Alle treinen moesten stoppen in Nieuwersluis
Wereldnieuws
Toekomstmogelijkheid aan de
Haringhaven van IJmuiden
De radio geeft Zondag
De radio geeft Maandag
De heer P. van der Esch
vraagt ontslag
KERMISDUEL
Op straffe van boete
PANDA EN DE VERDWIJN-MACHINE
Toclt ió het zo
Leugen
ontdekker
2
Fabrikant te Guyk
aangehouden
Als geneesheer-directeur
van Provinciaal Ziekenhuis
Offerblokken in
R.K. Kerk gelicht
Kerkelijk Nieuws
Pseudo-vogelpest in
Bentveld gesignaleerd
Drie nieuwe jaarklassen
opgenomen in noodwet
ouderdomsvoorziening
ZATERDAG 19 JULI 1952
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Een nieuwe „losmachine", die dezer dagen in IJmuiden aankwam: de Jacobsladder,
rechts op de foto, haalt de mailden tns pf haring met grote regemaat uit 't ruim van de
trawler en kiept daarna de inhoud op een lopende band, die de zilveren vracht verder
transporteert waarheen men wil. De jeep op de achtergrond had een aggregaat aan
boord, waarmee stroom voor het apparaat werd opgewekt.
Deze losmachine wordt voorlopig alleen gebruikt voor de Poolse traiolers, die in
IJmuiden hun vangst lossen en de capaciteit van de machine bedraagt ongeveer vier
honderd maal vijftig kilo per uur, terwijl desgewenst, door het aanhaken van meer
steunpunten voor de manden, een hoger tempo kan worden bereikt. Op onze foto is
de machine, die door een Zandvoortse firma werd gebouwd op aanwijzingen van de
heer D. Krijger, manager van de rederij Dalmor in Gdynia in volle actie.
Te Cuyk is dezer dagen aangehouden de
directeur van een biscuitfabriek, de heer
Van T. Hij wordt er van verdacht een be
drag van 60 tot 80 mille te hebben verduis
terd en deze te hebben besteed om de ver
liezen in het bedrijf, dat een half jaar ge
leden failleerde, te stoppen. Dit bedrag
zou hij als executeur testamentair hebben
beheerd.
UITSLAANDE BRAND IN WOONHUIS
Vermoedelijk door kortsluiting ontstond
Vrijdagmiddag om ongeveer half vier te
Zenderen bij Borne een felle uitstaande
brand, in het woonhuis met winkel annex
bakkerij van de heer Haarhuis. De boven
verdieping brandde totaal uit, terwijl het
overige gedeelte zeer veel brand- en water
schade kreeg.
HILVERSUM I, 402 M.
8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.35 Voor het
platteland. 8.45 Orgelspel. 9.02 Sport. 9.05
Platen. 9.45 Geestelijk leven. 10.00 Instrumen
taal trio. 10.30 Met en zonder omslag. 11.00
Platen. 12.00 Muziek. 12.20 Platen. 12.30 Even
afrekenen, heren! 12.40 Muziek. 13.00 Nieuws.
13.05 Mededelingen. 13.20 Dansmuziek. 13.55
Boekbespreking. 14.15 Gevarieerde muziek.
14.45 Zang en orgel. 15.05 Filmpraatje. 15.20
Orkest. 16.30 Sport. 17.00 Fanfarecorps. 17.20
Koor. 17.35 Voor de jeugd. 17.50 Piano. 18.00
Olympische Spelen. 18.25 Nieuws. 18.30 Kerk
dienst. 19.00 Kinderdienst. 19.35 Bijbellezing.
20.00 Nieuws. 20.05 Orkest. 21.00 Olympische
Spelen. 21.15 Platen. 21.50 Hoorspel. 22.30
Muziek. 23.00 Nieuws. 23.15 Weekoverzicht.
23.25—24.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 8.25 Hoogmis. 9.30
Nieuws. 9.45 Militaire kapel. 10.00 Kerk
dienst. 11*30 Platen. 11.55 Zang. 12.15 Apolo
gie. 12.35 Platen. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws. 13.10 Concert. 13.45 Causerie. 14.00
Orkest. 14.55 Platen. 16.10 Katholiek Thuis
front. 16.15 Platen. 16.30 Vespers. 17.00 Jeugd
dienst. 18.15 Voor de zieken. 19.00 Platen.
