Uitgaan in Haarlem
Luxueuze Europese stadswijken naast
ontstellende armoede in het „Casbah"
Verboden spel" filmdie vertedert
R ITS A"oe speciaalzaak
Een Eeuw geleden
Agenda voor
Haarlem
Humor tegen diepte van de ernst
Kennismaking met Marokko
STOFZUIGERHUIS
OOK ALLE REPARATIES
Australische ambassadeur
in Nederland terug
Blinde jurist directeur
van blindeninrichting
in onze zaak
5°/o korting
De grote bus
De dood in het leven
van kinderen
levert U STOFZUIGERS ?a2n2a5f p. w
Gr. Houtstraat 132 - Tel. 16693
HAARLEM
Wij publiceren vandaag een impressie
van de Haarlemse schilder Poppe
Damave van een bezoek aan Noord-
Af rika, in het bijzonder Casablanca, de
schilderachtige Marokkaanse stad, waar
de tegenstellingen in scherpe contrasten
het uiterlijke leven zowel als de maat
schappelijke structuur beheersen.
materiaal. Waterleiding is er een onge
kende luxe en dus moeten de vrouwen
soms kilometers lopen om de watervoor
raad van hun gezinnen aan te vullen
euvel, dat overigens niet tot de dorpjes
beperkt blijft, want zelfs in een stad als
Port Lyautey was geen waterleiding voor
de inheemsen.
Veel van de narigheid spruit voort uit de
gebrekkige gezondheidszorg. 80 procent van
de bevolking, zo liet ik mij vertellen, lijdt
aan venerische ziekten. Vandaar dus de
talloze lammen, blinden en misvormden
die men hier aantreft; er lijkt nauwelijks
kruid voor gewassen te zijn bij zulke aan
tallen ongelukkigen. Ook de sociale zorg
laat veel te wensen over: ik heb er sche
pen zien laden door Arabieren, die zware
manden met ijzererts tegen hoge scheeps-
ladders opsjouwden en door de toezicht
houdende Fransman als honden werden
opgejaagd. Ik zag tussen deze kaaiwerkers
Arabieren met diepe kloven in hun be
stofte hielen, waar het bloed uitparelde,
maar die desondanks doorwerkten om hun
schamele dagloon niet in gevaar te
brengen. Toen ik hierover met een Frans
man sprak, zei deze dat de Arabieren dit
alles gewend zijn, dat zij ijzersterk zijn en
dat ze beslist zo weinig mogelijk moeten
verdienen, omdat ze anders lastig wor
den.
„Niet beter dan honden
Gesprekken met andere Fransen heb
ben mij de overtuiging gegeven, dat dit
ongeveer het algemene standpunt ten op-
zihte van de Arabieren is; men acht hen
niet beter dan honden en houdt hen op
een zo groot mogelijke afstand.
Het contact met de Westerse beschaving
is voor deze mensen dus geen onverdeelde
zegen geweest en waarschijnlijk hebben
hun voorvaderen het voordien in elk op
zicht beter gehad. Daarvan getuigen nog
de prachtige moskeeën en paleizen, de pit
toreske dorpjes en stadjes die ongerept-
Marokkaans gebleven zijn en waar men
nog leeft in de sfeer van gelukkiger tijden,
toen de sultans en de khalifs met wijsheid
en mildheid dit schone land bestuurden.
POPPE DAMAVE
De Australische ambassadeur, de heer
Alfred Stirling, is na een verblijf van drie
maanden in Australië in ons land terug
gekeerd.
Het werk, dat de Nederlanders verrich
ten bij de bouw van de nieuwe grote haven
in Freemantle had diepe indruk op hem
gemaakt. Hij had metg enoegen gezien hoe
op vele plaatsen Nederlandse immigranten
zich weten in te burgeren. Sommigen be
zetten al belangrijke posten.
Totaal zijn 30.000 Nederlanders sedert
1948 naar Australië vertrokken.
Het nieuws van de overstroming had ook
in Australië diepe indruk gemaakt.
