Door Uncle Sam's broodtrommel
Liefhebberij groeide uit tot charitas
w
Nieuwe uitgaven
TEMPO
Handelsvloot nu groter
dan drie millioen ton
Amsterdamse Beurs
PER AUTO AMERIKA ROND
DINSDAG 26 AUGUSTUS 1952
5
Sprookjes uit lappen
Mevrouw J. C. Vogel-Duin boetseert een kleine wereld uit afval
Agent kwam bij redding
in levensgevaar
Drs. J. D. van Dijck
rector in Haarlem
SCHEEPVAART
Zakenjubileum
De 50.000 inwoners tellende stad Bakersfield in Californië is door een aardbeving getroffen. Twee personen kwamen om het
leven en 32 werden gewond. De schade was het grootst in de zakenwijk. Op de foto: een aantal winkels, waarvan de voorgevels
door vallend gesteente vernield werden.
Dr. Ir. W. H. Knapp: Het Orgel; G.
J. A. Ruys' Uitgeversmaatschappij
N.V., Amsterdam.
De schrijver van dit fraai 'uitgegeven werk
over „de Koning der instrumenten" maakt
zich in een „Woord vooraf" bekend als een
„groot liefhebber" van het orgel, die jaren
lang allerhande gegevens verzamelde, tot hij
op het denkbeeld kwam een boek te schrij
ven waarin hij deze documentatie zou ver
werken, zulks niet met het doel de vakman
in engere zin op enig gebied te onderrichten,
maar wel om alle instanties die bij het
aanschaffen van een orgel betrokken zijn,
van dienst te wezen en ook om belangstel
ling te wekken van het concerten-bezoeken
de publiek voor het machtige instrument.
Was de schrijver, ondanks al zijn liefde
voor zijn onderwerp en ondanks alle gege
vens die hij uit eigen ervaring noteerde en
die hij in massa bij andere auteurs vond,
werkelijk wel rijp om over een zo gecompli
ceerd onderwerp als het orgel een samen
vattende verhandeling te schrijven, die men
met het volste vertrouwen zou kunnen
raadplegen, zowel om het artistieke aspect
als om de technische bijzonderheden? Na
het boek herhaalde malen doorgelezen te
hebben, meen ik hieraan te mogen twijfelen.
De aanzienlijke hoeveelheid stof schijnt
schrijver het uitzicht te hebben benomen op
een klare en zuivere synthese. Hij is zich
gaan vergapen aan de reusachtige orgels in
Duitsland (voor zo ver ze nog bestaan), in
Engeland en Amerika, en, hoewel hij dan
wel eens terugkrabbelt en toegeeft dat de
grootste orgels de schoonste niet zijn, ten
slotte slaakt hij toch weer de verzuchting,
dat Nederland ook eens een monumentaal
orgel moge bezitten met een honderdtal
stemmen. Weet hij dan niets van de grote
belangstelling die het buitenland ook
Amerika tegenwoordig voor onze goed
geëquilibreerde oude Hollandse orgels koes
tert? De schrijver schijnt echter niet veel
waardering voor onze gereputeerde monu
menten van orgelbouw te hebben. Wel deelt
hij de dispositie mee van een drietal histo
rische Hollandse orgels, ook die van het
nieuwe instrument van de Jerusalemkerk te
Amsterdam en die van het Muller-orgel uit
de Haarlemse St. Bavo, althans zoals deze
oorspronkelijk geweest is en hij die heeft
kunnen vinden bij Hess, een tamelijk ver
schil met de tegenwoordige toestand! Maar
noch Gouda, noch Zwolle, noch Amsterdam
(Oude Kerk), noch andere merkwaardige
monumenten van klassieke orgelbouw in ons
Vaderland, worden in het boek zelfs maar
geciteerd. Dat Haarlem in zijn concertzaal
een zeldzaam orgel van Cavaillé-Coll (het
vroegere „Paleisorgel") bezit, blijkt schrij
ver niet te weten of te begrijpen, want hij
zegt op pagina 233, dat in geen enkele con
certzaal hier te lande een groqt modern
orgel aanwezig is. Of bedoelt hij misschien
dat het naar zijn zin niet groot genoeg is, en
bijvoorbeeld niet te vergelijken met het
136-spels-orgel van de Londense Royal
Albert Hall? Maar dan diende hij te beden
ken dat de omvang onzer concertzalen met
die van dit Londense kunstpaleis ook niet
te vergelijken is, waar we om artistieke
redenen niet rouwig om behoeven te zijn.
Of ontgaat het schrijver, dat een goed in
strument in de eerste plaats een kwestie is
van zuivere, verhoudingen en van karakter?
Wat hij elders in het boek (pagina 148),
sprekende over de orgelbouwer Oscar
Walcker, toch wel schijnt te beseffen. Ware
dit standpunt maar geregeld door de schrij
ver in acht genomen, in plaats van dat hij
voortdurend met alle winden meewaait en
zich laat verblinden door de reclame van
grote buitenlandse firma's; dan zou er mis
schien een vaste en aesthetisch verantwoorde
lijn in zijn werk gekomen zijn, die er nu in
ontbreekt.
