander, die
in Canada geslaagd is, noemde mr. Have
man de politieagent Van den Born uit
Leeuwarden, die als boerenarbeider met
vrouw en kind naar Canada vertrok. Hij
werd geplaatst bij een landbouwbedrijf in
Frazer Valley. Het bezwaar dat hij het
werk niet kende, wist hij door flink aan te
pakken, te overwinnen. Hij verdiende 75
dollar per maand.
Zijn vrouw ging uit strijken voor 70 dol
lar-cents per uur. Van haar verdienste
leefde het gezin; de 75 dollar werd opzij
gelegd. Toen Van den Born werd ontslagen,
ging hij naar een zagerij, waar hij 200 dol
lar per maand verdiende. Deze 200 dollar
konden opzij worden gelegd. Later nam zijn
eerste baas hem weer in dienst voor 200
dollar. Toen kocht hij land en samen met
zijn vrouw bouwde hij een huis op dit
land. Zij vroegen twee maanden verlof om
het huis onder de kap te krijgen. Zo kwa
men zij voor 2500 dollar in het bezit van
een eigen huis. Nu houden zij kippen en
langzaam maar zeker krijgt Van den Born
vaste grond onder de voeten. Zo bouwen
Nederlanders een goodwill op.
Chauffeur overleden
Een stoomtrein uit Nijmegen is Donder
dagavond op een onbewaakte overweg bij
Oss in botsing gekomen met een met eieren
beladen vrachtauto. De auto werd 250 me
ter meegesleurd en geheel vernield. De
35-jarige eigenaar-bestuurder A. Jansen
uit Oss werd zwaar gewond naar een zie
kenhuis gebracht, waar hij later is over
leden. De locomotief werd zodanig bescha
digd, dat een andere locomotief moest
worden gerequireerd om de trein naar
's-Hertogenbosch te brengen.
In de Haagse Houtrusthallen heeft bur
gemeester Schokking heden de 69ste Da
mesbeurs geopend, waar de huisvrouw met
de allernieuwste snufjes op huishoudelijk
gebied kan kennis maken.
Een inwoner van Afferden die een gra-
naatkop had gevonden kon, ondanks her
haalde waarschuwingen, zijn nieuwsgierig
heid niet bedwingen en probeerde het pro
jectiel te demonteren. Er volgde een he
vige ontploffing. De man werd zeer ernstig
gewond en zal een hand en een oog moe
ten missen.
Ongeveer vijfendertig manschappen van
het regiment zware luchtdoelartillerie
Ypenburg, dat is ondergebracht in de Haar
lemse Koudenhornkazerne, hebben de afge
lopen drie weken een goed deel van hun
vrije tijd opgeofferd aan de voorbereiding
van een cabaretprogramma, dat zij gister
avond met veel élan aan een stampvolle
schouwburgzaal presenteerden, als sluitstuk
van een geslaagde ouderdag. De opbrengst
zal worden afgedragen aan het comité dat
zich heeft belast met de oprichting van
een gedenkteken voor de in de tweede we
reldoorlog, in Indonesië en in Korea geval
len artilleristen.
De artisten hebben geen twijfel laten be
staan over hun mening omtrent de zegs
wijze „een goed begin is het halve werk".
Zij startten namelijk met een réveille die
feilloos weergaf hoe het er in een kazerne
bij het krieken van de dag niet toegaat. De
aanwezigen bleken daar enthousiast over
en schudden de kleinkunstenaars met een
gul applaus wakker. Zij trokken zich daar
op ijlings terug achter de coulissen en
vaardigden een tweetal conférenciers af
dat, de plankenkoorts nauwelijks meester,
de aandacht vroeg voor een miniauur
dansorkest dat onder de naam „Lua stars"
sprankelende melodieën van dichtbij en
veraf ten gehore bracht. Wie al gemeend
mocht hebben dat deze cabaretavond alleen
door soldaten werd verzorgd, kon tot de
aangename ontdekking komen dat zij niet
goed waren ingelicht, want daar kwam
plotseling de verrassende mededeling dat
een charmante jongedame haar vocale
kwaliteiten in dienst van „Ypenburg" had
gesteld. Zij zong een Amerikaans liedje
waarin op hoge toon beweerd werd dat het
tijd was om goeie dag te zeggen. Noch de
artisten, noch de aanwezigen lieten zich
echter iets aan deze boude opmerking ge
legen liggen: men speelde en genoot ge
woon verder.
