L
Uitgaan in Haarlem
Meesterwerken der litteratuur nog
geen meesterlijke films
1Zk
Agenda voor
Haarlem
Muzikaal zevengesternte
schitterde in Haarlem
Oranjeboom
Komische opera „De Varkenshoeder"
van Jan Mul en Harry Prenen
Holland
Festival
Prachtig nieuw werk
van Henk Badings
Nylon Blouses
Geen sprookje
HHoe is het ontstaan?^
Naar aanleiding van „De Woeste Hoogte
Wanfteer U dit viltje
on'der Uw glas ziet,
3<unt U gerust Zijn
Want hier'schenken ze
Tuinbaas van „Het Man
pad" morgen tachtig jaar
'SWERELDS
éeóte
ROLFILM
Haarlemse aangelegenheid in
Amsterdamse Kunstmaand
Negenjarige bader
in zee verdronken
Minister Luns in Djakarta
Dit woord:
TEGENSTRIBBELEN
Geen reproducties
Mr. P. R. Blok nam afscheid
Een nieuwe fiets?
N
f J. DE GRAAF
Nieuwe Dordtse centrale
in gebruik genomen
Kerkelijk Nieuws
VRIJDAG 26 JUNI 1953
HAARLEMS DAGBLAD -
O
O
Door het concert, dat het Radio Philhar-
monisch Orkest en het Groot Omroepkoor
gisteravond in de Gemeentelijke Concert
zaal gaven, is ook Haarlem in het Holland
Festival 1953 betrokken. Twee eerste uit
voeringen van werken van Nederlandse
componisten hebben dit concert tot een ge
denkwaardige gebeurtenis gemaakt, die ons
overtuigend heeft doen beseffen, dat er
binnen onze grenzen componisten wonen
van groot, ja zeis van geniaal scheppend
vermogen.
o
De dirigent Eduard Flipse, die de uitvoe
ringen leidde, begon eerst aandacht te vra
gen voor Johan Wagenaars ouverture
„Cyzano de Bergerac". I-Iet werk is al bijna
een halve eeuw oud, maar het heeft nog
niets van zijn spannende muzikaliteit ver
loren. Ook bij deze uitvoering werden we
weer getroffen door de klaarheid van bouw
en de voortreffelijke instrumentatie met
haar prachtig evenwicht. Inderdaad een
lichtend voorbeeld van wat een vroegere
Nederlandse componistengeneratie tot
stand kon brengen.
Op Wagenaars ouverture volgde het
Vierde Pianoconcert van Beethoven, waar
in Willem Andriessen de solopartij speelde
met de warme poëtische uitdrukking, die
zijn muzikantenhart hem ingaf. Lyrische
gevoelsexpressie bevat het pianoconcert in
ruime mate en het is ongetwijfeld om deze
eigenschap, dat Andriessen het werk heeft
liefgekregen en het als een kostbaar per
soonlijk bezit voorspeelt alsof het ging om
een eigen inprovisatie. Eduard Flipse zorg
de voor een uitnemend aansluitende bege
leiding en werd met het orkest terecht be
trokken in de langdurige bijval, waarmede
Andriessens spel beloond werd.
Zeven variaties
Toen kwam de eerste uitvoering van
zeven variaties voor orkest en koor op het
Vlaamse volksliedje „Des winters als het
regent." Deze variaties zijn het werk van
zeven componisten, aan wie door de stich
ting Nederlandse Radio Unie werd verzocht
een persoonlijke muzikale bijdrage in te
zenden. Sem Dresden maakte de inleiding
en een zetting van het thema. Cor de Groot
schreef de eerste variatie, die het karakter
ADVERTENTIE
VRIJDAG 26 JUNI
Concertgebouw: Leerlingenuitvoering
Haarlems Muziekinstituut, 7.30 uur. Rem
brandt: „Lovely to look at", alle leeft., 7 en
9.15 uur. Palace: „Bureau zedenpolitie", 18
jaar, 7 en 9.15 uur. Lido: „Een koningin
wordt gekroond", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Luxor: „Het vierde masker", 18 jaar, 7 en
9.15 uur. City: „Montana Belle", 14 jaar, 7
en 9.15 uur. Spaarne: „De drie piraten", 14
jaar, 7 en 9.15 uur. Minerva: „Operatie Ci
cero", 14 jaar, 8.15 uur. Frans Hals: „De
luchtslag om Japan", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
ZATERDAG 27 JUNI
Openluchttheater: Uilvoering balletschool
Maud Kool", 8.30 uur. Rembrandt: „Lovely
to look at", alle leeft.. 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Bureau zedenpolitie", 18 jaar, 2,
4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Het vierde mas
ker", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Lido:
„Een koningin wordt gekroond", alle leeft.,
11 2. 4.15. 7 en 9.15 uur. City: „Mantana
Belle", 14 jaar, 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „De drie piraten", 14 jaar, 2.30, 7
en 9.15 uur. Minerva: „Operatie Cicero" 14
jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: De
luchtslag om Japan", 14 jaar, 2.30, 7 en
9.15 uur.
