Film over
Vincent van Gogh
Uitgaan in Haarlem
Verrukkelijke preirten van Tytgat
Drie jaar geëist tegen ambtenaar,
verdacht van zware mishandeling
Agenda voor
Haarlem
Een Eeuw geleden
Polygoon - Profilti
aan het werk
Nieuwe uitgaven
Rotterdamse N.V. ging
buiten de loongrens
Elf steken in gezicht toegebracht aan
mede-bewoner in Van der Vinnestraat
Hoe is het ontstaan?
3
Woonwagenbewoner na
aanrijding gearresteerd
Staking voorkomen ten koste
van hoge boete
Post voor terugkerende
Korea-vrijwilligers
r
Er hangt veel van
de uitslag af
Wasknechts verdacht
van verduistering
Op mijn gelopen Duits
schip gekapseisd
Dit woord
GLADAKKER
vs
In October kregen 5990
gezinnen woonruimte
Scheepswrak uit 1902 op
Texel „ontdekt"
Drie verdachten tekenen
hoger beroep aan
VRIJDAG 5 DECEMBER 1952
ret lang geleden ontmoette ik op een tentoonstel-
een vriend die mij, mijn enthousiasme voor het
Exposeerde kennende, toevoegde: „Het moet heer
st voor je zijn om over deze expositie te schrijven!"
zjjn verwondering antwoordde ik hem, dat dit
1st niet het geval was. Als men namelijk iets wer-
»liik erg mooi vindt, als men er bovendien echt
-n houdt, kan het voorkomen dat men de neiging
r jgt het voor zichzelf te behouden. Mooier klinkt:
L te bewaren in zijn hart. Zo had Degas bijvoor-
leid ®en schilderij van Delacroix, waar hij zo op
.eld was, dat hij het nooit aan iemand, zelfs niet
zjjn vrienden, heeft willen laten zien. Boven-
n js het veel moeilijker woorden te vinden voor
itgene wat rechtstreeks aanspreekt en het hart
«■overt, voor datgene waarin men verwante ge-
lens en uitdrukkingsmiddelen herkent, dan voor
Hingen die een moeizame weg naar dat gevoelige-
ekje-in-ons afleggen.
ezelfde moeilijkheid bevangt mij nu ik er voor sta
iets over de houtsneden en tekeningen van die
••verbeterlijk-verrukkelijke Vlaming Edgard Tytgat
■lede te delen. Het ligt immers zó voor de hand om
•ze prenten te vergelijken met de oud-Nederlandse
'„nnekesprenten a la Jan de Lapper, maar daarmee
het dan toch lang niet gezegd. Tytgat verbindt
nmers op een onnaspeurlijke manier de eigenaar-
jgheden van deze volkskunst met het eigen senti-
Jgnt en deze aansluiting, die niet te achterhalen is,
-paalt juist de charme die hem voor u inneemt.
Us men in de Kunsthandel Martinet aan de O.Z.
oorburgwal te Amsterdam die heel kleine zwart
st houtsneden, de handgekleurde drukken, de etsen,
sepiatekeningen ziet dan krijgt men helemaal
lust om een paar treffende kunsttheorieën ten
este te geven. Prenten als: Invitation au Paradis,
i Nicolaas en La jeune fille a la mansarde wekken
;n glimlach zowel als gepeins bij de beschouwer op.
!et proeven van deze kunst geeft de voldaanheid
geneer mij geenszins dit te schrijven) die men
«voelt na een verfijnde maaltijd diQ doorkruid is
■et een geestrijk gesprek. De toebereiding is be
dachtzaam gedaan. Er schuilt een langzame aan
zeilt achter deze kunst, maar zij wordt op zo speel-
t manier opgediend, dat men de zorgen van de
aker totaal vergeet. Is dat niet heerlijk. Heerlijk
deze tijd, waar zó veel „bedoelingen" het genieten
rijwel uitsluiten!
ilaar dit keer geen woord van bitterheid. Hoe zou Tytgat het ons verwijten en
erecht als wij zijn aanminnige kunst gebruikten om iets anders te hekelen.
)e tentoonstelling duurt tot 25 December. OTTO B. DE KAT.
