Woonprobleem in Haarlem
nijpender dan ooit tevoren
Daarom moet de Woningbouwlening slagen
De ellende der samenwoning
Haarlem heeft een woningtekort
van 6000 a 7000 huizen
Taxi? 18000
Zorg voor geesteszieken
in deze tijd
Modern programma door
de H.O.V.
5
In vele gezinnen is de toestand onhoudbaar geworden
Wat de bouw van
500 woningen betekent
Twee stropers gevat
„Havnia" met slagzij
binnen
In de oorlogsjaren werd heel weinig gebouwd en na
de bevrijding werden slechts 1432 huizen voltooid
Interressante lezing
van dr. P. v. d. Esch
Monique Haas soliste
Diefstal langs de
spoorbaan
WOENSDAG 12 DECEMBER 1951
HAARLEMS DAGBLAD
- OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Wh door bijzondere omstandigheden de gemeenten geen, of zeer moeilijk, geldleningen
met een lange looptijd (een eis der regering, waaraan voldaan moet worden om wo
ningen te mogen bouwen) kunnen afsluiten op de vrije markt, heeft het gemeente
bestuur van Haarlem een beroep gedaan op de burgerzin der ingezetenen. Haarlem
vraagt 5 millioen, waarvoor 4 obligaties worden uitgegeven. Deze min of meer al
gebruikelijk geworden weg voor de gemeentebesturen wordt door Haarlem bewandeld
omdat voorkomen moet worden dat de woningbouw stagneert.
Bij alle narigheid geldt altijd de regel
„ieder voelt zijn eigen leed het (zwaarst",
maar zonder overdrijving kan gezegd wor
den dat in weinig gemeenten in verhouding
zo'n nijpend tekort aan huizen is als in
Haarlem. Na de oorlog waren er veel ge
meenten die zwaarder getroffen waren dan
Haarlem, maar daar is na de oorlog in ver
houding veel meer gebouwd. Daardoor is
de vergelijking voor Haarlem nu ongun
stiger geworden.
In een persconferentie waaraan van de
zijde van het gemeentebestuur werd deel
genomen door de heren W. F. Happé, wet
houder van Sociale Zaken, tevens belast
met de verdeling der Woonruimte; ir. R. G.
Veenebos, directeur van Bouw- en Woning
toezicht ir. M. H. Maas; ir. J. J. Fuij'kschot,
directeur en hoofdingenieur van Openbare
Werken en W. Hazevoet, hoofd van het
Huisvestingsbureau werd dit nog eens
omstandig toegelicht.
De heer Hazevoet en de overige ambte
naren van het Huisvestingsbureau hebben
een moeilijke en dan ook geenszins te be
nijden taak. Er komen dag aan dag zeer
velen om huisvesting vragen in de afge
lopen maand waren het er 1185 en een
groot aantal hunner heeft volkomen ge
gronde aanspraken, maar waar niet is, kan
niet gegeven worden.
Onhoudbare en zeer urgente
gevallen
Op het Huisvestingsbureau zijn thans 178
„onhoudbare" en 1591 zeer „urgente ge
vallen" ingeschreven. Heel veel verschil is
er in die twee categoriën niet. „Zeer urgente
gevallen" zijn immers ook „onhoudbaar" en
„onhoudbare gevallen" zijn natuurlijk ook
„zeer urgent". Het wil zeggen dat Haarlem
pas in de dringendste noodgevallen kan
voorzien als er 1746 nieuwe woningen bij
komen.
Onder de onhoudbare gevallen zijn 65
grote gezinnen (dat zijn gezinnen met meer
dan zeven kinderen, dus met vader en
moeder mee negen personen). Voorts 33 ge
vallen met „dringend" medisch advies. Op
de lijst der zeer urgente gevallen staan ook
322 gevallen met medisch advies. Dat zijn
de algemene gevallen. Pas indien de toe
stand in zo'n gezin nog verergert, zodat er
gevaar voor besmetting van gezinsleden
dreigt, leidt het „dringende" advies tot de
overschrijving naar de lijst der onhoudbare
gevallen. Verder staan op de lijst der zeer
urgente gevallen 136 gedemobiliseerden en
21 benoemde leerkrachten bij het openbaar
en bijzonder onderwijs.
