Monsieur le Président
Monsieur le Présidant
Benelux-conferentie in Knokke
Het Hek van de Dam
Franse spellingstrijd
óf
HARTENDORP
Slechts éen op de tien Nederlanders heeft
wel eens van minister Witte gehoord
In de hoofdstad uit
CD DEC NATIONALE PRODUCTEN
En niu VAN WERELDNAAM
Radio
Stofzuigers
Televisie
Wasmachines
Wringers
Vloerwrijvers
Gevolg van Prins Bernhard
„Limelight" naar
Nederland
Landbouw-Egalisatiefonds
NIP O-onderzoek wijst uit:
Noors-Nederlands-Franse
atoomresearch
Duistere verveling
Fijn trekje
Pseudo-vogelpest sterk
verminderd
ZATERDAG 11 OCTOBER 1952
Vele ouderen zullen zich de heftige strijd herinneren, die hier te lande' jarenlang ge
woed heeft tussen voor- en tegenstanders van een vereenvoudiging der spelling. Deze
strijd is nu nog slechts een element van de taalgeschiedenis en levert alleen nog maar
stof voor een hooggeleerd college over de ontwikkeling van de spelling van het Neder
lands. De tegenwoordige jeugd schrijft lustig „verse vis", zonder dat het woordbeeld
hen aesthetisch martelt. Ze weet niet beter. Inderdaad komt de weerstand tegen spel
ling sv er ander ing en dikwijls grotendeels voort uit vasthoudendheid aan gewoonte,
aan overlevering, uit sentimentele verheerlijking van het verleden en behoudzucht.
In Frankrijk heeft zo juist een dergelijke strijd gewoed, kort maar hevig.
ADVERTENTIE
Het was trouwens al lang rumoerig op
het terrein van de Franse taal. Allereerst
is kortgeleden een wet aangenomen, waar
bij het onderricht van de streektaal op de
lagere school toegestaan wordt. Niet ten
onrechte vrezen velen, dat daardoor de
kennis van het officiële Frans achteruit zal
gaan en de zuiverheid der taal op den duur
aangetast zal worden.
Toen kwam de poging om, in navolging
van het „basic english" een „frangais de
base" te bedenken, vooral ten behoeve van
de inheemse bevolking der koloniën, die
der minder ontwikkelde landen en van de
vreemdelingen. Het is te verwachten, dat
deze beweging een snelle dood zal sterven.
Een Fransman kan desnoods enthousiast
worden voor een fantastisch idee, hij ge
voelt echter een natuurlijke tegenstand
tegen alle uitingen van de geest, waarbij de
logica, de duidelijkheid, de mogelijkheid
tot scherpe omlijning in het gedrang
komen.
Vervolgens lanceerde de heer Jean-
Marie Bressaud het „bilinguisme", de
Frans-Engelse tweetaligheid. Volgens „Le
Monde bilingue", beweging, die reeds vele
vurige aanhangers telt, is de vorming van
een West-Europa en van een Atlantische
wereld niet mogelijk zonder tweetaligheid
der volkeren. De strijd voor het bilinguis
me is, volgens de onlangs overleden roman
schrijver Charles Plisnier „een kruistocht
om de mensen het middel te geven om
elkaar te begrijpen en de mogelijkheid om
elkaar te waarderen." Men wil dan ook
reeds op de lagere schoof, het onderwijs
verplicht stellen van het Engels, „taal der
grote Angelsaksische democratieën" en van
het Frans „traditioneel voertuig van een
cultuur en een beschaving, voor wier be
houd de Westerse wereld zich aaneensluit."
Bij redevoeringen en manifesten is het
niet gebleven. „Le Monde bilingue" heeft
zo'n succes en de aanhangers zijn zo over
tuigd van de grote waarde der tweetalig
heid voor beter onderling begrip der vol
keren, dat het Frans-Engels bilinguisme op
de komende vergadering van de Europese
Raad een punt van bespreking zal uit
maken. Zestig afgevaardigden, behorende
tot 11 landen, hebben een voorstel tot aan
vaarding van de tweetaligheid ingediend.
