Kentering in de methoden,
doch geen einde van de strijd
Ir Roderkerk bedankt als lid
van Natuurbeschermingscommissie
Agenda voor
Haarlem
Een Eeuw geleden
Ds. W. J. van Elden gaat
op I Mei met emeritaat
Candidaten voor
Heemsteedse raad
In de
wereldpolitiek
^Hoe is het ontstaan?
Weldra beslissing
in de zaak-Adonis
Leden worden niet gekend in bestuursdaden
Pastoor J. A. Zonderland
25 jaar priester
Pastoor G. Berkemeyer
verlaat Haarlemmerliede
Dirkkomt ook door
Haarlem
Jacoba van Beieren
bezoekt Amsterdam
Neem 'n AKKERTJE
Lijst-Van Pel weer opgedoken
Humanistische jongeren
over nieuwe Zondagswet
Binnenbrand op woonschip
Ouderwetse oorlog
Ander middel
Onze zwakste plek
Spel
Het antwoord
Éénheid
De keerzijde
EEN BOOM
OPZETTEN
Balk drong in autocabine;
chauffeur gedood
Uit de Opregte Haarlemsche
Courant van 14 April 1853
DINSDAG 14 APRIL 1953
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Naar wij vernemen heeft de directeur
der Kennemerduinen, ir. E. C. M. Roder
kerk, bedankt als lid van de Natuurbe
schermingscommissie „Zuid-Kcnnemer-
land" en als lid van enkele subcommissies
daarvan.
Als redenen geeft ir. Roderkerk op, dat
reeds meermalen is gebleken dat de sub
commissies geen enkele reden van bestaan
hebben. Hun advies werd slechts zelden
gevraagd en nimmer opgevolgd in de vorm
waarin het gegeven werd.
Zo werd de commissie niet gekend in
het excursieschema voor 1952, de aankoop
van filmstrips, in het voorgenomen neer
leggen van ziin functie door de heer Klay,
de onlangs benoemde leider van de na-
tuurwacht en een reorganisatie van die
natuurbeschermingswacht waartoe reeds
werd besloten blijkens een brief aan B. en
W. van Bloemendaal.
Ir. Roderkerk zegt dat hij de indruk
heeft gekregen dat de subcommissies
slechts dienen tot vlagvertoon en in feite
totaal overbodig zijn.
Het komt hem daarom zinloos voor nog
verder deel uit te maken van een der sub
commissies.
Ir. Roderkerk schrijft verder:
„Ik acht mij als gewoon lid van de Na
tuurbeschermingscommissie mede verant
woordelijk voor de daden waartoe door u
werd besloten (ook al werd ik, evenals
mijn medeleden, hierover niet geraad
pleegd).
Ik wens echter geen medeverantwoorde
lijkheid te dragen voor:
de uitbreiding van de natuurbescher
mingswacht, die thans reeds grotendeels
slechts in naam bestaat èn geen leider
heeft;
de oprichting van een jeugdnatuur-
wacht;
de aanstelling van bezoldigde krachten;
de aankoop van grote aantallen filmstro
ken, die grotendeels onverkoopbaar zullen
zijn".
Ir. Roderkerk besluit mede de medede
ling dat zijn bedanken niet beduidt dat hij
nu verder ook alle medewerking zal wei
geren. De natuurbescherming ligt hem
daarvoor te na aan het hart.
Alleen heeft het voor hem geen zin deel
uit te maken van een commissie „die ge
leid wordt door een min of meer dictato
riaal bestuur, dat zich zelf als zodanig
De heer J. A. Zonderland, pastoor van
de R.K. parochie in het Kleverpark, heeft
zijn zilveren 'priesterfeest gevierd. Zon
dagmorgen droeg hij een Hoogmis op.
Daarbij heeft mgr. C. van Trigt, officiaal
van het bisdom, een predicatie gehouden.
Des middags werd in de pastorie een re
ceptie gehouden.
Maandagavond is in het Concertgebouw
een feestelijke bijeenkomst gehouden. Het
was de wens geweest van de jubilaris, dat
hem geen persoonlijk geschenk zou wor
den aangeboden, doch dat een bijeenkomst
met de parochianen werd gehouden. Op
gevoerd werd de revue „Symphonie pas
torale". Namens de parochianen heeft de
heer H. Wiesman de jubilaris toegespro
ken. Er was nog een bedrag_ overgebleven,
dat pastoor Zonderland wérd overhan
digd.
heeft ingesteld en waarvan de overige le
den slechts fungeren als auditorium voor
zeer onvolledige bestuursmededelingen".