St. Nicolaas: houtsnede door
Edgard Tytgat
BOEKEN VOOR OUDERE MEISJES
Aart Romijn schreef „Voor goed begon-
ien" een boek met een „inhoud", ook al
jkt het gegeven wat afgezaagd: een aan-
:ekkelijk meisje laat zich aanvankelijk
ipaimen door een jonge man die haar com-
limentjes maakt, die in het begin niet meer
haar ziet dan een aardig vriendinnetje,
aar later toch van haar blijkt te houden,
n dan is Joosje net tot de ontdekking ge-
omen dat Leo's oppervlakkigheid haar hin-
ert en tegenstaat. Ze zoekt en vindt zelf de
terug naar haar oude vriend Koen. De
litgeversmaatschappij Holland verzorgde het
oek keurig in een aantrekkelijke band.
„Jacaranda Farm" geschreven door Ans
n Breda en uitgegeven door Kluitman is
eiiswaar zeer fantastisch en vaak onwaar-
chijnlijk, maar vlot geschreven. Het verhaal
;er twee zusjes, die naar Afrika gaan om
een oom te logeren die inmiddels al over
men blijkt te zijn, is vol spanning en on-
ttvone situaties. De meisjes komen voor
lerlei moeilijkheden te staan en er dreigen
svaren waarover ze in het rustige Holland
et gedroomd zullen hebben. Gelukkig loopt
lies goed af en krijgen we zelfs een dubbel
nappy ending".
Hanny Hoogland schx'eef: „Zij sluiten een
erbond", een boek dat zeer zeker ook
«deren zal interesseren. Het speelt in de
nge staat Israël en vertelt de lotgevallen
an Joodse families, afkomstig uit verschil-
nde landen die willen mee werken aan de
pbouw van hun nieuwe vaderland. De jonge
aensen, waarvan in dit boek sprake is, gaan
laar een kibboets en vinden daar ieder een
aak. Zecky, de Oostenrijkse die zoveel heeft
neegemaakt dat ze in het begin volkomen
■erbitterd is, slaagt erin de achterlijke Jackie
teer begrip en daardoor levensvreugde bij te
irengen. vDe Nederlandse Keurboekerij gaf
iit boek uit, dat nu eens heel iets anders is
ian 99 van de bakvisromans.
Ongetwijfeld het beste meisjesboek van
it jaar is „Rossy, dat krantenkind", een door
nevrouw Rutgers—van der Loeff Basenau
eschreven verhaal, gebaseerd op een ware
ebeurtenis die jaren geleden plaats had. In
rnerika redde een meisje van veertien jaar,
Ie oudste uit een arbeidersgezin van acht
iinderen, haar kleine broertje uit hun bran-
lende huis. Ze kreeg daarbij verschrikke-
ijke brandwonden, maar gelukkig kon haar
even worden gered. Dit boek is zo mooi en
ïjn geschreven en bij alle ellende spreekt
erzo'n sterk vertrouwen uit de houding der
ouders en die van Rossy zelf, dat ik hoop dat
dit boek door de uitgever Ploegsma aan-
lekondigd „voor de leeftijd van dertien jaar
'tt ouder" vooral door veel ouderen ge-
ezen zal worden. Het is nergens overmatig
sentimenteel, doch met veel gevoel voor hu-
uor verteld. De moeder uit dit gezin is een
'oorbeeld voor velen en Rossy zelf, die door
die publieke belangstelling en de vele
adeaux totaal niet bedorven is, zegt bij haar
huiskomst uit het ziekenhuis: „Ik verlang
naar gewoon". C. P.
Blijf Jong, Leef Lang, door Gaye-
lord Hausei-, Uitg. Van Holkema
Warendorf N.V., Amsterdam.
Gayelord Hauser's Kookboek, Blijf
jong leef lang Recepten, Uitg. Van
Holkema Warendorf N.V., Am
sterdam.
Gayelord Hauser, een Amerikaanse doctor
In de biologie, geeft in zijn boek „Blijf jong.
kef lang" blijk een degelijke studie te heb
ben gemaakt van het ouder worden. Mis
schien zijn er inderdaad nog mensen die het
plezierig vinden te horen dat zij honderd
jaar kunnen worden. Dat kan, zegt Hausei-,
als men zich maar houdt aan de leefregels
bie hij aangeeft. Bijna de helft van het boek
bevat recepten, spijskaarten, vooi-schriften
mager te worden en voorschriften om
niet te mager te worden, menu's voor be
paalde diëten en dergelijke. Zijn recepten
djn nogal Amerikaans en hij werkt veel met
ue ijskast, wat een Hollandse huisvrouw
minder gemakkelijk kan doen. Doch niet
'Heen de materiële kant, ook het geestelijk
leven van de mens beïnvloedt hij in zijn
boek, „Het beheerste Leven", „Het evenwich-
leven", „Weiger vermoeid te zijn", dit
Hjn titels van enkele hoofdstukken. Inder
daad geeft hij sommige suggererende wen-
1- Een gewoonte-mens raadt hij aan eens
can hele nacht op te blijven en de volgende
in bed door te brengen. „Praat iedere
gedurende vijftien minuten zonder de
woorden ik of mij te gebruiken, tracht het
ver te brengen dat u gedurende een half
'Jur uitsluitend aan een en hetzelfde onder
worp kunt denken". Dat zijn raadgevingen
waar velen pi-ofijt van kunnen trekken. Voor
bat volgen van een gezonde leefwijze geeft
bat boek goede aanwijzingen. Of nu wex-ke-
bjk „velen, zo niet allen die het boek in han
den krijgen, op een keerpunt van hun leven
julen staan", zoals de uitgever zegt, waag ik
'a betwijfelen.
