De H.O.V. verdient terugkeer
naar oude subsidiebasis
Het Hek van de Dam
De dokter houdt spreekuur
en de djoeka's gaan jagen
cL%
Omschakeling tot provinciaal orkest moet
krachtig worden doorgezet
In de hoofdstad uit
ZATERDAG 8 DECEMBER 1951
5
Hulpactie India
U/ESSELING
Chauffeur sloeg garage
knecht neer en stal auto
$sd aikalivrij wasmiddel
ongekende waskracht in 3a4 druppels!
mm
Niet in orde
Luy en lecker
V olleybaluitsïagen
Als overal op de wereld, denk ik, zijn de
ochtenden het heerlijkst. Midden op de dag
staat de zon loodrecht boven de rivier. Men
wordt niet alleen door de hitte verpletterd,
maar men ziet geen kleur, geen schaduw
meer. Wij baden in de rivier, met een
schichtig oog links en rechts, want de ge
dachte aan de gevreesde „pireng" laat ons
niet los. Als wij in ons bivak terugkeren
zijn de hangmatten alweer opgerold en
heeft Ohristoforus koffie gezet en pap ge
kookt. Het ontbijt aan de oever in het mor
genlicht is een genot op zichzelf! Schubert
en ik. constateren met gemengde gevoelens
dat wij niet eens flink zijn of behoeven
te zijn, want wij worden door de zorgzame
Christoforus, hierbij gesteund door vijftien
zwarte mannen, als hulpeloze kinderen be
handeld. Als ik net mijn schoenen wil uit
trekken om naar de korjaal te waden, word
ik door een djoeka opgepakt en in het
vaartuig gezet alsof ik een lief klein kindje
was! Bij wijze van dankbaarheid geef ik
hem een klinkende slag op zijn gespierde
rug, hetgeen een vreugdegekrijs bij hem en
zijn vrienden uitlokt.
Wij varen weg. Och, wij houden heus
veel van Holland, maar deze natuur, het
samenzijn met deze sterke, ongeremde, goed
gehumeurde kerelsWij leven in Hol
land in een voortdurende toestand van
bezorgdheid. Gekweld door schuldgevoe
lens, ingemetseld in verplichtingen, zitten
wij met z'n negen millioenen op een nat
stuk gras en mogen een enkele keer, tussen
twee hekken, door een bosje lopen, om
stuwd door met revolvers en verordenin
gen uitgeruste agenten. Ach, en geen radio,
geen ingeblikte kwai'tiertjes jammerlijk
heid in alle huizen uitgekrijst, geen recla
meborden met leugens en ook geen „tele
foon voor U"1
Naarmate we hogerop komen verwisselen
de djoeka's hun pagaaien meer en meer
tegen vaarbomen, wij moeten telkens tegen
stroomversnellingen op en hoe verder we
komen, hoe moeilijker het wordt. Soms
stappen de mannen over boord en trekken,
door het water wadend, de korjaal tussen
de granietbarrières door. Geen ogenblik
verlaat hen echter hun opgewektheid. On
ophoudelijk roepen ze elkaar toe en het
lachen is niet van de lucht. Wij gaan bij
een dorpje aan wal, Schubert en ik stap
pen deftig als een soort (het zij dan een
vreemd soort) erewacht achter de commis
saris aan. Wij maken kennis met het dorps
hoofd de „kapitein" en vinden het een
aardig, pienter oud kereltje. Het valt ons
overigens op dat de raskentekenen bij
oude mensen veel minder aan de dag
treden.
Wil men zich een bosnegerkapitein voor
stellen? Men neme één dier oude heren die
in Den Haag in „de Witte" zitten men
klede hem uit, men verve hem bruin, men
binde hem een lendendoekje om hij is
van een bosnegerkapitein niet te onder
scheiden!
Terwijl de commissaris met de „kapitein"
confereert, de dokter spreekuur houdt,
kuieren Schubert en ik door het dorp.
Boven het deurtje van een der hutten is
een houten bord aangebracht, waarop met
onvaste hand het woord „gasfabriek" is
geschilderd. Wij roepen Ohristoforus te
hulp om uit te vinden wat ter wereld het
betekenen mag. De man die hier woont,
zegt Christoforus, heeft in de stad een groot
gebouw gezien waar dat woord op stond en
vindt het nu deftig zijn huis zo te noemen!