Dat de Ypenburgers in de kazerne met
de fijne kneepjes van het toneelspel ver
trouwd waren geraakt, viel af te leiden uit
enkele geestige schetsjes die met voldoen
de capaciteiten op de planken werden gezet
om de zaal te laten schaterlachen.
De Haarlemse goochelaar Gorgel deed
onbegrijpelijke dingen, evenals een kwieke
guitarist die een kattenserenade bracht,
waarbij men een heuse kater voor het voet
licht waande.
Kortom de mannen van „Ypenburg"
hebben een programma gebracht dat klonk
als een klok en zeker geen der aanwezigen
heeft teleurgesteld.
Tot afgevaardigde der Generale Synode
van de Nederlands Hervormde Kerk is
door de Classis Haarlem benoemd de heer
J. C. Aschoff, ouderling-kerkvoogd te
Santpoort.
ADVERTENTIE
Ach, ach...., wat was die arme Krulletje moe!
Diep in de nacht rende hij maar voort, altijd voort. Hij had pijn in z'n pootjes van
moeheid en z'n rode tongetje hing uit z'n bekje, hij hijgde verschrikkelijk.... Maar
hij v>ist van geen rusten.
En eindelijk.daar was hij weer bij Speelgoedstad! Met z'n laatste krachten rende
hij de poort in en toen liep hij weer in de bekende straten. Met z'n neus op de grond
vond hij de goede weg naar Tripjes huis. Straat in, straat uit, telkens weer een hoek
om, holde hij door.
En toen stond hij bij 't huis, eindelijk! Maar moe, dat hij was.... Hij strompelde de
stoep op en keek naar boven.
„Woef!", blafte hij.
Maar de deur bleef dicht en alles was stil en duister.
„Zeg, hoe heb ik het nouMoet ik hier nog lang in de kou op de stoep zitten?",
jankte Krulletje verontwaardigd. „Woef!!"
Het bleef stil. Iedereen sliep.
„Euweuweuuuuuuü"jankte Krulletje.
In het gebouw van het kantongerecht te Haarlem zijn mr. Th. F. Raedt. kantonrechter
(rechts), en mr. C. M. J. de Jongh, griffier (midden), gehuldigd ter gelegenheid van
het feit, dat zij vijfentwintig jaar bij de rechterlijke macht werkzaam zijn. Mr. F. J.
Gerritsen, kantonrechter (links), bood de jubilarissen, namens allen die in het gebouw
van het kantongerecht werkzaam zijn, een boekwerk aan.
In het gebouw van de Amerikaanse Voor
lichtingsdienst te 's-Gravenhage vertelde de
jonge, te Haarlem geboren, componist en
dirigent Jurriaan Andriessen gisteravond
iets over zijn belevenissen in de nieuwe
wereld. Jurriaan Andriessen heeft twee
jaar in de Verenigde Staten doorgebracht,
waar hij geruime tijd heeft gestudeerd aan
het „Berkshire Music Centre" in Tangle
wood bij Boston, een openluchtschool, die
op initiatief van de onlangs overleden diri
gent Serge Koussevitzky werd gebouwd om
jonge Amerikaanse toonkunstenaars een
algemene muzikale vorming tê geven. De
school, die een concertzaal heeft voor 6000
bezoekers, is omringd door een groot gazon,
dat aan 100.000 personen plaats biedt. Als
er concerten worden gegeven is de muziek
op vijf mijl afstand te horen. Voorts is er
een theater en een hal voor kamermuziek.
