BRIL?
STIENS
RADIO
prof. Romme als „boeienkoning",
Lieftinck als marathon-redenaar
Bij de industrie is besparing
mogelijk van 500.000 ton
van Kimmenaede
KVP is bereid
vóór te stemmen
Een nieuwe
Micheline Grandier bracht Franse
chansons naar Teisterbant
7
Ontwerp Crediet - toezicht verdedigd
Minister Joekes hersteld
Het brandstoffenprobleem
Commissie-Dresden adviseert
exploitatie van wind-energie
OPTICIEN
Gierstraat 27
Wijzigingen in de
Bloemendaaise begroting
Herenregenjassen en
Damesmantels
Tweedjassen
Winterjassen
Regenjassen
VRIJDAG 9 NOVEMBER 1951
HAARLEMS DAGBLAD
- OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
(Van onze parlementaire redacteur)
De door prof. Romme (K.V.P.) gisteren
<je Tweede Kamerzitting vóór het wets
ontwerp gehouden rede, was „boeiend"
in twee opzichten. Zijn betoog pakte door
de kracht van de argumenten en door de
lieie bouw van zijn redevoering. En boven
den trad hij daarin op als de „Boeien-
koning", zoals hij al spoedig binnen de
krjng van zijn mede-afgevaardigden werd
aangeduid. Hij introduceerde namelijk het
beeld van de vier kettingen, die hem zelf,
naar hij zeide, aan het ter tafel liggende
voorstel bonden, maar die hij zeer zeker
tevens ophield om er anderen aan te kete
nen. Daar was de door hem opgehaalde
herinnering aan het van 1936 daterende
programma van de Katholieke Staatspartij,
waardoor onder meer een felle tegenstan
der van het wetsontwerp als de heer Wel
ter (K.N.P.) geboeid werd door de in dat
programma neergelegde gedachte van so
ciaal-economisch toezicht op het crediet-
wezen. Dat programma was ook onder
schreven door de heer Welter, die op de
basis daarvan in 1937. met prof. Romme
deel ging uitmaken van het toen gevormde
kabinet-Colijn!
Nog meer kettingen
Vervolgens stond de fractieleider van de
K.V.P. stil bij de van 1948 daterende Bank-
wet om aan te tonen, hoe aan art. 9 dier
wet de bedoeling van een toezicht ten
grondslag ligt, zoals die ook nu in het aan
hangige ontwerp voorkomt. Uitdrukkelijk
was immers bepaald, dat de Nederlandse
Bank mede toezicht moet uitoefenen op
een gezonde, op juiste beginselen van bank-
beleid berustende credietverlening, waar
onder ook valt inachtneming van het alge
meen welzijn. In het licht van de wordings
geschiedenis dezer bepaling, van een amen
dement-De Wilde (A.-R.) en van het toen
met overtuiging door prof. Romme's poli
tieke „vriend" mr. Sassen verkondigde
standpunt, viel het de spreker al heel mak
kelijk, zowel de anti-revolutionnairen als,
niet te vergeten de K.V.P.-figuren van de
richting-Sassen (de behoudende rechter
vleugel van de K.V.P.) aan zijn ketting aan
te haken. Trouwens, het partijprogramma
van de K.V.P. haakt in dit opzicht even
eens in die keten aan. Intussen, er waren
nog anderen, die zich als geketenden ge
schetst zagen en gevoeld moeten hebben,
namelijk zowel de Christelijk-Historischen
als de V.V.D.'ers, die enige pijnlijke ogen-
blikekn beleefden toen de formateur van
het huidige kabinet uiteenzette hoe het
mede door hen onderschreven regerings
programma zelfs als een dubbele ketting te
beschouwen valt. Dit toch bindt aan de
gedachte van sociaal-economisch crediet-
toezicht, «n dan gericht op credietbeper-
king. Daarvan nu bevat het ter tafel lig
gende voorstel de verdere uitwerking. Zo
zette prof. Romme al heel duidelijk uiteen
het niet te loochenen verband tussen hec
regeringsprogramma en het wetsontwerp in
kwestie. Wie het regeringsprogramma aan
vaard hebben, zo liet hij terstond hierop
volgen, die hebben zich verbonden zowel
tot investeringsbeperking als tot het daar
toe hanteren van het indirecte middel van
de credietcontröle, terwijl tegelijkertijd het
directe middel van de physieke controle
werd uitgeslofen. Prof. Romme verbaasde
zich er daarom over, dat mr. Oud het aan
hangige voorstel socialistisch had ge
noemd, omdat degenen die van de indirecte
weg niets willen weten, min of meer ver
zeild moeten raken in de directe physieke
controle, die bij uitstek „socialistisch" is.