19.15 Causerie. 19.30 Nieuws. 19.45 Actualitei
ten. 19.52 Boekbespreking. 20.05 Voordracht.
20.15 Gevarieerd programma. 22.45 Gebed.
23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Journaal. 12.30 Weerberichten. 12.34
Lichte muziek. 13.00 Nieuws. 13.15 Platen.
13.30 Voor de soldaten. 14.00 Platen. 17.45
Sport. 17.50 en 18.00 Platen. 18.30 Gods
dienst. 19.00 Nieuws. 19.30 Gevarieerd pro
gramma. 21.45 Platen. 22.00 Nieuws. 22.15
Verzoekprogramma. 23.00 Nieuws. 23.05—24.00
Platen.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.18 Platen. 8.00 Nieuws 8.18
Platen. 9.00 Denk om de bocht. 9.15 Platen.
10.00 Causerie. 10.05 Morgenwijding. 10.20
Voor de kleuters. 10.40 Platen. 10.55 Voor de
zieken. 11.40 Sopraan en piano. 12.00 Orkest.
12.30 Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33
Voor het platteland. 12.38 Platen. 13.00
Nieuws. 13.15 Voor de Middenstand. 13.20
Orgelspel. 13.30 Kindervertelling. 14.00 Voor
de vrouw. 14.15 Kamermuziek. 14.55 Platen.
15.10 Gevarieerd programma. 16.10 Orkest.
17.00 Voor de jeugd. 17.30 Roemeense muziek.
17.50 Militair commentaar. 18.00 Olympische
Spelen. 18.30 Nieuws. 18.40 Voor de jeugd.
19.45 Regeringsuitzending. 20.00 Nieuws.
20.05 Actualiteiten. 20.15 Gevarieerd pro
gramma. 20.50 Klankbeeld. 21.13 Muziek.
21.45 Causerie. 22.00 Platen. 22.15 Olympische
Spelen. 22.30 Pianorecital. 23.00 Nieuws. 23.15
Socialistisch nieuws in Esperanto. 23.20—
24.00 Platen.
HILVERSUM n, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.15 Ochtendgymnastiek. 7.30
Platen. 7.45 Een woord voor de dag. 8.00
Nieuws. 8.15 Muziek. 8.45 Platen. 9.00 Voor
de zieken. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.35 Pla
ten. 10.00 Orgelspel. 10.30 Morgendienst. 11.00
Alt en piano. 11.30 Muziek. 12.10 Platen. 12.25
Voor boer en tuinder. 12.30 Land- en tuin
bouwmededelingen. 12.33 Orgelconcert. 13.00
Nieuws. 13.15 Mandolinemuziek. 13.45 Platen.
14.00 Voor de jeugd. 14.35 Platen. 14.45 Voor
de vrouw. 15.15 Tenor en gitaar. 15.30 Platen.
16.00 Bijbellezing. 16.30 Platen. 17.00 Voor de
kleuters. 17.15 Pianovoordracht. 17.30 Voor
de jeugd. 17.45 Regeringsuitzending. 18.00
Nieuws. 18.15 Platen. 18.25 Causerie. 18.30
Platen. 19.15 Causerie. 19.30 Platen. 19.40
Radiokrant. 20.00 Nieuws. 20.10 Vijf minu
ten. 20.15 Concert. 20.45 Muzikale causerie.
21.00 Lichte muziek. 21.15 Platen. 21.50 Cau
serie. 22.00 Cello en pano. 22.00 Platen. 22.45
Avondoverdenking. 23.00 Nieuws. 23.15
Platen.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Platen. 12.30 Weerberichten. 12.34
Voor de landbouwers. 12.42 Viool en piano.
13.00 Nieuws. 13.15 Platen. 14.00 Klankbeeld.
14.20 Gevarieerde muziek. 15.00 Piano
recital. 15.35 Vlaamse liederen. 16.00 Omroep
orkest. 17.00 Nieuws. 17.10 Gevarieerd pro
gramma. 18.00 Franse les. 18.15 Platen. 18.25
Ki'oniek. 18.30 Voor de soldaten, 19.00 Nieuws.
19.40 Platen. 19.55 Idem. 20.15 Orkest. 20.45
Sport. 22.15 Lichte muziek. 23.00 Nieuws.
