In Philips Wondertuin
I. KAN
Abr. Meyer
In enkele weken tijd werden
260 schijnwerpers opgesteld
kerko
1000 BROEKEN
uyorden bezoekers kameleons
JAGT
Marco Cable Shirts,
Zwart licht: paradoxale naam
voor fantastisch kleureffect
PulLOvers
Blouses
Fa van Basten
Fluorescerende
flora
Jan Apetz: lichtvoetige
fantasie en humor
EDELWEISS
RAAKS 1-3
Flora - Restaurant
HEBT U AL GEZIEN
Flora-tournooi in
het Krelagehuis
Attracties in Haarlem
/14.
98."
vaitKimmenaede
DONDERDAG 12 MAART 1953
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Namen van provincies
Geluk eerst dan
met een ring van KAN
vanaf 35.per
paar
WIENER - CABARET
De ENIGE bijzondere attractie in
lichtstad - Haarlem"
Krachttoer van G.E.B. en installateurs
Flora s doopceel
En voor of na het
bloemfestijn
Vindt men bij Brinkman
op het Plein
Spijzen en Dranken heer
lijk van smaak
In d'oude welbekende zaak
IEDERE AVOND
OTTO KUBBE
Wagenweg 88 „De Tydmeter"
90
KUNSTHANDEL
RESTAURATEURS
VERKADE ARTIKELEN
Fa. M. HOOGENDIJK
Keus uit méér dan
VI. DOUWMA ZOON
Complete
woning
inrichting
Met het oog op de bijzondere functie welke Haarlem bij de Flora 1953 vervult,
heeft deze stad natuurlijk maandenlang een druk contact gehad met de grote
„lichtfabrieken in Eindhoven. Experts van Philips adviseerden bij tal van pro
blemen, vol waardering voor de gedurfde opzet waar de decorateurs van de
Lichtstad van uitgingen. Wanneer weldra de ritsen lampjes, de floodlight-bakken
en de lichtkronen in Haarlem worden ontstoken en het plaveisel en het gracht
water glanzen onder veelkleurig licht, komt in de Vishal de bekroning van al
deze effecten: zwart licht. We geven toe dat deze aanduiding een beetje ont
nuchterend werkt. Maar zij heeft heus niets te maken met de verduistering in de
bezettingsjaren, integendeel, dit nieuwe begrip omvat een heel complex van
wonderbaarlijkheden, waardoor men zich af zal kunnen vragen of men heel
gewoon in de Haarlemse Vishal dan wel ergens in het Bagdad van duizend-en-
één-nacht is beland.
Met de Philips Wondertuin (annex
diepzee-show) die men nu in Haarlem te
;zien zal krijgen, toont dit bedrijf aan de
"buitenwereld een fraai „bijproduct" van
een jarenlange arbeid in zijn laboratoria,
die uiteraard een andere bestemming had.
Reeds tal van jaren geledén zijn natuur
kundigen er mee gaan rekenen dat de
wereld en alles daarop is omgeven door
trillingen van allerlei aard. Die trillingen
worden uitgezonden door de steen, die men
Sn het rimpelloze water gooit, maar ook
italloze andere lichamen (ook menselijke)
zenden dergelijke trillingen, stralen, golven
of hoe men ze noemen wil uit. De
enige trillingen, die wij waarnemen, wor
den licht genoemd en de kleuren duiden de
lengte van die trillingen aan.
df Duistere termen
De leek zal zich lichtelijk geïrriteerd
voelen wanneer hij hoort spreken over
licht dat «nzichtbaar is door het licht
waar het mee omringd wordt. Toch
werd er lange tijd in deze duistere
termen gesproken in de Philips-
laboratoria omdat men ervan over
tuigd was dit „licht" op een zeer be
paalde wijze inderdaad zichtbaar te
kunnen maken en van zijn bijzondere
eigenschappen gebruik te kunnen ma
ken. Men bedoelde daarmee het ultra-
Men bedoelde daarmee het ultra
violet. Deze overtuiging bleek gerecht
vaardigd: men slaagde erin een kwik
lamp te maken, die behalve andere
lichtstralen ook langgolvige ultra
violette uitzond.
