Caïro Faroek beval regeringswisseling terwijl Caïro in vlammen was gehuld Nahas Pasja in ongenade Terroristen oefenden uren lang een schrikbewind uit Weerbericht OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Aandrang van Franse zijde om met Tunesiërs te praten Zaterdag stierf Van Deyssel Westelijke resolutie over Korea ENORME SCHADE IN CAïRO Tientallen doden, honderden gewonden Ongeregeldheden in Perzië verhinderen verkiezingen Nieuwe instructies voor Ridgway Het woord is aan... Rallye eist dode SCHOKKENDE GEBEURTENISSEN IN EGYPTE Om behandeling te voorkomen Hoop op U.N.O.-lidmaat- schap voor Italië, Ierland en Ceylon Belgisch scheepje op I Jselmeer gezonken College in feestvieren Studentenparlement weer bijeen Laatste der Tachtigers Aanhouden van winterweer nog niet zeker 66e JAARGANG No 170 Hoofdkantoor Grote Houtstraat 93, Haarlem. Telefoon 15295 (zes lijnen) Directie, Hoofd- redactie, Redactie en Administratie. Bijkantoor in Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Tel. 12230. Drukkerij Zuider Buitenspaarne 12, Tel. 15295. Directeur Hoofdredacteur: Robert Peereboom MAANDAG 28 JANUARI 1952 Haarlems Dagblad 296e JAARGANG No 23 Uitgave van de Grafische Bedrijven Damiate. Verschijnt dagelijks beh.opZon-enFeestdagen. Abonnement per week 47 cent, per kwartaal 6.10, franco per post 6.60. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman HET WILDE OPROER, dat Zaterdag avond in de hoofdstad van Egypte heeft gewoed maakt het ons, in dit rustige Noor delijke land, nog eens exrtra duidelijk hoe zeer het Nabije Oosten in beroering ver keert en hoe sterk de onwil en het verzet daar zijn tegen het eei-tijds machtige Enge land. Ook tegen het eertijds-machtige Frankrijk, zoals de jongste gebeurtenissen in Tunesië en de toenemende onrust in Marokko bewijzen. Maar waar het Perzië betreft en Egypte is Engeland direct in het geding en Churchill's regering neemt een zo krachtdadige houding tegen de Egypte- naren aan, dat men moeilijk anders dan een voortgezet en groeiend conflict kan ver wachten. De term „het eertijds machtige Engeland" zegt daarbij niet, dat het Egypte niet de baas zou kunnen blijven. Maar zij zegt wel, dat de volken van het Nabije Oosten zowel als die van het Verre Oosten zich bewust zijn geworden van Europa's aftreden als leider der wereld en zich aan de invloed, die die gezagspositie niet alleen door feitelijk optreden maar ook in tradi tionele verhouding op hen uitoefende, wil len onttrekken. Het is duidelijk genoeg dat de Egyptenaren, evenals de Perzen, de En gelsen niet meer zien zoals zij hen vroeger zagen: als een zelfbewuste, over onuitput telijke middelen en mogelijkheden beschik kende macht, waartegen geen duurzaam verzet mogelijk was. En al wil Europa de consequentie van de naoorlogse ontwikke ling nog steeds niet aanvaarden en tot eenheid komen om zich te redden al willen in de eerste plaatsen de Engelsen dat niet in het totaal der verzetsbewe gingen van Oosterse landen moet het wel duidelijk de opstand tegen vroeger Euro pees gezag waarnemen. De bewijzen stape len zich steeds meer op ter overtuiging ook van diegenen, die indertijd de Indonesische ontwikkeling als een op zichzelf staande zaak meenden te kunnen zien. Dat is zij nooit geweest: zij heeft deel uitgemaakt van een wereld-ontwikkeling en wij waren ook in onze ervaringen veel meer deel van Europa, dan menigeen kon of wilde erken nen. Dat is met. de Engelsen niet minder het geval, al hebben zij de gewoonte het vaste land als Europa aan te duiden, alsof zij er zelf niet bij horen en hun eiland een soort werelddeeltje