Pas-aan kruiswoordraadsel
Een Amerikaanse rhapsodie
Dividendvooruit
zichten van 1953
Radio Moors
GEBR. BEEKMAN Automobielbedrijven
Loempia's
Bakker'sCafétaria t
Noord-Afrikacinse
schrijvers
SLOT DEFECT?
LITTERAIRE KANTTEKENINGEN
Marnix Gijseti tussen twee werelden
LIDO THEATER
„EEN KONINGIN WORDT
GEKROOND"
„Een Koningin wordt
gekroond"
Examens
ELKE
SCHENKT U
dut
r
Effecten- en
Geldmarkt
500 c. DE ZUINIGSTE AUTO - 1 L. op 20 KM. Prijs ƒ4450.
„Oorlogsschadewet was
onjuist uitgangspunt"
Veroordeelde liet ander
zijn straf uitzitten
Zandvoort-estafette
op 11 Juli
INBOEDELVEILING 25/24 JUNI 1953
Franse litteratuur
Zomeravondvoetbal
ZATERDAG 13 JUNI 1953
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
„IK HOORDE U VRAGEN om iets" staat te lezen in een hoogst modern schriftuur,
dat haast alweer een eeuw oud is „dat-U dit raadsel wonder: de Nieuwe Wereld
kan verklaren, iets dat U omschrijft Amerika en zijn athletische democratie; daarom
zend ik U mijn poëmen, opdat ge daarin moogt vinden waar ge om vraagt". Walt
Whitman heeft dat zo geschreven en Whitman, dichter van de evocatieve „Leaves of
grass", is de heraut geweest van het veel bewonderde, veel misprezen moderne
Amerika. Deze versregels hadden als motto geschreven kunnen staan boven Marnix
Gijsens nieuwe boek niet het nieuwste, want „De kat in de boom" staat op het punt
van verschijnen „De Vleespotten van Egypte", waarin de potten overvuld zijn van
transatlantisch'-gekruide beschavingsragout, Egypte de Verenigde Staten vertegen
woordigt en de plaats van de weeklagende kinderen Israels is ingenomen door een
tweetal Europese (Belgische) jongemannen, die voor de zoveelste maal Amerika ont
dekken en op zoek gaan naar Uncle Sam's „ziel".
Wat hapert er aan een boek, dat men zo
geboeid, dat men met zoveel waardering
voor de scherpte van waarneming, de intel-
ligent-critische verwerking van overstel
pend veelzijdige en tegenstrijdige indruk
ken, leest aan een boek, waarin men
haast bladzij na bladzij kernachtige uitspra
ken, frisse gedachten, bezonnen overwe
gingen met instemming aanstreept en dat
men, aan het eind van zijn lectuur geko
men, toch met gevoelens van teleurstelling
uit de hand legt?
„Sotternü met dubbele bodem"
Dat „De vleespotten van Egypte" maar
ten dele een „sotternij" is zoals Gijsen
in de ondertitel zijn geschrift karakteriseert
en dat de parodistische, de hoogst ver
makelijke ironische toon gaat zwijgen, zo
dra na de eerste vier hoofdstukjes de ver
kennende jongelieden de rechtschapen-
burgerlijke doctor in de geschiedenis Ro-
bijns en de oververfijnde nazaat van een
oud-adellijk, geslacht, baron Andreas van
Bever de Amerikaanse bodem betreden,
kan - geen punt van critiek uitmakem In
tegendeel: de tegenstelling tussen het al te
vertrouwde van het grijze Europa en het
overrompelend nieuwe van een jonge cul
tuur wordt door deze overgang van speelse
spotzucht tot ernstig-verwonderae belang
stelling toepasselijk geaccentueerd.
Zelfs dat men, wat de vorm aangaat, met
dit boek niet goed raad weet, kan men
Gijsen niet als een tekort aanrekenen: in
ternationaal bevindt de „roman" zich im
mers in een stadium van overgang. Inder
daad is dit werk met geen enkele van
Gijsens voorafgaande „romans" vergelijk
baar, is het minder dan een roman (waar
van het de compositie mist) en meer dan
een reisverhaal, te diepgaand voor een re
portage, te litterair voor een sociografie, te
verkapt voor een autobiografie, te frag
mentarisch voor een volkenpsyehologische
studie, te „romantisch" voor een essay en
'te zakelijk voor een persoonlijke ontboeze
ming, terwijl het van al deze „iets" heeft
meegekregen. Laat men het voor een Ame
rikaanse "rhapsodie houden, voor een ge
romantiseerd verslag, waarin een auteur,
die zowel wetenschappelijk als litterair de
pen heeft leren voeren, zich rekenschap
geeft van een probleem dat hem machtig
is gaan boeien, zo niet benauwen: Whit
mans „raadselwonder Amerika".
