Gloednieuw Argentijns schip
na aanvaring gezonken
Auto reed van
de Lekdijk
PANDA'S TOCHT NAAR ILLIRANIA
Alle 138 opvarenden werden gered
De radio geeft Dinsdag
Elfjarig meisje bij
ongeluk omgekomen
Vele monumenten
slecht onderhouden
Het Concertgebouw-Orkest speelde
voor niet-Amsterdammers
ZWITSALETTEN
Rusland waarschuwt
de Turkse regering
2
Derde reis was de laatste
Grootste scheepsramp op
Noordzee na de oorlog
Heringa Wuthrich
Televisie Demonstraties
„Heemschut" adviseert
onderhoudsplicht
Bestuurder om het
leven gekomen
Verdrag der economische
Benelux-unie gereed
Jonge autodieven reden
tegen een boom
AR Staten-Centrale
Storm op zee,
schepen in nood
Motorcoaster .Jmmanuel"
naar Denemarken verkocht
MAANDAG 5 NOVEMBER 1951
Het 14.000 ton metende Argentijnse motorschip „Maipu", dat nauwelijks vijf maanden
geleden van de werf van de Koninklijke Maatschappij „De Schelde" in Vlissingen te
water is gelaten is Zondagochtend omstreeks half acht op zijn derde reis in de mist
door het Amerikaanse troepenschip „General M. L. Hersey" aangevaren en enige uren
later gezonken. De aanvaring geschiedde op ongeveer 40 kilometer ten Zuidwesten van
Helgoland. De dichte mist heeft de redding van de opvarenden, 80 passagiers en 158
bemanningsleden, ten zeerste bemoeilijkt, maar volgens de tot nu toe binnengekomen
berichten bevinden zich allen in veiligheid. Zij zijn voor het grootste deel opgenomen
aan boord van de „General M. L. Hersey" en de loodsboot van de Weser, gestation-
neerd in de Wesermond, die het eerst op de plaats van de ramp aanwezig was. Enige
Duitse sleepboten namen aan de reddingsactie deel.
Om 7.51 uur, elf minuten nadat Scheve-
ningen Radio reeds een onvolledig nood
sein van de „Maipu" opving, meldde het
Amerikaanse troepentramsportschip „Gene
ral M. L. Hersey" dat het de Argentijn had
aangevaren, op ongeveer drie mijl afstand
van het lichtschip „Weser". De „General
M. L. Hersey" ïiep zelf, naar het seinde,
geen gevaar en had boten neergelaten om
assistentie te verlenen aan de „Maipu".
Even later seinde het Amerikaanse schip,
dat de „Maipu" zich in zinkende toestand
bevond en dat het de opvarenden aan boord
zou nemen. Het grootste deel der beman
ning was toen reeds overgenomen. Om
vier minuten over elf kwam bericht van
de „Hersey", dat de „Maipu" was gezonken.
De redding van de opvarenden werd ten
zeerste bemoeilijkt door de zware mist, die
ter plaatse hing. De Duitse sleepboot „Dan
zig" had een reddingboot met twintig in
zittenden opgepikt. Verscheidene redding
boten van de „General M. L. Hersey" na
men aan het reddingswerk deel. Ook de
loodsboot van de Weser had, naar gemeld
werd, veel schipbreukelingen gered.
Het Duitse persbureau D.P.A. berichtte,
dat op het noodsein van de Argentijn on
middellijk verscheidene bergingsvaartuigen
en reddingboten uit Cuxhaven en Bremer
haven waren uitgevaren, die echter door
het zeer slechte zicht, d'at op sommige
plaatsen niet meer dan tweehonderd meter
was, slechts langzaam vooruit kwamen.
Moeilijke redding
Om dertien minuten voor twaalf, dus
ruim een uur na de ondergang van de
„Maipu", berichtte D.P.A. dat de reddings
pogingen nog in volle gang waren.
De in de Wesermond gestationneerde
loodsboot nam de elf inzittenden van een
reddingboot aan boord. Op dat ogenblik
werd nog naar drie reddingboten van de
„General M. L. Hersey" gezocht, die het
grootste deel der passagiers van de „Maipu"
aan boord zouden hebben.