Een groot zwembad ontbreekt evenmin.
Elk jaar wordt deze instelling door on
geveer 450 leerlingen bezocht, die zich in
de muziek verdiepen en het samenspel met
grote meesters beoefenen. Er zijn vijf af
delingen, namelijk voor groot orkest, voor
kamermuziek, voor directie, voor opera en
tenslotte een „finishing school" voor rijke
jonge meisjes. In Tanglewood worden ook
festivals gehouden, waarbij het symphonie
orkest uit Boston zich laat horen.
Jurriaan Andriessen achtte Amerika een
gunstiger klimaat voor het muziekonder
wijs te hebben dan Nederland, omdat daar
op de scholen veel meer aan muziek wordt
gedaan dan hier te lande. Men is er veel
meer actief met de muizek bezig dan in
Nederland.
Op een desbetreffende vraag verklaarde
hij thans bezig te zijn met het schrijven
van een opera. Hij was hier reeds mee be
gonnen in de Verenigde Staten. Daar deze
opera in Italië speelt, wil hij binnenkort
naar dit land toegaan om materiaal voor
zijn werk te verzamelen.
Met ingang van 1 October zullen de
nieuwsberichten om 18 uur voortaan over
beide zenders worden uitgezonden. Het
weeroverzicht van De Bilt komt in het
programma van N.C.R.V. en K.R.O. na het
korte nieuws van 20 uur. De N.C.R.V. is
van mening dat het radioprogramma tussen
18 en 20 uur overladen is met het gespro
ken woord. Deze omroepvereniging wil nu
in deze uren meer muziek geven.
In het tekort aan aardige kleuterliedjes
op de gramofoonplaat wil de N.C.R.V.
voorzien door eigen opnamen, te doen uit
voeren door Lenie Delsen, Henk Dorel,
Dora Schrama en anderen.
In het winterprogramma wordt een serie
van negentien uitzendingen opgenomen
waarin een volledig overzicht zal worden
gegeven van de sonates van Paul Hinde-
mith. Ook in het komende seizoen zal de
N.C.R.V. de Maandagavonden reserveren
voor uitzendingen van luisterspelen. Er
komen een romantisch spel over de brand
van Amsterdam in 1429, een driedelig luis
terspel over Rembrandt, een nieuwe serie
Hildebrandt-miniaturen, een bewerking
van enkele Nederlandse romans en ver
scheidene ontspannings-luisterspelen. Op
elke N.C.R.V.-uitzending zal een nieuw
programma „Onder de hoogtezon" de zie
ken verpozen met muziek.
Het vorig winterseizoen werd de weke
lijkse ster-avond geleidelijk veroverd door
de Haak-in-actie. Thans ligt het niet in de
bedoeling op een zo grootscheepse wijze de
microfoon in te schakelen voor een mens
lievend doel. Aan het denkbeeld om beroe
pen en bedrijven als basis te nemen voor
een gevarieerd programma zal worden
vastgehouden. Een nieuwe wedstrijd voor
bezoekers van de ster-avonden heeft tot
titel „Zeg weet jij het?"
De kwestie tussen de meisjes, die werk
zaam zijn in het bedrijf van Hin in IJmui-
den en haar directie is nog steeds niet ten
einde. De dames hebben een beroep ge
daan op hun vakbond het N.V.V. en een
dezer dagen zijn er in een oriënteringsver
gadering besprekingen met de dames ge
houden. Het N.V.V. zal de zaak onderzoe
ken en zowel meisjes als directie over het
urgente probleem horen.