van een burleske kreeg. Jurriaan Andries
sen liet in de tweede variatie horen welke
muzikale herinneringen hij nog heeft aan
zijn Amerikaanse tijd. Ongetwijfeld origi
neel is Herman Strategier in de derde
variatie gebleven. Een elegant walsje, op
vallend fraai geïnstrumenteerd, maakte
Marius Flothuis en Sem Dresden kwam
vervolgens terug op het geestige karakter
van het oorspronkelijke thema. Karei Men
gelberg vond blijkbaar het rhythme van
het Scherzo van Beethovons Negende
Symphonic geknipt om zijn variatie (de
zesde) sprankelend en pittig te houden.
Tenslotte de zevende variatie van Anthon
van der Horst, een voorbeeld van voor
treffelijke contrapunctiek. Het koor kreeg
van hem ook een aandeel in het werk met
een prachtig geslaagde bewerking van het
Vlaamse volksliedje, die gevolgd werd door
een zeldzaam geestige afsluiting. Er is in
derdaad door de samenwerking van dit
muzikale „Zevengesternte" een bijzonder
aantrekkelijk werk ontstaan, dat zeer spoe
dig populair zal kunnen worden. De com
ponisten hebben er echt plezier in gehad
sprankelende muziek te schrijven, waarin
het geestige element een ruime plaats ge
kregen heeft. Het werk kreeg in zijn geheel
een voortreffelijke uitvoering door orkest
en koor ifeide.
Psalmensymphonie
De tweede eerste uitvoering betrof de
Psalmensymphonie van Henk Badings,
eveneens in öpdracht van de Nederlandse
Radio Unie geschreven. Badings koos voor
zijn werk de teksten van de Psalmen 88, 70,
67 en 150 in de zogenaamde Statenver
taling. De volgorde van deze psalmen is
niet willekeurig. Er is in de opeenvolging
een climax van religieus besef, stijgend uit
de diepten der rampzaligste gevoelens naai
de hoogten van zekere bevrijdingsverwach
ting en van uitgejubelde hymnische extase.
De muziek van Badings begeleidt het woord
en geeft er uitdrukking aan in een onver
breekbare eenheid. Alle elementen van
deze muziek werken samen om deze een
heid te verkrijgen: de instrumentale kleur,
de melodieën, de meesterlijke contrapunc
tiek en de dynamiek.
De uitvoering van dit geniale werk van
onze grootste moderne Nederlandse com
ponist stond gisteravond op een zelfde
magistraal niveau als de muziek zelve.
Grote bewondering past voor de dirigent
Eduard Flipse voor deze onvergetelijke
prestatie. Maar ook moet men eerbied
hebben voor de voortreffelijke zang van
het Omroepkoor en voor het werk van het
orkest. Op de overweldigende slot
apotheose volgde een langdurige ovatie als
een ondubbelzinnige uitting van respect en
dankbaarheid jegens de uitvoerenden en de
componist.
Receptie in stadhuis
Na het concert zijn de dirigent Eduard
Flipse, de componist Henk Badings, tal van
andere medewerkenden alsmede vele voor
aanstaande figuren uit de kringen van
Nederlandse toonkunstenaars door burge
meester en wethouders van de gemeente
Haarlem ten stadhuize ontvangen. In een
korte toespraaek uitte burgemeester mr. P.
O. F. M. Cremers er zijn voldoening ovei-,
dat dit concert van het Holland Festival te
Haarlem had plaats gevonden. De burge
meester wees op de hechte relatie, die er in
de loop der eeuwen tiïssen Haarlem en de
toonkunst bestaan heeft en gaf een aantal
voorbeelden als bewijs. Spreker toonde
zich bijzonder verheugd, dat het concert
een manifestatie kon worden van hetgeen
Nederland op muzikaal gebied gepresteerd
heeft en nog presteert.
Namens de Nederlandse Radio Unie
dankte de heer E. Bomli de burgemeester
voor zijn hartelijke woorden.
