Vorst Jan IV van Keemelstad
op 31 Januari naar Haarlem
H.O.V. met cellist André Navarra
Wereldnieuws
ABDU SIROOP
„Teisterbant" voor
de televisie
PANDA EN DE GEHEIME DOCUMENTEN
Blij jeugdwerk van Schubert
och ió het
zo
.J
WOENSDAG 21 JANUARI 1953
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
2
Heringa Wuthrich
BLIKSEMAFLEIDERS
Machinisten pleegden
diefstallen
De radio geeft Donderdag
Honderd jaar Oosten
Bekende Haarlemse
zaak jubileert
Amateurtoneel
„De vreemde bezoeker
Nederlandse Comedie met
Nederlandse stukken
Verschil van mening
bij rijwielbewaking
Kostganger nam goederen
weg van zijn kostbaas
Bezwaarschrift mr. R.
nog niet behandeld
Nieuwe vloerbedekking in
Tehuis ouden van dagen
Rente
Het zesde Dinsdagavondconcert van de
H.O.V. (onder leiding van Toon Verhey)
was in zijn verloop vrij kort, maar het was
zo zwaar geladen van herscheppende
potentie, dat men het er ruimschoots mee
kon stellen.
Verhey had het programma geopend met
de Zes Adagio's van Willem Pijper, werk
uit de laatste periode van de componist.
Men zou ze als geheel een tegenhanger
kunnen noemen van de pikante Symphoni-
sche Epigrammen uit 1928, maar dan als
opmerkelijk contrast met deze geniaal-
grillige muziek, want in de Zes Adagio's
horen we nu een rustig ingekeerde en be
zonken Pijper, die tegenover het mysterie
van leven en dood de simpele eenvoud van
uitdrukking heeft weten te vinden. Deze
wonderlijke Pijper-muziek maakte in een
doorleefde vertolking van het orkest een
diepe indruk.
En toen kwam de beroemde Franse
cello-virtuoos André Navarra het publiek
bekoren met een even temperamentrijke
als délicate interpretatie van het Cellocon
cert van Haydn. Navarra speelde het Con
cert met de oorspronkelijke begeleiding.
Doorgaans hoort men dit werk in de be
werking van Gevaert-, die de orchestrale
bezetting er van aanmerkelijk uitbreidde
en zulks met veel tact verrichtte. Doch
wanneer men de begeleiding in haar origi
nele vorm (strijkorkest met hobo's en
hoorns) zo bescheiden en verfijnd een ver
rukkelijk mooi gespeelde solopartij hoort
omspelen, als deze avond het geval was,
vraagt men zich af waartoe Gevaerts be
werking dan wel nodig was. Het werd met
dat al een prachtig geheel, waarop het zeer
geïnspireerde spel van André Navarra zich
zeldzaam klankschoon en expressief af
tekende. Hij speelde cadenzen van Casals
en Grützmacher.
De Franse meestercellist, die hier ook
vier jaar geleden concerteerde, namelijk
op een recital van Toonkunst, zal zich niet
beklagen over de reactie van het Haar
lemse publiek, want men toonde zich op
getogen na deze gracieuze en bezielde ver
klanking.
Na de pauze verraste Verhey ons met de
Derde Symphonie van Schubert (D grote
terts), een werk dat voor ons, evenals
waarschijnlijk voor ieder van de aanwezi
gen, totaal nieuw was. Het bleek muziek
als een blije, frisse lentemorgen, muziek
zonder diepgaande problemen en die alleen
maar mooi, vriendelijk en bevattelijk is.
Zij speculeert op fraaie passages van kla
rinet, fluit en hobo, loopt wel eens even in
het voetspoor van Haydn en van de succes-
meesters van de dag (Schubert was pas
achttien toen hij het werk in 1815 schreef)
ADVERTENTIE
doch toonde in de finale ook reeds zijn
eigen grote persoonlijkheid. Dit slotdeel
doet zelfs heel sterk denken aan zijn laat
ste symphonie, de grote in C grote terts.