De Australische regering heeft het Na
tionaal Rampenfonds in Nederland een gift
van 50.000 Australische ponden geschon
ken.
VRIJDAG 27 FEBRUARI 195S
in de armen belandt ze op de boerderij. De
wetenschap, dat zij een oorlogswees is blijft
u steeds bij. Des te schrijnender is haar
aanvaarding van het leven, die in feite de
aanvaarding is van de dood. Ze beseft het
niet. Wij beseffen het wel. De waarde van
het leven is gelijk aan de waarde van één
leven. De duizenden doden van de oorlog
vragen om rekenschap in de gestalte van
een kind. Bommen en granaten deden een
aanslag op hun hemel, die zij niet meer
zullen zien, hun aarde, die nooit meer voor
hen bloeit, hun onschuld, die zij nooit meer
in het frêle figuurtje van dit kleine meisje
zullen belichaamd weten.
Ja, dat alles wordt ge u bewust, wanneer
ge het „Verboden spel" aanschouwd. Hoe
veel associaties wekt de titel met verhou
dingen, waarin de onschuld het uitgangs
punt is van ordinaire pikanterie. En hoe
ver hiervan staat deze film, die naar inhoud
en vorm de onderscheidingen waard is, die
haar werden toegekend. De eerste grote
internationale prijs van Venetië in '52, de
grote onafhankelijke prijs van Cannes '52,
de grote „Prix feminin" van 1952, de grote
prijs voor de beste buitenlandse film van
'52 te New York, de eerste
grote prijs van het open
baar referendum te Knok-
keHet Zoute '52. Ze is
een meesterstuk van regie.
Ik zou werkelijk niet kun
nen zeggen, waarin ik haar allemaal ge
slaagd acht.
Regisseur Clement moet met eindeloos
geduld te werk zijn gegaan om de twee
kinderen in zijn film precies dat te laten
doen wat aan de wereld, die hij reeds in
zijn verbeelding had geschapen, de concrete
vorm gaf, die wij het filmbeeld noemen,
een totaal van beelden eigenlijk, die elkaar
opvolgen in een bewogen vloeiende stroom,
gepassioneerd, waar en vertederend. Die
beelden blijven u bij. Ge herinnert u de
uitdrukking op de gezichten van vluchte
lingen en boeren; de schaduwval en het
licht in de boerderij; de beweging der han
den en het trekken van de mondhoeken
van Bertha, wanneer ze vader en moeder
verstard in de dood teneer ziet liggen;
de ogen van Michel, wanneer hij bidt voor
zijn stervende broer en over de tafel, waar
aan hij knielt, een muis loopt; de ver
bazing op het gezicht van moeder Dollé,
wanneer haar zoon gestorven blijkt; het
blijft u allemaal bij. En dat betekent, dat
het indruk op u maakt. Het raakt u, het
doet u wat. Het is menselijk en levensecht,
het laat ruimte voor de werkzaamheid van
uw geest, het doet riiet tevergeefs een be
roep op de mildheid van uw hart. Koi-tom:
de gevoelens, die „Verboden spel" bij u
opwekt zijn de nobelste, welke zij maar kon
appeleren. Dat is een compliment voor de
film zogoed als voor de filmkunst in het
algemeen. De première, die vanavond in
Tuschinsky te Amsterdam wordt gegeven,
zal wel een reeks succesvolle vertoningen
inleiden. P. W. FRANSE
De politie te Delft heeft de 22-jarige
Amsterdammer G. H. aangehouden. Hij had
in Delft verteld, dat hij geëvacueerd was uit
Numansdox-p en al zijn bezittingen had ver
loren. Hij ontving kleding van het Rode
Kruis en kreeg uitkeringen van de gemeente.
Wegens zijn wangedrag werd aan de burge
meester van Numansdorp gevraagd of de
man zou kunnen tex-ugkeren. De burgemees-
ter, verklaarde dat de man geen inwoner
van zijn gemeente was. De politie heeft de
„evacué" opgesloten.
