In Noordholland wordt
„opbouw" voorbereid
Kunst en Kitsch
Grondwet voor Libye
Nieuwe theorie over
broodvergiftiging
Witte lupine zou gifstof leveren
Tentoonstelling van hedendaagse kunst
in museum „Het Prinsenhof" te Delft
Lisse
Hillegom
Haarlem m erm eer
Bennebroek
Heemstede
Zandvoort
Bloemendaal
Bijzonderheden over het nuttige werk van
deze organisatie in andere provincies
Te Santpoort is gebrek
aan verplegenden
Boksen
Over gewoon mooi
en lelijk duur
Humanistisch Verbond
Lezing over Kay Munk
Erebegraafplaats nadert
voltooiing
C.J.M.V. bestaat 65 jaar
Ledenvergadering B.R.B.
Causerie over
Rijksmuseum
ZATERDAG 20 OCTOBER 1951
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
10
Thans bestaan in alle provincies, alleen
Noordholland uitgezonderd, „Opbouw"-
organisaties. Maar nu wordt ook de oprich
ting in Noordholland voorbereid.
Drente was de eerste provincie die, op
initiatief van de vroegere Commissaris der
Koningin, mr. dr. R. H. baron de Vos van
Steenwijk, een „Opbouw" stichtte; daarna
kwam Gelderland in 1939, waarna de an
dere provincies na de bevrijding gevolgd
zijn. Er is nu ook een landelijke organisatie
van „Opbouw"-stichtingen.
Wij geven hierbij een korte uiteenzetting
van het doel en de werking van de ,.Op
bouw" in Drente, omdat daaruit blijkt
welk nut deze stichtingen kunnen afwer
pen. In het bijzonder voor de kleinere ge
meenten en de plattelandsgebieden.
Voorzitter van het dagelijks en het alge
meen bestuur is de Commissaris der Ko
ningin, terwijl het college van Gedeputeer
de Staten en van de provinciale afdeling
van de Vereniging van Nederlandse ge
meenten er eveneens in vertegenwoordigd
zijn. In overwegende mate hebben echter
representanten van het kerkelijk en parti
culier initiatief in het bestuur en in de tal
rijke provinciale en plaatselijke commissies
zitting. „Opbouw-Drente" is zo lezen wij
in een van haar publicaties aan de ene
kant zeer bepaald geen overheids- of amb
telijk orgaan, maar aan de andere kant
evenmin een particuliere vereniging of
stichting, die zich op het vlak beweegt als
de zo talrijke kerkelijke en particuliere
verenigingen. Veeleer is zij een semi-offi-
cieel orgaan, waarin de overheid èn het
kerkelijk en particulier initiatief in zijn
geestelijke verscheidenheid participeren en
op geheel eigen wijze bepaalde sociale en
sociaal-culturele doeleinden nastreven.
Als niet-overheids- of ambtelijk orgaan
is de Opbouw-Drente niet gebonden aan
strakke en scherp omlijnde wettelijke be
palingen en voorschriften, maar in staat te
reageren op de telkenmale wisselende be
hoeften en noden van de maatschappij en
bij machte die voorzieningen op sociaal en
sociaal-cultureel gebied te treffen, waar
aan het maatschappelijk leven behoefte
heeft.
In overeenstemming met haar structuur
zijn de functies van de Opbouw hoofdzake
lijk van stimulerende, adviserende en be
middelende aard, terwijl zij tevens als cen
trum van research en van samenspreking
tussen de onderscheidene kerkelijke en par
ticuliere instanties fungeert.
Verder wordt nog opgemerkt: De taak
van „Opbouw" is veeleer een indirecte dan
een directe, zij bestaat meer in het schep
pen van gunstige voorwaarden voor de ont
plooiing van het kerkelijk en particulier
initiatief, dan iti het zelf uitvoeren.
In de statuten staat dat de „Opbouw-
Drente" alleen bepaalde materiële taken
ter hand mag nemen wanneer geen andere
organen daarvoor aangewezen zijn. Boven
dien zal zij het nog alleen slechts doen
wanneer overheid en/of het kerkelijk en
particulier initiatief dat gezamenlijk wen
selijk achten. De zelfwerkzaamheid der
burgerij wordt zoveel mogelijk bevorderd.
Grote gemeenten hebben in veel geval
len de beschikking over specialistische ken
nis en technische hulpmiddelen. Ook het
platteland moet daarin delen. Aan de „Op
bouw" is daarom een kleine staf van spe
cialisten op sociaal en sociaal-cultureel ge
bied meermalen van verschillende gods
dienstige overtuiging verbonden, die be
reid zijn hun diensten ter beschikking te
stellen.
Er werd een enquête ingesteld naar het
kleuteronderwijs. Geconstateerd werd: dik
wijls volstrekt onverantwoorde lokaliteiten
wat de hygiëne betreft.onvoldoende scholing
der leerkrachten en gebrek aan leermidde
len. Het gevolg was dat vele verbeteringen
konden worden ingevoerd. „Opbouw" open
de een cursus voor opleiding van leerkrach
ten. Ook werd een inspectrice over de ge
subsidieerde scholen aangesteld.