Daarbij kon onmiddellijk een Engelse
vinding worden aangepast: door toevoeging
van nikkeloxyde aan het glas van deze
lamp werd het gewone licht niet meer
doorgelaten, alleen de ultra-violette stralen,
dieoverigens nog altijd onzichtbaar
waren. We haasten ons uw opkomende
wrevel vóór te zijn: weliswaar zijn deze
stralen niet zichtbaar maar gaan de voor
werpen, waarop zij vajlen merkwaardig
oplichten. Dat heet fluoresceren. De kleur,
die zulk een voorwerp hierbij vertoont, kan
tal van onderzoeken vergemakkelijken.
Met behulp van zulk „zwart licht" kan bij
voorbeeld de politie voor het oog wegge
werkte vlekken in allerlei stoffen opsporen,
vervalsingen van chèques, bankpapier en
paspoorten ontdekken omdat de verande
ring in de chemische samenstelling van het
papier, die met zulk een vervalsing ge
paard ging, onmiddellijk een andere fluo-
rescentiekleur oplevert.
Prachtig resultaat
In zeer vele sectoren van industrie en
wetenschap kwam dit „onzichtbare licht",
uitgestraald door de zogenaamde „Philora-
HPW-lamp", het werk vergemakkelijken.
De metaal-, papier- en chemische indus
trie deden er hun voordelen mee en de
medici gebruikten haar bij het bacteriën-
onderzoek. In de voedingsmiddelenbranche
werden de keuringen sterk vereenvoudigd.
Het werd heel gemakkelijk om bijvoorbeeld
verse van oude eieren te onderscheiden,
omdat de eerste rood en de tweede blauw
achtig oplichtten. Roomboter gaat onder de
ultraviolette bestraling lichtgeel zien, mar
garine purper en cacaoboter donkergeel.
Als cacaoboter echter van afval en schillen
is samengesteld, dan wordt ze blauw
ónder deze wonderlamp. Vruchten, waar
van de buitenkant een eventueel rottings
proces niet verraadt, zoals sinaasappelen,
tonen dit onmiddellijk aan bij een derge
lijke bestraling.
W onder
Het is dit zwarte licht, dat nu aan Haar
lems lichtgewaad wordt toegevoegd. Philips
heeft een eigen, papieren „Flora" gemaakt
die nu in de Vishal ten aanschouwe van
vele nieuwsgierigen gaat staan fluores-
roooro^oococo!>»cxooooraoixxwxw)00<w*x3(xx»3reoooociw»i
De namen van de straten, die versierd
en verlicht zijn. zullen namen krijgen
S die ontleend zijn aan provincies. De
g volgende namen zijn gekozen:
Grote Houtstraat: Noordholland
Anegang: Utrecht
Zijlstraat: Zeeland
Gierstraat: Noord Brabant
Barteljorisstraat: Zuidholland.
Kruisstraat: Groningen
Kruisweg: Friesland
Amsterdamstraat: Drente
Spaarnwouderstraat: Overijsel
De Grote Markt zal de naam Plein van
Nederland krijgen.
OOOOOOOOTKCOOOOOOOOOOOOOfXJOOOOOOOOOOOrWOrCOOOCOOOCOOOOOC
ADVERTENTIE
Trouw- en Verlovingsringen
JUWELIER - HORLOGER
Barteljorisstraat 2 Haarlem - Telef. 13004
GROTE HOUTSTRAAT 16
TEL. 10476
mooie dessins
nieuwste voorjaarsmodellen
rijke sortering.
