Leden van Larense speelclub
voor de rechtbank
Oak Ridge, de atoomstad
Agenda voor
Haarlem
Ongelukken in kaart gebracht
door de Amsterdamse politie
VLIEGEN IS GOEDKOPER
DAN UDENKT
Een Eeuw geleden
Tegen de hoofdverdachte
vierduizend gulden boete geëist
PER AUTO AMERIKA ROND
Reusachtige magneten trokken spijkers uit schoenzolen
"Hoe is het ontstaan?")
Dr. Ir. Groothoff over
het mijnpersoneel
3
Grote Amerikaanse order
voor Eindhovense fabriek
Grote Beer met land
verhuizers naar Canada
Wie zou dan Wenen
Carnegie-Heldenfonds
Kerkelijk Nieuws
Dit woord:
SCHRANDER
Rede voor Instituut
van Ingenieurs
Jongens vernielden
schooltuintjes
DINSDAG 17 JUNI 1952
De Amsterdamse rechtbank heeft Maan
dag een zaak behandeld tegen veertien
verdachten, die betrokken zijn geweest bij
de amusementsvereniging „Casino-Ham-
dorff" te Laren, waar het publiek, indien
het enige dagen tevoren lid van de ver
eniging was geworden, roulette en bacca
rat kon spelen.
Van de veertien verdachten waren er
elf uit België afkomstig en van Belgische
nationaliteit. De drie bestuursleden van de
vereniging waren Nederlanders. Ter te
rechtzitting bleek, dat hun een maande
lijks salaris van f 500 was toegezegd.
Van de veertien verdachten hadden er
acht, allen Belgen, verstek laten gaan.
Ter zitting bleek uit de verklaringen
van de zes aanwezige verdachten en uit de
verklaring van de chef van het politie
corps te Laren, dat justitie en politie te
voren op de hoogte waren gesteld van de
plannen en dan ook steeds nauwlettend
toezicht hadden gehouden. De verdachten
verklaarden dat zij alle mogelijke beper
kende maatregelen hadden getroffen opdat
zij geen wetsartikel zouden overtreden.
In de zaak tegen de eerste verdachte,
die als hoofdfiguur werd beschouwd, de
48-jarige Belg H. J. C., verklaarde de
corpschef te Laren, dat hij bijna iedere
avond in Hamdorff aanwezig was geweest
en had geconstateerd dat uitsluitend leden
aan het spel mochten deelnemen. Een bui
tenstaander, die zich opgaf als lid in de
hoop dezelfde avond te mogen spelen, werd
steeds medegedeeld, dat hij drie dagen
moest wachten. Bovendien had deze corps
chef geconstateerd dat aan sommige per
sonen het lidmaatschap werd geweigerd.
De verdachte H. J. C. verklaarde dat hij
met instemming van de directie van Ham
dorff als deskundige op dit gebied een
vergunning had gekregen voor de organi
satie van de vereniging in een der zalen
van het hötel, waarvoor de club aan de
directie een dagelijkse huur van honderd
gulden zou moeten betalen. Hij zei te goe
der trouw te zijn geweest en overleg te
hebben gepleegd met politie en met Ne
derlandse advocaten. Niemand had hem
gezegd, dat hij de wet overtrad.
Requisitoir
In zijn requisitoir noemde de officier
van justitie de drie Nederlandse bestuurs
leden marionetten, die slechts als camou
flage waren aangesteld. Hij achtte een
veroordeling mogelijk op grond van arti
kel 254 bis eerste lid van het Wetboek van
Strafrecht, het opzettelijk aanbieden of
geven van gelegenheid tot hazardspel ais
bedrijf. Hij eiste tegen de Belgische hoofd
verdachte H. J. C. f 4000 boete, tegen de
drie Nederlandse bestuursleden, de 58-
jarige S. J. G. van L. S. uit Den Haag, de
61-jarige Haagse accountant G. J. J. J. S.
en de 60-jarige manufacturier M. L. W. B.,
uit Amsterdam, ieder een geldboete
van f 600, tegen de Belgische bankhou
ders mevrouw E. de S. en J. B., beiden uit
Brussel, respectievelijk f 2000, beiden bij
verstek, en tenslotte tegen een zevental
Belgische croupiers, alsmede tegen de
broer van de hoofdverdachte, de 44-jarige
J. C. uit Brussel, die als personeelschef in
de zaak was opgetreden, ieder een geld
boete van f 300.
