S.E.R. adviseert loon verschillen
geleidelijk af te schaffen
air-wick
neemt
die
rooklucht
4 weg
Vierjarenplan voor verbetering
van de ambtenaren-wedden
Minister Donker is tegen een
beroepsgeheim voor journalisten
St. Nicolaas aanbieding
Wereldnieuws
De radio geeft Zaterdag
De rechter moet uitmaken wie een beroép
op het verschoningsrecht kan doen
Dat KAN KAN ALLEEN
GEWAARDEERDE GESCHENKEN
TEXTIEL VOOR 't KIND
Bouw van bejaarden
tehuis in Zandvoort
PANDA EN DE MEESTERDOKTER
och ió Uet
zo
2
Gemeen te - classified tie
Over gehele land gelijk
loon voor gelijke prestatie
Smokkelauto op
koffiebanden
WAT KAN KAN
KAN KAN ALLEEN
I. KAN JUWELIER - HORLOGER
Biddag op Duits
Peelkerkhof
Ontwerp van Algemene R.K. Ambten aren vereniging
Vraag uitsluitend de originele flacon Air-Wick a f. 2.40
Politie-reorganisatie
Gemeente - garantie
staat thans vast
Ongenode
gasten zijn
welkom
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1952
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Vorig jaar heeft de toenmalige minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid het
oordeel van de Sociaal-Economische Raad gevraagd over het door de Commissie-
Kruyt opgestelde rapport inzake het vraagstuk van de gemeenteclassificatie. Thans
is het advies van de Sociaal-Economische Raad aan de minister van Sociale Zaken
en Volksgezondheid verschenen. Het vraagstuk van de gemeenteclassificatie speelt
een niet onbelangrijke rol bij de loonvorming hier te lande. Door het bedrijfsleven
noch door de overheid wordt over het gehele land een uniform loon betaald, maar
wordt er een differentiatie toegepast, waartoe de gemeenten in een aantal klassen
zijn verdeeld. Als kernpunt van het vraagstuk der gemeenteclassificatie stelt het
advies van de S.E.R. nu de vraag aan de orde, in hoeverre deze loondifferentiatie
als gerechtvaardigd kan worden aangemerkt.
De S.E.R. aanvaardt in eerste instantie
als toetsingsnorm de wenselijkheid, dat
over het gehele land voor gelijke arbeid en
gelijke prestatie een gelijk loon wordt
ontvangen. Zou de plaatselijke loonvorming
uitsluitend volgens dit criterium geschie
den, dan zou dit betekenen, dat plaatselijke
verschillen in nominale lonen waarom
het bij de gemeenteclassificatie gaat uit
sluitend zouden voorkomen en ook uitslui
tend gerechtvaardigd zouden zijn, indien
en voorzover sprake zou zijn van regionale
verschillen in de kosten van levensonder
houd.
Bij de beoordeling van de plaatselijke
loonverschillen moeten echter ook andere
overwegingen van sociaal-economische aard
in aanmerking worden genomen.
Van grote betekenis is bijvoorbeeld het
vraagstuk van de bevordering van de eco
nomische bedrijvigheid op het platteland.
Ten einde de industrievestiging en daar
door de werkgelegenheid ten plattelande te
bevorderen, kan het gewenst zijn, dat be
paalde vestigingsnadelen, zolang hierin
niet op een andere wijze is voorzien, wor
den gecompenseerd door een lager loon
peil.
Het loonverschil tussen de hoogste en
laagste gemeenteklasse kan op het ogen
blik gesteld worden op gemiddeld 12 cent
per uur. Dit gemiddelde loonverschil kan
worden gerechtvaardigd door factoren, die
voor de bepaling van de reële waarde van
het inkomen van belang zijn en plaatselijke
verschillen vertonen, en door de eisen, die
de industrievestiging op het platteland stelt.