Bovendien, zo kreeg de aanvoerder van de
V.V.D. te horen, had deze op zijn tocht
door de liberale velden van de vrijheid he
lemaal vergeten het door hem als goed
Vrijzinnig-Democraat destijds aangehangen
programma dier partijhad hij dit helemaal
verloochend?
„Als een noodrem"
Na dit knappe betoog wees prof. Romme
er op, dat de door verschillende opposanten
aangehangen vrijwilligheidsgedachte als
basis voor investeringsbeperking hier mis
plaatst is. Gelijk bij andere, door de gang
van zaken onvermijdelijke maatregelen, in-
ADVERTENTIE
SPECIAALHU IS
ANEGANG 2 5,
Tel. 12296, Haarlem
WIJ ETALEREN HEDEN
„L A S TI N A" BUSTEHOUDERS
Stevige katoen 1.85
Poplin in zalm en wit 3.25
STRAPPLES f 4.95—5.75
STEPIN 2.95
JARRETELLS 0.58—0.45
SOUS-BRAS 0.27
Exclusieve sortering
Dames- en Herenzakdoeken
grijpen door de wetgevex-s nodig is, geldt
dat ook in dezen. „De bankwereld behoort
te worden vastgebonden met banden van
de wet", betoogde de spreker, die vervol
gens vaststelde, dat in het ontwerp zoals
dat thans luidt, het spel tussen aanhangers
van een blijvende en anderzijds van een
tijdelijke x-egeling onbeslist blijft.
Ik zie het, zo ging prof. Romme verder,
ongeveer als volgt. We moeten een helling
met tal van gevaarlijke bochten af, hebben
daarom thans een speciale remapparatuur
aan onze wagen nodig. Laten wij dan niet
gaan „kissebissen" over de vraag of we
daarmee onze wagen ook nog zouden moe
ten belasten als we eenmaal in de vlakte
zijn aangeland. Wel wenste deze afgevaar
digde nog eens duidelijk van de minister te
horen, dat inderdaad de vraag of metter-tijd
een al dan niet blijvende regeling zou moe
ten worden ingevoerd, door het ontwerp
met inbegrip van de considerans volkomen
open wordt gelaten. Te dien opzichte
wenste de K.V.P.-fractie als onvoor
waardelijke eis om het wetsvoorstel te
kunnen aanvaarden de gevraagde klaar
heid.
Aan het slot van zijn rede verwierp
prof. Romme zowel de door mr. Oud uit
gedachte tegenstelling, die zich ten op
zichte van de aanhangige regeling zou
voordoen in de vorm van een botsing tus
sen socialistische en niet-socialistische
overtuiging, als de door de heer Weiter
geschetste antithese tussen aanhangers van
dwang tegenover aanhangers van vrij
heid. De aanvoerder van de K.V.P., die
terloops de heer Weiter als een ketter te
gen de diepste katholieke beginselen ver
guisde (al was het in zachtzinnige be
woordingen), herinnerde in dit verband
aan het uit die beginselen voortvloeiende
streven naar de synthese waaraan, gezien
de tweeledige natuur van de mens, vol
daan moet worden. Die beginselen, aldus
gaf hij te kennen, komen in het in debat
zijnde wetsontwerp volkomen tot hun
recht.
„Koeien met nylons"
De laatste twee sprekers uit de Kamer
waren de communisten Hoogcarspel en
Wagenaar, van wie eerstgenoemde o.m.
verkondigde, dat het ter tafel liggende
voorstel even weinig met socialisme te
maken heeft als een koe met nylons. Na
tuurlijk werd van communistische kant
de zogenaamde Westerse oorlogszuchtig
heid er bij gehaald en de heer Hoogcarspel
wilde bepaald van de bewindsman ver
nemen of dit ontwerp bevorderlijk voor
de (bekostiging van) oorlogvoering is.
Na dit alles, en vooral na het voortreffe
lijke betoog van prof. Romme, had minister
Lieftinck het eigenlijk kort kunnen maken.
Dat deed hij echter niet. Veeleer bezondig
de hij zich eraan om op vrijwel elke slak
zout te willen leggen, wat thans een grote
fout leek. Het gevolg was, dat hij niet
alleen veel te veel over hoop haalde, maar
ook, dat hij allesbehalve wist te boeien,
erger nog, dat zijn rede onmiskenbaar
minder goed in elkaar zat, dan men van
hem gewend is. Hij begon met zeer breed
voerig de historische achtergrond van het
ontwerp te belichten, waarbij hij in na
volging van pi-of. Romme vooral liet uit
komen, hoe men in feite de oorsprong moet
zoeken in de Bankwet 1948 en hoe toen
o.m. de houding zowel van mr. De Wilde
als van mr. Sassen was geweest.