Paardensport
De belangrijkste kortebaandraverij van de
bollenstreek, de Lisser kermis-course, heeft
gisteren een verrassing gebracht met de
overwinning van de outsider Over Again, die
in de finale de favoriet Miss A overtuigend
klopte. Die verrassing werd gevolgd door een
tweede: de lage uitbetaling, die de toto voor
de winnaar gaf. Inplaats van de te verwach
ten vijfentwintig a dertig gulden uit de
eerste omloop, kwam er slechts f7,30, zodat
men lastig aan de indruk kon ontkomen, dat
één of meer insiders de bepaling van een
tientje per paard en per weddenschap had
den overtreden en hun hoop met zwaar geld
hadden gesteund.
Desondanks heeft deze kortebaan-draverij
op het knusse grasbaantje naast de kermis
de duizenden toeschouwers een middag van
aardige sport geleverd. Niet in alle ritten
was overigens spanning, want het kwam zo
uit, dat de sterken tegen de zwakken lootten
en bovendien waren er vele galoppades, die
met uitschakeling gestraft moesten worden.
Voorts hadden van de 32 ingeschreven paar
den er vele verstek laten gaan hieronder
was ook onze favoriet O Nelly Zora, die
kreupel op stal stond zodat er slechts 18
paarden het om de 'zeer hoge prijzen kwamen
uitvechten.
Na de eerste ronde bleven over: Nanda O,
Lycurgus, O Marijke, Miss A, Over Again,
Monte Carlo D, Nuni Brewer. George Wilkes
en Leo Axkit, die vrij lootte. De tweede
omloop bracht geen verrassingen, want ge
heel volgens de verwachting bleven Leo
Axkit, Over Again, Nanda O. Miss A en
Nuni Brewer voor de derde omloop over. Leo
Axkit sprong vervolgens tweemaal aan start
weg, zodat Over Again het cadeau kreeg.
Miss A, die het zware baantje wel zinde, gaf
Nanda O geen schijn van kans en Nuni Bre
wer lootte vrij.
Wat de ritten tot dusver mogelijk aan
spanning waren tekort gekomen, werd in de
beslissende omloop ruimschoots goedgemaakt.
Over Again had weinig moeite met Nuni
Brewer, maar tegen Miss A ging het minder
makkelijk. De eerste rit was voor Van Leeu-
wens merrie, omdat Over Again aan de start
wegspatte. Maar toen pakte Marten Vergay
het beter aan. Haarscherp startend klopte
hij in de tweede rit Miss A overtuigend. De
kamprit die toen volgde, bracht iedereen
op de voeten. Alles gevend liep de snelle
Miss A de twintig meter voorgift meter voor
meter in en vrijwel gelijk stormden de
paarden op de finish af. Maar Over Again
had nog iets in reserve en won onder don
derend gejuich van het enthousiaste publiek.
In de strijd om de tweede prijs tussen Nuni
Brewer en Miss A bleek, dat de laatste in
de voorgaande ritten teveel van haar krach
ten had gevergd, want het donkere sehim-
meltje, bekwaam gestuurd door Ten Hagen,
won zonder veel moeite. Leo Axkit en Nanda
O deelden de vierde prijs.
De toto betaalde:
Eerste omloop, winnend f 7,30, plaats f 2,40,
f 4,40 en f 1,80.
Tweede omloop, winnend f 5,50, plaats
f 1.80, f2,60 en f-1,80.
Derde omloop, winnend f 3,90, plaats f 1,30
en f 1,50.
Ringrijdcn
De in de morgenuren gehouden ringrijderij
in de Veldhorststraat, waaraan door 15
deelnemers werd deelgenomen, gaf de vol
gende uitslag:
Ringsteken: le prijs M. Langeveld en J.
Ruigrok; 2e prijs J. Wassenaar en Gré Holt;
3e prijs C. v. d. Vlugt en L. v. d. Vlugt.
Versiering: le prijs J. Rotteveel M.z.; 2e
prijs J. Rotteveel P.z.; 3e prijs C. van der
Vlugt.