P. ZWAANSWIJK
Het is slechts weinig mensen gegeven te
mogen terugzien op een leven, dat zich ge
durende drie generaties ten dienste van
één familie heeft gesteld. Tot deze hoge
uitzondering behoort dan de heer Jan van
Donselaar te Heemstede, tuinbaas van
Huize „Manpad" aan de Herenweg, die
Zaterdag 27 Juni zijn tachtigste verjaardag
hoopt te vieren.
De heer Van Donselaar werd in 1873 te
Bennebroek geboren, waarna hij reeds op
elfjarige leeftijd als tuinjongen bij dé fa
milie Van Lennep in dienst trad. Op dit
uitgestrekte landgoed kon de tuinjongen
zijn liefde voor de natuur volledig uitleven
en zich verder in het vak bekwamen, het
geen uiteindelijk door zijn aanstelling tot
tuinbaas werd bekroond.
Met alleszins gerechtvaardigde trots her
innert hij zich thans nog de fraaie rozen
tuin, die onder zijn leiding werd aangelegd
en een maal het sierraad van dit buiten is
geweest. Ook de grote boomgaard is voor
namelijk zijn werk; de vele fruitbomen
werden voor het grootste gedeelte door hem
geplant en verzorgd en op talrijke tentoon
stellingen hebben de inzendingen van Hui
ze „Manpad" steeds sterk de aandacht ge
trokken. Hoewel Van Donselaar de laatste
maanden minder vlug ter been geworden
is, vertrouwt hij „zijn" boomgaard nog aan
niemand anders toe en heeft hij reeds alle
voorbereidingen getroffen voor een rijke
fruitoogst in het najaar.
Jan van Donselaar heeft steeds veel er
kenning voor zijn verdiensten mogen on
dervinden. Bij zijn gouden jubileum ont
ving hij van de heer Jacob van Lennep
een kostbaar gouden horloge met ketting,
waaraan door mr. C. van Lennep nog een
gouden draagmédaille werd toegevoegd.
Daarnaast wordt zijn woonkamer nog ge
sierd door twee ere-diploma's van de Ne
derlandse Maatschappij voor Tuinbouw en
Plantkunde, respectievelijk na 60 en 65
jaar trouwe dienst. Tot zijn prettigste her
inneringen behoort ook de dag, dat de bur
gemeester van Heemstede, mr. A. G. A.
ridder van Rappard de blijde tijding bx-acht,
dat Koningin Juliana hem wegens zijn vele
verdiensten had ondei'scheiden met de gou
den médaille in de Orde van Oranje Nas
sau.
Het is dus welhaast aan geen twijfel
ondei-hevig, dat het de heer Van Donselaar
bij zijn tachtigste verjaardag evenmin aan
een gx-ote belangstelling zal ontbreken.
ADVERTENTIE
FALCON REGENJASSEN ƒ4975
ADVERTENTIE
HP3 FP3 SEIOCHROME
De stichting Kunstmaand Amstex'dam
heeft zich bijzonder verdienstelijk gemaakt
door de première van de buxdeske opei'a
„De Varkenshoeder" van Jan Mul, op een
tekst (naar Andersen) van Harry Prenen,
op haar programma te nemen. De opvoe
ring geschiedde gisteravond door solisten,
koor en orkest van de Nederlandse Opera
in de Amsterdamse Stadsschouwburg,
onder muzikale leiding van André Rieu,
naast Mul en Prenen de derde Haaxdemmer
in dit originele geval.
Harry Prenen schreef niet alleen het li
bretto van „De Varkenshoeder" naar het
gelijknamige sprookje, maar hij ontwierp
ook de décors en trad in het stuk zelf op
in de gesproken rol van de bode. En de
componist Jan Mul, in plaats van zoals
dit gebi'uikelijk is in een ereloge de
première van zijn werk te beluisteren en
te bekijken, verschool zich bescheiden in de
orkestbak en vervulde daar een instrumen
tale partij in het ensemble. Hij bespeelde
namelijk de celesta, die de klokjes van de
rommelpot liet tinkelen. Deze dingen be
horen tot de typische détails van dit
schertsspel, waarbij men (niettegenstaande
het „beslist geen Wagenaar" van de com
ponist) onbewust aan Johan Wagenaar
denkt, die zijn „Schipbreuk" steeds zelf
begeleidde, maar vooral ook om de persi
flerende humor van het werk, dat echter
ook nog al wat wijsgerige gevolgtrekkingen
debiteert, waardoor het zich van Wage
naar ondex-scheidt.