In hun pleidooien verklaarden de zes
advocaten dat volgens hen de door de wet
vereiste opzet tot het plegen van een mis
drijf afwezig was. In tegenstelling tot som
mige andere zaken betreffende hazardspel
heeft de politie in dit geval geen waar
schuwing gegeven, maar is plotseling tot
Een hindernis als deze houten schutting
betekent niets voor generaal Eisenhower,
die een bezoek bracht aan zijn boerderij
in Gettysburg, alvorens aan de grote „hin-
dernisren" van zijn verkiezingscampagne
te beginnen.
DINSDAG 17 JUNI
Grote Kerk: „Requiem van Verdi", 8 uur.
Concertgebouw: Leerlingenuitvoering Haarl.
Muziekinstituut, 7.30 uur. Openluchttheater:
Zanguitvoering Schoten's Christelijk Ge
mengd koor, medewerking verleent Haar
lems Politiekapel, 8.30 uur. De Leeuwerik:
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie,
openbare vergadering, 8 uur.
Rembrandt: „Een Amerikaan in Parijs",
alle leeft., 7 en 9.15 uur. Palace: „De haven
meid", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Mas-
sa-iustitie", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Lido: „The
Killers", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. City: „Kin
derogen", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Spaarne-
theater: „Robin Hood" en „Het wrekende
zwaard", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Artistentragedie", 14 jaar, 8 uur. Minerva:
„De blauwe lagune", 14 jaar, 8.15 uur.
WOENSDAG 18 JUNI
Openluchttheater: Kindervoorstelling „Sjors
van de Rebellenclub", 2.30 uur. Grote Kerk:
Avondstilte, 8.30 uur.
Luxor: Journaalvoorstellingen, 10.30, 11.30
en 12.30 uur. „Massajustitie", 2, 7 en 9.15 uur.
Lido, Palace en Rembrandt: 2, 4.1,5 7 en 9.15
uur. Spaarne: 2.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
2.30, 7 en 9.15 uur. City: 2.15, 4.30, 7 en 9.15 u.
een inval overgegaan. Door het constante
toezicht van politie en recherche op de na
leving van de reglementen is, aldus de
verdedigers, de indruk gewekt, dat er geen
bezwaren waren.
Allen vroegen voor hun cliënten vrij
spraak, subsidiair ontslag van rechtsver
volging.
De uitspraken tegen aiie verdachten zijn
bepaald op 26 Juni.
Na zestien jaar dag in dag uit aan de rie
men van hun pontje in Alphen aan de Rijn
te hebben getrokken, hebben veerman De
Vries en zijn vrouw een gemakkelijker
„overzet"-systeem uitgevonden, waarbij de
boot als een fiets over het water kan wor
den voortbewogen. Foto: De vrouw van de
veerbaas op de raderfietsboot.
Waarde: vier-en-half millioen
dollar
Van Doorne's Automobielfabrieken
N.V. (D.A.F.) te Eindhoven hebben van de
Amerikaanse luchtmacht de opdracht ge
kregen tot levering van ruim 200 tankwa
gens voor het vullen van vliegtuigen. De
tanks zullen een inhoud krijgen van 2500
„U.S.-gallon" (9400 liter), en men zal ér
uit kunnen tanken met een snelheid van
2200 liter per minuut. De ervaring, die de
D.A.F. in de laatste drie jaren heeft op
gedaan met de fabricage van sneltankwa-
gens voor de Nederlandse luchtmacht
(welke wagens bij verscheidene lucht
machtoefeningen de aandacht van buiten
landse militaire waarnemers hebben ge
trokken) is voor het voldoen aan de zware
Amerikaanse eisen van grote waarde ge
weest. Behalve voor deze opleggers kreeg
de fabriek tevens een bestelling van de
Amerikaanse luchtmacht voor 81 zeswieli-
ge terreinvoertuigen met zes aangedreven
wielen, welke voertuigen voorzien worden
van een olietank met een inhoud van 750
U.S.-gallon (2800 liter). Het chassis van
deze wagens is gelijk aan dat van de ter
reinvoertuigen, waarvoor het Nederland
se leger een zeer grote opdracht bij de D.