Toen door het departement van Onder
wijs in 1949 in het gehele land een onder
zoek werd ingesteld naar het kleuteronder
wijs bleek dat in Drente 58.5 van de
kleuterscholen aan alle eisen voldeden. In
Utrecht was dit slechts 10 In Limburg
Provinciale ziekenhuizen
Gedeputeerde Staten van Noordholland
hebben de Provinciale Staten de begroting
voor het jaar 1952 van het Provinciaal Zie
kenhuis nabij Santpoort aangeboden. De
exploitatiebegroting sluit met een bedrag
van 3.177.166 (vorig jaar 2.784.272) en de
begroting van buitengewone ontvangsten
en uitgaven met een bedrag van 5000.
Ter toelichting wordt meegedeeld, dat
het totaal aantal te verplegen patiënten
voor het jaar 1952 geraamd wordt op 1500,
hetgeen een volledige bezetting van de be
schikbare plaatsruimte in het ziekenhuis
betekent. In hoeverre het mogelijk zal zijn
een volledige bezetting te verkrijgen en te
handhaven zal echter in grote mate afhan
kelijk zijn van het al of niet slagen van de
voortdurende pogingen om een voldoend
aantal verplegenden aan te werven. De
mutatie onder, het verplegend personeel is
namelijk van die aard, dat rekening ge
houden moet worden met de mogelijkheid
dat de opname van patiënten hierdoor zou
moeten worden afgeremd. De verhoogde
tarieven van de verpleeggelden en het
grotere aantal geraamde patiënten zijn oor
zaak dat de ontvangsten uit dien hoofde
aanmerkelijk hoger liggen dan voor het
jaar 1951 is geraamd. De kostende prijs der
verpleging voor de derde klasse B wordt
voor het jaar 1952 berekend op 5.04 per
patiënt per dag of 1.839 per jaar. Over
1950 bedroeg deze 4.75 per dag of
1.733,79 per jaar. Voor de eerste en
tweede klasse wordt een gemiddelde kost
prijs geraamd van 5,87 per dag. Door deze
kostprijzen zal het nodig zijn de bestaande
verpleeggelden te herzien.
De exploitatiebegroting van het zieken
huis te Medemblik sluit met een bedrag
van 702.187 en die van het ziekenhuis te
Bakkum met een bedrag van 1.694.376.
Het aantal patiënten te Medemblik is
wederom op 363 (maximum) geraamd en
te Bakkum op 960. De te verwachten ont
vangsten aan verpleeggelden voor beide
ziekenhuizen zullen hoger moeten worden
geraamd dan voor het jaar 1951.
De begroting van baten en lasten van
het pensioenfonds der Provinciale zieken
huizen van Noordholland sluit met een be
drag van 332.900.
bleek 55.3 °/o van de leerkrachten geen gel
dige t.b.c.-verklaring te hebben, in Gelder
land 55.2 Daarentegen was dat in Dren
te slechts 2.8 In Drente waren slechts
7.5 °/o der leerkrachten niet bevoegd, in
Zeeland 50.2 in Gelderland 40.1
Veel is ook gedaan voor jeugd- en ont
wikkelingswerk. Er is een bureau gesticht
voor Jeugdzorg en Maatschappelijk Werk.
Ook de bevordering van de huishoude
lijke vorming van vrouwen en meisjes had
alle aandacht, waarbij in het bijzonder aan
dacht gewijd werd aan de fabrieksmeisjes.
Op velerlei gebied werden cursussen geor
ganiseerd, in 1949 waren er alleen reeds
156 voor huishoudelijke voorlichting met
2003 deelneemsters. „Opbouw" stelde een
psychiatrische voor- en nazorgdienst in.
In het leven werd geroepen, nadat
„Volksherstel" was opgeheven, een com
missie tot steun aan Maatschappelijk Werk.
Elk jaar wordt daarvoor in de gehele pro
vincie gecollecteerd.
Ook werd een provinciale raad voor gezins
verzorging opgericht. Er wordt voorzien in
noodgevallen ontstaan doordat de vrouw
des huizes haar taak niet kan vervullen,
terwijl ook getracht wordt wouwen die
geen voldoende scholing hebben om een
gezin te besturen, een opleiding te geven.
Ook wordt getracht huisvrouwen die daar
aan behoefte hebben, een vacantieweek te
geven. De plaatselijke comités voor vrou
welijke hulpverlening werken ook in „Op-
bouw"-verband.
Wij noemden nog lang niet alle takken
van bemoeiing. Maar deze opsomming
geeft wel een beeld van het zeer omvang
rijke werk.
De landelijke bond van Opbouw-organi-
saties stelt thans een onderzoek in naar
de gevolgen van het ouder worden van
de mensen, in het bijzonder voor de ge
meentehuishoudingen.
LONDEN. (Reuter). Het bureau van de
UNO te Londen heeft bijzonderheden be
kend gemaakt van de grondwet voor Li
bië, die van kracht zal worden als Enge
land en Frankrijk op 1 Januari 1952 het
bestuur hebben overgedragen. Engeland
bestuurt nu Tripolitanië en Cyrenaica,
Frankrijk bestuurt de Fezzan.