23.05 Platen.
De eerste geneesheer-directeur van het
Provinciaal Ziekenhuis te Santpoort, de
arts P. van der Esch, heeft aan de Provin
ciale Staten van Noordholland verzocht,
hem met ingang van 1 October 1952 eervol
ontslag te verlenen. Gedeputeerde Staten
adviseren, aan dit verzoek, te voldoen en
de heer Van der Esch, die 15 j. in dienst der
provincie is geweest, wachtgeld toe te ken
nen, hoewel hij daarop geen recht kan
doen gelden.
Deze ontslagaanvraag houdt verband met
de plannen van Gedeputeerde Staten, de
leiding der provinciale ziekenhuizen te re
organiseren. Zij zijn namelijk van mening,
dat aan de eerste geneesheer-directeur, die
naast zijn geneeskundige taak met de volle
dige leiding van het ziekenhuis is belast,
gaandeweg zulke hoge eisen worden ge
steld, dat hetzij de medische zorg, hetzij
het economisch beheer of wellicht beide
niet ten volle tot hun recht zouden kunnen
komen. Ten aanzien vaq, het economisch
beheer der drie provinciale ziekenhuizen
bestaat reeds een zekere coördinatie, door
dat hiervoor een hoofdadministrateur is
aangesteld. Ten opzichte van de genees
kundige verzorging hebben Gedeputeerde
Staten bij wijze van proef een directorium
in het leven geroepen. Bovendien vonden
zij prof. dr. G. Kraus te Groningen, die zelf
geneesheer-directeur van het Provinciaal
Ziekenhuis in Santpoort is geweest, bereid
om als medisch adviseur van de ziekenhui
zen op te treden met de bevoegdheid de
vergaderingen van het directorium bij te
wonen.
De geneesheer-directeur van het zieken
huis te Santpoort heeft daarna een adres
aan de Provinciale Staten gericht, waarin
hij mededeelde, ontslag te zullen vragen,
indien de Staten in enigerlei vorm geheel
of ten dele instemming zouden betuigen
met deze plannen van Gedeputeerde Sta
ten.
In de komende zitting der Provinciale
Staten, die Dinsdag begint, zal deze aan
gelegenheid aan de orde komen.
Decoratieve aankleding van
openbare gebouwen
Enige tijd geleden heeft de ministerraad
besloten, dat bij het bepalen van de bouw
som van door of onder toezicht van de
Rijksgebouwendienst te zetten belangrijke
gebouwen een bedrag zal worden vastge
steld, waaruit aan beeldende kunstenaars
opdrachten kunnen worden verleend voor
decoratieve aankleding.
Door deze regeling kan enerzijds meer
dan tot dusver blijk worden gegeven van
het representatieve karakter van belang
rijke gebouwen, terwijl anderzijds de mo
gelijkheid van het verlenen van opdrachten
aan beeldende kunstenaars wordt vergroot.
Gedacht is aan een percentage van onge
veer iy2, doch het ligt niet in de bedoeling
alle gevallen gelijk te stellen.
Verkrijgbaar bij
Gasthuisvest 5 - Telefoon 21264 -
Haarlem
In de R.-K. kerk te Zandvoort, zijn door
forcering van de sloten twee offex'blokken
gelicht. Daar deze nog kort geleden waren
geledigd, kan de buit niet groot zijn ge
weest. Deze wordt geschat op ongeveer
dertig gulden. De Zandvoortse recherche
heeft de zaak in onderzoek.
Volgens de door het Centraal Bureau
voor de Statistiek samengestelde voorlopige
gegevens bedroeg de waarde van de ge-
importeerde goederen in Juni 1952 f719 mil-
lioen (Mei f715 millioenl. Er werd voor een
waarde van f 637 millioen (Mei f 635 mil-
lioen) uitgevoerd. Het dekkingspercentage
was evenals de vorige maand 89.
Geref. gemeenten
Tweetal te Hilversum, W. Hage, cand.
te 's-Gravenhage en G. Zwerus te Middel-
harnis.
Beroepen te Hilversum, Nijkerk, W.
Hage, cand. te 's-Gravenhage.
Aangenomen naar Aalst-Brakel, W.