A. F. heeft geplaatst. Tal van fabrieken
uit vijf verschillende landen van het Euro
pese continent hebben naar deze opdracht
mede gedongen.
De levering maakt deel uit van de Ame
rikaanse aankopen in het buitenland, de
zogenaamde off shore procurements. De
wagens zullen aan verschillende landen,
die bij het Atlantisch Pact zijn aangeslo
ten, worden afgeleverd. De order omvat
een bedrag van ongeveer viereneenhalf
millioen dollar. De betaling geschiedt ge
heel in Amerikaanse dollars en levert
daardoor voor Nederland een belangrijke
deviezenwinst op.
ADVERTENTIE
Woensdag vertrekt voor de eerste maal
uit Rotterdam naar Canada het emigran
tenschip „Grote Beer", dat voorheen be
kendheid genoot als troepentransportschip.
Dit schip is, evenals de „Waterman" en
de „Zuiderkruis", door de Nederlandse
Dok- en Scheepsbouwmaatschappij te Am
sterdam tot emigrantenschip verbouwd.
Het meet thans 9200 ton (als Victory-schip
oorspronkelijk 7600 ton) en is ingericht
voor het vervoer van ongeveer 810 emi
granten.
De „Waterman" werd door de eigenares
de Nederlandse regering in beheer
gegeven aan de Koninklijke Rotterdamse
Lloyd, de „Zuiderkruis" aan de Stoom
vaartmaatschappij „Nederland". De Hol-
land-Amerika Lijn zal thans de „Grote
Beer" onder haar zorgen nemen. In prin
cipe zal de „Grote Beer" voor het vervoer
van emigranten naar Canada worden ge
bruikt; de „Waterman" en de „Zuider
kruis" maken reizen naar Australië en
Nieuw Zeeland. In deze taakverdeling kan,
indien noodzakelijk, verandering worden
gebracht.
Wanneer de „Grote Beer" van zijn eerste
reis van Canada terugkomt, zal het schip
New York aandoen, waar zich, behalve
een aantal toeristen, een groep Amerikaan
se studenten zal inschepen. Voorheen reis
den deze studenten met de „Volendam",
die thans uit de vaart is genomen. De snel
heid van de „Grote Beer" bedraagt 17 mijl.
STAKINGEN IN JAPAN.
TOKIO (Reuter) Ruim achthonderd
duizend arbeiders in Japan zijn Dinsdag
van 3 tot 24 uur in staking gegaan uit pro
test tegen de wet op „ondermijnende activi
teit" en de herziening der arbeidswet
geving. De electriciteitstoevoer is enkele
uren afgesloten geweest. Mijnen, scheeps
werven en chemische industrieën worden
door de staking getroffen en het openbare
vervoer ondervindt vertraging.
In de kelder van het Amsterdamse hoofdbureau van politie is de „kaartenkamer"Het
zou een vergissing zijn in dit vertrek klaverjassende wetsdienaren te verwachten,
want de kaartenkamer heeft een ernstiger bestemming, want hier komt de geschie
denis van elk verkeersongeluk terecht. Welke verkeersongelukken zijn er in het
afgelopen jaar in Amsterdam gebeurd? Wat waren de oorzaken ervan en wat kan
er gedaan worden om de veiligheid op de weg te vergroten? Als men deze vragen
aan hoofdinspecteur H. Kessler van de verkeerspolitie stelt,- haast hij zich naar zijn
kaartenkamer, waar het antwoord te vinden is op 36 grote sectiekaarten, die aan
rails opgehangen zijn.