ADVERTENTIE
Kleine Houtstraat 105 - Haarlem
Waterdichte horloges - Pendules
Friese klokken
U KOOPT BIJ EEN VAKMAN
Een hoekje van de Wondertuin: artistiek knutselwerk onder normaal licht een
feeëriek sprookje in fantastische kleuren onder infrarode stralen
Jan Apetz is 34 jaar en geen man die
van formaliteiten houdt. Wel van werken
en als dat niet het geval zou zijn geweest
dam had die originele boog over de brug
in de Zandvoortse laan, die de vreemde
ling reeds van verre zo'n fleurig en keu
rig welkom toeroept, er vandaag vast nog
niet gestaan. Want de Heemsteedse teke
naar en ontwerper kreeg de opdracht voor
de versiering en verlichting van de mar
kantste punten der gemeente wel heel erg
op de valreep.
Maar goed: het Is allemaal op tijd in
orde gekomen en Jan Apetz dankt dat,
zoals hij uitdrukkelijk vermeld wil hebben,
mede aan toewijding van de andere deel
nemers in het voor deze gelegenheid ge
vormde consortium: de firma Van Bakel
voor het zeer moeilijke electrisehe gedeel
te van de projecten, de aannemersfirma B.
Voetberg, de constructiewerkplaats Cop-
pens en De Groot, de schilder P. A. Ti'bbe,
de ontwerper van de draadbloemen Dick
Schuyt, welke gestyleerce bloemen vervol
gens bij de Eerste Haarlemse Karkassen-
fabriek werden vervaardigd en dan ten
slotte nog de markiezenfabriek W.
Schuther zonder welker medewerking de
Biedermeyermandjes (karakteristiek voor
deze bekoorlijke decoratie) en de bloemen-
stalletjes aan de Binnenweg vast niet tij
dig van een kleurige stoffering voorzien
waren geweest.
De carrière van Jan Apetz is niet die
van de doorsmee-Hollander. Hij werd in
Batavia geboren, blokte op de Velser
H.B.S., waar hij overigens het eindexamen
niet afwachtte, volgde in Haarlem op de
ambachtsschool zijn technische knobbel en
meer speciaal zijn liefhebberij voor vlieg
tuigbouw, deed dienst bij de luchtmacht
op Soesterberg, maar moest door de oor
log plotsklaps van stiel veranderen en
zwaaide om naar de artistieke sector, zon
der echter zijn liefde voor de techniek
prijs te geven.
Zo kon het gebeuren dat Apetz thans de
publiciteit verzorgt van een aantal bedrij
ven die werkzaam zijn op het gebied van
automobiel- en carrosseriebouw.
Ook werkt hij regelmatig mee aan diver
se aulobladen en verder maakt hij meer
en meer naam als illustrator van boeken.
Wie het werk van Apeiz regelmatig on
der ogen komt zal daarin een voorliefde
voor cle strakke l-'jn en een soberheid in
de uitdrukkingsmiddelen opvallen naast
een sterke neiging tot het humoristische
en caricaturale.
Zwaarwichtigheid is wel het minste
waaraan Apetz sinds 1945 Heemste-
denaar lijdt. Vandaar dan ook dat zijn
ontwerpen voor Zandvoortse laan, Blauwe
brug, Jan van Goyenstraat en Binnenweg
op de streekgenoot en vreemdeling een
verfrissende indruk maken door hun char
mante luchügheid en de lichtvoetige fan
tasie die zij vertolken.
ceren. Bij normaal licht zal men van de
met behulp van ijzerdraad en karton ver
vaardigde bloemen, en plantenweelde
hoogstens kunnen zeggen dat zij „wel aar
dig" is, maar wanneer dat licht uitgaat en
de HWP-,,verlichting" wordt ingeschakeld,
dan begint het wonder. Stukjes wit papier
veranderen in lichtgevende groene of
blauwpaarse blaadjes. Een stukje glas lijkt
een oranje of zachtgroen lampje te zijn
geworden. Niets behoudt zijn natuurlijke
kleur.