Wat er over orgelspel en orgelmuziek in
het boek te lezen is, stelt volkomen teleur;
waar schrijver bijvoorbeeld vertelt, dat
Saint-Saëns drie symphonieën voor orkest
met orgel componeerde, geeft hij wel een
duidelijk bev/ijs dat hij in deze materie niet
thuis is; immers de eerste twee sympho
nieën van Saint-Saëns zijn zonder, alleen de
derde met orgel; dit kan iedere ernstige
muziekliefhebber weten. Het spijt ons dat we
het rijkelijk geïllustreerde boek, ondanks
enkele belangwekkende stukken (onder
meer over geluidsleer en acoustiek) niet
anders dan onevenwichtig en onvoldragen
kunnen noemen. JOS. DE KLERK
Jop Pollmann en Piet Tiggers. Ne
derlands Volkslied. 6e druk. Uit
geverij De Toorts, Heemstede.
De jongste opleving van de volkslied
beweging in Nederland is onbetwist het
werk van Jop Pollmann en Piet Tiggers. Zij
hebben eigenlijk niet voortgebouwd op tal
van mislukte of doodgelopen pogingen, maar
zijn van meet af opnieuw begonnen, en wel
bij de jeugd, met andere methoden dan
voorheen.
Uit het répertoire dat zij samenstelden, en
dat in de zesde uitgave van hun bundel
„Nederlands Volkslied" uit 282 liederen en
canons bestaat, weerden zij stelselmatig alle
nieuwere liederen. Men kon dit waarderen
als een reactie tegen veel platvloerse lievig
heden en onbenullig maakwerk, maar het
tevens betreuren om het verwerpen van
menig goed „nieuw" lied dat zijn waarde
practisch bewezen had. Pollmann en Tiggers
zochten dus de kracht van hun actie in het
eenzijdig propageren van het oude lied.
Daar hebben zij fel aan gedokterd, ten einde
het voor deze tijd aannemelijk te maken.
Dit zij toegelicht met een enkel voorbeeld.
Ik sla het bundeltje open op bladzij 239 en
vind daar het aardige Vastenavondliedje
uit „Sparens Vreugdenbron" van 1646,
„Jeuchdigh volkje ras, ras, ras, binnen
Haerlems mueren", maar nu begrijpelijk in
Mevrouw J. C. Vogel-Duin te Haarlem
is geruime tijd ziek geweest en op haar
ziekbed had zij alle gelegenheid haar aan
dacht te besteden aan het vervaardigen
van speelse dingetjes. Haar belangstelling
ging speciaal uit naar poppetjes van on
geveer tien centimeter hoog. Die werden
gemaakt van oude lapjes stof.
Maar inmiddels is mevrouw Vogel her
steld en omdat zij des avonds over vrije
tijd beschikt heeft zij deze liefhebberij
voortgezet. Nu zij enige maanden bezig is
en in het bezit kwam van een groot aantal
werkstukken, lijkt het wel of haar vrije-
tijdbesteding haar nog meer is gaan boeien
en gestadig werkt zij voort, om de collec
tie uit te breiden.
Er is evenwel nog een andere reden,
waarom mevrouw Vogel met veel ijver
haar liefhebberij voortzet. Over enkele we
ken wordt in het gebouw van de Oud-Ka
tholieke kerk aan de Kinderhuissingel een
bazar gehouden ten bate van het orgel
fonds. Aan het slagen ervan nu wil me
vrouw Vogel een steentje bijdragen: zij is
voornemens een expositie in te richten van
al haar popjes en andere voorwerpen en
mochten er in de toekomst verenigingen
zijn, die voor een liefdadig doel een bazar
of tentoonstelling inrichten, dan wil ze
graag haar werk ook daarvoor beschikbaar
stellen.
Van kennissen krijgt mevrouw Vogel af
en toe oude lapjes en daarvan knutselt zij
allerlei voorwerpen. Zii brengt variatie in
wat zij vervaardigd! en aan verscheidene
onderwerpen schenkt zij haar nauwkeurige
aandacht. De fantasie is bijvoorbeeld uit
gegaan naar het leven in een rusthuis voor
ouden van dagen. Mevrouw Vogel maakte
een aantal figuurtjes: vrouwtjes en man
netjes op leeftijd. Dat komt niet alleen in
de kleding tot uiting, maar ook in de ge
zichten, hoewel die zeer klein gehouden
zijn. Mevrouw Vogel heeft zelfs kleine lap
penpop] es gemaakt naar personen, die in
Haarlem bekend zijn.
Het maken van artisten van een circus
was voor haar een ander dankbaar onder
werp. Clowns, acrobaten, danseressen
staan er gereed om op te treden en zelfs
de dieren doen mee aan dit tableau de la
troupe.
Figuren uit sprookjes boden mevrouw
Vogel gelegenheid tot het samenstellen van
taferelen, die overbekend zijn: Sneeuw
witje en de zeven dwergen bij voorbeeld.