Wij bezoeken de „meester". U moet voor
al niet denken dat hij de onderwijzersop
leiding gehad heeft, want hij kan maar
net-aan lezen en schrijven. Hij blijkt een
sombere fanaticus te zijn en wij kunnen
hem in het zorgeloze leven, dat wij op dit
ogenblik zo met volle teugen genieten,
slecht plaatsen. Hij woont in een houten
huisje, heeft een harmonium (want hij is
ook godsdienstleraar) en er hangen spreu
ken aan de wand. Daar ik geneigd ben de
persoonlijkheid van de mens met behulp
van zijn interieur voor mij zelf op te bou
wen, lees ik die nieuwsgierig. „Veiliger
zijt gij in een kring van leeuwen, dan in
een kring van vrienden" vermeldt het ene
karton en op een ander staat: „Hoedt u
voor uw vrienden, tegen uw vijanden zal
Ik u bijstaan."
Wij respecteren gaarne ieders overtui
ging, wij vinden het best als iedereen doet
wat hij zelf het prettigste vindt, maar dit
is ons toch wel wat erg somber. Bovendien
zit die zwarte man ons met zijn hongerige
ogen aan te kijken of hij het bevrijdende
woord van ons verwacht. Wij nemen enigs
zins bedremmeld afscheid van hem en
haasten ons naar buiten. Over het gezicht
van Schubert ligt een diep verdrietige uit
drukking. De middaghitte slaat op ons als
een zweep, wij strompelen naar de oever,
werpen onze kleren uit en gaan in het
water. „De pirengs kunnen niet erger zijn"
zegt Schubert.
De dokter komt schouderophalend en
hoofdschuddend van het spreekuur terug.
Hij is lang niet zo verrukt over de djoeka s
als wij. Zij willen allemaal wat hebben
omdat'ze het voor niets kunnen krijgen,
zegt hij. Allemaal hebben ze „pijn in hun
rug" en ze willen niets liever dan een in
jectie, maar geen woord van dank.
De dokter heeft in Indonesië gewerkt en
vertelt hele verhalen van de dankbaarheid
van de bevolking die hem op de handen
droeg! De commissaris ergert zich omdat
de kapitein zich door die meester op z'n
kop laat zitten, want de mensen mogen
ook niet dansen voor ons, tenzij begeleid
door een man met een lege koektrommel,
want een trom is heidens!
Zo zitten we daar voor het eerst enigszins
ontstemd te praten. Er klinken drie scho
ten in het bos en even later loopt een
djoeka met nog rokend jachtgeweer langs
ons maar zonder buit. Ja, hij heeft wel
wat geschoten een aap, maar dat beest
is voor hem „treef" (taboe), hij mag het.
niet aanraken op straffe van alle mogelijk
onheil dat hem treffen zou. Zijn vrienden
gaan het bos in en keren terug met het
slappe lichaam van een grote aap met
lange zwarte haren. Een der djoeka s toont
ons, met een grijns, het kopje met de ge
broken ogen. De anderen zijn druk in de
weer een vuur te stoken. De aap wordt er
in gelegd, in de rivier gedompeld, weer m
het vuur gelegd, weer in het water om
ADVERTENTIE
Raotfi.MPISSTRAAT 20 TEL. 15^59
PELSGEVOERDE JEKKERS
H. J. Prenen tekende uit het geheugen
deze caricatuur van de beeïhouwer Mari
Andriessen, die in nevenstaande brief zijn
relaas van de tocht over de Saramacca-
rivier door het Surinaamse oerwoud
vervolgt.
de haren er af te krijgen. Maar wij hebben
er genoeg van en gaan zwijgend naar onze
stoeltjes terug. De aap wordt intussen sma
kelijk opgepeuzeld. Naar Christoforus ons
vertelt is het een speciale délicatesse de
rijst met het apenhandje op te scheppen,
omdat de geur van vlees zich dan aan de
rijst meedeelt.
Ohristoforus, zegt de commissaris, ik ge
loof dat we nog een borrel hebben?