Huurverschillen spelen een rol
Wat de eerste factor betreft, komt de
S.E.R. tot de conclusie, dat slechts 1/3 deel
van. het uurloonverschil van 12 cent door
duidelijk aanwijsbare en meetbare factoren
kan worden verklaard. Daarbij speelt in
hoofdzaak het huurverschil tussen stad en
platteland een rol. Aan de consumptie
stimulering, waaraan werknemers in de
stad zouden zijn onderworpen en op grond
waarvan zij op een relatief hoger loon aan
spraak kunnen maken, hecht het advies
van de S.E.R. een betrekkelijke waarde. In
dit opzicht wordt een standpunt ingenomen,
dat aanmerkelijk afwijkt van dat van het
rapport-Kruijt. Dit rapport kent, uitgaande
van een gemiddeld uurloonverschil van
10 cent, aan de factor consumptiestimu
lering een waarde toe van 6 cent. Het
advies van de S.E.R. stelt daarentegen dui
delijk in het licht, dat over de betekenis
van de consumptiestimulering als recht
vaardigheidsgrond voor een hoger loon in
de stad wel degelijk verschil van mening
mogelijk is.
Het S.E.R.-advies constateert dus in
feite, dat het bestaande verschil in nomi
nale lonen tussen de hoogste en laagste ge
meenteklasse niet kan worden verklaard
door factoren, die bij de bepaling van de
reële waarde van het loon van betekenis
zijn en dat dus het ongelijke nominale loon
niet uitmondt in een gelijk, reëel loon.
De S.E.R. is van mening, dat bij de be
oordeling van de plaatselijke loonverschil
len tevens rekening moet worden gehouden
met de industrialisatie van het platteland.
Het wordt evenwel niet mogelijk geacht
een cijferwaarde aan deze factor toe te
kennen.
De S.E.R. acht het dus niet mogelijk aan
te geven in hoeverre de bestaande plaatse
lijke loonverschillen volledig gemotiveerd
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.45 Gebed. 8.00
Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Voor de huisvrouw.
9.35 Waterstanden. 9.40 Platen. 10.00 Voor de
kleuters. 10.15 Platen. 11.00 Voor de zieken.
11.45 Platen. 12.00 Angelus. 12.03 Platen. 12.30
12.33 Land- en tuinbouwmededelingen.
12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws. 13.20 Metro-
pole-orkest en soliste. 14.00 Boekbespreking.
14.10 Piano-spel. 14.20 Engelse les. 14.40
Amateur-uitzending. 15.15 Kroniek van Let
teren en Kunsten. 15.55 Promenade-orkest.
16.30 De Schoonheid van het Gregoriaans.
17.00 Voor de jeugd. 18.00 Gevarieerde mu
ziek. 18.15 Journalistiek weekoverzicht. 18.25
Pianoduo en rhythmische begeleiding. 18.40
Regeringsuitzending: Zoeklicht op de Wes
terse Defensie. 19.00 Nieuws. 19.10 Platen.
19.20 Parlementsoverzieht. 19.30 Platen. 20.25
De gewone man. 20.30 Lichtbaken, causerie.
20.50 Platen. 21.00 Gevarieerd programma.
21.50 Actualiteiten. 22.00 Amusementsmu
ziek. 22.30 Wij luiden de Zondag in. 23.00
Nieuws. 23.15 Nieuws in Esperanto. 23.22
24.00 Platen.
HILVERSUM n, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Ochtend
gymnastiek. 7.33 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen*. 8.35 Orgel. 9.00 Voor de vrouw. 9.05
Platen. 10.00 Tijdelijk uitgeschakeld, cause
rie. 10.05 Morgenwijding. 10.20 Voor de ar
beiders in de continubedrijven. 11.30 Piano
recital. 12.00 Platen. 12.30 Land- en tuin
bouwmededelingen. 12.33 Lichte muziek. 13.00
Nieuws en commentaar. 13.20 Accordeonmu-
ziek. 13.45 Radioweekjournaal. 14.10 Platen.