De uitvoering was van buitengewoon
gehalte. Verhey heeft zich dubbel ver
dienstelijk gemaakt door deze jeugdige
Schubert voor ons te ontdekken en bezield
te laten getuigen van haar gracieuze
schoonheid. JOS. DE KLERK
ADVERTENTIE
Haarlem
Provinciale Staten van Utrecht hebben
aan de Vereniging tot Behoud van Natuur
monumenten in Nederland voor onbepaalde
tijd een renteloos voorschot van f200.000
verleend ten behoeve van de aankoop voor
400.000 gulden van de Kaapse Bossen te
Doorn. De gemeente Doorn verleende reeds
een voorschot van f 100.000.
Ge hebt kou gevat, ge hoest
en een scheurende pijn van
ÓCX
het vele hoesten beklemt
Uw borst. Reinig Uw
luchtwegen van het
gevaarlijke slijm met
AKKERS
's werelds beste hoestsiroop
Drie machinisten van de Nederlandse
Spoorwegen, de 50-jarige P. J., de 30-
jarige H. P. M. en de 36-jarige G. K., allen
uit Utrecht, hebben voor de Utrechtse
rechtbank terechtgestaan wegens diefstal
en heling. J en M. bekenden dat zij van
Juni tot November uit goederenwagons
mantelpakken, kinderkleren, flessen sla
olie, sigaren en sigaretten hadden weg
genomen.
De zaak tegen P. J. werd terugverwezen
naar de rechter-commissaris voor het doen
uitbrengen van een psychiatrisch rapport.
Tegen H. P. M. werd een jaar gevangenis
straf geëist waarvan vier maanden voor
waardelijk. G. K., die wegens heling van
sigaren en sigaretten terechtstond hoorde
zes maanden, waarvan drie voorwaarde
lijk, tegen zich eisen.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.50 Dagopening.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Morgenwijding.
9.15 Gewijde muziek. 9.25 Voor de huisvrouw.
9.35 Platen. 10.35 Ik weet, ik weet, wat u
niet weet. 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Ka
merorkest. 11.50 De vrouw in gezin, maat
schappij en staat, causerie. 12.00 Roemeense,
Russische en Hongaarse melodieën. 12.25
In 't spionnetje. 12.30 Land- en tuinbouw-
mededelingen. 12.33 Hammondorgelspel.
(12.35—12.40 Rallye van Monte Carlo). 12.50
Uit het Bedrijfsleven, causerie. 13.00 Nieuws.
13.15 Mededelingen of platen. 13.20 Lichte
muziek. 13.50 Platen. 14.00 Londen en Parijs,
hoorspel. 14.40 Pianorecital. 15.00 Voor de
zieken 16.00 Platen. 16.15 Van Pepita's en
Mantilla's. 16.30 Platen. 16.45 Voor de jeugd.
17.30 Militaire causerie. 17.40 Platen 17.45
Regeringsuitz.: De Javase Bank Bank
Indonesia. 18.00 Nieuws. 18.15 Sportproble-
men. 18.25 Musette-Orkest. 18.50 Gesproken
brief uit Londen. 18.55 Discogram. 19.40
Rondetafelparlement. 20.00 Nieuws. 20.05
Radio Philharmonisch Orkest en solisten.
21.10 Mededelingen. 21.15 De verdwijning van
Arthur Blande, hoorspel. 22.30 Dansmuziek.
23.00 Nieuws. 23.15 Sportactualiteiten. 23.30
—24.00 Platen.
HILVERSUM H, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Ochtendgym
nastiek. 7.30 Platen. 7.45 Gebed. 8.00 Nieuws.
8.15 Platen. 9.00 Voor de vrouw. 9.40 School
radio. 10.00 Platen. 10.30 Morgendienst. 11.00
Voor de zieken. 11.45 Platen. 11.50 Als de
Ziele luistert, causerie. 12.00 Angelus. 12.03
Concert. (12.3012.33 Land- en tuinbouw-
mededelingen). 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws.. 13.20 Platen. 14.00 Marinierskapel.
14.45 Voor de vrouw. 15.15 Platen. 15.30 Radio
Philharmonisch Sextet. 16.00 Bijbellezing.
16.30 Viool en piano. 16.55 Platen. 17.00 Titus,
de zoon van Rembrandt, hoorspel voor de
jeugd. 17.30 Pianoduo. 17.50 Platen. 18.05
Vocaal Dubbel kwartet. 18.35 Op de Stelling.
18.45 Platen. 19.00 Nieuws. 19.10 Levensvra
gen van allerlei aard. 19.30 Platen. 20.00
Radiokrant. 20.20 Gevarieerd programma.
