Extra
koopjes
M
Het verschiet van Europa
1922-1952en altijd de beste
sigaret voor Uw gezondheid!
IN DE WERELDPOLITIEK
A"Hoe is het ontstaand
„De Passiebloem" van Benavente
Matige opvoering van sterk speelstuk
Noodlottig spel met
twee granaten
3
in onze Opruiming
10% korfing
Agenda voor Haarlem
Geen ziekenfondsbijdrage
meer voor brilleglazen
Ir. G. F. H. Houben
overleden
Geschenk van Nederland
aan Amerika
Verhoging van de
ziekenfondspremie
Op 1 Augustus 114.000
vrachtauto's in ons land
Zeventienjarige jongen
omgekomen
Praedicaat Koninklijke
voor Natuurkundige
Vereniging
Economische hulp
voor Nederland
Hard gelag voor
wereldreiziger
Dit woord: JANUARI
J
Alleen maar een datum
Baby viel uit raam
MAANDAG 31 DECEMBER 1951
Verscheidene Nederlandse recensenten
hebben in hun critieken het Zaterdag ook
in de Haarlemse Schouwburg vertoonde
drama „De Passiebloem" van de Nobel
prijswinnaar Jacinito Benavente y Martinez
met een vrij onbegrijpelijk voorkomende
minachting behandeld. Nu wil ik hier
tegenover geenszins beweren dat „La Mal-
querida" (zoals de oorspronkelijke titel
luidt) een zeldzaam meesterwerk zou zijn.
Integendeel. Er is maar weinig intellectu
eel snobisme voor nodtig om het een ver
ouderde draak te noemen. Doch wie wer
kelijk houdt van toneel en het dus zui
ver ziet als een theaterkunst, ook als er
letterkundige middelen worden gebruikt,
zal niet de minste moeite hebben zich voor
de grote verdiensten ervan open te stellen.
Want in dit stuk heersen sterke hartstoch
ten, die de personen in onvermijdelijke
situaties brengen, waarin zij gedwongen
zijn zich volledig uit te spreken. Driewerf
helaas echter is dat in het tegenwoordige
répertoire geen mode meer. En al-s het pu
bliek zich dit keer niet heeft laten mee
slepen en overtuigen, dan komt zulks ge
deeltelijk doordat onze acteurs het zoge
naamde karakterspelen bij gebrek aan
voldoende gelegenheid beginnen te ver
leren.
Behalve door ,,De Passiebloem" is Bena
vente voornamelijk bekend geworden door
zijn fantasie in de trant van de commedia
dell'arte onder de titel „De kringloop der
belangen". Men heeft, hem wei eens de mo
derne Lope de Vega genoemd, want hij
schreef, behalve poëzie en filosofische op
stellen, meer dan 150 stukken (en niet 90,
zoals in het programma staat in zo goed als
alle genres. Hij geniet in zijn vaderland
een soortgelijke populariteit als zijn grote
voorganger: toen vier jaar geleden in Ma
drid de première van zijn laatste opus werd
gegeven, droeg het publiek de grijze auteur
in 1866 aanschouwde hij het levenslicht!
op de schouders in triomftocht naar zijn
woning. Zijn vooral in artistiek opzicht
vruchtbaarste periode viel samen met de
bloeitijd van het naturalisme. In „La Mal-
querid'a" (daterend van 1913) kan men
ven-der duidelijk de invloed van het des
tijds snel in wijdere dan alleen in medische
kringen doordringende Freudianisme be
speuren, waardoor het geval thans wat
overdreven en moedwillig, om niet te zeg
gen melodramatisch, aandoet.
De handeling voltrekt zich op een boer
derij in de Castiliaanse provincie Toledo,
in het dialect waarvan de oorspronkelijke
tekst werd geschreven. Het voornaamste
motief is de aanvankelijk onbewuste liefde
Van het meisje Acacia voor haar stiefvader
Esteban, die haar zo vurig begeert, dat hij
haar toekomstige bruidegom door een be
diende laat vermoorden, omdat hij haar in.
zijn onmiddellijke omgeving wil houden.