Hage, cand. te 's-Gravenhage, die bedankte
voor Aagtekerk, Benthuizen, Bodegraven,
Borssele, Dinteloord, Dordrecht, Ederveen,
Enkhuizen, Giesendam, Goes, 's-Graven-
polder, H. I. Ambacht, Herkingen, Hilver
sum, Kruiningen, Leerdam, Leiden, Melis-
kerke, Nw-Beijerland, Nieuwerkerk, Nieu-
werkerk aan de IJsel, Nijkerk, Oostkapelle,
Oudemirdum, Rhenen, Ridderkerk, Rilland
Bath, Rijssen, Tholen, Tricht, Veenendaal,
Vlaardingen, Waarde en voor Werken
dam.
Bedankt voor Apeldoorn, Oosterland en
voor Wolphaartsdijk, W. Hage, cand. te
's-Gravenhage.
Dr. J. C. Hooykaas
Het breed moderamen der Gen. synode
der Ned. Herv. Kerk heeft dr. J'. C. Hooy
kaas, eertijds predikant te Arnemuiden,
met ingang van heden beroepbaar ver
klaard in deze kerk en in alle eer en rech
ten hersteld. Zijn adres is momenteel: Bel
gischeplein 4 te Scheveningen.
Aangenomen naar Kesteren, C. v. d.
Berg, cand. te Hilversum.
Jubileum
Op 25 Juli hoopt de heer J. Boelhouwer,
w.erkzaam als hulpvakarbeider op de af
deling Offsetdrukkerij B. van Joh. Enschedé
en Zonen Grafische Inrichting N.V. de dag
te herdenken waarop hij vóór 25 jaar bij
deze vennootschap in dienst trad.
Nachtdienst apotheken
Bos en Vaart-Apotheek, Bos en Vaartstraat
26, telefoon 13290; Centraal Apotheek v.h.
Florijn, Grote Houtstraat 78, telefoon 10500
—10502; H. Remmers en Zoon, Kruisstraat 6,
telefoon 10354; Noorder Apotheek, Jan Gij-
zenkade 181, telefoon 23821.
Bedankt voor Benthuizen, G. C. Roosen
daal te Lienden voor Vlissingen, (vac.
J. C. Sickesz) G. C. Tromp te Boskoop.
Chr. Geref. kerken
Beroepen te Leerdam, H. C. v. d. Ent,
cand. te Barendrecht.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Tiel (3e pred.pl.) H. van
't Hof, voorg. Evangelisatie aldaar te
Garderen, dr. J. C. Hooykaas, woonachtig
te Scheveningen, laatstelijk predikant te
Arnemuiden.
Bedankt voor Halle, H. G. Groenewoud
te Groningen.
ADVERTENTIE
KENNEMER TONEEL FESTIVAL
OPENLUCHTSPEL BLOEMENDAAL
Regie: CRUYS VOORBERGH
26, 27, 28, 29, 30, 31 Juli, 1 en 2 Augustus
Voorstellingen van 26 en 27 Juli UITVERKOCHT.
Prijzen ƒ3.75, ƒ3.ƒ2.25 en 1.50. Voorverkoop Openluchttheater, Alphenaar,
Loosjes en De Wit.
Tussen Breukelen en Baam-
brugge aan de spoorlijn van
Utrecht naar Amsterdam ligt
het dorpje Nieuwersluis. Er is
niets dat dit dorp beroemd zou
kunnen maken. De veel ge
roemde Vecht kronkelt er zich
juist om heen; de Loosdrechtse
plassen liggen er juist zo ver
vandaan dat ze hun naam ont
leenden aan een andere ge
meenschap. Daarom zal het de
treinreizigers niet verwonde
ren, dat de stalen monsters,
die van de hoofdstad Oost
waarts het land in snellen het
smalle station van Nieuwer
sluis maar links laten liggen.
En toch bleef tot voor kort op
dat kleine station in de wijde
polders steeds een deel van het
bedrag dat het spoorkaartje
vermeldde achter. Want die
trein had wel moeten stoppen
in Nieuwersluis. En deed hij
dat niet, dan moesten de
Spoorwegen boete betalen.