Ja commissaris!
MARI ANDRIESSEN.
Het comité van de Ned. Jeugd Gemeen
schap schrijft ons:
De hulpactie India is geëindigd. De laatste
guldens zijn nog niet binnen, doch dit zijn
slechts kleine bedragen, die op de onkosten-
rekening worden verantwoord. Wij hebben
zeer veel medewerking ondervonden, alsmede
tegenwerking. Toch hebben wij naar ver
houding een behoorlijk bedrag namens Haar
lem, Heemstede en Bloemendaal kunnen
overmaken, namelijk 5275.
Er is bovendien nog extra medewerking
verleend door allerlei diensten, goedkoop
drukwerk, geschonken en veloppen, schrijf
werk, enz. Al met al een goede prestatie en
we hebben bovendien bereikt, dat overal de
naam N. J. G. heeft geklonken. Het totaal in
Nederland opgehaalde bedrag voor India zal
misschien de 200.000.— bereiken. Er zijn
reeds 4 schepen met voedsel verstuurd naar
India en er zal nog een vijfde vertrekken.
Onlangs schreef ik dat de enige diplo
matieke post, die ik met hart en ziel begeer,
die van H.M.'s Gezant bij het Keizerlijke
Hof van Ethiopië met standplaats Addis-
Abeba is. Ik beklaagde mij bij die gelegen
heid diep over de heer minister Stikker
die mij voor deze post onlangs gepasseerd
heeft, al vermoed ik dat niet hij persoon
lijk, doch geheimzinnige machten achter
de zijden kamerschermen van het Plein
daaraan schuldig zijn. Hoge heren ontvan
gen nu eenmaal veel wind. En wie de
hoogten bereikt heeft moet rekenen met de
storm.
Maar nu heb ik, de officiële berichten
uit de Staatscourant lezende, bemerkt dat
ambassadeur in Addis Abeba toch nog niet
het heerlijkste is, want ik zag dat de re
serve-kapitein Cramer benoemd is tot mi
litair attaché in Siam en wanneer ik ergens
gek op ben dan is dat Bangkok met zijn
gouden pagoden; in de verblindende
schoonheid van dat goud behoeft de kraag
niet van goud te zijn: kapitein is voldoen
de en reserve-kapitein is genoeg.
Nu ben ik a) padvinder en b) dpi. sol
daat geweest en niet dat ik die functies
vergelijkbaar acht met die rang van (re
serve) kapitein, maar iets zit daar toch in,
dat mij moed en hoop geeft op een militair
attaché-schap, zij dit niet op zo'n belang
rijke post als die in Siam, dan toch op een
minder belangrijke.
Ik had gedacht: als Maarschalk Staf het
nu goed met mij voorheeft, dan moet deze
hint aan de andere zijde van het Plein
tussen die winkel in potten en pannen en
dat cafétje-restaurantje begrepen worden.
Als niet-reserve-kapitein zou ik de
belangwekkende Bangkokse positie niet
van onder de reserve-kapitein Cramer
willen wegkapen, maar als oud-padvinder
en oud dpi. soldaat denk ik aan Liechten
stein of San Marino.
Liechtenstein in de éérste plaats, excel
lentie. Vaduz moet een reuzeknus plaatsje
zijn, excellentie.
En ik verzeker u dat ik mijn padvinders
ogen de kost zal geven
Excellentie
ELIAS.
ADVERTENTIE
Dagelijks geopend v. 8—24 u.
uitstekende diners
Prima Indische keuken
RESTAURANT-LUNCHROOM
GROTE MARKT HAARLEM
Wanneer de „Arnhem" op 10 December
op het vliegveld van Sydney is gearriveerd,
zullen de inzittenden worden begroet door
de consul-generaal van Nederland in
Australië, jhr. mr. G. R. G. van Swinderen.
Jhr. Van Swinderen begroette in 1938 de
eerste KLM-machine van de lijn Amsterdam
Kaapstad in Kaapstad, toen hij daar in
consulaire dienst werkzaam was, in 1946 die
van de lijn AmsterdamNew York te New
York en in 1948 het eerste toestel van de
lijn AmsterdamShanghai te Shanghai.