Het sprookje van Andersen heeft op zich
zelf reeds een diepe zin; daar komen dan
nog de spitsvondige zetten van de librettist
bij, zodat deze burleske opera onder luchtig
vertoon zwaar gpladen is van bedoelingen.
Het woord heeft er een overwegende be
tekenis in en daar is de componist de dich
ter zeer ver in tegemoet gekomen, in het
eerste bedrijf zelfs met een grote volgzaam
heid, wat te vei'klax'en is uit het feit dat
het stuk opgezet werd als zangspel voor de
jeugd, waardoor de vocale eisen zeer be
perkt dienden te wezen. Indien Jan Mul
Ixad kunnen voorzien dat de rol van de
Prinses zou woi-den gecreëerd door Louise
de Vries, zou hij wel niet nagelaten hebben
van die partij een brillante zangrol te ma
ken. Met de rol van de kok, vertolkt door
Jan Voogt, deed hij een gelxikkige poging
om in de sfeer van de buffa-opera té
komen. Te zeldzaam echter zijn in het werk
de muzikale rustpunten, die het wooxxl
tijdelijk orxdergeschikt maken aan de ly
rische eisen van een komisch zangspel en
ADVERTENTIE
EXTRA AANBIEDING
wit en in kleuren 1 85
Amei-ikaans import v.a.
Barteijorisstraat 5
Haarlem
waar de muziek het strakke metrum van
de verzen naar eigen inzicht kneedt.
Maar niettemin is het een leuk en onder
houdend geval; het dwingt tot aandachtig
luisteren, spits als het is voor scherpe oren.
Maar dan moet men vooral aandacht be
steden voor wat er in het orkest (een be
trekkelijk klein ensemble) allemaal omgaat,
want daar gebeux-en de interessantste en
grappigste dingen. André Rieu heeft deze
spirituele pax-tituur knap weten te reali
seren en ook een opvallende bedrevenheid
getoond in de leiding van het geheel.
Louise de Vries was een fijn popperig
px'insesje, als figuur geknipt voor deze rol.
Het zou de moeite lonen haar zangpartij
naar het karakter van haar stem belangrijk
om te werken. Johan van der Zalm speelde
en zong de prins met de nodige opera
routine. Gee Smith was een burleske keizer
en Jan Voogt maakte een echte buffo-
figuur- van de kok. Hax-ry Prenen speelde
de bode met een vlotheid en een dictie die
voorbeeldig mochten heten: alweer een
faculteit te meer van deze veelzijdige doc
torandus. Het koor van hofdames heeft in
het werk een niet geringe rol te vervullen.
Het optreden verliep tamelijk vlot en bleek
door Henk van Wielink grondig te zijn
voorbereid. Auteurs en vertolkex-s werden
na afloop dapper toegejuicht en in de bloe
men gezet.
Zou het nu niet te organiseren zijn, dat
de Haarlemmers deze te Haarlem geboren
buffa-opera in hun eigen stad te zien en
te hox-en krijgen? Het lijkt mij dat het werk
in onze Stadsschouwbui-g best tot zijn recht
zou komen. Zijn spits kax*akter vraagt niet
naar grote ruimte, maar naar de gezellige
intieme sfeer, die het op het Wilsonsplein
zou kunnen vinden.
JOS. DE KLERK
De Nederlandse Opera heeft misschien
geen moeite, maar zeer zeker alle nood
zakelijke kosten gespaard om „De Varkens
hoeder" een royale kans te geven. Dat het
werk ondanks de armzalige aankleding toch
een hartelijk succes behaalde, is in de aller_
eex-ste plaats te danken aan de geestige,
spitsvondige partituur. Het libretto van
Hai-ry Prenen, die evenals de componist
kwistig allerlei motieven leende en met
slagvaardige humor bewex-kte, voldoet bij
lezing beter dan in het theater, waar men
nauwelijks de kans krijgt de lyrische
elementen op zich te laten inwerken.