Na te hebben aangestipt dat de Bankraad
met het oorspronkelijke ontwerp als geheel
genomen accoord was gegaan liet de minis
ter uitkomen, dat het ontwerp, welks in
diening door de feitelijke omstandigheden
dringend nodig was geworden en dat te
beschouwen valt als verwezenlijking van
hetgeen de makers van de Bankwet met
art. 9 voor ogen heeft gestaan, bedoelt be
paalde machtigingen te geven en bepaalde
mogelijkheden te openen.
Omtrent de staatkundige grondslag van
het voorstel zette de bewindsman uiteen,
dat een en ander ten nauwste samenhangt
met de Bankwet van 1948. Daarvan nu was
het uitgangspunt, de behoefte aan verster
king van het gemeenschapselement in de
Nederlandse Bank, die daarom toezicht
op het credietwezen moet uitoefenen. Dat
kon men toch zeker niet gelijkstellen met
staatssocialisme. En geheel in de lijn van
de geest van de wet van 1948 is er voor
gezorgd regelingen te treffen, opdat de
stem van het bedrijfsleven tot haar recht
zou komen, o.a. door middel van advies
van de Bankraad. Dat lag allemaal vast,
ook in het oorspronkelijke wetsvoorstel.
Daarin zijn tenslotte een aantal wijzigingen
aangebracht om tegemoet te komen aan
de oi'ganische gedachte en ter beperking van
de delegatie aan de uitvoerende macht,
doch ook al vóórdien was er niets aanwe
zig van staatssocialisme.
Het nieuwe in gans de regeling ten aan
zien van het bedrijfseconomisch toezicht,
zo ging de minister in de avondvergadering
door, Is dat het, gelijk in alle moderne
landen, het middel van het crediettoezicht
wil verschaffen, waarover elders de cen
trale bank reeds lang beschikt en dat bo
vendien juist in de na-oorlogse periode in
hoge mate noodzakelijk is gebleken. Mr.
Oud en de heer Van de Wetering kregen
in dit gedeelte van 's ministers rede vast
(Van onze parlementaire redacteur)
De middagvergadering van de Tweede
Kamer begon gisteren met twee aardige
momenten. Na twee maanden afwezig
heid wegens een operatie die hij had
moeten ondergaan, verscheen minister
Joekes weer fris en monter in de Kamer.
Er waren een paar hamerstukjes aan
de orde, waarbij zijn departement be
trokken was. Uit dien hoofde hoefde hij
dus niet het woord te voeren. Voorzitter
Kortenhorst greep echter deze gelegen
heid aan om in welgekozen woorden
namens de Kamer uitdrukking te geven
aan de vreugde de bewindsman weer
gezond en wel in haar midden te zien,
waarbij de minister natuurlijk niet na
liet met elegantie te bedanken.
Verder hield de voorzitter een aardig
dankspeechje in verband met het ge
schenk, dat de Eerste Kamerleden aan
de „gerestaureerde" Tweede Kamer
aanboden, te weten de stijlvolle orp-
lijsting voor de kalender. Dr. Korten
horst liet niet na hiervan het nut van
de tijdrekenkunde in herinnering te
brengen, ook voor de Tweede Kamer
leden zelf die er steeds indachtig aan
moeten zijn de door haar behandelde
wetsontwerpen niet zo laat aan de Se
naat toe te sturen, dat deze in tijdnood
geraakt. Tot besluit van zijn toespraakje
getuigde hij van de dankbaarheid van
de Kamer van Honderd jegens de Ka
mer van Vijftig voor dit sprekende ge
schenk. Applaus getuigde ook na deze
woorden van de instemming van de ver
gadering.
te hoi-en, dat zij ten Onrechte de grote
liquiditeit van de banken op de debetreke
ning van de bewindsman hadden geschre
ven, daar men hier te maken heeft met een
reeds eerder zich geopenbaard hebbend
internationaal verschijnsel.
Wat nu de opmerkingen over het vrij
willigheidsbeginsel aangaat, stipte prof.
Lieftinck aan, dat men er daarmee niet kan
komen met het oog op het monetaire pro
bleem.
Bij zijn verdediging van de noodzake
lijkheid van het voorstel, begon de be
windsman weer goed op stoot te komen.