op zichzelf is. Hun huidige machts-optreden in Egypte zal zijn directe resultaten hebben, maar welk uitzicht biedt het? De Amerikanen zien het kennelijk met twijfel en bedenking aan; zij hebben tot dusver een definitief afbreken der diploma tieke betrekkingen tussen Londen en Caïro eten te verhoeden, maar zij hebben geen ïeiging getoond om op het Engelse verzoek. om ook troepen naar de Suezkanaal-zöne I te zenden, in te gaan. Intussen zwijgt, nog steeds te Parijs de U.N.O., .die het verzoek van Egypte (ondersteund door de Arabi sche Liga) heeft ontvangen om het conflict op de agenda te plaatsen en in behande ling te nemen. Als, omdat geen meerder heid te vinden is. de U.N.O. onmachtig blijkt om bij een botsing als deze tussen beide te komen dringt de vergelijking met het vooroorlogse falen van de Volkenbond zich op. Men kan die herhaling gemakke lijk genoeg verklaren, reeds in de korte erkenning dat ook de U.N.O. in feite geen vereniging van volken maar „een bond van regeringen" is, waarin namens ieder volk zorgvuldig de souvereiniteit is voorbehou den en daarmee het recht, in iedere aan gelegenheid overwegingen van direct eigen belang voorop te stellen. Men kan het ver klaren, maar daar wordt de toestand niet minder ernstig door als men overweegt, welk een nieuwe slag het uitbreken van een Engels-Egyptische oorlog aan het gezag van de U.N.O. zou toebrengen en welke gevaren daardoor zouden ontstaan. Het oproer, Zaterdagavond in Caïro uit gebroken, is gevolgd op het krachtdadig optreden van de Engelsen in de stad Ismai- lia, in de Suezkanaal-zöne. Daarom geven de Egyptische bladen de Engelsen de schuld. De Engelsen betogen dat de Egyp tische regering de terroristen heeft aan gemoedigd. De Egyptische politie geeft de schuld aan de Groot-Moefti van Jeruzalem, die zij heeft gearresteerd. Koning Faroek heeft de premier Nahas Pacha ontslagen na de regering (die geheel uit de meerder heids-partij der Wafdisten was samenge steld) te hebben geraadpleegd. En hij heeft Aly Maher Pacha, die tot de onaf- hankelijken behoort, en Nahas Pacha's felle tegenstander is, een nieuwe regering laten vormen waarin ook Wafdisten zit ting hebben. Dit zonderlinge politieke ver loop schijnt wel enigszins te passen bij de warwinkel der hierboven samengevatte beschuldigingen. Aan het oproer in Caïro heeft trouwens een ongelijksoortige ver zameling lieden deelgenomen: verzetsman nen, nationalisten behorend tot de hulp politie. communisten, studenten en ongure elementen, die men slechts met de naam terroristen pleegt aan te duiden. Dat de beroeps-politie haar pogingen om de orde te herstellen spoedig heeft opgegeven be wijst, hoe slecht het met de organisatie van het gezagsapparaat dei- Egyptische regering is gesteld. Mocht de nieuwe premier het parlement ontbinden en autocratische me thoden instellen dan zal nog moeten blij ken, of de nieuwe regering het gezag wer kelijk in handen heeft. Slaagt zij daarin niet dan zou het een chaos kunnen worden, die voor de ontwikkeling van zaken in het Nabije Oosten niet minder gevaarlijk zou kunnen zijn dan een Engels-Egyptische oorlog. Wel heel scherp dringt de vraag zich op: als de U.N.O. in een toestand als deze niet kan handelen, hoe moet het dan gaan in volgende conflicten, die zeker niet zul len uitblijven? R- p- Nieuwe kruiser deze zomer in dienst De verwachting bestaat dat de thans in aanbouw zijnde zware kruiser „Zeven Pro vinciën", nog deze zomer in dienst zal worden gesteld. Daarna zal de „Tromp", de enige kruiser die de Koninklijke Ma rine thans in dienst heeft, uit de vaart worden