De indruk van onbedrevenheid in drama
tische vormgeving waaraan men zich
overigens helemaal niet zou behoeven te
stoi-en dank zij de heeiiijke onbevangen
heid, waarmee allerlei grappige hulpmidde
len zijn toegepast om de handeling verder
ie helpen werd op ovei'bodige wijze ver
hoogd door veel te veel onderbrekingen
voor veranderingen van décor. Voorname
lijk door gebrek aan middelen was de aan
kleding van het toneel alles behalve ge
slaagd. Het is toch eigenlijk treurig, dat de
directie van de NcdexTandse Opera al
v/as het maar om de naam van deze instel
ling te rechtvaax-digen voor dit werk van
eigen bodem geen ervaren kracht ter be
schikking heeft gesteld. Hoewel er maar
eenvoudige zetstukjes op de planken ston
den, was de ruimte van het speelplan, mede
door de onoordeelkundige plaatsing van
twee schildwachthuisjes, merkwaardig be-
Bij het baden in zee is gisteravond in
Rockanje een negenjarige jongen uit
Vlaardingen verdronken. Het stoffelijk
overschot is inmiddels gevonden.
De Nedei'landse minister van Buitenland
se Zaken, mr. J. M. A. H. Luns, is Donder
dag om half vier op het vliegveld Kema-
joran aangekomen, waar hij weid verwei -
komd door de Nederlandse Hoge Commis
saris, mr. W. F. L. graaf van Bylandt, dooi
de adviseur van het ministerie van Bui
tenlandse Zaken, de heer Subardjo en door
autoriteiten van het Hoge Commissariaat.
Tegenover de pers. noemde minister Luns
het een vreugde en voorrecht de Indone
sische hoofdstad te kunnen bezoeken. Hij
verzekerde, dat de Nederlandse regering
alles wil doen om de betrekkingen tussen
Nederland en Indonesië zo goed mogelijk
te doen zijn. Hij noemde zijn bezoek aan
Djakarta het hoogtepunt van zijn reis.
Stribbelen staat tot streven als kib
belen tot kijven en als bibberen tot
beven. Vele werkwoorden, die eindigen
op -elen en -eren, drukken uit: een
herhaalde handeling. Tegenstreven be
tekent natuurlijk: weerstand bieden.
Tegenstribbelen is voortdurend, op
kleine schaal, verzet plegen. Meisjes,
zegt Hooft, moeten lei-en het stribbelen
af te zweren en de geboden der minne
goden te aanvaarden. En Hooft kon het
weten. Stribbelen komt ook voor in de
zinv van: rimpelen, in 't bijzonder van
water en in het Fries betekent stribbich
of stribbelich: enigszins ruw, oneffen.
Men zegt het van de huid, wanneer die
aan de kou is blootgesteld.
DANS
Zaterdag 27 Juni, Openluchttheater Bloe-
mendaal, 20.30 uur: Uitvoering door leer
lingen van de Balletschool Maud Kool met
medewerking van de Kennemer Dans
groep.
Zondag 28 Juni, Openluchttheater Bloemen-
daal, 20.30 uur: Voorstelling door Ballet
Recital onder leiding van Sonia Gaskell
met Marianne Hilarides en Jaap Flier. Uit
gevoerd worden Danssuite van Gluck,
Ragtime van Strawinsky, „Luctor et
Emergo" van Géza Frid en „Le festin de
l'arraignée' '(Het feestmaal van de spin)
van Roussel. Medewerking vexdeent de
H.O.V. onder leiding van Anton Kex-sjes.
MUZIEK
Vrijdag 26 Juni, Concertgebouw, 19.30 uur:
109de uitvoering door leerlingen van Haar
lems Muziekinstituut in de tuinzaal. Piano
klassen van Nico Hoogerwex-f, Fi-ieda Hoo-
gerwerf, Bertha Bonset, de vioolklasse van
Jan Hoeben, de celloklasse van Jan Plas
enzovoorts.
Zaterdag 27 Juni, De Stompetoren, Spaarn-
woude, 20.15 uur: Concert door Die Haer-
lemsche Musyckcamer met solistische
medewerking van Frans Vester (fluit) en
Gei-trude Maclaine (clavecimbel). Op het
programma staan werken van Wilhelm
Friedemann Bach, Bochei-ini, Mozart en
Telemann.
krompen. Het ex-gste bezwaar echter, dat
het er zo helemaal niet sprookjesachtig
uitzag, terwijl het gewenste effect toch met
zulke eenvoudige middelen te bei-eiken
v/are geweest. En dan die costuumsHet
klinkt bijna overdreven er dit dui-e woord
voor te gebruiken.