14.35 Boekbespreking. 14.50 Hawaiïanmuziek.
15.10 Van de wieg tot het graf, causerie.
15.25 Voetbalwedstrijd EngelandNederland.
17.15 Voor de jeugd. 18.00 Nieuws. 18.20 Pla
ten. 19.00 Artistieke Staalkaart. 19.30 Passe
partout, causerie. 19.40 Het Oude Testament
in deze tijd, causerie. 19.55 Deze week, cau
serie. 20.00 Nieuws. 20.05 Gevarieerd pro
gramma. 22.00 Socialistisch commentaar. 22.15
Platen. 22.40 Onder de pannen, hoorspel. 22.55
De Reis van Z. K. H. Prins Bernhard naar
Midden- en Zuid-Amerika. 23.00 Nieuws.
23.15 Wereldkampioenschappen dammen.
23.30—24.00 Platen.
BRUSSEL. 324 M.
12.30 Weerbericht. 12.00 Platen, 13.00
Nieuws. 13.15 Platen. 13è30 Voor de solisten.
14.00 Symphonie-orkest en zangsolisten. 15.35
Platen. 15.45 Reportage. 15.50 Platen. 16.00
Hoderne muziek. 16.40 Platen. 16.45 Engelse
'~s. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.30 Platen.
'9.00 Nieuws. 19.40 Platen. 20.00 Cabaret.
21.15 Accordeonmuziek. 21.30 Platen. 21.45
Accordeonmuziek. 22.00 Nieuws. 22.15 Platen.
23.00 Nieuws. 23.05—24.00 Platen.
kunnen worden door de in zijn advies be
sproken factoren.
De S.E.R. acht het aannemelijk, dat de
huurverschillen die bij de bepaling van
de reële waarde van het inkomen de be-
belangrijkste rol spelen binnen afzien
bare tijd hun betekenis grotendeels zullen
verliezen.
De meerderheid van de S.E.R. meent
hiervoor een periode van 15 a 20 jaar te
kunnen nemen. Ook de factoren consump
tiestimulering en industrialisatie van het
platteland zullen, naarmate de politiek van
openlegging van 't platteland voortschrijdt,
hun betekenis, voorzover die aanwezig is,
verliezen.
Op deze gronden verdient het naar de
mening van de S.E.R. aanbeveling tot een
geleidelijke afschaffing van de plaatselijke
loonverschillen over te gaan.
De S.E.R. heeft voor het ten aanzien van
de gemeenteclassificatie te voeren concrete
beleid gemeend niet verder te moeten gaan
dan het aangeven van deze algemene
richtlijnen.
ADVERTENTIE
WELK BOEK MET ST. NICOLAAS
Bij LOOSJES slaagt U altijd.
Gr. Houtstraat 100
Tel. 17472
Rijksstraatweg 125
Tel. 23991
Duitse douanebeambten hielden bij Aken
een Belgische personenauto aan, die op
vallend langzaam reed. Een onderzoek
wees uit, dat deze auto zich voortbewoog
op koffiebanden. De vier binnenbanden
bleken ieder ruim twintig kilogram koffie
te bevatten. Waarschijnlijk is de eigenaar
van de auto reeds vaker „op koffie" van
België naar Duitsland gereisd.
De minister van Justitie kan niet inzien,
dat er behoefte zou bestaan aan een bijzon
dere wettelijke bepaling, waarbij aan jour
nalisten een geheimhoudingsplicht zou
worden opgelegd.
Een dergelijke bijzondere bepaling be
staat voor geen enkele groep van ver
tegenwoordigers van een bepaald ambt
of beroep. Artikel 272 van het Wetboek
van Strafrecht kent reeds een algemene
strafbedreiging tegen hem, die opzettelijk
enig geheim, hetwelk hij uit hoofde van
zijn tegenwoordig of vroeger ambt of be
roep verplicht is te bewaren, bekend
maakt. Ook de schending van een aan een
journalist toevertrouwd geheim zal onder
omstandigheden onder deze bepaling kun
nen vallen. Daarnaast blijft de mogelijk
heid open, dat organisaties van journalis
ten in eigen kring optreden tegen leden,
die in strijd met de voor hen geldende ere-
regelingen geheimen openbaren. Aldus
verklaart minister Donker in de Memorie
van Antwoord over zijn begroting aan de
Tweede Kamer.