Treurende kabouters bii de glazen kist ge
ren" zijn „deze muren" geworden, en ,,'t Is
Vastenavondtsdagh, die al de stadt wel
vieren magh" werd ,,'t is Vastenavondsdag,
die heel het land wel vieren mag! „Dit alles
is mijns inziens te aanvaarden, wanneer het
althans op een of andere manier verant
woord wordt. Doch die verantwoording ont
breekt stelselmatig en, wat bedenkelijk is,
de samenstellers stellen hun veranderingen
uitdrukkelijk onder de Wet op het Auteur
schap; anders gezegd: door een of meer
woorden te wijzigen maken zij zich eigenaar
van een lied dat in feite tot de gemeen
schap behoort. Dat in de muziektekst van
bovengenoemd liedje ook twee fouten voor
komen (le en 8e maat), fouten die men dus
ook niet ongestraft mag naschrijven of na
drukken (gelukkig maar!) maakt de zaak
nog bedenkelijker.
Laat ik het bij dit ene voorbeeld laten.
Dit is het essentiële bezwaar dat ik-tegen
de bundel van Pollmann en Tiggers koester:
het gemis aan verantwoording der menig
vuldige wijzigingen, alsmede het ontbreken
van de bronaanduiding der liederen. Als de
verzamelaars het recht hebben zich eigenaars
van de opgenomen liederen te noemen, komt
evenzeer aan de gebruikers het recht toe
te weten waarom. Overigens hebben wij
groot respect voor de verzameling als zo
danig, ondanks de overdreven eenzijdigheid.
De keuze getuigt van goede smaak en cul
tureel besef en kan in dit opzicht wed
ijveren met de pas verschenen „Volksliede
renbundel", op last van de regering samen
gesteld. Men vraagt zich dan ook af waarom
deze laatste nodig was. tenzij de enkele
bezwaren tegen de bundel van P. en T. als
bijvoorbeeld de door ons geciteerde, zeer
zwaar gewogen hebben. Maar met overleg
en goede wil had hiervoor toch een op
lossing gevonden kunnen worden, waardoor
voorkomen ware dat nu de twee bundels
elkaar concurrentie aandoen, de ene mèt, de
andere zonder subsidie van de regering.
Ondertussen geloven wij niet dat de nieu
we bundel gemakkelijk de verzameling van
Pollmann en Tiggers zal verdringen, inge
burgerd als deze is in de fraaie en handige
uitgave. En wanneer in een volgende uit
gave rekening zou worden gehouden met
onze goed bedoelde critische opmerkingen,
zijn wij overtuigd, dat „Nederlands Volks
lied" zijn rol zal blijven vervullen in de
actie voor ons goede volkslied. Koppig vast
houden aan een eenmaal ingenomen stand
punt, dat onder meer de evolutie volko
men negeert, kon wel eens schadelijke ge
volgen hebben.
JOS. DE KLERK
plaatst, vrolijke kabouters lopen mee ki de
bruidstoet en werkende kabouters verle
vendigen het bos.
Hans en Grietje, Klein Duimpje, en de
Reus zijn andere onderwerpen voor de
liefhebberij van mevrouw Vogel geweest.
Door de figuren in een daarvoor ontwor
pen omgeving op te stellen heeft zij be
reikt, dat er taferelen ontstaan zijn, die er
bijzonder aardig uitzien en niet alleen
esthetisch volkomen verantwoord zijn,
maar bovendien apelleren aan het kind in
de mens.
De 15-jarige J. d'H. uit Brussel kwam
gisteren bij het zwemmen in zee ter hoogte
van het Kurhaus te Scheveningen in le
vensgevaar te verkeren. Een agent van
politie begaf zich te water en wist d'H.
in de richting van het strand terug te
brengen. De jongen kon toen zelf op het
droge komen, maar de agent werd op een
ogenblik door de sterke stroom meege
sleept en raakte in levensgevaar.
Een brandwacht uit Den Haag ging
daarop met een reddingslijn in zee en
slaagde er met behulp van een andere agent
in de redder veilig aan land te brengen.
ADVERTENTIE
is het voordeligste adres voor
VERHUIZINGEN groot en klein
Goederen zonder prijsverhoging verzekerd.
Tel. 20020 Tel. 12525
Voor het eerst in de geschiedenis meet
de totale Nederlandse koopvaardijvloot
thans meer dan drie millioen ton. Volgens
de cijfers van het Centraal Bureau voor de
Statistiek omvatte de Nederlandse koop
vaardijvloot op 1 Augustus 1174 schepen
met een totale bruto-inhoud van 3.009.699
reg. ton.
Drs. J. D. van Dijck, leraar aan de Rijks
H.B.S. te Velsen is met ingang van 1 Sep
tember benoemd tot rector aan het Avond
lyceum te Haarlem. Hij zal verbonden blij
ven aan de dagschool te Velsen.
Slotkoers
Openings
gisteren
koersen
3-3% Nederl. 47
915/ie g.l.
91
A.K.U
145%
146%
174%
175%
Philips Gloeil
153% g.b.
153
Kon. Petroleum
324 g.l.
323%
A'dam Rubber
78
77%
Holl. Amer. Lijn
143% g.l.
143%
N. Scheepv. Unie
119
118
H.V.A
92%
92%
70%
70
Amsterd. Bank
153
153%
Ned. Handel Mij.
142
143
Rotterd. Bank
156
156
Twentse Bank
154*4
154%
Anaconda Copper
445/m
44
Bethlehem Steel
50" Ua
50%
Republic Steel
40%
40%
74%
73%
22" ha
22%
U. S. Steel
39%
39%
Alkaid, 25 te Genua.
Almkerk, 24 v. Singapore n. Port Swettenharn.