De naar de plek van de ramp onderweg
zijnde bergingsvaartuigen werd door de
Duitse kuststations aangeraden zeer voor
zichtig te varen om het overvaren van deze
reddingboten te voorkomen. De bergings
vaartuigen uit Cuxhaven waren tegen tien
uur ondanks de zeer zware mist al tot het
lichtschip „Elbe" gevorderd. De kapiteins
dezer schepen hoopten omstreeks het mid
daguur op de plaats te zijn. Om twaalf uur
meldde D.P.A. dat de grootste Duitse zee
sleper „Wotan" zich om kwart over elf nog
zes mijl van de „Maipu" bevond. De sleep
boot .Danzig" had tegen elf uur de tweede
reddingboot van de „General M. L. Hersey"
met twintig inzittenden bereikt.
Het Argentijnse schip, dat aan bakboord
bij luik drie door de „General M. L. Her
sey" was geramd verdween over deze zijde
in de golven. De 80 passagiers en de 158
bemanningsleden werden, naar D.P.A. om
half één meldde, allen gered. Omdat de
„Maipu" op de bakboordzijde op de zee
bodem ligt wordt de berging uiterst moei
lijk, zo niet onmogelijk geacht.
Het schip was door Argentinië bestemd
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Orkest. 7.35 Koor. 7.45
Gebed. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 8.55 Hoog
mis. 10.20 Maastrichts Stedelijk Orkest. 10.40
Schoolradio. 11.00 Voor de vrouw. 11.30
Schoolradio. 12.00 Angelus. 12.03 Platen. 12,30
12.33 Weerbericht. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws. 13.20 Actualiteiten. 13,25 Amuse
mentsmuziek. 14.00 Gevariëerd programma.
14.53 Platen. 15.30 Ben je zestig?. 16.00 Voor
zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de jeugd.
17.45 Platen. 18.00 Nieuws. 18.15 Actualiteiten.
18.20 Sport. 18.30 Platen. 18.45 Cursus leken-
spelers. 19.00 Hier is Europa. 19.30 Platen.
19.40 Dit is leven, causerie. 19.50 Platen.
20.00 Nieuws. 20.08 De gewone man. 20.15
„La Reine iriorte", hoorspel. (In de pauze:
platen). 22.45 Gebed. 23.00 Nieuws. 23.15 Ge
zond verstand, causerie. 23.2524.00 Rotter
dams Philharmonisch Orkest.
HILVERSUM n, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen.
7.50 Dagopening. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen.
9.00 Morgenwijding 9.15 Platen. 9.25 De
groenteman. 9.30 Platen. 10.50 Voor kleuters.
11.00 Voor zieken. 11.30 Alt-mezzo en piano.
12.00 Exquise muziek, 12.30 Weerber. 12.33
Voor het platteland. 12.40 Piano. 13.00 Nieuws.
13.15 Platen. 13.20 Orgel, viool en alt. 13.50
Platen. 14.00 Voor de vrouw. 14.30 Platen.
14.40 Schoolradio. 15.00 Platen. 15.30 Onze
Amerikaanse buren. 16.00 Lichte muziek.
16.30 Voor kinderen. 16.50 Kinderkoor. 17.15
Dansmuziek. 17.45 Regeringsuitzending: „Ne
derlandse en Indonesische nationaliteit".
18.00 Nieuws. 18.15 Lichte muziek. 18.55 Voor
kinderen. 19.00 Piano. 19.15 Paris vous parle.
19.20 Jazz. 19.50 Voor burger en militair. 20.00
Nieuws. 20.05 Actualiteiten. 20.15 Gevarieerd
programma. 21.15 Platen. 21.35 Amusements
muziek. 22.00 „Dit is uw land, uw volk",
klankbeeld. 22.45 Buitenlands overzicht. 23.00
Nieuws.. 23.15—24.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.20 Piano. 12.30 Weerbe
richt. 12.50 Koersen. 12.55 Platen. 13.00
Nieuws. 13.15 Platen. 14.00 Voor scholen. 15.30
Platen. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.15 Voor
kleuters. 17.30 UNO. 17.40 Platen. 17.50 Boek
bespreking. 18.00 Voor de jeugd. 18.30 Voor
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.30 Platen. 19.50
Causerie. 20.00 Hoorspel. 21.00 Platen. 21.15
Orkest. 21.45 Actualiteiten. 22.00 Nieuws. 22.15
Platen. 23.00 Nieuws. 23.0524.00 Platen.
TELEVISIE (zender Lopik).
(VARA) 20.15—21.45 „Het hedendaags
verkeer". Buitenlands overzicht. „Dorp zon
der water", film. Weerkaart en Indonesi
sche danser.