Tenslotte zijn er 1091 normale gevallen
van onvoldoende of zelfs een absoluut ge
mis aan huisvesting. Dit zijn dan hoofd
zakelijk gevallen van gezinnen met kin
deren. Er zijn 52 gevallen dat de ouders
gescheiden moeten leven (elk in het eigen
ouderlijk gezin of elders) terwijl de kin
deren ook nog verdeeld zijn over verschil
lende gezinnen, of in een inrichting ver
pleegd worden. Dit laatste veelal op kosten
van Sociale Zaken. Die gevallen van drin
gende gezinshereniging genieten ook voor
rang.
Tenslotte staan er 133 ouden van dagen
ingeschreven voor een kleine woning. Er is
grote behoefte aan een nieuw complex wo
ningen voor ouden van dagen, want als de
oudjes zo'n kleine woning, speciaal voor
hun behoeften gebouwd, krijgen, komt dik
wijls een groter huis leeg, dat dan weer
toegewezen kan worden aan een gezin met
kinderen.
Ook door de oprichting van meer verzor
gingshuizen voor ouden van dagen kan dit
doel bereikt worden.
Met veel inspanning slaagt Huisvesting
er in elke maand nog een zeker aantal ge
vallen tot een oplossing te brengen. In de
afgelopen maand werden 456 vergunningen
tot het betrekken van woonruimte uitge
reikt. Daaronder waren er 144 voor inwo
ning. 131 echtparen konden een gedeelte
van een woning huren. Daaronder zijn er
85 die van een hoofdbewoner huurden en
46 die met de huiseigenaar een overeen
komst sloten. Voor het betrekken van een
zelfstandige maandwoning kregen 73 ge
zinnen toestemming en voor een weekwo-
ning 97.
Een schijnbaar gunstig resultaat van
„Huisvesting". Maar niettegenstaande dat
nemen de lijsten van „onhoudbare" en
„zeer urgente gevallen" elke maand nog
toe, omdat er helaas meer nieuwe gevallen
ingeschreven moeten worden dan er kun
nen worden afgevoerd.
De enige oplossing is: meer huizen bou
wen. Het gemeentebestuur van Haarlem
vraagt thans aller medewerking om de Wo
ningbouwlening van 5.000.000 gulden vol
ledig te plaatsen.
Elke 10.000 gulden betekent de bouw van
één huis.
In totaal zouden er dan 500 woningen
gebouwd kunnen worden.
Zonder die huizen kan Haarlem het niet
stellen, want dan zou immers geen gebruik
gemaakt kunnen worden van het toch al
lage bouwvolume dat aan Haarlem is toe
gewezen en zou de woningnood nog erger
toenemen dan te voren.
Vandaar dat wij opwekken dat ieder naar
vermogen zal medewerken om de Woning
bouwlening voltekend te krijgen.
Indien men het tekort aan huizen in Haarlem schat op 6000 a 7000 ligt het voor de
hand dat er ook 6000 a 7000 gevallen van samenwoning zijn. Maar bij elk geval van
samenwoning zijn tenminste twee gezinnen betrokken, zodat het totaal 12.000 a
14.000 beloopt.
In een zeer groot aantal gevallen ont
staat door die samenwoning narigheid. De
heer W. Hazevoet, het hoofd van het
Huisvestingsbureau, heeft ons daarover
meermalen bijzonderheden verteld. Herin
nert u zich het verhaal over plagerijen om
daarmee het leven van huisgenoten zo te
vergallen dat zij alles doen om zo spoedig
mogelijk een ander onderdak te vinden?
De trapleuning die elke avond werd ge
schilderd om het een medebewoner, die niet
goed ter been is, moeilijk te maken om in
zijn kamer te komen? De stelselmatige
blokkering van de ene W.C. in het huis om
de niet gewenste medebewoner te beletten
daarvan ook gebruik te maken?
Gelukkig neemt het niet altijd zulke
grove vormen aan, maar legio is toch het
aantal gevallen dat men op voet van ge
wapende vrede leeft, met af en toe een
uitbarsting. Die uitbarstingen zijn soms nog
dragelijker dan die altijd durende span
ning, want die is zenuwslopend. De groot
ste moeilijkheden ontstaan als twèe vrou
wen in één keuken moeten koken. Helaas
is het slechts zelden mogelijk door het in
richten van een tweede keuken een bron
van ergernis en twist weg te nemen. Soms
wordt, om dit mogelijk te maken, een bad
kamer opgeofferd.