Ook met de aanwijzing van Walter Pöll
als regisseur zijn Mul en Prenen niet best
gediend geweest. Deze metteur-en-scène
heeft er, te goeder trouw maar volkomen
ten onrechte, een echte ,,schmiere"-voor-
stelling van gemaakt. Doordat alles en
iedereen in de onzinnige sfeer van de
klucht getrokken werd, raakte de ware
geestigheid zoek. Veel gelukkiger ware het
geweest alles au séi-ieux te nemen. De
ironische en parodistische eigenschappen
misten hun uitwei'king thans. De zangers
voldeden met inspanning van al hun la-ach
ten aan de gestelde eisen en er viel inder
daad van menig aardig tafeireeltje te ge
nieten, maar het was bijvoorbeeld uitex-st
misplaatst de keizer over het toneel te laten
hopsen als een dronken Sinterklaas in een
studentensociëteit.
Prenen zelf toonde zich als de bode een
zwierig verteller, Louise de Vries verleven
digde met haar mimiek de rol van de prin
ses op voor-treffelijke wijze en Johan van
der Zalm mag dan al in niets op een prins
hebben geleken, als varkenshoeder met de
rommelpot vormde hij een schilderachtige
verschijning. DAVID KONING
ADVERTENTIE
tÉHAAGA7EN UMICN!
door ..fluorrnagic
[fl>- VWt 47--50
Sinds enige tijd is Hollywood bezig uit de archieven de grote successen van weleer
op te diepen om ze weer op de markt te brengen zeer tot genoegen van het hoog
geëerde piLbliek. Zo kregen wij nog niet zo lang geleden in het Amsterdamse City
theater een reprise van ,,Mata Hari" met Ramon Novarro en Greta Garbo. Men kan
er binnenkort de uit '32 daterende. .Koningin Christina" met Greta Garbo in de hoofd
rol verwachten. In Haarlem kwamen ..Orkaan" en „San Francisco". Nog meer klas
sieke grootheden zijn op komst. Het blijkt, dat de films het nog altijd doen. Een ganse
generatie sterren, van wie een groot deel van het huidige bioscooppubliek niet veel
meer weet dan de legende om hen geweven, verschijnt weerom in ons midden. De
kasstukken, die hun films eens waren, trekken nog goed, hun kwaliteit is vaak aan
vechtbaar. Maar de nieuwsgierigheid bekruipt ons, wanneer tvij de titels zien ver
schijnen van films uit reeds vervlogen dagen, die voor velen onzer zo merkwaardig
dichtbij schijnen. De vertoning van San Francisco bijvoorbeeld staat mij nog levendig
voor de geest. Toch is de film reeds zeventien jaar oud. Een film als „Wutliering
Heights", naar de roman van Emily Brontë werd gemaakt in 1939. Ze is pas na de
oorlog in ons land uitgebracht en thans opnieuw ingezet. Veertien jaar cinematografie
zijn aan deze film voorbijgegaan. Ze is niet alleen om die reden vermeldenswaard.
Toen Wyler haar maakte zat men midden in een periode, waarin de film zich wierp
op de litteratuur om het een na het ander litteraire meesterwerk in filmvorm uit
te brengen.
Dat is lange tijd mode geweest. Er kon
geen roman van naam zijn of zij werd ver
filmd. Het is nu geen mode meer: het is
een al ingeburgex-de gewoonte. Zelden ech
ter is men er in geslaagd de litteratuur
luister bij te zetten door de filmische ex
pressie. Men fotografeerde eenvoudig
een boek. Men schilderde wat een boek
schilderde. Men volgde de auteur op de
voet, bekortte zo nodig de dialoog als men
het essentiële maar behield en leverde zo
een reproductie af, die van het oorspx:on-
kelijke werk de glans, de kleur, de gloed,
de diepte niet bezat. Maar nooit vergat
men voor zo'n film reclame te maken met
het boek. Hoeveel mensen zullen er zijn,
die de meesterwerken der wereldlitteratuur
alleen maar „kennen" uit de film. En die
op de vraag „wie schreef „Woeste Hoogte"
antwoox-den: „O, dat is die film, waar Lau
rence Olivier de hoofdx-ol in speelt." Hoe
veel onsterfelijke boeken blijven onge
lezen, omdat men immers de film al heeft
gezien, hetgeen betekent: een schimmig
aftreksel! De moeite om te lezen neemt
men al niet meer. De moeite om te beleven
is na het gemak van het zien te veel. Laten
we elkaar niets wijsmaken. De mensen,
die een boek gaan lezen, omdat ze de film
zo mooi vonden, zijn op de vingers van een
hand te tellen. Omgekeei'd gaat men eer
der een film zien als men het boek gelezen
heeft. En komt dan helaas dikwijls bedro
gen uit.