Inleiding tot het toneel door Manuel
van Loggem (Pallas-reeks nr. 2
Born NV. te Assen).
De pas tot leraar in de psychologie aan
de Academie 'voor Dramatische Kunst te
Amsterdam benoemde letterkundige Manuel
van Loggem heeft een eenvoudige, doch
daardoor juist zeer welkome inleiding tot
het toneel geschreven, die een brede lezers
kring verdient. Het belangrijkste onderdeel
hiervan wordt gevormd door de beschou
wingen over het stuk. die door de schrijver
eerder ontwikkeld zijn op een symposium
van het Nederlands Toneelverbond, welke
rede in een der afleveringen van het tijd
schrift De Gids in druk is verschenen. Hij
maakt daarin het fundamentele onderscheid
tussen handeling (innerlijke spanning) en
actie, dat is hetgeen zich daadwerkelijk op
de planken afspeelt. Dit heeft belangrijke
consequenties, die door Van Lpggem even
beknopt als helder worden aangetoond en
uitgewerkt. Overigens zou het zin hebben
eens nader uit te zoeken of de termen niet
beter omgewisseld kunnen worden, aange
zien men in het spraakgebruik immers
spreekt van handelen (of handelend optre
den) als tegenstelling tot bij voorbeeld den
ken. Het gaat er maar om verwarring te
voorkomen. De practijk zal het moeten
leren, want het woordenboek geeft geen uit
komst. Het belangrijkste is in ieder geval dat
het onderscheid wordt geformuleerd en in
het oog gehouden. De beste oplossing is mis
schien om te spreken van innerlijke en
uiterlijke handeling (of actie).
Dankbaar moet men zijn voor Van Log-
gem's pleidooi voor een poëtisch taalgebruik
in het drama, dat hij ten eerste prefereert
omdat hij (terecht) van mening is dat het
Hollandse toneel slechts hierdoor kan wor
den gered van een noodlottige realistische
traditie. Verder gebruikt hij het logische
argument dat de dichtvorm een grotere
spankracht heeft door de verrassende wer
king van de beeldspraak, door taalmuziek
en dwingend rhythme. Het is dus, zo luidt
zijn conclusie, een kwestie van noodzakelijke
economie een taal te bezigen die schoonheid
in de hoogste concentratie levert: het vers.
Het argument echter dat het rijm kan ont
breken omdat voor de moderne toeschouwer
een goede psychologische opbouw der dra
matische karakters daardoor in gevaar komt,
lijkt mij hoeveel ik ook voel voor het
vrije vers tamelijk gezocht. Ter „verster
king" van zijn betoog zegt de schrijver dan
letterlijk: „Door de ontwikkeling van het
moderne drama is de nadruk komen te
liggen op een psychologische beschrijving
der figuren, méér dan op het verhaal". Als
Van Loggem dit met ingenomenheid consta
teert, dan zou ik dat moeten betreuren.
Helaas immers begint men meer en meer tot
schade van de populariteit van het toneel de
kunst om een verhaal goed te vertellen te
verleren
Het boek bevat verder zeer interessante
en voor de leek of amateur instructieve
hoofdstukken over het spel (onder meer als
magie en als middel tot bevrijding) en over
de eigenaardigheden van lyrische en type
rende acteurs een beter onderscheid dunkt
me dan het door Ferd. Sterneberg gemaakte
tussen Dionysische en Apollinische. Bij de
toelichting op de steeds belangrijker worden
de functie van de regisseur heb ik de vast
stelling gemist, dat deze hoe groot zijn
macht ook mag zijn nooit méér uit een
stuk kan halen dan er in zit. Dit tot troost
van teleurgestelde dramaturgen.