Het parlement van het koninkrijk Li
bië zal bestaan uit een Senaat en een
Huis van Afgevaardigden. De Koning,
Sajed Idris el Senoessi, benoemt de helft
van de 24 Senaatsleden, de arfdere 12 wor
den gekozen door drie provinciale wetge
vende raden. De leden van het Huis van
Afgevaardigden zullen door het volk wor
den gekozen: 35 leden door Tripolitanië, 15
door Cyrenaica en 5 door de Fezzan.
De Koning, die opperbeverhebber van de
strijdkrachten is, zal de president en de
rechters van het Hoge Gerechtshof benoe
men.
Buitenlanders, die tenminste tien jaar
in Libië hebben gewoond, zullen binnen
drie jaar gelegenheid krijgen de Libische
nationaliteit aan te nemen.
De grondwet verzekert de inwoners ge
lijkheid voor de wet, persoonlijke vrijheid,
vrijheid van meningsuiting, pers, vereni
ging en arbeid. Het verplichte lagere on
derwijs zal kosteloos zijn. De Islam zal de
staatsgodsdienst worden.
Libië zal twee hoofdsteden hebben: Tri
polis en Benghazi.
In de eerste week van November zal de
eerste van een feerie van 25 electrische loco
motieven voor de Nederlandse Spoorwegen
de Utrechtse werkplaatsen van Werkspoor
verlaten.
BRUSSEL, 19 Oct. (ANP). Met be
trekking tot de broodvergiftiging te Pont-
Saint-Esprit (Frankrijk) heeft een Vlaam
se veearts een geheel nieuwe theorie ont
wikkeld. Hij beweert namelijk, dat de ver
giftigingen, die zich in dit Franse dorpje
hebben voorgedaan, niet het gevolg zijn
van de aanwezigheid van moederkoren in
het brood, doch van het zaad van de witte
lupine, die in Frankrijk en vooral in de
Pyreneeën wordt gekweekt als veevoeder.
Bij het rijpen van deze witte lupine en bij
een bepaalde bodemgesteldheid doet zich
namelijk een scheikundig proces voor
waardoor cyanogeen ontstaat, dat in ver
binding met water cyaanzuur geeft. Wan
neer men dergelijke lupine met warm wa
ter bewerkt wordt cyaanzuur er onmiddel
lijk aan onttrokken en bestaat geen enkel
gevaar meer voor consumptie door dieren
of mensen. Geraakt het zaad van deze
witte lupine evenwel in het brood dan kan
dit bij de gisting cyaanzuur afscheiden.
Opgemerkt dient hierbij te worden dat
niet alle witte lupine vergiftig is en deze
in vele streken in Frankrijk onbewerkt
als veevoeder wordt gebruikt.
De Vlaamse vee-arts, die directeur is van
het abattoir te Mechelen, voegt aan deze
verklaring toe, dat hij reeds twee gevallen
van vergiftiging door witte lupine heeft
meegemaakt in zijn practijk. Omstreeks
1930 had hij gelegenheid met twee inspec
teurs van de vee-artsenijkundige dienst
van gedachten te wisselen over een geval
van vergiftiging bij dieren, die via de ha
ven van Antwerpen België waren binnen
gebracht. Talrijke dieren stierven en aan
vankelijk slaagde men er niet in de oor
zaak te ontdekken. Na een nauwkeurig
onderzoek kwam evenwel vast te staan
dat de vergiftiging te wijten was aan het
feit, dat de dieren hadden gegeten van
bonen, die gemengd waren met het zaad
van de witte lupine. Een tweede geval
maakte de arts mee in 1933. Hij kreeg toen
bezoek van een Franse molenaar, die
krachtvoer had willen samenstellen voor
zijn varkens. Hij had daartoe 1000 ton
witte lupine gekocht en die met meel ver
mengd. De vakens stierven evenwel bij
tientallen. Pas nadat hij het zaad met wa
ter had bewerkt, konden de varkens dit
zonder levensgevaar nuttigen.
De Vlaamse veearts verklaarde dat in
zijn opvatting, dat de vergiftiging te Pont-
Saint-Esprit aan witte lupine toe te schrij
ven is, vooral gesterkt te zijn door het feit,
dat de beschreven symptomen geheel over
eenkomen met die welke voor cyaanzuur
gelden. In samenwerking met een Leuvens
professor in de toxicologie verricht de arts
thans onderzoekingen met moederkoren.
Bestuur district Amsterdam
van de N.B.B, afgetreden
Op een Vrijdag te Amsterdam gehouden
buitengewone vergadering van het district
Noordholland van de Nederlandse Boks-
bond is met 336 stemmen voor en 334 stem
men tegen besloten de heer R. Krom niet
te handhaven als voorzitter en de heer J.
Cosman als bestuurslid. De overige leden
van het bestuur deelden mee, dat zij naar
aanleiding van dit besluit aftraden.
In bespreking kwam een voorstel, een
voorlopig bestuur van drie leden te benoe
men. Over de verkiezing van de heer F. J.
Thoolen liepen de meningen uiteen. Er
klonken beschuldigingen over en weer.
Een der zo juist afgetreden bestuursle
den meende dat het het beste was de ver
gadering te sluiten met de toezegging, dat
de aangelegenheid aan het bestuur van de
Nederlandse Boksbond gerapporteerd zal
worden. De vergadering ging hiermee ac-
coord.