21.45 Interviews. 22.15 Platen. 22.45 Avond
overdenking. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00
Platen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 12.55 Citherspel. 13.00 Nieuws. 13.15
Lichte muziek. 13.45 Platen. 14.00 Engelse
les. 14.15 Platen. 14.30 Franse lés. 14.45 Pla
ten. 15.00 Orkestconcert. 15.50 Platen. 17.00
Nieuws. 17.10 Platen. 17.15 Voor de kinde
ren. 18.15 Vrouwenkoor. 20.00 Verzoekpro
gramma. 21.00 Voor de vrouw. 21.45 Verzoek
programma. 22.00 Nieuws. 22.15 Kamermu
ziek. 22.5523.00 Nieuws.
De Finse huisvrouwen, en in het bijzonder de inwoonsters van' Helsinki, kunnen
voortaan ervaring bij het brandblussen op doen. Er is voor haar een cursus georgani
seerd, waarmee men haar hier bezig ziet.
Op 31 Januari is het honderd jaar ge
leden dat de zaak werd opgericht die de
Haarlemmers en zij niet alleen ken
nen als de N.V. Wed. Oosten en Zoons
complete woninginrichting.
Dit heugelijke feit zal onder meer wor
den herdacht met een grote tentoonstelling
van moderne meubelen.
De geschiedenis van „Oosten", zoals de
zaak altijd wordt genoemd, is die van een
aantal hard werkende mensen, die zich
vaak veel persoonlijke vrijheid en comfort
hebben ontzegd, omdat zij gedreven wer
den door de gedachte hun bedrijf vooruit
te brengen.
Dat was al het geval met de eerste Oos
ten, Barend, die in 1853 voor driehonderd
vijftig gulden het perceel Anegang 24
kocht om er zijn winkel in matten, kleden,
gordijnstoffen en verdere artikelen voor de
stoffering te vestigen.
Door droeve oorzaken waren het al spoe
dig drie mensen die de zaak moesten voor
uit brengen en oude schulden zien af te
lossen: behalve Barend waren ook zijn
moeder en een schoonzuster in de winkel
werkzaam. En dan was er de toen nog
kleine Cathrina Oosten, nichtje van Barend,
die eens de leiding van het inmiddels groot
geworden bedrijf op zich zou nemen en met
vaste hand zou besturen.
Voordat het zover was, heeft Anegang 24
heel wat veranderingen ondergaan: de eer
ste uitbreiding in 1875, de jaren dat het
Haarlemse zakenleven profiteerde van de
drooglegging van het Haarlemmermeer,ver
volgens de aankoop van Frankestraat 7,
later weer van de nummers 3 en 5, welke
huizen in 1905 na een grootscheepse ver
bouwing tot een complex werden verenigd.
Intussen was de firma Oosten met haar
tijd meegegaan en was de voorraad, de
sortering en het aantal goederen dat ver
kocht werd, steeds meer uitgebreid.
In 1920 treedt dan de zoon van het echt
paar Beekman-Oosten, de heer W. Beek
man Jr. (later W. Oosten Beekman) als
mededirecteur op naast zijn moeder, me
vrouw Cathrina Beekman-Oosten. Een za
kenvrouw, die van het tijdstip dat zij van
haar oom Barend de leiding van de ver
koop overnam tot haar afscheid in 1941,
zich heeft onderscheiden door grote kwa
liteiten. Zij was een figuur die vele Haar
lemmers zich zullen blijven herinneren als
degene die de huidige onderneming heeft
groot gemaakt.
Allengs heeft het bedrijf zich ook in die
zin uitgebreid, dat steeds meer de meubi
lering bij de verkoop van de stoffering
werd betrokken. Dit noopte wederom tot
uitbreiding. Nadat aanvankelijk in de zaak
aan de Anegang daartoe enige pogingen
5»
De Heemsteedse toneelvereniging „Ber
kenrode," die met de opvoering van
„Meisjeslyceum" zo'n uitnemend entrée had
gemaakt in het nieuwe seizoen, heeft Dins
dagavond in het Minerva-theater te Heem
stede moeten ondervinden, dat er ook door
nen en distels liggen op het pad van de
amateurtoneelspeler. Doorgaans verschui
len zij zich achter de verleidelijke verschij
ning van het stuk, dat boven de macht ligt.