Daar staan ze, na wat potsierlijk-ken-
schetsende „Europese" avonturen, overdekt
dbbrt het' spreekwoordelijke stof der
eeuwen, in de.Nieuwe Wereld: de weten
schappelijke, humanistisch-ethische bur
german dr. Robijns en de décadente aristo
craat Andreas van Bever, die zich onledig
houdt met een cultus van de volmaakte
'zelfmoord, beiden parasiterend op het ver
leden: de één „op hetarchief", de ander
„op zijn fortuin". Daar zet het historische
Europa de voet nog niet aan transoceani-
•sche -wal of het Amerika, dat het naar het
zeggen van Goethe „beter heeft dan het
oude continent", bestormt het met zijn door
geep. complexen verwrongen levensdrift.
De New Yorkse taxi-dancing, het eerste
station van verkenning, waar het even
obscuur als obsceen toegaat, mag als veile
zuster van Europese erotomanie ten hoogste
door haar onverbloemdheid verbazen, ras-
echt-filmachtig-Amerikaans is het eerste
contact met de bevolking, met Mrs. Dobson,
die aan drank te veel heeft wat ze aan
kledij mist. Toegegeven dat ook dit tafereel
niet kenmerkend is voor „de overzijde", de
daaruit resulterende ontmoeting met Mr.
Dobson, die in de Grieks-Romeinse cultuur
allerminst een vreemde blijkt en bereid is
aan te nemen dat „wij Amerikanen van het
barbarendom naar de decadentie zijn ge
gaan zonder langs het stadium der bescha
ving te passeren", geeft ruimschoots ge
legenheid de tegenstellingen te typeren,
waarvan de Amerikaanse levensstijl door-
drengd is. Wat volgt is namelijk een bonte
afwisseling van „ja" en „neen": een bezoek
allereerst aan Mrs. Dobsons cocktailparty:
rook, drank, een beeldschone, schoon leeg-
ADVERTENTIE
Wegens overstelpende belangstelling
voor de ll4 uur durende kroningsfilm
in technicolor
stellen wij het publiek in dé gelegen
heid om plaatsen reeds 2 dagen vooruit
te bespreken. Voorstellingen dagelijks
11. 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Plaatsbespre
ken vanaf 10 uur.
De aangekondigde voorstelling van
Zondagochtend 11 uur van de film
„AVE MARIA" vervalt deze week.
In plaats daarvan ook Zondagochtend
11 uur:
Rijkskweekschool Haarlem
Voor het eindexamen zijn geslaagd de
dames: J. de Boer te IJmuiden, I. Boon te
Wieringen, A. Tinkelenberg te Haarlem,
-R. Dumont te Heemstede; J. van Gils te
Heemstede.
MARTINU NAAR NEDERLAND
De componist Bronislaw Martinu uit
New York brengt Zondag en Maandag een
bèzoek apn. Den Haag op doorreis naar
Brussel, waar hij deel zal uitmaken van de
jury voor de wedstrijden om de prijs „Ko-
EÉngin EMsabeth",
hoofdige juffer als attractie, een nagesprek
over moderne kunst, dood, leven en de
voorwaarden tot een geslaagde cocktailpar
ty, waarvan sensatie de voornaamste is. Een
kijkje dan in Greenwich Village, de New
Yorkse „bohème", broedplaats voor naam
loze nieuwlichters, die Amerika al even
radicaal afwijzen als een Henry Miller. Een
reis „westwaarts" vervolgens, uiterst in
structief en boeiend, een bezoek aan de stad
Laramie in Wyoming, waar een tot predi
kant en „revivalist" bekeerde gangster van
zijn religieuze evolutie getuigt en daarbij
niet vergeet te vermelden, dat het redden
van een ziel aan het Heilsleger 6V2 dollar
kostte, terwijl zijn achtervolging en berech
ting de Staat op een slordige tachtigduizend
dollar kwam te staan: efficiency van de be
kering! En zo gaat het, soms vermakelijk
anecdotisch, soms ook ironisch-critisch, dan
weer bewonderend en doordringend tot
diepere lagen van de menselijke gevoelens,
een enkele keer zelfs subliem-beschouwe-
lijk (de tocht door de prairie!) voort, tot in
de reservaten van Indiaanse cultuur toe.