„Contour onzer beeldende kunsten 1951"
is de naam die de inrichters hebben gege
ven aan de hier te bespreken tentoonstel
ling, welke gedurende de maanden October
en November in „Het Prinsenhof" te Delft
gehouden wordt. Het plan tot een expositie
van het meest recente werk van Neder
landse beeldende kunstenaars is ontstaan
in de boezem van de daar gevestigde
„Kring '46". Er werd een „college van ad
vies" in het leven geroepen, bestaande uit
de critici C. Doelman, Jan Engelman, W.
Jos. de Gruyter, Pierre Janssen, J. H. Oos-
terloo en Ch. Wentinck.
Het zwaartepunt van de tentoonstelling
viel op het zogenaamde „Nieuwe Expres
sionisme", dat door de inrichters als de
meest actuele richting gezien werd.
Evenals bij de tentoonstelling van „de
Groep" in het Stedelijk Museum te Am
sterdam zien we dus hier een samenbren
gen van kunstenaars, die op uitnodiging
van een bepaalde instantie ontstaan is. Dit
systeem, dat men in Nederland tot voor
kort vrijwel uitsluitend zag toegepast als
representatieve buitenlandse exposities be
trof, komt sinds het einde van de oorlog
ook voor binnenlands gebruik meer en
meer in zwang. Het is een consequentie
van het streven van de overheid, die zich,
door de sterk gewijzigde economische om
standigheden daartoe gedwongen, ook in
tenser met de kunst bemoeit. De gedachte
om voor een tentoonstelling een aantal er
kende kunstcritici als adviseurs te kiezen
is nieuw.
Toch getuigt deze gang van zaken van
onzekerheid en zwakheid van de zijde der
kunstenaars. Is de verdeeldheid inderdaad
zo groot dat men niet meer in staat is om
van binnen uit een „klinkend" ensemble op
te bouwen? Vele oude verenigingen blijken
inderdaad innerlijk vermolmd te zijn. De
binding der leden komt doorgaans meer
voort uit een te lang aangehouden sleur
dan uit werkelijk levende artistieke ver
wantschap.
Een laatste vraag die zich ook voordoet
naar aanleiding van deze tentoonstelling:
wordt er niet t e veel geëxposeerd en is
men niet te gejacht om de jongste stro
mingen op de voet te volgen inplaats van
af te wachten tot het waardeloze, dat er
zich altijd tussen bevindt, is weggezakt?
De positieve kant van de tentoonstelling
is dat er inderdaad nieuwe figuren naar
voren worden gebracht, die misschien dank
zij de altijd speurende neus van de critici
ontdekt werden. De Maastrichtenaar Frans
Vos blijkt een belangrijk figuurschilder, die
een grote eenvoud paart aan een scherp
psychologische waarneming. Dirk ten Hoedt
(mag men hem abstract noemen?) heeft
een fijn gevoel voor het materiaal en weet
een compositie evenwichtig en boeiend
Portret van mejuffrouw S. (1951)
door Frans Vos.
samen te stellen. De inzending van Fred
Sieger, deze steeds veranderende, rusteloze
zoeker, leerde mij niet dat hij zich besten
digd heeft op het belangrijke niveau dat
hij voor enige jaren bereikt had.
In dit milieu blijkt weer duidelijk dat
Wim Oepts een van de „sterken" is in de
Nederlandse schilderkunst. De merkwaar
dige figuur van H. Kamerlingh Onnes komt
in gezelschap van anderen niet zo goed tot
zijn recht. Zijn schilderijtjes, die het klein
burgerlijk leven met een zachte humor re
gistreren, vragen een intiemere omgeving.
Ook aan zulke dingen moet de inrichter
denken, men kan niet alles maar organi
seren! Jan Wiegers is goed vertegenwoor
digd met werken uit Italië en Nederland.
De groep grafici vormt een hoofdstuk
apart. Noemen we volledigheidshalve en
kele namen. Zeer boeiend is de inzending
van J. M. Prange, die men graag eens af
zonderlijk zou zien, evenals die van M. C.
Escher, wiens werk ik naar aanleiding van
zijn Haarlemse tentoonstelling op deze
plaats onlangs uitvoerig besprak. Aan de
beeldhouwers is ter gelegenheid van de
recente Haagse expositie zoveel aandacht
besteed dat men kan volstaan met de op
merking dat de inzending op een zeer goed
peil staat. De bekende schilder Toon Kelder
heeft het roer omgegooid en zich tot de
abstracte draadplastieken bekeerd. Het
enige wat hem nog rest te doen is zich
voortaan Toon Calder te noemen.
OTTO B. DE KAT.
Op weg naar de tentoonstelling „Kunst
en Kitsch" in het Gemeentemuseum te Den
Haag, een heel eindje voor de Haarlemmer,
had ik ruimschoot gelegenheid over de titel
ervan na te denken. Het is een leuke naam,
een echte slagzin. Geen enkele expositie
schijnt daar tegenwoordig buiten te kun
nen, de museumdirecties steken er elkaar
de loef mee af.
We weten allemaal voor onszelf wel wat
het overigens schier ondefinieerbare be
grip „kunst" beduidt en we weten ook dat
onder „kitsch" valse kunst verstaan wordt.