Het „Gayelord Hauser's Kookboek", dat
voor Nederland bewerkt is door mevrouw R.
Lotgering Hillebrand, geeft de toepassing
'Tan Hauser's blijf-jong-leef-lang-ideeën. Een
Leur van recepten wordt voorafgegaan door
een beschrijving van de juiste bereidings
wijze. Voor de aanhangers van de Hauser-
Wethode is dit boek waarschijnlijk onmis
baar. A. S.
Na een uitgebreid onderzoek is de Eind-
hovense gemeentepolitie er in samenwer
king met de politie te Geldrop, Eersel en
Best, in geslaagd de hand te leggen op de
woonwagenbewoner M. W. uit Best. Deze
man had Dinsdagmiddag als bestuurder
van een auto, waarin nog vijf andere
woonwagenbewoners zaten op de Gel-
cxropseweg te Eindhoven twee wielrijd-
sters aangereden, van wie de ene ernstig
en de andere levensgevaarlijk werd ge
wond. Zonder zich iets van de slachtof
fers aan te trekken hadden de zes man
nen het hazenpad gekozen nadat hun wa
gen over de kop was geslagen.
UITVOER NAAR WEST-DUITSLAND.
BONN, (DPA). De West-Duitse auto
riteiten hebben een bedrag varx 2.4 mil-
lioen DM. beschikbaar gesteld voor de in
voer van boter uit Nederland en een be
drag van 200.000 DM. voor de invoer van
boekweitmeel, eveneens uit Nederland.
Voor het Haagse gerechtshof heeft de
zaak gediend van het Rotterdams Classi-
ficeerdersbedrijf N.V. J. W. J. en Zn., dat
door de Rotterdamse politierechter was
veroordeeld tot 1000 boete en oplegging
van een waarborgsom van 10.000, te be
talen binnen 14 dagen, wegens overtreding
van het Buitengewoon Besluit Arbeidsver
houdingen.
Bij de behandeling bleek dat genoemde
firma in het tijdvak van 4 tot 10 Januari van
dit jaar aan verschillende werklieden een
uurloon van 124 cent had uitbetaald, waar
volgens voorschrift slechts 116 cent geoor
loofd was.
Als getuige trad op de looncontroleur
J. P. van S., die verklaarde dat oorspron
kelijk het loon bij de firma 125 cent per
uur bedroeg, maar dat dit was terugge
bracht tot 116 cent. De firma had nu in de
bewuste week 124 cent per uur uitbetaald,
zogenaamd als prestatieloon, maar vol
gens getuige was van een bijzondere pres
tatie niets gebleken.
De procurepr-genex-aal zeide dat „deze
prestatietoeslag" van 7 percent een flinke
overti-eding was en dat de firma zich had
aan te passen aan de loonregeling. Hij
meende dat de door de politierechter op
gelegde straf dan ook bevestigd moest
worden.
De verdediger zeide dat de dagvaarding
sprak over een hoger basisloon, hetgeen
onjuist is, omdat het basisloon is vastge
steld op 116 cent per uur. Hij vroeg zich
af waarom andere classificeerdersbedrij-
ven, die in deze ook zondigen, niet gever
baliseerd waren. De firma had toen hoger
loon uitbetaald omdat er ontevredenheid
onder de arbeiders heerste, een ontevre
denheid, die wel eens tot een staking in de
haven zou kunnen leiden, hetgeen spreker
aan de hand van een artikel in „De Waar
heid" verduidelijkte. De firma was zijns
inziens gezwicht voor overmacht, voor
maatschappelijke dreiging.
Hij vroeg dan ook vernietiging van het
vonnis van de politierechter en vrijspraak
van de Rotterdamse firma.