Alnati, pass. 24 Madeira naar Antwerpen.
Alphard, 24 v. Santos te Angrados.
Alphacca, 23 v. Boston te New York.
Aiudra, 24 v. Port Sadd.
Ampenan, 24 van Singapore naar Penang.
Argos, 24 v. Oran te Bougi.
Aagtedijk, 25 van Triniidad n. Rio de Janeiro.
Aalsdijk, 25 v. R'dam te New York verw.
Amsteldijk, 24 van Rotterdam naar New York.
Annenkerk, 24 van Port Soedan naar Aden.
Amsteldijk, 25 te Hamburg.
Aa&sum, 24 te Bombay.
Arendskerk, 24 v. Rotterdam te Kobe.
Aagtekerk, 24 v. Hamburg te Bremen.
Abbedijk, 24 450 m. N. Flores.
Abbekerk, pass. 23 Lands End.
Agamemnon, 23 v. Pto Caibello n. Maracalbo.
Al'bireo, 24 45 m. W. Casquets.
Alcyone, 24 rede Victoria.
Ald'eramin, 24 60 m. W. Djecidah.
Algenltb, 24 290 m. Z. Las Paimas.
Alhena, pass. 24 Helgoland.
AMoth, pass. 24 Bremerhaven.
Atmdljk, 23 van Antwerpen naar Rotterdam.
Amsteldaep, 23 140 m. O. Cp. Hatteras.
Amstelland, 23 v. Hamburg naar Amsterdam.
Amstelpark, 24 330 m. Z. Cp. Race.
Am s tela tad, 24 100 m. Z.ZW. Vestfjordcn.
Amstelvaart, 24 160 m. W.NW. Kreta.
Antonna, 24 te Singapore.
Arkeldijk, 24 320 m. Z.ZO. Cp. Race.
Arendsdiijk, 25 te Curasao.
Alchifoa, 22 te Bahia.
Alwaki, 26 v. Rio de Janeiro te Victoria verw.
Averdijk, pass. 26 Miami.
Aardt!ik, 24 v. Lake Chartes te Tampa.
Axeldijk, 25 te Halifax.
Bloemfontein pass. 23 Port Amelia.
Biduk, 24 7.30 u. te Port Said.
Bengkalis, 23 v. Londen te Amsterdam.
Bosch fontein, 25 te Suez.
Bagan, 25 v. Singapore te Bangkok verwacht.
Barumun, 25 v. Makassar te Kolonedal verw.
Bawean, 34 v. Soerabaja n. Bandjermasin.
Bennekom, 24 bij Dover n. Trinidad.
Bontekoe, 24 v. Soerabaja naar Semarang.
Britsum, 24 620 m. O.t.N. Cp. Race.
Bundabaai, 23 v. Padsng naar Tj-'Priok.
Ball, 25 v. Makassar n. Semararig.
Bantam, 25 v. Sungeigerong n. Makassar.
Blitar, pass. 25 Gibraltar n. Antwerpen.
Blijdendijk, pass. 25 Scilly's.
Borneo, pass. 25 Findsterre.
Bonaire, 26 Barbados verwacht.
Boskoop, 26 v. Pto Cabello n. Curacao.
Breda, 26 v. Cerro Azul te Caltao.
Billiton, 26 te Honolulu.
Caltex Perois pass. 24 Kp. Bougaroni.
Ceram, 24 Karachi verwacht.
Cottica, 25 v. Plymouth.
Caltex Leiden, 24 25 m. Z. Findsterre.
Caltex The Hague, 24 dwars Kp. Roca.
Caltex Utrecht, pass. 24 Casquets.
Camphuys, 24 v. Singapore n. Tj. Priok.
Ceronda, 23 240 m. Z. Ascension eil.
Celebes, 25 v. Tj. Priok n. Belawan.
Congostroom, 25 v. Amsterdam n. Hamburg.
Caltex Nederland! 28 v. Sidon naar Rotterdam
Drente, 25 v. Semarang te Singapore verw.
Duivendrecht, 25 v. Philadelphia te Londen
verwacht
Duivendijk, 24 v. Rotterdam naar Houston.
Douro, 23 van Malaga naar Cadiz.
Dalerdijk, 23 200 m. W.NW. Flores.
Danae, pass. 24 Beachyhead n. Lissabon.
Diemerdijk, 24 640 m. NO. Mon.a eil.
Delft 25 van Amsterdam te Bremen.
Domgedijk, 25 te Portland Oreg.
Met twee landingsplankieren voor hefschroefvliegtuigen als vleugels langszij uitge
spreid, wacht het Amerikaanse hospitaalschip „Haven" ergens voor de kust van Korea
op de helicopters, die de gewonden van het strijdtoneel aanvoeren.
(Van onze correspondent in Amerika)
'ANNEER men ergens
in de Rocky Mountains,
waar de temperatuur 's nachts
tot het vriespunt daalt leest
over de warmte in het midden
en Oosten van Amerika, dan is
het niet erg aanlokkelijk om
af te dalen naar „Amerika's
broodtrommel", naar de war
me vlakte van het Midden-
Westen, waar mais, tarwe en
klaver groeien.
Maar dat lange traject tussen
de Rocky Mountains en de
Oostkust is erg meegevallen.