Maar betrachtenswaard was de overweging
dat de tentoonstelling, waarheen ik mij
spoedde, er niet uitsluitend een was van
schilderijen en beelhouwwerken, die deze
twee begrippen zouden uitdrukken, maar
tevens van meubelen, stoffen, sieraden en
gebruiksvoorwerpen. Wanneer is een.stoel
kunst en wanneer kitsch? Een stoel kan
mooi of lelijk zijn en zo is het ook met een
sieraad: de bij de Hollandse klederdrach
ten behorende bloedkoralen halsketting is
altijd mooi, maar is dat nu kunst? Ik nam
mij dus voor de slagzin te laten voor wat
hij was en te gaan zien of de dingen, die
ons tehuis vullen en bewoonbaar maken
van goede of van slechte smaak getuigen.
De entrée gaf de indruk van een Hol
landse moskee, waar ons typisch boeren-
tentoonstellingspubliek de blankgeschuurde
klompen buiten had laten staan, alvorens
het heilige der heilige binnen te treden. Op
een tafelprijkte evenwel hetzelfde houten
schoeisel, maar nu beschilderd met land
schapjes en molentjes, de geliefde vreem
delingen-souvenirs. Dit was heel goed, want
een klomp moet je dragen en daarmee uit.
Dit was zelfs zo duidelijk, dat ik overmoe
dig meende nu de rest wel met mijn klomp
te kunnen aanvoelen, maar ik kwam deer
lijk bedrogen uit. In het eerste vertrek was
het al mis. Daar stond een cadeautafel voor
bruidsparen met kitsch en een met zoge
naamde kunst. Bij de afkeurenswaardige
dingen stonden twee alleraardigste verzil
verde kopjes, één voor koffie en één voor
thee, waar je vast lekker uit kon drinken
en op de aanbevolen tafel stonden twee af
schuwelijke klokjes, die vast nog lelijk
tikken ook. De volgende kabinetten waren
aan moderne meubels gewijd, die aanbe
volen werden. Toch waren ze volstrekt niet
alle mooi. Er was zelfs een afschuwelijke
olifant-kleurige stoel van een naar, philite-
achtig materiaal, die echter goed „zat".
Maar wat kost zo'n stoel? Er was een eet
kamer van uitstekende smaak met grijs-
beklede stoelen, smetteloos, maar enkel een
aroma van sla en water achterlatend. Welke
jonge, gezellige mensen kunnen hierin
leven en nog eens, wie kan dat betalen?
Deze woninginrichting is veel te exclusief
en doet aan of ze voor niemand bestemd is.
Heel goed was de kamer als afschrik
wekkend voorbeeld van hoe het niet moet.
Dit was de zuivere consequentie van vele
Hollandse meubelzaken en interieurafdelin
gen onzer warenhuizen. Het maken van
deze monstrueusiteiten moest verboden
kunnen worden. Waarom kunnen deze za
ken geen meubels leveren die goedkoop en
behoorlijk zijn? Dan hoeven we het grote
woord meubelkunst nog lang niet te ge
bruiken.
Er waren verder wat aardigheidjes, die
niet meer als afschrikwekkend voorbeeld
hoeven te gelden, want die helaas nergens
meer te krijgen zijn. Verrukkelijke prent
kaarten met engeltjes met echt haar en veel
zilver en goud. Er lag in een Kitschkast
een allerliefste porceleinen poes te slapen,
ik had hem wel zo mee willen nemen!
Maar, wat erger is, er stond een stuk cera
miek in een afdeling Kunst, waarvan niet
te raden was of het een vaasje of een kan
delaar moest voorstellen, met lelijk in
vette druppels afdruipend glazuur. En er
was een afgrijzelijk Milanees kunstwerk,
een glazen schaal in een standaard, slecht
beschilderd met een fruitstilleven.
Waarom stonden niet bij de Kitsch de
producten van onze moderne bloemschik
kunstenaars, die foutievelijk een koperen
stoof of strijkbout met bloemen volprop
pen? Als we beseften dat we alleen maar
moeten kopen wat niet leelijk en bruikbaar
is, dan mogen we best onze bloemen in een
eenvoudig waterglas zetten en dan kan er
zelfs, maar dat mag u niet verder vertellen,
een stel porceleinen honden op onze schoor
steen staan! HANS VAN ZIJL
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Theodora Alida, d. van G. J.
Ransdorp en G. A. van der Hoorn; Maria
Johanna Hendrika, d. van H. J. van Rooien
en J. M. Hoogkamer.
GETROUWD: P. G. Rozendaal en W. R.
van der Zwet; J. de Rooy en M. de Blieck.
ONDERTROUWD: J. Montagne en J. Ch.
Farber.
OVERLEDEN: Petrie Anna, wed. van A.
Meywaard, 58 j.; Siebregje van Eyk, wed.
van J. Th. Lampe, 82 j.
ZONDAGSDIENST DOKTOREN
Zondag neemt dr. A. L. Duijmaer van
Twist de medische dienst waar.
Oliebollendag
Ten bate van het Hervormd Jeugdhuis
„Weltevreden" is door een damescomité
ook dit jaar weer een oliebollendag geor
ganiseerd. Op Dinsdag 23 October zal het
geurig gebak verkrijgbaar zijn.