Reeds zijn Engeland en Frankrijk tot
daden overgegaan. Het thans rustige plaats
je Muret, eens brandpunt van de strijd der
Albigeuzen, en waarvan President Vincent
Auriol lange tijd burgemeester is geweest,
zal in Frankrijk de eerste „ville-pilqte"
zijn. Daar zal op de lagere school naast
Frans ook Engels oriderweken worden. De
kinderen in de geboorteplaats van Chur
chill zullen behalve hun moedertaal Frans
leren. Deze beweging verontrust echter
de verdedigers van de Franse taal. Zij
vragen zich angstig af, of men wel voldoen
de tjjd zal hebben om de leerlingen van de
lagere school het algemeen beschaafde
Frans bij te brengen, wanneer zij, behalve
hun streektaal ook nog Engels moeten
leren.
In deze door basic en bilinguisme ver
ontruste gemoederen is nu kort geleden de
spellingsbom gevallen. Ten eerste wil de
door de opperste onderwijsraad ingestelde
vereenvoudigingscommissie de spelling wij
zigen om de overlading der leerlingen l.o.
te verminderen. De commissie ontkent niet
het nut van spellingsoefeningen als training
van het geheugen, maar zij meent, dat de
daaraan bestede tijd nuttiger voor ander
onderricht gebruikt kan worden nu de
leerstof steeds meer gebieden beslaat. Niet
ten onrechte is daartegen ingebracht, dat
de vele spellingsfouten, zelfs bij studenten
en dat geldt ook voor het Nederlands
niet zozeer het gevolg zijn van het moei
lijke woordbeeld of van gebrek aan tijd
om zich de juiste schrijfwijze eigen te ma
ken, maar dat zij voortkomen uit een bij
de jeugd steeds toenemende vervreemding
van vormen, uit een gebrek aan eerbied
voor algemeen geldende regels, uit een
laksheid in het in acht nemen van conven
ties, hetgeen onverschilligheid en slordig
heid in de hand werkt.
Ten tweede verdedigt men de spellings
vereenvoudiging terwille van de vreemde
lingen. Dat is niet alleen een weinig nobel,
..maar tevens een weinig steekhoudend ar
gument: het Engels heeft een lastiger spel
ling dan het Frans en toch hebben de En
gelsen hun taal aan een paar honderd mil-
lioen mensen geleerd. De achteruitgang
van het Frans in de wereld heeft, helaas,
andere redenen dan de moeilijkheid der
taal, namelijk: politiek-economische.
ADVERTENTIE
Verlang dil merk van:Uw handelaar!
Het is hier niet de plaats om op de vele
tegenstrijdigheden in de Franse spelling in
te gaan, noch om de wetenschappelijke
gronden voor aanvaarding of verwerping
der voorgestelde wijzigingen uiteen te zet
ten. De commissie is echter nog al radicaal
geweest en het zou te begrijpen zijn als
onze leerlingen een standbeeld voor haar
zouden willen oprichten. Zij wil onder
andere dat de niet uitgesproken medeklin
kers verdwijnen: sculteur in plaats van
sculpteur; dat de x een s wordt: chevaus
in plaats van chevaux; dat de dubbele
medeklinker middenin een woord ver
dwijnt: home in plaats van homme. Een
toekomstige Sarah Bernhardt zou er dus
een honeur in moeten stellen het beroemde
vers uit Athalie: „C'était pendant l'horreur
d'une profonde nuit" met één r over het
voetlicht te brengen en toch het afgrijse
lijkste voelbaar moeten maken.
Men zou met deze wijzigingen vrede
kunnen hebben. Wat echter te zeggen van
het voorstel om voortaan „réjie" in plaats
van régie te schrijven; „jénie" in plaats van
génie?
De commissie heeft zich te veel door de
uitspraak van de woorden laten leiden. Een
taal wordt echter door millioenen mensen
ook gelezen en duidelijk onderscheid in
woordbeelden is dan een vereiste. Gaat de
commissie niet te ver als zij wil, dat een
homme de poids (gewicht) geschreven
wordt als pois (eruit), le doigt (vinger) als
doit (moed), le président (voorzitter) als
présidant (voorzittend), enz.? Hier werkt
de vereenvoudiging verwarrend.
Tegen de voorstellen is zo'n hevige
storm van verontwaardiging opgestoken,
dat de minister van Onderwijs zich gehaast
heeft dit plan in een lade van zijn bureau op
te bergen. Iets er van zal te zijner tijd
echter wel ingevoerd worden, ook wat de
grammatica betreft.