Aan pastoor C. Berkemeyer is emeri
taat verleend als pastoor van de St. Jaco-
busparochie te Haarlemmerliede, waaron
der ook behoort de bijkerk Sint Adelber-
tus te Spaarndam. Hij is 9 Januari 1887 te
Den Haag geboren, werd op 15 Augustus
1911 tot priester gewijd, was in verschei
dene parochies kapelaan, van 1931 tot 1934
pastoor in Oude Schild (Texel) en sedert
9 Juni 1934 pastoor te Haarlemmerliede.
Zondag zullen de parochianen in de ge
legenheid zijn afscheid te nemen van de
pastoor, die zich in huize „Sint Bavo" te
Heemstede zal vestigen.
Tot opvolger is benoemd kapelaan K. J.
H. Lautenschiitz, thans te Den Haag. Deze
is op 15 Juli 1906 te Amsterdam geboren
en in Juli 1929 tot priester gewijd.
Vanmorgen zijn de contouren van de
oude Bavo afgetast door het oog van
een zware filmcamera, die voor de olie-
bollenkraam in de Damstraat op een
driepoot'stond. Er achter bevond zich
de heer Sigmund Miller, de scenario
schrijver-productieleider van de film
„A gift from Dirk". Deze film wordt
over twee d drie weken uitgebracht
onder auspiciën van het Centraal Bloem
bollencomité en het Engels-Amerikaan
se team, dat de opdracht kreeg, legt
op het ogenblik de laatste hand aan het
verhaal over de Amsterdamse jongen
Dirk, die uiteraard bij een pierement
aan een Amsterdamse gracht woonach
tig is en dan de Keukenhof gaat bezoe
ken. Hij komt ook door Haarlem.
Else d'Hollosy, de knappe assistente van
de productieleider, die vol trots vertelde
dat zij de enige Nederlandse vrouw is,
die dit baantje vervult, Rory War-
schauer, de vuurrode script-girl en ca
meraman Jack Whitehead hebben ove
rigens vanmorgen maar een paar ogen
blikken aandacht aan de Bavo besteed,
ivant achter HiUegom wist Else nog een
paar juweeltjes van bollenvelden, die
er ook nog op moesten. Inmiddels zoekt
zij vertwijfeld naar de bus, waarmee
Dirk uit Amsterdam naar Keukenhof
kan reizenwant dat moet een bus zijn
met een glazen dak omdat er ook van
boven gefilmd moet worden.
Zoals gemeld is, is het bezoek van gravin
Jaccba van Beieren met haar stoet van
edele vrouwen en heren aan de stad Am
sterdam, dat oorspronkelijk was bepaald
op 25 April, wegens het verzetten van. het
bloemencorso vastgesteld op Zaterdag 13
April.
De rijtoer door Amsterdam, die vooraf
gegaan wordt door het Amsterdamse Poli
tie Muziekkorps, is in overleg met de Am
sterdamse politie als volgt vastgesteld:
Als vertrekpunt is aangenomen het Am-
stel hotel, waar de stoet zich om 12.15 uur
in beweging'zal zetten. Voorts gaat het via
I-Iooge Sluis, Sarphatistraat, Frederiks-
plein. Weteringschans, Vijzelstraat, Munt
plein, Rokin, Dam, Damstraat, O.Z. Voor
burgwal naar het stadhuis, waar Vrouwe
Jacoba om ongeveer 1 uur officieel zal
worden ontvangen.
Het vertrek van het stadhuis is bepaald
op 1.30 uur. De route is dan O.Z. Voor
burgwal, Damstraat, Vijgendam, Damrak,
Stationsplein en om 14.28 uur vertrekt de
extra-trein met het gezelschap naar Lisse,
waar op de Keukenhof de rondgang te
paard zal worden gemaakt.
Gedurende deze tijd zal het Amsterdams
Politie Muziekkorps op de Keukenhof con
certeren.
Naar men ons van de zijde van de Ne
derlandse Spoorwegen mededeelt zal er,
door aankoppeling van extra wagons, ge
legenheid Zïjn voor het publiek met deze
extra trein de tocht naar Keukenhof mee
te maken.
VERBETERD VERSLAG.