De wijken der armsten: schilderachtig, maar vol menselijk leed
Mr. J. de Boer is benoemd tot directeur
van de Chr. Werkinrichting voor Blinden
te Amsterdam.
In 1920, toen hij zes jaar was, werd hij
blind door een -ongeluk. Het jaar daarop
ging hij naar het Chr. Blindeninstituut
„Bartimeus" te Zeist, waar hij lager on
derwijs ontving en de moderne talen
leerde. In Februai-i 1931 trad hij in dienst
van een houthandel te Utrecht. In 1949 ging
hij, na een voorbereidende studie, rechts
wetenschappen studeren, 's Moi'gens volgde
hij de collegas, 's middags werkte hij bij
de houthandel en 's avonds studeerde hij.
Op 9 October 1952 slaagde hij voor het
doctoraal examen.
ADVERTENTIE
Tijdens de Haarlemse Voorjaars-
beurs voor de Vrouw
als extra attractie
hij elke aankoop
op onze bekende lage
prijzen
(Uitgezonderd vastgestel
de fabrieksprijzen).
Installatie-cliënten
wacht een extra
verrassing.
TONEEL EN CABARET
Zaterdag 28 Februari, Stadsschouwburg, 8
uur: Het toneelspel „De Waaierpatience"
van Henri Troyat wordt onder regie van
Frits van Dijk door het Rotterdams To
neel vertoond. In de hoofdx-ollen: Magda
Janssens, Charlotte Kohier en Ben Aerden.
Zondag 1 Maart, Stadsschouwburg, 8 uur:
Het Rotterdams Toneel met „Het Hemel
bed" van Jan de Hartog. De twee rollen
worden gespeeld door Lily Bouwmeester
en Ko van Dijk.
Maandag 2 Maart, Stadsschouwburg, 8 uur:
„Yerma" van Federico Garcia Lorca (in de
vex-taling van J. W. F. Werumeus Buning)
door de Haagse Comedie onder regie van
Cees Laseur, met Elisabeth Andersen in de
titelrol. Décors en costuums van Noni
Lichtveld.
Maandag 2 Maart, Rembrandt-Theater, 8 uur:
René Sléeswijks Nederlandse Revue ver
toont „Jubeltonen" met Willy Walden en
Piet Muyselaar, Joy Sefton, Aase Rasmus
sen, Herbert Joeks. Bert van Dongen, het
orkest van Bill Stanford en de 12 London
West-End Stariets.
Dinsdag 3 Maart, Rembrandt-Theater, 8 uur:
Revue „Jubeltonen" met Willy Walden en
Piet Muyselaar (zie Maandag). Verdere
herhalingen op Woensdag 4 en Donderdag
5 Maart, eveneens 8 uur.
Woensdag 4 Maart, Stadsschouwburg, 8 uur:
Ter gelegenheid van de Boekenweek op
treden van het kleinkunst-ensemble
Arabesque met het programma „Van
snotneus tot neon" voor de Boekverkopers
vereniging voor Haarlem en omgeving.
Hetty Blok en Cruys Voorbergh, met Cor
Lemaire aan de vleugel, in een reeks
internationale chansons uit vele eeuwen.
Woensdag 4 Maart, Minerva-Theater, Heem
stede, 8.15 uur: Reprise van het blijspel
„Potasch en Perlemoer, in textiel" met
Johan Kaart, Johan Boskamp. Tilly Périn
Bouwmeester, Ingeborg Winckler en vele
anderen.
MUZIEK
Vrijdag 27 Februari, gebouw Domi, Over-
veen, 8 uur: Het Nedei'lands Kamerkoor
onder leiding van Felix dc Nobel zingt
voor Bloemendaals Muzen Forum.
Dinsdag 3 Maart, Stadsschouwburg, 8 uur:
De Compagnia d' Opera Italiana met „Lucia
di Lammermoor" van Donizetti onder mu
zikale leiding van Gino Barsanti. In de
hoofdrollen Magda Piccarolo, Vittorio
Benetti, Alexandro Barollo, Bruno Cioni
en de regisseur Alberto Ciulli. Costuums
van Sax-toria-Fassi uit Milaan.
