Dividendbeperking moet niet
worden gehandhaafd
„Functie van handel onmisbaar
bij verruiming van de export"
IVOROLp^: zó reinigt geen andere!
PANDA EN DE GROEI-STRALEN
Wereldnieuws
2
Quantitatieve betekenis
is gering
PRINS BERNHARD:
De radio geeft Vrijdag
Toch ió het zo
v__
Purper
DONDERDAG 11 JUNI 1953
CONCLUSIE VAN DE S.E.R.:
'n TIP VA
Kattenburg maakt
weer winst
Bus botste tegen tram;
25 lichtgewonden
Franse textiel voor
r am pslachtof f ers
Kerkelijk Nieuws
Rede in jaarvergadering van Mij. voor Nijverheid en Handel
Amsterdam krijgt het
Vondelpark ten geschenke
Amsterdam wil beeldende
kunst aankopen
Motorsport
Groot aantal fabrieksteams
naar de Asser T.T.
Zweedse deelneming
De „Oldenbarnevelt"
arriveert Maandag
De Sociaal-Economische Raad heeft aan
de minister van Financiën advies uitge
bracht over het vraagstuk der dividend-
beperking. Zoals reeds in een deel van
onze vorige oplaag is bericht komt de S.E.R.
unaniem tot de conclusie dat de dividend
beperking niet als instrument van een
economische politiek moet worden gehand
haafd. De raad adviseert de wet nog met
één jaar na de thans geldende termijn te
verlengen en de huidige mogelijkheid van
winstuitkeringen te verruimen.
De Sociaal-Economische Raad gaat in
zijn advies zonder zich te begeven in
een behandeling van alle argumenten voor
en tegen, welke in de loop der jaren met
betrekking tot dividendbeperking zijn aan
gevoerd na in hoeverre de dividendbe
perking een nuttige functie vervult in het
huidige economische bestel van ons land.
Op grond van gegevens, ontleend aan een
enquête van het ministerie van Financiën,
komt de Sociaal-Economische Raad tot de
globale schatting, dat, wat betreft de winst
uitkeringen over 1951, de Wet op de Divi
dendbeperking maximaal voor een bedrag
van ongeveer 80 millioen heeft geleid tot
niet-uitkering van winst. De betrekkelijk
geringe betekenis van dit bedrag wordt in
het licht gesteld door er tegenover te stel
len de economische grootheden, die men
door de dividendbeperking wenst te be
ïnvloeden, namelijk de besteding van het
inkomen van de bevolkingsgroep die geen
loonarbeid verricht en de omvang der in
vesteringen.
Vervolgens worden in het advies het
economische en het sociaal-politieke aspect
van de dividendbeperking behandeld. Het
is duidelijk, zo zegt de raad, dat de geringe
quantitatieve betekenis van de dividendbe
perking van invloed is voor de waardering
van beide aspecten. Afgezien hiervan stelt
de S.E.R. wat de economische werking van
de dividendbeperking betreft, vast, dat
aan deze maatregel onder de huidige om
standigheden beslist bezwaren zijn verbon
den. Het is namelijk waarschijnlijk, dat de
aantrekkelijkheid van het verstrekken van
risicodragend kapitaal door de dividend
beperking wordt verminderd. Vdorts be
staat het gevaar van een uit nationaal-
economisch gezichtspunt bezien minder
juiste besteding van kapitaal. Voorts zou
opheffing van de dividendbeperking ertoe
kunnen bijdragen een ongewenste discri
minatie van investeringen in het binnen
land ten opzichte van investeringen in het
buitenland weg te nemen.