ADVERTENTIE
Tabakslucht is geen probleem meer. Evenmin
als keukengeuren, de lucht van ziekenkamers en
van huisdieren. Kortom, alle luchtjes kunt
U prompt verbannen, dank zij Air-Wiek.
Want Air-Wiek bevat o.a. chlorophyl en houdt
Uw woning
altijd fris.
252
De minister neemt aan, dat de Kamer
leden, die informeerden naar zijn voorne
men inzake bevordering van de totstand
koming van een wettelijke geheimhou
dingsplicht voor journalisten, in feite het
oog hebben op het verschoningsrecht, be
doeld in artikel 218 van het Wetboek van
Strafvordering. Volgens dit artikel kunnen
zich in een strafproces van het geven van
getuigenis of van het beantwoorden van
bepaalde vragen verschonen zij, die uit
hoofde van hun stand, hun beroep of hun
ambt tot geheimhouding verplicht zijn,
doch alleen omtrent hetgeen waarvan de
wetenschap aan hen als zodanig is toever
trouwd. De wet bepaalt niet, welke groe
pen op dit artikel een beroep kunnen doen.
Dit moet dus door de rechter worden uit
gemaakt.
De minister kan de zienswijze van het
in 1948 door de Hoge Raad in deze, opge
stelde arrest niet onjuist achten, zodat
naar zijn oordeel vooralsnog niet de be
hoefte bestaat aan een nadere wettelijke
voorziening. Hij is het eens met die Kamer
leden, die vrezen dat het vastleggen van
een algemeen geformuleerd beroepsgeheim
het onderzoek naar gevallen van schending
van de plicht tot geheimhouding door an
deren dan journalisten, speciaal door
ambtenaren, ernstig zou bemoeilijken.
De minister geeft toe, dat het inderdaad
practisch onmogelijk is een journalist die
om welke reden ook weigert te ge
tuigen, tot spreken te brengen. Hij acht de
bestaande regeling niettemin van beteke
nis wegens de preventieve werking, die
ervan uitgaat. De journalist die een bericht
publiceert, afkomstig uit een troebele bron,
welke hij voornemens is geheim te houden,
stelt zich bloot aan een strafvervolging
wegens overtreding van artikel 192 en aan
de mogelijkheid van gijzeling. Weliswaar
zou hiertegen kunnen worden opgemerkt,
dat van de journalist ook zonder bedrei
ging met straf en gijzeling mag worden
verwacht, dat hij er niet toe zal overgaan
om een bericht te publiceren, waarvan hij
weet of redelijkerwijze moet vermoeden,
dat. het alleen te zijner kennis is kunnen
komen, doordat zijn zegsman of een derde
een strafbaar feit heeft gepleegd. Men
verlieze echter niet uit het oog, dat niet
ADVERTENTIE
Stopwatch 12.
Herenpolshorloge 16.
Meisjespolshorloge 15.45
Barteljorisstraat 2, Haarlem, Tel. 13004
Op het Duitse oorlogskerkhof in de Peel
bij IJsselsteyn zal Zondag door de familie
leden der gesneuvelden een biddag worden
gehouden, waarvoor in Duitsland veel be
langstelling bestaat. De Duitse zaakgelas
tigde in ons land zal een krans leggen.