Ik ben mij bewust, dat ik hier de film
kunst geen pluim op de hoed steek. De
feiten evenwel liggen er. De autonome
kunst, die de film pi-etendeert te zijn,wordt
iedere keer verloochend, wanneer zij een
andei-e kunstvorm met haar eigen middelen
nabootst, maar ze niet in haar eigen vorm
herschept. Ik constateerde dat heel sterk in
„De woeste hoogte", welke film ik bij haar
hervertoning in Amsterdam zag. Gemak
kelijk te definiëren wat er nu precies aan
schortte was het niet. Ja, ik vroeg mij
zelfs af, of het niet een verkapt snobisme
was om te zeggen: en toch is er iets met die
film.... Tot ik kon zeggen wat het was.
Ik vond de film te weinig suggereren, te
veel laten zien. Het verhaal, dat Emily
Brontë heeft geschreven, laat alle ruimte
voor het vruchtbaar werk onzer verbeel
ding. Het laat als het moet de dingen wit
hetgeen de kunst is van het schrijven:
niet alles zeggen. De film doet dat niet. De
film probeert alles te realiseren in goed
gelijkende portretten, maar de stox-m der
emoties waait er niet zo hevig, zo groots,
zo woest als uit de x-egels van de roman.
De film is een nauwkeurig ai-tistiek ver
slag. Een gewetensvol verslag. Een zicht
baar geworden verhaal vol aandoenlijkheid,
maar nog altijd onder de maat van het
boek, zonder de grootsheid en verheven-
heid, zonder de hijgende adem die er stokt
wanneer men in de diepte tuimelt, welke
Emily Brontë voor ons oproept. De film
is te net, te glad, te illustratief. Zekex-, men
ziet er meestei-lijk spel in. Men ziet er
Merle Oberon en Laurence
Olivier in prachtige creaties
Men bewondert ze, omdat
ze de scheppende kracht
van de kunstenaar vertegen
woordigen in 'n eerbied af
dwingende gedaante. Maar de man,die deze
creaties in zijn persoonlijke creatie moest
vex-werken, William Wyler. bleef te be
scheiden. Bescheidenheid siert en dat is
de reden waarom ik zo moeilijk iets kon
zeggen ton nadele van deze film. Ze mis-
tekent Emily Brontë's figuren niet. Ze is
zuiver en opi-eeht. Maar ze durfde niet in
de taal van de film, dat wil zeggen met
taal van beelden vertellen wat Emily
Brontë met woorden doet. Ze wilde geen
eigen taal spreken, terwijl het beeld toch
een eigen taal heeft, die verschilt van die
der woorden, anders van uitwei-king, an
ders van inhoud. Ze werd daarom een re
productie, een weei-gave, geen herschep
ping.
De film „De woeste hoogte" is kwalita
tief boeiend en opmerkelijk door het spel
der acteurs. Ze zal opnieuw volle zalen
trekken. Wanneer men mij echter vraagt
of ze het boek evenaart zeg ik: nee. En toch
is dat het eigenlijke criterium voor de
filmkunstenaar. En het zij gezegd ook
het criterium voor de filmliefhebber zefls
al zal menigeen menen, dat 'hier het oor
deel wel erg hard is uitgevallen.
P. W. FRANSE.
Zondag 28 Juni, Concertgebouw, 14 uur:
Zangersfeest, waaraan dertig koi-en uit
Amsterdam, Haarlem en Beverwijk mede
werken, ter gelegenheid van het 85-jarig
bestaan van de liedertafel Haarlems Zang
genot. Voortzetting om 19.30 uui\
Dinsdag 30 Juni, Concertgebouw, 19.30 uur:
110de uitvoering van Haarlems Muziek
instituut. Leerlingen uit de pianoklassen
van Nico Hoogerwex-f en M. Bruyel, de
vioolklasse van Joh. Vierveyzer, de cello
klasse van Jan Plas, de zangklassen van
W. van Santé en Olga -Onega.
Dinsdag 30 Juni, Grote Kerk, 20 uur: Be
speling van het orgel van Christiaan Mul
ler door de stadsorganist George Robert.
Eveneens op Donderdag 2 Juli van 15 tot
16 uur.
Donderdag 2 Juli, Openluchttheater Bloe-
mendaal, 20 uur: „Met de Avx-o naar
Tirol". Bont programma met „Die Tiroler
Holzhacker Bub'n" en vele andere mede
werkenden, zoals de Wama's, Truce Speyck,
Gerda Ziller en Cox-ry Vroons.