Een groep militairen van het Neder
landse Detachement Verenigde Naties,
voornamelijk vrijwilligers, die op acht
Januari 1952 via Engeland naar Korea
zijn vertrokken, zal onvoorziene om
standigheden voorbehouden op 6 De
cember per troepentransportschip naar
Nederland terugkeren en begin Januari
1953 aankomen.
Post, bestemd voor deze militairen, dient
wil zij in de tussenhavens kunnen wor
den uitgereikt uiterlijk op 5, 9, 21, en
28 December in Nederland ter post te wor
den bezorgd. De adressering moet als volgt
geschieden: rang, naam en voorletters, le-
gernummer, aanvullingsdetachement N. D.
V. N., op thuisreis naar Nederland, Am-
sterdam-Schiphol-Militair.
De naam van het schip en de tussenha
vens mogen niet worden vermeld.
„Veertien dagen gelederi behandelde de Haarlemse rechtbank een geval van dood
slag en deze middag is opnieuw een voorbeeld van geweldcriminaliteit aan de orde",
merkte Donderdag de officier van justitie op in de zaak tegen de negenentwintig
jarige adjuct-commies bij de belastingen H. D. van 't W., verdacht van het toebrengen
van zwaar lichamelijk letsel aan zijn medebewoner, van beroep hovenier. Op Zater
dagmiddag 17 Mei was een ruzie ontstaan in een perceel aan de Van der Vinnestraat
te Haarlem, waarbij de verdachte met een priem van zijn zakmes de hovenier elf
steken in het gezicht had toegebracht. De eis luidde een gevangenisstraf van drie jaar.
De ambtenaar deelde mee, dat hij op de
eerste verdieping van een perceel aan de
Van der Vinnestraat rustig de krant zat
te lezen, toen er aan de kamerdeur werd
geklopt. De benedenbuurman was naar
boven gegaan en toen verdachte de deur
opendeed, zeide de hovenier: „Er komt wa
ter in mijn keuken, hoe komt dat?" „Daar
weet ik niets van", antwoordde verdachte
en deed de deur dicht. De hovenier zou
volgens verdachte de deur geopend
hebben en een vechtpartij zijn begonnen,
waarbij hij zijn bovenbuur bij de keel vast
greep. Daarna zou deze zijn mes hebben
gepakt en daarmee elf steken in het hoofd
hebben toegebracht. De hovenier viel
flauw en via een balkon is verdachte ge
vlucht naar de buren. Hij deelde mee ge
heel van streek te zijn geweest.
De hovenier, als getuige gehoord, ver
klaarde op de bewuste middag naar boven
te zijn gegaan, omdat het in zijn keuken
lekte. Toen hij hierover met de ambtenaar
Mevrouw Truman (links), begroette haar
opvolgster in het Witte Huis bij de voor
deur, toen mevrouw Eisenhower eens een
kijkje kwam nemen in haar toekomstige
woning. Het duurde 80 minuten, voordat
zij alle kamers, het zijn er 101, had
bezichtigd!
Op 27 Maart 1953 zal het honderd jaar geleden zijn, dat Vincent van Gogh werd
geboren. Het is naar aanleiding van dit feit, dat Polygoon-Profilti een kleurenfilm
vervaardigt, die het leven van Van Gogh in beeld brengt. Niet naar de wijze van de
speelfilm, maar met een voortdurende verwijzing van de realiteit der omgeving,
waarin Van Gogh leefde naar de verbeelding der werkelijkheid, zoals men haar in
zijn schilderijen en tekeningen terug vindt. De beelden worden begeleid door een
commentaar, waarin de fragmenten zijn verwerkt uit brieven, die Van Gogh aan
zijn broer Theo heeft geschreven. Zij worden gesproken in de „ïk-vorm", men hoort
dus als het ware Van Gogh zelf aan het woord. De film zal een herinneringsbeeld
worden van iemand, die bij het graf van Van Gogh staat en zich realiseert hoe zijn
leven verliep: hoe hij werd miskend en niet begrepen en hij pas na zijn tragische
dood de waardering verwierf, waarvan het talent zo menigwerf verstoken blijft. De
film wordt geregisseerd door dr. J. Hulsker, hoofd van de afdeling kunstzaken der
gemeente 's-Gravenhage. Dr. Hulsker schreef ook het scénario. De lengte bedraagt
ongeveer 600 meter. Dat betekent een speelduur van ten naastebij dertig minuten.
Het gebeurt niet vaak, dat aan een film
in statu nascendi zo'n uitgebreide aan
dacht wordt besteed als haar hier ten deel
valt. Allerminst mag al geprofeteerd
worden, dat zij een doorslaand succes zal
zijn. Daarvoor moeten er nog enige be
langrijke voorwaarden vervuld worden.