Hij wees er op, hoe het feit, dat er in 1945
zulk een groot bedrag aan vlottende
schuld uitstond, toch niet aan hem te wij
ten viel: eix toonde aan, dat de kastekor
ten van het Rijk geenszins uit kortlopend
papier gefinancierd zijn. Hiei-mee kon hij
ook andere critische beweringen, o.a. van
mr. Oud, met succes bestrijden. Zo wees
hij aan, hoe er flink geconsolideerd is, na
melijk liefst 9 milliard, zodat het wel uiter
mate lichtvaardig is te verkondigen, dat er
tengevolge van Lieftincks lage rentepoli-
tiek niets van behoorlijke consolidatie te-
i-echt gekomen zou zijn. Een ander sterk
ax-gument van de bewindsman was: blij
kens onbetwistbare cijfers is er van bui-
tenspox-ige stijging van de Nederlandse
geldcirculatie geen sprake, want vergele
ken bij niet minder dan 43 landen staat
Nederland het laagste, wat de circulatie
stijging betreft.
Eixxd in zicht
Oef, na meer dan 3V2 uur spreken kwam
zo zoetjes aan het slot van 's ministers
rede in zicht. Hierin hield hij zich bezig
met het vraagstuk van de considerans om
kenbaar te maken, dat prof. Romme ge
rust kon zijn, want dat de twistvraag blij
vende of tijdelijke regeling index-daad vol
komen onbeslist blijft. Voor verkorting
van de werkingsduur der wet met een
jaar voelde hij niet veel. Men moest de
wet een loyale en roj'ale kans geven. Tot
besluit nam de bewindsman dan mr. Oud
nog eens bijzonder onder handen wegens
diens bewering, dat het uitgeven van ge
dwongen- en van premie-leningen een
bewijs zou zijn van de lage stand van ons
staatscrediet. Van het eerste is helemaal
geen sprake en wat het tweede betreft,
moest mr. Oud zich maar eens in verbin
ding stellen met zijn partijgenoten Mole
naar en Vonk, warme voorstanders van
premieleningen!
Replieken
Nadat prof. Lieftinck ongeveer 3 uur en 50
minuten had gesproken, begonnen na een
korte pauze de replieken.
Als eerste merkte hierbij de heer Schou
ten (A.R.) op, dat de heer Romme heeft
gezegd, dat er samenhang is tussen het re
geringsprogramma en het ontwerp, maar
er is naar sprekers mening verschil tus
sen een regeringsprogramma en een rege-
ringsvex-klaring. Spx-eker had zich gehou
den aan de regeringsverklaring.
De heer Schouten verklaarde zich be
reid, zich los te maken van het beleid van
de minister van de laatste jaren, maar dat
is slechts mogelijk wanneer men zich er
over wil beraden hoe de acute moeilijk
heden kunnen worden opgelost zonder ver
dere uitbreiding van macht.
De heer Weiter (KNP) had bezwaar te
gen verdere uitbreiding van macht zolang
de minister niet heeft bewezen, dat hij in
vrijwillige samenwerking met het bank
wezen zijn doel niet kan bereiken en zei-
de verder, het te betreuren, dat de KVP
ten aanzien van dit wetsontwerp gekozen
heeft voor dwang.
Tegen middernacht werd de vergadering
verdaagd tot Vrijdagmiddag.
VEERTIG JAAR BIJ P.T.T.
Donderdag herdacht de besteller le
klasse der P.T.T. H. Rohdens het feit, dat
hij 40 jaar geleden in dienst trad bij de
P.T.T.
Aangezien de jubilaris reeds 11 jaar
dienst doet als portier van de afdeling
Controle Postwaarden, gevestigd in de
werkplaatsen vaix de N.V. Joh. Enschedé
en Zonen Grafische Inrichting, vond de
huldiging aldaar plaats.
In de -feestelijk versierde expeditie van
de Controle werd de jubilax-is, die vei'ge-
zeld was van zijn vrouw, toegespx-oken
door de contx-oleur de heer H. J. van Vliet,
die hem prees om zijn plichtsbetrachting,
hulpvaardigheid en correctheid. Daarna
werden hem de gebruikelijke gratificatie,
de oorkonde en de gouden stex-ren als uni
formdistinctieven uitgereikt.
Vervolgens werd de jubilax-is door de
heer Van Roon, chef van de expeditie, na
wens het personeel een vulpen-set ge
schonken, terwijl enige fraaie bloemstuk
ken, sigaren en een prachtig boekwex'k de
sympathie vertolkten van degenen die
dagelijks met Rohdens in contact komen.