Op deze (zeer gedétailleerde) kaarten
wordt elk ongeluk aangegeven door middel
van gekleurde spelden, waaraan naar be
lieven vlaggetjes, kralen en ringen gescho
ven kunnen worden. In tegenstelling tot
de leek, die in het aldus ontstane beeld
slechts een excentrieke kunstvorm zou
zien, kan de heer Kessler aan zo'n minus
cule kerstboom alle gegevens van het on
geluk terugvinden: de datum, het uur, de
betrokken voertuigen, de oorzaak en de
gevolgen van het ongeluk kan hij aflezen
aan vorm en kleur van het schijnbare kin
derspeelgoed, terwijl een codenummer op
het vlaggetje verwijst naar de „telkaart"
waarin het ongeluk uitvoerig beschreven
is. Iedere speld blijft een jaar op de kaart
staan, zodat er altijd een duidelijk over
zicht is van de ongelukken in het afgelopen
jaar. Het behoeft nauwelijks betoogd te
worden hoeveel waarde dit wonderlijke
archief heeft voor verkeersanalyse. Blijkt
bijvoorbeeld dat slippen in een bepaalde
straat abnormaal veel ongelukken veroor
zaakt heeft, dan gaat er een rapport naar
Publieke Werken en kan men het weg-
profiel veranderen; is duisternis de oor
zaak van botsingen gebleken, dan adviseert
de politie een verbetering van de verlich
ting. En klachten van de burgerij kunnen
snel en accuraat op juistheid getoetst wor
den in de kaartenkamer.
Wegbeleefdheid
Maar niet alleen op de sectiekaarten kan
men de oorzaken van de ongelukken af
lezen. De spelden staan hier door de wil
lekeur van het noodlot kris en kras door
elkaar en een overzicht over de stad krijgt
men niet. Ook op aparte maandkaarten
worden de oorzaken gespeld. Dit zijn geen
plattegronden, maar grote lijsten, waar
voor de meest voorkomende oorzaken vak
ken zijn aangebracht, waarin de verschil
lende soorten voertuigen met spelden
worden aangeduid. Deze lijsjen, die worden
bijgehouden volgens gegevens van het
Bureau voor Statistiek van de Gemeente
Amsterdam, geven een zeer overzichtelijk
en interessant beeld. Hoeveel automobilis
ten bijvoorbeeld geen heer in het verkeer
zijn blijkt onweerlegbaar uit het grote
aantal auto-speldjes in het vak „geen voor
rang gegeven", dat de fietsers verre over
treft. Wie nu nog bedenkt dat er veel meer
fietsen op onze wegen rijden dan auto's
zal de klachten van vele automobilisten
over het gedrag van hun tweewielige mede
weggebruikers wellicht met een korrel zout
gaan nemen. Verkeerd uitwijken is ook
vaak de oorzaak van een aanrijding en heel
veel kinderen verongelukken als zij fout
oversteken. Dat onze wegen goed ingericht
zijn blijkt wel uit het geringe aantal onge
lukken dat door een fout in weg, verlich
ting of verkeers-signaalsysteem veroor
zaakt wordt.
In het laatste wordt nog een verbetering
aangebracht bij de invoering van knipper
lichten. Binnenkort zal één verkeerslicht
in Amsterdam na afloop van zijn dagtaak
geel blijven doorknipperen, om aldus het
kruispunt aan te geven. (In Haarlem, waar
dit allang gebruikelijk is, ondervindt het
verkeer veel nut van deze knippersignalen).
Elders zal een licht worden gemonteerd,
dat uitsluitend geel knipperlicht uitzendt,
op een punt dat gevaarlijk bleek te zijn.