Europese „geest" en Ameri
kaans „leven"
In Europa de levensangst, de twijfel, de
critische geest, de traditie der vaderen, de
moeheid. Hier: romantiek naast nuchter
heid, puritanisme naast libertinage, be-
staansstrijd naast kameraadschap, spontane
ontroering naast impulsieve wreedheid,
driftleven naast pragmatisme levenswil,
argeloosheid, geloof in de toekomst: „land
buiten proporties", door de decadente
aristocraat Andreas, ingepalmd door een
fikse Amerikaanse (type van de modern-
ongecompliceerde vrouw), aanvaard, door
dr. Robijns afgewezen. De eerste blijft, de
tweede keert terug naar Europa.
Aan welke zijde staat Gijsen? Hij, sinds
jaren in Amerika woonachtig, kent de
Nieuwe Wereld. Ze trekt hem aan, ze stoot
hem af. Ze heeft hem in haar ban, ze is
hem vreemd. Gijsen is èn Andreas èn Ro
bijns, vandaar dat beide figuren zo vaak
verwarrend eikaars taal spreken. En uit
die tweespaltige liefde, uit deze ambiva
lente gevoelens, heeft Gijsen zijn boek ge
schreven, waarvoor hij de passende vorm
niet heeft kunnen vinden. Zo bleef deze
knap-gestyleerde, boeiende Amerikaanse
rhapsodie te vroeg, en misschien ook te
haastig geschreven, uit handen gegeven
een interessante mislukking.
C. J. E. DINAUX
Marndx Gijsen: „De Vleespotten van Egypte,
Een sotternij". (A. A. M. Stols, 's-Gravenhage).
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
■i
Want....
in iedere RICHMOND
zijn verwerkt de edele
SLOW-SMOKE'VIRGINIA
tabakken, afkomstig
van de beroemde
WINSTON-SALEM FIELDS USA
tW4
van ouds bekend. - Tel. 14609
Officieel Philips-reparateur
KRUISSTRAAT 38 - HAARLEM
Het heeft wel een allervreemdste indruk
gemaakt dat de S.E.R. (Sociaal-Economi
sche Raad) dezer dagen aan de Minister
van Financiën een advies heeft uitge
bracht over de Dividendbeperking, waarin
met kracht van argumenten de ondoel
matigheid, de onbillijkheid en dus de over
bodigheid van de Dividendbeperking wordt
aangetoond, maar aan het slot niettemin
wordt voorgesteld de desbetreffende wet
nog met een jaar te verlengen. Terwille
van bestaande misvattingen gaat men hier
voor de werkelijkheid uit de weg en is men
bereid een wenselijk geachte ontwikkeling
van de kapitaalmarkt en als gevolg daar
af e^n .vergroting van onze „economische
rij'vigheid op te offeren. En dat in een
tijd die niet alleen in ons land, maar ook
elders de grootste krachtsinspanning
vraagt om het verkregen welvaartspeil te
handhaven voor een in snel tempo groeien
de bevolking.
Het zijn treffende argumenten welke de
S.E.R. ter bestrijding van de dividendbe
perking aanvoert. In 1951 is slechts 80
milliöen niet als dividend uitgekeerd, zijn
de niet meer dan 1% van het totale inko-
ADVERTENTIE
BLOEMENDAAL - TEL. 22165
HAARLEM
TEL. 14160
Deze keer krijgen de puzzelaars weer iets bijzonders voorgezet. In de vakken moeten
woorden worden ingevuld waarvan enkele letters reeds zijn geplaatst. De woorden
zijn hieronder in alfabetische volgorde gegeven maar moeten dus nog op de juiste
plaats worden gezet. Doe uw best.