ADVERTENTIE
HAARLEM
Dinsdags, en Vrijdagsavonds na afspraak
voor het vervoer van emigranten. Zater
dagavond vertrok het uit IJmuiden voor
het laatste deel van de derde reis. De
„Maipu" voer pas tweemaal van Argenti
nië, via Spanje en Amsterdam naar Ham
burg. Het schip was 146 meter lang en
18.5 meter breed en kon achthonderd pas
sagiers en bovendien zesduizend ton lading
vervoeren. Op deze reis bestond de lading
uit stukgoed.
Beide schepen hadden radar
Zowel de „Maipu" als de „General M. L.
Hersey" hadden radar aan boord. De
„Maipu" beschikte voorts over een andere
installatie, waarop men blind kon varen.
Met de zusterschepen „Alberto Dodero" en
de „Yapeyu", die kort geleden respectieve
lijk bij de Koninklijke Maatschappij „De
Schelde" en de N.V. „C. van den Giessen
en Zn. Scheepswerven" werden gebouwd
en te water gelaten behoorde de „Maipu"
tot de modernste schepen ter wereld. De
drie schepen worden beschouwd als de
enige, die vallen onder de bepalingen van
de Veiligheidsconventie van 1949.
Het A.N.P. vernam, dat er zich geen
Nederlandse emigranten op de „Maipu" be
vonden.
De „General M. L. Hersey", die met drie
duizend militairen uit Amerika naar Bre
merhaven op weg was is Zondagavond
met ongeveer 200 geredden van de „Maipu"
als extra-passagiers in deze haven aange
komen. Later op de avond werden ook de
loodsboot „Weser" en de sleepboot „Dan
zig" in Bremerhaven verwacht met nog
meer geredden.
Drie Nederlanders hebben de ramp van
de „Maipu" meegemaakt, de Noordzeeloods
W. Jansen uit Rotterdam en twee mon
teurs van „De Schelde", de heren J. Hohier
en M. Schuit uit Vlissingen, die ter con
trole meevoeren. Ook zij bevinden zich
onder de geredden.
Het Duitse persbureau D.P.A. deelde
vanmorgen mede, dat 80 passagiers en 152
leden van de bemanning van de „Maipu"
met een speciale trein te Hamburg zijn
aangekomen. Onder hen bevinden zich
vijftien lichtgewonden. Velen der geredden
waren nog in nachtkleding. Een der pas
sagiers vertelde, dat er geen paniek aan
boord is uitgebroken, ofschoon door de
kracht van de aanvaring het licht overal
uitging en de meeste passagiers nog op
bed lagen.
De geredden worden voorlopig te Ham
burg ondergebracht.
Ook de koelinstallatie van de „Maipu"
raakte door de aanvaring onklaar, waar
door zich ammoniakdampen door het schip
verspreidden. In de 4.000 ton graan deden
zich volgens D P.A. door het binnendrin
gende water kleine ontploffingen voor.
Het schin had bovendien 2.000 balen kof
fie. 645 ton vlees, wol en auto's aan boord.
Op het ogenblik van de aanvaring was
het zicht 60 tot 100 meter. Ooggetuigen
menen, dat het Argentijnse schip op halve
kracht voer en het Amerikaanse schip op
volle kracht. De huid van de „Maipu" werd
zover opengescheurd, dat de waterdichte
schotten het zinken niet konden verhin
deren.
Twee reddingsboten werden bij de bot
sing vernield en bij de overige ontstond
enig gedrang. Sommige reddingsboten wer
den in de dichte mist pas na drie uur ge
vonden.
Aanvankelijk waren er meer dan 400
passagiers aan boord geweest, waarvan ech
ter een groot aantal het schip in Lissabon
en Amsterdam had verlaten.
Op de rijksweg tussen Ede en Arnhem
kwam Zondagavond om ongeveer halfacht
een personenauto in botsing met een mili
taire vrachtwagen, op het ogenblik dat de
vrachtwagen een parkeerplaats opreed. Het
elfjarige meisje B. L. uit Nijmegen, dat
naast haar vader, M. L., de bestuurder
van de personenauto zat, was op slag dood.
De heer L. liep slechts lichte kwetsuren
op, evenals zijn vrouw en zijn achtjarig
zoontje, die achterin zaten. De vracht
wagen had met benzinegebrek te kampen,
zodat de bestuurder P. H. K., die in garni
zoen te Eefde ligt, een parkeerplaats wilde
oprijden. De motor sloeg af toen de par
keerplaats bereikt was. Onmiddellijk daar
op volgde de botsing.