In dit geval Alberto Casella's „De vreemde
bezoeker". Men kent het stuk? De dood
komt er in tot de ontdekking, dat hij wel
eens vacantie zou kunnen nemen. Drie
dagen trekt hij er voor uit. De dagen brengt
hij door ten huize van hertog Lambert de
Catolica. De hertog weet wie zijn sinistere
bezoeker is, de overige huisgenoten en
gasten niet. Maar allen worden zij door de
indrukwekkende gast geboeid. Hij heeft
zijn schrikwekkende gedaante afgelegd.
Als de manhafte prins Siaki de Vitalba
Alexandri verschijnt hij, neemt ieder voor
zich in en wekt toch angst om het mysterie
dat men in zijn ogen leest. Dat mysterie
proberen allen te doorgronden. Slechts één
gelukt het, een jone, dromerig, lief meisje
Grazia. Wanneer de drie dagen verstreken
zijn verdwijnt de prins om plaats te maken
voor de dood. Hij heeft het leven gezien en
begrepen. Hij heeft gezien hoe roekeloos
wij er mee omspringen, hoe dom, hoe
zonder nut. Hij kent de liefde en haar
kracht. Hij weet nu, dat de liefde de dood
niet vreest. Grazia kende geen angst voor
hem
Alberto Casella heeft met dit spel een
wonderlijke intrigue opgebouwd, die alle
eigenschappen bezit om ons te boeien zo
lang maar het mysterie onder alles voel
baar blijft en geheel het stuk lang de scha
duw van de dood oprijst achter de fasci
nerende verschijning van de prins. Van deze
twee voorwaarden werd er één vervuld. Gé
Kromhout speelde de prins namelijk voor
treffelijk, een man van de wereld, ironisch,
soms droefgeestig, nooit luchthartig, fel en
hunkerend in zijn liefde voor het leven
met altijd de suggestie van het geheim dat
zijn ware wezen is. Slechts als de Dood
vond ik hem wel eens te ver gaan, te drei
gend en daardoor te berekend op uiterlijk
effect. Ook Joke Roozen was precies dat
bijna aetherische wezentje, dat de rol van
Grazia aan haar voorschrijft. De overige
spelers stonden daartegenover te veel met
beide benen op de grond. Zij verstonden
de sfeer van het mysterie, dat van de aan
vang af rond hen waart. Het kreeg geen
vat op hen. Zij bleven naar een realiteit toe
spelen, die er belist niet zó nadrukkelijk
mocht zijn. Daarbij komt, dat zij zich zeer
onwennig bewogen in het aristocratisch
milieu, dat de schrijver als plaats van han
deling koos. Vooral de mannelijke rollen
Gé Kromhout en Jos. Striekwold uit
waren gedaan, pogingen die evenwel on- gezonderd waren zeer zwak bezet.
voldoende bleken, werd in 1931 het com
plex Barteljorisstraat 13-17 aangekocht. Na
een grondige verbouwing werden winkel en
werkplaatsen daarheen overgebracht.
Uit dit korte relaas blijkt wel dat het de
N.V. Oosten goed gegaan is. Grondslag
daartoe was ongetwijfeld dat degenen die
haar leidden, evenals de o\rerige medewer
kers, steeds als devies hebben gehad: eer
lijkheid en degelijkheid. En daarom zullen
velen op 31 Januari gaarne van hun be
langstelling voor dit zeldzame zaken jubi
leum doen blijken.
En al kan men van de luchthartige baron
Cesarea, die Jan Bosman tot leven wekte,
geen misprijzende woorden zeggen, zijn
jeugdige verschijning was in tegenspraak
tot de woorden, die hij zelf over zijn jaren
bezigt, zodat ook hier de onwaarschijnlijk
heid het veld niet kon ruimen. De dames
brachten het er vrij gelukkig, maar niet erg
overtuigend af.
Nee, geen fanfares ditmaal voor „Ber
kenrode". Regisseur Holtslag heeft met „De
vreemde bezoeker" naar mijn smaak te
hoog gegrepen. Of is de voorbereiding erg
kort geweest? P. W. FRANSE
De Nederlandse Comedie geeft Zaterdag
avond in de Haarlemse Schouwburg de
Nederlandse première van „School voor
vrouwen" van Molière in een nieuwe ver
taling van Bert Voeten, door Johan de
Meester geregisseerd, met Kitty Janssen en
Henk Rigters in de hoofdrollen. Begin Fe
bruari worden, eveneens te Haarlem, op
één avond twee Nederlandse stukken ten
doop gehouden, namelijk „De bezoeker"
van Ed. Hoornik en „Odysseus weent" van
Jeanne van Schaik-Willing, met als voor
naamste medewerkenden Ank van der
Moer, Han Bentz van den Berg, Ton Lutz,
Greet Groot en Allard van der Scheer.