Wat het sociaal-politieke aspect betreft
dat zijn grondslag vindt in het verband dat
veelal wordt gelegd tussen dividendbeper
king en loonbeheersing stelt de S.E.R.
vast. dat de feitelijke ontwikkeling van het
looninkomen in vergelijking met de ont
wikkeling van het inkomen van de groep
zelfstandigheden in het algemeen en met
dat van het dividendinkomen in het bijzon
der weinig aanleiding geeft van het inko
men van de groep zelfstandigen nu juist
het dividendinkomen aan bijzondere be
perkende bepalingen te onderwerpen. Ge
constateerd wordt, dat de stijging van het
dividendinkomen na de oorlog ten opzichte
van vóór de oorlog in sterke mate is ach
tergebleven bij de stijging van andere
inkomenscategorieën.
ADVERTENTIE
Je merkt het bij 't klimmen
der jaren,
Bij 't dunnen en grijzen der
haren,
Bat, wat je ook probeert.
De ervaring je leert:
„Niets kan 'n Tip van
Bootz evenaren"!
Ten einde het bedrijfsleven in econo
misch opzicht geen noemenswaardige na
delen van een verlenging van de wet te
doen ondervinden, stelt de S.E.R. voor een
verruiming in de huidige mogelijkheid van
winstuitkeringen aan te brengen, zodat als
alternatief van het bestaande maximum,
6"'o van het gestorte aandelenkapitaal plus
2% van het zuiver vermogen, een uitkering
wordt toegestaan van 6"/» over het totale
zuiver vermogen.
In de vergadering van aandeelhouders
der n.v. Hollandia-Kattenburg te Amster
dam heeft de heer H. Kattenburg mede
gedeeld dat het bedrijf zich na een slecht
boekjaar 1950/'51 heeft hersteld en dat het
komende boekjaar zich gunstig laat aan
zien.
In het Hollandia-bedrijf wordt, met winst
gewerkt en dat is, mede met het oog op de
gunstige vooruitzichten, de reden waarom
ondanks de slechte eerste helft van het
boekjaar 1951/'52 alsnog een dividend van
3 pet. over dat jaar wordt uitgekeerd. De
omzet in de export is tengevolge van ver
hoogde invoerrechten en contingenteringen
teruggelopen, met name naar Frankrijk,
België en de Scandinavische landen.
Op het Droogleever Fortuynplein te Rot
terdam zijn gisterochtend een bus en een
tram van de Rotterdamse electrische tram
door de gladheid van de weg met elkaar in
botsing gekomen. De bus, die evenals de
tram niet snel reed, slipte en botste tegen
de tram. Door de schok werden ongeveer
25 passagiers van bus en tram gewond, doch
de verwondingen waren over het algemeen
niet van ernstige aard. De schrik was
groter.
De bestuurders der voertuigen kregen
lichte verwondingen.
Tien personen werden in een ziekenhuis
behandeld. Van alle kanten werden de
passagiers geholpen om uit de voertuigen
te komen. De bestrating bestaat ter plaat
se uit kinderhoofdjes, het wegdek was glad
tengevolge van regen en toen de bus slipte,
verloor de chauffeur de macht over het
stuur. Beide voertuigen werden aan de
voorzijde vrij ernstig beschadigd.
Vier gratiën, keurig aangedaan in witte japonnetjesdansen hier op het grasveld voor het Imperial Institute in South Kensington
(London). De danseresjes maken deel uit van de Zuid-Afrikaanse volksdansgroep, die ook in ons land voorstellingen heeft
gegeven.
Te Rotterdam is een zending textiel, be
stemd voor de textielpakketten voor de
getroffenen van de watersnood, overgedra
gen aan de directeur van het Nederlandse
Rode Kruis, jhr. G. M. Verspyck. De zen
ding is afkomstig van het Rode Kruis van
de Beneden Seine te Rouaan.
In het departement Normandië is een
geldinzameling voor de Nederlandse slacht
offers gehouden, die 14.300.000 francs op
bracht. De helft hiervan werd bestemd voor
de zending, die gisteren werd overgedragen.
ADVERTENTIE
Inz. Heer W. B. A., Utrecht
ontv. 1 fl. Tip en 1 Lfl. Bootz Oude Genever
HILVERSUM I. 402 M.