De jubilaris dankte en memoreerde de
zware diensten die vroeger in de postdienst
gebruikelijk waren.
Naar schatting zal bij de industrie, waaronder nog niet de electrische
centrales, de gasfabrieken en de cokesovens zijn begrpen, een besparing
van brandstoffen mogelijk zijn van 400.000 a 500.000 ton, aldus het rap
port van de commissie-Dresden, die in Mei van dit jaar werd ingesteld om
na te gaan, welke mogelijkheden er zijn om de brandstoffenpositie van ons
land te verbeteren. De commissie heeft tevens een project aanbevolen voor
een waterkrachtcentrale in de Maas bij Linne, uitgewerkt door een Neder
landse industrie, dat nog slechts op een rijks vergunning wacht en waarvan
de uitvoering een besparing betekent van 10.000 tot 16.000 ton per jaar.
ADVERTENTIE
Zaterdag viert de Haarlemse drieling (van links naar rechts Elly, Pimmy en Tjade)
De Berg uit de Roskamstraat haar derde verjaardag. Een feestelijke glimlach kon
er desondanks niet op overschieten, hoeveel vogeltjes de fotograaf ook in
uitzicht steld&
In het rapport doet de commissie mede
delingen over het kolenverbruik in ons
land en de capaciteit van de mijnen, waar
over destijds door minister Van den Brink
al uitvoerig is gesproken.
Warmte-economie
Voor de besparing van brandstoffen
acht de commissie het noodzakelijk, dat
met alle klem onder de ogen van de ver
bruikers wordt gebracht welke directe be
sparingen kunnen worden verkregen door
weinig kostbare verbeteringen van de in
stallaties, in de ketelhuizen en in het be
drijf, bij de distributie en het verbruik
van warmte en door het instellen van een
thans vaak ontbrekende controle. Zij
denkt daarbij aan regionaal en aan be
drijf stakgewijs gevoerde besprekingen met
deskundige inleiders en aan uitbreiding
van het aantal stookcursussen, dat op het
ogenblik reeds in ons land wordt gegeven.
Het verdient aanbeveling de leidex-s van
met name de kleinere bedrijven meer be
grip voor het probleem van de warmte-
economie bij te brengen.
Het probleem van de veel te grote vraag
naar sommige schaarse brandstoffensoor-
ten kan op korte termijn alleen worden
aangepakt door propaganda voor het sto
ken van andere brandstoffen of brandstof
mengsels in haarden en door propaganda,
welke het publiek bij aanschaffing van
vex-warmingsapparaten met de huisbrand-
markt doet rekenen.
Op lange termijn is het eerder mogelijk
centrale verwarmingsketels voor minder
schaarse brandstoffen aan te bevelen dan
deze te doen verstoken in haarden en
kachels. Dit probleem vraagt een onder
zoek om een zo ruim mogelijke variatie in
brandstoffen aanvaardbaar te maken.
Indien het bedrijfsleven het uiterste ver
richt, zal naar de mening van de commis
sie op het industriëel verbruik een niet te
verwaax-lozen hoeveelheid kunnen worden
bezuinigd. Afgezien van de electrische cen
trales, de gasfabrieken en de cokesovens
wordt geschat, dat zonder enigszins grote
investeringen in de ketelhuizen van de in
dustriële verbruikers een besparing mo
gelijk is v'an 400.000 a 500.000 ton.
In de huisbrandsector is een verminde
ring van het totaal-verbruik van 10 pro
cent mogelijk bij een zorgvuldige fabricage
en een behoorlijk onderhoud van de ver
warmingsinstallaties. De commissie is er
zich echter van bewust, dat deze vermin
dering niet gemakkelijk zal zijn te reali
seren. De voorkeur van de meeste gebrui
kers gaat nog steeds uit naar haarden. Hc.t
verdient nader ondei-zoek of met het' oog
op de schaarste aan geschikte brandstof-
ADVERTENTIE
Gedeputeerde Staten hebben het ge
meentebestuur van Bloemendaal de ge
meentebegroting voor 1951 met enige op
merkingen tei'uggezonden. Ten aanzien van
de kosten van raadhuisbouw merken Gede
puteerde Staten op, dat het bedrag ter ken
nis zal moeten worden gebracht van de
Investeringscommissie. Zodra de desbe
treffende plannen vaste vorm zullen heb
ben aangenomen, willen Gedeputeerde Sta
ten de aangelegenheid bij afzonderlijke
bx-ief zien voorgelegd. Hierbij moge er
thans reeds op worden gewezen, dat onder
de tegenwoordige financieel-economische
omstandigheden nog slechts in zeer uitzon
derlijke omstandigheden toestemming voor
een stichting als deze zal kunnen worden
verleend. Voorts zal er rekening mee zijn
te houden, dat de financiering van het ob
ject door middel van een vaste geldlening
verzekerd zal moeten zijn. Ten einde de
goedkeuring van de begroting niet te ver
tragen verzoeken Gedeputeerde Staten de
uitgaaf zoveel nodig te doen overbrengen
naar een afzonderlijke suppletoire begro
ting.