Donderdag 5 Maart, Frans Halsmuseum, 8
uur: In de Renaissancezaal spelen de
violist Lorenzo Pappolo en de pianist Sas
Bunge werken van Mozart, Debussy, Ho-
negger en Bunge.
Vrijdag 6 Maart, Concertgebouw, 8 uur:
H. O. V.-concert onder leiding van Toon
Verhey, met medewérking van Dick de
Reus, viool. Uitgevoerd worden van Tsjai-
kofsky: het Vioolconcert en de Vijfde
Symphonie.
I DIVERSEN
Vrijdag 27 Februari, Concertgebouw, 8 uur:
Interscholair Jeugdtournooi, muzikale
demonstraties. Optreden van schoolorkes-
ten, koren, solisten en kleine ensembles.
Slotnummers (gezamenlijk te zingen):
..De klokken van Haarlem" en het Wil
helmus.
Vrijdag 27 Februari, gebouw St. Bavo, 8 uur:
Jeugdhex-bergouders geven een voorstel
ling van „De kunstenmaker Pamphalon"
van Nicolai Ljeskof, vertaald door me
vrouw W. A. FickLugten. voor het toneel
bewerkt door Jan Post, die ook de regie
voert.
Zaterdag 28 Februari, Minerva-Theater, 8
uur: Tweede uitvoering van de operette
„Repelsteeltje" door de jeugdafdeling van
Katholiek Gemengd Koor Heemstede onder
leiding van Bob Jansen en Evert Haak.
De opbrengst is voor het Nationaal Ram
penfonds.
Zondag 1 Maart, Dreefzicht, 8 uur: Toneel
avond van de vereniging „De Oosthoek"
met opvoering van een blijspel en bal na
afloop. De baten zijn voor het Rampen
fonds.
Dinsdag 3 Maart, Zomerzorg te Bloemen-
daal, 8 u.: Ter gelegenheid van de Boeken
week spreekt Marijke van Raephorst over
„Van wolfskind tot stewardess" en „Van
boekendag tot litteraire markt".
Woensdag 4 Maart, Concertgebouw, 7.30 uur:
Herhaling van het muzikale progx-amma
van het Interscholair Jeugdtoux-nooi van
Vrijdag 27 Februari.
Woensdag 4 Maart, De Leeuwerik, 8 uur:
Instructieve bijeenkomst van de afdelin
gen Haarlem der Nederlandse Jeugdge-
meenschap en de Beweging van Europese
Federalisten. Er worden drie films ver
toond: De schoenmaker en de hoedenma
ker. Beslissende jaren en Europa kijkt
vooruit. Spreker is as. N. O. Steenbeek.
Donderdag 5 Maart, Minerva-Theater, 8.15
uur: Litteraire avond ter gelegenheid van
de Boekenweek, die geopend zal worden
door de bui-gemeester van Heemstede. De
publicisten Anne H. Mulder, Hella Haasse
en Adriaan van der Veen behandelen eigen
werk.
Donderdag 5 Maart, Brinkmann, 8 uur. Voor
de vereniging Haerlem houdt de heer Joh.
W. B. Beyk een vooi-dracht met lichtbeel
den in kleuren over de Nieuwe St. Bavo,
haar geschiedenis en intérieur.
CURSUSSEN EN LEZINGEN
Vrijdag 27 Februari, Stadsschouwburg, 8 uur:
De dichter-tekenaar H. L. Prenen houdt
een voordracht met lichtbeelden over
„Goya, de laatste der oude, de eerste der
nieuwe schilders" voor leden van de ver
eniging Geloof en Wetenschap.
Vrijdag 27 Februari, Frans Halsmuseum, 8
uur: Tweede lezing door dr. C. van Rij-
singe over „Ontstaan, bloei en verval van
het Nederlandse landschap" (Volksuni
versiteit).