Een 25-jarige chauffeur had op 18 Aug.
meer gedronken dan goed voor hem was.
Tegen middernacht kwam hij een garage
in Amsterdam-Zuid binnen met het voor
nemen de wagen van zijn patroon te halen
om met een meisje te gaan rijden. De bei
de garageknechts wilden hem echter de
wagen niet meegeven. De chauffeur sloeg
beiden neer en ging er met een andere auto
dan die van zijn patroon vandoor. Bij
Amstelveen vloog de wagen in brand. De
chauffeur en het meisje wisten uit de wa
gen te komen en werden door de inmid
dels gewaarschuwde politie ingerekend.
Vrijdag stond de chauffeur voor de Am
sterdamse rechtbank terecht. Hij zei zich
niets meer van het gebeurde te kunnen
herinneren. De officier van Justitie eiste
tegen hem wegens diefstal met geweld
pleging anderhalf jaar gevangenisstraf.
In een artikel in „Het Parool" van Woens
dagavond, waarin ten onrechte uit de pu
blicatie van vertrouwelijke gegevens de
conclusie werd getrokken dat het Haar
lemse orkest met ondergang wordt be
dreigd, komt ook de volgende passage voor:
„Een verzoek van het Verbond van Sym-
phonie Orkesten om een inzicht te krijgen
in de verdeling der subsidies, is afgewezen.
Dit is een geheimzinnigheid die er aller
minst toe bijdraagt het gerezen wantrou-
Horizontaal: 1. mest
vocht; 5. meisjesnaam;
9. spoedig; 10. deel v. e.
etmaal; 11. Europeaan;
12. bijwoord; 14. toe
spraak; 15. elastisch; 18.
rij; 20. wiel; 21. stad in
België; 23. zuivelpro-
product; 25. bouwmate
riaal; 26. papegaai; 27.
koning met ezelsoren
(myth.); 29. onderricht;
31. tijdrekening; 32.
groente; 34. bitterkoekje;
37. faam; 39. een groep
zangers; 41. huid; 42.
etensbereider; 43. plaats
in Gelderland; 44. delf
stof; 45. oorlogsgod.
Verticaal: 1. slangetje;
2. vogel; 3. schoeisel; 4.
rustdag der Joden; 6. zij
rivier v. d. Maas; 7. Ne
derlands (afk.); 8. strijd
perk; 13. zangnoot; 14.
deel v. e. mast; 16. jaar
boek; 17. roofvogel; 19.
meisjesnaam die vrede
betekent; 22. kleinood;
23. oorlogswapen; 24.
paard; 28. keizersalade;
29. made; 30. zand-aal;
32. koord; 33. straat
naam en woonplaats; 35.
in het jaar der wereld
(afk.); 36. in orde 38.
grondsoort; 40. lofzang.
Oplossingen moeten ingezonden worden
aan onze bureaux HAARLEM, Grote
Houtstraat 93 en Soendaplein 37; IJMUI-
DEN, Kennemerlaan 154. Oplossingen
moeten uiterlijk Woensdagavond in ons
bezit zijn. Wij verzoeken op de enveloppe
te schrijven: „Oplossing Puzzle".
S.v.p. geen mededelingen voor redactie
of administratie bij de oplossingen in
sluiten.
De oplossingen moeten worden ingevuld
ADVERTENTIE
mmmm®
EXTRA ZACHT EN VEILIG DOOR HUIDBESCHERMEND SAPOBIEL
i.
op het gedrukte diagram dat hierboven
staat.
OPLOSSING VORIGE PUZZLE
Horizontaal: 1. koper; 5. arend; 9. Ido; 10.
oom; 12. dar; 13. s.e.; 14. pedel; 16. pi;
17 materie; 19. kar: 20. ten; 22. kales; 24.
leder; 26. al; 27. lager; 29. do; 30. rib; 31.
men; 32. rem: 33. eb; 34. beits; 36. ra; 37.
tegen; 39. ecrin; 41. rat; 43. heg; 45. so
praan; 49. id.; 51. nadir; 52. pa; 53 non;
55. Ned. 56. das; 57 graad; 58. agent.
Verticaal: 1. kist; 2. ode; 3. Po; 4. roet;
5. Amer; 6. e.d.; 7. nap; 8. drie; 11. Oder;
14. parel; 15. liter; 17. mal; 18. eed 19. ka
liber; 21 nederig; 22. karet; 23 samen; 24.
lente; 25. roman, 28. gei: 34. beton;
35. schar; 38. gas; 40. ren; 42. orde; 44.
ring; 46. pand; 47. Aïda; 48. mast; 50. dor;
52. pan; 54. na; 56. de.