7.00 Nieuws. 7.13 Gewijde muziek. 7.45 Een
woord voor de dag. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen.
9.00 Voor de zieken. 9.30 Voor de huisvrouw.
9.40 Platen. 10.30 Morgendienst. 11.00 Alt en
claveeimbel. 11.30 Platen. 12.30 Land- en
tuinbouwmededelingen. 12.33 Lichte muziek.
12.59 Klokgelui. 13.00 Nieuws. 13.15 Platen.
14 00 Schoolradio. 14.30 Platen. Boekbespre
king. 15.40 Pianotrio. 16.00 De strijd tegen
mieren en bladluizen, causerie. 16.15 Viool
en piano. 16.40 Platen. 17.00 Vrouwenkoor,
sopraan, en piano. 17.30 Militaire causerie.
17.40 Platen. 17.45 Fries programma. 18.00
Platen. 18.30 Geestelijke liederen. 19.00
Nieuws. 19.10 Regeringsuitzending: Verkla
ring en toelichting. 19.30 Platen. 20.00 Radio
krant. 20.20 Kerkconcert. 21.00 Robert, hoor
spel. 21.55 Viool en piano. 22.10 Platen. 22.45
Avondoverdenking. 23.00 Nieuws. 23.15 Het
Evangelie in Esperanto. 23.3024.00 Platen.
HILVERSUM n. 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.45
Voor de huisvrouw. 9.00 Gymnastiek. 9.10
Platen. 9.40 Voor de kleuters. 10.00 Kinderen
en mensen, causerie. 10.05 Morgenwijding.
10.20 Platen. 10.30 Schoolradio. 10.50 Orgel
en zang. 11.25 Radiofeuilleton. 11.45 Bariton
en Piano. 12.00 Amusementsmuziek. 12.30
Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33 Snort
en prognose. 12.48 Volkszang-Toogdag. 13.00
Nieuws. 13.15 Mededelingen of platen. 13.20
Metropole-orkest. 14.00 Kookkunst. 14.20
Viool en piano. 14.50 Voordracht met muziek.
15.10 Piano-recital. 15.30 Platen. 16.00 Platen.
16.30 Muziekeauserie. 17.10 Voor de kinde
ren. 17.40 Orgel. 18.00 Nieuws. 18.15 Felicita
ties. 18.45 Problemen rond de huurverhoging,
causerie. 19.00 Koorzang. 19.15 Piano. 19.30
Humanitaire achtergronden van de samen
werking tussen de volkeren, causerie. 19.50
Berichten. 20.00 Nieuws. 20.05 Boekbespre
king. 20.10 Blaaskwintet en piano. 20.30
Benelux. 20.40 Aanpassing causerie. 21.00
Cabaret. 31.30 Het leven betrapt. 21.50 Platen.
22.05 Buitenlands overzicht. 22.20 Lichte mu
ziek. 22.40 Vandaag, causerie. 22.45 Avond
wijding. 23.00 Nieuws. 23.1524.00 Platen.
TELEVISIE (K.R.O.)
19.4521.15 Gevarieerd programma.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Orgel. 14.00 School
radio. 15.30 Platen. 16.00 Nieuwe geluiden.
16.40 Jongenskoor. 17.00 Nieuws. 17.10 Strijk
kwartet. 17.50 Platen. 18.00 Platen. Letter
kundige causerie. 18.20 Platen. 18.30 Voor de
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Pianorecital.
20.10 Platen. 20.15 Symphonie-orkest en
solist. (Om 20 45 Kunstkaleidoscoopl. 21.40
P'aten. 21.45 Vlaamse liederen. 22.00 Nieuws.
22.15 Internationale Radio-Universiteit. 22.45
Platen. 22.55—23.00 Nieuws.
BBC
22.0022.30 Nieuws. Overzicht van de
weekbladen. Twee honderd jaar Brits Mu
seum. (Op 224 en 49 m.).