De kaartenkamer is geen vinding van de
Amsterdamse politie, maar van Scotland
Yard, haar Londense tegenhanger. Het is
een onaanzienlijke kamer, ergens onder het
gebouw aan de Elandsgracht, en er werken
maar een paar mensen. Maar het werk dat
er gedaan wordt is van groot belang. Am
sterdam heeft ongeveer 12.000 verkeers
ongelukken per jaar met ruim 70 doden.
Om deze aantallen te verminderen mag
geen moeite te groot zijn.
ADVERTENTIE
Wie zou dan Wenen niet beminnen, die
de romantiek, de schoonheid, de cultuur,
de historie en de mooie, blauwe Donau
bemint?
Ik ken een Weense dame die altijd zegt:
„er is maar één stad op de wereld en dat
is Wenen".
Wel, dat is een beetje overdreven: Parijs
en Winschoten, Montevideo, Helmond en
Caïro zijn óók steden die er wezen mogen
om van Rio, Barcelona en Zierikzee dan
nog te zwijgen.
Maar dat er maar één Wenen is, is zeker.
Een even verwonderlijke als hartverruk-
kende eenheid van tegendelen: oud en
modern, zoet en zakelijk, liefelijk als een
oude melodie-in-driekwartsmaat, mee
slepend op het rhythme dezer moeilijke
doch dierbare twintigste eeuw.
Wenen is een stad die de hele wereld met
open armen welkom heet en aan haar
snél-en-warm-kloppend hart drukt.
Een wereldstad die haar charmante inti
miteit niet heeft geofferd aan de roeke
loze vaart onzer dagen.
Wenen is een symphonie van prachtige
oude kunstwerken, van schitterende mu
sea, weelderige winkels, drukke straten,
verrukkelijke parken; een stad waar ge
zongen, gedanst, gemusiceerd en toneel-
gespeeld wordt op zielsveroverende wijs.
Wenen is geen Parijs en geen Winscho
ten, geen Montevideo en geen Nieuw
York, geen Rio en geen Zierikzee, maar
het is Wenen, Wenen, alléén maar
Wenen: een door alle mensen bege
nadigde stad.
U kunt daar zó maar, vliegensvlug en per
KLM, heen.
Die schone blauwe Donau wacht opU
PHILIAS
Laat Uw reisbureau hét U voorrekenen:
(Van onze correspondent in
Amerika)
In Juli 1945, toen als proef
de eerste atoombom in Ame
rika ontplofte, is een nieuw
tijdperk begonnen in de ge
schiedenis der mensheid. De
toekomst zal leren of dat een
keerpunt ten goede of ten
kwade betekende, maar vast
staat in elk geval, dat de door
ons bezochte fabrieken in Oak
Ridge voor het eerst krachten
ter beschikking van de mens
heid hebben gesteld, zó gewel
dig, dat zij ons voorstellings
vermogen te boven gaan.
In Oak Ridge een 30 kilo
meter ten Noordwesten van
Knoxville, Tennessee, is een
strijd gevoerd van „er op of er
onder". Het principe van de
atoomkracht was reeds geruime
tijd bekend toen de tweede we
reldoorlog uitbrak; de grote
vraag was alleen: zullen de
Duitsers of wel de Amerikanen
en Engelsen er in slagen een
massale explosie van atoom
energie tot stand te brengen?
Het antwoord op die vraag kon
beslissend zijn voor het eind
resultaat van de strijd. Van
daar de durf, de verbetenheid
en het élan, waarmede de ge
leerden te Oak Ridge gewerkt
hebben. Vandaar ook de ge
weldige bedragen, die zij tot
het bereiken van hun doel ter
beschikking kregen.
Toen kon men aan het werk
gaan. Er verrezen drie fa
briekscomplexen in drie val
leien, en een vierde groot dal
werd in gereedheid gebracht
om woongelegenheid te bieden
aan de duizenden, die in de
fabrieken moesten werken. Nog
altijd zijn de dalen, waarin de
fabrieken zich bevinden, streng
verboden gebied, ynaar sedert
1949 kan men in de woonwijk,
in Oak Ridge, vrij rondlopen.