De ontwikkeling van dit gegeven mag sen
sationeel heten en boeit hoofdzakelijk dooi
de steeds verder gaande overwinning van
de primitieve driften op conventie en ver
standelijk inzicht, totdat d'e ontlading na
een nieuwe climax tenslotte catastrofaal
is. Wie dit niet meer wenst te aanvaarden,
zal toch moeten toegeven dat het stuk uiter
mate degelijk is gebouwd en dat de ont
hullingen van innerlijke drijfveren door
een machtige hand zijn geschied.
Over de opvoering
Zoals ik reeds liet doorschemeren was
het Rotterdamse Toneel, ofschoon men de
voorstelling onder regie van Richard Flink
niet onverdienstelijk mag noemen, tegen
deze zware kluif niet geheel opgewassen.
Ko van Dijk die zich onder strakke en
doelbewuste leiding in vorige seizoenen als
één van onze beste acteurs heeft laten
gelden maakte nu als Esteban wel een
bijzonder vreemde beurt. Om de één of
andere onverklaarbare reden nam hij een
ADVERTENTIE
Trainingspakken
zware kwaliteit
voor 3 jaar
4 jaar
5 jaar
BABYKEMDJE
5.95
6.45
6.95
0.59
op alle textielgoederen
VOOR DE BABY
Haarlem - Tel. 14651
Anegang 46
MAANDAG 31 DECEMBER
City: „Francis weet 't beter", alle leeft.,
7 uur. Frans Hals: „De piratenhoofdman", 14
j„ 7 uur. Minerva (Heemstede): „Holiday
in Mexico", alle leeft., 7 uur. Rembrandt:
„Vader plukt de nachten", 7 uur. Palace:
„Alice in wonderland", 7 uur. (Andere thea
ters geen avondvoorstellingen).
DINSDAG 1 JANUARI
Stadsschouwburg: „In Londen staat een
huis" (Het Vrije Toneel), 8 uur. Luxor:
„Morgen is te laat", 14 j., 2, 4.15. 7 en 9.15
uur. City: Jeugdvoorstelling, alle leeft., 10.30
uur. „Francis weet 't beter", alle leeft., 2.15,
4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „De doodskop-
penvallei", 14 j., 2. 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans-
Hals: „De piratenhoofdman", 14 j„ 2. 4.30, 7
en 9.15 uur. Rembrandt: „Vader plukt de
vruchten", 14 j., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Alice in wonderland", alle leeft.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Minerva (Heemstede):
„Holiday in -Mexico", alle leeft., 2. 4.30, 7
en 9.30 uur.
WOENSDAG 2 JANUARI
Minerva-Theater: Kinderfilm „De geheim
zinnige wildstroper", 2.30 uur. Optreden van
de pianist Smeterlin, 8 uur. Luxor: „Morgen
is te laat", 14 j., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. City:
Jeugdprogramma, 10.30 uur. „Francis weet
't beter", alle leeft., 2.15, 4.30. 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „De doodskoppenvallei", 14 j., 2.30,
7 en 9.15 uur. Frans Hals: „De piratenhoofd
man", 14 j2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Vader plukt de vruchten", 14 j„ 2, 4.15,
7 en 9.15 uur. Palace: „Alice in wonder
land", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
zodanige Italiaanse opera-allure aan, dat
men niets meer of mind'er vermoedde dan
dat hij plotseling zijn ruige, krampachtige
zwijgzaamheid zou verbreken om in zingen
uit te barsten. Andrea Domburg voelde
heel goed aan, dat bleek speciaal uit haar
hooghartige houding, wat er van haar in
de rol van Acacia verwacht werd, maar
miste toch het vermogen om de voor het
opwekken van de incestueuze verhouding
benodigde spanning voelbaar te maken. Als
echtgenote en moeder trad Charlotte Kohier
op. in het begin wat te veel werkend met
geforceerde toontjes. Zij was zeker niet de
ideale figuur, doch zij gaf enkele buiten
gewoon mooie, haast aangrijpende scènes
ten beste. Schitterend was zij in het tweede
bedrijf waarin men de verdenking ziet
groeien tot een zekerheid', die zij tegen
beter weten in niet wil aanvaarden. Hel
einde, waarin zij zich voor de loop van het
geweer van Esteban plaatst, was echter
niet provocerend genoeg, want men kreeg
niet het besef dat zij haar leven offerde om
te voorkomen dat hij haar dochter ooit zou
kunnen trouwen In de bijrollen trokken
Coba Kelling, Jan van der Linden, Ad
Noyons en Eli Blom de aandacht, de laatste
evenwel niet in. gunstige zin.