Het bestuur van de bond „Heemschut"
heeft zich in een brief tot de minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen ge
richt met het verzoek, in het ontwerp van
een monumentenwet een bepaling op te
nemen, die de onderhoudsplicht voor mo
numenten inhoudt. De bond noemt het een
in het oog lopend feit dat vele monumen
ten van geschiedenis en kunst in verval
raken door onvoldoende onderhoud.
Zeer veel gemeenten bezitten een bepa
ling in de bouwverordening, die voorschrijft
dat bouwwerken in een goede staat van
onderhoud dienen te verkeren. Laat de
eigenaar na, hierin te voorzien, dan heeft
het gemeentebestuur het recht dit te doen
op kosten van de eigenaar. De gemeente
besturen zijn hiervoor echter uiterst hui
verig, aldus „Heemschut", omdat zij de
zekerheid missen, dat de gemeentelijke
verordening ook door de rechter als ver
bindend zal worden beschouwd.
Zatei'dagmiddag is de 46-jarige heer A.
B. uit Groot Ammers met twee van zijn
kinderen in een bestelauto van de Lekdijk
ter hoogte van het Schoonhovense veer ge
reden. Vermoedelijk door een onverwachte
beweging van een der kinderen, sloeg het
portier open. De heer B. verloor bij een
poging om het portier te sluiten de macht
over zijn stuur waardoor de auto van de
dijk reed. De wagen sloeg enkele malen
over zijn zijnde en werd geheel vernield.
Van de kinderen, respectievelijk vier en
zes jaar oud, brak er één een been, de an
dere kreeg enige vleeswonden. Beiden wer
den naar het ziekenhuis te Gouda vervoerd.
De heer B. sloeg uit de wagen en raakte
daar onder. Aanvankelijk leek het dat hij
slechts enkele kneuzingen had opgelopen.
Zondagmorgen is hij echter overleden. Hij
laat een vrouw en tien kinderen achter.
Naar het ANP in Den Haag verneemt,
is de tekst van het verdrag voor de eco
nomische unie tussen België, Nederland en
Luxemburg thans gereed, In welingelichte
kringen wordt verwacht, dat het in de loop
dezer maand ter ondertekening aan de re
geringen der drie landen zal worden voor
gelegd, waarna het ter goedkeuring aan
de volksvertegenwoordigingen zal worden
aangeboden.
Het verdrag wijkt af van het rapport,
dat daarover in September werd uitge
bracht. Er zijn tal van aanvullingen in
verwerkt en wijzigingen in aangebracht.
Men is in deze kringen van mening, dat,
hoewel het wellicht niet volledig is, het
verdrag toch kan worden bekrachtigd en
er van een economische unie tussen de
drie landen kan worden gesproken. Naar
wij vernemen wordt er in België en
Luxemburg op een spoedige ondertekening
van het verdrag in zijn huidige vorm aan
gedrongen. Aan Nederlandse Zijde zouden
er op het ogenblik nog enige bedenkingen
bestaan.
Avontuur eindigde in Beverwijks
ziekenhuis
Twee, ruim 20-jarige, Beverwijkse knapen
maakten zich Zaterdagavond omstreeks
half twaalf meester van een personenauto,
die op het parkeerterrein bij het station
stond. De wagen werd gestart en de jongens
verdwenen er mee in de richting Velsen.
Op de Gildenlaan bleek de chauffeur de
rijkunst niet tot in de perfectie te beheer
sen, want de wagen reed met een luide
klap tegen een boom. Op dezelfde plek,
waar onlangs een motorrijder verongelukte.
De jongelui, die beide hevig bloedende
snijwonden aan het gelaat hadden opgelo
pen .vluchtten uit de zwaar beschadigde
wagen en de een rende naar het kamp
„Rooswijk", de ander zocht zijn heil op de
Wenckebachstraat.
De militairen van „Rooswijk" belden een
dokter op en de bewoner van het huis,
waar nummer twee tenslotte aanbelde,
woonde toevallig vlakbij een arts, zodat de
beide knapen voorlopig geholpen konden
worden.
Het bleken de jeugdige J. v. O. en v.
W. L. O. te zijn en in het Rode Kruiszieken-
huis in Beverwijk bekomen zij thans van
de schrik. De politie zal daarna vermoe
delijk nog wel eens met hen komen praten,
want men schrijft dit ongeluk niet alleen
toe aan verregaande baldadigheid maar
ook aan alcoholmisbruik.
De auto, die zwaar beschadigd naar
Beverwijk is gesleept, nadat de Velsense
politie ter plaatse foto's had gemaakt, is het
eigendom van een Beverwijkse melkrijder.