Zeker, het was warm, maar
dit is zomer op zijn best: zon
nig, droog en geurig. De maïs
schoot flink op, de tarwe was
bijna rijp en de klaver vervul
de de lucht met pure zomer
geur.
Het landschap was bijna Ne
derlands. Alleen de sloten ont
braken en er waren wat meer
zn wat zwaarder bomenvooral
rond de boerderijen. Het is heel
begrijpelijk, dat zoveel boeren
uit het Noordwesten van Euro
pa zich hier gevestigd hebben.
Het wemelt hier van Scandina
vische, Duitse en Nederlandse
namen.
Via Chicago leidde de tocht
terug naar Washington D. C.
De cirkel is gesloten. De auto,
die op deze tocht van 14.000
km. door 22 staten geen andere
kuren heeft vertoond dan een
lekke band, staat weer op zijn
oude plaats.
Wie Amerika per auto door
kruist, logeert het geriefelijkst
in wat men hier „motels"
noemt. Deze motels (motor-
hótelszijn ernstige concur
renten geworden voor de ge
wone hotels, die in het cen
trum der steden staan. Motels
vindt men doorgaans aan de
buitenkant van de stad. Meest
al bestaan zij uit een 20 a 40
„cabins", meestal tweeper
soonshuisjes, die rond een gras
veld staan geschaard.
Letters in neon-licht bij de in
gang van zulk een motel-dorp
je geven aan of er een huisje
vrij is of niet. Zo ja, dan be
taalt men 4 a 6 dollar in het
kantoortje en daarvoor krijgt
men de sleutel tot een der huis
jes. De auto zet men, wanneer
er geen garages bij de cabins
z\jn, vlak voor de deur van
het eigen appartementje. In
het huisje vindt men een of
twee slaapkamers en altijd een
heel moderne badkamer met
warm en koud water. Radio in
de huisjes is eer regel dan uit
zondering. Soms is er een
zwembad op het motel-terrein
en een enkele keer heeft men
zelfs een telefoon en een kook
gelegenheid. Geen wonder dat
velen een motel verkiezen bo
ven een hotel. In de steden is
het soms moeilijk een parkeer
plaats te vinden voor de auto
en het is altijd een gedoe (en
het kost fooien) om de bagage
uit en in de auto te krijgen. Bij
een motel heeft men ook
's avonds nog wat buitenlucht
en 's ochtends kan men in alle
vroegte snel vertrekken: be
taald heeft men al en de sleutel
laat men achter in het huisje.
Een enkele keer waren alle
motels vol, maar dan vond ik
altijd nog wel een kamer in een
hótel. Het omgekeerde zal wel
niet vaak voorkomen!
Europeanen zullen zich nog wel
eens bedenken, maar Ameri
kanen nemen op hun lange
tochten door het land heel vlot
hun kinderen mee. Voor wie
met kinderen reist, zijn zulke
motels (waar men ook cabins
voor vier personen heeft) na
tuurlijk een uitkomst. Men doet
in dit land veel voor de auto
mobilist: bijna in iedere staat
'rindt men naast de hoofdwegen
practische picnic-plaatsen: een
paar flinke ruwhouten tafels
met banken, een stookplaats,
een prullemand, en soms een
schommel en een wip om de
wat verreisde kindertjes wat
beweging te geven.
Men moet zich die Amerikaan-
Se hoofdwegen toch niet al te
imposant voorstellen. Door
gaans is het wegdek voortref
felijk, maar ik schat dat zeker
85 procent van de wegen, die
ik volgde, slechts twee banen
had: één voor elke richting.
Dat. is meestal ook wel genoeg.
In het binnenland is het ver
keer veel geringer dan in de
kustgebieden, tvaar men inder
daad wegen vindt met vier of
zes verkeersbanen. Verlaten
voelt men zich overigens nooit,
zelfs niet in de woestijnachtige
streken Het duurt overdag vrij
wel nooit langer dan een mi
nuut voor men een nieuwe
tegenligger ziet.
De regeling van het verkeer is
voortreffelijk. Met name is het
een uitstekende instelling dat
alle verkeer dat op de
hoofdweg uitkomt eerst
moet stoppen alvorens over te
steken of de hoofdweg op te
draaien. In het algemeenis
de Amerikaanse automobilist
zeer gedisciplineerd en wie op
een hoofdweg rijdt, behoeft
daarom nauwelijks aandacht
te schenken aan verkeer dat
van de zijwegen kan komen.
Men rijdt vrij hard, vaak 100
tot 120 kilometer per uur, maar
het is een goed ding dat men
toch in de dorpen en stadjes
niet harder rijdt dan daar is
aangegeven (meestal 40 km.
per uur).
Maar ook al kan men als Euro
peaan vol lof zijn over de voor
treffelijke kwaliteit van het
wegdek en over de zorgvuldige
aanleg van bergwegen, de
Amerikanen zijn nog lang niet
tevreden.
Het lijkt me waarschijnlijk dat
over een jaar of tien een auto
tocht van de Atlantische- naar
de Stille Oceaan al heel anders
zal zijn dan in 1952. Een voor
proefje van het reizen zoals het
in de toekomst zal zijn krijgt
men bijvoorbeeld al op de
Pennsylvania-Turnpike. Dat is
een super-autoweg, die op het
ogenblik reeds van Philadel
phia tot voorbij Pittsburg loopt
en die voortgezet zal worden
in de richting van Chicago.