genomen en gebruikt worden als instructie- en opleidingsschip. De 4i-jarige Zwitserse autobestuurder André Hotz, 'lid van de équipe in de Rallye van Monte Carlo van William Berger, welke laatste tijdens de Rallye te Casteau werd gedood, is in het ziekenhuis te Ber gen in België aan zijn verwondingen be zweken. Hotz was gehuwd en vader van twee kinderen. CAÏRO, (Reuter, United Press) Koning Faroek van Egypte heeft Zondagavond premier Nahas Pasja ontslagen en Ali Maher Pasja in zijn plaats benoemd. Maher is 68 jaar oud en wordt als een „sterke man" beschouwd. Hij is indertijd door Nahas Pasja „om veiligheidsredenen" gearresteerd. Maher Pasja heeft onmiddellijk een nieuw kabinet gevormd. Na de bloedige ongeregeldheden in Cairo van Zaterdag, waarbij twintig doden vielen, werd de staat van beleg afgekondigd in de hoofdstad, terwijl voor heel Egypte de krijgswet van kracht werd. Het parlement, twee jaar geleden gekozen, waarin de nationalistische Wafdistische partij van Nahas Pasja de absolute meerderheid heeft, zal worden ontbonden. Ali Maher Pasja wordt in politieke kringen als de voornaamste tegenstander van Nahas Pasja beschouwd. Tijdens de laatste oorlog werd hem door Nahas huis arrest opgelegd omdat hij de asmogend- heden gunstig gezind zou zijn geweest. Meer dan 300 personen, onder wie vele extremisten en bekende agitators, zijn ge arresteerd. nadat Zaterdag in de handels wijk van Caïro door brandstichting en plundering enorme schade was aangericht. Een hoge Britse woordvoerder heeft te Ismailia verklaard dat het Britse doden cijfer als gevolg van de onlusten te Caïro 17 bedraagt. In een brief aan de Koning heeft de nieuwe premier gezegd, dat hij zal streven naar vervulling van Egypte's nationale verlangens het ontruimen van de Suez- kanaalzöne door de Britse troepen en een heid van de Nijldelta (vereniging van Egypte met de Soedan). „Ik zal streven naar de eenheid van alle Egyptenaren door het samenbrengen van alle partijen voor het welzijn van het land. Hoe moeilijk de toestand ook is. ik zal streven naar verbetering van de omstandig heden van alle klassen der bevolking in het bijzonder die van boeren en arbeiders", aldus premier Maher in zijn brief aan de Koning. In een brief aan de ontslagen premier Nahas zei Koning Faroek: „Wij betreuren zeer de gebeurtenissen in de hoofdstad, die gisteren (Zaterdag) grote verliezen aan mensenlevens en bezittingen heeft ge leden, en voorts, dat de pogingen van de regering om vrede en orde in het land te handhaven, zijn mislukt. Wii hebben be sloten uw mandaat in te trekken". De thans afgezette premier tekende in 1936 met de Britse minister van Buiten landse Zaken, Anthony Eden. het Brits- Egyptische verdrag, dat in October door Egypte is opgezegd. Dit was het begin van de huidige crisis. Sinds zijn verkiezing in begin 1950 heeft de afgezette premier de nationale gevoe lens tegen het Brits-Egyptische verdrag ge leid en onophoudelijk geijverd voor de ver-, wezenliiking van de ..nationale aspiraties". Het door Koning Faroek ondertekende besluit, waarin de afkondiging der krijgs wet werd medegedeeld, was vergezeld van een nota. waarin een nadere uiteenzetting wordt gegeven van de beweegredenen der Egyptische regering om dit besluit te ne men. Hierin wordt onder meer gezegd: Op hitsers en staatsvijandeliike elementen heb ben gebruik gemaakt van de nationale ver ontwaardiging van het Egyptische volk PARIJS, (AFP-Reuter). Zaterdag hebben Amerika, Engeland en Frankrijk een beroep gedaan op de UNO om een spe ciale zitting van de Algemene Vergadering bijeen te roepen, als een