Koningin Juliana en Prinses Margriet woonden Zaterdagmiddag in Grand Theater
„Gooiland" de voorstelling bij van „Zwervend Volk" door kinderen van „Clubhuis
Galerij 7" uit Amsterdam. De opbrengst kwam ten goed aan Pro Juventute. Foto:
Prinses Margriet tijdens de pauze in vertrouwelijk gesprek met de Koningin.
Evenals verleden jaar geeft het Concert
gebouw-Orkest enkele Zondagmiddagcon
certen speciaal voor niet-Amsterdammers.
Deze actie is een succes voor „het Gebouw"
en voor de Nederlandse Spoorwegen, die
mede bij de organisatie betrokken zijn. Het
eerste concert van de nieuwe reeks had
gisteren plaats voor een stampvolle zaal.
Eduard van Beinum dirigeerde en de
Hongaarse pianist Géza Anda werkte mee
als solist. Deze laatste is voor het Haar
lemse publiek geen vreemde; twee jaar ge
leden stelde hij zich bij de H.O.V. op bril-
lante wijze voor met het Tweede Piano
concert van Brahms, waarvan ons het
overtuigende effect nog sterk voor de geest
staat. Sindsdien heeft hij hier ter stede
ook nog een recital gegeven dat indrukken
van een waarlijk meesterlijk spel naliet. Te
Amsterdam trad hij nu op met het Piano
concert is Es van Liszt, het vroeger door de
virtuozen zo geliefde en veelgespeelde werk,
dat echter in de laatste tijd wegens zijn
rhetorische allures en oppervlakkige klink
klank bij de meesten uit de gunst geraakt
is. Maar als zo'n jonge leeuw als Géza Anda
er zijn klauwen inzet, het zijn vurig tem
perament meegeeft en met fabelachtige
technische zekerheid de notenlawine tot
een muzikale sterrenregen omtovert, wil
men graag de verbleekte lievigheden en
holle tirades van het werk voor lief nemen,
om het sportieve van de reproductie te
bewonderen en de nog steeds aantrekkelijke
passages van de partituur met waardering
te beluisteren. Géza Anda toonde zich een
De heer F. P. Vermeulen zal
bedanken als lid der
Prov.-Staten
Op de Zaterdagmiddag te Haarlem ge
houden ledenvergadering van de Anti Re-
volutionnaire Staten-Centrale Velsen heeft
de heer F. P. Vermeulen te Velsen ver
klaard, dat hij reeds bij de laatste verkie
zing voor de Prov. Staten heeft gezegd dat
hij wel een candidatuur aanvaardde, maar
dat dit niet wilde zeggen, dat hij als hij ge
kozen zou worden hij voor de gehele pe
riode zitting zou nemen.
Hij is nu voornemens na de winterzitting
zijn mandaat ter beschikking te stellen.
Niet omdat hij zich niet meer krachtig ge
noeg voelt, maar opdat dan vóór de volgen
de verkiezing een ander zich in het Staten-
werk zou kunnen inwerken. Men kan dan
stemmen op een zittend lid dat tevens lijst
aanvoerder is.
De voorzitter der Centrale betuigde de
heer Vermeulen, die 20 jaar lid der Staten
is geweest, dank voor al hetgeen hij in de
Staten heeft gedaan,
Nadat huishoudelijke zaken waren afge
handeld, hield de heer Chr. van den Heu
vel uit Leiden, lid der Tweede Kamer een
rede, die was aangekondigd: „Na zes jaar
socialistisch bewind". Spreker zeide dat hij
wel waardering had voor de werkkracht
van de meeste ministers in de verschillen
de kabinetten na de bevrijding, maar dat
de ministeries in het Indonesisch, het fi
nancieel en het sociaal beleid ernstig ge
faald hebben. Daarover trad hij in uitvoe
rige bijzonderheden.
De Anti Revolutionnaire partij, ver
klaarde spreker, heeft waar het maar
enigszins mogelijk was, de regering ge
steund en waar het niet kon een waardige
oppositie gevoerd. Hij deed uitkomen, dat
op staatkundig gebied grote principiële
zaken in het geding zijn.
Er is, zo betoogde spr. ten slotte, een on
afscheidelijk verband tussen Christelijke
geloofsovertuiging en ons Christelijk staat
kundig werk.