B. en W. hebben hiertegen geen bezwaar
en stellen de raad voor overeenkomstig
hiermee te handelen.
Gedeputeerde Staten vragen voorts een
nadex-e toelichting op de kosten van aanleg
van wegen, riolering enzovoort, waarbij
ook de urgentie der voox-zieningen aan een
beschouwing moet worden onderworpen.
Vooralsnog maken Gedeputeerde Staten
ten aanzien van deze posten een voorbe
houd. B. en W. hebben een nadere toelich
ting opgesteld; zij zijn van mening, dat de
post van 14.000 voor uitbreiding van de
algemene begraafplaats van de begroting
kan worden gevoerd. De andere posten
achten zij van belang.
B. en W. mex-ken op, dat tot het aanbou
wen van enige klasselokalen bij de be
staande openbax-e scholen niet zal worden
overgegaan. Daai-om kan het daarvoor uit
getrokken bedrag van 72.000 van de be
groting worden gevoerd. De raming voor
de post „kosten van stichting van school
gebouwen" kan met een bedrag van
88.000 worden verlaagd.
fen goed geconstrueerde kachels meer mo
gelijkheden bieden dan haarden.
Controle
In de winter 19501951 heeft het Rijks-
kolenbureau op het punt gestaan de toe
wijzingen voor de grootindustrie met 20
procent te beperken. Dergelijke algemeen
geldende maatregelen werken, volgens de
commissie, op de individuele bedrijven
echter geheel verschillend uit. Bedrijven,
die steeds zuinig stookten, zullen van
dergelijke maatregelen meer hinder on
dervinden dan bedrijven, wier verbruik
uit het oogpunt van brandstoffeneconomie
minder verantwoord is. Deze twee catego
rieën mogen niet over één kam worden ge
schoren.
Wanneer de brandstoffenschaarste zo nij
pend zou worden, dat tot een algemene ver
laging der toewijzingen moet worden over
gegaan, zullen zij, die tijdig hun medewer-
kiixg hebben getoond, moeten kunnen re
kenen op een kleinere verlaging dan an
ders op hen zou worden toegepast. Het
aantonen van genoegzame medewerking
zou bijvoorbeeld kunnen geschieden door
middel van rapporten van deskundigen.
Meent het desbetreffende Rijksbureau, dat
nog een nader onderzoek gewenst is door
een neutrale instantie, dan zou daartoe
het instituut voor Warmte-economie zijn
diensten kunnen bewijzen.
Ook een betere thermische verzorging
van de verwarmde gedeelten van de wo
ningen biedt volgens de commissie een
mogelijkheid tot verbetering van het ver
bruik. Hiex-bij is vrij eenvoudig te bere
kenen of het isoleren van wanden en het
aanbrengen van dubbele ramen privaat-
economisch verantwoord is.
Wind en water
De aandacht van de commissie-Dresden
is ook getrokken door de mogelijkheid van
exploitatie van windenergie.
Dit vraagstuk wordt sinds enige tijd in
ternationaal bestudeex-d en in het buiten
land heeft men op verschillende plaatsen
een installatie van 100 kw of meer ge
bouwd, om daarmee ei-varingen op te doen,
die later kunnen wox-den benut bij de bouw
van installaties van bijvooi-beeld 1000 kw.
Ook in Nederland zijn voorbereidende
onderzoekingen voor dit doel gaande. In
het rappox-t wordt er op aangedrongen, dit
onderzoek zo veel mogelijk te stimuleren.
Geruime tijd geleden is door een der in
dustrieën hier te lande een px-oject voor
een waterkrachtcentx-ale in de Maas bij
Linne uitgewerkt. Afhankelijk van de
grootte van de bouw en dus van het water-
SPECIALE AANBIEDING
DUBBEL EGYPTISCH LINNEN
met capuchon vanaf 4/.OU
zuiver wol vanaf 4 7."
zuiver wol, Ulster-model v.a. 7 O.'
wollen gabardine /O."