ADVERTENTIE
Teddy jasjes
jurkjes
pakjes
truitjes
blousjes
slobbroeken
kousjes en sokjes
wantjes
petten mutsjes
babyschoentjes
vindt U in
een grote
verscheidenheid
bij
OUDÉ
GROENMARKT 16-14
Telefoon 11266
HAARLEM
alle journalisten geacht kunnen worden
aan de te hunnen aanzien te stellen eisen
te'Voldoen, zeker niet zolang het beroep
van journalist voor ieder zonder enige be
perking openstaat en niet met voldoende
waarborgen is omringd.
MENS**4 *ET EEN f'JNt
De minister van Justitie is van oordeel,
dat een definitieve regeling van de orga
nisatie van de politie zo spoedig mogelijk
moet worden tot stand gebracht. Naar
zijn inzicht is deze regeling echter niet in
de eerste plaats afhankelijk van de oplos
sing van theoretische problemen, doch
moet naar zijn mening veeleer worden ge
zocht in het practisch-organisatorische
vlak.
Hij is dan ook voornemens het te dezer
zake met zijn ambtgenoot van Binnen
landse Zaken aangevangen overleg, het
welk reeds tot goede resultaten heeft ge
leid, mede aan de hand van de tot dus
verre door de commissie doelmatigheid
politieapparaat ingediende voorstellen,
voort te zetten.
De minister acht de bewering dat de
politie dikwijls op ruwe wiize haar taak
uitoefent bepaaldelijk onjuist. Wat betreft
het optreden van de politie in de door
sommige leden aangehaalde Friese kwestie
is het oordeel van de substituut-officier
van Justitie te Assen, die met het onder
zoek is belast geweest, dat het optreden
der politie niet in alle opzichten doelmatig
was, doch dat van nodeloos ruw optreden
niet kan worden gesproken.
De zienswijze dat voor de politie geen
taak zou zijn weggelegd in het kader van
de bescherming burgerbevolking, kan de
minister niet onderschrijven.
Gedeputeerde Staten van Noordholland
hebben hun goedkeuring gehecht aan het
Zandvoorts raadsbesluit, waarbij die ge
meente zich garant stelt voor een lening
van 2.500.000, aan te gaan door de Neder
landse Centrale voor Huisvesting van Be
jaarden met het Algemeen Burgerlijk Pen
sioenfonds ter financiering van de bouw
van een tehuis voor bejaarden in Zand
voort.
Het hoofdbestuur van'de Algemene R.K.
Ambtenarenvereniging (A.R.K.A.) heeft
een vierjarenplan vastgesteld, dat ten doel
heeft de financiële positie van de ambte
naar te verbeteren.
Dit plan is een concrete uitwerking van
de gedachten, neergelegd in het derde
rapport van de commissie voor de midden
groepen, ingesteld door de Katholieke
Volkspartij.
Het beoogt een geleidelijke, over vier
jaren verdeelde, verbetering van de amb-
tenarenwedden en kindertoelagen.
Onder de term ambtenaar worden in
het plan van de A.R.K.A. begrepen alle
personen in overheidsdienst op jaarloon.
Het hoofdbestuur heeft zich voorlopig be
perkt tot de ambtenaren in actieve dienst,
het zal zich nader beraden over de vraag
wat ten aanzien van de reeds gepension-
neerde ambtenaren zou moeten worden
gedaan.
Bij de berekeningen in dit plan is uit
gegaan van de veronderstellingen dat de
prijsindex van het gezinsverbruik in de
komende jaren op het huidige peil zal
blijven staan en dat de tarieven voor de
inkomsten- en loonbelasting ongewijzigd
zullen blijven.
De berekeningen zijn gebaseerd op een
aantal ambtenaren in 1956 en kunnen ge
acht worden op ongeveer 95.000 rijksamb
tenaren betrekking te hebben.
Van de genoemde 95.000 behoren er on
geveer 55.000 tot het lager personeel,
34.000 tot het middelbaar personeel en
6.000 tot het hoger personeel. De groep
lager personeel is nog verder te onder
scheiden in 16.000 personen beneden de
rang van schrijver 2e klas en 39.000 per
sonen van deze rang af.