28. Toen Joris Goedbloed met de koets
op het toneel verscheen, begreep Panda
dat het deze was, die hem bedrogen en
bestolen had, en dus keerde hij hem zijn
rug toe. „Hoe nu makkertje?", riep
Joris hem na. „Wildet ge die mooie, waar
devolle koets die ik u ten geschenke gaf,
nu zo-maar achteloos versmaden? Zó deer
lijk kunt ge mijn tedere gevoelens toch
niet kwetsen?" „Ik hoop dat het je héél
erg kwetst dat ik met die koets van jou
niets meer te maken wil hebben!", riep
Panda over zijn schouder. „Ik ga me iets
aanschaffen dat vlugger en veiliger is!"
Zo gezegd, zo gedaan. Een eindje verder
op de weg woonde een gar age-houder, die
in tweedehands-auto's deed, en die op
Panda's verzoek een mooie sportwagen
naar buiten rolde. „Een mooie, sterke wa
gen, meneer!", zei de automobile-koopman.
„Nét iets om er de woestijn van Illiranië
mee door te rijden! Prima mechanisch, ban
den veertig, nog nooit gereviseerd, en
maar twee keer de prijs van nieuw!"
„Top!", zei Panda. En wanneer er nu
iemand was die daar het land over in had,
dan was dat Joris Goedbloed, die stilletjes
naderbij was geslopen en alles afluisterde.
„O, die moderne jeugd.!", prevelde hij ver
twijfeld. Juventute delendam esse!",
knarsetandden reeds de ouderen der Oud
heid! Daar koopt dat ventje me nu een
blikken dingetje van niets, en hij ver
smaadt die schitterende antieke koets die
ik hem cadeau deed, en waar ik de me
daille net zo vaak uit zou kunnen stelen
als ik maar wilde! Hoe kwetsend is die
grofheid niet: Wat maakt dat kereltje het
mij moeilijk!"
virtuoos van eerste rang. Wij weten dat hij
nog meer is dan een feilloos technicus en
hopen zulks deze week op het Dinsdag
avondconcert van de H.O.V. te ervaren,
waarbij hij optreedt met het Vijfde Piano
concert van Beethoven. Zij, die dit concert
zullen bezoeken, mogen reeds vooruit weten
dat ze een der grootste pianisten van deze
tijd te horen krijgen.
Eduard van Beinum stond krachtiger en
bewuster dan ooit voor het orkest en het
resultaat hiervan was een samenspel en
een klankproductie van de eerste orde, bo
vendien een sterke geladenheid en een per
soonlijk karakter in de interpretatie. Dit
alles was bijzonder opvallend in het hoofd
nummer van het verdere programma, het
Concert voor Orkest van Béla Bartök.
De componist schreef deze vijfdelige
concertante symphonie in 1943, twee jaar
voor zijn dood, en leverde hiermee een van
de markantste meesterwerken der moderne
muzieklitteratuur. Deze compositie is het
beginsel van een merkwaardig kunstenaars
leven, gewijd aan folkloristische studie,
practisch musiceren, doceren en zoeken
naar een evenwicht van wetenschap en in
spiratie in een rijk gevarieerd oeuvre. Dit
evenwicht heeft Bartök in dit merkwaar
dige Concert voor Orkest buiten kijf ge
vonden. Hij zou het daarna nog bevestigen
in zijn Vioolconcert voor Menuhin en in
het Pianoconcert voor zijn vrouw, maar
toen viel het scherm voor het laatste be
drijf van zijn levensdrama. Een concert
voor altviool bleef onafgewerkt liggen. Met
dit Concert voor Orkest heeft Bartök een
synthetisch woord gesproken betreffende
de Westerse muziekcultuur van deze tijd
en daarbij aangetoond dat de oude, klas
sieke formule nog steeds verenigbaar is met
de natuurlijke elementen der volkskunst.
De uitvoering van dit boeiende meester
werk werd een triomf voor Eduard van
Beinum.
JOS DE KLERK.
ADVERTENTIE
DE ANTI-PIJN TABLETTEN
LONDEN, 4 Nov. (Reuter). De Sov
jet-Russische ambassadeur in Turkije,
Lawrisjof, heeft een nota overhandigd aan
de Turkse vice-premier en minister van
staat, Agaoglu, waarin gezegd wordt, dat
de Sovjet-Unie „niet onverschillig kan
blijven" voor Turkijes toetreding tot het
Atlantisch pact, zo meldt het Russische
nieuwsbureau „Tass".
De Sovjet-Unie acht het nodig Turkije
te wijzen op de verantwoordelijkheid, die
het op zich laadt door zich bij dit „aggres-
sieve blok" te voegen" en toe te staan, dat
buitenlandse militaire bases worden aan
gelegd aan de grens van de Sovjet-Unie".