Het is er zonnig en nog een
beetje kaal, maar men ziet
duidelijk, hoe deze stad zich
ontwikkeld heeft van een haas
tig neergezet barakken-cen
trum tot een zeer moderne stad.
Die eerste, vrij primitieve ge
bouwen, raken in onbruik, en
fraaie, koele woonhuizen ne
men hun plaats in, een teken,
dat Oak Ridge City en de fa
brieken daarbij, bestemd zijn
om door te werken!
Oak Ridge City is in feite na
tuurlijk maar bijkomstig. Het
grote werk wordt verricht in
de fabrieken. De meest impo
sante fabriek is wel die, waar
uranium-235 wordt gemaakt.
U-235 is het splijtbare ura
nium, dat men nodig heeft voor
atoombommen. Het wordt in
een lang proces vervaardigd
uit gewone uranium. Hoe
„lang" dat proces wel is, kan
men zien aan de fabriek zelf,
een geweldig U-vormig ge
bouw. Elke poot van de U is
ongeveer 800 meter lang en het
gebouw is vier verdiepingen
hoog. Vijf en twintig duizend
man hebben deze fabriek hel
pen bouwen. Veertig duizend
ton staal was er voor nodig en
vijf millioen bakstenen zijn in
de fabriek verwerkt.
Ongewoon deposito
Bijzondere problemen deden
zich voor in de tiveede grote
fabriek van Oak Ridge, name
lijk in de electro-magnetische.
Daar bouwde men magneten,
die honderd maal groter waren
dan die, welke men tot dus
verre kende. Ze waren ruim
80 meter lang en zó krachtig,
dat men, met gewone schoenen
aan, moeilijk kon lopen in die
fabriek: de magneten trokken
te hard aan de spijkers in de
schoenzolen. Arbeiders konden
hun gewone gereedschap niet
meer gebruiken; dat zoii hun
uit de hand zijn gerukt. Ze
kregen gereedschapskisten met-
speciale, niet magnetische
werktuigen. Voor de iyistru-
menten in deze laatste fabriek
had men in oorlogstijd veel
koper nodig, maar dat was
schaars in die jaren. Men moest
echter opschieten en daar men
in plaats van koper even goed
zilver kon gebruiken leende
men 14.000 ton zilver ter waar
de van 300 millioen dollar uit
de Amerikaanse schatkist. Nog
altijd bevindt zich dat zilver
in de instrumenten, een onge
woon deposito!
In de oorlog was het nattiur-
lijk extra belangrijk om ge
heim te houden wat men te
Oak Ridge probeerde te berei
ken. Daarin schijnt men bij
zonder goed geslaagd te zijn.
Natuurlijk wist de opperleiding
welk doel men nastreefde,
maar de overgrote meerder
heid van de arbeiders en van
de semi-wetenschappelijke
medewerkers heeft lange tijd
niet geweten, waar zij eigen
lijk mee bezig waren. Zij had
den niet de gelegenheid het ge
hele proces te overzien en uit
hun eigen kleine stukje daar
van konden ze niets opmaken.
Vaak hadden meisjes van een
jaar of 18 tot taak de instru
menten af te lezen en de stand
daarvan nauwkeurig op te te
kenen. Ze hadden er geen idee
van, wat voor krachten die cij
fers teel voorstelden, krachten,
die twee grote Japanse steden
van de aardbodem weg zouden
vagen, krachten ook, die West-
Europa, in de critieke jaren na
de tweede wereldoorlog, be
schermen zouden tegen ag-
gressie.
Het onderzoek gaat verder
Rust is er niet gekomen in Oak
Ridge. De atoomwetenschap is
nog slechts in een beginsta
dium en het Instituut voor de
kernphysica in Oak Ridge,
waar 26 Amerikaanse univer
siteiten aan meewerken, is een
zeer belangrijk onderzoekcen
trum geworden. Bovendien
heeft men in de laatste jaren
te Oak Ridge intensieve proe
ven genomen, die beogen de
kernenergie dienstbaar te ma
ken aan de voortbeweging van
vliegtuigen. Niet minder dan
650 mensen hebben aan laatst-
genoemde onderzoekingen deel
genomen. De proeven worden
thans elders voortgezet.