DAVID KONING
Met ingang van 1 Januari 1952 vervallen
de bijdragen van de algemene zieken
fondsen voor de zogenaamde kleine kunst
middelen, onder andere voor brilleglazen.
De bijdrage voor de zeer kostbare contact
glazen blijft gehandhaafd.
Tot dusverre verleenden de fondsen geen
bijdrage voor chirurgische kaak- en aan
gezichtsprothesen. Voortaan is het wel
mogelijk daarvoor een bijdrage te ver
lenen.
Gehandhaafd blijven de bijdragen der
fondsen voor in het algemeen kostbare
kunstmiddelen zoals orthopaedisch schoei
sel voor sterke misvormingen, orthopae-
dische corsetten, beugels en kunstlede
maten.
De nieuwe maatregel, welke noodzake
lijk is als gevolg van de financiële toestand
der ziekenfondsverzekering, levert een be
sparing op, welke voor de afdeling ver
plichte verzekering op bijna 2.180.000 kan
worden geraamd.
ADVERTENTIE
CHIEF WHIP
Te Amersfoort is Zaterdag ir. G. F. H.
Houben, nadat hij het woord had gevoerd
bij het afscheid van ir. L. Worp, oudste
directeur van dé N.V. Bronswerk, plotse
ling overleden. De heer Houben was voor
zitter van de raad van commissarissen van
de N.V. Bronswerk te Amersfoort en com
missaris van de Nederlandse fabriek van
Bronswerken voorheen Becht en Dyserinck
te Amsterdam, directeur van de Vuilaf
voermaatschappij (V.A.M.) en directeur
van de Rijksdienst voor de Uitvoering der
Zuiderzeesteunwet.
De Doopsgezinde Gemeente te Zaandam
wil de Doopsgezinde kerk aan de Oostzijde
als tehuis voor vijftig ouden van dagen in-
i richten.
Deze zomer heeft de H.O.V. in een critiek stadiumverkeerd, doordat wijziging in
de regeling van de regeringssubsidie noodzakelijk bleek. Gelukkig werd er door
inspanning van vele krachten een oplossing gevonden om het orkest te behouden.
Dat de musici beseffen een uiterst belangrijke post in het culturele leven van
Noordholland en zeker in dat van Haarlem in te nemenblijkt mede uit het feit d.a.t
zij zich thans uit eigen middelen rokcostuums hebben aangeschaft. Op de foto ziet
men het volledige orkest mèt de dirigent Toon Verhey, die er zoveel toe heeft
bijgedragen dat het ook uit zuiver artistieke overwegingen niet gemist kan worden.
Radiotoespraak van
dr. L. G. Kortenhorst
Hedenavond zal dr. L. G. Kortenhorst,
voorzitter van de Tweede Kamer,
in de uitzending van de N.C.R.V. en
in de uitzending van de
A.V.R.u. spreken over het geschenk dat
door het Nederlandse volk aan het Ame
rikaanse volk zal worden aangeboden ter
gelegenheid van het bezoek van de Ko
ningin en Prins Bernhard aan de Ver
enigde Staten.
Voor het jaar 1952 is, zoals gemeld is,
het percentage van de ziekenfondspremie
verhoogd van 3.6 tot 3.8. Van 1 Januari
1952 af moet op het loon van de werk
nemer 1.9 pet. tot ten 'hoogste f 0.26 per
dag, f 1.59 per week of f 6.93 per maand
als ziekenfondspremie worden ingehouden.