Geref. Jongelingsvereniging jubileert
Ter herdenking van het 70-jarig jubi
leum van de Geref. Jongelingsvereniging
„Spreuken 9 10a" zal de dienst in de
Geref. kerk a.s. Zondag een bijzonder ka
rakter dragen.
De feestelijke viering zal in de loop van
November plaats hebben.
Bloedgevers te Vijfhuizen
Woensdagavond 31 October zullen de
bloedgeefsters en -gevers uit het Rode
Kruis rayon Vijfhuizen, weer in staat zijn
hun medewerking aan de bloedtransfusie
dienst te verlenen. Evenals voorgaande
jaren vindt de afname plaats in de Am
bachtsschool te Hoofddorp.
Ook de „bloedtransfusiebus" is weer pre
sent. Deze heeft drie stopplaatsen: bij de
Nieuwe Brug (vertrek 7.15 uur), bij de
Openbare school in het dorp (vertrek om
7.30 uur) en bij Theehuis „De Cruquius"
(vertrek 7.45 uur). Hean wordt één rit ge
maakt, doch terug zal de bus meermalen
rijden, zodat men in verschillende groepen
naar huis wordt gebracht.
Nieuwe medewerksters en medewerkers
zijn welkom. Zij kunnen zich melden bij
het plaatselijk secretariaat, Zwarteweg 1.
ZONDAGSDIENST
De Zondagsdienst voor artsen wordt op 21
October waargenomen door dr. G. Manschot,
Rijksstraatweg 18, tel. K 2502430.
LISSE
ZONDAGSDIENSTEN
Zondag 21 October worden de Zondags
diensten waargenomen door dr. K. L. Kout,
Herenweg 197, tel. 26224 en dr. W. v. d.
Linde, Heemsteedse Dreef 253. tel. 34606.
Wijkverpleging: Zuster L. Dudok van Heel,
Jac. de Witstraat 9, tel. 34673.
Geopende apotheek: Heemsteedse Apo
theek, Binnenweg 98, tel 38197; Aerdenhout
Apotheek, Zandvoortselaan 164, tel. 26772.
In hotel Keur kwam Vrijdagavond de
gemeenschap Zandvoort van het Humanis
tisch Verbond voor de eerste maal sinds
haar oprichting in Zandvoort bijeen.
De voorzitter, de heer R. de Jong, wees
er in zijn openingswoord op, dat ook in
Zandvoort behoefte bestond aan een bin
ding der buitenkerkelijken, omdat het per
centage van deze bevolkingsgroep in Zand
voort ruim dertig procent bedraagt.
Spreker hoopte op sympathieke belang
stelling van de kerkelijke groepen: het
Humanistisch Verbond is niet anti-kerke
lijk, maar onkerkelijk.
De heer M. G. Warffemius, voorzitter
van het hoofdbestuur, hield vervolgens een
causerie over het onderwerp „Langs de
grenzen van het leven". Uitvoerig besprak
hij het mysterie van het leven, waarvoor
de materialistische opvatting geen oplos
sing bracht en de oplossing der gelovigen
door de humanisten niet wordt aanvaard.
Uitvoerig gging spreker in op de be
grippen „instinct" en „rede" als hoogste
uitingen van het leven. „Wie meent, dat
het leven begint na dit leven, veracht het
leven hier op aarde, door het te beschou
wen als een doorgangshuis." De humanist
ziet de schoonheid en de harmonie in dit
leven en kent daarom geen angst voor de
dood. Het eeuwige leven is voor de huma
nist niet aantrekkelijk, omdat er geen
dynamiek in is, maar tóch heeft hij er deel
aan, door de eeuwigdurende voortplanting,
waarbij slechts het individuele leven sterft.
Deze beschouwing van het probleem
„leven" is voor de overtuigde humanist
bijzonder waardevol.
Voor de Nederlandse Protestantenbond
hield de heer Joh. Winkler, hoofdredacteur
van „Vrij Nederland", Vrijdagavond in ge
bouw Brugstraat 15 een lezing met licht
beelden over leven en werken van de
Deense predikant Kay Munk.
Hij schetste deze grote Deense figuur,
zowel als predikant, literator en verzet
strijder.
De voorzitter van de Zandvoortse Kring,
de heer A. Elfers, leidde de spreker in en
bracht hem in zijn slotwoord dank voor de
boeiende causerie.
Raadsvergadering
De eerstvolgende vergadering van de
Zandvoortse gemeenteraad zal plaats heb
ben op Dinsdag 6 November.
Een mooi resultaat
De afdeling Zandvoort van de Ned. Ver.
tot bescherming van dieren deelt mede,
dat de collecte voor de dierenbescherming
op 4 October heeft opgebracht een bedrag
van 385,
Politie-examens
In Den Haag behaalden hoofdagent C.
de Kruijf en agent H. de Hoop van het
Zandvoortse politiecorps het diploma auto-
en motortechniek van de politie-technische
dienst.
„Baby-sitting" via Touring Zandvoort
Wegens de vele verzoeken heeft stichting
Touring Zandvoort besloten een „kinder
oppas-dienst in te stellen. Zodra een vol
doende aantal mannelijke zowel als vrou
welijke „baby-sitters" zich zullen hebben
gemeld, zal men hiermede aanvangen. Men
stelt zich voor het tarief vast te stellen op
vijftig cent per uur.