Hitussen gaat men te Oak Rid
ge voort Amerika's macht te
vergroten. Dat werk is nood
zakelijk; maar wie zoals wij
in het museum te Oak Ridge
de films gezien heeft van de
atoombomexplosies te Hirosji-
ma en Nagasaki, zal des te
sterker hopen, dat deze nieuwe
krachten, waar de mens over
beschikt, nooit meer tot ver
delging gebruikt zullen behoe
ven te worden.
Met het jaar 1951 heeft Carnegie-Hel
denfonds een periode van veertig jaren
ononderbroken werkzaamheid afgesloten.
Zo wordt in het jongste jaarverslag van
het fonds meegedeeld.
In 1951 werden 150 reddingen ter ken
nis van het bestuur gebracht, tegen 110
in 1950. Twaalf uitkeringen werdén over
genomen van de Koninklijke Noord- en
Zuidhollandse Reddingmaatschappij. Het
totaal aantal geregeld ondersteunden
kwam op 38. Aan dezen werd in het laat
ste kwartaal van 1951 f 6006.77 uitge
keerd.
In 96 van de 150 tijdens het verslagjaar
in behandeling genomen reddingsgevallen
werd een beloning of een schadeloosstel
ling aan de redders toegekend.
Geref. kerken
Beroepen te Oudegast (W.) A. Vos,
candidaat te Voorburg. Te Urk (2 vac.) W.
Diepersloot te Franeker en A. G. Kornet
te Castricum; te Zonnemaire A. Nagel-
kerk, candidaat te Wolphaartsdijk; te
Numansdorp O Jager, candidaat te Delft.
Bedankt voor Marrum J. P. Schouten
te Niezijl.
rved. Herv. kerk
Beroepen te: De Wilp H. Brouwer, can
didaat te Groningen; te Sneek (Arbeid
onder Vrijz. Herv. toez.) F. Keja te Stom-
petoren.
Beroepbaarstelling: J. Heidinga, em.
pred. (thans hulppred. te Haarlem en
Schoten).
GENERALE SYNODE
DER NED. HERVORMDE KERK
De Generale Synode der Ned. Her
vormde Kerk komt van 30 Juni5 Juli
bijeen op „Woudschoten" te Zeist. De
agenda vermeldt onder meer de benoe
ming van. een kerkelijk hoogleraar aan de
universiteit te Utrecht en de behandeling
van een brief van de classicale vergade
ring van 's-Gravenhage inzake de kwestie
ds. J. Loos, met welke brief enkele an
dere classis adheasie hebben betuigd. De
synode zal ook behandelen een brief van
de Provinciale Kerkvergadering van
Noordholland over de ontslagaanvrage
van ds. Loos, alsmede een brief van de
classicale vergadering van Hilversum met
betrekking tot het optreden van ds. Loos.
In het Middelnederlands kwam een
werkwoord voor dat schrinden luidde en
splijten, barsten betekende. De samen
stelling verschrinden werd gebezigd
voor: splijten, openscheuren van de
grond door droogte. Van dit werkwoord
nu is ons woord schrander een nakome
ling. De betekenis was, in overeenstem
ming met de afkomst van het woord,
oorspronkelijk: snijdend, scherp. Het
Gronings kent de uitdrukking: schran
der in de hals in de zin van: een scherp
gevoel in de keel hebbend. Het lijkt of
er een grote afstand bestaat tussen de
betekenissen: snijdend en slim, maar
wanneer wij denken aan een woord als:
snedig, dat natuurlijk samenhangt met:
snijden, maar betekent: gevat, handig,
wordt de betekenisovergang al duidelij
ker. Een echt modern woord dat ook ter
vergelijking kan worden aangehaald, is:
spits. Het betekent: puntig, maar men
bezigt het in een uitdrukking als: een
spitse vent, ook in de zin van: toegerust
met een „scherp" verstand.