Het is te hopen dat dit nuttige boekje vele
lezers vindt en ik zal mij dan ook zeker niet
in détailcritiek begeven, al moet ik wel de
veel gemaakte fout signaleren die ook hier
wordt gemaakt, namelijk de spelling van
de naam Heijermans als Heyermans. Wel
moet nog gezegd worden dat Van Loggem
het begrip „mimiek" in de te beperkte zin
gebruikt van alleen maar gelaatsmimiek.
Het ware zeer nuttig geweest de aandacht
te vestigen op het verschil tussen mimiek
en plastiek als respectievelijk subjectieve en
objectieve beweging of plaatsbepaling. Het
slot van deze inleidende studie is een uiter
aard schromelijk onvolledige en zeer opper
vlakkige behandeling van de voornaamste
toneelschrijvers in de loop der eeuwen.
Waarom bij voorbeeld wel een afzonderlijke
paragraaf voor Büchner en niet voor Piran
dello. wiens invloed (vooral in Frankrijk)
veel groter is en nog steeds wordt gevoeld?
Maar natuurlijk laat zich hier persoonlijke
voorkeur gelden en daar is bij een derge
lijke principiële beschouwing weinig tegen.
Als introductie tot de hedendaagse stro
mingen is dit aanbevelenswaardige werkje
zeker geslaagd.
DAVID KONING
Schaken
Tot de schaakmeesters, die uitgenodigd
zijn voor het jaarlijks tournooi te Hastings,
dat op 27 December begint, behoren Popel
(Frankrijk), Gligoric (Yoegoslavië),
Schmidt (Duitsland), mejuffrouw Keiler
(Duitsland) en onze landgenoten mevrouw
Heemskerk en Donner.
Dr. Max Euwe, die eveneens een uitno
diging had ontvangen, moest bedanken we
gens een eerder gedane toezegging om
deel te nemen aan een wedstrijd te Go
thenburg.
De Praestant. Op het in Augustus te
Tongerlo gehouden internationale orgelcon
gres zijn er stemmen opgegaan om het con
tact tussen organisaten, orgelbouwers en or
gelkenners te bestendigen. Als gevolg hier
van zal er binnenkort een driemaandelijks
tijdschrift verschijnen, waarvan de redactie
wordt gevoerd door Flor Peeters uit Meche-
len, kanunnik T. Timmermans uit Tongerlo,
Piet Visser uit Amsterdam en Luc Jagenau
uit Antwerpen. In de redactieraad heeft on
dermeer de Haarlemse organist Albert de
Klerk zitting genomen. Het tijdschrift draagt
tot titel „De praestant".
21)
„O, tjèKent staakte voor enkele
minuten zijn genoeglijk gebabbel. Toen hij
weer sprak, had zijn stem een ongewone
ernstige ondertoon. „Mary, ik zou het op
prijs stellen, wanneer ik vanavond met je
naar die partij kon. Ik heb een bepaalde
reden voor die wens, die ik je niet nader
kan uitleggen. Ik hoop, dat je vertrouwen
in me stelt".
Mary wist eerst niet goed, wat ze hier
van denken moest. Ze kon zich geen rede
lijk argument voorstellen, waarom Kent nu
juist deze avond naar Brooke zou willen
gaan, maar ze bedacht zich, dat ze zelfs
over zichzelf niet zeker was, laat staan dus
over de motieven en gevoelens van ande
ren.
„Dat is natuurlijk wel in orde te bren
gen", antwoordde zij vaag, en haar met
gezel vrolijkte meteen zichtbaar op.
Ruim een uur later zag Mary de ver
baasde blik van Jeremy, toen zij met Kent
binnen kwam.
„Stil maar", voorkwam ze zijn verwon
derde vraag. „Ik was zelf heus niet van
plan te komen, maar mijnheer Kent stelde
er prijs op, met mij dit avondje mee te
maken".