Op verzoek van dr. E. H. Krelage plaat
sen wij het volgende, door hem opgestelde
commentaar op ons verslag van het Zater
dagavond ten stadhuize gehouden souper
ter gelegenheid van de Flora 1953: „De
toevoeging „bij Haarlem" aan de plaats
namen der Zuidhollandse bollengemeenten
was (zoals ik gezegd heb) gebruikelijk in
cle jaren omstreeks 1880, maar kwam in
het begin der twintigste eeuw geleidelijk
in onbruik. Ofschoon de bollenteelt uit
Haarlem nagenoeg verdwenen is en de
grote tentoonstellingen niet meer binnen
Haarlems grenzen gehouden worden, heeft
Haarlem toch nog recht (zo was mijn con
clusie) op de naam Bloemenstad, daar het
nog steeds is en blijven zal het historisch
en geografisch middelpunt van de bloem
bollenstreek."
ADVERTENTIE
Vandaag viert cis. W. J. van Elden zijn
vijfenzestigste verjaardag en dat betekent
het einde van zijn ambtelijke loopbaan bij
de Nederlands Hervormde Kerk. Het pro
vinciaal kerkbestuur heeft hem met ingang
van 1 Mei emeritaat verleend. Op Zondag
26 April hoopt ds. Van Elden zijn af-
scheidspredicatie in de Grote Kerk te hou
den.
5 11111111
v-:-N
Ds. W. J. van Elden
Ruim zevenendertig jaar is ds. Van El
den predikant geweest, waarvan eenen
twintig jaar te Haarlem. De jarige van he
den is in Rijssen (Overijssel) geboren, ge
noot zijn gymnasiale en academische op
leiding in Utrecht en werd in 1914 hulp
prediker bii de Nederlands Hervormde
Gemeente te Hengelo.
Op 9 Januari 1916 werd hij predikant te
Zoelmond (Betuwe). Hij bleef hier slechts
enkele jaren, want in 1918 vertrok hij naar
Terkapïe, waar hij tot 1922 het predikambt
vervulde. Toen aanvaardde hii een beroep
naar Heemse, waar hij tot 1926 bleef. Ver
volgens was hii vijf jaar werkzaam in
Aalsmeer. Op 12 September 1931 deed ds.
Van Elden vervolgens zijn intrede bij de
Nederlands Hervormde Gemeente te Haar
lem, na in zijn ambt bevestigd te zijn door
ds. G. J. Waardenburg.
In de loop der jaren heeft ds. Van Elden
veel werk verricht, speciaal in de Leidse-
buurt en omgeving, waar zijn wijk was.
Het gebouw aan de Leidsestraat was het
middelpunt, van waaruit de werkzaamhe
den werden geregeld. Hij leidde in dat ge
bouw vele bijeenkomsten.
Tot voor kort was hii voorzitter van het
Militair Tenuis aan de Jansweg. Hij deed
veel werk voor gemobiliseerden en voorts
was hij een aantal jaren voorzitter van de
Vereniging van Scholen met de Bijbel.
Door zijn werk heeft hij zich vele
vrienden verworven. Bij zijn arbeid werd
Op het raadhuis van Heemstede zijij
vanmorgen voor de gemeenteraadsverkie
zingen de volgende candidatenlijsten in
gediend: Partij van de Arbeid (reeds door
ons gepubliceerd), de Katholieke Nationa
le Partij (zie elders in dit nummer), de
Protestants-Christelijke groep, de lijst J.
A. van Pel en de lijst van de C.P.N.
De Protestants-Christelijke candidaten
zijn: mr. dr. J. van Bruggen, mr. O. H. v.
Wijk, ir. J. Kooijmans, K. J. Dijkstra, A.
Lub, mr. K. A. F. J. Pliester, J. de Ruiter,
mevr. P. C. van Noort-den Os, K. Collet,
W. F. de Vries, D. Lam, ir. H. van Ros-
sum, G. J. Dijkstra, M. Hoogendijk, J.
Aantjes, J. Strop en C. F. J. de Ridder.
De Communistische candidaten zijn: H.
G. Nibben, J. D. Kopjes Nieman, J. Lijn
zaad en mevrouw Posthuma-Spaan. Voorts
is de heer J. van Pel weer present met
een eigen lijst - voor de oorlog ontbrak
hij nimmer op het verkiezings-appèl, hoe
wel hij het nooit tot een zetel bracht.