Zoals wij reeds hebben bericht zal dit
gezelschap, daartoe uitgenodigd door de
stichting Amsterdams Toneelgezelschap, ter
bespeling met ingang van 1 September 1953
van de hoofdstedelijke Stadsschouwburg
worden voorgedragen. Indien de Amster
damse gemeenteraad tot deze voorgestelde
benoeming overgaat, zal de Nederlandse
Comedie naar alle waarschijnlijkheid on
der haar eigen naam blijven spelen.
Het Haarlemse publiek behoeft niet be
vreesd te zijn, dat door de gewijzigde sub
sidieregeling een vermindering van het
répertoire te verwachten valt, integendeel.
Daar komt bij dat de Nederlandse Come
die, ook indien verkozen tot vaste bespeel-
ster van de Amsterdamse Stadsschouwburg,
zoveel mogelijk naar Haarlem zal komen,
waar men in de loop der jaren een groot
en toegewijd publiek heeft gekregen. Het
is wel aan te nemen dat de Nederlandse
Comedie zodanig wordt uitgebreid dat men
per avond zeker twee voorstellingen in
verschillende plaatsen kan geven.
Minder rooskleurig ziet de toekomst er
voor de toneelgroep Comoedia uit. Men
kon ons nog geen antwoord geven op de
vraag of het bestaan zonder subsidies kan
worden voortgezet. Maar misschien en
laten wij dat hopen, want de hardwerken
de troep verdient het komt er nog hulp
opdagen.
Naar wü vernemen zal de N.C.R.V. op
20 Februari een televisie-programma uit
zenden onder de titel „Een avond naar de
kelder, een bezoek aan de Haarlemse kun
stenaars-sociëteit „Teisterbant".
Vijftien leden van de sociëteit zullen
aan het programma, dat drie kwartier zal
duren, medewerken.
De uitzending heeft plaats van de stu
dio in Bussum uit; de avond tevoren
wordt in de sociëteit een repetitie ge
houden.
De rijwielbewaker van het Gewestelijk
Arbeidsbureau aan de Kleine Houtweg
heeft bij de politie aangifte gedaan, dat hij
mishandeld is door een vierentwintig
jarige electricien. Deze zette zijn fiets
tegen een hek, dat toegang geeft tot het
gebouw. De rijwielbewaker verwijderde
de fiets, waarna de electricien het rijwiel
weer terugzette. Vervolgens gaf hij met
zijn linkervuist de bewaker een klap in
het gezicht, waardoor deze een bloedende
wonde boven het linker oog opliep.
De Amsterdamse recherche heeft de
achtentwintigjarige kok S. S., zonder vaste
woon- of verblijfplaats, aangehouden,
verdacht van diefstal van een fiets. De
man werd door de Haarlemse politie ge
zocht, omdat hij verdacht werd van dief
stal van een wollen deken, een heren-
costuum, een portemonnaie, inhoudende
f 34, en een manteltje. De deken had hij
van het bed gehaald, waarop hij sliep,
toen hij in Haarlem in de kost was en de
andere goederen heeft hij uit de woning
van zijn kostbaas weggenomen. De kok is
van Amsterdam naar Haarlem overge
bracht.
Een onjuist bericht
Het „Algemeen Dagblad" bevatte van
morgen het bericht dat het bezwaarschrift
van mr. F. P. Th. R. te Bloemendaal tegen
de door de Officier van Justitie te Am
sterdam tegen hem uitgebrachte dagvaar
ding door de Amsterdamse rechtbank zou
zijn behandeld en afgewezen.
Wij vernemen dat dit bericht ten enen
male onjuist is. Het bezwaarschrift zal pas
op 7 Februari in raadkamer worden be
handeld.