De stijging van het maximum van de
rang voor 1956 voor het allerlaagste per-
17. „Zijne Majesteit slaapt", fluisterde een
lakei, terwijl hij zachtjes de deur van het
koninklijke slaapvertrek opende, „willen
de heren doktoren dus geen gerucht maken
pij het binnenkomen?" „Ge hoort het, as
sistent", zei Joris tegen Panda, „loop dus
op uw tenen en trappel niet zo". „Ik trap
pel niet", antwoordde Panda, „maar ik
struikel over die lange doktersjas. Is het
nu heus nodig, dat ik dat vervelende ding
blijf dragen?" „Stilte", fluisterde de hof
arts ongeduldig, „wij gaan nu het slaapver
trek van Zijne Majesteit binnen". In een
plechtige optocht schreden zij naar binnen.
Maar helaas bleek het teveel voor Panda
om plechtig op de tenen te schrijden in
een te lange jas. Hij struikelde en.... de
gevolgen waren verschrikkelijk! In zijn
val wierp Panda een borstbeeld van Leo 1
omver. Dit monument trof Joris met alle
kracht van hard marmer tegen het achter
hoofd. Met een kreet sprong Joris opzij,
doch wierp hierbij een hogemonumentale
kast omver, die topzwaar van allerlei kost
bare siervazen was. Dit alles speelde zich
in een onderdeel van een seconde af en
met een daverende slag versplinterde por
selein, kraakte hout en barstte marmer.
Toen de stofwolk wat was opgetrokken en
het laatste gerinkel was verstorven, werd
een verschrikte stem uit het koninklijk
bed hoorbaar. Wawa... wattistat?".
riep de koning ontdaan. „De dokter, die
u ontboden hebt, Majesteit", zei de hof
arts, „en zijn...., hum...., assistent
soneel moet, volgens het plan, 8 <4 percent,
voor het overige lagere personeel 25 per
cent en voor het middelbaar en hogere
personeel achtereenvolgens 27 en 29 per
cent zijn.
m
De totale wedden van de genoemde
95.000 rijksambtenaren kunnen geraamd
worden op 360 millioen gulden per 1
Januari 1953. Een verhoging van de wed
den in 1956 tot het in dit rapport aange
geven niveau zal de totale wedden, dus de
uitgaven van het rijk ongeacht de hieruit
voortvloeiende meer inkomsten van het
rijk doen stijgen met ongeveer 75 millioen
gulden. Dit betekent, dat in 1953 deze uit
gaven ongeveer 18 millioen gulden meer
zullen bedragen, in 1954 ongeveer 36 mil
lioen gulden meer, in 1955 ongeveer 55
millioen gulden meer en in 1956 75 mil
lioen meer.
Op grond van het aantal kinderen, dat
de bedoelde 95.000 rijksambtenaren bezit
ten, kan de verhoging van de kindertoe
lage in 1956 geraamd worden op ongeveer
4 millioen gulden. Dit betekent per jaar
een bedrag van 1 millioen gulden.
Samenvattend kan worden geconclu
deerd dat de voorgestelde verhogingen van
wedden en kindertoelagen van de in dit
voorstel begrepen rijksambtenaren in 1956
ten opzichte van 1952 een verhoging van
de rijksuitgaven zullen betekenen van 70
millioen gulden.
Protest. Engeland heeft bij het Israëlische
ministerie van Buitenlandse Zaken een
scherp protest ingediend tegen het on
langs door het Israëlische ministerie
van Verkeer aangekondigde voornemen
om de buitenlandse scheepvaartmaat
schappijen het recht te ontnemen haar
in Israel behaalde winsten automatisch
om te zetten in buitenlandse valuta.
Israël zou maatschappijen wel willen
toestaan hun winsten te gebruiken voor
dekking van hun onkosten in Israel en
voor investex-ingen in Israel. Het schijnt,
dat de maati*egel wordt ovei*wogen op
aandringen van Israëlische scheepvaart
maatschappijen, die te kampen hebben
met een achteruitgang van het vracht
aanbod.