En de bezoeker die bezig is. zich over
dit alles te veibazenzal er rekening mee
dienen te houden dat men zich tegelijker
tijd over hèm verbaast. Hijzelf is ook
veranderd. Zijn kleding geeft nu eens een
groene glans, dan weer een stralend
violette kleur, zijn tanden schitteren
mooier dan die der conventionele
reclamehelden en -heldinnen. Zijn gou
den ring lijkt uit waardeloos dof metaal
te bestaan maar een simpel draadje aan
zijn costuum vertoont de glans van een
kroonjuweel. Kortom deze Wondertuin
levert de ene na de andere verrassing op.
En niet minder de „diepzee-show", waar
in het leven onder de waterspiegel zich
in een fantastische kleuren- en vormen-
weelde aandient.
ADVERTENTIE
9©g©©o©®©o©©©ö©e©©e©©©©©«©©©«©©©Q©©©®©»ö©©©e©©eö©©©o©©ee
<2*
In Gebouw „DIE RAECKSE'
Dancing Y/lener sfeer
's Nachts tot 4 uur geopend
«©©e©©®»©e©e©o»Qo©©©©e«©©©©©©ee©Q©o»©©©öeG©e®®o©©©©eee©v
Wanneer Vrijdagavond Haarlems burgemeester op de Grote Markt een grote licht
bom afschiet ten teken dat Haarlem-Lichtstad nu toch werkelijk begonnen is, dan
zullen heel wat mensen van het Gemeentelijk Eenergiebedrijf zich eindelijk weer eens
een beetje rust kunnen gunnen, nadat zij al weken lang gezwoegd hebben aan het
op tijd gereed komen van alles wat nodig is om Haarlem het feestelijke aanzien te
schenken van thans. Want zoveel is zeker: Haarlem-Lichtstad za! alles overtreffen
wat vroeger op dit gebied werd gepresteerd: de verlichtingen tijdens de Bloemen -
weken der laatste jaren, maar ook de grote Lichtweek van October 1931, die velen
zich nog zullen herinneren.
Er wordt dan ook een indrukwekkend
aantal kilowatts in stelling gebracht, zoals
uit de volgende opsomming wel blijkt: de
Grote Kerk met Bavotoren alleen al 75
kilowatt, de basiliek 38 kilowatt, de Nieuwe
Kerk zeventien en de Amsterdamse Poort
vijftien kilowatt, het Stadhuis ook vijftien
kilowatt en voorts kleinere aantallen op
gebouwen als de Vleeshal, de Hoofdwacht,
de toren van de Bakenesserkerk, de Jans-
kerk, het Hofje van Staats, het Gasthuis
hofje, het Proveniershuis, de Gravestenen-
brug en nog een aantal andere „gemeente
lijke" objecten.
Men vergete daarbij de particuliere ver
lichtingen niet, want alleen al de Grote
Houtstraat vormt een extra belasting van
honderd kilowatt.
ADVERTENTIE
Vrouwe Flora's mythologische wieg
heeft natuurlijk in het zonnige Zuiden
gestaan. Flora was een Ouditalischc.
dat wil zeggen Sabijns-Oscische godiyi
van wier gunst de bloei van het gewas,
?n vooral die van het koren afhanke
lijk was. Tot de Punische oorlogen was
?r in Rome alleen een kapel op de
Quirinalis aan haar gewijd, na 238 v.
Chr. bouwde men haar ook een kapel
bij de Circus Maximus. In de stichting
'ja7i deze tempel en in het sindsdien
iaarlijks van 28 April to 3 Mei gevierde
jaarlijks van 28 April tot 3 Mei gevierde
tot uiting.
Het bovenstaande beeld van Flora is
opgesteld in de Erehal van de
tentoonstelling
JOOOOOOOCKX
^COOOCCOOOOOOOQCC
ORKESTJE ONDER LEIDING VAN
P.S. OPENING VAN ONS NIEUWE
ADVERTENTIE
de mooiste klokkenzaak van Haarlem
En dan is er het kolossale lichtmonument
op het Houtplein, waarvan de zoeklichten
alleen al dertig kilowatt voor hun reke
ning nemen.