Vrijdag 26 Juni, Concertgebouw, 19.30 uur:
Leerlingenuitvoering van Haarlems Mu
ziekinstituut in de tuinzaal. Zang. piano
en viool. Slotuitvoering op 14 Juli in de
grote zaal.
Vrijdag 3 Juli, Concertgebouw, 20 uur:
Eerste zomerconcei-t van de H.O.V. onder
leiding van Marinus Adam met mede-
wex-king van Philia Sengei's, viool. Werken
van Haydn, Chausson, Fx-anck en Berlioz.
Dagelijks: Van Zaterdag 27 Juni af van
.1617 uur bespeling van het nieuwe
Flentrop-orgel in de Brouwerskapel van
de Grote Kerk.
Brouwerskapel der Grote Kerk: Expositie
gewijd aan de Nederlandse, in het bijzon
der de Haarlemse orgelcultuur. Brieven,
manuscripten en oude instrumenten. Da
gelijks geopend van 9—17 uur tot 19 Juli.
Iedere middag orgelspel.
Huis Van Looy: Werken van mevrouw Hen-
riëtte ReuchlinLucardie (geopend op
werkdagen van 1012.30 en van 13.3017
uur, des Zondags van 1417 uur) tot 22
Juni.
Vleeshal: Jubileumtentoonstelling „Docu-
mentale en pi-oducaie" ter gelegenheid
van het 250-jarig bestaan van de firma
Enschedé, geopend van 22 Juni tot 6 Juli
van 1419.30, benevens op Dinsdag en
Donderdag van 19—22 uur.
Frans Halsmuseum: Groepsportretten van
Frans Hals in nieuwe formatie, benevens
permanente expositie van x-ccente aan
winsten uit de -Recuperatie. Dagelijks ge-
oDend van 1017 en des Zondags van
13—17 uur.
De Stompetoren, Spaarnwoude: Geopend op
Donderdag, Zaterdag en Zondag van 1417
uur, verder op aanvraag. Men wende zich
tot mr. H. K. de Raaf te Heemstede, tele
foon 38199.
Als officier bij de Haagse
arrondissementsrechtbank
In een plechtige zitting in het gebouw
van de Hoge Raad heeft de Officier van
Justitie bij de Haagse arrondissements
rechtbank mr. P. R. Blok, die zijn functie
wegens het bereiken van de pensioenge
rechtigde leeftijd neei'legt, gisteren af
scheid genomen. Hij werd o.m. toegespro
ken door de president van de Haagse recht
bank, mr. A. N. Kuhn.
Mr. D. J. van Gilse, procureur-generaal
van het Haagse gerechtshof en de deken
van de Orde van Advocaten mr. C. R. C.
van Wyckerheld Bisdom, die hem prezen
als een consciëntieus ambtenaar en een
voortreffelijk jurist. De aftredende Officier
sprak een afscheidsi-ede uit, waarin hij o.m.
over de veiTiouding van justitie, politie en
pers zeide, dat hij steeds bezwaar had ge
had om te spoedige en te premature inlich
tingen aan de pers te verstrekken, „omdat
deze nu eenmaal alles en liefst nog meer
wil publiceren". Hij achtte een onpai-tijdig
ondex-zoek nodig, vóór inlichtingen wei-den
verstx-ekt.
Mr. Blok is benoemd tot ridder in de
Orde van de Nederlandse Leeuw.
ADVERTENTIE
Dan moet U beslist onze uitgebreide
collectie GAZELLE RIJWIELEN
komen zien, met de nieuwste creatie:
„GAZELLE SPORT SPECIAAL"
CjCHtétfjjRIJWIELEN
KLÉVERPARKWEG 2* HAARIEM
Vrij entrée zonder enige verplichting
-
Mr. L. A. Kesper, commissaris der Ko
ningin in Zuid-Holland, heeft gisteren de
nieuwe electrische centx-ale van de Mer-
wedepolder bij Dordrecht in bedrijf ge
steld. Dit moderne energiebedrijf, waarvan
thans een eenheid gereed is, zal vooxTopig
vier turbo-generatoren van 50.000 kw krij
gen en gaat behalve aan het Dordtse gebied
ook stroom leveren aan het landelijke kop-
pelnet.
Ned. Herv. kerk
Beroepen te Ootmarsum A. Adolf sen,
vicaris te Markelo.
Gcref. kerken
Beroepen te Warns R. Reitsma, candi-
daat te Ee (Fr.).
Beroepen te Lollum en te West-Terschel
ling en Midsland C. W. de Vries, candidaat
te Voorburg.