Doorlichting der bevolking
Het comité maakt bekend, dat reeds vele
ingezetenen zich hebben gemeld om dienst
te doen als huisbezoeker (ster) of als admi
nistratieve kracht. Het aantal is echter nog
niet voldoende, zodat het comité een be
roep doet op alle verenigingen medewer
king te verlenen.
Op 12 November zullen de huisbezoeken
beginnen. Aan de Zandvoortse werkgevers
is verzocht, het in dienst zijnde personeel
in werktijd te laten doorlichten, omdat de
avonduren in de eerste Dlaats voor forensen
bestemd zullen zijn. Werknemers niet in
Zandvoort woonachtig, doch daar wel
werkzaam, zullen geen huisbezoek ontvan
gen, doch worden wèl onderzocht.
BURGERLIJKE STAND
GEBOREN: Theodora Johanna, d. van J.
A. de Jong en H. T. Seders; Franciscus, z.
van J. van der Ploeg en M. Pol; Eleonora
Theodora, d. van E. B. J. Kruller en A. Vos;
Johanna Maria Cornelia Petronella, d. van
J. W. Zantvoort en M. Schoone.
ONDERTROUWD: W. H. Dietz en A. C.
Schaan: C. van Roon en M. S. Bos.
GEHUWD: H. G. J. Rozenhart en E. van
Duivenboden; G. van Duivenboden en C. J.
Helling: P. J. Sebregts en J. Zwemmer.
OVERLEDEN: M van Capellen. 75 j., m.,
wonende te Nieuw-Helvoet; D. Hollenberg,
73 j., weduwe van J. van der Werff.
ARTSEN- EN APOTIIEKERSDIENST
Van hedenmiddag tot Maandagmorgen 8
uur wordt de artsendienst van de doktoren
in Bloemendaal-dorp waargenomen door de
arts S. B. Drijber, Bloemendaalseweg 84,
Bloemendaal, telefoon 22185.
Voor de apotheken voor Overveen, Bloe
mendaal en Santpoort-station wordt de Zon
dags-, avond- en nachtdienst tot Zaterdag 27
October verzorgd door de Elswoüt-apotheek,
Bloemendaalseweg 341, Overveen, telefoon
16760 en de Santpoortse apotheek, Bloemen-
daalsestraatweg 145, Santpoort-station, tele
foon K 2560 8249.
BURGERLIJKE STAND
E. A. v. d. VlisKlimbie, z.; J. M. H. M.
Bergé—Zwart z.; P L. Groen—Haagsman, z.
ONDERTROUWD: J. J. M. Bakker en M.
Ritsema; J. L. Corba en E. Ebskamp; W. A.
van Ooijen en A. L. Kramer; J. W. D. van
Ake en W. J. Noy; J. van Duin en T. v. d.
1\^3 3S
GEHUWD: A. E. de Wilde en W. J. C.
Weijntjes; IC. L. Poll en F. J. de Muinck
Keizer; P. L. Kooij en A. W. de Kruijs; C.
Standaard en A. de Gier.
OVERLEDEN: P. J. Koppen, 72 j.; mevr.
M. G R. Kuiper-—Kluitenberg 44 j.
De Erebegraafplaats aan de Zeeweg te
Overveen nadert haar voltooiing. Binnen
kort zal dit nationale monument een waar.
dige rustplaats zijn voor hen, die in de be
zettingsjaren voor het vaderland gevallen
zijn. De aula, die in het oorspronkelijke
ontwerp van architect G. H. M. Holt was
geprojecteerd, zal er als gevolg van grote
bezwaren en te hoge kosten niet komen.
Het heeft enige jaren geduurd voordat
de plannen voor deze dodenakker een defi.
nitieve vorm kregen.
Er zijn in die jaren enige verbeteringen
aangebracht. Zo is een voetpad aangelegd
aan de linkerzijde van de weg. De huidige
weg zal nog worden verbeterd en dan
speciaal voor automobilisten en wielrijders
bestemd zijn.
Vóór het bereiken van de begraafplaats
komt men aan de „spreekruimte", die
trapsgewijs afloopt, aan het eind waarvan
een muur achter het spreekgestoelte voor
een goede acoustiek zorgt. Deze ruimte is
bedoeld als verzamelplaats voor gezelschap
pen, waardoor voorkomen wordt dat de
rust op de dodenakker zelf, door toespra
ken bijvoorbeeld, verstoord wordt.
Het terras is vergroot en de destijds in
het midden daarvan gelegen opgang werd
verplaatst. Een trap met aan weerszijden
een hoge muur en daarvoor een hek, vormt
de toegang tot de eigenlijke begraafplaats.
De oorspronkelijke buitenmuur werd af
gebroken en door een betonnen fundering
vervangen. De muur aan de Noord-West
zijde is tevens aanmerkelijk verhoogd. In
de muur aan de zeezijde is een klokkestoel
gebouwd, waarin een door de gemeente
Bloemendaal in bruikleen afgestane kerk
klok zal worden aangebracht. Deze klok is
afkomstig van het vroegere Overveense
raadhuis.