Daarvoor moeten wij eerst zien om te ge
loven, hoe welwillend men overigens ook
tegenover deze productie van vaderlandse
bodem mag staan. Ik geloof echter, dat
het goed is eens stil te staan bii een film
van deze opzet, een film, in Nederland ge
maakt, een kleurenfilm, drie aspecten aan
een zaak, waaraan iedere week de nodige
regels worden gewijd. Allereerst de op
zet. In een persconferentie, die Donder
dagavond te Amsterdam werd gehouden,
heeft dr. Hulsker zijn bedoelingen nader
toegelicht. Hij wilde proberen in zijn film
de mens Van Gogh te doen herleven. Een
gespeelde film vereist noodzakelijkerwijze
een instelling, die geheel anders is dan dr.
Hulsker zich voorbehield. De schilderijen
van Van Gogh zelf moesten in zijn opvat
ting Van Gogh verklaren. De werkelijk
heid dier schilderijen in correspondentie
met de realiteit der omgeving, waarin de
schilder heeft geleefd, geleden, gestreden.
Zo verplaatsen we ons dan ook achtereen
volgens van het kerkhof van Auvers naar
Brabant waar hef léven van Vincent be
gon, de pastorie te Zundert, vandaar naar
Parijs, door het Zuiden van Frankrijk,
licht, zon kleur, Aries. In Saint Rémy toe
ven wij waar Van Gogh, bij vlagen krank
zinnig, vei'bleef in de inrichting voor gees
teszieken en er nog veel en vruchtbaar
heeft kunnen werken. Vandaar gaan wij
naar Auvers. Daar nam zijn leven een
einde. Telkens zien wij uit al die streken,
waar hij verbleef en die tegelijk een on
derscheiden periode in zijn creativiteit be
tekenen, de voortbrengselen van zijn hand.
Zo leren wij hem volgen op zijn weg en
herkennen wij hem uit zijn arbeid. Wij
herkennen de ontwikkeling in zijn schil
derkunst. Wij zien de mens, de nooddruft
van zijn hart en zijn bekommernis om de
nooddruft van anderen. Die beeldenreeks
wordt slechts eenmaal onderbroken door
een „gespeelde scène", een verkoop van
zijn werk op een veiling - welke Donder
dagavond in de kunstveiling S. J. Mak
van Waay aan het P.okin te Amsterdam
werd geconstrueerd. - Voor het overige zijn
het allemaal beelden, die „echt" zijn. Zes
tig schilderijen en tientallen tekeningen
werden in de musea Kroller-Muller en het
Stedelijk Museum te Amsterdam verfilmd.
In Auvers, Arles, Saint Rémy, overal is
de camera geweest om Van Gogh op zijn
pad te volgen.
Deze opzet is vertrouwenwekkend. Er
zijn de laatste jaren in Nederland vele
goede documentaires ge
maakt en men mag wensen,
dat de film van dr. Hulsker
daarvoor niet onderdoet.
Wellicht, dat het rijkssub
sidie, dat men voor de film
hoopt te verkrijgen, verlichting brengt in de
moeilijkheden, waarvoor de producers zich
gesteld zien. Een goede film over Vincent
zou het in het buitenland - en met name
in de V.S. - uitstekend doen. Polygoon-
Profilti denkt in die richting. Een Engelse
versie - daar kan men zeker van zijn -
vindt een groot afzetgebied. Er hangt dus
veel van de uitslag dezer onderneming af,
die èn Van Gogh èn de Nederlandse film
alle recht moet laten wedervaren.
En dan is er nog een aspect. Ik repte
al van de uitnemende indruk, die het
werk van Nederlanders als Max de Haas,
Van der Horst, Haanstra, in het buiten
land maakt. De Nederlandse filmindustrie
kan alleen maar gebaat zijn met zulk werk.
Hoe beter onze documentaires, des te meer
kans de zo stiefmoederlijk behandelde va
derlandse filmindustrie maakt om einde
lijk eens in het zadel geholpen te worden.
„Sterren stralen overal" is bijvoorbeeld al
een poging tot een regelmatige speelfilm
productie te komen. Is deze film een weg
bereider? Wij moeten nog afwachten, maar
de documentaire heeft de vaderlandse film
de wind in de zeilen gegeven. En de film
over Van Gogh mag daaraan geen afbreuk
doen. Er blijven overigens nog vragen.