„Ik ben hier in Londen nog nooit op
zo'n gelegenheid geweest", verontschuldig
de haar partner zich. „Ik heb een vrij saai
leven buiten, en ik vind het geweldig eens
zoiets mee te maken". Met een stralende
lach liet hij zijn blikken over het gezel
schap en de entourage gaan, terwijl ook
Mary rondblikte en een paar gasten her
kende, die zij de eerste avond de avond
waarop Marshall vermoord werd hier
had gezien. „Dit zijn natuurlijk allemaal
mensen uit de hoogste kringen?", vroeg
Kent belangstellend.
Jeremy lachte luid, bijna te hard.
„Niet bepaald, lang niet zelfs. Er zijn er
bij, die tot een soort verlopen adel horen,
anderen hebben wel eens contact gehad
met belangrijke kringen, maar er zijn er
ook, die nu en dan eens een tijdje op
staatskosten in een heel klein kamertje
hebben gewoond zonder een neus buiten
de deur te steken. Och, ik houd er van
om in een gemengd gezelschap te verke
ren".
Dit uiteenlopende gezelschap verbaasde
Kent. Toen hij er die avond meer mee te
maken kreeg, en ontdekte dat het eigenlijk
veel te vol was om bijvoorbeeld goed te
kunnen dansen, slaakte hij de verzuchting,
niet te kunnen begrijpen waarom zoveel
van zo verschillende mensen elkaar nu
beslist deze avond wilden ontmoeten.
„O, dat kan ik je wel vertellen", ver
klaarde Mary luchtig. „Zij komen hier alle
maal omdat ze iets voor niets kunnen krij
gen. Veel te drinken, een dansje, een sou
per, en misschien een lening van hun gast
heer".
Jeremy Brooke, die ongemerkt dicht bij
hen was gekomen, beaamde dit tot hun
schrik op bittere toon. „Maar er is nog een
reden", zo vervolgde hij zijn bevestiging,
„waarom ze hier vanavond allemaal ge
komen zijn. Er werd hier een moord ge
pleegd. Op de beste vriend die ik had.
Ze vinden het mooi om in hetzelfde huis
te zijn en feest te vieren, waarin iemand
vermoord werd. Nu ik uw vragen beant
woord heb, wilt u mijn vragen wel beant
woorden, is het niet? Ik heb het gevoel",
richtte Jeremy zich rechtstreeks tot Kent,
„dat u met een bepaald doel gekomen bent.
Wat was uw bedoeling?"
Kent keek Jeremy recht aan.
„Dat wil ik graag vertellen. Ik zag een
foto van u tezamen met Mary in een krant.
Ik ken haar sinds zij een klein meisje was.
Haar lot gaat me ter harte en haar ouders
vroegen mij, op haar te letten, toen ik,
nadat ook zij die foto gezien hadden, naar
Londen kwam. Ik interesseerde mij voor
deze omgeving, omdat ik me verplicht voel,
er op te letten, dat ze niet in verkeerde
kringen terecht komt".
„Zeer juist", antwoordde Jeremy rustig
en zonder nadruk. „Ik kan u overigens ver
zekeren, dat ze in mijn omgeving volkomen
veilig is".
„Daar ben ik werkelijk blij om".
Even was het stil, maar die stilte werd
verstoord door het open gaan van de deur
naar de gang, waar zij juist voor stonden.
Brannigan, in avondkleding, trad binnen.
„Het spijt me, maar ik heb mezelf geïn
viteerd. Bezwaar?", richtte hij zich tot
Jeremy.
„Het doet me werkelijk een enorm ge
noegen, u hier te mogen begroeten", ver
zekerde Brooke. „Mag ik u iets aanbieden?"
„Accoord. Wanneer ik niet in dienst ben,
sla ik dat nooit af."
Jeremy stelde Miles Kent aan de detec
tive voor, maar voordat zij iets van een
gesprek hadden kunnen beginnen, haalde
Mary Kent weg voor een tango. Brannigan
keek het stel nadenkend na.
„Ik vraag me af, hoe hij hier zo verzeild
is geraakt", merkte hij terloops op tegen
Jeremy.