Ned. Herv. kerk
Beroepen te Ermelo J. J. v. d. Krift te
Katwijk aan Zee; te Oldebroek (toez.) (2é
pred.pl.) J. v. Sliedrecht te Ede.
Zes vacatures
In de kring van de classis Sneek der
Ned. Hervormde kerk komen binnenkort
zes vacatures, nu ds. H. v. Niel te Sneek
het beroep naar Nunspeet, ds. D. Lekker-
kerker te Scharnegoutum dat naar Valken
burg (Z.H.), ds. H. A. Jellema te Balk dat
naar Wijhe, ds. A. D. Bakker te Nijland
dat naar Voorburg en ds. Joh. H. W. Dick-
hout te Jutrijp-Hommers dat naar IJmui-
den heeft aangenomen. Bovendien gaat ds.
J. W. Bruinsma te Gaastmeer een jaar
als legerpredikant in dienst.
Geref. kerken
Beroepen te Een (Dr.) en te Eist (Gld.)
H. J. Lugtigheid, cand. te Zwolle; te Nieuw-
lande M. G. Ton te Geesteren; te Wijckel
W. H. Melles, cand. te Maarssen.
Bedankt voor Castricum J. H. v. Halse-
ma te Tholen.
Geref. gemeenten
Bedankt voor Ermelo Chr. v. Dam te
Amsterdam-C.
Geref. kerken
Beroepen te Kralingscheveer (vac. W.
Griffioen) S. Hoekstra te Melbourne (Vic
toria
De gemeente Amsterdam heeft van de
Vereniging tot Aanleg van een Rij- en
Wandelpark te Amsterdam het in 1865 ge
deeltelijk aangelegde en in later jaren tot
45 hectare vergrote Vondelpark ten ge
schenke gekregen. Het park werd destijds
ontworpen door de tuinarchitecten J. D. en
L. P. Zocher. Het thans in dienst der ver
eniging zijnde personeel zal bij de gemeen
te Amsterdam in dienst komen, zoveel mo
gelijk in een gelijkwaardige positie. Ook
alle in het park aanwezige opstallen,
waarvan er enige verhuurd zijn, zijn aan
de gemeente overgedragen.
De gemeenteraad heeft gisteren deze
schenking aanvaard en zijn grote erken
telijkheid jegens de schenkster uitgespro
ken.
Op advies van de Kunstraad hebben B.
en W. van Amsterdam besloten, bij wijze
van proef voor één jaar, de aankoop van
werken van beeldende kunst (uitgezon
derd beeldhouwwerken) ten behoeve van
het gemeentelijk bezit te doen geschieden
volgens de procedure van algemene inzen
ding. Alleen kunstenaars, in Amsterdam of
de randgemeenten werkzaam, kunnen in
zenden. De werken moeten van dien aard
zijn, dat zij een plaats in het Stedelijk Mu
seum waardig kunnen worden gekeurd.
Voor de aankoop van schilderijen is
f 20.000 en voor die van tekeningen en gra
fiek f 4.000 beschikbaar.
De inschrijvingen voor de Grote Prijs
van Nederland der KNMV, die 27 Juni aan
staande op het circuit van Drente zal wor
den gehouden, overtreffen alle voorgaande,
nu Duitsland ook weer is toegelaten door
de FIM. Niet alleen hebben Horex en NSU
ingeschreven, ook BMW heeft zich thans
officieel gemeld met als rijders Walter Zei
ler, Hans Meier, Hans Baltisberger, en
Gerhard Mette.
Gestart wordt in de 500 cc. klasse, zodat
deze aan officiële fabrieksteams de Norton
en AJS uit Engeland heeft, tegenover Gilera,
Guzzi en MV uit Italië en de Horex met
H. P. Muller en F. Schon uit Duitsland.
Een buitengewoon „veld" dus. waarbij de
AJS heeft ingeschreven met Will Doran, de
Nieuw Zeelander R. Coleman en R. Sherry.