Brand. Volgens de Zuid-Afrikaanse politie
is Donderdag een poging gedaan om de
nieuwe kerk van de Nederlands Her
vormde zending te New Brighton in
bi-and te steken. De Afrikaanse predi
kant van de kerk slaagde er in een
brand, veroorzaakt door een zelfge
maakte brandbom, meester te worden.
Medeplichtig. In het Tsjechoslowaakse
dagblad „Rude Prave" wordt gemeld,
dat opnieuw een „medeplichtige van de
verrader Slansky is ontmaskerd". Het
betreft hier Jozef Goldman, „een vijand
des volks, die zich, als lid van Slansky's
bende, op een belangrijke economische
post heeft weten te nestelen, die hij mis
bruikte om de Tsjechoslowaakse econo
mie te saboteren". Goldman bekleedde
een der belangrijkste functies op het
Tsjechoslowaakse planbureau.
Bank. Dr. Hjalmar Schacht is volgens be
richten in de Duitse pers voornemens
zijn bank voor de buitenlandse handel,
die in Hamburg niet werd toegelaten,
tenslotte toch niet in Sleeswijk Holstein
te vestigen. Het zou thans in de bedoe
ling liggen de bank in Dusseldorp te
vestigen, waarbij een bijzondere ver
gunning zou kunnen worden ontgaan,
doordat Schacht zou deelnemen aan de
bestaande bank Schliep en Co.
Bezoek. Volgens welingelichte kringen te
Manilla is president Quirino van de
Philippijnen voornemens zich voor
Kerstmis naar Formosa te begeven om
de besprekingen met generaal Tsjiang
Kai Sjek over een verdi*ag voor het ge
bied van de grote oceaan te hervatten.
Voorts wordt vernomen, dat de presi
dent de bedoeling zou hebben generaal
Eisenhower uit te nodigen tot een be
zoek aan Manilla wanneer de generaal
naar Korea gaat. Indien Eisenhower
deze uitnodiging aanvaardt, zal presi
dent Quirino zijn reis naar Formosa uit
stellen.
Lof. Harland Cleveland, assistent-directeur
van het Amerikaanse bureau voor we
derzijdse beveiliging, heeft op een pers
conferentie te Belgrado Joegoslavië's
militaire inspanning „zeer goed" ge
noemd. Cleveland, die een kort bezoek
aan Joegoslavië brengt, prees de wijze,
waarop dit land gebruik maakt van de
Amerikaanse steun. „In termen van
hetgeen de Amerikaanse belastingbeta
ler in ruil voor zijn hulp ontvangt, staat
Joegoslavië hoog op de lijst", verklaar
de hij.
Zorg. Volgens welingelichte kringen te
Pai-ijs zijn geallieerde militaii-e leiders
van het hoofdkwartier van de geallieer
de strijdkrachten in Europa er bezorgd
over, dat buitenlandse troepen niet in
vredestijd op Noors grondgebied gesta-
tionneerd kunnen worden. In het bij
zonder geldt het hier de legering van
troepen in luchtmachtbases, die thans
in Noorwegen worden aangelegd. De
waarde der bases zou zeer gering zijn,
indien zij slechts ingeval van vijande
lijkheden door escadrilles van andere
landen, die aangesloten zijn bij het
Noord-Atlantisch pact gebruikt zouden
kunnen worden. De Noorse luchtmacht
is veel te klein om zelf de zes of zeven
vliegvelden, die thans worden aange
legd, te bemannen, aldus militaire .des--
kundigen.