bestand in Korea wordt getekend of als de oorlog in Korea wordt hervat. De twee voornaamste punten van de resolutie zijn: Op het ogenblik, dat een be stand in Korea wordt gesloten, zal de se cretaris-generaal een speciale bijeenkomst van de Algemene Vergadering in New York bijeenroepen. Ingeval van „andere ontwikkelingen" hetzij falen om tot een bestand te komen of vertraging van de besprekingen, hetzij hervatting der vijandelijkheden zal de secretaris-generaal met de 60 leden van de UNO overleg plegen of een speciale zitting of een noodzitting van de Algemene Ver gadering in New York gehouden zal wor den. Tevens vraagt de resolutie de in De cember ingestelde commissie voor buiten de begroting vallende fondsen vrijwillige' bijdragen van leden-staten in te zamelen voor het UNO-programma voor hulp en rehabilitatie voor Korea. Volgens een woordvoerder van de Ame rikaanse delegatie is een oogmerk van de resolutie om iedere „voortijdige bespre- 'king" van het Koreaanse probleem gedu rende de huidige zitting te voorkomen. Te zelfdertijd willen de drie Westelijke mo gendheden duidelijk maken, dat de Ko reaanse kwestie nog „grote voorrang" heeft en dat uitstel van bespreking geen vermindering van belangstelling betekent. LONDEN, (Reuter). De „Times" zegt in een hoofdartikel ten aanzien van de aan vaarding door de politieke commissie van de Sovjet-Russische resolutie inzake de gelijktijdige toelating van veertien adspi- rant-leden van de UNO: „Deze uitslag is een welkome stap voorwaarts, die hoop biedt dat et een einde zal komen aan jaren van vervelend geknibbel. Van de veertien voorgestelde staten kunnen er slechts vijf satelieten van de Sovjet-Unie genoemd worden. En zelfs het er bij insluiten van Buiten-Mongolië met zijn «chaduw-souve- reiniteit betekent slechts een kleine prijs voor het grote voordeel, dat de toelating van Italië, Ceylon en Eire verzekerd zou worden". over het gebeurde te Ismailia. Zij hebben misleidende propaganda bedreven ende gemoederen opgezweept, hetgeen heeft ge leid tot chaos en vernietiging, brandstich ting en plundering. Het was deze elemen ten er om te doen de vijand een gelegen heid tot ingrijpen te verschaffen. Met het oog hierop heeft de regering besloten de krijgswet voor geheel Egypte van kracht te verklaren. Zij is vastbesloten rust en orde te handhaven. Ook zal zij er voor zorg dragen dat de vrede niet wordt verstoord en het land ongeschonden blijft". Als gevolgd van het afkondigen van de krijgswet voor geheel Egypte is premier Maher Pasja militair gouverneur-generaal van het gehele land geworden. Hij heeft als zodanig buitengewone bevoegdheden verkregen. Nederlanders in veiligheid Bij navraag deelde men op het ministe rie van Buitenlandse Zaken mede, dat vol gens de eerste berichten die daar zijn ont vangen, de Nederlandse kolonie in Caïro veilig is. CAIRO (Reuter) Zaterdag hebben zicli te Caïro wanordelijkheden voorge daan, waarbij tientallen doden vielen. Dui zenden anti-Britse betogers trokken door de straten van Caïro en staken bioscopen, een speelzaal, benzinestations, winkels van Europeanen en het gebouw der Britse ren baanclub in brand. In de wijk Kasr El Nil plunderden de betogers, terwijl ook uit de menigte werd geschoten. De politie be antwoordde het vuur met grove hagel, waardoor verscheidene raddraaiers werden gewond. In het gebouw van de renbaan club bevond zich. op het tijdstip dat de ordeverstoorders binnendrongen, de wel bekende 83-jarige Schotse econoom James Ireland Craig. Hij wordt vermist. Men vreest voor zijn leven. Onder de ordeverstoorders bevonden zich