Inwonende getrouwde kinderen
Ouders geven zo vertelde de heer
Hazevoet aan een kind dat trouwen wil
(soms moet) soms vrij gemakkelijk toe
stemming om in te wonen. Och, het is ook
eenvoudig, als de jongelui slechts een ka
mertje hebben om te slapen is het vol
doende. Er wordt immers gezamenlijk van
de huiskamer gebruik gemaakt en boven
dien wordt er uit één pot gegeten. In veel
gevallen gaat het met die samenwoning in
de eerste tijd goed. Soms komen er al
gauw botsingen, vooral indien de karak
ters van moeder en schoondochter niet
harmoniëren. Komen er kinderen dan rij
zen er vrijwel overal moeilijkheden. Voor
al na het tweede kind, want dan wordt het
ruimteprobleem meestal nijpend.
Er werd ons een kijkje gegeven in de
moeilijke gezinsomstandigheden door sa
menwoning ontstaan, toen wij een bezoek
brachten in Haarlem-Noord. Het was een
middenstandshuis, dat voldoende ruimte
biedt voor een gezin met 3 of 4 kinderen.
Nu wonen er evenwel een vader en moe
der met twee volwassen kinderen, terwijl
er bovendien nog een dochter en een zoon
inwonen. De dochter met twee kinderen.
Tezamen in cut ééngezinshuis drie gezin
nen. Daarvoor is de ruimte natuurlijk te
beperkt. Het werd een hopeloos gedrang
Grootvader en grootmoeder schikken zich
zoveel mogelijk in de omstandigheden.
Eerst is, zo vertelde de vrouw, onze doch
ter ingetrouwd en toen later ook de zoon
wilde trouwen en bij ons wonen, konden
wij hem dat toch niet weigeren. Beiden
hebben evenveel recht.
Maar het bleek op den duur toch niet
houdbaar. De grootmoeder die, toen wij
kwamen kijken, omringd werd door haar
kleinkinderen, zei: „Het zijn schatten,
maar het valt als je ouder wordt, niet
mee altijd weer jonge kinderen om je heen
te hebben. Het vermoeit zo. Nooit rust. En
dan de aanmerkingen van de nog onge
huwde kinderen, die zich achtergesteld
voelen, omdat, in hun oog althans, in huis
alles draait om de gehuwde kinderen en
de kleinkinderen.
Gelukkig zo besloot de grootmoeder
is ons nu door Huisvesting belooft dat
mijn dochter gauw een eigen huis krijgt.
Dan komt er hier weer wat rust. Ons
huis is groot genoeg om aan twee gezinnen
plaats te bieden, maar drie was te erg!
De nood der grote gezinnen
Op onze pers-excursie kwam ook de
nood der grote gezinnen ter sprake. Er
staan nu 65 gevallen op de lijst der „on
houdbare gevallen" die in aanmerking ko
men voor een grotere woning. Dit is pro-
centsgewijze niet zo heel veel, want bij de
woningtelling van 1947 bleek dat er in
Haarlem niet minder dan 690 gezinnen zijn
met 9 of meer kinderen. Het volledige
lijstje is 305 met 9 kinderen, 182 met 10
kinderen, 104 met 11 kinderen en 99 met
12 of meer kinderen.
Veelal wordt verondersteld dat in Haar
lem de zeer grote gezinnen vrijwel alleen
onder de Rooms Katholieken gezocht moe
ten worden. Maar die indruk is blijkbaar
onjuist. Onder de 65 grote gezinnen die nu
een ruimer huis zoeken zijn althans 26
Rooms Katholieke, 20 niet-kerkelijke en 19
Protestants Christelijke gezinnen.
Onderzocht wordt de mogelijkheid in de
eerstvolgende plannen, een aantal grote-
gezins woningen op te nemen.
Dit werd ons duidelijk toen wij in Haar
lem-Noord aanschouwden hoe in een ge
wone arbeiderswoning gezinnen met 8 kin
deren wonen. In de slaapkamertjes staan
de ledikanten „mannetje aan mannetje",
als soldaten in het gelid. Het moet voor
moeder een hele toer zijn om er bij te ko
men om de bedden op te maken.
Een der moedei's klaagde: Nu is er weer
een kleine op komst en nu weet ik wer
kelijk niet waar wij nog een plekje voor
een wieg moeten vinden.
De heer Hazevoet keek overal rond,
maar ook hij zag geen oplossing. Later
verzekerde hij ons, dat dit gezin het eerste
grote huis krijgt dat beschikbaar komt.
Indien de Burgerzin-lening slaagt en
Haarlem dus 5.000.000 gulden krijgt
voor verdere financiering van de Wo
ningbouw, zijn daarvan 500 huizen te
bouwen. Nu zal men zeggen: ook daar
mee zal het woningtekort in Haarlem
niet opgelost zijn.