AA ADE ADI AGA
AHA AJAM AKTE
AL ALG ALP AS
DE DOL EDE
EDICT EGA EGGE
EIS ELI EN ENIG
ER ES EST ET EV
GA HELA
IA IDA IK IN JE
KAR KNIE
KNOKKEL KO
LD LAAG LE LEK
LEO LES LEUS LI
LOR MAP MAST
META MI NABU
RIG NAP NAR
NEET NN NR NU
OB OO OKER OL
OP ORDE ORE
PER PG PP REST
RK RI RP RUIG
SAM SAPI SARA
SADO SOLUTIE
SLAK SPELONK
SPELD SPELT
TAART TAKS
TALUD TANGO
TAROK TT TWIST
Oplossingen moeten,
voorzien van de aan
duiding „Oplossing
Puzzle", voor Woens
dag a.s. te 17 uur in
ons bezit zijn. Zij
kunnen worden in
gezonden aan onze
bureaux Grote Hout
straat 93 of Soenda-
plein 37 te Haarlem,
of Kennemerlaan 186
in IJmuiden. Geen
mededelingen toevoegen of bijsluiten.
Onder de goede oplossers worden drie
geldprijzen van 7,50, 5.- en 2,50
verloot.
De oplossing van de vorige puzzle luidt:
Horizontaal: 1 Co, 3 Bel, 6 Rat, 9 Nv,
11 Ir, 12 Als, 13 Ara, 14 Al, 15 Tt, 16 Rg,
17 Ko, 19 Een, 21 Leb, 23 Lo, 24 El, 25 NI,
26 Ko, 27 Ot, 29 Keet, 33 Til, 35 Ban,
37 Mees, 40 Do, 41 Ap, 43 Ok, 45 De, 46 Es,
47 Tal, 43 Ase, 49 Mr, 50 Nu, 51 Ri, 52 Eb,
54 Uur, 57 Are, 59 Pi, 60 Ns, 61 Rie, 62
Aan» 63 Os.
NAAM INZENDER:
ADRES:
Verticaal: 1 Cirkel, 2 Or, 3 Baten, 4 El,
5 Ls, 6 Ra, 7 Ar, 8 Tarbot, 9 Na, 10 Vloot,
18 Ol, 20 Elk, 22 Ek, 23 Lol, 28 La, 30 Em,
31 Ee, 32 Te, 34 Ik, 35 Bos, 36 Natuur, 33
Sos, 39 Vernis, 40 Deken, 42 Pa, 44 Keren,
45 Dm, 53 Bs, 55 Ui, 56 Re, 57 AA, 58 Ra,
59 PO.
De prijswinnaars waren: 1. P. Wouda,
Kennemerlaan 192, IJmuiden 7,50; 2. L.
Swart, Van Ittersumlaan 3, Bennebroek
5,3. mevr. Kraker, Hazepalerslaan 26,
Haarlem f 2,50.
men in Nederland uit andere bronnen van
inkomen. Voorts wordt gezegd dat het be
drag van de uitgekeerde dividenden in
vergelijking met vóór de oorlog aanzien
lijk minder sterk is gestegen dan de lonen,
terwijl wordt erkend dat het verband tus
sen loonbeheersing en dividendbeperking
in het verleden goeddeels ten onrechte is
gelegd.
Hier is een misvatting, welke ook in deze
rubriek meer dan eens is aangetoond. Di
videnden worden uit de winst van het be
drijf betaald en hogere dividenden bete
kenen dus geen verhoging van de kost
prijs van het product, gelijk dit met de
lonen het. geval was. Maar bovendien is
het'onjuist te menen dat de opbrengst van
dividenden geheel in de consumptieve
sfeer terecht komt, want een deel althans
wordt als regel weer voor nieuwe inves
teringen gebruikt. En om deze nieuwe in
vesteringen is het immers te doen en niet
alleen om deze nieuwe investeringen,
maar ook om de nieuwe investeringen met
risicodragend kapitaal, dus met aandelen
kapitaal, inplaats van met obligaties of
credieten van Herstelbank en Participatie-
bank, waartoe hier en daar de laatste tijd
de toevlucht moest worden genomen, een
verschijnsel, dat onder invloed van de
zware belastingen, ook in de V.S. kan wor
den geconstateerd.
Het is gebleken dat vennootschappen in
de V.S. in 1952 9J/2 milliard aan effecten
hebben geëmitteerd, maar dat hiervan vier
vijfde uit obligaties bestond. In een rap
port van de National Association of Manu
facturers en van de New Yorkse beurs
wordt dit ernstig tekort aan aandelenkapi
taal zelfs een bedreiging genoemd voor de
vitaliteit van de Amerikaanse economie.