Voorlopig echter zullen alle minnaars
van Frankrijk nog met une douce nostalgie
(en niet: une dousse nostaljie) kunnen
denken aan het vertrouwde beeld van La
Ville de Paris met twee I's.
En van alle nieuwigheden zal alleen het
bilinguisme succes hebben. Naast het
Kolen-Staal-Pact een tweede, thans cultu
rele, bijdrage van Frankrijk tot een Ver
enigd Europa. S. E.
De Stofzuiger Speciaalzaak
Gen. Cronjéstr. 43 Spaarne 3
Tel. 16990 Tel- 17696
Kruidbergerweg 51, Santpoort
Het speciale adres voor
STOFZUIGERS
Reparatiën en onderdelen
ADVERTENTIE
N.V. MIJ. „HOLSTER"- OVERVEEN
Tel. K 2500 15597 en 19057
Centrale verwarming
Airconditioning
AuL oliestook
Tot de leden van het gevolg, dat Prins
Bernhard zal vergezellen op zijn reis
naar Midden- en Zuid-Amerika, behoren
dr. F. A. de Graaff, particulier secretaris
van de Prins, majoor C. C. Geertsema en
luitenant ter zee der 1ste klasse A. F.
Eibers, adjudanten van de Prins, G. Son-
derman, majoor-vlieger, adjudant in bui
tengewone dienst en C. Sesink, hoofd van
de veiligheidsdienst van het Koninklijk
Huis.
De reis naar Mexico wordt voorts mee
gemaakt door oud-minister Ch. J. I. M.
Weiter, voorzitter van het comité van de
Nederlandse tentoonstelling in Mexico, dr.
A. Plesman, president-directeur van de
K.L.M., en ir. P. F. S. Otten, president
directeur van de N.V. Philips.
De nieuwe film van Charlie Chaplin,
„Limelight", zal in Nederland in roulatie
worden gebracht door N.V. Nova Film te
Amsterdam.
Voorbereidingen worden getroffen om de
première van deze film op zo kort moge
lijke termijn mogelijk te maken, waardoor
Nederland een der eerste landen ter wereld
wordt, waar Chaplin's nieuwste werk ter
vertoning zal komen. De première van
„Limelight" kan mogelijk reeds in de eerste
helft van November tegemoet worden ge
zien in het Tuschinski Theater te Amster
dam, de theaters Arena en Capitol te Rot
terdam en de theaters Metropole-Tuschins-
ki en Passage te 's Gravenhage.
Tekort was 64 millioen
te hoog geraamd
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de begroting van het Landbouw-
egalisatiefonds voor 1951.
In de Memorie van Toelichting deelt
minister Mansholt mee, dat het nadelig
saldo van het fonds voor het dienstjaar
1951 vermoedelijk 136 millioen zal be
lopen, hetgeen 64 millioen minder is dan
het in de oorspronkelijke begroting ge
raamde nadelige saldo.
De oorspronkelijke begroting werd ge
baseerd op de ten tijde van het samenstel
len daarvan Juni 1950 geldende
wereldmarktprijzen en binnenlandse prijs
verhoudingen. Na Korea werd het nood
zakelijk met ingang van 19 Maart 1951
verschillende prijzen van levensmiddelen
en veevoeder te. verhogen. Achteraf bleek,
dat de wereldmarktprijzen omstreeks
Maart 1951 hun top bereikten en dat na
dien over de gehele linie een vrijwel voort
durend voortschrijdende daling intrad,
waardoor uiteindelijk voor het fonds een
gunstiger resultaat bereikt werd dan oor
spronkelijk verwacht was.
Zo stelt onze tekenaar zich de gang van
zaken tijdens dé Benelux-conferentie
te Knokke voor, die volgende week
begint en waar tal van lastige proble
men zullen worden behandeld.
KERKELIJK NIEUWS.
Beroepen te Rijsen: G. H. van Kooten te
Brandwijk. Bedankt voor Wezep: L. Vroeg-
indewey te Papendrecht.
Vrije Evang. gemeenten
Beroepen te Kampen: C. Zijlstra te En
schedé.