„Geen enkel land heeft het plan de lan
den van het pact aan te vallen. Integen
deel, het pact heeft aggressieve bedoelin
gen.
Met Amerikaanse hulp en onder leiding
van Amerikaanse deskundigen worden
vliegvelden op Turks grondgebied aange
legd, zo dicht mogelijk bij de Russische
grens. Voorts blijk* uit een aantal beschik
bare gegevens, dat marinebases werden
ingericht", aldus de nota.
Men heeft Turkije slechts uitgenodigd
tot het pact toe te treden om deze bases
met aggressieve bedoelingen aan te kunnen
leggen, daar gelaten nog het feit, dat Tur
kije niets te maken heeft met de Atlanti
sche oceaan". De nota zegt, „dat de Sovjet-
Unie een verklaring over bovengenoemde
punten, verwacht, daar zij als buurland
niet onverschillig voor deze zaken kan
blijven".
Zwaar weer heeft het gisteren en van
morgen een aantal schepen zeer lastig ge
maakt. De tweemaster Lamorna, die met
een bemanning van 14 koppen op weg was
om bij Zuid-China naar de schat van ka
pitein Kidd te zoeken, kwam bij het eiland
Wight al in moeilijkheden. Bij wilde zee
zijn de opvarenden, negen Engelsen, een
Griek, twee Canadezen, een Duitser en een
Italiaan, door een reddingboot van boord
gehaald en op Wight aan land gebracht.
Het Spaanse schip „Mina Cantiquin" is
Zondagochtend ter hoogte van Black
Head in Cornwall op de rotsen lek gesla
gen. De bemanning van zeven koppen
werd door een reddingboot aan land ge
bracht.
De Nederlandse coaster „Geziena" uit
Rotterdam kwam bij Whitby (Yorkshire)
in nood. Toen het schip om hulp vroeg,
zat de bemanning van de reddingboot juist
in de krant de berichten te lezen over haar
ontslag, dat zij nam uit protest tegen het
ontslag van de bemanning van een red-
Plan. In het orgaan van de Tsjechoslo
waakse communistische, partij „RUc>[
Pravo" wordt medegedeeld, dat de nor
men van het Tsjechoslo waakse vijf"
jarenplan in het derde kwartaal van
dit jaar voor de eerste maal niet voq>
100 procent bereikt zijn. Het plan voor
deze periode werd slechts voor 95»
procent uitgevoerd. Alleen de chemisch»
industrie, de houtnijverheid, de textiel,
industrie en de leder- en rubber^
dustrie hebben het productiedoel voo-
100 procent bereikt.
Epidemie. De mond- en klauwzeerepide.
mie, waarmede de veestapel in de lan.
den van Noord-West-Europa de laatste
tijd te kampen heeft, wordt geweten
aan een nieuw virus, genaamd „tyPe
A5", waartegen het normale serum niet
helpt. Het nieuwe serum, dat men in.
middels heeft kunnen samentellen, kan
men nog niet snel genoeg produceren
om de ziekte te stuiten. In West-Duits-
land zijn het vooral de aan Nederland
grenzende gebieden welke zwaar te
lijden hebben van de huidige epidemie
Verwachting. De voorzitter van de Raad
van Europa, Paul Henri Spaak, heeft
Zaterdag te Parijs verklaard, dat de
Westelijke mogendheden haar parle.
menten en bevolking niet voldoende op
de hoogte stellen over plannen voor een
Europees leger. Dit achtte Spaak zeer
gevaarlijk voor de verwezenlijking van
het denkbeeld, aangezien hij verwacht,
te dat binnen enige weken „werkelijk
revolutionnaire voorstellen" dienaan-
gaande zullen worden gedaan.
Fraude. Volgens een officiële mededeling
zijn in de stembussen van Bern bij de
verkiezing van de Zwitserse nationale
raad duizend vervalste stembiljetten
geworpen. De stemmen zullen van het
totaal van het aantal uitgebrachte stem.
men afgetrokken worden. De zetelver
deling zal zich naar men meent niet
wijzigen, doch het is mogelijk, dat er
veranderingen zullen komen waar het
de gekozen personen betreft.
Muiterij. Het West-Duitse blad „Die Welt"
meldt dat op de Russische luchtbasis ie
Wittenberg in Oost-Duitsland muiterij
heeft plaats gehad. De aanleiding was
het binnendringen van de basis door
leden der geheime Russische politie, die
zochten naar de leiders van een groep,
die tegen Stalin gerichte pamfletten had
verspreid. Er ontspon zich een gevecht
tussen de Russische vliegers en de leden
der geheime politie, waarbij zes officie,
ren en onder-officieren der luchtmacht
om het leven kwamen.