Zal het kleurenprocédé voldoen? Een
kleurenfilm is in ieder geval Van Gogh
meer waardig dan een zwart-wit film
ooit kan zijn, mits de kleur die van
Van Gogh is en er niet alleen maar
op lijkt. Ook de muziek is een factor van
niet te onderschatten belang. Nóg is de
componist niet aangewezen. Wie? Als het
in elk geval maar een man is, die begrijpt
dat de muziek geen stormen van geluid
mag ontketenen, wanneer dat niet is voor
geschreven. De luidruchtigheid, waarmee
zij haar aanwezigheid dikwijls demon
streert rechtvaardigt het vermoeden, dat
de filmcomponisten hun muziek door
gaans belangrijker achten dan de film zelf.
En toch vervult de muziek niet meer -
maar ook niet minder - dan een dramati
sche functie, wat inhoudt, dat zij op de ge
wenste momenten een zeer bescheiden rol
zal moeten spelen op de achtergrond. Of
geheel ontbreken, wanneer de stilte veel-
zeggender is.
De ernst waarmee Polygoon-Profilti aan
het werk is wettigt de verwachting, dat
de film over Van Gogh de schilder Vin
cent recht zal doen. En tegelijk de mens
Vincent. Wij willen in elk geval niets
liever. P. W. FRANSE
sprak antwoordde deze „Dat gaat je niets
aan, ik zal doen wat ik wil" en deed de
deur dicht. Kort daarop viel de verdachte
hem met een mes aan. Wat er verder ge
beurd is, weet hij ni,t; later kwam hij in
het Diaconessenhuis bij kennis. Daar is
de hovenier vijf weken verpleegd geweest.
De neuroloog dr. A. Verjaal deelde mee,
dat de wonden niet levensgevaarlijk waren
hoewel er met grote kracht gestoten moet
zijn. Over het algemeen is het niet moge
lijk met steken in het gezicht iemand te
doden.
Op verzoek van de officier las de presi
dent de verklaring voor van de chirurg
die de patiënt het eerst behandeld heeft;
deze sprak van ernstige wonden en de
toestand was aanvankelijk van die aard,
dat het slachtoffer niet verhoord kon wor
den.
De officier van justitie herinnerde er
aan, dat de politierechter iedere week ge
vallen behandelt, ontstaan door samenwo
ning. Zij zijn nooit zo ernstig als thans.
Het staat vast, dat verdachte steken heeft
toegebracht. Volgens hem was de hande
ling gef noodweer. De ten laste gelegde
poging tut doodslag achtte de officier van
justitie niet bewezen, echter wel de zware
mishandeling. De haat is blijkbaar blijven
voortleven, want verdachte heeft nooit
enige belangstelling getoond. Een gevoelige
straf is op zijn plaats en de officier eiste
een gevangenisstraf van drie jaar tegen
de verdachte, die niet in voor-arrest is.
Mr. J. H. A. M. van Son, verdediger van
verdachte, zeide, dat de verhouding tussen
de gezinnen gespannen was. Een vroegere
bewoner heeft ook moeilijkheden gehad
met de hovenier. Het staat niet vast wie
met vechten begonnen is. De hovenier is
een krachtiger figuur dan verdachte en
het ligt meer voor de hand. dat eerstge
noemde eerder begonnen is dan verdachte.
De pleiter deed een beroep op overmacht;
de ambtenaar was onder de indruk door
de wijze, waarop men in het huis leefde.
Verdachte heeft verklaard, dat de getuige
hem heeft geworgd. Hij voelde zich be
dreigd en is gaan steken. Daarom is er van
noodweer-excès sprake. Mr. Van Son con
cludeerde tot vrijspraak.
De rechtbank zal op 18 December uit
spraak doen.
Twee werknemers van een Haarlemse
wasindustrieel hadden zich voor de recht
bank te verantwoorden, verdacht van ver
duistering. Door met bonnen te knoeien bij
het afgeven van goederen die gewassen
moesten worden kwamen zij regelmatig in
het bezit van flinke bedragen. De patroon
verwacht dat de schade in tweeënhalf jaar
ongeveer tienduizend gulden heeft bedra
gen. De werknemers genoten het volste
vertrouwen en de patroon kon aanvankelijk
maar niet begrijpen, waarom de zaken
minder gunstig floreerden. Zijn knechts
vertelden hem dat de klanten geen goede
ren meegaven, omdat zij zelf de was ver
zorgden.
De officier van justitie eiste tegen beiden
een gevangenisstraf van twaalf maanden
waarvan vier maanden voorwaardfelijk. De
verdedigers mrs. J. D. A. Viskil en J. H
van Wijk bespraken de economische om
standigheden en waren van mening, dat de
controle onvoldoende geweest is.