Spaarnwouderstr. 47 - 80 Tel. 21392
gebruik kan hiermee 20 a 32 millioen kw.
per jaar worden opgewekt. Stelt men het
kolenverbruik op 0,5 kg per kw, dan be
tekent uitvoering van dit px-oject een ko-
lenbesparing van 10.000 tot 16.000 ton per
jaar.
De commissie beveelt de snelle totstand
koming van deze waterkrachtcentrale aan.
Verder acht zij het van belang, dat ondex--
zoekingen naar de eventueel mogelijke
verdere benutting van het Maasverval
worden bevorderd.
Prijzeix
De commissie is van oordeel, dat bij de
huidige prijsverhoudingen tussen kolen en
olie de sterke drang tot omschakeling van
olie op kolen, welke zich nog enkele maan
den geleden openbaarde, tot minimale
proporties zal zijn tex-uggebracht. Een uit
breiding van het olievex-bruik is echter
nauwelijks te verwachten, daax-voor zou,
wat het prijzen aspect der kwestie betreft,
de gemiddelde kolenprijs 4.tot 6.
hoger moeten liggen dan de huidige.
De kosten voor de ombouw van een be
drijf voor de ovex-schakeling op olie kun
nen aanzienlijk zijn. Daarom wijst de com
missie er op, dat haars inziens een stimu
lering van Ixet olieverbruik mede zou kun
nen worden verkregen door het verschaffen
van financiële hulp aan bedrijven, welke
tot omschakeling bereid wox-den gevonden.
Met betx-ekking tot de kolenprijzen zelf
wordt in het rapport opgemerkt, dat aan
het gevolgde systeem van prijzenbepaling
(mengprijzen) het haars inziens niet te
verwaarlozen bezwaar is verbonden, dat de
verbruikers in te geringe mate worden ge
confronteerd met de hoge prijzen, welke
in het internationale verkeer voor kolen
moeten worden betaald.
De commissie adviseert de leiding van
de electriciteitsbedrijven de bestaande ta
rieven en tariefsvox-men te onderwerpen
aan een gx-ondig onderzoek uit een oogpunt
van mogelijke bespax-ing op brandstoffen.
De vrijheid van de consument om de elec-
triciteit te betrekken op de tijdstippen,
welke met zijn behoeften in overeenstem
ming zijn, zou er echter toe kunnen
leiden dat bij bepaalde tarieven wel
iswaar het bx-andstoffenverbruik zou
dalen, maar de maximale belasting der
centrales zou stijgen. Daar het geïnstalleerd
vermogen uiteraax-d in zo groot mogelijke
mate dienstbaar moet zijn voor levering
van energie aan de gx-oeiende industrie,
zullen maatregelen op het gebied van ta
rief sunifox-m en en tarieven niet er toe
mogen leiden, dat dit vermogen in te
sterke mate in beslag wox-de genomen voor
andex-e doeleinden.
Op de enige vrije avond van haar korte
verblijf in ons land (zij trad eergisteren
op in Den Haag en zingt vandaag in Am
sterdam) heeft de Franse cabaretière Mi
cheline Grandier, daartoe uitgenodigd
door Georgette Hagedoorn, haar vex-maarde
zuster in het gevolg der lichte muze, een
bezoek aan de Haarlemse sociëteit Teister
bant gebracht, waar zij door vice-voorzit-
ter mr. L. Ali Cohen in hartelijke be
woordingen welkom werd geheten. Miche
line Grandier exploiteert in de Rue de
Ponthieu te Parijs een Salon de thé, waar
dagelijks van vijf tot negen een zoge
naamde „cocktail musical" wox-dt gehou
den. De bezoekers komen over het alge
meen uit vooraanstaande kringen, maar de
sfeer is er geenszins mondain: het Fx-anse
lied, zoals dat door de gastvrouw of door
andere, met grote zorg voor het niveau
gekozen artisten wordt voorgedragen, staat
er in het middelpunt der belangstelling.
Vele jongeren maken hier hun debuut en
onbekende schilders vinden er, als hun ta
lent voldoende blijkt, een in alle opzichten
aangename gelegenheid tot exposeren van
hun werk. Geox-gette Hagedoorn, die door
Micheline Grandier ten hoogste wox-dt ge-
waai-deerd, zal er zich in het begin van
het volgend jaar voor de tweede keer doen
horen.