De prijzen werden als volgt toegekend:
f 7.50: C. van Leyden Boslaan 69, Bloe
mendaal; f 5.P. J. Hof, Voorhelmstraat
35zw. Haarlem; f 2.50: Mevr. L. E. Twijsel,
Kostverloren straat 39, Zandvoort.
Deze week zijn wij naar Amsterdam
getogen voor een bedevaart, echter geens
zins om een knieval voor Sint Nicolaas
te doen. Laat die maar bij ons op het
dak gaan zitten, hebben wij gedacht.
Nee wij begaven ons naar de hoofd
stad om onze eerbiedige hulde te bren
gen aan de nagedachtenis van dokter
Samuel Coster, wiens beeltenis sinds
enkele dagen de zijgevel van de bak
stenen Stadsschouwburg siert aan de
stille zijde van het Leidseplein.
Tengevolge van de enorme drukte
konden wij op weg daarheen helaas niet
de beschikking krijgen over één van
die uiterst comfortabele, met trijp be
klede zitplaatsen de* zogenaamde
dommelstoelen in de rijtuigen, welke
de N.Z.H. speciaal in dienst heeft om
de reizigers door middel van het knik
kebollen in hun kindertijd te verplaat
sen. Dit geschiedt sneller dan het ver
plaatsen van de reizigers naar het cen
trum van Amsterdam, hetgeen zonder
tegenwind nog altijd een dikke veertig
minuten vergt. Wij kwamen terecht op
een houten klapstoel ter grootte van een
overlangs doorgesneden zeepkist in de
cabine, waar zich de conducteur zou
hebben moeten bevinden als het de
voorste wagen was geweest. Overigens
mogen wij wel opmerken, ter instructie
van onze lezers, dat de functionaris die
wij als conducteur plegen aan te duiden
bij deze maatschappij wagenvoerder
heet, alleen om de man die zulke mooie
gaatjes in de kaartjes knipt volkomen
ten onrechte conducteur te noemen.
Dit is echter niet de enige mystifica
tie, want recht tegenover ons bemerkten
wij een keurig bordje met het raadsel
achtige opschrift:
BALCON PLAATSEN
ACHTER 7
Wij zijn aan het piekeren geslagen
wat dit zou kunnen betekenen, maar
jammer genoeg was hogere algebra
nooit ons sterkste vak. De moeilijkheid
wordt nog aanzienlijk vergroot door de
wetenschap dat er op beide balcons
evenveel plaatsen zijn namelijk drie.
Waarschijnlijk heeft de directie hier het
oog gehad op schoothondjes en perso
nen die niet voor vol kunnen worden
aangezien. Dit zou alles op slag duidelijk
maken, zoals wij gerust zonder bewijs
mogen beweren. Het kan ook zijn dat
de plaatsen op het voorbalcon voor lij
ders aan een breuk zijn geresei-veerd.
Dit zou dan uiterst kies zijn geformu
leerd. Maar hoe dan ook, het geheel
deed ons denken aan die beknopte sa
menvatting van een complete roman
van echtelijk leed in de volgende zin:
HIJ ZEI
Hetgeen, zoals iedereen natuurlijk op
het eerste gezicht kan lezen, niets meer
of minder wil zeggen dan: hij is over
spannen en zij is ook niet helemaal in
orde.
Wie Samuel Coster was, behoeven wij
u natuurlijk niet te vertellen. Kom nou,
dat weet u toch wel? Mocht u het on
verhoopt vergeten zijn, dan kunt u het
lezen op de plaquette die door de arts
Th. Hammes en enige vrienden aan de
gemeente Amsterdam is aangeboden:
„Stadsgeneesheer, toneeldichter en
grondlegger van de eerste schouwburg
in 1617".