Evita. Evita Perón, de echtgenote van de
Argentijnse president, is in het zieken-
huis opgenomen, waar men zal onder-
zoeken of zij wel of niet een operatie
zal moeten ondergaan. Reuter tekent
hierbij aan, dat mevrouw Perón de laat.
ste tijd aan zware bloedarmoede lijdt,
Tijdens haar behandeling heeft zij acht
bloedtransfusies ontvangen. De mede.
deling werd een kwartier na het uit
spreken van een der vier verkiezings
toespraken van Perón gedaan. De pre
sident, die als „gewoon burger" sprak,
zeide „verlof van het presidentschap" te
hebben genomen om in staat te zijn bij
zijn zieke vrouw te zijn.
Bom. Zaterdag is bij de hoofdingang van
de firma Peuser, een van de grootste
uitgeverijen van Argentinië, waar ook
Eva Perón's boek „De betekenis van
mijn leven" wordt uitgegeven, een bom
ontploft. De ingang werd vernield en
de ruiten sprongen. Hoewel de uitgeverij
in het zakencentrum van de stad is ge
legen, deden zich geen persoonlijke on
gelukken voor.
Huwelijk. Een 47-jarige grootmoeder, die
22 kinderen ter wereld heeft gebracht,
is Zaterdag met een 21-jarige man ge
huwd. De vrouw heeft een pension in
Lovers Lane (Liefdelaantje) in Newark
(Engeland) en haar echtgenoot was een
van haar commensaals. Zij trouwde in
het wit en had acht bruidsmeisjes, van
wie twee haar kleinkinderen waren. Als
page fungeerde haar kleinzoon. Haar
oudste zoon leidde haar naar de tfouw-
zaal.
Amandelbroodjes. Uit een mijn in Japan
werden 25 staven dynamiet vermist. De
politie verrichtte dagen lang nasporin
gen, doch vond niets. Zaterdag werd
het raadsel evenwel opgelost. Een acht-
tienjarige jongen deelde de politie mede
zich van de dynamietstaven te hebben
meester gemaakt, die hij had opgegeten,
denkende dat het een soort amandelpers
was.
Hoger op. Volgens het observatorium Ben-
dandi te Faenza (Italië), is in het dal van
de Po de afgelopen twee weken de aard
korst over een gebied van vierhonderd
bij tweehonderd kilometer aanzienlijk
gerezen en wel het meest ten Oosten van
La Spezia, namelijk dertig centimeter,
Dergelijke bewegingen van de aardkorst
gaan vaak vooraf aan hevige aardbevin
gen, aldus de directeur van het observa
torium.
Bederf. Sinds Donderdagmiddag ligt het
werk op een fabriek voor foto-papier in
Rochester vrijwel stil. Radio-actieve stof
was namelijk in het ventilatiesysteem
gekomen, waardoor het fotopapier be
dierf. De radio-actieve stof had dezelfde
uitwerking als licht. De stof werd door
sneeuw naar de grond gebracht en was
kennelyk afkomstig van de atoomont
ploffingen in Nevada, op ongeveer 2800
kilometer afstand. Deskundigen hebben
geconstateerd, dat de gevallen sneeuw
meetbaar actief was.
dingboot uit een naburig stadje. Dit ver
hinderde haar niet, snel uit te varen en zij
kon het Nederlandse schip veilig de haven
binnenloodsen.
Een Frans schip nam ten Noorden van
Boulogne twee Britse motorboten op
sleeptouw en bracht ze behouden de haven
van Boulogne binnen. Negen coasters na
men het zekere voor het onzekere en
gingen in de Britse haven Torbay voor
anker. De kustwacht meldde er windstoten
van 110 kilometer per uur.
Vanochtend vroeg meldde het Spaanse
schip „Cabo Sacratif", dat het zich op 16"
kilometer ten Zuiden van Lissabon in nood
bevindt en dat het dringend hulp nodig
heeft.
De motorcoaster „Immanuel", die een
laadvermogen heeft van 140 ton, in 1943
in Engeland is gebouwd en in 1949 in Ne
derland omgebouwd, is verkocht aan de
reder N. P. Hansen te Egernsund. Het
schip zal dezer dagen onder de nieuwe
naam „Nerma" naar Denemarken ver
trekken.