In de 350 cc. klasse komen uit Norton,
AJS met bovengenoemde rijders
Guzzi, MV in de 250 cc. klasse Guzzi, en
NSU en in de 125 ce. klasse Morini, MV en
NSU.
De inschrijving sluit 13 Juni, maar nu
reeds staan voor de 125 cc. 32 rijders in
geschreven, van wie 17 Nederlanders; voor
de 250 cc. 16, van wie vier landgenoten; in
de 350 cc. 48, van wie 5 Nederlanders en voor
de 500 cc. niet minder dan 59, van wie zes
landgenoten.
Prins Bernhard heeft hedenmorgen in de
jaarvergadering van de Maatschappij voor
Nijverheid en Handel te Dordrecht een rede
uitgesproken over het onderwerp „Handel
een bestaansvoorwaarde voor Neder
land".
Bij een overzicht van de geschiedenis van
de handel citeerde hij een geschiedschrij
ver uit de 16e en 17e eeuw die zei: ,,In
Holland waren er plaatsen met meer sche
pen dan huizen. Navigatie en negotie zijn
hier altijd nauw verbonden geweest. Hol
land had haast geen graan, maar was toch
de graanschuur van Europa. Het verbouw
de geen vlas, maar verwerkte het in massa
tot lijnzaad. Het had geen schapen, maar
iveefde een overvloed van wol tot laken.
Het had geen wijnbergen, maar bezat de
stapel der Duitse en Franse wijnen. Het
had geen bossen, maar timmerde meer
schepen dan het overige Europa tezamen".
„Laten wij ons realiseren," aldus de Prins,
„dat soortgelijke wonderen nog steeds ge
schieden. Nog steeds vloeit Nederland over
van goederen, die het niet zelf maakt. Men
vindt dit vanzelfsprekend. Maar men ver
geet dan dat dit alleen mogelijk is dank zij
het initiatief, de activiteit, de reactiesnel
heid en het doorzettingsvermogen van de
handel."
Sprekende over de functie van de handel
vestigde Prins Bernhard er de aandacht op
dat deze functie onvervangbaar is.
De zelfstandige handel heeft hierbij zon
der twijfel een voorsprong. Imponderabilia
als relaties, eeuwenoude vertakkingen van
de Nederlandse handelshuizen, de welhaast
geërfde capaciteiten op dit speciale gebied
zij alle spelen een rol.
„Toch is het merkwaardig, dat, ter
wijl op bijna elk gebied het nut der
specialisatie wordt erkend, de gespe
cialiseerde taak van de handel niet al
tijd op de juiste waarde wordt geschat.
In het algemeen trouwens pleegt de
waardering voor de handel nogal af
hankelijk te zijn van de conjunctuur.
Gaat alles voor de wind en is de afzet
gemakkelijk, dan dreigt de handel als
zelfstandige functie in het gedrang te
komen. Komt de nood aan de man en
stokt de afzet, dan beseft men opnieuw,
dat de handel nuttig en nodig is. In
wezen gaat het hier om het begrip van
de handel als zelfstandige functie en
daaraan ontbreekt het nog wel eens.
Afzetvraagstuk
De Prins sprak vervolgens over het nut
van de handel nu ook de verhoogde export
inspanning steeds meer een afzetvraagstuk
wordt. Daarbij komt de typische taak van
de handel naar voren. Het zoeken van de
markt, dat soms geheel tevergeefs is en
dan weer een slechts tijdelijk succes brengt,
is voor menige producent te kostbaar. Dan
kan de handel, die overal zijn vertakkingen
heeft en op de vergankelijkheid van mark
ten is ingesteld, bewijzen hoe nuttig en
nodig zijn functie in het maatschappelijk
bestel is.