Volgens genoemde organisatie zal de ex
pansie van het economische leven in de
V.S. moeten eindigen, tenzij het aanbod
van risicodragend kapitaal toeneemt.
Het is duidelijk dat niet alleen de hoge
belastingen, maar ook de dividèndbeper-
king daaraan in de weg staat. Maar in
plaats dat de S.E.R. uit haar eigen klem
mende argumenten de juiste conclusie
trekt, stelt zij de verlenging met een jaar
voor in het belang van een goede ver
standhouding m het bedrijfsleven, op zich
zelf misschien een respectabele overwe
ging, doch waaruit wel zeer duidelijk
blijkt hoezeer het evenwicht in de machts
verhouding van arbeid en kapitaal in ons
land is verbroken. De bedrijven mogen een
ruimschoots verdiend, economisch en so
ciaal verantwoord dividend niet uitkeren
omdat hieruit door bepaalde kringen con
clusies worden getrokken, welke door de
S.E.R. onjuist worden geacht.
Het is te verwachten dat in de Tweede
Kamer, dat een politiek lichaam is en waar
reeds is besloten dat de Dividendbeperking
voor 1953 en in 1953 begonnen boekjaren
niet meer zal gelden, over deze aangele
genheid opnieuw deining zal ontstaan, zo
dat het thans weer minder waarschijnlijk
is dat de bedrijven voor het lopende jaar
in hun dividenduitkering vrij zullen zijn.
De S.E.R. adviseert intussen als een over
gangsmaatregel wel tot een verdere con
cessie. Tei-wijl thans 6 procent over het ka
pitaal en 2 procent over het totale fiscale
vermogen mag worden uitgekeerd, wil zij
een uitkering van 6 procent over dit fis
cale vermogen toelaten en de houdster-
mijen tegemoet komen. Om 9 procent di
vidend te mogen uitkeren, moet een ven
nootschap thans over 50 procent van haar
kapitaal als fiscale reserves beschikken.
Bij de door de S.E.R. voorgestelde regeling
blijft dit maxiimum voor de mijen met
50 procent reserves gelijk. Alleen bij gro
tere reserves komt er meer speling. Heeft
een mij 100 procent reserves, dan mag
thans 10 procent worden uitgekeerd, vol
gens het voorstel van de S.E.R. 12 procent;
heeft zij 200 procent reserves, dan zijn de
maxima resp. 12 en 18 procent, maar deze
gevallen zullen zeer sporadisch zijn.
Nu kan men zeggen, dat de kans op ho
gere dividenden, ook al is er geen divi
dendbeperking, voor 1953 toch gering is,
omdat algemeen gesproken met kleinere
winsten moet worden gerekend. Dit is nog
zeer de vraag. Opvallend is, dat tot dusver
over 3952, een jaar, waarin de winsten
globaal genomen, kleiner waren dan in
1951 en althans de vooruitzichten in vele
gevallen rpinder gunstig, de dividenden
dooreen genomen hoger zijn geweest. De
Voorzitter Watersnoodcommissie
uit critiek
De heer Chr. van den Heuvel, algemeen
voorzitter van de Christelijke Boeren- en
Tuindersbond, die tevens voorzitter is van
de Watersnoodcommissie uit de Tweede
Kamer, heeft op een vergadering van de
Zeeuwse C. B. T. B. die le Goes is gehou
den een uitvoerige toelichting gegeven op
het ontwerp-WatersnoodSchadewet. Hij
kwam tot de conclusie, dat het ontwerp
belangrijke verbeteringen behoeft. Met
name had hij grote bezwaren tegen het
ontbreken van regelingen tot vergoeding
van de huisraad en van de bedrijfsschade
De heer Van den Heuvel verklaarde het
uitgangspunt der regering, waarbij wordt
aangeknoopt op de Wet op de Materiële
Oorlogsschade, niet te kunnen aanvaarden.