Maar eerlijk gezegd ben ik blij,
nog een min of meer ouder
wetse tocht door Amerika te
hebben gemaakt, een tocht,
waarop ik toch ook af en toe
een dorp of stadje kwam en
waarop ik toch ook nu en dan
eens een wat kronkelige of
slechte weg had. Want zo'n weg
als die van Philadelphia naar
Pittsburg is eigenlijk te vol
maakt. Geen huizen passeert
men hier en men kan zonder
bezwaar vrijwel voortdurend
boven de honderd rijden. De
hellingen zijn heel geleidelijk
en komt er nu en dan werke
lijk eens een flinke berg dan
voert een tunnel daar dwars
doorheen. Om de dertig mijl
vindt men een uniform gebouw
om de auto en om zichzelf te
voeden. Verder ziet men alleen
natuur: prachtige, beboste ber
gen en dalen.
Het gaat snel op zo'n weg, het
is er mooi, maar het is eigen
lijk toch te gladjes. Het ver
veelt. Zo wordt autorijden net
zo geriefelijk en net zo saai als
vliegen.
Maar voor transcontinentale
autobussen en voor vracht- en
tankauto's is zulk een weg na
tuurlijk ideaal. Wanneer een
zestal van zulke vierbaanswe
gen geheel Amerika zal over
spannen, dan zullen de spoor
wegen wel een heel zware dob
ber hebben tegen het autover
keer.
Wij zijn deze tocht begonnen
met een open oog en zonder
vooroordelen. Ons relaas was
nu eens critisch, dan weer gek
scherend, maar vaak toch ook
enthousiast. De Grand Canyon
was luguber - indrukwekkend,
Las Vegas was mal, de Red-
woodbossen in Californië wa
ren overweldigend mooi.
Doch of men nu in Texas komt
of in Montana, in Californië of
Ohio, overal vindt men spraak
zame, aardige en behulpzame
mensen!
Ze houden van hun land en
helpen een buitenlander graag
om zoveel mogelijk van dat
land te zien.
Het was ongeveer zeven uur
in de ochtend toen ik, in de
Black Hills aan de Westrand
van de grote vlakte het mo
nument passeerde dat daar in
de bergen is uitgehouwen voor
vier grote presidenten: Wash
ington, Jefferson, Lincoln en
Theodore Roosevelt. De impo
sante koppen waren op dat
vroege uur fantastisch belicht
door de morgenzon. Reeds zo
vroeg in de ochtend waren er
vrij veel Amerikaanse toeris-
tij op dat punt. Zij zagen om
hoog met een gevoel van eer
bied en trots: dat waren de
mannen, die hun land groot en
goed hadden gemaakt en hier
in het hart van het land
in de Black Hills, hadden zij
hun monument gekregen. Na
tuurlijk kon men op die plaats
ook vernemen hoe lang er wel
aan die koppen gewerkt was en
hoe groot, bijvoorbeeld, de neus
van Lincoln wel was. Maar het
waren toch niet in de eerste
plaats zulke dingen, die de
Amerikanen imponeerden. Zij
stonden daar, vervuld met een
gevoel van erkentelijkheid te
genover deze vier groten en
tegenover de vele anderen, die
met hen Amerika hadden ge
maakt tot wat het is: een
krachtige staat met vrije, on
dernemende, vriendelijke men
sen. Dat is inderdaad een reden
tot trots voor de Amerikanen,
een reden tot respect en grote
genegenheid voor de buiten
lander.
Blmina, 25 v. Apapa te Douala.
Erna, 24 v. Nigata.
Eos, pass. 24 Findsterre.
Esso Amsterdam, 23 v. Batonrouge n. R'dam.
Eemdijk, 25 v. Corpus Chisti te Houston verw.
E trema, 24 120 m. Z. Fayal.
Eendracht, 25 v. Gibraltar.
Esso Den Haag, pass. 26 Morta edl.
Esso Amsterdam, pass. 25 Key West.
Eisso Rotterdam, 26 ca. 17 u. aan de Hoek: van
Holland verwacht.
E'dam, pass. 26 Vlissönigen v. Antw.
Eemdijk, 25 v. Corpus Christi te Houston.
Farmsum, 24 v. R'dam te Quebec verwacht.
Friesland (KRL), pass. 24 Socotra eil.
Fairsea, 24 120 m. ZW. Westp. Kreta.
Felipes, 26 v. Pladju te Haiphong verw.
Friesland (SSM), 25 van Huelva naar Rotterdam
Garoet, 24 v. Ballkpapan naar Amoerang.
Hoek van Holland verwacht.
Gaasterland, 25 Rio Grande verwacht.
Graveland, 23 v. Amsterdam n. Port Alegre.
Groote Kerk, 23 v. Brisbane via Liverpool te
Amsterdam.
Gaasterkerk, 24 v. Sydney te Brisbane.
Gouwe, 25 v. Portgentil n. Monrovia.
Gooiland, 25 v. Rio de Janeiro n. Victoria.
Groote Beer, 25 670 m. NO.t.O. Cp. Race.
GadJda, 26 v. Port Sadd.
Gordias, 25 v. Malta te Piraeus.