Uitstoting. De Franse communistische par-,
tij heeft Dondei*dag verklaard, dat An-
dré Marty, de partijleider die is be
schuldigd van „fractioneie activiteit",
een „wantrouwende houding ten opzich
te van de Sov.iet-Unie(' heeft toegege
ven. Marty en Tillon, een eveneens van
dwalingen beschuldigde partijleider, is
officieel een laatste kans gegeven om
hun zonden in een „volledige zelfcritiek"
te belijden. Men acht het onwaarschijn
lijk, dat zij dit zullen doen en politieke
waarnemers verwachten, dat zij uit de
partij zullen worden gestoten.
HET is een merkwaardig verschijnsel in
de natuur dat planten wèl in staat
zijn de koolzuur uit de lucht te binden
(welke koolzuur slechts in geringe hoe
veelheden van 0,03 in de omringende
atmosfeer voorkomt) maar niet in staat
zijn de stikstof vast te houden, die ruim
2000 maal zo overvloedig in de lucht voor
handen is. Ondanks deze omringende over
daad hebben planten vaak gebrek aan
stikstof, waaruit de voor het
leven zo noodzakelijke eiwit
ten moeten worden opge
bouwd.
Sedert eeuwen ploegt de boer
wikke, bonen of lupinen onder
om 't stikstofgehalte van arme
gronden te verhogen. Reeds
Plinius (23-79 n. Chr.) maakt
melding van het feit dat de tuinboon de rol
speelt van mest en dat men daarom in
Macedonië en Thessalië de bonen op de
velden omploegt, zodra ze beginnen te
bloeien. Zouden de vlinderbloemigen dan,
als uitzondering in de plantenwereld, in
staat zijn stikstof in voldoende mate te
produceren?
Neen, dat kunnen deze planten niet,
maar zij hebben er een middeltje op ge
vonden, waardoor hun oorspronkelijke
armoede in rijkdom verkeert. De wortels
van deze vlinderbloemigen hebben ge
zwellen, die men op het eerste gezicht voor
ziekelijke woekeringen zou verslijten. Zij
ontstaan doordat bepaalde bacteriën de
tere wortelharen binnendringen en in de
wortel galachtige gezwellen veroorzaken.
Deze bacteriën teren op suiker en zetmeel,
welke stoffen de plant met behulp van
het bladgroen uit koolzuur en water heeft
opgebouwd. Tot zover zijn deze bacteriën
dus vijandige parasieten. Maar het zon-
derlinge is nu, dat de plant alles doet om
het deze ongenode gasten zoveel mogelijk
naar de zin te maken! In de wortelharen
ontwikkelen zich echte voorraadkamer-
tjes, die overvloedig van proviand worden
voorzien, zodat de gasten zich geen ogen
blik over de verzorging behoeven te be
klagen.
Dit lijkt op het eerste gezicht een tegen
strijdigheid, totdat het ons duidelijk wordt
dat hieraan een weloverwogen
politiek ten grondslag ligt. Im
mers, deze bacteriën bezitten
het vermogen de in de lucht
aanwezige stikstof te binden
en deze voor de opbouw van
hun organismen aan te wen
den. En daar delen de vlinder-
bloemigen dan gaarne van
mee. Zij ruilen als het ware zetmeel en
suiker tegen eiwit.
Door deze levensgemeenschap met stik
stof-bindende bacteriën kunnen de lupi
nen, bonen, wikke, enz. over bijkans on
beperkte hoeveelheden stikstof beschik
ken, welke zij op eigen gelegenheid nau
welijks kunnen bemachtigen. Wanneer bij
gr oenbemesting deze planten worden om
geploegd, komt door rotting en afbraak
deze stikstof vrij voor andere planten die
op deze wijze ook weer profiteren van de
vindingrijkheid der vlinderbloemigen.
Deze vindingrijkheid schijnt in de na
tuur onuitputtelijk te zijn. Het systeem van
de bril met twee lenzen u kent hem
wel, de bril met de halve maantjes
wordt bijvoorbeeld door een vis toegepast,
lang vóór de mens er het gemak van ont
dekte!
Daarover morgen.
(Nadruk verboden
H. PéTILLON,