In 1842 werd het spoorwegver
keer in ons land zo ver uitge
breid, dat er een lijn zou wor
den aangelegd, die de hoofd
stad van het land zou verbin
den met Utrecht. Daar voor
moest een lange smalle strook
grond worden aangekocht. In
Nieuwersluis ging het om twee
stukken grond, wier officiële
naam luidde: „de percelen ca-
dastraal sectie B. no. 497 en
498". Na ampele onderhande
lingen kwam de zaak voor el
kaar, maar de verkoper, de
heer II. J. Doude van Troost
wijk wist het volgende te be
dingen: „Dat, aangezien het
onherroepelijk is beslist en
bepaald, dat op het spoorweg
terrein achter de Nieuwersluis
op de percelen Cadastraal Sec
tie B no. 497 en 498 de spoor-
wegtreinen zich steeds zullen
ophouden, tot waterinneming
als anderszins, zo wordt uit
drukkelijk bedongen en toege
zegd, dat aldaar steeds voor
personen, die van de spoorweg
gebruik wensen te maken, ge
legenheid zal bestaan en wor
den verschaft, door het nodige
oponthoud der spoorwegtrei-
nen tot dit einde, om dezelve
spoorwegtreinen aldaar ter-
plaatse te verlaten en zich
aldaar op dezelve te begeven,
zonder dat hierin ooit of te
immer verandering zal kunnen
gebracht worden, zonder de
uitdrukkelijke toestemming
van de ondergetekende, zijn
erven of rechtverkrijgenden".
Groeiende haast
Daar zat de Nederlandse Rijn
spoorweg Maatschappij nu.
Alle treinen hadden maar te
stoppen in Nieuwersluis en wel
zo, dat de reizigers die dat
wensten er in en uit konden
stappen.
In de eerste levensjaren van de
nieuwe lijn was dat niet zo
erg. Een trein loas toen een zo
snel vervoermiddel, dat men
de vele stopplaatsen graag op
de koop toe nam. Men mocht
dan al haast hebben, zo snel
hoefde het nu ook weer niet.
Later werd dat anders. De we
reld bleef draaien'zoals ze al
tijd had gedaan, de mensen die
cp een zeker deel ervan woon
den kregen steeds meer haast.
En wie werden het slachtoffer
van die toenemende drang naar
snelheid? In de eerste plaats
diezelfde mensen, maar dat
gingen ze pas beseffen toen het
al te laat' was. In de tweede
plaats ook de Nieuwersluisers,
want, hun dorpje werd toen te
onbelangrijk, dan dat al die
grote treinen vol belangrijke
mensen daar steeds maar stil
konden staan.
Boete
Edoch, men had buiten de
waard gerekend; in dit geval
builen de Erven Doude var.
Troostwijk. Met hand en tand
verzetten zij zich tegen schen
ding van de bepaling in het
contract van 1842. En met suc-
ses. Op 8 Januari van het jaar
1875 werd de spoorwegmaat
schappij in hoogste instantie
door de Hoge Raad veroordeeld
om het bij contract bepaalde
na te komen en bij gebreke
daarvan schadevergoeding te
betalen. De regering schikte
zich in het onvermijdelijke en
Nieuwersluis behield zijn stop
pende treinen, ook toen de
Staatsspoorwegen in 1890 het
bedrijf van de N.R.S. overna
men. In Juli 1913 werd tussen
de staat, de spoorwegen en de
heer mr. H. J. Doude van
Troostwijk een overeenkomst
bekrachtigd, waarbij het aan
tal reizigerstreinen dat ver
plicht moest stoppen te Nieu
wersluis op veertig per dag
werd gesteld. De heer Doude
van Troostwijk kreeg een ver
goeding van f 100.000.
Later, toen het baanvak Am
sterdam-Utrecht opnieuw werd
gemoderniseerd kwam de
kwestie nog eenmaal ter tafel.
De Nederlandse Spoorwegen
vonden ook veertig stoppende
treinen voor Nieuwersluis nog
te veel en weer werd de zaak
besproken met. de Erven Doude
van Troostwijk. Weer werd
f 100.000 betaald, maar van die
dag af verviel de verplichting
veertig treinen per dag te doen
stoppen in Nieuwersluis.
Een bewoner van de Duindoornlaan te
Bentveld kocht een dezer dagen op een
markt in Amsterdam een koppel krielkip
pen. Na verloop van enkele dagen stierven
er verscheidene onder omstandigheden die
hem verdacht voorkwamen. De door hem
gewaarschuwde veeartsenijkundige dienst
kreeg het vermoeden, dat pseudo-vogelpest
de oorzaak was en nam maatregelen om de
gevreesde vixusziekte te localiseren.