De oorlogsschade bedroeg namelijk niet
minder dan 15 milliard gulden en de ramp-
schade naar globale schatting anderhalf
milliard gulden. Bovendien is de finan
ciële positie van ons land stukken beter
dan na de oorlog. „De oorlogsslachtoffers
zullen uit het feit, dat zij onbillijk behan
deld zijn, nimmer het motief putten, dat
nu ook de rampslachtoffers maar onbillijk
behandeld moeten worden", aldus de heer
Van den Heuvel.
Zeeuwse reactie
De provinciale adviescommissie voor
Landbouwherstel in Zeeland heeft, samen
met het bestuur der Provinciale Stichting
voor de Landbouw, een schrijven omtrent
het ontwerp Watersnoodschadewet gericht
tot de Landelijke Herstelcommissie. In het
schrijven wordt gereageerd op het be
zwaarschrift der landelijke stichting tegen
genoemd ontwerp. Men constateert, dat de
huisraad- en gebouwenschade voor een be
langrijk deel de gedupeerden betreft en
dat een regeling voor de uit landbouwkun
dig oogpunt zo belangrijke naschade ont
breekt. Aangedrongen wordt op het opne
men van een positief recht op huisraad
schadevergoeding in de wet, terwijl ook
een zodanige regeling wordt gevraagd, dat
de gedupeerde landbouwers een plaats
kunnen behouden en een taak kunnen blij
ven vervullen in het nationaal geheel.
Een zekere S., afkomstig uit Zuid Beve
land, is onlangs door het gerechtshof te Den
Bosch veroordeeld tot veertien dagen ge
vangenisstraf en getrouw, zo meende men
in het Huis van Bewaring te Middelburg,
meldde de man zich dezer dagen aan voor
het ondergaan van zijn straf. Gisteren
kwam men evenwel tot de onaangename
ontdekking, dat niet veroordeelde S., maar
een zekere van Den B., een plaatsgenoot
van S., zich op- kosten van de staat liet ver
zorgen. S. had een plaatsvervanger ge
stuurd. Een n.cuwe klant, die Donderdag in
het Huis van Bewaring werd onderge
bracht, herkende Van den B. en verbaasde
zich over diens aanwezigheid, waardoor de
zaak aan het rollen kwam.
Nog dezelfde dag is de ware schuldige
aangehouden in Noord-Brabant, waar hij,
om niet in het oog te laten lopen, dat hij
niet in de gevangenis zat, zijn vacantie
doorbracht. Van den B. zal zich dus thans
moeten verantwoorden voor het behulp
zaam zijn bij pogingen om aan gevangenis
straf te ontkomen en S. wegens uitlokking
daartoe.
Kort voor de oorlog deed zich in ons land
een soortgelijk geval voor, waarbij even
eens een Zeeuw als plaatsvervanger was
betrokken. Deze werd toen veroordeeld
wegens oplichting van de staat.
ADVERTENTIE
met taugé, stukjes ham, plak ham enz.
voor slechts 50 ct.
Wat Bakker bakt, bakt Bakker best
Rijksstraatweg 238 t.o. Haarlem-terrein
Voor de achtste maal wordt dit jaar
ditmaal op 11 Juli de Zandvoort-Estafette
gelopen. Elk jaar opnieuw mag dit sport
evenement zich in een grotere deelname en
belangstelling verheugen. Doordat vorig
jaar de kranige DSB-ploeg (Sterreboys,
Haarlem) de wisselbeker definitief in han
den kreeg, heeft B. en W. van Zandvoort dit
jaar een nieuwe wisselbeker ter beschikking
gesteld.
De verenigingen die reeds deelgenomen
hebben aan voorgaande estafettes en voor
het grootste deel van het jaar wederom
zullen starten zijn o.a.: Haarlem. Blauw Wit,
DWS, EDO, ZFC. Schoten. Zandvoortmeeu-
wen, WA, APGS, SDW.-IVV, DSB, TYBB,
DIO, SIZO enz.
Burgemeester Van Fenema reikt na afloop
de prijzen uit. Hierna wordt er een concert
gegeven door de IJmuider Harmonie op het
Tramplein.
Route van het parcours: start: Grote
Krocht, Haltestraat, Kostverlorenstraat,
Haarlemmerstraat, Grote Krocht, finish. De
af te leggen afstand bedraagt 5 maal 2150
meter.