Emigratie, die reeds plaats gehad heeft,
kan een waardevolle steun zijn voor de
markten aftastende handel. De Nederland
se emigrant past zich betrekkelijk snel aan
bij de consumptiegewoonten van zijn nieu
we vaderland. Toch betekent een blijvende
stroom van emigranten een niet te ver
waarlozen vraag naar Nederlandse pro
ducten. Maar belangrijker is nog de steun,
die een Nederlands bruggenhoofd in den
vreemde kan geven aan de handelaar, diè
zijn weg komt zoeken.
„Bij mijn bezoeken aan verschillende
landen van Zuid-Amerika ben ik onder de
indruk gekomen van het feit, dat de emi
granten van bepaalde nationaliteiten als
het ware ontvangstcentra vormen voor de
exporteur, de handelaar uit hun vroegere
vaderland. Zij staan hem bij met hun locale
kennis, met hun inmiddels verworven rela
ties. En zij verlichten zijn taak daarmede
zeer wezenlijk."
Bij de emigratie van Nederlanders naar
elders wekt men, naar de Prins zeide, bij
het buitenland teveel de indruk, dat het
hier om een surplus gaat, dat men blij is
kwijt te raken. Maar het gaat hier om een
waardevol surplus, dat alleen uit de Neder
landse gemeenschap beschikbaar komt voor
hulp aan landen met een bevolkingstekort
mits aan bepaalde eisen wordt voldaan.
„Laat ons beseffen, dat om het nu
maar nuchter uit te drukken elke nor
male geschoolde arbeider aan de Neder
landse gemeenschap een bedrag van rond
20 000 heett gekost.
Wij kunnen dus op zichzelf genomen
dankbaar zijn voor de verlichting van onze
bevolkingsdruk. Maar voorop dient te staan
dat het ontvangende land dubbel dankbaar
mag zijn. En dat wij zeer bepaalde eisen
tot waarborging van althans de aanvanke
lijke positie der emigranten kunnen stel
len. Deze kijk op emigratie dient iedereen,
die met het probleem te maken heeft, zich
eigen te maken. Om der wille van de emi
granten èn om der wille van de steun, die
export en handelaar kunnen krijgen van
emigranten-groepen, die zich nog verbon
den weten met het oude land," aldus de
Prins.
Honger. Volgens het officiële Pekingse
blad „Jean Minjii Pao" bedraagt hét
aantal Chinezen, dat lijdt door de hon-*
gersnood als gevolg van mislukking
van de oogst door droogte en vorst op
liet ogenblik verscheidene tientallen
millioenen. De hongersnood teistert de
rijke productiegebieden en in het bij
zonder de centraal-Oostelijke provin
cies ten Noorden van de Jamgtse.
Samenwerking. Generaal Naguib, de Egyp
tische premier, heeft te Cairo op een.
bijeenkomst meegedeeld, dat een ver-
bi ndingscommissie is ingesteld voor-
nauwere samenwerking van buiten
landse gemeenschappen in Egypte
(Grieken, Italianen, Fransen, Britten,
Amerikanen, Duitsers en anderen) met
de Egyptenaren voor de economische,
sociale en culturele verheffing van het
land.
Proefvlucht. De Amerikaanse luchtmacht
is van plan proeven te nemen met be
stuurbare projectielen, waarbij deze na
op een proefterrein aan de Oostkust
van Florida te zijn gestart, een vlucht,
van 3.000 kilometer boven het Caraïbi-
sche zeegebied maken en daarna op een
landingsterrein aan de kust van Florida
landen.
Goede wil. Een groep Katholieke intellec
tuelen heeft te Parijs ondei voorzitter
schap van de schrijvers Frangois Mau-
riac en Gabriel Marcel een „comité
voor de herziening van het proces-Ro-
senberg" gevormd. In een communiqué
heeft het comité alle Christenen en
mensen van goede wille in Frankrijk
verzocht alles in het werk te stelllen,
om het onherroepelijke te voorkomen.
Graan. President Eisenhower heeft het
Congres verzocht het zenden van een
millioen ton tarwe naar Pakistan mo
gelijk te maken. Er heerst voedseltekort
in Pakistan.