„O, als vriend van Mary, van haar ouders
meer, om op haar te passen".
„Zou het?" Brannigan veranderde ineens
van koers. „U zult zich overigens wel af
vragen, hoe ikzelf hier zo verzeild raak?"
„Tja, ik heb het me wel even afge
vraagd".
Zonder zelf een antwoord op die vraag
te geven, mengde Brannigan zich onder het
gezelschap waarvan velen telkens als hij
in de buurt kwam een dringende behoefte
toonden om ergens anders te zijn, de ene
keer onder het motief dat zij de frisse lucht
wilden opzoeken, de andere keer dat lij
eindelijk eens rustig aan de bar wilden
zitten.
Brannigan liep langs de vestibule toen
daar juist iemand in zijn jas geholpen werd.
„Nu al weg?", vroeg hij verwonderd.
„Ik heb een afspraak over een half uur",
antwoordde Drew bedremmeld.
Brannigan raadpleegde zijn horloge en
nam afscheid van Brooke.
Op dat moment kwam de butler toelopen
en vertelde geagiteerd: „Hoofdinspecteur
Brannigan wordt dringend aan te telefoon
geroepen. Ik moest vooral zeggen, dat het
dringend was".
Jeremy bracht Brannigan naar de zit
kamer en sloot de deur zorgvuldig.
„Ja, Brannigan. „Wat is er?"
„O, hier Taske. Ik heb je iets belangrijks
te vertellen. Waar kan ik je ergens ont
moeten? Een rustige plaats alsjeblieft."
„Kom naar de ingang van de Centraal
Line bij Notting Hill. Zorg er voor, dat je
niet gevolgd wordt. Ik zie je daar over
tien minuten."
Er waren vele gasten, die met vreugde
Brannigan met spoed zagen vertrekken.
Brannigan zelf voelde ook iets van vreug
de. Hij had het gevoel, dat hij nu een heel
eind zou opschieten in deze zaak. Hij kende
Taske en wist, dat diens telefoontje een
belangrijke mededeling zou inluiden.
HOOFDSTUK X.
Brannigan bracht Taske, nadat zij el
kaar gevonden hadden, naar zijn flat.
Nadat ze zich rustig hadden geïnstalleerd,
de gordijnen waren gesloten en de huis
knecht was weggestuurd, wierp Brannigan
een vragende blik naar zijn vriend.
„Ik wou je vanavond iets vertellen van
lang geleden. Over een ongeluk met een
bootje op het Ontario-meer op de grens
van Canada en de Verenigde Staten, vijf
en dertig jaar geleden", begon Taske zijn
verhaal, terwijl hij een sigaret rolde.
„Het zal niet de eerste affaire zijn, die
pas veel later opgehelderd wordt", viel
Brannigan hem in de rede.
„Inderdaad, maar dit is toch wel uit
zonderlijk lang. Burgess was vijf en dertig
jaar geleden een jongeman, die niet lang
tevoren uit Engeland was gekomen. Het
was een „Streber", die niet van financiële
gaven ontbloot was. Maar hij maakte een
„valse start" door ruzie met zijn compag
non te krijgen, een andere jonge Engels
man, die Garrett heette, Robert Bolton
Gaz-rett
„De uitvinder van het Garrett-proces?",
vroeg Brannigan opgewonden.
„Dat is 'm. Garrett was iets ouder dan
Burgess en zo slim als de duivel. Hij in
troduceerde namelijk in Amerika dat nieu
we procédé voor staalfabricage, maar
hoofdzakelijk door onenigheid met Burgess
kwam er van practische verwezenlijking
niet veel terecht. Zij gingen met vacantie
naar het Ontario meer uit te rusten en
daarna fris opnieuw te beginnen. Maar hun
samenwerking werd tijdens die vacantie
afgebroken. Garrett verdronk namelijk.
(Wordt vervolgd