Maandag 2 Maart, Brinkmann, 8 uur: dr.
Hugo Zeylstra spreekt over „De schake
ringen van het menselijk bewustzijn" voor
de afdeling Haarlem van de Studiever
eniging voor Psychical Research.
Maandag 2 Maart, Frans Halsmuseum, 8 uur:
Laatste lezing door dr. M. van Blanken-
stein over „De Russische revolutie". De
opkomst van Stalin (Volksuniversiteit).
Woensdag 4 Maart, Frans Halsmuseum, 8
uur: Lezing uit eigen werk door de schrij
ver Theun de Vries (Volksuniversiteit).
Donderdag 5 Maart, Menirva-Theater, 8.15
uur: De heer H. C. Verkruysen houdt zijn
tweede lezing over het onderwerp „Kunst
reis door Italië". (Met lichtbeelden van ter
plaatse opgenomen foto's). V.U. Heemstede.
Vrijdag 6 Maart, Frans Halsmuseum, 8 uur:
Eerste voordracht met lichtbeelden in de
cursus „Interplanetair verkeer, mogelijk
heden en px-oblemen" door dr. H. Groot
(Volksuniversiteit in samenwerking met
de Weex-- en Sterrenkundige Kring).
TENTOONSTELLINGEN
Frans Halsmuseum: Het gerestaureerde
paneel „De doop van Christus in de Jor-
daan" door Jan van Scorel is weer op zijn
oude plaats te bezichtigen. Het museum is
in Februari dagelijks van 10—3 uur ge
opend en in Maart van 104 uur.
Huis Van Looy: Eretentoonstelling van
schilderijen, tekeningen en studies van de
in 1935 overleden componist G. H. G. von
Brucken Fock, dagelijks van 10—12.30 en
van 13.30—17 uur, tot 16 Maart.
Vleeshal, Grote Markt: Tentoonstelling van
handwerken, tekeningen, foto's en pro
ducten van handenarbeid als onderdeel
van het Interscholair Jeugdtoux-nooi. Op
wei-kdagen van 1013 uur en van 1417
uur, op Zondag van 1417 uur, bovendien
Zaterdagavond van 1922 uur. De expo
sitie duurt tot 2 Maart.
Krelagehuis: Haarlemse Voorjaarsbeurs voor
de vrouw, tot 7 Maart. Voor openingsuren
zie men de dagelijkse agenda.
Dit gezin uit Nigeria vertoeft op het ogen
blik in Londen. In kleurig costuum, met
de baby op moeders rug, ging het eens
naar de vorderingen van de kroningsvoor
bereidingen in de Westminster
Abbey kijken.
Uit de Opregte Haarlemsche Courant
van 26 Februarij 1853
HAARLEM. De heer J. H. van
Len.nep, juridisch candidaat te Amster
dam, heeft aan het museum voor oud
heden te Leyden ©enige voorwerpen
aangeboden, dewelike bij de droogma
king van het Haarlemmermeer zijn
gevonden. Daarbij bevinden zich een
«romeinsch kruikje van witte pijpaard©
en een pot van gebakken aarde, bene
vens drie kleinere, waarschijnlijk uit
het Merovingische of Karlovingische
tijdperk, voorts een aanzienlijk aantal
andere van middel-eeuwschen en tateren
tijd. Insgelijks zijn bij de droogmaking
van het meer gevonden zes zoo genaam
de Jakoha-kannetjes, die evenwel vrij
wat ouder, maar ook later kunnen zijn
dan het tijdperk dier gravin; een her-
de rshooirn, insgelijks van gebakken
aarde en nog volkomen bruikbaar, en
vijf zilveren muntjes van den tijd van
Fillips den Sehoone tot Filips II.