Op een zeer goed bezochte bijeenkomst,
georganiseerd door de Humanistische Jon-
gerengemeenschap, sprak Maandagavond
13 April de heer H. Peschar, lid van de
Tweede Kamer, over „De Zondagswet een
bedreiging?" Spreker zette uiteen, dat de
oude Zondagswet van 1815 reeds lang een
dode letter was. Een nieuwe wet was zijns
inziens nodig om enerzijds de beletselen
weg te nemen die er bestaan voor de heili
ging van de Zondag en anderzijds om. de
bestaande opvattingen en practijk vooral
ten aanzien van de sport zoveel mogelijk
te sanctionneren. Vervolgens behandelde
hij artikelsgewijs de nieuwe wet en kwam
tot de conclusie, dat de Zondagswet geen
bedreiging vormde voor het buitenkerkelijk
volksdeel en de sportbeoefening.
Tijdens het debat na de pauze bleek, dat
de conclusie van de heer Peschar niet door
alle aanwezigen werd gedeeld.
In de afgelopen nacht heeft een binnen
brandje gewoed op een woonschip in het
Spaarne tegenover de Schalkwijkerweg
te Haarlem.
De oorzaak is waarschijnlijk een con
structiefout van de schoorsteen.
De schade bleef beperkt tot enkele gor
dijnen en wat hout in de omgeving van de
open haard.
hij bijgestaan door zijn echtgenote die op
velerlei terrein werkzaam is geweest.
Woensdag 22 April wordt in het wijkge-
bouw aan de Leidsestraat een afscheids
bijeenkomst gehouden. Van halfnegen tot
tien uur houdt ds. Van Elden een receptie
voor de wijkbewoners en belangstellenden.
Politici, philosophen en historici hebben ons al jarenlang verteld, dat wij
in een grote tijd leven. Een grote tijd in de betekenis van zodanige veran
dering en kentering in het wereldbeeld en de geesten, dat het verleden
daarvan weinig voorbeelden te zien gaf. De grootheid van die tijd demon
streert zich nu en dan met verrassende schokken, doch speelt zich even
eens voor een deel in het verborgene af, waarna later de belangrijkheid
van bepaalde onopgemerkt gebleven gebeurtenissen aan de oppervlakte
komt. De grootheid van onze tijd is niet synoniem met de menselijke
vreugde en levensrust, doch het valt niet te betwijfelen dat voor de mensen
het onderkennen en erkennen van die grootheid een bron van grotere
berusting en levenskunst kan zijn. Welnu, wat speelt zich af om ons heen
en waartoe kan het leiden?
De Egyptische ministers volgen momenteel
een militaire opleidingscursus van een
maand. Na de dienst zullen zij een bewijs
stuk ontvangen, dat zij „geschikt zijn voor
soldaat in dienst van het land". De minister
van Buitenlandse Zaken, Mahmoud Fawzi,
leert hier hoe hij met een geweer
moet omgaan.
DINSDAG 14 APRIL
Stadsschouwburg: ,,'n Moeilijk mens"
(Nederlandse Comedie). 8 uur. Concert
gebouw: Concert H.O.V. (meesterserie), 8
uur. City: „Perrucha", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Lido: Willy en Joe in Tokio", alle leeft.,
7 en 9.15 uur. Spaarne: „De trek naar het
Westen", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„De smokkelprinses", alle leeft., 8 uur.
Rembrandt: „Singing in the rain", alle leeft„
7 en 9.15 uur. Palace: „Heidi", alle leeft., 7
en 9.15 uur. Luxor: „Een zomer slechts
heeft zij gedanst", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Minerva: Kennemer Comedie „Bloed en
liefde" (toneel), 8.15 uur.
WOENSDAG 15 APRIL
Stadsschouwburg: „Wiek van Wieks-
hörn" (Gruno), 8 uur. Begijnhofkapel: Chris
ten Spiritualistisch Centrum, 8 uur. City:
„Perrucha", 18 jaar, 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „De smokkelprinses", alle leeft.,
2.30, 7 en 9.15 uur. Lido: „Willy en Joe in
Tokio", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „De trek naar het Westen", 14
jaar, 2.30, 7 en 9.15 u. Rembrandt: „Singing
in the- rain", alle, leeft., 2. 4.15, 7 en 9.15 uur.
Palac-t: „Heidi", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. Luxor: „Eén zomer slechts heeft zij
gedanst", 18 jaar, 2, 7 en 9.15 uur. Minerva:
„De drie Caballeros", alle leeft., 2.30 uur.