Destijds was het helemaal niet zo een
voudig om een theaterbedrijf te begin
nen als tegenwoordig, al ware het
slechts omdat er geen subsidies beston
den. Bovendien probeerden toen de Cal
vinistische predikanten het toneel on
mogelijk te maken, een taak die tegen
woordig wordt uitgeoefend door de
ambtenaren van de vermakelijkheidsbe
lasting. Ds. Wittewrongel bijvoorbeeld
beschouwde in een zijner geschriften de
dramatische kunst als een verzameling
van „sondige ydelheden ende onvrucht
bare wercken der duysternisse". Heftig
fulmineerde hij tegen de practijken „die
by de blinde heydenen seer ghemeen
gheweest zyn". Ook aan treurspelen had
hij blijkbaar een broertje dood, want
die omschreef hij als „versierde fabe
len, vol onkuysheydt, wreet en bloe-
digh".
Maar Coster behoorde tot een ander
kerkgenootschap en trok zich daar niets
van aan. Hij stichtte in het genoemde
jaar de „Eenighe en. eerste Nederduyt-
sche Academie" aan de Keizersgracht,
waar aanvankelijk ook enige weten
schappelijke colleges werden gegeven.
Vondel, Hooft en Bredero waren er
kind aan huis. De zaken liepen best,
want de toegangsprijs bedroeg slechts
drie stuivers voor een loge met een gor
dijntje ervoor, zodat men bij een verve
lend stuk rustig kon gaan zitten vrijen.
In 1638 werd de schouwburg op het
Leidseplein geopend, die in 1664 werd
afgebroken omdat men het gevaarte
toen opeens niet mooi meer vond. Als
het erg druk was kon men gemakshalve
een „dringer" huren voor het fijnere
elleboogwerk om nog ergens een goed
plaatsje te veroveren. Tegenwoordig is
dat niet nodig, maar dat komt vermoe
delijk omdat er geen „schoone ver-
maeckelijke tragedies en raare belache
lijke kluchten" meer worden geschre
ven.
Wij willen van deze rubriek geen ge
schiedenislesje maken, maar het kan
toch geen kwaad te vermelden dat Sa
muel Coster de eerste Nederlandse blij
speldichter was. In 1618 publiceerde hij
„Teeuwis de Boer en men Juffer van
Grevelinckhuysen" en een jaar later de
geschiedenis van „Tysken van der
Schilden" onder het geruststellende
motto: „Luy, lecker en veel te meughen,
dat zijn drie dinghen die niet en deu-
ghen". Hij is de schepper van enige, al
thans door hun naam onsterfelijke per
sonages, zoals Ian Hen, Labbe Kack en
Jan Rap en zijn maat. Deze beide laat
ste heren leven nog steeds in Amster
dam, zoals men op de bijgaande aller-
Het A.T.G. komt vanavond met een
première: Het hart vol sintels" van
André Obey onder regie van Albert
van Dalsum met Hans Culeman in
de hoofdrol. Verder werken mede:
Loudi Nijhoff, Jenny van Maerlant,
Liane Saalborn, Louis van Gasteren,
Rob de Vries en vele anderen. De
vertaling is van Luisa Treves.
De Nederlandse Comedie geeft
Woensdag in de Stadsschouwburg
een voorstelling van „De bruiloft van
Figaro" van Beaumarchais onder
regie van Johan de Meester, met
Fons Rademakers in de titelrol.
De Nederlandse Opera brengt Zon
dagmiddag „Faust" van Gounod ten
tonele. Dinsdagavond en Vrijdag
avond „Lohengrin" van Richard
Wagner.
De studentenbioscoop Kriterion ver
toont sinds Vrijdag de uitstekende
film „Alles draait om Eva" met Bette
Davis, Anne Baxter en George San
ders. In Tuschinski is Hoffmann's
Vertellingen" geprolongeerd. „De
Uitkijk" geeft reprises van „The 39
steps" van Hitchcock.