ADVERTENTIE
Verkooplokaal NOTARISHUIS
Dir. W. N WOLTERINK
Bilderdijkstraat bij de Zijlweg
Haarlem - Tel. (K 2500) 11928
Inzendingen van huisraad worden dagelijks
aangenomen. Eigen afhaaldienst
Rotterdamsche Bank heeft becijferd dat
van 96 van de voornaamste mijen, de In
donesische niet meegerekend, 57 de uitke
ringen onveranderd hebben gelaten, 26
haar hebben verhoogd en slechts 13 een
lager dividend hebben uitgekeerd. Het ge
middelde dividend van deze 96 mijen was
voor 1952 9,07 tegenover 1951 8,94 procent.
Ogenschijnlijk is dit bevreemdend. Men
zal de verklaring hierin moeten zoeken
dat vele mijen na de grote investeringen
van de laatste jaren tot consolidatie over
gaan en bovendien wegens de gedaalde
prijzen voor nieuwe aanschaffingen min
der grote'bedragen nodig hebben, terwijl
ook de financiering van de voorraden klei
nere kapitalen vergen, zowel omdat ook de
prijzen van grond- en hulpstoffen zijn ge
daald, als omdat een vlottere en snellere
aanvoer daarvan mogelijk is. De dividen
den kunnen dus over 1953 nog wel wat
meevallen.
Men hoort nogal dikwijls spreken over
de teruggang van de positie van het
Frans in de wereld. Inderdaad hebben
allerlei factoren, politieke vooral in Oost-
Europa en economische elders, het Frans
verdrongen van de belangrijke plaats, die
het in vele landen naast de moedertaal in
nam. Daarbij is veelal het Engels naast
hem gekomen en het zou interessant zijn
na te gaan, of het toegenomen gebruik van
het Engels aan de verbreiding van het
Frans als universele taal veel afbreuk heeft
gedaan. Het lijkt ons niet uitgesloten, dat
men tot de conclusie zou komen, dat beide
talen in vele landen geen „concurrenten"
zijn, maar dat zij op zeer verschillende ge
bieden gebruikt worden.
Zo het Frans dus in sommige landen ter
rein verloor, het heeft zijn invloed uitge
breid in het "Verre Oosten, het Midden-
Oosten en Latijns Amerika. Vooral echter
is het opmerkelijk, hoeveel buiten Frank
rijk geboren en wonende hedendaagse
romanciers en dichters de Fi-anse taal als
uitdrukkingsmiddel gebruiken; de roman
schrijvers Cossery, Cheddid en Finbert zijn
Egyptenaren, Haïk is een Libanees, de
dichter Senghor is Senegalees en Césaire
een zoon der Antillen. En in Noord-Afrika
is een litteratuur „d'expression franyaise"
aan het opbloeien, die zeker de aandacht
verdient van allen, die zich voor de Franse
letterkunde interesseren. Ten onrechte h
men enige jaren geleden van een Noori,
Afrikaanse litteratuur gesproken naar aai.,
leiding van de werken van Camus, Roblè.
Amrouche en anderen. Het feit van hun
toevallige geboorte in Oran of Algiers is
geheel zonder enige invloed op de proble
men, gedachten en gevoelens, die de inhoud
van hun letterkundig werk vormen.
De laatste maanden evenwel zijn enkele
romans verschenen, geschreven door
ras-echte Berbers en Algerijnen, levende in
hun land. Zij dienen ons, Europeanen, niet
een sausje traditioneel exotisme op, maar
getuigen van wat er in hun volk leeft en
verandert. Dat daarbij aan ons romantisch
verlangen naar het vreemde tegemoet ge
komen wordt, is voor deze schrijvers
slechts een toevallige bijkomstigheid. Op
twee der belangrijkste romans willen wij
hier wijzen: „La grande Maison" door
Mohammed Dib, onderwijzer en journalist
in Tiemcen, waar hij in 1920 geboren is en
„La Colline oubliée" door Mouloud
Mammeri, leraar aan een lyceum in Al
giers, geboren in 1917 te Taourit-Mimoun
in Kabyllië.