Haarlem Radio Cabaret „Sterrenparade
P53", 8.15 uur.
Onmiskenbaar groots was voor ons en
voor allen die na ons komen het recente
feit, dat een dodelijk gevaar voor de be
trekkelijke orde op de wereld door een
bijna bovenmenselijke inspanning en ten
koste van onnoemelijke offers werd afge
wend: De nederlaag van Hitler-Duitsland,
achteraf gezien bijna een wonder, bete
kende de mislukking 'van een ontzaglijk-
dreigende greep naar de wereldmacht
door een monsterlijke kliek van geweten
loze anarchisten, die onder het mom van
„nieuwe orde" de wereld in een zee van
ellende zou hebben kunnen storten.
Omdat de bedoelingen van deze kliek
volkomen in strijd waren met de opvat
tingen van welke soort geordende samen
leving ook, was het enige instrument waar
van de nazi's heil voor hun oogmerken
konden verwachten, de vernietigingsoor
log. Het mislukken van deze gewapende
overval op de wereldorde is wellicht het
doodvonnis van de oorlog zelf geweest. In
ieder geval is bewezen, dat een aanvals
oorlog, hoe „rücksichtlos" ook voorbereid
en gevoerd, de aanvaller mede betrekt in
zijn gruwelijke gevolgen. Sindsdien is de
atoombom in de practijk gebracht. Sinds
dien zijn de wapens en de vernietigings
middelen honderden malen krachtdadiger
geworden. Welke andere conclusie zou men
moeten trekken dan dat het spel van de
oorlogsaggressie op de wereld is uitge
speeld, omdat de wereld te klein gewor
den is voor een gevecht waarin niet aan
valler en verdediger tesamen tenonder
gaan? Een eventuele nieuwe aggressor,
een nieuwe pretendent voor de wereld
overheersing, die dit ervaren en begrepen
heeft, zou zich dus moeten bezinnen op
een doeltreffender, bruikbaarder methode
dan oorlog om tot zijn dóel te geraken.
Het communisme streeft naar zijn eigen
verbreiding over de ganse wereld. Dit is
geen beschuldiging, doch een eenvoudig
citaat uit het boek der communistische
doelstellingen. De vraag of het commu
nisme ooit in het verleden de oorlog als
een bruikbaar middel tot die verbreiding
heeft beschouwd, moge in het midden
worden gelaten. Dat het heden ten dage
het gewapenderhand onderwerpen der
volken nog als een mogelijkheid ziet, mag
echter veilig worden betwijfeld. Niet, om
dat zijn leiders zo vredelievend van aard
zijn, doch omdat zijn leiders opportunisten
van de hoogste orde mogen heten, die de
weg van de minste weerstand volgen en
zich niet in avonturen zullen storten die
hun eigen ondergang met zekerheid zou
den meebrengen.
De wereld heeft nu dus rekening te hou
den met een politiek-sociaal-economisch
hervormingsstreven, communisme geheten,
dat er op uit is de structuur van het kapi
talistische stelsel te vernielen en daarvoor
in de plaats een soort, orde te stellen, waar
van het proefstation Rusland de waar
schijnlijke vormen reeds heeft laten zien.
Het proefstation is tegelijkertijd het.
strategische hoofdkwartier. De strategie
van de strijd tegen het kapitalisme wordt,
in Moskou vastgesteld. Als Moskou het
wapen „oorlog" heeft verworpen, welke
mogelijkheid is er dan nog?
Herinneren wij ons de inschakeling der
satellieten? De overrompeling van Tsjc-
choslowakije, zonder dat er één schot viel?
Ook deze stunt van het proefstation had
het Westen reeds veel eerder moeten doen
begrijpen, dat. Moskou niet zijn kracht in
de oorlog zoekt. Het heeft een geheel an
dere, geslepener strategie uitgevonden,
waartegen de in de defensie gedrongen de
mocratieën van het Westen helaas nog
geen verdedigingsmiddel gevonden hebben.
Het was betrekkelijk gemakkelijk, wa
pens te smeden tegen de Russische gewa
pende dreiging. Dat was immers een
kwestie van techniek, geld en dienstplicht.
Het is moeilijker, het nieuwe „wapen"
van het communisme onwerkzaam te ma
ken, omdat de verdediging daartegen
eigenlijk methoden vereist die in strijd
zouden zijn-met de beginselen der demo
cratie zelf.