duizenden studenten, die werden aan gehitst door leden der Egyptische „bevrij dingsbataljons". De wanordelijkheden vonden plaats na het bekend worden te Caïro van de ge vechten te Ismailia. Zij begonnen Zater dagochtend vroeg met demonstraties, waarbij volksmenigten zich verzamelden in de omgeving van de wijk, waar de bui tenlandse ambassades zijn gevestigd. Leu zen werden geroepen als „Zendt het Egyptische leger naar de kanaalzone!; Churchill de hond, Erskine de slager!". Omstreeks het middaguur begon het in brand steken van gebouwen. Het hoofdkantoor van een Britse bank, het pand, waarin een Britse winkel was ondergebracht, de legatie van Litauen en die van Zweden gingen in vlammen op. De Ritz-bar in de Kasr El Nil-straat weid be stormd, flessen likeur en de inventaris werden op straat geworpen. Een winkel, waar rijwielen en jachtgeweren werden verkocht, werd leeggehaald. De rijwielen werden totaal vernield, de jachtgeweren meegenomen. Er is aanzienlijke schade aangericht aan eigendommen van buiten landers en Egyptenaren. Dikke rookwolken tekenden zich Zater dag, in de namiddag, boven Caïro af. De autoriteiten hadden de toestand niet meer in handen. Zaterdagmiddag gelastte generaal Morad El Kholy, commandant van de politie van Caïro, zijn mannen de orde te herstellen, zo nodig met gebruikmaking van vuurwa- Vrijdagavond is tijdeps een sneeuw storm het Belgische schip „Elgo" 17 kilo meter ten Zuiden van het Zwolse licht in het IJselmeer gezonken. Dit schip, dat 203 ton meet, was op weg van Antwerpen, waar het thuis hoort, naar de Noord-Oostpolder met een lading stenen. De beide opvaren den schipper E. van den Eynde uit Ant werpen en J. Deurloo uit Zierikzee konden door het Antwerpse schip „Tessij", dat eveneens met stenen op weg was naar de Noord-Oostpolder, gered worden. Het on geluk geschiedde voor de monding van het Keteldiep. pens. De schade in Caïro wordt geschat op tien millioen Egyptische ponden. In bet centrum van Caïro worden Egyp tische troepen in staat van gereedheid ge houden. De anti-Britse betogers richtten zich ook tegen Koning Faroek en de opper bevelhebber van het Egyptische leger, veldmaarschalk Mohammed Haida Pasja. Een hoge Britse functionaris te Ismailia verklaarde Zondagavond, dat behalve drie doden, die men had kunnen identificeren, waarschijnlijk nog vijf Britten bij de on lusten te Caïro om het leven zijn gekomen. Negen Britten werden nog vermist. Een woordvoerder der Egyptische dele gatie bij de UNO te Parijs verklaarde, dat Egypte „zeer waarschijnlijk" de diploma tieke betrekkingen met Engeland zal ver breken. Alle staten, die een diplomatieke verte genwoordiging in Egypte hebben, waaron der de Arabische staten, hebben Zondag bij de Egyptische regering officieel gepro testeerd tegen de gebeurtenissen te Caïro. TEHERAN, 27 Januari. (AFP). Bij de verkiezingscampagne te Yazd in Perzië, ten Zuid-Westen van Ispahan, is het tot ernstige ongeregeldheden gekomen. Ten gevolge hiervan zijn de verkiezingen tot later datum uitgesteld en is het garnizoen versterkt. De Perzische minister van Binnenlandse Zaken heeft echter de berichten tegenge sproken, als zouden bij de ongeregeldhe den doden zijn gevallen. Ook te Lars en Fahsa in de provincie Fars zijn de verkiezingen nog niet begon nen met het oog op de gespannen toestand. Premier Mossadeq heeft Shepherd, die Zondag de Perzische premier een afscheids bezoek bracht, de volgende boodschap overhandigd voor de Engelse regering: „Bevolking en regering van Perzië willen met ieder tot overeenstemming komen. Zij willen geen onenigheden. De Britse