Belangrijker is echter nog het gasver
bruik van de vier flambouwen, die twintig
kubieke meter gas per uur verslinden en
tienduizend kubieke meter gedurende de
gehele periode van Haarlem-Lichtstad.
Maar daartoe blijft dan ook het aandeel
van de gasfabriek in de verlichting beperkt.
Het leeuwendeel wordt gedragen door de
electrisehe afdeling van het G.E.B. De
totale belasting tijdens de Flora wordt ge
schat op vijftienhonderd tot tweeduizend
kilowatt, maar daarvan is alleen al 900 tot
1100 voor de Flora zelf nodig. Het G.E.B.
heeft daartoe een speciale 6 KV-kabel naar
het transformatorenstation aan de Over-
boslaan aangelegd, waar het verbruik door
Heemstede wordt geregistreerd.
Nu wordt niet alles in Haarlem door het
G E.B. gedaan: er zijn verscheidene instal
lateurs ingeschakeld, vooral voor da aanleg
van de versiering en verlichting der straat-
verenigingen. Maar het Energiebedrijf
draagt dan toch de verantwoording voor
de handhaving der veiligheidsvoorschriften,
het voldoen aan de keuringseisen, waarbij
dan ook nog d" economische mogelijkheden
in het oog moeten worden gehouden en dat
is als regel nog het moeilijkste van alles.
Men kan ook zeggen, dat er deze keer
zeer grote aandacht is besteed aan wat men
kan noemen de artistieke mogelijkheden
der verlichting.
De expert op dat gebied van Philips heeft
zeer waardevolle aanwijzingen gegev-m
omtrent de dieptewerking die ontstaat wan
neer afwisselend licht- en schaduwpartijen
op een gevel worden geprojecteerd. De op
stelling van de schijnwerpers moet daartoe
natuurlijk met de grootste zorg geschieden.
Niet onvermeld mag blijven dat de om
wonenden van de Grote Kerk allen spon
taan medewerking hebben verleend bij de
opstelling van de schijnwerpers.
Die schijnwerpers soms wel vier of
vijf in één batterij moesten op hun da
ken en platjes of houten stellingen storm-
vast worden bevestigd, een karwei op zich
zelf.
Verder moesten voor -'e verlichting van
de toren schijnwerpers op de hoge en lage
daken der kerk worden geplaatst.
Met het oog op de Flora 1953 in Heem
stede heeft de Voïleyballvereniging H.V.S.
te Haarlem het goede idee gehad een „Flo
ra-tournooi" te organiseren in het Krelage
huis aan de Leidsevaart.
Het tournooi, dat op 2 Mei aanstaande
wordt gespeeld, is bedoeld voor dames en
heren. Indien mogelijk zal na afloop in het
restaurant een bal worden gegeven voor
de spelers en speels', ers.
Het ligt voorts in de bedoeling dat in
poules van vier of vijf zestallen wordt
gespeeld. Voor de winnaars zijn enkele zeer
fraaie prijzen beschikbaar gesteld.
Vishal: Philips wondertuin van 10 tot
23 uur.
Grote Kerk: Orgelconcerten 21 en
Stadhuis: Poesjesnellenkelder 15, 16, 17,
20, 21 en 22 uur.
Frans Halsmuseum: Tentoonstelling
van de schutterstukken van Frans
Hals overdag en van 20 tot 23 uur.
Huis Van Looy: Expositie van werken
van hedendaagse schilders. 10 tot
17 uur (Zondag 13 tot 17 uur).
Teylers Museum: Tentoonstelling „Bloe
menwereld van oude en moderne
Nederlandse kunst", 10 tot 17 uur,
Zondags 13 tot 17 uur (Maandags
gesloten).
Vleeshal: Taveerne „In de zwarte hya
cinth", 10 uur 's morgens tot 2 uur
des nachts.