Hersilia, 23 v. Pointapitre n. Le Havre.
Hoogkerk, 24 v. Barceiano n. Antw.
Haarlem, 23 480 m. NO. Sombrero eil.
Hecuba, 24 210 m. Z. Bermuda.
Helena, 23 Willemstad verwacht.
Hera, 24 bij Viissingen.
Hestia, 24 v. Pacasmavo te Paita.
Hydra, pass. 24 ten N. eil. Margarita.
Heeisum, 27 Antwerpen verwacht.
Irudrapoera, pass. 24 Elbe.
Ittersum, 27 te New' Orleans verw.
Jagersfontein, 23 v. Teneriffe n. Southampton.
Joh v. Oldenbarnevelt, 24 v. Suez n. Aden.
Java, pass. 26 Sabang n. Colombo.
Jupiter, 26 v. Xskenderun naar Mersin.
Kedoe, 25 v. Tjilatjap te Tj. Priok.
Kota Baroe, pass. 24 14 u. Gibraltar^
Karaton, 25 te Makassar verwacht.
Karossa, 25 te Sibolga.
Kertosono, 23 v. Semarang n. Cheribon.
Kota Gede, 23 v. Antw. naar Rotterdam.
Kota Inten, 25 van Marseille n. Livorno.
Larenberg, 24 v. Casablanca n. Nederland.
Laurenskerk, 22 v. Khorramshar n. Bahrein.
Limburg, 24 v. Singapore.
Lawak, 24 v. Los Angeles n. San Francisco.
Lemsterkerk, 23 v. Londen te Rotterdam.
Loppersum, 23 v. Amsterdam te Rotterdam.
Laurenskerk, 24 v. Bahrein n. Suez.
Leopoldskerk, 24 nog te Koewait.
Lindekerk, 24 te Khorramshar.
Lissekerk, 24 te Asrah.
Luna, pass. 22 Pantellaria n. Seville.
Leuvekerk, 25 te Suaz.
Lisefca, 25 v. Pladju n. Port Dickson.
Lutterkeric, pass. 25 Ouessant n. Marseille.
Leerdam, 25 v. New York n. Boston.
Langkoeas, pass. 25 18 u. Ouessant.
Maashaven, 24 v. Takoradd naar Londen.
Macoma, 23 v. Singapore n. Lorenzo Marquez.
Macuba, 23 v. Pararivier n. Curasao.
Mariekerk, 24 te Teneriffe.
Merwede, pass. 24 Key West n. Mobile.
Modjokerto, 25 v. Genua te Marseille verw.
Maas, pass. 24 Ouessant.
Maasdam, 24 70 m. W. Anto Costi eil.
Maasland, 24 185 m. NO. Madeira.
Malvina, 25 v. Soerabaja te Balikpapan verw.
Mataram, 24 500 m. W.NW. Flores.
Meerkerk, 24 v. Antw. te R'dam verwacht,
Metula, 23 op Pladju rivier.
Manoeran, 25 v. Makassar n. Donggaïa.
Mureraa, 26 v. Montreal te Curasao.
Marisa, 27 v. Tj. Uban te Lyttleton verw.
Mirza, 24 v. Brisbane te Cairns.
Nigerstroom, 25 v. Point Enoir te Luanda verw.
Nieuw Amsterdam, pass. 24 Scilly's.
Nieuw Holland, 24 le Singapore.
Noordam, 25 v. R'dam te New York.
Noordwijk, 26 v. Terheuzen te Huelva verw.
Overijsel, 24 te Bandarshapur.
Omala, 24 v. Pladju te Tj. Priok.
Ootmarsum, 24 v. R'dam te Hamburg.
Ophir, 25 te Singapore.
Orestes, 23 110 m. N.NO. Cp. Hatteras.
Oranjjefonitein, 26 v. Antw. te Amsterdam.
Polydorus, 23 v. Aden n. Belawan.
Prins Frederik Hendrik, 24 v. Quebec n. Hamburg
Prins Fred. Willem, 24 v. Montreal n. Quebec.
Prins Willem V, pass. 23 Scilly's n. Montreal.
Poseidon, 25 v. Port au Prince te New York
verwacht.
Prins Joh. Willem Friso, 24 480 m. W.t.N. Cp.
Clear.
Prins Maurits, 24 710 m. W. Valentia.
Prins WiUem II» 24 300 m. ZW. Bermuda.
Prins Willem III, 24 v. Antw. te R'dam verw.
Prins Willem v. Oranje, 24 100 m. O. Belle Isle
Pygmalion, 24 v. Houston te New Orleans.
Parkhaven, 23 te Santos.
Polyphemus, 23 v. Belawan n. Port Swettenham
Prins Alexander, 27 v. R'dam te Montreal vtrw.
Prins Willem IV, 26 Milwaukee verwacht.
Prins Willem v. Oranje, pass. 25 Anti Oosti eil.
Poelau Laut, 26 v. Suez naar Aden.
Roebiah, 23 v. Singapore n, Pangkalpinang.
Rempaog, 23 van Antw. te Amsterdam.
Rita, 21 van Curasao te Singapore.
Reyniersz, 24 v. Ternate n. Inobonto.
Ridderkerk, 24 v. Bremen n. Antwerpen.
Roepat, 24 t. h. v. Lissabon.