VRIJDAG 27 FEBRUARI
Gebouw Domi: Muzen Forum, Bloemen-
daal, Nedei-lands Kamei-koor, 8 uur. Krelage
huis: Voorjaarsbeui-s voor de vrouw tot 5
uur en van 7 tot 11 uur. Lido: „For men
only", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. City: „Erop of
Eronder", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Spaarne:
„De koning der wildernis", 14 jaax-, 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „Madonna in ketenen",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. Minerva: „Tramlijn
bgeerte", 18 jaar, 8.15 uur. Rembrandt:
„Nachtvlinder", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Palace: „Greatest show on earth", 14 jaar, 8
uur. Luxor: „Don Camillo", alle leeft., 7 en
9.15 uur.
ZATERDAG 28 FEBRUARI
Stadsschouwburg: „De waa:erpatxence",
(Rotterdams Toneel), 8 uur. Krelagehuis:
Haax-lemse Voorjaarsbeurs voor de vrouw,
10 tot 5 en 7 tot 11 uur. De Leeuwerik: Vete
ranen-legioen Nederland, bijeenkomst_8 uur.
Lido: „For men only", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. City: „Erop of Eronder", 14 jaar,
2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur. Spaarne: „De koning
der wildernis", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Madonna in ketenen", 2.30, 7
en 9.15 uur, 14 jaar. Minerva: „Tramlijn
begeerte", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„Nachtvlinder", 2. 4.15, 7 en 9.15 uur. Palace:
„Greatest show on earth". 14 jaar, 2, 5 en 8
uur. Luxor: „Don Camillo", alle leeft., 2,
4.15, 7 en 9.15 uur.
De kinderen in
ADVERTENTIE
iot de rand gevuld mef
de duurzaamste en
voordeligste verfl
frabrikonte: Ba» Gebi. Tjallema, Sneek
ttAN het ogenblik af dat de Marok-
V kaanse kust in zicht komt ben ik niet
meer van de verschansing weg te slaan.
Gretig spieden mijn ogen, belust op deze
eerste kennismaking met Afrika, de verre,
vage kustlijn af, die naarmate wij naderen
allengs meer kleur en détail te zien geeft.
Maar dan komt de kapitein mij waar
schuwen, mijn verwachtingen niet te hoog
te stellen, want Casablanca, dat ls maar
niks, zegt hij. En hij krijgt gelijk, want als
wij tussen de machtige havenwerken naar
de kade stomen, dan vertoont zich aan
onze teleurgestelae ogen een nuchtere, za
kelijke stad van wolkenkrabbers en graan
silo's, die zich in niets onderscheidt-van
onze Westerse havensteden.
Vuil, stank, ellende
Een halfuur later zet ik voet aan wal
voor een verkenningstocht langs kilo-
metei'S-lange boulevards die geflankeerd
worden door witte kantoorpaleizen en
luxueuze flatgebouwen; alles zeer impo
sant, modern en kx-aakhelder, doch in geen
enkel opzicht herinnerend aan de voor
stelling, die wij ons van ,,de Oriënt" ma
ken. Maar dan, midden in deze jachtige
meti-opool, stuit ik toch plotseling op een
stukje Oosters leven in de voxrn van een
morsige Ax-abier, die luid krijsend een
kudde zwarte schapen over de boule
vard probeert te loodsen. Dat geeft een
hele opschudding, want de smerige, magere
schapen rennen in alle x-ichtingen over de
rijweg. Autobussen en glanzende Ameri
kaanse pex-sonenauto's van het nieuwste
model komen remmengierend tot stilstand
en hun bestuux-ders foeteren in alle talen
de arme Arabier uit, die echter onbewo
gen doorgaat met het verzamelen van zijn
veestapel en er dan mee in een zijstraat
verdwijnt. Ik besluit hem te volgen en
belandt dan via steeds nauwer en arme-
lijker straatjes al spoedig in het Casbah
de Oosterse wijk, waar men slechts weinig
Europeanen, maar des te meer Arabieren
en wat voor Arabieren! ziet. Ze zien
er allemaal uit alsof zijzelf noch hun kle
ding in geen jaren gewassen zijn en ze
wriemelen er dooreen in de snikhete slop
pen en steegjes waar twee mensen elkaar
soms nauwelijks kunnen passeren. Komt
er een kerel met een balkend ezeltje je
tegemoet, dan moet je soms honderden
meters terug tot waar een zijsteeg of een
nis je gelegenheid geeft om uit te wijken.