rege ring, die een netelige kwestie had kunnen oplossen, heeft dit niet gedaan en het me ningsverschil is niet verdwenen. Indien Engeland van oordeel is, dat de weg, die het in Perzië gevolgd heeft in het verleden, een voor Engeland gunstige was, laat het dan hierop voortgaan. Zo niet, laat Enge land dan een andere weg inslaan om een einde te maken aan de huidige toestand". Naar te Washington verluidt, heeft de commissie van Amerikaanse stafchefs ge neraal Ridgway onlangs nieuwe instructies doen toekomen voor de wapenstilstands onderhandelingen. Functionarissen van het Amerikaanse ministerie van Defensie wil den niet berichten uit Korea bevestigen, als zouden de onderhandelaars van de UNO een bespreking tussen generaal Ridgway en het Noordelijke opperbevel hebben voorgesteld teneinde een gedeeltelijke wa penstilstandsovereenkomst te tekenen. Heden is te Panmoendjom alleen de sub commissie voor de uitwisseling van krijgs gevangenen bijeen geweest. De bijeenkomst van de subcommissie voor het toezicht op een wapenstilstand werd op telefonisch verzoek der Noordelijken afgelast. De zitting van de andere subcommissie verliep zeer rustig. „Niemand liet over ook maar iets een onvertogen woord horen", aldus schout-bij-nacht Libby. De afgevaardigden van de UNO dienden bij het begin van de zitting herziene gege vens in over de 132.000 Chinese en Noord- Koreaanse krijgsgevangenen. Op deze nieuwe lijsten worden de namen in Chinese lettertekens gegeven en waar mogelijk ook de rangen en eenheden vermeld. In Decem ber protesteerden de Noordelijken, dat de lijsten van de UNO in het Engels onbruik baar waren. PARIJS (Reuter).—De Franse minister van Staat, Francois Mitterand, heeft in een artikel aangedrongen op hervatting van de onderhandelingen met Tunesië. Het nationale comité van de republi keinse volksbeweging, de M.R.P., waartoe ook de minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman behoort, heeft Zondag avond een motie aangenomen, waarin even eens hervatting der onderhandelingen wordt gevraagd. Habib Bourguiba, de leider van de natio nalistische Neo-Destour-partij, verklaarde Zondag, dat de onrust binnen twee of drie dagen in Tunesië zal terugkeren, als de Franse regering niet een nieuwe basis voor onderhandelingen legt. Zoals bekend wordt Bourguiba in een afgelegen kustplaats in hechtenis gehouden, sinds de ongeregeldheden in Tunesië zijn uitgebroken. Als minimum-concessie be schouwde hij de verzekering van Franse zijde, dat het land uiteindelijk zelfbestuur zal krijgen. Hij is van mening, dat het land over twee of drie jaar hiervoor rijp zou zijn. Bourguiba ontkende met de communis ten verbonden te zijn en is daarentegen van mening, dat de Arabische landen met het Westelijke blok dienden samen te wer ken. De Tunesische klacht bij de Veilig heid zal pas dan worden ingetrokken, wan neer er geen reden voor klagen meer zou zijn. aldus Bourguiba. -Franse troepen hebben hun huis-aan- huis onderzoek in het gebied van kaap Bon Zondag voortgezet. Er werden enige wapens gevonden. Franse autoriteiten deelden mee, dat Zon dag op vijf plaatsen in Tunesië telefoon- Zaterdag prijkte de hoofdstad met haar eerste winterse avondtoilet in dit seizoen. Op een der grachten waar het witte sneeuwkleed een wat langer leven beschoren was dan op de drukkere verkeerswegenmaakte een fotograaf dit fraaie stemmingsplaatje. kabels zijn doorgesneden. Een militaire patrouille, die het vuur van een groep verzetslieden ten Zuiden van Kairoean be antwoordde, verwondde een der aanvallers en nam drie anderen gevangen. In Tunis zelf was de