Uit gegevens van het Centraal Bureau
voor de Statistiek blijkt dat er op 1 Augus
tus 113.993 bedrijfsauto's in Nederland
reden. Deze zijn als volgt over de provin
cies verdeeld: Groningen 3352; Friesland
3264; Drente 1890; Overijsel 4349; Gelder
land 8332; Utrecht 4815; Noordholland
14.733 (w.o. Amsterdam 5550); Zuid-
Holland 21.059 (w.o. Rotterdam 5714 en
?s-Gravenhage 3809); Zeeland 2434; Noord-
Brabant 8446 en Limburg 4876.
Van het totale aantal vrachtauto's is 23
procent vóór de oorlog en 54 procent na de
oorlog gefabriceerd. De overige 23 procent
dateert uit de oorlogsjaren (dumpmate
riaal). Het fabricagejaar 1950 staat met
11.266 vrachtauto's bovenaan. Het aantal
vrachtauto's met een Dieselmotor be
draagt 2282, dus 2.9 procent van het totaal
(in 1950 1.6 procent). Het autobussenpark
telt 2846 Dieselbussen (46.2 procent) in
1950 39.4 procent.
Het aantal motorrijwielen in ons land
bedroeg per 1 Augustus 106.404 (in 1950:
95.299). Onder dit aantal bevinden zich
601 scooters.
Van het aantal motorrijwielen is 64 pro
cent voor-oorlogs en 36 procent na-oorlogs.
De rijwielen met hulpmotor, waarvan er
per 1 Augustus 148.000 waren, worden niet
tot de motorrijwielen gerekend.
Tegelijk met het jaar 1951 verdwijnt vandaag het uitvoeringsorgaan van het Mar-
shail-pian, de zogenaamde ECA, uit het dagelijks leven, om plaats te maken voor
het M.S.A., bureau voor wederzijdse veiligheid, dat de zorg voor de distributie der
Amerikaanse steungelden in Europa zal overnemen. Ofschoon het eigenlijk slechts
een kwestie van naamsverandering is, betekent deze overgang in feite het einde
van het Marshall-plan, de schepping van een vooruitziend staatsman, die de afge
lopen jaren van zulk een overwegende invloed is geweest op de internationale
ontwikkelingen en de toestand der Europese landen. Gedurende de periode van
het Marshall-plan zijn bijna twaalf milliard dollars als steungeld naar Europa ge
vloeid, waarbij dan nog de niet in geld te berekenen resultaten van Europese
inspanning zouden moeten worden opgeteld om een overzicht te krijgen van het
herstel, dat Europa dank zij de „politiek der grote lijn" van Amerika bereikte. Hoe
men ook over de intenties van het Marshall-plan en zijn gevolgen denken moge,
zeker is het dat op een moment in de wereldgeschiedenis, in 1948, aan de over
zijde van de Oceaan een ver-strekkend en gewichtig besluit werd genomen, dat
van grote betekenis was voor het lot van Europa.
Een beschouwing der internationale ont
wikkelingen gedurende de periode van het
Marshall-plan leert, dat de oorspronkelijke
opzet van deze gigantische steunregeling
aan Europese landen zijn doel niet heeft
bereikt. Toen de noodzaak van deze hulp
aan de economisch noodlijdende landen
duidelijk werd, leek het alsof de door de
oorlog ontredderde maatschappelijke huis
houdingen van de oude wereld slechts een
stoot in de goede richting nodig hadden om
Ie komen tot de coördinatie, die voorwaar
de was voor de sanering der Europese 'eco
nomie als geheel. Marshall heeft meerma
len de overtuiging geuit dat het steunver
leningsplan zou leiden tot een modernise
ring van de Europese samenleving in fede
ralistische zin, omdat deze modernisering
een consequentie zou zijn van de samen
werking die de Europese landen in de
Marshall-combinatie zouden hebben te
volgen.