Dat is zo, want indien men dat zou
willen wegwerken moeten er geen 500,
maar 6000 a 7000 huizen gebouwd wor
den.
Maar toch is daarmee een belangrijke
stap vooruit te doen. Allereerst wordt
er door bereikt dat er geen stagnatie
komt in het bouw-programma. Boven
dien kunnen, als die 500 woningen be
trokken kunnen worden, veel meer
mensen geholpen worden. Misschien
wel 1000.
Als gezinnen die nu inwonen, een eigen
huis krijgen, raken de gezinnen waar
mee zij nu gedwongen de woonruimte
delen, immers ook van de inwoning
verlost.
Het mes snijdt in zo'n geval aan twee
kanten.
Een van hen ging speurhond
met een mes te Ujf
In de duinen ten Zuiden van de Zeeweg
bij Bloemendaal trof een jachtopziener
Dinsdagmiddag om drie uur twee stropers
aan, die met behulp van netten konijnen
trachtten te verschalken. Een van hen, die
19-jarige B. uit Haarlem, liet zich gewillig
door de jachtopziener naar het politie
bureau in Bloemendaal brengen, maar de
andere, de 22-jarige chauffeur K. uit Haar
lem, nam de benen. De jachtopziener stuur
de hem zijn speurhond achterna. Dit dier
werd echter even later ernstig gewond
door twee diepe messteken aangetroffen
en de achtervolgde Haarlemmer bleek ont
snapt te zijn. In de avond heeft echter de
Bloemendaalse politie in Haarlem ook deze
man gearresteerd. Hij bekende de hond,
toen deze hem aanviel, te hebben neerge
stoken. De politie heeft de buit, drie ko
nijnen, in beslag genomen evenals de net
ten, die de twee mannen in de duinen had
den uitgezet om er de konijnen in te drij
ven. De 19-jarige B. is al eens eerder
wegens stroperij aangehouden. Beide man
nen zijn voorlopig op vrije voeten gesteld.
Tegen hen zal proces verbaal worden op
gemaakt. Men heeft goede hoop, dat de
hond zal herstellen.
Vannacht is de Finse houtboot „Havnia"
van ruim 2000 ton, die met roerschade
enige benauwde dagen heeft doorgebracht
ter hoogte van Texel, door de sleepboten
Holland I en Holland II in IJmuiden bin
nengebracht.
Het scheepje maakt bijna 20 graden slag
zij en is aan de Kanaaloever bij de Velser-
burg gemeerd. Buiten de gebroken roer
ketting valt de schade mee.
Ik schat met woningtekort dat Haarlem
heeft op minstens 6000 zo zei ons de
directeur van Bouw- en Woningtoezicht, ir.
R. G. Veenebos.
Hij kwam tot die raming op de volgende
gronden: Vóór de oorlog 19401945 wer
den er in Haarlem gemiddeld 700 nieuwe
woningen gebouwd. Daarmee werd de be
volkingsaanwas behoorlijk opgevangen.
Haarlems inwoner-aantal ging in die pe
riode constant met 2000 vooruit, zowel door
een geboorte-overschot (meer geboorte-
dan sterfgevallen) als door vestigingsover
schot (meer vestiging dan vertrék).
Sinds het uitbreken van de oorlog zijn
er nu ruim 11 jaar verlopen. Als het oude
tempo van bouw was aangehouden, zouden
er in die tijd 7700 nieuwe huizen gezet
zijn. Er zijn er evenwel niet meer dan 1432
gekomen. Onder dit totaal is alles begre
pen: de bouw die de gemeente verzorgde,
zowel als de bouw van particulieren met
premie van het rijk of in de vrije sector.
De heer W. Hazevoet, hoofd van het
Huisvestingsbureau, die in zijn functie in
aanraking komt met de mensen die om
woonruimte vragen, vreesde zelfs dat er nog
meer huizen nodig zullen zijn om aan elk
gezin een eigen woning te geven.
Daarbij gaf hij de volgende toelichting:
Per jaar worden er in Haarlem gemiddeld
1500 huwelijken gesloten. In de oude tijd
kregen de meeste jonggehuwden meteen
een huis. Alles hing toen af van de vraag
of de huur betaald kon worden, want hui
zen waren er meer dan genoeg. Er stonden
er vele leeg, zodat men kon kiezen. Het
aantal jongelui dat voorlopig bij de ouders
ging inwonen, of met kamers genoegen
nam, was klein.