In Teisterbant heeft Micheline Grandier
de aanwezige leden getracteerd op een
bijzonder gezellige causerie over het lied,
dat onder alle omstandigheden het men
selijk leven begeleidt, van eeuw tot eeuw
zich aanpassend bij de veranderingen der
tijden ernstig of teder, vrolijk of me
lancholiek, verliefd of opstandig. Deze
heerlijke uitingsvorm van allerlei emoties
heeft in Frankrijk de beste mogelijkheden
tot vrije ontwikkeling gevonden. Deze be
gon in de twaalfde eeuw met de zo ge
heten „chansons de geste" van trouba
dours en jongleurs. Micheline Grandier gaf
met gesproken en gezongen fragmenten uit
de werken van Adam de la Halle, Fran
cois Villon, Charles d'Orléans, Clément
Marot en Pierre Ronsard uitmuntende
voorbeelden van deze eerste proeven. Vele
ADVERTENTIE
GED. OUDE GRACHT 52 - TELEF. 12762
tegenover de kerk
PHILIPS - ERR/ES - FRIDOR - COLUMBIA
Betaling in overleg
—In Den Haag slaagde voor het examen
vrouwelijke handwerken, akte U, mejuffrouw
M. L. van Eyndhoven te Haarlem.
van deze sonnetten, madrigalen, balladen
en rondelen behox-en nog steeds tot de
levende litteratuur!
Onuitputtelijk waren de populaire dich
ters in het verheerlijken van de liefde, ook
waar het modeverschijnselen betrof. In
het voorbijgaan memoreex-de Micheline
Grandier het ontstaan van het vooral
als studentenlied gehandhaafd gebleven
„Auprès de ma blondeAls de baan
breker van het eigenlijke chanson be
schouwde zij Charles Simon Favart, een
blij spelschx-ij ver uit de achttiende eeuw,
die een begin maakte met de vaudevilles
en opéra-comique, van wie zij het koste
lijke „L'inutile défense" vertolkte. Via Vol-
taix-e en de caveaux uit de x-evolutiejax-en
kwam zij terecht bij de patriottische volks
dichter (Pierre Jean de) Béranger wiens
„Ma grand-mère" (uit 1815) ook nu nog
danig in de smaak viel.
In de negentiende eeuw leerde men het
cabaret kennen, of liever gezegd het café-
concex-t. Het artistieke leven verplaatste
zich omstreeks de tachtiger jaren met de
mex-kwaardige „Club des Hydropathes" van
het Quartier Latin naar Montmaxire, waar
Rodolphe Salis in 1881 de thans legenda
rische „Chat-Noir" stichtte met medewer
king van de schilder Willette, die met de
tekenaar Steirxlen voor de aankleding zoi-g-
de. Deze Salis (gentilhomme de Chatnoir-
ville) schreef kort voor zijn dood: „God
heeft de wereld geschapen, Napoleon het
Legioen van Eei-, ik schiep Montmartre!"
In de tweede Chat-Noir vex-toonde Caran
d'Ache zijn beroemde schimmenspelen. In
middels had Aristide Bruant zijn concur
rerende „Mirliton" in het leven geroepen.
Hij trad. ook op in het Théatre des Ambas
sadeurs en voor die gelegenheid vervaax--
digde Toulouse Lautx-ec zijn fameuze af
fiche. Van hem zong Micheline Grandier
het bx-utaal-geestige „Max-iez-vous". Het is
ondoenlijk hier alle namen van de be
roemdheden uit die dagen op te sommen,
maar twee moeten er toch genoemd wor
den: de thans 83-jarige Léon Xanrof (de
auteur van „Le fiacre") en de onverbeter
lijke vertolkster van zijn teksten: Yvette
Guilbert. Met een nostalgische herinnering
aaxx de vrolijke dagen van negentienhon
derd werd deze hax-telijk gewaardeerde
causerie besloten.
Voor de kunst van Micheline Grandier,
die later op de avond nog enkele heden
daagse chansons liet horen, was de min
of meer intieme ruimte onder de gewelven
van Teisterbant bij uitstek geschikt. Haar
vaak zeer geestige en .waar nodig burleske
voordracht werd gekenmerkt door een on-
navolgbaar-Fx-anse charme, tintelende in
telligentie en lyrische toon. Het was dan
ook zeer verstandig gezien van Georgette
Hagedoorn om geen gevolg te geveix aan
het tot haar gerichte vex-zoek om ook iets
te zingen, want haar manier is een geheel
andere, in de eerste plaats beeldend eix
op het theater gericht. Piex-re Verdonck
toonde zich ook van Micheline Grandier
een perfecte begeleider.
DAVID KONING.