Onlangs heeft het Nederlands Instituut
voor de Publieke Opinie onderzocht in
hoeverre de ministers van het nieuwe ka
binet bekendeji zijn voor de Nederlandse
De Noors-Nederlandse gemengde com
missie tot onderzoek van kernenergie heeft
deze week te Amsterdam vergaderd. De be
groting voor het komende jaar werd vast
gesteld. Wat de samenwerking met Frank
rijk op het gebied van atoomonderzoek
betreft waarover reeds eerder bespre
kingen werden gevoerd werd besloten
tot de vorming van een programmacom
missie. Officieus is daarmee besloten, dat
de Noors-Nederlandse samenwerking op
het gebied van atoomonderzoek zich zal
uitbreiden tot Frankrijk. Bezwaren hier
tegen van Noorse zijde zijn thans, op en
kele détails na, opgeheven.
Wij hebben ons dezer nachten weer
eens in het naar verschaald bier ruiken
de nachtleven van Amsterdam gestort.
En het is helemaal niet als aantijging
tegen onze beminde hoofdstad bedoeld,
wanneer wij als onze overtuiging uit
spreken, dat Amsterdam zonder twijfel
het vervelendste nachtleven van de ge
hele wereld bezit. Men moet daar niet
gering over denken, want het moet hier
bij de concurrentie overwinnen van tal
loze steden over de hele aardbol. Maar
na zorgvuldige en onpartijdige bestu
dering moeten wij de conclusie trekken,
dat Amsterdam na tienen zelfs de som
berheid van het Casino in Cannes, dat
algemeen als kampioen der verveling
geldt, weet te overtreffen.
Het is overigens een spannende nek-
aan-nek-strijd geweest. Jarenlang heb
ben de beide favorieten verbitterd om
de leiding gevochten. De ene avond tel
den de controleurs in Amsterdam tien
geeuwende mensen meer, de volgende
deemstering noteerden de scheidsrech
ters aan de Cóte d'Azur dat er daar
zeven toeristen eerder in slaap gesuk
keld waren. Nu miste Amsterdam in
deze titanenstrijd natuurlijk een belang
rijk wapen, namelijk de roulette, een
spel dat zó on-amusant is, dat men er
voortdurend koffie bij moet drinken, om
niet onder zeil te gaan.
Dat Amsterdam kortelings toch zege
vierend uit hét strijdperk is getreden, is
mogelijk mede te danken aan het op
treden van het dansorkest The Ramblers
in de dancing Hollywood. Dit orkest is
een conglomeraat van heren op middel
bare leeftijd, dat onder geestelijke aan
voering staat van de heer Th. Uden
Masman. Het orkest bestaat al heel lang,
zoals sommigen zich zullen herinneren
en het heeft zich immer geheel ingezet
voor het vaderlandse lied.
Dat bleek ook wel heel duidelijk, toen
wij de dancing* waren binnengedrongen
waar wij tegen betaling van een entrée
het voorrecht verkregen méér voor een
consumptie te mogen uitleggen dan in
andere cafés.
Maar daarvoor kregen wij dan ook de
Ramblers zélf te horen. Onder leiding
van Theo Uden. Zij begonnen terstond
met ons iedere verdere hoop te ontne
men met het lied „Over 25 jaar". Gezien
de gemiddelde leeftijd van de orkest
leden hadden wij namelijk gedacht hen
al over enige jaren met pensioen te zien
gaan. Maar dat bleek een misrekening.
Trouwens, als men op vijftigjarige leef
tijd nog voldoende jeugdig van geest is,
om liedjes te zingen als „Kijk'es in de
poppetjes van me oge", „Paps moet lere
swinge" en „Kom derin, zet je hoed af",
dan kan het nog een hele tijd duren eer
men de volwassenheid en daaropvolgen
de pensioengerechtigde leeftijd bereikt.
Het enige, dat ons nog hoop gaf, was de
in een ander lied vervatte aankondiging
„De Ramblers gaan naar Artis".
Om de strijd met Cannes niet iedere
spanning te ontnemen, traden de Ram
blers niet de gehele avond op. Maar
voordat zij vertrokken, verwarmde de
heer Masman ons hart nog even met
een fijn trekje van artistieke collegiali
teit. Hij annonceerde namelijk het op
treden van het ensemble-John Krispijn
en zei vervolgens: „Bij dit orkest zingt
de wereldberoemde zangeres.eh.
hoe heet ze nou ook weer?"