Moskou voerde een jarenlange, gedul
dige aggressiepoiitiek om het Westen te
alarmeren en het op gigantische militaire
inspanningen te jagen, waarop de Weste
lijke economie zich ging baseren en die op
den duur een voorwaarde tot de werk
zaamheid der Westelijke economie werd.
Toen de tijd daartoe gekomen was, veran
derde Moskou van strategie om de Wes
telijke militaire productie overbodig te
maken en de economie van de Westelijken
ineen te laten storten. Hoe hoger men
stijgt, hoé dieper men valt. Hoe groter
het aandeel van de wapenproductie in de
Westelijke economie werd, hoe dieper de
val zou zijn die deze economie maken zou,
wanneer dat militaire aandeel overbodig
zou blijken.
Als het Westen daartegen een snelle,
doelmatige tegenactie zou willen stellen,
zou het moeten kunnen beschikken over
een dictatoriaal geleide economie, die met
één handgreep zou kunnen worden omge
schakeld zonder de „natuurlijke" depres
sie een kans te geven. Maar het Westen
regeert niet dictatoriaal. Het Russische
wapen is gericht op de zwakste plek van
het Westen in de koude oorlog: Zijn de
mocratie.
Er is nog iets anders, waardoor het
Westen in een moeilijke verdedigingsposi
tie verkeert. Dat is eveneens een uitvloei
sel van zijn democratische structüur, doch
heeft meer te maken met psychologie dan
met economie: Leiders der Westelijke vol
ken kunnen wel met luide stem waar
schuwen legen deze bovenomschreven
Russische opzet, en zij kunnen desnoods
blijven betogen dat de wapenproductie
niet verminderen mag, maar zij hebben
de publieke opinie niet in de hand. Zij
kunnen de massa niet mennen volgens
hun inzichten. Als Moskou een vredesge-
baar maakt, zakken aandelen in Wall-
street. Geen politicus, geen dagbladschrij
ver, geen commentator of regeringsleider
komt daartussen. Men kan de Russische
strategie openlijk in finesses aan de kaak
stellen en de volken bezweren dat „er wat
achter steekt", doch: de aandelen zakken,
leder vredesgebaar van Moskou heeft een
niet-te-voorkomen reactie in de Westelijke
economische stabiliteit. Daarom kan men
ook niet spreken van een Russische „hin
derlaag", waar het Westen mogelijk
„intrapt". Integendeel, de kracht van hel
nieuwe Russische offensief ligt juist in zijn
openlijkheid, zijn psychologische uitwer
king op de mensen in het Westen.
Als men het verleden nagaat, moet men
zichzelf bekennen dat de Russen hun ,,ag-
gressie" meesterlijk hebben gespeeld. Doch
als men een bewijs wil voor de kracht van
de psychologie, vindt men dat onmisken
baar in de geheimzinnige, onberedeneer
de twijfel die in het Westen ondanks
het Russische spel aldoor heeft bestaan
ten aanzien van de werkelijke oorlogs
dreiging. De publieke opinie aanvaardde
de Russische oorlogsvoornemens niet vol
ledig, wat de Westelijke politici in dit op
zicht ook beweerden. De democratische
publieke opnie is een schier onfeilbaar in
strument, dat de dingen onder de opper
vlakte registreert. Die mening te forceren
is onbegonnen werk. Daarom wellicht is
er nog steeds geen Europese defensiege
meenschap!
In een zeer profaan beeld gezien is dit
wereldpolitieke spel het spél tussen kat
en muis. Moskou drijft de Westelijken
waar het wil: Naar de hoogste hoogten van
oorlogspsychose, naar de uiterste krachts
inspanning van wapenproductie en nu,
naar de vredespsychose, naar de verslap
ping van defensie-economie, naar crisis en
werkloosheid wellicht. De ineenstorting
van het kapitalistische stelsel, zo die ervan
het resultaat zou zijn, zou het sein voor
Moskou wezen om met het heilzame recept
van een communistische herordening te
komen.
De voormannen van de Marxistisch-Le-
ninistische levensbeschouwing zijn blijk
baar zo fanatiek overtuigd van het feit,
dat hun recept het enig heilbrengende is,
dat zij de wereld het bewijs willen geven.
Het bewijs, door de ineenstorting van na-
tionaal-socialisme ingeleid en door de val
van het kapitalisme vervolledigd. Het be
wijs, dat het communisme het moderne
evangelie voor een nieuwe wereldorde in
zich bergt.