Deze overtuiging is fout geweest. Er is
geen Europese economische eenheid ont
staan uit de O.E.E.S., die louter verdrags
organisatie is gebleven. Daardoor zijn vele
van de twaalf milliard dollars verspild, in
ieder geval zonder effect gebleven. Wat
wel bereikt werd was een betrekkelijk her
stel der afzonderlijke Europese econo
mieën, die nochtans op de huiveringwek
kende rand van de afgrond bleven wanke
len doordat zij in hun isolatie onmachtig
bleken zich definitief op hechte basis te
vestigen.
Engeland
Het is niet toevallig, dat de Engelse pre
mier Churchill bi^ deze jaarwisseling on
derweg is naar de Verenigde Staten met
nagenoeg volledige volmachten zijner re
gering en in gezelschap van prominenten
van zijn kabinet. Het einde van het
Marshall-plan betekent voor Engeland al
lerminst dat ook een einde gekomen is aan
zijn hulpbehoevendheid. Het betekent dat
de doeleinden van het oorspronkelijke
Marshall-plan niet zijn bereikt en dat
Engelands zorgen slechts zijn vermeer
derd. Churchill gaat naar Washington om
hulp. Militaire hulp in de eerste plaats,
doch dat is indirect economische, omdat
de defensiekosten de Engelse economie
ontwrichten.
Engeland kreeg het grootste deel der
Marshall-dollars bijna drie milliard
dollar en deed er het minst mee met be
trekking tot de samenbundeling der Euro
pese economieën. Intussen is wel gebleken
dat een geïsoleerde en zogenaamd onaf
hankelijk gehouden souvereine economie
ook met drie milliard dollars niet te sane
ren is, want Churchills reis naar Washing
ton is niet in de laatste plaats bedoeld om
de Amerikanen te bewegen tot een nieuw
Marshall-plannetje voor Engeland.
De situatie voor de continentale Europese
landen is door dit alles zeer gecompliceerd
geworden. Zij kunnen Churchill niet langer
beschouwen als de Europese woordvoerder
in Washington, al heeft hij tevoren over
leg gepleegd met de Fransen. De proble
men der Europese landen van het vaste
land liggen thans voor een groot deel bui
ten die van Engeland, dat zich door zijn
afwijzende houding tegenover het Schu-
man-plan, het Europees leger en de po
gingen tot Europese federalisatie buiten de
in vage contouren opdoemende Europese
gemeenschap heeft geplaatst.
Steeds meer tekent zich de midden
positie van het Europese continent af, dat
als het ware gedwongen wordt voor zich
zelf een karakteristiek-continentale koers
uit te zetten tussen de Aglo-Amerikaanse
en de Oost-Europese belangen-tegenstel-
ling. Deze koers heeft al een zij het aar
zelend begin gevonden in de tot het
continent beperkte steenkool- en staalpool
en het theoretische Europese leger, doch
het zal ieder duidelijk zijn dat het zwaarte
punt van deze eigen houding moet liggen
in de economie. Vooral nu de Amerikaanse
steun zich uitsluitend op het militaire ter
rein gaat bewegen.
Een gecoördineerde continentale econo
mie, waarvoor een zekere politieke over
koepeling onontbeerlijk is wil men niet
een mislukking als die der Benelux ris
keren is zo voor de hand liggend op dit
moment, dat er heel wat verzet voor nodig
zal zijn om haar te voorkomen!
De koude oorlog tussen Oost en West,
gedeeltelijk berustend op de overtuiging
dat Europa een zwakke prooi is, kan op die
wijze door een Europees initiatief geredu
ceerd worden. Zoals de toestand thans is,
vormt de economische verdeeldheid der
Europese landen olie op het vuur. Een toe
nemende bewapening, niet eens federatief
geregeld, vormt daarbij evenmin een factor
van eigen kracht, doch slechts van
groeiend onbehagen.