Vrouwelijke studenten schrijven
poëzie-prijsvraag uit
De Amsterdamse Vrouwelijke Studen
ten-Vereniging heeft ter gelegenheid van
haar tiende lustrum, dat in November
wordt gevierd, een poëzie-prijsvraag uit
geschreven. Iedere Nederlandse dichter
kan hieraan deelnemen. Het gedicht, dat
nog niet gepubliceerd mag zijn, moet een
vrouw tot onderwerp hebben. De auteur
van het bekroonde gedicht ontvangt een
assortiment wijnen en gedistilleerd, be
schikbaar gesteld door drie firma's. De jury
bestaat uit: prof. dr. N. A. Donkersloot
(voorzitter), Clara Eggink en Gerrit Kou-
wenaar.
Verschenen is de memorie van antwoord
op het verslag van de vaste commissie voor
de sociale verzekering uit de Tweede Ka
mer over het ontwerp van wet tot nadere
wijziging van de noodwet ouderdomsvoor
ziening (uitbreiding tot nieuwe leeftijds
groepen en herziening van aftrekregeling).
Aan deze memorie is het volgende ont
leend.
Naar aanleiding van de vraag van de
commissie, hoeveel personen na het even
tueel in we'rking treden van het thans
voorgestelde wetsontwerp een uitkering
zullen ontvangen, wordt medegedeeld, dat
het aantal ouden van dagen, hetwelk ten
gevolge van de voorgestelde uitbreiding van
de werkingssfeer van de noodwet ouder
domsvoorziening tot drie nieuwe jaarklas
sen onder de werking van de wet wordt
gebracht, met inachtneming van hen, die
door overlijden afvallen, volgens een zeer
globale schatting in totaal ongeveer 12000
per jaar zal bedragen. Indien men in aan
merking neemt, dat thans in ruim 324.000
gevallen een uitkering is toegekend, zal een
jaar na de eventuele inwerkingtreding van
het onderhavige wetsontwerp het aantal
toegekende uitkeringen ruim 336.000 be
dragen. Volledigheidshalve zij nog opge
merkt, dat met medetelling van de gehuwde
vrouwen, die geen zelfstandig recht op een
uitkering hebben, thans ruim 440.000 per
sonen van de werking van de noodwet pro
fiteren. v
De aandrang, welke op de regering wordt
uitgeoefend om niet een bedrag van 100,
maar een bedrag van ƒ200 van de inko
mensaftrek vrij te stellen, heeft de rege
ring, mede ook in verband met de finan
ciële gevolgen, welke daaraan zouden zijn
verbonden, na rijp beraad doen besluiten
het onderhavige ontwerp van wet te be
perken tot de noodzakelijke uitbreiding van
de werkingssfeer van de noodwet ouder
domsvoorziening tot drie nieuwe leeftijds
groepen. Mitsdien is in de nota van wijzi
gingen, gevoegd bij deze memorie van ant
woord, het onfwerp van wet dienovereen
komstig gewijzigd. Het thans demission-
naire kabinet acht het juister, dat de rege
ring na de kabinetsformatie een beslissing
neemt over de hoogte van het bedrag, dat
van de inkomensaftrek zal worden vrij
gesteld.
93. Toen Joris Goedbloed van Brigadier
Balkebreier vernam, dat het niemand
minder was dan Panda die in de arrestan
ten-wagen opgesloten zat, leek het wel of
hem een zware slag werd toegediend. Zijn
gelaat betrok en hij wankelde, zodat de
Brigadier op bezorgde toon sprak: „Kom,
kom, zó hoeft u niet te schrikken! De ban
diet is veilig opgesloten, hoor....". „O,
neenhet is niets", hijgde Joris. „Ik
schrok even van uw mededeling ik heb
namelijk een zwak en teer hartziet ge
dat speelt mij wel eens parten....". Maar
dan richtte hij zich op, alsof hij tot een
besluit was gekomen, en op vaste toon ging
hij voort: „Neen, maak u om mij geen zor
gen,beste! Het ware beter indien ge u zor
gen maaktet over uzelve! Want weet ge
na deze rit zult ge stellig oneervol ont
slag verkrijgen wegens het laten ontsnap
pen van uw gevangene!" „Ach kom nu
toch!", riep de opgewekte politie-man.