Operatie. De Britse minister van Buiten
landse Zaken, Eden, is te Boston weer
geopereerd voor zijn galaandoening.
Zijn toestand na de operatie wordt be
vredigend genoemd.
Eenheid. Op grond van een wetsontwerp
van de Argentijnse regering, dat bij het
Congres is ingediend, zullen de vergun
ningen voor alle radiostations worden
ingetrokken en drie nieuwe grote sta
tions binnen negentig dagen worden
opgericht als „bijdrage tot de vorming
en consolidering van de geestelijke een
heid van het land". De voorgestelde
maatregel heeft tot doel „de particulie
re belangen ondergeschikt te maken
aan de sociale, culturele, economische
en politieke belangen van het land".
Winst. Een 24-jarig lid van de Pakistaan
se luchtmacht heeft ruim 1 millioen
gulden gewonnen met een weddenschap
bij paardenrennen, die zijn broer zon
der ziin medeweten op zijn naam had
afgesloten. Toen hij telegrafisch be
richt kreeg, dat hij het bedrag had ge
wonnen, viel hij flauw.
Ziek. Senator Robert Taft lijdt aan een
ernstige heupaandoening, die hem voor
de rest van de huidige Congreszitting
wel zal verhinderen ziin werk als leider
van de republikeinen in de Senaat te
doen.
Mau Mau. Sinds het afkondigen va.n de
noodtoestand in Kenya, acht" maanden
geleden, zijn ruim duizend leden van de
Mau Mau gedood, zo is door een rege
ringswoordvoerder verklaard. Meer
dan 400 werden er gewond. In dezelfde
periode heeft de Mau Mau 411 inheem
sen, 17 blanken en 4 Aziaten gedood en
229 personen gewond.
Het Zweedse ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft Dinsdag bekendgemaakt, dat
Zweden zal deelnemen aan de twee neu
trale commissies voor toezicht op een be
stand.
De Zweedse vertegenwoordigers in de
commissie voor toezicht op de repatriëring
van krijgsgevangenen zijn aangewezen en
kunnen binnen een maand na onderteke
ning van een bestand in Korea zijn.
Ongeveer 20 van de 80 Zweedse verte
genwoordigers in de commissie voor toe
zicht op de uitvoering van de militaire
bepalingen van het bestand kunnen binnen
drie weken na ondertekening in Korea
worden verwacht.
De „Johan van Oldenbarnevelt" van de
Stoomvaartmaatschappij Nederland wordt
Maandagmorgen te Amsterdam uit Indo
nesië verwacht. De ontscheping van de
circa 1100 passagiers, onder wie een aantal
leden van de Nederlandse Militaire Missie,
(met familieleden 129 personen) begint om
halfnegen.
5. „Wat zoekt u, professor?", vroeg Pan
da. „Dat zal ik je zeggen.ehPam
pa", antwoordde de geleerde, „je hebt mis
schien gemerkt, dat de bloemen in je tuin
nogal groot zijn geworden, nietwaar?" ,,Of
ik dat gemerkt heb!", riep Panda, „een
ploeg houthakkers is bezig ze om te hak
ken!" „Juist", zei professor Kalker, „dan
zal het je dus duidelijk zijn, dat dit v r-
oorzaakt is door de groeistralen". „Dat
is me helemaal niet duidelijk!", riep Pan
da, „wat zijn groeistralen en waar komen
ze vandaan?" „Kom, kom", zei de geleerde
ongeduldig, „groeistralen zijn natuurlijk
stralen, die de groei beïnvloeden, zoals je
aan de bloemen hebt kunnen zien. Zij
worden uitgestraald door mijn groei-stra-
ler, een klein apparaatje, dat ik in deze
tuin had achtergelaten en dat ik nu niet
meer terug kan vinden". „Wal?!", riep
Panda verschrikt, „ziet dat apparaatje er
soms uit als een moderne schemerlamp?!"