Het moge dan zo zijn dat een onmiddel
lijke continentale federatie niet bereikbaar
is de argumenten zijn overigens niet erg
steekhoudend bij een blik in de toe
komst doet zich toch een verschiet open
waarop een dergelijke, gehele of gedeelte
lijke, federatieve eenheid eenvoudig niet
meer weg te denken is.
Dat is een van de factoren die van 1952
een verrassend jaar zouden kunnen maken,
ondanks de voorzichtigheid en traagheid
waarmee de staatslieden zich door de
wagen der geschiedenis laten meeslepen.
J. L.
Het zoeken naar oud metaal» in de Soe-
rense bossen, waar de Duitsers tijdens de
bezetting een groot munitie-depót hadden,
is Zaterdagmiddag de 17-jarige Apeldoorn-
se jongen G. M. noodlottig geworden. De
jongeman, die er met een 15-jarig vriendje
op uit was gegaan, vond twee granaten.
Toen hij van enige afstand de ene granaat
tegen de andere gooide, ontplofte een der
projectielen, waardoor de jongen vrijwel
onmiddellijk om het leven kwam. Zijn
vriendje werd door de luchtdruk van zijn
fiets geslingerd, maar kreeg slechts onbe
duidend letsel.
Zondag heeft de Mijnopruimingsdienst
een onderzoek ingesteld, dat heden is
voortgezet. Voorlopig is dit deel van het
bos, waar het ongeluk gebeurde, door de
politie door middel van waarschuwingsbor
den afgezet.
Zaterdag vierde de Nederlandse Natuur
kundige Vereniging haar gouden jubileum
in de Koningszaal van Artis te Amsterdam.
De burgemeester van Amsterdam deelde
tijdens de receptie méde, dat de Koningin
de jubilerende vereniging het praedicaat
Koninklijke had verleend.
Prof. dr. T. J. Stomps deelde namens
het Thijssefonds en de Heimansstichting
mede, dat deze instituten hebben besloten
als feestgave aan te bieden de instelling
van een Heimans- en Thijsseprijs, groot
ƒ300, jaarlijks te verlenen voor enig werk
door leken verricht in de geest van de
pioniers naar wie de prijs is genoemd.
De jubileumgave der leden bestond uit
bijna 2500 voor het dr. van Burkom-
fonds, dat de financiering van de natuur
historische studie beoogt.
Na de receptie bezichtigden alle bezoe
kers de tentoonstelling „Het land van
Heimans en Thijsse" in het zoölogisch
museum ingericht.
Zaterdagavond hield de jubilerende ver
eniging een bijeenkomst in het Instituut
voor de Tropen. Prof. dr. D. J. Kuenen en
prof. dr. C. P. Baerends hielden voordrach
ten over „de biologie in onze moderne sa
menleving" en „de betekenis van de veld-
biologie".
Zondagmiddag hield dr. C. van Rijsinge
een voordrac'ht over „De natuurbescher
ming als sociaal-biologisch en sociaal-
economisch probleem".
Dr. H. M. Hirsehfeld, regeringscommis
saris voor het economisch en militaire
hulpprogramma, heeft in een onderhoud
met het A.N.P. over de reorganisatie van
de E.C.A. en de instelling van het Bureau
voor Wederzijdse "Veiligheid een overzicht
gegeven van de economische hulp voor
ons land.
Inclusief een toezegging, die gedaan werd
voor het fiscale jaar 1951-'52, zal het totale
cijfer van de Amerikaanse hulp voor Ne
derland in de periode van 1 April 1948 tot
30 Juni 1952 965,8 millioen dollar bedra
gen. Daarbij moet nog geteld worden de
indirecte hulp in Europese valuta's tot een
bedrag, dat per saldo 126 millioen dollar
groot is. Bij de instelling van de Europese
Betalingsunie verkreeg Nederland als de
biteur nog een extra hulp van 30 millioen
dollar.