De rechtbank zal op 18 December uit
spraak doen.
Het Duitse sohip Euroland, dat gisteren
in de buurt van Terschelling op een mijn
is gelopen en door de sleepboot Holland 2
van dc fa. Doeksen op sleeptouw werd ge
nomen, is in de afgelopen nacht gekap
seisd. De bemanning was al eerder over
genomen door de Duitse sleepboot Widder
die de Euroland en een ander schip sleep
te toen de ontploffing geschiedde.
De Holland 2 heeft de Euroland, die be
stemd was voor de sloop, opgegeven en
koers gezet naar Terschelling.
Het Maleise woord gladak of gladag,
een verkorting van djaran gladag; post
paard, knol, heeft een Nederlands ach
tervoegsel en een geheel nieuwe bete
kenis gekregen. Gladaks noemt men
enerzijds honden, die zonder aan iemand
toe te behoren in de dessa's rondzwer
ven, anderzijds: gemene kerels, schel
men. Hiertoe heeft medegewerkt de be
tekenis van het Nederlandse woord glad,
dat ook slim, sluw kan betekenen.
Precies dezelfde betekenisontwikkeling
heeft het woord kanalje voor: schurken-
troep, dat duidelijk samenhangt met het
Latijnse woord canis: hond. En ook
rekel betekent eigenlijk: huishond.
Naast gladakker vindt men ook glad
janus voor: slimmerik. Janus, ons Jan,
betekent gewoon: vent, kerel. Zo spreekt
men ook van slapjanus en bij de cava
lerie schijnt ook ritjanus te bestaan
voor: ritmeester.
Volgens gegevens van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek werden in October
5811 woningen voltooid. Hierin zijn be
grepen 179 duplexwoningen, zodat in die
maand door nieuwbouw voor 5990 gezin
nen nieuwe woonruimte beschikbaar is
gekomen.
In de eerste 10 maanden van 1952 wer
den 44.786 woningen voltooid, waarvan
1593 als duplexwoning werden gebouwd,
zodat in die periode voor 46.379 gezinnen
woonruimte beschikbaar kwam.
De in October voltoonde woningen zijn
als volgt over de provinciën en de drie
grote steden verdeeld (tussen haakjes de
cijfers van October 1951): Groningen: 125
(216); Friesland: 308 (179); Drente: 93
(130); Overijssel: 698 (349); Gelderland:
686 (716); Utrecht: 275 (246); Noordhol
land (behalve Amsterdam): 533 (523);
Zuidholland (behalve Den Haag en Rot
terdam): 763 (769); Zeeland: 115 (136);
Noord-Brabant: 858 (707); Limburg: 601
(431); Amsterdam: 119 (155); Den Haag:
183 (337); Rotterdam 411 (383); Noord-
Oostpolder: 33 (5); Nederland: 5811
(5282).
De herfststoxmen hebben danig huisge
houden in de duinen van het eiland
Texel en bij die worsteling tussen wa
ter en duin kwam het strand in de ver
drukking het moest veel zand aan de gol
ven prijs geven.
Door deze afschuring is een paar hon
derd meter Zuidwaarts van De Slufter een
wrak aan de oppervlakte gekomen van de
Engelse driemastschoener „Revolving
Light", die aldaar op 18 December 1902
verging. De 17 opvarenden konden toen
door een sleepboot worden gered.
Het drama op de Potemkin
Naar wij vernemen hebben de slagers
knecht J. S., de vrouw en de zoon van de
verslagen Haarlemse scheepsbouwer J. C.
M. D., die gisteren door de Haarlemse
rechtbank tot respectievelijk twaalf jaar
en zes maanden (zowel voor de vrouw als
voor de zoon) werden veroordeeld, hoger
beroep aangetekend tegen dit vonnis.
VRIJDAG 5 DECEMBER
Rembrandt: „Perrucha", 18 j., 7 uur. Palace:
„Dallas", 14 j., 7 uur. Lido: „Rio Grande",
14 j., 7 uur. City: „Omar de woestijnhavik",
14 jaar, 7 uur. Spaarne: „Treinroof in Mis
souri", 14 j., 7 uur.
ZATERDAG 6 DECEMBER
Stadsschouwburg: Ensemble Wim Sonne-
veld „Het meisje met de grote voeten", 8 u.
Lido: „Rio Grande", 14 j„ 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. City: „Omar de woenstijnhavik", 14
j., 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „Trein
roof in Missouri", 14 j., 2.30, 7 en 9.15 uur.