„Neen die zit lekker achter slot en gren
del! Er is geen vuiltje aan de lucht! Er is
er nog nooit eentje ontsnapt!" „Gij zijt een
zorgeloos ambtenaar!", hprak Joris Goed
bloed afkeurend. „Bedenk dan toch, dat
deze Panda mede heeft gewerkt aan de
Verdwijn-machine! Hij kent dus alle fijne
knepen van het Verdwijn-wezen! Waar
schijnlijk is hei verdwijnen uit dit gebrek
kig voertuig slechts een staaltje van scherts
voor hem!" „Wat je me zegt!", mompelde
Brigadier Balkebreier verschrikt. Daar
had ik niet aan gedacht! Ik moet toch eens
gaan kijken....". En hij stapte bezorgd
uit zijn cabine.
Congres. Onder zeer geringe belangstelling
is gisteren in het gebouw van de Land
dag in Düsseldorf een tweedaags con
gres geopend onder de naam „congres
der vrije volken". Het initiatief tot deze
bijeenkomst is uitgegaan van leden van
de Duitse organisatie van slachtoffers
van het nazi-regiem. Het doel, dat zij
zich gesteld hebben is de vorming van
een gemeenschappelijk en boven de
partijen staand front tegen het „Stali
nisme". Slechts een kleine honderd
man, in hoofdzaak vertegenwoordigers
van vroegere verzetsgroepen had aan de
uitnodiging gevolg gegeven. Door het
afwezig blijven van de Duitse sociaal
democraten was de poging om tot een
gemeenschappelijk front te komen reeds
bij voorbaat mislukt. Voor Nederland
waren aanwezig de heren P. Serrarens,
dr. W. Verkade, W. Bakker, luitenant
kolonel Perquin, K. van Staal en J. de
Swart.
Tact. Een Duitse toerist, Rudolf Müntch-
mayer, heeft op verzoek van de politie
La Tranche sur Mer in West-Frankrijk
verlaten, nadat inwoners hem hadden
herkend als de bevelhebber der Duitse
bezetting in de oorlogstijd. Müntch-
mayer verklaarde te zijn teruggekeerd
om vacantie te houden en oude vrien
den op te zoeken.
Ruil. Het Joegoslavische ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft een Roe
meens verzoek om onmiddellijke repa
triëring van zes Roemeense militaire
vliegeniers, die in Joegoslavië politiek
asyl hebben gezocht, afgewezen. In een
op de Roemeense ambassade in Belgra
do overhandigde nota verklaarde Joego
slavië zich bereid de drie vliegtuigen,
een „Heinkei" en twee „Messer-
schmitts", waarmee de roemenen ont
vluchtten, terug te geven, mits Roeme
nië een Joegoslavisch Vliegtuig terug
zendt, dat in December 1950 in Roeme
nië een noodlanding moest maken. De
piloot van dit vliegtuig wordt nog
steeds in Roemenië vastgehouden.
Oppositie. Het West-Duitse parlement heeft
onder sterke tegenkanting van de so
ciaal-democratische oppositie, een over
eenkomst tussen Spanje en West-Duits-
land geratificeerd, krachtens welke jaar
lijks 150 Spanjaarden in West-Duits-
land kunnen werken en evenveel West-
Duitsei-s in Spanje ter vergroting van
hun beroeps- en talenkennis. De so
cialisten zeiden, slechts, vriendschap te
koesteren voor het Spaanse volk, doch
geen verbroedering te wensen met „de
terroristen van de fascist Franco".
Succes. Wegens overtreding der apart
heidsbepalingen zijn in Port Elizabeth
(Z.-Afrika) 44 personen gearresteerd.
Dr. Maroka, voorzitter van het nationale
Afrikaanse congres, heeft verklaard, dat
de campagne tegen de „onrechtvaar
dige" wetten meer succes heeft dan ver
wacht werd. Hij zei, dat van overzee
aanzienlijke financiële steun is ontvan
gen.
Redding. Het Nederlandse kustvaartuig
„Prinses Wilhelmina" (499 ton) heeft
Vrijdag vier Spaanse schipbreukelingen
in Cadiz aan wal gebracht. De Span
jaarden waren op 48 mijl van Cadiz
door het Nederlandse schip opgepikt,
nadat hun lekgeslagen vissersvaartuig
in een kwartier tijds was gezonken. De
„Prinses Wilhelmina" is op weg naar
Genua.
Ongeluk. Bij Klagenfurt (Oostenrijk) is
een autobus van een Berlijns reisbureau
van een drie meter hoge berm gereden
en omgeslagen. Drie der inzittenden
waren op slag dood. 21 ernstig gewon
den zijn naar ziekenhuizen overge
bracht, waar later twee van hen over
leden.