„Hm, ja", zei de professor, „daar Ujkt het
inderdaad op". Jolliepop heeft het!", riep
Panda opgewonden, „ik hoop, dat hij het
nog niet heeft gebruikt!" Maar op dat ogen
blik knipte Jolliepop op zijn kamer juist
het apparaat aan en begon bij het licht
ervan een boek te lezen. De arme knecht,
die niet bemerkte, wat er onder invloed
van de groeistralen met zijn nek gebeurde,
moest het boek steeds hoger houden.
„Vreemd", mompelde hij, „ik heb het ge
voel, alsof mijn arm te kort is!"
OUDTIJDS werden de kleurstoffen voor
namelijk uit planten bereid. Als zo
danig kennen wij allen nog wel bij name
de meekrap die tot het einde van de vorige
eeuw nog op grote schaal in Zeeland werd
verbouwd en waarvan de wortel een vrij
wel onverwoestbaar rood opleverde. Maar
behalve de uit planten gewonnen kleur
stoffen kende men destijds ook dierlijke
kleurstoffen, zoals bijvoorbeeld
het „purper der ouden", of ko-
ningspurper.
Deze kleur werd bereid uit
een klier van verschillende
soorten purperslakken, maar
de juiste bereidingswijze is
voor ons verloren geraakt, het
geen niet zo onbegrijpelijk is,
omdat na de 14e eeuw het purper als
kleurstof weinig practische betekenis heeft
gehad. Friedlander heeft ruim 40 jaar ge
leden op dit gebied interessante proeven
verricht, waarbij hij uit 12.000 slakken 1,4
gram kleurstof verkreeg.
Nu weten we weliswaar niet, hoe duur
een purperslak in de oude tijd was, maar
het zeer grote aantal slakken dat voor de
bereiding van een mespunt kleurstof nodig
was, is toch wel een duidelijke aanwijzing
dat het purper destijds bijzonder duur moet
zijn geweest. En in één klap wordt het ons
dan óók duidelijk dat deze kostbare stof
alleen gediend kan hebben ter opfleuring
van de gewaden van koningen en rijke
heersers, omdat in die tijden weelde en
macht onverbrekelijk mei elkaar gecom
bineerd werden. In latere tijden trad deze
kleurstof als symbool van macht duide
lijker op de voorgrond, zodat het purper
ook voor kerkvorsten de macht te symbo
liseren kreeg.
Het merkwaardige is, dat het product
dat uit de hypobranchiale klier van pur-
pcrslakken afkomstig is, oorspronkelijk
bleekgeel ziet, maar door inwerking van
het licht, via groen en blauw, een mat-
violette tint krijgt. Deze kleur staat nog
vrij ver af van het diepe purper, dat alleen
verkregen kan worden door
bijmenging van rood, zodat
we moeten aannemen dat
het koningspurper in de oud
heid aldus door bijmenging
is ontstaan.
Van de verschillende soor-
ten purperslakken die vroe
ger het purper hebben gele
verd, komen de meeste in tropische zeeën
voor, maar de Purpura Lapilus is ook aan
de Zuidkust van ons land zeer talrijk en
wordt voornamelijk op pieren en hoofden
van zeeweringen aangetroffen.
Dit praatje over het purper geeft ons
aanleiding nog eens iets over kleuren als
zodanig te zeggen. We zien bijvoorbeeld
een brievenbus als helder rood, een pas ge
verfd hekje als geel, een boomblad als
hardgroen. Wanneer we die kleuren zo
helder en duidelijk waarnemen, hebben we
de vast overtuiging dat die voorwerpen ook
inderdaad de kleuren hebben, die wij zien.
Maar nu het grappige: die voorwerpen
hebben de kleur die wij zien, juist helemaal
niet. Ja. welbeschouwd hebben ze helemaal
geen kleur.
Daarover morgen.
H. PéTJLLON.
(Nadruk verboden)