Compositorisch zijn deze romans niet
sterk. Vooral Dib toont een wel zeer grote
eenvoud in constructie en schrijftrant, die
misschien gewild is, maar ook uit onbe
drevenheid kan voortkomen. Toch geeft dit
element aan zijn roman een sympathieke
en treffende bekoring. Mammeri is zowel
krachtiger als poëtischer en men voelt, dat
hij, beïnvloed door Westerse, gedachten, een
geïsoleerde moet zijn temidden van zijn
stambroeders. „La grande Maison" (Dar
Sbitar) is een van die grote, smerige huizen
in de volkswijken van een Algerijnse stad,
waar het krioelt, van arme Arabieren. „Ons
ongeluk is zo groot",, zegt de schrijver,
„dat men het beschouwt als de natuurlijke
toestand van ons volk." Mohammed Dib
toont die sombere ellende en het dagelijkse
drama in een serie taferelen, die een een
heid vormen door de voortdurende aan
wezigheid van de kleine hoofdpersoon uit
de roman: het vermagerde jongetje Omar,
vol menselijke tederheid en enigszins mys
tiek van natuur. Omar tracht zichzelf te
ontwikkelen en probeert te begrijpen,
welke waarheid verborgen ligt in en achter
de vreemde, grote woorden vaderland,
gelijkheid, mensenliefde die zijn inheem
se onderwijzer1 of blanke redènaars doen
horen. Het is te voorzien, dat Omar, groter
geworden op „La grande Maison" zullen
twee andere delen volgen een van de
strijders zal zijn voor de verheffing van
zijn volk uit de ellende. De armoede in „het
grote huis" is een van die voedingsbodems,
waarin de kiemen van de opstand tot ont
wikkeling komen.
„La Colline oubliée" stelt een ruimer
probleem aan de orde. Het verhaalt het
leven in een Berberdorp, waar twee
levensopvattingen in botsing komen. Ener
zijds het door de schrijver gevoelig geëer
biedigde formalisme der ouderen, die vast
houden aan de oude geloofsnormen en voor
wie eeuwenoude tradities levenswet zijn.
Anderzijds jongeren, die zich beginnen te
europeaniseren, aan overgeleverde waar
den beginnen te twijfelen en niet kunnen
leven, alsof zij de eeuwigheid voor zich
hebben. Zo maken wij kennis met de kleine
bevolking van een afgelegen dorp in Ka-
bylië, waar de onderlinge verhoudingen
bepaald worden door een verleden, waarop
de tijd geen invloed heeft gehad, maar
waarbij enkele uit Frankrijk teruggekeer
den zich bekneld voelen door gewoonten,
die hun verstand niet meer kan aanvaar
den. Een van de bekoringen van „La Col-
iine oubliée" is, dat het dorpsleven
liefde-, vriendschap, wraak, oogst en ver
pozing doortrokken is van die poëzie,
die voor ons tot de charme van het Oosten
behoort.
Beide romans hebben, ongewild, docu
mentaire waarde: zij tonen de ver
anderingen in de gedachten en gevoelens
van groepen Franse Arabieren, veranderin
gen, die door de oorlog versneld zijn. Voor
alles zijn zij echter de litteraire vertolking,
door autochtone schrijvers, van het leven
en het land van een volk waarmee deze
zich nauw verbonden voelen. Als zodanig,
en als uitingen van een nieuwe litteratuur,
verdienen zij, ondanks het feit, dat het geen
meesterwerken zijn, volle belangstelling.
S. E.
La grande Maison, door Mohammed Dib
(Collection „Mêditerranée, Editions du Seuil.
Paris).
**La Colline oubliée, door Mouloud Mammeri
(Librairie Pion, Par's).
ADVERTENTIE
„DE SLEUTELSPECIALIST''
LANGE VEERSTRAAT 10 - TEL. 11493
De uitslagen van deze week in de com
petitie Zomeravondvoetbal luidden:
Afdeling A: 't Westen—MHSV 1—1; HSM
1—Nederland 1 4—0; Holl. Nautic—SVOW
1—2.
Afdeling B: Nederland 2Vermaat 2 5—4;
HACHeeremans 11; HaakHSM 2 2—4.
Het programma voor de komende week
luidt:
Afdeling A: Maandag 15 Juni: MHSV-
HSM 1 (WH); Dinsdag 16 Juni: Nederland
1—Vermaat 1 (WH); SVOW—'t Westen
(Slaperdijk).
Afdeling B: Maandag 15 Juni: HSM 2-
Nederland 2 (DSK)Dinsdag 16 Juni: Ver
maat 2HAC (DSK); Vrijdag 19 Juni: Hee»
remansHaak (WH)»