Misnoegen. Bayard Peakes, een 29-jarige
ex-student van de Columbia-universi-
teit te New York, die Maandag een hem
verder onbekende achttienjarige boek
houdster van het Amerikaans natuur
kundig genootschap dood schoot, terwijl
zij op haar bureau in het gebouw van
de Columbia een brief van haar ver
loofde, marinier in Korea, zat te lezen,
heeft bekend dat hij de moord bedre
ven heeft uit misnoegen over het feit,
dat het genootschap geen interesse had
getoond voor zijn manuscript over
„electronische geneeskunde om het le
ven te verlengen".
Aanhouding. Luidens te Wenen ontvangen
berichten heeft de politie te Boekarest
sedert het begin van deze maand een
driehonderdtal jeugdige personen,
meest in de leeftijd van tien tot zeven
tien jaar, zonder opgave van redenen
bij middernachtelijke invallen in hun
huizen aangehouden, aldus meldt de
correspondent van de „Daily Telegraph"
te Wenen. De veronderstelling is ge
opperd, dat men de kinderen als gijze
laars wil vasthouden of van hen inlich
tingen over huisgenoten wil trachten te
verkrijgen.
HET is merkwaardig, hoe handige recla
me er steeds weer in slaagt oudbak
ken kost als iets nieuws op te dissen. U
herinnert zich waarschijnlijk nog wel, hoe
ruim een jaar geleden met veel ophef mel
ding werd, gemaakt van een proefneming
met de lie-detector, de leugenverklikker,
die de onwaarheden bij de proefpersoon
automatisch registreert. Het grondbeginsel
waarvan wordt uitgegaan, be
rust hierop, dat een uitge
sproken onwaarheid bij de
proefpersoon geestelijke reac
ties te voorschijn roept, wel
ke zich op haar beurt uiten
in lichamelijke veranderingen
die door het toestel geregis
treerd kunnen worden. v
Dat lijkt allemaal heel wonderlijk, heel
doeltreffend en heel nieuw, maar het be
ginsel hiervan is al bijna zo oud als de
telefoon, over welker uitvinding toch ook
niemand meer spreekt! Want reeds in 1879
ontdekte Vigouroug dat verandering van
de vochtigheidstoestand van de huid ge
paard ging met wijziging van de electrische
weerstand. Féré vond daarop een apparaat
uit waarmee deze weerstanden gemeten
konden worden. Andere geleerden, zoals
Tarchanoff en vooral de Zwitserse zenuw
arts Veraguth bouwden hierop voort en in
1909 construeerde deze laatste een toestel
waarmee de electrische weerstandsveran
deringen van de huid te meten waren
onder zeer wisselende emotionele omstan
digheden. Op leugenachtige antwoorden
traden in de strooincurve hevige schomme
lingen in, maar desondanks kleefden aan
dit toestel fouten. Eeter slaagde Marston
in 1921 met een leugenverklikker die slechts
in 3 pet. der gevallen niet juist bleek te
functionneren.
Enkele jaren later werd de wereld nog
maals verblijd met een leugenontdekker,
ditmaal afkomstig van Peterson van de
Columbia Universiteit. Steeds weer met
hernieuwd élan werd elke nieuwe poging
als een sensationele moderniteit aangekon-
digd. Doch het meest baanbre
kende werk, dat door onze
landgenoot dr. H. Hirschfeld
werd verricht door zijn pu
blicaties in 1936, bleef aan het
publiek' onbekend. Deze ge
leerde toonde namelijk aan dat
de verandering van de elec-
trische weerstand in eerste in
stantie haar oorsprong vindt in de hersen
stam. Een Nobelprijswinnaar van 1950, W.
R. Hess, heeft over dit gedeelte van de her
senen fundamentele onderzoekingen ver
richt.
Overigens bleef de pers wemelen van
leugenverklikkers. In 1947 verscheen een
gecombineerd leugentoestel (u mag dit
woord uitleggen zoals u wilt) van Marston
en More enkele jaren later gevolgd door
een Nederlandse nieuwigheid, die de sen
satie van het seizoen werd. Daarna kwar
men uit Amerika opnieuw berichten van
een later snufje op dit gebied. En het wel
willende en argeloze publiek valt goedmoe
dig van de ene verbazing in de andere.
Laten wij u dan de volgende keer mogen
verbazen met een beest dat een slot op de
mond heeft!
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