De jonggehuwden het
slachtoffer
Wij weten niet zo zei de heer Haze
voet hoeveel jonge echtparen er nu zijn
die een eigen woning willen hebben. Het
Huisvestingsbureau zoekt namelijk geen
woonruimte voor jonggehuwden. Dezen
moeten zelf naar kamers zoeken voor zover
zij niet kunnen introuwen bij de ouders. Als
er eenmaal kinderen komen en de inwoning
moeilijkheden gaat opleveren, krijgt het
Huisvestingbureau een taak. Vele jongge
huwden komen dan ook na 2 of 3 jaar op
de lijsten van het bureau te staan. Niet
zelden meteen op die voor „zeer urgente"
of „onhoudbare gevallen". En dan duurt
het soms nog lang voor wij hen kunnen
helpen zo verzuchtte de heer Hazevoet.
Op het bureau van de Burgerlijke Stand
heeft men een kastje waarin de jongelui op
kaart gebracht zijn die in ondertrouw zijn
opgenomen, maar die hun huwelijk nog
hebben uitgesteld omdat zij geen woon
ruimte hebben kunnen vinden. Over 1950
waren er dit 240 en over 1951 223.
De ambtenaar van de Burgerlijke Stand
de heer J. C. Luitingh, bladert in het
archief der ondertrouwden die hun huwe
lijk moesten uitstellen omdat zij geen
woonruimte konden vinden.
Allen die aan de persconferentie deel
namen waren er van doordrongen dat het
woonruimtetekort voor jonggehuwden een
probleem op zich zelf is, dat ongetwijfeld
een veel groter invloed op de samenleving
heeft dan veelal vermoed wordt. Vele
ADVERTENTIE
30occcoooooooooc*xx*xococooccoooc»c
De sociograaf der gemeente Haarlem
heeft, met behulp van de „Citograaf",
de wonderlijke machine van de Bevol
king, die alles registreert, een bereke
ning gemaakt van het tekort aan wo
ningen. Daarvoor was het nodig het ge
hele bevolkingsregister met 165.000
namen door te draaien. Er bleek dat er
40.615 gezinnen met kinderen en 5.858
andere huishoudingen zijn van 2 of meer
personen. Bij elkaar komt men dus op
46.473 gezinnen die woonruimte nodig
hebben.
Er zijn op dit ogenblik in Haarlem
39.442 woningen.
Dit betekent een tekort van 7.031.
Mogelijk is het woning-tekort iets
lager te stellen, omdat er voor de oorlog
ook een klein aantal gezinnen was dat
om andere redenen bij elkaar woonde,
meestal om financiële omstandigheden.
Als wij het tekort dus stellen tussen
de 6000 en 7000 zijn wij aan de voor
zichtige kant.
Haarlem is de eerste gemeente in
Nederland die, dank zij het bezit van
de „Citograaf", het werkelijke woning
tekort heeft kunnen berekenen.
ccooooooooo
De steile afritten van de Liebrug over de Amsterdamse Vaart leveren groot gevaar
op voor het wegverkeer, dat bij het passeren der brug zowel aan de zijde van de
spoorweg als aan de kant van de tram teveel snelheid krijgt om tijdig tot stilstand
te komen. Aan de Haarlemse gemeenteraad is nu door de polderbesturen een request
gezonden waarin om verbetering van deze situatie wordt verzocht.
jonge mensen, waaronder er zijn die al vijf
of meer jaar uitzien naar woonruimte,
geven de hoop nog eens te zullen slagen op.
Om te peilen waartoe dit niet zelden leidt
moet men maar vragen aan geestelijken,
geneeskundigen en sociale werkers(sters),
die door hun beroep met deze slachtoffers
in aanraking komen.
De lieer Hazevoet voegde daaraan nog
toe: De woningnood in Haarlem nam tot
heden nog toe. Het gevolg is dat de kans
dat jongelui die trouwen willen kamers
vinden, steeds kleiner wordt.
Alleen reeds daarom moeten wij alle
krachten inspannen om zoveel mogelijk
huizen te bouwen. Want als er tenslotte
enige verruiming komt zullen ook deze jon
gelui daarvan profiteren en kunnen vol
doen aan hun redelijk verlangen om zelf
een eigen gezin te stichten.
In een der bovenzalen van restaurant
Brinkmann heeft het Instituut voor Ar
beidersontwikkeling gisteravond zijn win-
terprogramma voortgezet met een belang
wekkende lezing van dr. P. van der Esch,
geneesheer-directeur van het Provinciaal
Ziekenhuis te Santpoort, over moderne op
vattingen omtrent de zorg voor geesteszie-
ken.De heer Van der Esch gaf daartoe eerst
een overzicht van de geschiedenis dezer
ziekenzorg, waarmee het in vroeger
eeuwen, gelijk hij met vele voorbeelden
aantoonde, allertreurigst gesteld was.