toestand rustig. Zaterdag is een hoge functionaris van het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken per vliegtuig naar Tunis vertrokken met instructies van de regering voor de resi dent-generaal in Tunesië, De Hautecloque. Holland Festival niet in gevaar Naar wij vernemen uit kringen, die in nauw contact staan met het Haagse ge meentebestuur, loopt het Holland Festival door het besluit van de gemeenteraad om de post van 70.000 voorlopig pro memorie op de begroting te plaatsen, geen gevaar. Er bestaat in de raad geen verschil van mening over de vraag of het festival voor Den Haag behouden moet blijven. Men heeft er slechts prijs op gesteld nader te worden ingelicht over de achtergronden van vele zaken, welke met de organisatie van het Holland Festival verband houden. In de agenda voor de eerstvolgende raads vergadering (op 11 Februari) zal een voor stel worden opgenomen tot het verlenen van de gevraagde subsidie. Zaterdag heeft de Nederlandse Jeugd gemeenschap, het lichaam dat vrijwel alle jeugdorganisaties in ons land omvat, een instructie-dag gehouden te Amsterdam ter bevordering van haar streven naar een zin- en stijlvoller viering van de nationale feestdag. Prof. dr. W. Asselbergs (Anton van Duinkerken) hield een inleiding over de psychologie van de feestganger, Ben Groe- neveld sprak over speloefening, Ben Als- bach hield een lezing met lichtbeelden over „Volksfeesten vroeger en nu", de heer L. Hoefnagels sprak over „de kunst van het versieren". Dergelijke instructiedagen zullen bin nenkort ook in Zwolle en in Den Bosch worden gehouden. Ralph Waldo Emerson: God komt bij ieder onzer binnen door een privé deur. In de vergaderzaal der Tweede Kamer is hedenochtend het studentenparlement in openbare vergadering bijeen geweest onder voorzitterschap van mr. L. G. Kortenhorst. In de vergadering van het studentenparle ment van 15 December was besloten in de afdelingen te doen onderzoeken een wets ontwerp „Nadere voorschriften betreffende de candidaatstelling voor de verkiezing van de leden van de Tweede Kamer, de Provinciale Staten en de raden der ge meenten". Inmiddels waren het Voorlopig Verslag en de Memorie van Antwoord, zo mede een Nota van Wijzigingen versche nen. Heden is het wetsontwerp in open bare behandeling gekomen, waarbij het studentenparlement ook van het recht van amendement gebruik maakte. Lodewijk van Deyssel, de laatst over geblevene der „Tachtigers", is Zaterdag avond tussen acht uur en half negen te Haarlem overleden. Hij bereikte de leeftijd van 87 jaar. Dr. Karei Joan Lodewijk Alberdingk Thijm, die onder dit pseudoniem tot de be kendste Nederlandse letterkundigen be hoorde, werd op 22 September 1864 te Amsterdam geboren als zoon van de Katho lieke letterkundige en hoogleraar Josephus Alberdingk Thijm. Hij genoot een gymna siale opleiding, aanvankelijk te Rolduc, later te Katwijk, waarna hij korte tijd in de boekhandel werkzaam was. Spoedig ont waakte in hem de lust tot schrijven. In 1881 verscheen het eerste artikel van Lodewijk van Deysel in „De Dietsche Warande". Ook het weekblad „De Amsterdammer" bood hem gelegenheid zijn schrijverstalent te ontplooien. Het pseudoniem ontleende hij aan de naam van het gehucht Deyssel in Hannover, vanwaar zijn familie afkom stig is. Gaandeweg verschenen er een menigte artikelen en essays over litteratuur, toneel en schilderkunst. Contact met Willem Kloos leidde in 1885 tot zijn opneming in de redactie van het toen opgerichte tijd schrift „De Nieuwe Gids", waarin hij zijn strijdbaar vlammend proza, zijn felle cri- tieken, alsmede schetsen