Zondagavond wordt in het Concert
gebouw een Belgisch-Nederlands
concert gegeven door >yArti Vocali"
uit Antwerpen, het Amsterdams Ora
toriumkoor en de H.O.V. Uitgevoerd
worden de Kroningsmis van Mozart
en de Missa Pro Pace van Rudolf
Mengelberg. Solisten zijn Corry Bij
ster, Annie Hermes, Wiebe Drayer
en Herman Schey. Dirigent is Piet
van Egmond.
Het U.S.O. speelt Maandagavond in
het Concertgebouw voor de kunst
kring onder leiding van Paul Hxip-
perts werken van Bach, Mozart,
Franck en Bruckner, met medewer
king van de pianist Gerard Henge-
veld.
In de kleine zaal van het Concert
gebouw treedt Maandagavond het
Nederlands Kamer Symphonie-Or-
kest onder directie van Arthur Oro-
bio de Castro op.
Dinsdagavond heeft er in het Con
certgebouw een uitvoering van het
Kerstoratorium van Hubert Cuypers
plaats door het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest onder leiding van
Wille?n Wiesehahn, door het ge
mengd koor „Zang na studie" en
vocale solisten, onder anderen Jo
Vincent en Laurens Bogtman.
V
individueelste expressie van hun aller
individueelste emotie duidelijk ziet.
Zij zijn hier kennelijk in genoegelijke
kout bijeen.
Verder kan men uit deze kunstige illus
tratie afleiden dat de goede Coster een
opvallende plaquette heeft gekregen.
BOEDA
wen weg te nemen". Een dergelijk verzoek
is echter nooit gedaan en dus ook niet ge
weigerd. Wel is er op de vergadering van
het Verbond gesproken over het loslaten
door het rijk van de op de helft der sala
rissen van de orkestleden berustende basis
voor de vaststelling der subsidies. Het rijk
gaat hierbij namelijk uit van de honoraria
zoals deze in 1947 door het College van
Rijksbemiddelaars werden vastgesteld, on
geacht latere verhogingen door de werk
gever, die bijvoorbeeld bij het Concertge
bouw Orkest en bij het Residentie Orkest
hebben plaats gehad.
Zekerheid geboden
Hoe dit echter ook zij, het is te hopen
dat de minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen voor wat de H.O.V. betreft
naar deze basis terugkeert bij de toeken
ning van een subsidie voor het volgende
seizoen. Dat is zelfs noodzakelijk, omdat
er voor het leveren van artistiek verant
woorde prestaties ten minste sociale ze
kerheid moet bestaan voor de musici. Bij
de huidige regeling is de uitkering aan de
H.O.V. een variabele post, in het ongunstig
ste geval afhankelijk van wat er overblijft
na de toewijzing van elders benodigde gel
den uit een vaststaand bedrag. Nu dient
men terdege te beseffen dat de positie van
het Haarlemse orkest in vergelijking met
verleden jaar aanzienlijk veranderd, dat
wil zeggen: verbeterd is. Het is niet lan
ger in te zien waarom er voor de H.O.V.
een uitzondering op de algemene regel
moet worden gemaakt.
Deze zomer kon men zeggen dat de be
staansmogelijkheden aanvechtbaar waren
ten gevolge van het oude tekort van veer
tigduizend gulden. Dank zij het prijzens
waardige verantwoordelijkheidsbesef van
particulieren en grote bedrijven is dit
thans ongedaan gemaakt. De exploitatie
rekening over het van 1 October 1950 tot
1 October 1951 lopende seizoen wees een
tekort van ongeveer 3900.aan. Voor
dit boekjaar heeft men echter van het rijk
nog een aandeel in de sociale lasten van
10.000 te wachten, waardoor het finan
ciële beeld veel rooskleuriger wordt. Door
een geweldige krachtsinspanning (men
denke maar eens aan het grote aantal be
geleidingen) verwerft de H.O.V. zich de
benodigde middelen uit een hoog opgevoer
de exploitatie, die andere orkesten uit veel
grotere subsidies toevloeien. Zal de uit
kering van het rijk dit jaar gelijk zijn aan
de helft van de salarissen, dan kan ook nu
de balans sluitend worden gemaakt!