Langzamerhand ontwikkelden zich echter
humaner denkbeelden ten opzichte van de
behandeling van geesteszieken, maar een
definitieve kentering ten goede kwam pas
tegen het einde van de 18de eeuw, waarbij
Frankrijk en Engeland voorgingen. Neder
land bleef in deze beschamend achter en
heeft nog een dertigtal jaren geënquêteerd
en gerapporteerd voordat prof. Schroeder
van der Kolk ook hier de gemoederen
wakker schudde. Zijn pleidooien en zijn
latere officiële bemoeiingen en aanbeve
lingen hebben zeer veel bijgedragen tot de
lotsverbetering van de geestesgestoorden
in ons land en enkele zijner theorieën vin
den ook nu nog toepassing bij de „opvoe
ding" van zulke patiënten. Een kernpunt
van de moderne opvattingen is namelijk
dat geesteszieken principieel voor opvoe
ding vatbaar zijn. Daartoe werkt men,
voortbouwend op de theorieën van de
Duitse psychiater Simon en vele van zijn
navolgers uit de laatste kwarteeuw, thans
met de arbeidstherapie, aankweken van
gemeenschapszin, het voorhouden van het
goede voorbeeld, milieuveraangenaming
e. d. bij de behandeling van geesteszieken,
methoden die wel niet in alle gevallen tot
volkomen genezing leiden, maar toch
meestal resulteren in opvoeding tot het ge
wenste gedrag. Uitvoerig ging spreker nog
in op de voor- en nazorg-organisaties, wel
ke laatsten op de ontslagenen uit psychia-
Het vijfde Dinsdagavondconcert der
H.O.V. begon onder leiding van Toon Ver-
hey met „Mouvement symphonique", een
orkestwerk van de oud-Haarlemmer Ma-
rius Monnikendam, dat hier voor het eerst
uitgevoerd werd. Dit doet er ons aan den
ken, dat de composities van Monniken
dam in zijn vaderstad zelden gehoord wor
den. Of dit zijn oorzaak vindt in de schuw
heid van het Haarlemse publiek voor mo
derne muziek, in de uitgebreide bezettin
gen van Monnikendams orkestwerk of in
zijn gewaagde dynamische experimenten
met obstinate motieven wij willen zulks
in het midden laten. Het werk dat Verhey
van hem bracht heeft ook weer de stuwing
van hardnekkig herhaalde rhythmische
figuren die de polsslag vormen van de be
weging en de motorische kracht verzeke
ren, waarmee naar dynamisch effect ge
streefd wordt. In wezen is dit een primitief,
maar juist daarom zeer suggestief middel,
dat met mate toegepast zeker niet te
versmaden is. Doch er moet wat anders
tegenover staan, namelijk een melodische
vindingskracht. Gelukkig konden wij con
stateren dat Monnikendam op dit punt zich
gunstig ontwikkeld heeft. Zijn harmonie
echter blijft schraal. Hij kan zich beroepen
op de Bolero van Ravel, maar dat is een
uitzonderlijk geval, dat niet om herhaling
vraagt. Het werk van Monnikendam werd
vrij gunstig onthaald en de componist kwam
op het podium de uitvoerders en het pu
bliek danken.
Hierna hoorde men, met Monique Haas
als soliste het Pianoconcert in G van Ravel.
Dit geraffineerde meesterwerk toont ons
Ravel ten voeten uit. met zijn ironische
geest, met zijn spirituele invallen die hij
droogkomisch maar met grote virtuositeit
wist te debiteren, met zijn ordelijke nauw
gezetheid, met zijn nauwelijks verborgen
melancholie. Het heeft niets van de „mo
derne zakelijkheid", al stond de componist
er op dat zijn werk strak-metrisch ge
speeld werd. Men voelt er altijd een mens
type achter, een scherp denker, een fijn
zinnige filosoof, die zich vrolijk maakt.
over wat? over wie? Misschien wel over
zichzelve. En dat alles komt nog sterker
uit wanneer het stuk niet al te machinaal,
maar met enig menselijk accent uitgevoerd
wordt, zoals Monique Haas het trouwens
deze avond deed en waarbij zij in Verhey
een willige partner vond. Ik geloof dat
deze ras-artiste het niet anders zou kun
nen. Waarmee ik maar zeggen wil dat we
het Concert van Ravel niet alleen met
rake virtuositeit maar tevens met levendig
besef en spiritualiteit hoorden vertolken.