Nu, daar zaten we dan. In Holly
wood. Een ambitieuse naam, want de
artistieke prestaties, die in het échte
Hollywood worden geleverd, zijn niet
zo gemakkelijk te evenaren en de en
tourage die daar het hoofdbestanddeel
van vormt ook niet. Om van de been
bestanddelen waar de filmstad nóg weer
sterker in is maar niet te spreken. Maar
er was toch een heel aardige gooi naar
gedaan. Er zaten een heleboel meisjes
die zeker net zo blond als Doris Day.
zo rood als Rita Hayworth of zo zwart
als Dorothy Lamour waren. En zij zagen
er nét zo intelligent uit.
De jonge mannen daarentegen zagen
er allemaal net uit als jongemannen, die
er graag uit zouden zien als Errol Flynn
en Clark Gable. Bij onpartijdige be
schouwing leken zij echter meer op Bob
Hope. Een zagen wij er zelfs met zo'n
prachtig athletisch figuur en zulke in
nemende manieren, dat hij best in een
Tarzan-film zou kunnen spelen, want
daar doen altijd een hoop bavianen in
mee.
Dat wij onze manieren voor de uit
gaande wereld duchtig zullen moeten
herzien, bleek overigens uit een wat te
leurstellende ervaring. Wij wilden een
blonde schone ten dans vragen, begaven
ons met rustige tred naar heur tafel,
neigden licht en zeiden toen: „Freule,
wilt u ons de eer en het genoegen doen
ons te permitteren u ten dans te gelei
den". Waarop zij met een licht gilletje
sprak: „Ga je weg, engerd".
En toch was onze toon in dit perceel
niet zo ongebruikelijk. Want hoog, héél
hoog boven de jitterbugs en de samba's
van Hollywood zetelt de Koepel, de
eerbiedwaardigste kunstenaarssociëteit
van Amsterdam. Daar troont de prins
3er Nederlandse dichters, Roland Holst,
daar eet Antoon van Duinkerken een
spiegelei met ham, daar drinkt Bloem
een kleintje koffie en Vestdijk een Pils.
Daar luncht ook onze lieve Fiep Wes
tendorp op brood met kaas en rookvlees
of een warm schoteltje. Daar toeven de
eminenten onzer letterkunde en al hun
woorden zijn er gevleugelde woorden.
Anders hadden zij de top van deze Par-
Vanavond speelt Yvonne Loriod in
het concertgebouw Bartóks tweede
pianoconcert met het Concertgebouw
Orkest onder Dorati. Op het pro
gramma staan verder Die Moldau
en Beethovens derde. In de kleine
zaal vertolken de violist Julian
Olevsky en de pianist Wolfgang Rosé
werken van Mozart, Bach, Bartók
en Saint-Saëns. Morgenmiddag speelt
het Utrechts Stedelijk Orkest o.l.v.
Colin Ross met de pianist Julius
Katchen het eerste piano-concert van
Brahms. Het programma vermeldt
verder: London Ouverture (Freland)
en de vijfde van Tschaikowsky. En
morgenavond komt in de grote zaal
ons aller vriend Maurice Chevalier.
Wat hij daar gaat doen, hoeven wij
u niet te vertellen. Maandagavond
zingen de sopranen Elisabeth Lugt
en Alexandra Bouwmeester (begeleid
door Sas Bunge) liedren van Fauré,
Debussy, Duparc, Ravel, Roussel,
Honegger en Poulenc. Dinsdag geeft
Gerard Hengeveld een piano-recital
(Bach, Goldberg variaties) en Woens
dag speelt Dame Myra Hess met het
Concertgebouw Orkest onder Van
Beinum Beethovens vijfde pianocon
cert. Verder speelt het orkest Beet
hovens ouverture Leonore, concert
voor orkest van Kodaly en 6 Epi
grammen van Pijper. Dit concert
wordt Donderdag herhaald.