Avor.dritten per bus. De NZHVM houdt
om 20, 21 en 22 uur avendritten.
Geopend zijn de tent in het Florapark,
het Waaggebouw en Die Raeckse.
Consump+ietentjes zijn geplaatst op
de hoek Wagenweg-Dreef-Hout-
plein en in de Damstraat.
>oococooooooooooocxx>ooooo<xxxxxxx*x>ococ«xxxodoc>ooooooocc
Gememoreerd moet ook w .rd.-n ^e mede
werking die een kolenhandelaar aan de
Nieuwe Gracht verleent door erin toe +e
stemmen dat zijn schuiter op een ander
deel van de gracht worden gelost.
Daardoor is het mogelijk tussen Nassau-
er, Jansbrug een guirlandeverlichting aan
te brengen op de walkanten, hetgeen ook
een alleraardigst effect geeft. Guirlande
verlichting treft men ook aan onder de via
ducten in Jans- en Kruisweg.
Natrium
Wij hadden het al over nieuwe principes
bi;, de feestverlichting. Daartoe behoort ook
de toepassing van natriumlicht, al of niet
in combinatie met wit licht.
Dat is gebeurd bij de Gravestenenbrug
(in geel) met de daarachter gelegen trap
gevels aan het Donkere Spaarne in wit licht
en verder ook bij de Amsterdamse Poort,
waar al een zeer mooi resultaat werd be
reikt.
Met zwakkere lampen kwamen hier en
daar effecten tot stand, die opvallen door
hun finesse. Wij bedoelen bijvoorbeeld de
bloemperkverlichting van Proveniershuis
en Frans Halsmuseum, enkele hofjes en
gevels aan de Jansstraat.
Meer op de uiterlijke schijn berekend is
de kleurenfontein op het Frans Halsplein,
die in een vijver van twaalf vierkante
meter iedere acht seconden van kleur wis
selt (rood, wit en groen) en het water
twintig meter hoog spuit.
G.E.B. en installateuren hadden natuurlijk
heel wat practische moeilijkheden op te
lossen. Wij noemen bijvoorbeeld de aanleg
van een speciale kabel onder het midden
perron op het Stationsplein voor de voeding
van de dertig schijnwerpers die de vlagge-
masten op het Stationsplein belichten.
Maar de 260 schijnwerpers, die Haarlem
nu waarlijk gedurende twee maanden tot
een lichtstad maken, zijn geplaatst en zul
len 250 branduren lang een, naar wij hopen,
onafzienbare drom toeschouwers naar de
parel aan het Spaarne trekken.
dubbel front, 3 mouw
lengtes, diverse nieuwe f -j 90
voorjaarstinten, vast boord
Met 2 boorden
Herencostuums in de kleu
ren: bruin, beige, grijs,
petrol en groen
SPORTCOLBERTS - PANTALONS
KLEDINGMAGAZIJNEN
Spaarnwouderstraat 47—80 - Tel. 21392
ADVERTENTIE
HAARLEM
WAGENWEG 102, TEL. 14011 - GR. MARKT 14, TEL. 12068
SCHOONMAKEN EN VERNISSEN
VAN SCHILDERIJEN
ADVERTENTIE
Uitsluitend
Nieuw ontvangen assortiment
Suprème
100 gram 36 ct. y2 blik 5.5C
Biscuits
Heerlijk vers, keuze uit 50 soorten
Gen. Cronjéstraat 123 - Haarlcm-N.
J. v. Goycnstr. 17 Heemstede - Tel. 34339
ADVERTENTIE
Gen. Cronjéstraat 4244 - Haarlem
Telefoon 15438
ADVERTENTIE
Gr. Houtstraat 155
Haarlem. Tel. 11159
BETIMMERINGEN
BINNENHUIS
ARCHITECTUUR
Klassiek zowel
als modern
BEHANGER1J STOFFEERDERIJ
MEUBELMAKERIJ