De K.L.M. Convair PH-TEF had op de
25.000ste retourvlucht Amsterdam-Lon-
den Zaterdagmiddag een passagier aan
boord die zich in het bijzonder over dit
tochtje naar de ivereldstad verheugde.
j Zijn paspoort droeg stempels van ste-
den in alle werelddelen en visa van
verscheidene landen. Het enige stempel l
dat nog ontbrak was dat van Londen,
de stad die deze wereldreiziger nog
nimmer had gezien. Hij kreeg het stem-
pel van de douane van Londen Airport, i
j maar zijn wens om Londen te zien kon
echter niet in vervulling gaan. De tijd
tussen de aankomst en het vertrek van
jj de Convair was te krap om daarvan
een heen- en terugreis over de weg naar
de city af te nemen. In één uur en tioin-
tig minuten van Amsterdam naar Lon-
den (40S km.) gaat tegenwoordig ge-
f makkelijk, maar het is niet goed 'moge- j
lijk om zonder ongelukken in twee en
een half uur van Londen Airport naar
i Londen en terug te gaan.
Bij de Romeinen begon aanvankelijk
het jaar op 1 Maart. Toen was dus Sep
tember de zevende maand, October de
achtste, November de negende en De
cember de tiende. Zij zijn gewoon ge
noemd naar de telwoorden septem, octo,
nóvem en decern. Later werd Januari
de eerste maand, genoemd naar de god
Janus, de god van deuren en poorten.
Iedere deur, zou men kunnen zeggen,
kijkt naar binnen en naar buiten. Daar
om werd Janus met twee gezichten af
gebeeld. Daarom ook kon oorspronke
lijk geen tempel aan hem worden ge
wijd, alleen een doorgang. Voorts is
Janus de god van elk begin, het begin
van het jaar, van de maand, van de dag
en van het mensenleven. Men beeldde
Janus dan ook af met een sleutel in de
hand. Hij opent de toegang tot alles
wat nieuw is, dus ook tot het nieuwe
jaar.
Op 30 December was het overmorgen
1 Januari en over een week 6 Januari. Als
men dat van vandaag af berekent schuift
alles één dag op, maar in principe blijft
het toch wel hetzelfde. Gewoon, net als
altijd: vandaag over een week is het 7
Januari en morgen over een week 8
Januari. En morgen de eerste.*
Niemand, of althans niet meer mensen
dan op andere dagen, wordt een jaar ouder
doordat het ene jaar in het andere over
gaat. Misschien zijn er zelfs nog wel min
der mensen dan anders jarig op Oudejaars
dag en Nieuwjaarsdag dan alle andere
dagen van het jaar. Ik ken tenminste nie
mand, die op een van die twee dagen ge
boren is. Er zijn vele verjaardagen in
kennissen- en familiekring, maar niemand
viert zoiets op een van die dagen. Dat
schijnt weinig voor te komen. U behoeft
mij niet te schrijven als wel op 31 De
cember of 1 Januari jarig bent. Ik neem
het graag aan, maar het komt toch weinig
voor.
Die overgang van '51 op '52 bezorgt
niemand speciale verrassingen. Menigeen
krijgt opslag, maar dat gebeurt ook op
andere eerste dagen van maanden. Mis
schien wordt iemand gepromoveerd of iets
in die geest. Het kan, maar er is verder
niks bijzonders aan. En bovendien pluk
ken die mensen daar toch nog niet in de
Oudejaarsnacht de vruchten van.
Er komt geen Sinterklaas en geen Kerst
man bij kijken. Cadeautjes? Ho maar, dat
is er niet bij op de dag, waarop het ene
jaar het andere wordt. Er zijn oliebollen,
maar vele mensen beschouwen het mis
schien wel terecht als een soort natio
nale autosuggestie, dat oliebollen lekker
zouden zijn. Het is een soort plicht gewor
den, op Oudejaarsavond oliebollen te eten
en te doen alsof men ze lekker vindt. De
meeste mensen prefereren een haring, of
een bitterbal of een Russisch slaatje. En
van bisschopswijn zouden zij liever afzien.