Provinciaal belang
Kennelijk heeft Den Haag, bij de verwe
zenlijking van de lichtvaardig gemaakte
plannen door tijdsgebrek in verlegenheid
gebracht, de ontwikkeling in Haarlem ge
durende dit seizoen willen aanzien. Het is
daarom zaak dat de voorgenomen omscha
keling tot (onvervangbaar) provinciaal or
kest met kracht wordt doorgezet. De van
het orkest profiterende gemeenten in
Noordholland zouden daardoor tot een
redelijke bijdrage in de algemene kosten
kunnen komen. De thans per concert uit
gekeerde bedragen kunnen immers nauwe
lijks als subsidies worden aangemerkt.
Deze zijn zo gering dat men beter van een
uitkoopsom kan spreken, zijnde een aan
vulling op honorai-ia en andere exploitatie
kosten. Door het optreden als provinciaal
orkest komt de H.O.V. in een soortgelijke
positie te verkeren als het Gelders Orkest
of de Groningse Orkestvereniging. Om aan
het wel eens geopperde bezwaar van ge
brek aan geschikte zalen tegemoet te
komen is reeds de zeker voor overweging
vatbare suggestie geopperd de H.O.V. in de
vele Noordhollandse kerken te laten spelen.
De commissie tot vaststelling van de
normen voor omschakeling tot provinciaal
orkest had reeds enkele weken geleden
met de voorbereidende werkzaamheden
gereed willen komen, doch is hierin ver
hinderd door ziekte van een van de leden.
Voortgang der onderhandelingen, met het
algemeen belang voor ogen, is dringend
geboden. Men komt geen stap verder als
men elkaar stilstaande de bal toewerpt.
Zonder de omschakeling zouden er name
lijk nieuwe tekorten kunnen dreigen en
men kan natuurlijk niet verwachten dat
Haarlem wederom een extra-subsidie zal
geven!
Gunstig perspectief
Als aan deze beide voorwaarden wordt
voldaan terugkeer van de rijkssubsidie
op de oude basis van de helft der salaris
sen, benevens totstandkoming van een pro
vinciaal orkest dan verkeert de H.O.V.
in een volkomen gezonde positie. Wij be
hoeven er waarlijk niet aan te herinneren
dat er onder de voortreffelijke leiding van
Toon Verhey een zeer hoog artistiek niveau
is bereikt en dat het aantal concerten voor
personeelsleden van grote bedrijven en
leerlingen van middelbare scholen nog
voortdurend toeneemt. Als begeleidings
orkest van koren en zangverenigingen doet
de H.O.V. bovendien voor alle delen der
provincie zowel in sociaal als in cultureel
opzicht zulk belangrijk werk dat het onder
geen beding en tot geen enkele prijs gemist
zou kunnen worden.
Dat het rijk dit inzicht deelt moge blij
ken uit het feit dat er reeds een voorschot
op de te verwachten subsidie is uitgekeerd,
ruimer en vroeger dan in voorgaande
jaren. Redenen tot pessimisme zijn er dus
geenszins, wel aansporingen om de weg
naar vernieuwing te vervolgen. Het be
stuur mag daarbij niet achteraan komen
of alleen maar meelopen, doch dient voor
op te gaan. Wij geloven niet dat de rege
ring anders kan dan de noodzaak erkennen
van het verschaffen van bestaanszekerheid
aan een orkest, zat zodanig heeft getoond
zijn taak te beseffen.
Voor de competitie van de afdeling Haar
lem van de Nederlandse Volleybal Bond
zijn gespeeld:
Dames, eerste klasse A: HVSDie Raeckse
0—4; PWN—Velox 4—0; PSVH—IHJ 4—0.
Dames, eerste klas B: KI. HoutstraatRapi-
ditas 2 4—0; PSVH 2—OVRA 3—1; Haar
lemVelox 2 40.
Heren, eerste klas: CIOSVCR 31; OSS
—HVS 04; IHJ—PSCB 2—2.
Heren, tweede klas A: MSO—HBC 3—1;
BGVBrandweer 2 13; Brandweer 2
Rapiditas 22.
Heren, tweede klas B: MSO 2Damiate
3—0; Velox—HVS 3b 0—4; PWN—PSVH 2
1—3.
Heren, tweede klas C: PWN 2—Brandweer
3 2—2; GroentjesRapiditas 3 2—2.