In het orkest was niet alles zo gaaf als we
dat gewend zijn, maar over het geheel
werd het toch een boeiende verklanking
van deze lastige partituur.
Verhey kwam ten slotte met de Vierde
Symphonie van Albert Roussel, die hij een
paar jaar geleden bij de H.O.V. als novi
teit bracht. Deze absolute muziek van
modern-klassiek karakter is vooral aan
trekkelijk in de bondige vlugge delen, die
door hun doorzichtigheid, hun rijke har
monie, hun logische ontwikkeling en hun
fraaie orchestratie aangenaam aandoen.
Het is muziek van een „wijze", die echter
niet kan nalaten ook eens boos te worden,
midden in een rustige meditatie. Maar een
wijze is ook een mens en dit geval toont
aan dat klassieke objectiviteit moeilijk vol
te houden is. Dat kon zelfs Mozart niet.
Laat ons zeggen: gelukkig maar!
De vertolking van dit belangrijk modern
werk had vele verdiensten. Wij kunnen
begrijpen dat Verhey het met bijzondere
voorliefde dirigeerde.
JOS. DE KLERK
trische inrichtingen altijd „een liefdevol
waakzaam oog" gericht houden en ook
verder alles doen om de geestelijke en
maatschappelijke nood der genezenen te
lenigen. Tegenover honderd opnemingen
staan, dank zij deze heilzame nieuwe the
rapie, tachtig ontslagen uit de inrichtingen,
maar met dat al is men nog lang niet waar
men wezen moet. Vooral dringend is de
behoefte aan geschoold verplegend perso
neel en voorts is ook de capaciteit van de
gezamenlijke psychiatrische inrichtingen
te klein. Spreker hoopte dat vele meisjes
zich voor een opleiding tot verzorgster van
geesteszieken willen opgeven, een beroep
dat de beste vrouwelijke eigenschappen
tot ontplooiing brengt en veel meer vol
doening schenkt dan „men" in zijn onbe
kendheid met de moderne verzorging van
geestelijk gestoorden pleegt te veronder
stellen.
De jachtopziener van het Kostverloren-
park ontdekte een losgewoeld stukje grond
in het wandelpark. Onder wat losse den
nentakken vond hij een grote zak koperen
geleidingsdraad. Hij bleef in de omtrek
surveilleren en betrapte na enige tijd een
17-jarige Haarlemmer, die zich op verdach
te wijze bij de plek ophield. Hij nam hem
mee naar het politiebureau, waar de
jongeman aanvankelijk hardnekkig ont
kende, iets met het gevondene te maken
te hebben.
Later gaf hij echter toe de koperen eiec-
trische beveiliging langs de spoorbaan
Overveen-Zandvoort op vele plaatsen te
hebben afgeknipt.
BINNENLAND
Het personeel van de Algemene Kunst
zijde Unie heeft aan het Rode Kruis een be
drag van f 2000 geschonken voor de slacht
offers van de overstromingen in Italië. De
vrije vereniging van Nederlandse suiker
fabrikanten en raffinadeuren heeft tien ton
suiker ter beschikking gesteld voor Italië.
Een railveger van de Haagse Tramweg
maatschappij is op de Rijswijkseweg door
een kraanwagen aangereden. Vermoedelijk
was de chauffeur van deze wagen door de
zon verblindt. De railveger werd ernstig ge
wond en is' later overleden.
De N.V. „I.Tselcentrale" te Zwolle heeft
ter gelegenheid van haar veertigjarig be
staan besloten aan de gemeente Zwolle een
geldlening aan te bieden voor de bouw van
vijftien woningen. Tien van deze woningen
zullen worden gebouwd voor personeel van
de N.V. Over de andere vijf kan Zwolle
beschikken,
In de buitengewone partijraadsverga
dering van de K.V.P., welke op 15 December
in Utrecht wordt gehouden, zullen het ont
werp van een algemeen staatkundig pro
gram van de K.V.P. en de daarop ingekomen
amendementen worden behandeld.
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken hebben er bij de minister van Verkeer
en Waterstaat op aangedrongen de Postraad
weer in te stellen.
Met ingang van 9 Januari zullen in het
radiotelefonieverkeer met Nieuw Guinea
niet-zakelijke gesprekken tfamiliegesprek-
ken) worden toegelaten tegen een verlaagd
tarief. De maximum spreektijd zal drie mi
nuten bedragen.