Hoe fanatiek een overtuiging ook zijn
mag, fout kan zij evenzeer zijn. De ineen
storting van de Westelijke economie kan
een bedriegelijke luchtspiegeling zijn, die
in genen dele werkelijkheid wordt. In
dit opzicht hangt alles af van de werk
wijze, die de Westelijken in antwoord op
de Russische strategie zullen volgen. Be
houd van hun economie, koste wat het kost,
lijkt een eerste vereiste. Dit zal niet moge
lijk zijn door de wapenproductie kunst
matig te blijven opschroeven, want dan
werkt men een tijdlang de Russische stra
tegie in de kaart en maakt men de terug
val nog plotselinger dan hij nu al zou
kunnen zijn. Geleidelijke overschakeling
met gelijktijdige vergroting van de af
zetgebieden, waardoor allereerst een poli
tieke heroriëntering in Azië en Afrika no
dig zal zijn, lijkt de direct gewenste
methode.
Doch voor dat alles is één ding onmis
baar: De eenheid van actie, die na vele
mislukkingen en teleurstellingen in het
Westen is bereikt in het Atlantisch pact,
en de Europese organisaties, moet met
waarlijk „ondemocratische" snelheid wor
den verstevigd en geconsolideerd. Alleen
eenheid kan de Westelijke economie red
den. Eenheid, dat betekent georganiseerd
overleg, efficiëncy, doeltreffendheid in pro
ductie en distributie, coördinatie in de op
richting van nieuwe industrieën, grondstof-
fenverdeling, kortom, een door vrijwillig
heid aan dictoriale mogelijkhedeji beant
woordend economisch apparaat, waarmee
men de werkelijke, gedwongen dictatuur
kan tegemoettreden in het economische
strijdperk.
Moeilijk? Zeer zeker. Onmogelijk? Mis
schien. Maar dan ontbreekt dus de demo
cratie de kracht om te bewijzen, dat zij een
recent voor de wereldordening bezit.
En dat zou gelijkstaan met de verschrikke
lijke bekentenis, dat zij zulk een recept
niet heeft.
Het zou al te pessimistisch wezen," de
Russische strategie als zodanig te aanvaar
den zonder zich af te vragen, of Moskou
„dit allemaal zo maar doen kan", zonder
eigen bestaanszekerheid in gevaar te bren
gen. Een dictatuur kan in dit opzicht veel,
doch ongetwijfeld zijn in het Kremlin
spanningen ontstaan tengevolge van deze
regie die het toneel voor zich vrij kreeg
toen Stalin stierf. Bovendien komen bond
genootschappen in gevaar: China moet zijn
oorlog ter verovering van Korea opgeven
omdat die niet past in de Russische poli
tiek van het ogenblik. Partisanen in Indo
china. Malakka en elders zulle het bevel tot
„pacificering" uit Moskou met ongenoegen
hebben ontvangen, evenals de vele com
munistische partijen in het buitenland.
Misschien werkt ook dit hypermoderne wa
pen als een boemerang.
Doch hoe dan ook: Twee machten strij
den in onze tijd een gigantische strijd met
moderne, onzichtbare wapenen. De oorlog
is niet langer het grootste gevaar dat de
vrije wereld bedreigt. De ontwikkeling
van de strijd met economische wapenen
opent een onoverzichtelijk perspectief
voor de toekomst, die wellicht eens ken
nis zal maken met een wereldstelsel van
bestuur en economie, dat gegroeid is uit die
strijd en dat is samengebundeld uit ge
louterde, door talrijke evoluties en revo
luties veranderde en aangepaste wereld
beschouwingen, die thans nog als starre,
geïsoleerde en dogmatische stelsels om de
totale overwinning strijden.
Met het oog op die toekomst is onze
tijd een grote tijd. Want wij staan in de
ouverture, wellicht reeds in de eerste acte
van een evolutie van wereldformaat. Wij
doen er zelfs aan mee. J. L.
Het is verleidelijk bij deze uitdruk
king te denken aan een werkelijke
boom: men begint een gesprek; weldra
vertakt het zich en men verliest zich
in allerlei détails. Maar deze gedachte
is onjuist. De zegswijze is vooral in
Indië gebruikelijk geweest en is ont
leend aan het kaartspel. Daarin is een
boom een streep met een aantal dwars-
strepen, aanduidende de winst of het
verlies der partijen Een boom kaarten
is dus zoiets als een robber bridgen.