B. en W. van Haarlem stellen de ge
meenteraad voor voor het aanbrengen van
een vloerbedekking van kurklinoleum in
een gedeelte van het Haarlems Tehuis voor
Ouden van Dagen aan de Schotersingel een
bedrag van 2.595 ter beschikking te stel
len. De betegelde vloer is zo glad, dat men
daarop gemakkelijk uitglijdt. Gelukkig
hebben zich nog geen ernstige ongelukken
voorgedaan, doch het is niet verantwoor
delijk de toestand langer te laten voort
duren.
„De Keemeleers", de Mestreechse vasten-
aovondsvereiniging die, zoals wij reeds
meldden, op 31 Januari de carnavalsvie
ring van de Haarlemse Limburgse kring
komt opluisteren, hebben hun vorst ge
kozen: het is Jan IV" van wol tot textilia-
nus", welke titel in het bijzonder slaat op
de nering die Jan IV in rustiger dagen dan
de carnavalsweken pleegt te doen als de
heer J. van Oijen-Verjans.
Die verkiezing is bij „De Keemeleers"
een niet geringe plechtigheid. Zij geschiedt
door de „Iereraod der elf gekste Keeme
leers" met grootvorst Charel de Sympa
thieke onder leiding van de Opper-Keeme-
leer.
Want alles gaat bij „De Keemeleers"
streng protocolair toe. De Iereraod is ge
kleed in rok met zwarte zijden mantels
met witte voering, het geheel met een
zwierige carnavalssteek bekroond. Boven
dien dragen zij vele decoraties die altijd
betrekking hebben op de folklore van
Keemelstad, zoals Maastricht in deze dagen
wordt genoemd.
De vorst van Keemelstad voert een grote
staat, wordt omsprongen door een hofnar
en een eigen kapel speelt vrolijke wijsjes
uit „Mestreech".
Een van de industriëlen van de Lim
burgse hoofdstad is erevoorzitter en laat
zijn fabriekspersoneel telkenjare in de stoet
meetrekken. Van die optocht is het be
kende kanon van suikerwerk „De losse
floddermadame van Keemelstad" dat
verleden jaar bij het bezoek der Keeme
leers aan Amsterdam ook te zien was
maar een onderdeel.
De Keemeleers hebben hun eigen liedjes,
hun eigen joviale manier van optreden,
houden de folklore hoog en de chariteit in
ere.
Vandaar dan ook dat deze vastenavond
vereniging in Maastricht zeer populair is,
ook al is haar eigenlijke werkterrein het
Oostelijk deel der stad met als centrum
het Wittevrouwenveld. Zij werkt onder
supervisie van de „Tempeleers", de orga
nisatie voor groot-Maastricht.
Jan IV wordt op 25 Januari tijdens de
derde carnavalszitting gekroond en daar
na duurt het nog maar zes dagen of ook
in Haarlem zal het schone refrein klinken:
„Ik heb mijn hart aan Keemelstad
verloren,
met carnaval is 't nergens zo goed
en oud en jong dat wordt dan als herboren
dan spreekt het echte Keemelbloed".
Wij vernamen nog, dat de Wereldomroep
van de feestelijkheden in Haarlem opnamen
zal maken.
Vorst Jan IV
„van wol tot textïlianus"
De N.V. C. Jamin zal haar bedrijf van
Rotterdam naar Oisterhout verplaatsen. De
gemeente Oisterhout heeft een terrein van
35 hectare aan de N.V. verkocht. De nieuwe
fabriek zal vóór 1955 in bedrijf zijn.
Verlaging. De West-Duitse minister van
Financiën, Schaffer heeft bekend ge
maakt, dat de bondsregering besloten
heeft met ingang van 1 April de loon
belasting en de inkomstenbelasting met
15 te verlagen. Deze belastingverla
ging betekent, dat de schatkist der
bondsregering jaarlijks ongeveer 1,2
milliard mark minder zal ontvangen.
De regering verwacht echter, dat deze
daling zal worden gecompenseerd door
de hogere belastingontvangsten, die het
gevolg zijn van de stijging der produc
tie en de toeneming der werkgelegen
heid in West-Duitslaind.