Met ingang van 1 Januari zal de heer
J. Smit, chef-redacteur van de Arbeiders
pers te Leeuwarden, de taak van de heer
Sjoerd Leiker als directeur van de Regionale
Omroep Noord Overnemen.
B. en W. van Groningen hebben de
raad medegedeeld, dat uit de Ondernemings
belasting f 2.546.307,— van het rijk zal wor
den ontvangen. Dit is f446.307 extra en hier
door kan de begroting 1952 sluitend worden
gemaakt, zonder de f390.000 verhoging der
bijzondere uitkering uit het Gemeentefonds,
welke in de begroting was geraamd.
De 75 meter hoge toren van de R.K.
kerk te Helmond zal verdwijnen. Deskun
digen hebben vastgesteld dat de 51 jaar oude
toren, een schepping van de architect Jos.
Cuypers, zo veel gebreken vertoont dat tot
sloping moest worden besloten.
Arbeidskrachten voor de landbouw
krijgen voorrang van de Canadese immi
gratie-instanties. Dit deelde de heer G. K.
Small, ambtenaar van de Canadese ambas
sade, mee in een vergadering over imigra-
tie te Drachten. De eerste drie a vier maan
den zullen vrijwel alleen landbouwers ge
legenheid krijgen naar Canada te emigreren.
De knutselclub van een ijzergieterij in.
Breda heeft in paleis Soestdijk aan de Ko
ningin een door de clubleden vervaardigd
electrisch kinderfornuisje voor de prinses
sen aangeboden.
De Haagse rechtbank sprak een 61-
jarige dierenhandelaar uit Den Haag vrij
van de hem ten laste gelegde dierenmishan
deling. Er was tegen de handelaar zowel bij
de politie als de dierenbescherming een
klacht ingediend dat hij zijn te verhandelen
honden niet goed verzorgde en de dieren
aan schurft en ondervoeding leden. Opzette
lijke verwaarlozing achtte de rechtbank
echter niet bewezen.
De staatssecretaris van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen zal op Maandag
17 December de Televisieraad installeren.
Op 19 September van het vorig jaar is
het enige Nederlandse hefschroefvliegtuig,
de PH-HAA, bij een mislukte landing op
Ypenburg zeer ernstig beschadigd. Het toe
stel is thans hersteld en heeft Dinsdag een
geslaagde proefvlucht gemaakt.
Aan jhr. P. P. de Beaufort is op zijn
verzoek met ingang van 1 Januari 1952 eer
vol omslag verleend als burgemeester der
gemeente Driebergen-Rijsenburg.
Het Amsterdams gerechtshof heeft een
landbouwer uit Wijk bij Duurstede, die zon
der redelijk doel met een buks op een hond
had geschoten, veroordeeld tot f30 boete.
De landbouwer was door de politierechter in
Utrecht tot zeven dagen hechtenis veroor
deeld.
De motorreddingboot „Dorus Rijkers"
uit Den Helder is Dinsdag uitgevaren naar
het vissersbootje Helder 54, dat zich wegens
motorstoring in moeilijkheden bevond onder
de Texelse kust. De „Dorus Rijkers" heeft
het scheepje op sleeptouw genomen en in
Den Helder binnengebracht.
De laatste tijd werd het Gooi onveilig
gemaakt door looddieven. Zij stalen lood van
kerken, scholen en in aanbouw zijnde wo
ningen. Thans zijn binnen één week 12 ver
dachten gearresteerd, allen Bussummers in
de leeftijd van 17 tot 22 jaar. De looddief
stallen strekten zich uit tot Bussum, Huizen,
Laren, Blaricum, Naarden en Hilversum.
Het gerechtshof te 's Hertogenbosch
heef', onlangs de Maastrichtse pastoor A. J.
C. N. veroordeeld wegens het organiseren
van een openbare kienavond ten bate van
de kerk. Het gerechtshof nam aan, dat op
deze kienavond „aan het publiek opzettelijk
gelegenheid werd gegeven tot hazardspel".
De pastoor werd tot 5 gulden boete ver
oordeeld. De Hoge Raad heeft thans het
arrest juist geoordeeld en het beroep in
cassatie verworpen.
HAARLEM EN OMGEVING
Zaterdag en Zondag 15 en 16 December,
zullen de 200 mooiste duiven van de leden
van de postduivenvereniging „D'e Reisduif"
te Haarlem, zoals ieder jaar, weer worden
tentoongesteld in haar clublokaal aan de
Achterweg.