Rondo, 25 van Port Soedan naar Suez.
Ros-sum, pass. 25 Ouessant.
Rotti, 23 v. Singapore n. Pangkalpinang.
Radja, 26 v. Baltimore te Galveston verw.
Rotula, pass. 25 Key West.
Rijndam, 29 3 u. te Southampton verwacht.
Sarpedon, pass. 24 Lands End.
Sliedrecht, 25 v. Liverpool te Aruba verw.
Soestdijk. pass. 24 Gibraltar.
Sommelsdijk, 52 v. Tampico te Mobile.
Straat Banka, 25 Singapore verwacht.
Sarangan, 25 v. Seattle te Vancouver.
Slamat, 24 v. Mobile n. Newport News.
Stad Dordrecht, 24 v. Sagunto te R'dam.
Stad Arnhem, 24 v. Melilla te IJmulden.
Stad Haarlem, nacht 26-27 v. R'dam te Lulea
.verwach.
Stad Maassluis, 24 van Amsterdam naar Narvik.
Stad Maastricht, pass. 24 Holtenau.
Saidja, 25 v. Pladju te Singapore verwacht.
Sambas, 23 van Tarakan naar Beraoe.
Saparoea, 24 te Kowadt.
Schiedijk, 24 450 m. Z.ZW. Sable ell.
Sibtgo, 23 v. Tj. Priok n. Paiembang.
Sigli, 25 v. Balikpapan te Soerabaja verw.
Stad Alkmaar, pass. 24 ten W. Orkneys.
Stad Breda, 24 60 m. W. Scilly's.
Stad Vlaardlngen, 24 530 m. W. Cp. Clear.
Stanvac Talang Akar, 25 v. Sungeigerong te
Tj. Uban verwacht.
Straat Malakka, 25 van Blntang n. Bangkok.
Swartenihorudt, 24 te Makassar verwacht.
Salatiga, 26 te Manilla.
Salland, 26 Rio Grande verwacht.
Stad Schiedam, 25 v. Lulea n. Middlesboro.
Sibajak, 26 ten anker Suez.
Stad Leiden, verm. 28 v. R'dam n. Golf van
Mexico.
Stad Maassluis, pass. 26 Stavanger.
Tabian, 24 v. Bahrein n. Koewait.
Telresias, 25 te Banjuwangi.
Tjipanas, 25 Kaapstad verwacht.
Tomini, 25 v. Aarhus te Kopenhagèn.
Tosari, 23 v. Singapore.
Tabian, 25 te Koewait.
Tjisadane, 22 v. Nagoya n. Yokohama.
Tjibantjet, 23 v. Soerabaja n. Makassar.
Tanikhaven I, 24 v. Sungeigerong te Saigon
verwacht.
Tanikhaven II, 25 v. Paiembang te Singapore.
Tegelberg, 23 1775 m. W. Kaapstad.
Ternate, 24 75 m. N. Fi nis ter re.
Tiba, pass. 24 Cp. St Roque n. Trinidad.
Tiberius, 24 te Houston.
Tjikampek. 24 v. Makassar n. Balikpapan.
Tjiluwah, 24 v. Tj. Priok n. Semarang.
Tabinta, 26 v. Singapore te Rangoon.
Tero, 26 v. New Orleans te Port Arthur verw.
Tarakan, 25 v. Amsterdam n. Indonesië.
Titus, 25 v. Tstanboel te Burgas.
Van Riebeeck, 25 te Makassar.
Veendam, 24 100 m. ZW. Sable eil.
Weltevreden, 23 v. Balikpapan n. Makassar.
Woensdrecht, 24 v. Aden naar Rastarrura.
Westerdam, 25 v. New York te R'dam.
Waal, 24 te Amsterdam.
Westlan,d, 22 v. Buenos Aires n. Montevideo.
Wieldirecht, pass. 24 Str. Saleier.
Willemstad, 24 230 m. ZW.tW. Lands End.
Winsum, 24 130 m. ZW. Kp. St. Vincent.
Winterswijk, 24 Buriings gepass.
Waterman, 23 160 m. O.NO. Madeira.
IJsël, pass. 26 Flnisterre n. Malta.
Zonmewijk,, 25 van Montreal n. Nederland.
Een in Haarlem gevestigde firma, groot
handel in pakpapier, de firma Polak en
Van Berg aan de Kleine Houtweg 93, viert
op 1 September haar 95-jarig bestaan on
der omstandigheden, die dit enigszins on
gebruikelijk jubileumgetal een bijzondere
betekenis geven. De firma Polak ging in
de oorlogsjaren geheel ten gronde tenge
volge van bezettingsmaatregelen. Geheel
en al uitgezonderd de energieke en met
werkkracht geladen figuur van haar lei
der, de heer S. Polak, die na de bevrijding
op 68-jarige leeftijd met zijn overgebleven
bedrijfskapitaal, zijnde f 300.onverdro
ten opnieuw begon. Hij slaagde erin na
luttele jaren weer over een bloeiend be
drijf te beschikken en vierde 5 Juli zijn
75ste verjaardag in het besef, dat de zwara
oorlogsbeproevingen glansrijk overwon-»
nen waren en zijn levenswerk hersteld fa
met nieuwe kracht bezield is kunaen
worden.