In Hoensbroek is Maandag de jaarver
gadering van het Koninklijk Instituut van
Ingenieurs gehouden onder leiding van dr.
ir. J. A. Ringers. Op deze bijeenkomst hield
dr. ir. Ch. Th. Groothoff, president-direc
teur van de Staatsmijnen een rede over
„de menskundige bedrijfsvoering als on
derdeel van het werk in het kolenbedrijf".
Hij zeide onder meer dat het opwekken
van de belangstelling van het mijnperso
neel voor de resultaten van zijn werk met
behulp van eenvoudige gegevens in de
vorm van grafieken of tabellen een onuit
puttelijke bron van activiteit voor het
stafpersoneel is. De mijningenieur, de
chef van de mijnbouwkundige staf heeft
met het mijnbouwkundig werkplan als
basis tijd en gelegenheid om zich te ver
diepen in alle problemen, die speciaal zijn
mijn betreffen, zonder gehinderd te worden
door de dagelijkse moeilijkheden en be
slommeringen van het bedrijf, die zo dik
wijls beslag leggen op de tijd van hen, die
voor de goede uitvoering verantwoordelijk
zijn. Tal van successen zijn van deze
methode het gevolg geweest; verhoging
van de opvoercapaciteit door de schachten,
concentratie in de afbouw van het kolen-
front, productie van een hoogwaardig ko-
lenslik, verbeterde ondersteuningsmetho
den en tenslotte de ontwikkeling van de
vol-mechanische afbouw ook in de Zuid-
Limburgse geologische omstandigheden.
Spanningen
Om door te dringen tot de psyche van
de mijnwerker maakte dr. Groothoff een
vergelijking tussen de arbeid ondergronds
en de sfeer van een leger in oorlogstijd.
„Immers, de mijnbouwer is voortdurend in
staat van oorlog met de zwaartekracht,
wier rust hij in het onbekende ondergrond
se land verstoort. Ook het leger kent zijn
onderscheiding in „staf" en „uitvoering".
En het werk ondergronds geschiedt onder
psychische spanningen, die een geheel
aparte instelling eisen van de opzichters,
die men de officieren van het kolenfront zou
kunnen noemen." Vervolgens noemde hij
een aantal voorzieningen, die het noodza
kelijke moreel onder het mijnpersoneel ten
goede komen.
Het is de Haarlemse politie gelukt
klaarheid te brengen in de vernielingen
in de School- en Werktuinen in Haarlem-
Noord. Er zijn tien jongens van negen tot
dertien jaar aangehouden die de tuin op
liepen en worteltjes, sla en radijs uit de
grond trokken. De jongens zijn op het
politiebureau aan de Rijksstraatweg on
derhouden en daarna naar hun ouders ge
bracht. Sommige jongens deelden mee dat
zij twee of drie keer in de tuin waren
geweest.
William Marshall, een 24-jarige Londense
telefonist van het Engelse ministerie van
Buitenlandse Zaken is door Scotland Yard
gearresteerd onder verdenking van spion-
nage voor de Sovjet-Unie. Marshall zou
belangrijke inlichtingen hebben gegeven
aan Pavel Koeznetsef, de tweede secretaris
van de Sovjet-Russische ambassade te
Londen.
Uit de Opregte Haarlemsche Courant
van 17 Junij 1852
PARIJS. Heden is de staatsraad
vergaderd geweest, onder het voorzitter
schap van Prins Lodewijk Napoleon, ter
behandeling van wetsontwerpen, welke
beo-ogen voorwerpen van weelde te be
lasten. I>e meerderheid van de staats
raad heeft deze ontwerpen goedgekeurd,
nadat de regten, welke van rijtuigen en
paarden zullen worden geheven, voof
steden van de laagste klasse iets waren
verlaagd