Minerva: „Enrico Caruso", alle leeft., 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „Streets of Laredo", 14
jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Per
rucha", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace:
„Dallas", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor:
„Morgen is te laat", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en
9.15 uur.
Slechts 48 seconden duurt de scène, die gisteravond in de veilingzaal van Mak van
Waay werd opgenomen. Men was er enige uren mee bezig. Lampen met een totale
lichtsterkte van 70.000 Watt verspreidden een enorme hitte. De foto toont „de verkoop
van een Van Gogh"
TONEEL EN CABARET
Zaterdag 6 December, Stadsschouwburg. 8
uur: „Het meisje met de grote voeten"
door het cabaretgezelschap van Wim Son-
neveld, met Emmy Arbous, Conny Stuart,
Diny de Neef, Beppy Nooy, Betty Med-
dings, Albert Mol, Paul Deen, Roy Carr en
de pianist Wim Hartingsvelt.
Zondag 7 December, Stadsschouwburg, 8 uur:
Cabaret Wim Sonneveld, zie Zaterdag.
Maandag 8 December, Stadsschouwburg, 8
uur: Cabaret Wim Sonneveld, zie Zaterdag.
Dinsdag 9 December, Minerva-Theater,
Heemst' de, 8.15 uur: Laatste herhaling
van „De Vrek" van Molière met Jan
Musch als Harpagon, zijn afscheidsrol.
Verdere medewerkenden: Mies Hagens,
Kitty Kluppel, Maarten Kapteyn, Edwin
Thomas, Pedro Beukman en anderen.
MUZIEK.
Zondag 7 December. Teyler's Museum, 3 uur:
Bespeling van het 31-toonsorgel door dr.
Anthon van der Horst, met medewerking
van Roos Boelsma, alt. Op het programma
staan werken van Bach, Frescobaldi en
Schtitz.
Donderdag 11 December, Frans Halsmuseum,
8 uur: Onder auspiciën van het Comité
voor jonge Toonkunstenaars treden in de
Renaissancezaal de tenor Ger de Beer en
de pianist Henk Grubbe op.
DIVERSEN
Dinsdag 9 December, Frans Halsmuseum, 8
uur: In de expositiezaal houdt de heer H.
P. Baard voor leden van „Geloof en We
tenschap" een lezing met lichtbeelden over
Rembrandt.
Woensdag 10 December, Kon. Emmaschool,
Raafstraat, 8 uur: Voor de afdeling Haar
lem Noord van de Volksuniversiteit houdt
de heer H. J. A. Schütz een lezing met film
over „De laatste cowboy".
TENTOONSTELLINGEN
Huls Van Looy: Najaarstentoonstelling van
het genootschap „Kunst Zij Ons Doel" tot
15 December. Werken van C. van Baaren,
H. F. Boot. dr. D. M. Hoogeveen, G. H.
Huijssen, C. Kloes, dr. A. Melchior, C. W.
Mandersloot en mevrouw G. A. Verdenius.
Dagelijks van 1015 uur, des Zondags
van 1417 uur.
Kunsthandel Leffelaar, Grote Markt: Au
bonheur des dames. Expositie van immor
tellen, ceramiek, handweefsels en kunst
naaldwerk. Op werkdagen van 1017 uur,
des Maandags alleen van 1417 uur.
Kunsthandel Leffelaar, Wagenweg: Tot 22
December „De kunst van het edelsmeden".
Jaarlijkse siex-adententoonstelling van het
atelier Martinshof. Openingstijden als
boven.
Kunsthandel Bier, Groot Heiligland 66: Ten
toonstelling van vroeg-Arabische kunst.
Dagelijks (tot 3 Januari) van 1017 uur.
Uit de Opregte Haarlemsche Courant
van 6 December 1852
HAARLEM. Heden is in de ge
regelde dienst van de stoomtreinen op
den Hollandeehen Spo-orweg eenige ver
traging ontstaan, zoo dat die, welke ten
half drie ure te Amsterdam had moeten
aankomen, meer dan een uur later zijn
bestemming heeft bereikt. Aan de brug
over den Rijn heeft eenige herstelling
plaats gehad en deze is, zoo het schijnt,
tengevolge van onachtzaamheid, niet
behoorlijk gesloten geworden, derwijze,
dat het locomotief van den eersten van
Amsterdam afkomenden trein daardoor
hevig geschokt en onklaar is geworden.
Het niet tijdig aankomen van dien trein
heeft het vertrek der overige op de be
haalde uren verhinderd.