Overal liggen vodden en lompen, waarin
meestal nog een mens blijkt te zitten, die
evengoed dood als slapend aan zijn: er is
toch niemand die zich om hen bekommert.
Even onfi'is en schilderachtig zijn de legio
winkeltjes, meestal bestaande uit een gal
in een bouwvallige muur, waarin de won
derlijkste zaken zijn uitgestald. Er staan
ritsen schapenpootjes, met de hoefjes er
nog aan, manden met glimmend-blauwe
darmen en complete schaapskoppen,
welke laatste mij even herinneren aan een
prachtig stilleven van Mathijs Maris. Wil
je zo'n uitstalling wat nauwkeuriger be
kijken, dan moet je eerste de vliegen weg
jagen, vette, onzegbaar-vieze vliegen, die
zich bij duizenden lui tegoed doen aan af
val en winkelwaar, als zij tenminste niet
de voox-keur geven aan de bedelaars, die
bij drommen langs de muren zitten. Deze
stakkers, meestal blind of lam, zijn over
dekt met de gx'uwelijkste zweren. Sommigen
hebben armen noch benen meer èn tonen
iedereen hun afschuwelijk misvormingen
om nog meer medelijden op te wekken,
maar hun oogst aan „bakshees" (aalmoe
zen) is, naar het mij voorkwam, maar
zeer gering.
Natuurlijk ziet men ook gèzonde, gave
mensen in het Casbah. Prachtige speci-
minae van hun ras zelfs, vooral onder de
vrouwen, die in grote kruiken, welke zij
op het hoofd dragen, water of olie halen.
Hun fiei-e houding en soepele gang in de
ruime plooigewaden zijn een lust voor het
oog in deze poel van armoe en ellende.
Dorpse „huisvesting"
Buiten de stad vindt men veel kleine
dorpjes, waarin Arabische fabrieksai-bei-
dei's wonen. Het is er frisser en ruimer
dan in het smoorhete .stinkende Casbah,
maar de armoede is er even nijpend als in
de stad. De „huizen" bestaan er uit wrakke
oude planken, weggeworpen teertonnen en
benzineblikken en meer van dergelijk
ADVERTENTIE
Zo zag Poppe Damave de tegenstellingen in Casablanca: Moderne wolkenkrabbers
op de achtergrond van lemen hutten.
Een schattig blond meisje van zes en een frisse knaap van elf jaar zijn de hoofdrol
spelers in de nieuwste film van de Franse cineast René Clement, die de lezers reeds
bekend zal zijn uit zijn film over het verzet van de Franse spoorwegen „La Bataille
du rail" en de avonturenfilm „Les Maiidits". Onmiddellijk na de oorlog is Clement
begonnen te filmen. Reeds met „La bataille du rail" verwierf hij zich een reputatie
die hij in zijn jongste overigens reeds in 1952 verschenen werk „Jeux interdits" (Ver
boden spel) glorieus bevestigt. Dat is werkelijk een film, die ge bewondert. Ik aarzel
eigenlijk met het kiezen van mijn adjectieven. De film is mooi, ze is ook ontroerend,
ze is ook vol humor. Ze verenigt zoveel goede eigenschappen in zich, dat ik het bijna
verkeerd vind er een apart te noemen, omdat daarop dan ten koste van de andere
het accent sterk zou vallen. Clement verstaat de kunst te filmen. Hij heeft zijn spelers
als het ware gebiologeerd met zijn blik. Hoe anders zou men het prachtige spel kunnen
verklaren, dat zijn twee hoofdrolspelertjes leveren in zijn film. De kinderen zijn door
Clement die wonderlijke gecompliceerde wereld van de film binnengeleid en door
hem geobserveerd met zoveel tact, begrip en genegenheid, dat hun prestaties een
pleidooi apart zijn voor de bezieling en kundigheid, die Clement met zijn beelden
ten loon spreidt. Het is opmerkelijk hoe zij al zijn intenties hebben verwezenlijkt, hoe
hij hen vangt in het oog van zijn camera, hun bewegingen feilloos registreert, die
registraties feilloos aaneenschakelt tot een groot bewogen geheel. Hij had daarbij het
geluk een gegeven te behandelen, dat uitmunt door zijn geschiktheid voor de filmische
expressie, een verhaal, dat u direct treft, een verhaal evenwel, dat in al zijn eenvoud
een zeer uitgebreid samenstel van gevoelens beroert als een klankbodem, waarvan
vele snaren voor de resonantie moéten trillen.