Zij hebben liever coco cola of iets harti-
gers, maar op Oudejaarsavond hoort dat
nou eenmaal niet. Dus: alle moed bijeen,
vrienden, en met een opgeruimd gezicht
de neus in de oliebollen en de bisschops
wijn, die wij met Sint Nicolaas verguisd
hebben.
Begin Mei slaan wij vrolijk het zoontje
van de buurman om de oren, als hij ge-
autoped heeft tussen de rozenstruiken en
maken ons niet koud of warm om die
klappen. Sommigen maken die vervelende
Jansen het leven zo zuur, dat hij van na
righeid niet meer weet wat hij moet doen.
Anderen eten uit krakende zakjes in de
bioscoop en zeggen te pas en te onpas
allerlei onvriendelijke woorden tegen Jan
en alleman, die daardoor werkelijk getrof
fen en gekwetst kunnen zijn. Maar het
loopt als een druppel water langs onze
ruggen af. Het doet ons niets. Pas op
Oudejaarsavond gaan wij ons dat allemaal
herinneren en verbleken en blozen om
beurten over al dat slechts. En nemen ons
heilig voor beter te zijn in het komende
jaar.
Ziet u wat een zonderling feest eigenlijk
die jaarwisseling is? Waarom maken wij
ons er eigenlijk druk over? Waarom willen
wij die eerste minuut van 1952 allemaal
beleven? Het is toch geen andere minuut
dan andere minuten? Waarom gaan wij
niet vroeg naar bed op Oudejaarsavond en
slapen de volgende ochtend heerlijk uit,
omdat de Staat en andere broodheren ons
nu eenmaal die eerste dag van het nieuwe
jaar hebben vrij gegeven? Het is er een
mooie kans voor, speciaal buiten het nor
male schema van Zondagen om. Er is niets
om ons druk over te maken. Dat nieuwe
jaar loopt niet weg, nog lange niet. En als
wij opslag krijgen of promotie maken
merken wij dat in ons werk pas op de
tweede Januari en in ons salaris pas op
de 31ste. Laten wij een dronk nemen en
een bitterbal of iets anders, dat wij lekker
vinden. En om negen uur onder de wol.
Wat het slaan van het zoontje van de
buurman betreft en al dergelijke dingen:
doe ze liever helemaal niet. Dan is er ook
geen reden tot het koesteren van onver
vulbare goede voornemens op Oudejaars
avond, een avond als iedere andere. En als
u Jansen nu beslist op 23 Augustus moet
uitschelden, neemt u dan per 23 Augustus
voor, het niet weer te doen. Dat is onge
twijfeld probater. Omdat het nog zo vers is.
Enfin, wat ik maar zeggen wilde: doe
desnoods niets bijzonders vanavond. Het is
overmorgen weer gewoon Woensdag. Dat
is het altijd als het vandaag Maandag is.
Vanavond na half tien ben ik niet meer
te bereiken. Morgen zie ik u wel weer.
Dan heeft u wellicht hoofdpijn. En het
nieuwe jaar is er niet beter op geworden.
Niet door uw berouw op Maandagavond
en niet door uw goede voornemens op
Dinsdagochtend. Alleen ben ik uitgesla
pen. Als u mij soms fris en vrolijk ziet
voortstappen, wordt dan niet jaloers. Want
dat is tegen uw voornemens.
E. P.
Het tweejarig dochtertje van de familie
v. S.. wonende aan de Vondellaan in Zand-
voort, klom Zaterdagmorgen op het raam
kozijn van de slaapkamer op de eerste ver
dieping, draaide de spanjolet los en viel door
de openslaande ramen in de tuin. Het kind
kreeg een linker dijbeen-breuk en schaaf
wonden in het gezicht en is overgebracht
naar de Mar ia-stichting te Haarlem.
In de Herwijnense polder bij Leerdam
is de 23-jarige L. van Z. dodelijk in het hoofd
getroffen door een schot uit het geweer van
de jachtopziener B. Volgens de politie zou
Van Zandwijk de jachtopziener met een mes
hebben bedreigd. Er ontstond een worsteling,
waarbij B.'s geweer afging en Van Z. werd
getroffen.