Toneel: Vanavond in de Stadsschouw
burg „Miss Poes" van het ATG, en
morgenavond ook. Maandag speelt
het'ATG er „Billy Budd". Woensdag
geeft de Nederlandse Comedie haar
première van Shakespeare's „The
merchant of Venice". En Donderdag
is het weer „Miss Poes". Zondag- en
Maandagavond brengt het Neder
lands Volkstoneel in de Doelenzaal
Kaj Munks „Het Woord". Maandag
is het de honderdste opvoering.
Bioscopen: Bijzonder hartelijk beve
len wij aan Don Camillo, waarin
Fernandel laat zien, dat hij wel wat
anders kan dan gekke gezichten trek
ken. Deze film draait in Tuschinski.
En in Nöggerath: Morgen begint een
nieuwe dag (Italiaans). Verder beve
len wij niets aan, behalve de prolon
gaties van „Wij zijn allen moorde
naars" (Kriterion) en Tranen over
Johannesburg" (Alhambra).
nassus aan de Leidsestraat nooit kunnen
bereiken. De top vanwaar onze edelste
dichters neerstaren op het gewoel aan
hun voet in de dancing Hollywood.
Het lijkt ons, dat zij deze plaats met
opzet hebben gekozen. Want hij die hoog
zit, zit nog hoger, wanneer hij in een
ravijn kan kijken.
BOEDA.
bevolking. Aan een groot aantal mannen
en vrouwen uit alle lagen van de bevol
king werd de vraag voorgelegd: „Ik ga u
de namen noemen van alle ministers in
het nieuwe kabinet. Wilt u mij zeggen van
welke u al eens eerder gehoord of gelezen
hebt?"
Het is niet verwonderlijk wanneer blijkt,
dat de ministers die ook reeds in het vorige
kabinet zitting hadden, met de hoogste
percentages uit de bus komen. Vrijwel
iedereen kent de ministers Drees en Beel,
en ruim negen van de tien Nederlanders
hebben ook al eens eerder gehoord van
minister Mansholt. Ruim zes op de tien
kennen minister Staf.
Van de nieuwe ministers is mr. Donker
het bekendst bij het Nederlands publiek.
Ruim zeven van de tien Nederlanders zeg
gen wel eens van hem gehoord te hebben.
Bijna de helft van het publiek kent mi
nister De Bruijn en ruim vier op de tien
kennen minister Van de Kieft.
De ministers Witte en Luns zijn het
minst bekend bij het Nederlandse publiek.
Slechts één op de tien ondervraagden ant
woordt wel eens van deze ministers ge
hoord te hebben.
Naar „bekendheid" gerangschikt krijgen
de ministers deze volgorde: Drees 98 °/o,
Beel 94, Mansholt 92, Donker 72, Staf 64,
De Bruijn 49, Van de Kieft 43, Suurhoff
39, Algera 37, Zijlstra 36, Cals 25, Van
Thiel 16, Beyen 16, Kernkamp 15, Luns
11, Witte 10.
ADVERTENTIE
Pseudo-vogelpest komt op het ogenblik
in veel mindere mate voor dan een jaar
geleden, zo deelt het ministerie van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorziening mee.
De laatste tijd zijn weer enkele ziektege
vallen geconstateerd bij kippen- van kip
penhouders, die uit liefhebberij enkele kip
pen aanhouden. Daarbij blijkt steeds dat
men kort tevoren enkele dieren heeft ge
kocht van een of andere handelaar in
pluimvee. Vaak betrof het dieren met af
geknipte staarten. Sinds ongeveer een jaar
bestaat er een bepaling, die de pluimvee
handelaren verbiedt kippen te vervoeren
of voorhanden te hebben met niet-afge-
knipte staart. De aldus gekenmerkte die
ren moeten binnen enkele dagen worden
geslacht. Het doel ervan was te bewerk
stelligen, dat pluimvee, dat reeds in han
den is geweest van de pluimveehandelaar
en dat niet meer als gebruikspluimvee mag
worden verkocht, voor iedereen als zodanig
kenbaar is.
De nieuwe gevallen van pseudo-vogel
pest zijn volgens het ministerie vaak terug
te voeren op besmetting door aankoop bij
een handelaar. Van pluimveehouder naar
pluimveehouder mogen 30 stuks kippen vrij
vervoerd worden, dus zonder afgeknipte
staart. Het kopen bij een handelaar brengt
grote risico's mee, aldus het ministerie.