begraven. Dat werkt op hun fantasie. Zij
zullen hun doden ook zomaar begraven.
Hun doden zijn de dieren: het hondje van
Bertha, muizen, kevers, torren, rupsen....
In een vei'laten molen richten ze er een
heel kerkhof voor in. En wanneer zij steeds
mooiere kruisen willen hebben, stelen ze
die van het kerkhof, van de lijkwagen, van
het altaar in de kerk. Overal dwalen hun
ogen op zoek naar de enig begeerde buit.
Hun spel neemt een einde bij het vertrek
van Bertha. Talloze verwikkelingen heeft
het meegebracht. Het is een haast luguber
spel, maar het wordt bedreven met een
kindexdijke onschuld, die ons de wrangheid
van het grote-mensenspel met de dood te
scherper doet beseffen. De oorlog is een
spel met de dood. De kinderen tooien de
dood met kruisen. De dood tooit het kruis
dat de oorlog is, met de mens
Ziedaar het gegeven en al in het kort de
gedachte, die het bij u opwekt. En tegelijk
beseft ge, dat Repé Clement, toen hij de
film maakie, een zeer gevaarlijk karwei
ondernam. Elk ogenblik kan de profanatie
haar intrede doen in het verhaal.Eén kleine
overdrijving en de glimlach, waarmee ge
het spel der kinderen gadeslaat, wordt een
norse afwijzing, omdat het te ver gaat, om
dat het de spot drijft met zaken, die alleen
maar eerbied afdwingen. Nergens echter
verwekt Clement die afwijzing. Overal in
zijn film balanceert hij als een kooi-ddan-
ser met de humor tegen de diepte van de
ernst. Bij de begrafenis van Michel's broer
staat de kleine Bertha vlak bij de priester.
Zijn manipel waait in haar gezicht. Ze
kijkt. Er staat een kruis op.Tevoren in
de kerk ziet zij de kruiswegstaties. Haar
blik gaat naar Michel. Op elke statie staat
een kruis.... Telkens vinden de kinderen
symbolen van de dood. En telkens glim
lacht ge, omdat de dood voor deze kinderen
niets afschrikwekkends heeft. En telkens is
de ernst achter uw glimlach, omdat ge weet
hoe afschrikwekkend in gevolg de dood
kan zijn als hij de kinderen spaart en hun
ouders treft.
Deze gedachte staat indei'daad achter elk
beeld. Bij het begin van de film zien we
hoe Bertha haar vader en moeder verliest
als de kogels uit de mitrailleuse van een
vliegtuig hen treft. Met haar dode hondje
„Verboden spel"
Het is de gedachte aan de dood, die de
film „Verboden Spel" geheel en al beheerst.
Toen in het Frankrijk van 1940 de ooi-log
onverhoeds binnenviel, veiioor het kleine
meisje Bertha haar beide ouders. Het kind
komt terecht bij een boerenfamilie, aan wie
het haar achtei-naam ontleent: Dollé. Zij
geniet er de niet aflatende vriendschap en
bescherming van de jongste zoon Michel.
De kinderen trekken voox'tdurend met el
kaar op. Weldra beginnen zij een zeer
vreemdsoortig spel. Ze hebben gehoord, dat
de talloze doden van de oorlog niet op het
kerkhof, maar zomaar in een kuil worden