en studies publi ceerde. Van 1894 tot 1905 redigeerde hij met Albert Verwey het .Tweemaande- lijksch Tijdschrift", dat later „De twintigste eeuw" zou heten en r.ich in 1910 verenigde met „De Nieuwe Gids", waarvan Van Deyssel, ook na de dood van Willem Kloos, redacteur en medewerker is gebleven. Aanvankelijk vond vooral het Franse naturalisme in hem een vurig bewonderaar, doch na 1890 ging hij meer aandacht schenken aan mystieke levenswaarden. Zijn critiek werd rustiger. Van zijn roman „Een Liefde" verscheen een herdruk in gekuiste vorm. Zijn kostschooltijd be schreef hij op impressionnistische wijze in „De Kleine Republiek". Veel invloed op zijn critisch proza heeft Edmond de Gon- court gehad. Tussen 1894 en 1911 verscheen een elftal bundels „Verzamelde Opstellen", gevolgd door acht delen „Verzamelde Wer ken". Zijn „Gedenkschriften" herinneren aan zijn jeugd: zij sluiten aan bij de biografie van zijn vader, die hij in 1893 onder het pseudoniem A. J. uitgaf. Dezelfde schuil naam dekte een studie over Multatuli. Gedurende de lange jaren van zijn leven heeft hij met aandacht onze letterkunde gevolgd. In elke nieuwe generatie zag hij een voortzetting van het werk der Tach tigers, ongeacht de onderlinge verschillen. De zogenaamde „Beweging van Tachtig" heeft, het gehele geestelijke en openbare leven in ons land, mede door zijn toedoen, vernieuwd en verfrist De uitwerking daar van beperkte zich niet tot de letterkunde, maar bestreek ook andere terreinen, zelfs dat van het politieke denken. De gemeentelijke Universiteit van Am sterdam verleende hem in 1935 het ere doctoraat in de Nederlandse letteren. De thans overledene was ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, commandeur in de Orde van Oranje Nassau, groot-officier in de Leopoldsorde en commandeur in de Kroonorde van België. Het K.N.M.I. deelt mede: Overal in Europa is het nu winter. De laagste tem peraturen komen voor in Noord-Zweden, waar het 25 graden of meer vriest. Enkele stations in Midden-Frankrijk meldden 15 graden vorst. In Zuid-Duitsland en Oosten rijk kwam eveneens tot 15 graden vorst voor. In Noord-Brabant en Limburg we zen de thermometers vanmorgen 7 a 8 gra den vorst aan. Aan de Noordzeekust was de temperatuur toen nog juist iets boven het vriespunt, hetgeen een gevolg was van de Westelijke lucht. De vraag of het win terweer ook de komende dagen zal voort duren is nog moeilijk te beantwoorden. Ten Westen van de Britse eilanden bevindt zich een depressie, waarvan de invloed zich verder naar het Oosten uitbreidt. Een vol gende actieve depressie, die eveneens naar het Oosten komt, is boven de Atlantische Oceaan. Van de gedragingen van deze de pressie hangt voor een belangrijk deel het verdere weersverloop in West-Èuropa af. *^oojc«xocooooooooco3ocf*»aoooecooooocccoooocooooot PLAATSELIJK OPNIEUW SNEEUW Verwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Maan dagavond tot Dinsdagavond, opge maakt te 10 uur: Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk neerslag, hoofdzakelijk in de vorm van sneeuw. Matige tot vrij krachtige wind uit Zuidelijke richtingen. In de komende nacht in het Oosten van het land hier en daar matige vorst, ove rigens lichte vorst tot temperaturen - om het vriespunt. 29 Januari Zon op 8.26 uur, onder 17.20 uur. Maan op 9.35 uur. onder 21.11 uur. Hoog en laag water in IJmuiden Maandag 28 Januari Hoog water: 4.40 en 16.53 uur. Laag water: 0.20 en 12.44 uur. Dinsdag 29 Januari Hoog water: 5.25 en 17.41 uur. Laag water: 1.08 en 13.32 uur.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1952 | | pagina 1