Maar aangezien kaartspelen dikwijls
overgaat in gezellig met elkaar kletsen,
is een boom opzetten ook gaan beteke
nen: genoeglijk met elkaar kouten,
kletsen en zwammen.
Vermoedelijk is zeer spoedig een beslis
sing te verwachten over de eind vorig jaar
door de Verenigde Staten gevraagde uitle
vering van de 42-jarige Amerikaan Harold
J. Adonis, die sedert 22 November te Am
sterdam is gedetineerd. Naar het oordeel
van de raadsman, mr. J. Roggeveen, bevat
het de vorige week uit Amerika ontvangen
aanvullend bewijsmateriaal niets nieuws.
Adonis wordt er van beschuldigd 228.000
dollar (f86.640) als steekpenningen van fi
guren uit de onderwereld te hebben aan
genomen om een onderzoek naar gokkerij
in Bergen County (New Jersey) te ver
hinderen.
De raadsman heeft inmiddels het advies
ingewonnen van prof. mr. J. M. van Bem-
melen, hoogleraar in het strafrecht aan de
Leidse universiteit, die het standpunt van
mr. Roggeveen deelt, dat uitlevering niet
mogelijk is.
In zijn pleidooi voor de rechtbank had
de raadsman betoogd, dat omkoping, zoals
Adonis ten laste wordt gelegd niet voor
komt in het uitleveringstractaa' tussen Ne
derland en de Verenigde Staten. Wel komt
het voor in een aanvullend tractaat, maar
daarin is het delict omkoping alleen ge
noemd voor zover het betrekking heeft op
„de koloniën" van beide landen. Volgens
de tussen het Nederlandse ministerie van
Buitenlandse Zaken en Amerika indertijd
hierover gevoerde correspondentie zou het
in de bedoeling hebben gelegen dit van
toepassing l.e doen zijn op de beide moeder
landen. De raadsman is van oordeel, dat
uit de tekst het tegendeel blijkt.
Her advies van prof. Van Bemmelen zal,
tezamen me; andere bescheiden die de
raadsman uit Amerika heeft verkregen,
aan de minister van Justitie worden over
gelegd.
In de Deventerstraat te Apeldoorn moest
de chauffeur van een vrachtauto uitwij
ken voor een tegenligger. Hij kwam daar
door te dicht achter een wagen waarop een
lange ijzeren balk werd vervoerd. De balk
drong door de' voorruit van de vraehtauto,
waardoor de chauffeur, de 25-jarige R.
Horst uit Enschedé, bekneld geraakte en
zo ernstig werd gewond, dat hij vrijwel
onmiddellijk overleed.
HELICOPTER DIENST EN
BOVEN WEST-EUPOPA
UXfUBURO WAINZ
Soor/ona
Frankrijk ''^A^SAxnanucxcx I
NANCY
o'
STRAATSBURG
Een overzicht van de helicopter e-diensten
die de Belgische luchtvaartmaatschappij
Sabena uit Brussel wil gaan onderhouden.
Zoals wij gisteren reeds berichten, is de
regering bereid er aan mede te werken,
dat ook Rotterdam in deze diensten wordt
opgenomen. Het is niet uitgesloten, dal de
lijn Brussel-Rotterdam wordt doorgetrok
ken naar Londen. Er is door het departe
ment Zeeland van de Maatschappij v"oor
Handel en Nijverheid een verzoek aan de
Sabena gericht, de lijn naar Rotterdam
over Walcheren of Zuid-Beveland „om te
buigen".
HAARLEM. Het stedelijk bestuur
heeft ter kennis gebracht van de com
missie voor de droogmaking van het
Haarlemmermeer, dat de Stad Haarlem in
1608 den Vijfhuizerpoel van Josyna van
Groencven in eigendom heeft aangekocht
en dat deze dus geen deel kan uitmaken
van de gronden, tot welker verkoop d"
commissie heeft besloten. De commissi"
heeft daarop in een brief aan den Ge
meenteraad kenbaar gemaakt, dat zij tü.
deze mededeeling geene redenen ziet oir-,
de bedoelde gronden van den voorgeno
men verkoop uit te zonderen De Gemeen
teraad heeft nu eene commissie van regis
seerden opgedragen, deze zaak te onder
zoeken en voorts B. en W. gemagtigd,
overleg met deze commissie, het goed regt
der stad op de gronden, zoo noodig>5j
exploit, te doen gelden.