Beetgenomen. De West-Duitse minister
van Economische Zaken, prof. Erhard,
heeft toegegeven, dat hij door de
pseudo-geleerde Meincke, die beweerde
op synthetische wijze diamanten te
kunnen maken, was beetgenomen. In
een schriftelijk antwoord op éen in het
parlement gestelde vraag zei Erhard,
dat hij Meincke had toegestaan een
klein gebouw, dat aan zijn ministerie
is verbonden, te betrekken om zijn
proeven te doen. De minister zei, dat
Meincke en zijn medewerker hem
hadden medegedeeld, dat zij reeds een
diamant op door hen uitgevonden syn
thetische wijze hadden gemaakt. De
minister verklaarde, dat hij destijds
grote waarde aan deze proeven had
toegekend, omdat succes zeer grote
economische mogelijkheden met zich
meegebracht zou hebben.
Diefstal. In een hoofdartikel in het te Kief
verschijnende blad „Prawda Ukraine"
is melding gemaakt van een aantal
„dievenbenden", dat in de Oekraine is
gepakt en bestraft. Te Kief werden
drie bendeleden ter dood veroordeeld
wegens ontwrichting van de handel in
verbruiksgoederen in de stad. Ook in
Odessa, Charkof, Vorosjilowgrad en
Sjernowits zijn benden gestraft, die ver
antwoordelijk waren voor diefstal in de
handel en de staat voor millioenen roe
bels schade berokkenden.
Straf. Volgens radio-Sofia is de hoofdbe-
klaagde van een groep van tien perso
nen, die beschuldigd zijn van samen
zwering ter omverwerping van de
Bulgaarse regering, Dinsdag ter dood
veroordeeld. De betrokkene, Todor
Christof, werd een voormalig lid van
het Bulgaarse Tsaristische leger ge
noemd. De negen andere beklaagden
werden veroordeeld tot gevangenis
straffen van achttien maanden tot
twintig jaar.
Zorgwekkend. De toestand van Marius
Renard, wie 26 dagen geleden een nier
van zijn moeder is ingezet nadat de
enige nier waarmede hij geboren was
door een val was beschadigd, blijft zorg
wekkend, ook na het hernieuwde in
grijpen der chirurgen. Heel Frankrijk
leeft mee met de jonge timmermans
knecht uit Bethencourt, wiens herstel
aanvankelijk, dank zij de spontane of
fervaardigheid van zijn moeder, in het
vooruitzicht scheen te liggen.
Critiek. Het officiële Chinees-communis
tische persbureau „Nieuw-China" meldt
dat het „Volksdagblad", dat de mening
der regering te Peking weergeeft,
schrijft dat zelfs „vooraanstaande
beambten" een „onverantwoordelijke
houding" jegens critiek van het volk
aannemen. Het „Volksdagblad" nodigt
zijn lezers uit brieven te schrijven,
waarin tekortkomingen, fouten en af
wijkingen van de communistische par
tijlijn aan de kaak worden gesteld.
Eis. In het proces te Metz, waar de com
mandant en enige bewakers van het
Duitse concentratiekamp Schirmeck
(nabij Metz) terecht staan op beschul
diging van moord op 78 gevangenen
en 150 leden van de Franse verzets
beweging, heeft de openbare aanklager
tegen vier beklaagden de doodstraf ge-
eist. De betrokkenen zijn de comman
dant van het kamp, kolonel Karl Buck,
en de bewakers Walter Müller, Kurt
Giesslin en Karl Nussberger. De brutale
houding van Buck gedurende het pro
ces bracht de rechters vele malen tot
woede.
Eervol. Generaal Alfred Grünther, staf
chef van het geallieerde hoofdkwartier
in Europa, heeft in een toespraak ge
zegd, dat de Atlantische mogendheden,
niet sterk genoeg zijn om een aanval te
voorkomen, maar op eervolle wijze te
genstand zouden kunnen bieden.
Hoop. Mevrouw Eleanor Roosevelt heeft
Dinsdag te St. Paul in Minnesota ver
klaard, dat er grote hoop bestaat, dat
de doodstraf van Julius en Ethel Ro
senberg in levenslange gevangenisstraf
zal worden gewijzigd. Zij meende, dat
de doodstraf (wegens atoomspionnage)
wellicht „alleen op humanitaire gron
den" zal worden gewijzigd. Nog nooit
is in de Verenigde Staten in vredestijd
iemand wegens verraad terechtgesteld,
zo voegde zij hieraan toe.