De vlaggemast, die zich vroeger in het
midden van de begraafplaats bevond, is
vernieuwd en verplaatst naar de muur aan
de zeezijde.
Van de mogelijkheid om het houten kruis
te vervangen door een natuurstenen werd
afgezien. Wèl werd het oude kruis door een
nieuw houten kruis vervangen.
Het zal op 3 November 65 jaar geleden
zijn, dat in Bloemendaal een afdeling werd
opgericht van het Nederlands Jongelings
Verbond (N.J.V.), waarvan de naam na de
bevrijding gewijzigd is in Christelijke
Jonge Mannen Vereniging (C.J.M.V.).
Het is een interkerkelijke vereniging. De
plaatselijke afdelingen zijn verenigd in het
Landelijk Verbond, dat over enkele jaren
het eeuwfeest kan vieren. De stoot tot het
oprichten van de afdeling Bloemendaal
werd in 1886 gegeven door de predikant
ds. Barger. Het karakter is sindsdien wel
enorm veranderd, want bepaalde men zich
toen uitsluitend tot bijbelstudie en geeste
lijke vorming van de leden, in de laatste
15 jaar heeft er een grote wijziging plaats
gehad en wordt de lichamelijke en ver
standelijke ontwikkeling van de jonge
mensen evenmin verwaarloosd.
De huidige voorzitter, de heer H. Vis,
bekleedt deze functie al ruim 25 jaar. De
functie van voorzitter wordt uitgeoefend
door een ouder persoon, het bestuur be
staat verder uit jonge leden.
C.J.M.V. en Jongensclub tellen tezamen
bijna 80 leden. Op Zaterdag 3 November
wordt een feestavond gegeven in het Jeugd
huis aan de Donkerelaan, waar onder meer
het C.J.M.V.-muziekgezelschap „Die Rooi-
roks" uit IJmuiden zal optreden en de le
den zelf een toneelstuk van drie bedrijven
van René Bos „En de boer ploegde voort"
zullen opvoeren. Deze feestavond wordt op
Maandag 5 November herhaald.
Zondagavond 4 November wordt er een
herdenkingsdienst gehouden in de Neder
lands Hervormde' kerk op het Kerkplein,
waarin zullen voorgaan dr. J. H. Stelma,
N. H. predikant te Bloemendaal en ds. S.
Kranenburg, N. H. predikant in Algemene
Dienst en lid van het bondsbestuur van de
C.J.M.V.
Onder voorzitterschap van de heer P. J.
Kapteyn hield de Bloemendaalse Reddings
brigade Vrijdagavond in hotel Roozendaal
te Overveen de najaarsvergadering.
Na de bespreking van de resultaten van
het zomerseizoen waarbij bleek dat on
danks het ongunstige weer de opkomst
voor de stranddienst groter was dan het
vorige jaar werd besloten dit jaar weer
op te leiden voor een of meer diploma's
zwemmend redden. Er zal een ploeg wor
den getraind, die op door de N.B.R.D. uit
geschreven wedstrijden de eer van de Bloe
mendaalse brigade hoog zal moeten houden.
Iedere Zondagmiddag wordt van 12 tot 1
uur in Stoop's Bad geoefend.
In de technische commissie werd de heer
B. J. Kuyl tot lid benoemd. Een voorstel
tot contributieverhoging werd eveneens
aangenomen, doch getracht zal worden
meer ingezetenen van het belangrijke werk
van de brigade te overtuigen en hun te
verzoeken donateur te worden.
In gebouw Domi te Overveen heeft me
juffrouw N. Posthumus Meijes Vrijdag
avond voor de leden van Muzen Forum een
causerie gehouden over het Rijksmuseum.
Aan het tot stand komen van dit mu
seum is volgens spreekster een onverkwik
kelijke geschiedenis voorafgegaan. Het
duurde ruim 35 jaar voordat de bouw in
1875 aan dr. P. H. J. Kuipers kon worden
opgedragen. De opening had plaats in 1883.
In het Rijksmuseum vonden tal van kunst
schatten na veel omzwervingen een omge
ving, waarin zij tot hun recht kwamen.
Mejuffrouw Posthumus Meyjes besprak
vervolgens enige schilderijen die er te be
wonderen zijn. „De meeste mensen willen
zo snel mogelijk alle zalen door lopen, het
geen verkeerd en vermoeiend is. Beter is
het als men zich tot enkele schilderijen be
perkt en deze ook werkelijk goed beziet,
aldus spreekster. Met enige lichtbeelden
verduidelijkte zij haar betoog.
RECTIFICATIE.
In het verslag van de raadsvergadering
van Bloemendaal in ons vorig nummer is
meegedeeld, dat de heer M. P. Voute, die
ontheffing van de bebouwingsvoorschriften
gevraagd had voor de aanbouw van een
bergplaats aan zijn woonhuis, bereid zou
zijn aan zijn buurman een som van 5000
te betalen, als deze medewerking wilde
verlenen om die bouw mogelijk te maken.
Dit was niet juist. De buurman heeft zich
bereid verklaard geen bezwaar te zullen
inbrengen tegen de aanvraag, indien de
heer Voüte hem een som van 5000 betaalt
Hiertoe is de heer Voüte niet bereid.