7. „Van nu af aan", zei Pat O'Nozel, „ben
je dus mijn assistent en leerling. Luister
nu goed: om een meester-detective te wor
den zoals ik moet je een goed oog
voor kleinighedens hebben. Je moet dade
lijk kunnen zien, of een individu zijn veters
vastknoopt omdat zijn schoenens loszitten
of dat hij het doet om achtervolgers te be
spieden. Veters en lucifersdoosjes zijn be
langrijk in ons beroep, maar nog belang
rijker zijn sigarettenpeukjes, harens en
stofjes. Let dus op kleinigheden, leer dus
van weinig veel te weten en ga voort mei
hoe langer hoe meer te weten van hoe
langer hoe minder tot je mijn hoogte be
reikt en practisch alles weet van practisch
niets. Is dat duidelijk?" „Niet helemaal
antwoordde Panda benepen, „ikMaar
hij werd onderbroken door een driftige uit
roep van Pat. „Chauffeur!", riep deze, „je
luistert toch, hoop ik, onze geheime ge-
sprekkens niet af?!" „Ik luister nooit mijn
passagiers af!", antwoordde de chauffeur
verontwaardigd. En geprikkeld trapte hij
op het gaspedaal.
DE overheden waren in de middeleeu
wen niet minder scherpzinnig in het
vinden van wegen om het geld der burgers
naar de schatkisten te dirigeren, dan tegen
woordig. Vermogensbelasting, accijnzen,
hoofdelijke omslagen, invoerrechten, om
zetbelastingen, leges, gedwongen leningen,
muntontw aar ding, het waren evenzovele
plagen in die dagen voor de poorters en
landlieden, ook al kende men
de moderne benamingen nog
niet. Maar het venijn zit nu
eenmaal niet in het woord,
maar in de daad, en die was
destijds van dezelfde soort als
tegenwoordig.
Een zeer gebruikelijk middel
om aan geld te komen was het
uitgeven van rentebrieven, een vinding die
haar oorsprong vond in de 12de eeuw, toen
vrome leken hun vermogen aan de kerk
schonken onder beding van levenslange
rente. Tegenwoordig zouden we dat een
lijfrente noemen.
Dit idee viel buitengewoon in de smaak
bij de stedelijke besturen die na de 13de
eeuw steeds meer hun toevlucht tot dit
middel namen. De oorspronkelijke ideeële
overweging was hierbij volkomen zoek,
wijl de zaak meer en meer een koop was
geworden: men schonk een kapitaal aan
de stad en verkreeg daarvoor tot zijn dood
een jaarlijkse rente, of tot de dood van
echtgenote of kinderen, al naar de trans
actie luidde. Het stadsbestuur bewoog zich
dus op het terrein der levensverzekerin
gen, zonder daarvoor de nodige kennis en
ervaring te bezitten.
Aangelokt door de overweging dat men
ogenblikkelijk een som gelds in handen
kreeg en dat door een vroege dood van de
rentetrekker er nog een vourdeeivje ie oe-
halen viel waarbij de kans van een
langdurig leven van de rentetrekker ge
makshalve maar buiten beschouwing werd
gelaten wierf de stad de cliënten van
een dergelijke lijfrente niet alleen onder de
eigen burgers, doch er werden ook agen
ten en acquisiteurs uitgezon
den die tegen provisie, bij
voorbeeld in Vlaanderen en
Brabant lijfrenten moesten
plaatsen. In de 15de eeuw
worden burgers van Brugge,
Gent, Brussel, Mechelen, enz.
geteld onder de cliënten van
onze steden. Door de .con
currentie en de steeds verlokkender aan
biedingen van de in geldnood verkerende
steden, overschreed 't rentebedrag veelal de
gebruikelijke 10 en bereikte soms 20%.
Door de snelle groei van de verzekerings
portefeuille, het ontbreken van gereser
veerd kapitaal en de verhoging van het
rentegamma (om maar eens moderne ter
men te gebruiken) moest uit de inkomsten
van de stad jaarlijks een steeds hoger be
drag aan de rentetrekkers worden uitge
keerd en de hierdoor ontstane gaten tracht
te men weer door het aantrekken van
nieuw lijfrentekapitaal te stoppen, hetgeen
uiteraard weer zwaardere verplichtingen
met zich bracht voor de volgende jaren.
(In trouwe: zijn dit geen bekende symp
tomen?).
De gevolgen van deze geldpolitiek ble
ven niet uit, maar daarover morgen.
(Nadruk verboden) H. PéTILLON.
