TSTZm-
IVOROL
De berechting der Rosenbergs
en Amerika's Opperste Gerechtshof
Aansprakelijkheid voor daden van
ondergeschikten in discussie
PANDA EN DE GROEI-STRALEN
Wereldnieuws
De radio geeft Vrijdag
LOOSJES
Luchtmacht herdacht
veertigjarig bestaan
Mukarto ontmoet
steeds problemen
<€ccU ió het
zo
Een lorrie
J
.2
Rechter Douglas' optreden
volkomen rechtmatig
Vi
Ontvanger nam f 11.000
uit gemeentekas
TWEEDE KAMER
Pröf. Meyers pareert bezwaren tegen „vrijtekenings*
clausule voor nieuwe Burgerlijk Wetboek
Belgische socialistische
vredesbeweging
DONDERDAG 2 JULI 1953
OYEZ, oyez, oyez, allen, die zaken voor het achtbare, het Opperste Gerechtshof
hebben, worden opgeroepen nader te treden en hun aandacht te geven, want het
Hof is nu in zitting. God bescherme de Verenigde Staten en dit achtbare Hof.
Deze traditionele kreet, bij de aanvang van een openbare terechtzitting van het
Opperste Gerechtshof door zijn eerste deurwaarder aangeheven, heeft natuurlijk ook
geklonken, toen de hoge rechters op Donderdag 18 Juni te Washington in buitengewone
zitting bijeenkwamen na de door een hunner, rechter Douglas, uitgevaardigde order
tot uitstel van de executie der Rosenbergs.
Hun beslissing ter vernietiging van die order zal in de geschiedenis van de Ameri
kaanse rechtspraak als een zeer bijzonder geval geboekstaafd blijven. Trouwens, die
opschorting door één rechter van de executie was ook al niet iets alledaags.
Menigeen ook in ons land zal zich
afgevraagd hebben, hoe een rechter op zijn
eentje, tot zulk een handeling bevoegd kon
zijn. De heer Wheeler, een der leden van
het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden
heeft zelfs een poging gedaan om de rech
ter in kwestie strafrechtelijk aan zijn jasje
te doen trekken, op motief dat Douglas iets
ontoelaatbaars zou hebben gedaan. Jaren
geleden heeft een Franse hoogleraar in een
uitermate belangwekkende studie, gewijd
aan het Amerikaanse Opperste Gerechts
hof, de heren rechters verweten, bij het
ongrondwettig verklaren van allerlei so
ciale wetten, op de stoel van de wetgever
te zijn gaan zitten. Zijn kritiek miste geens
zins grond. Maar wanneer nu een lid van
het Congres rechter Douglas wil laten ver
volgen wegens het feit, dat hij aanvankelijk
de ten uitvoerlegging van het vonnis over
de Rosenbergs had „gestopt", belandt men
op het niet minder bedenkelijke pad, dat
naar ongepast ingrijpen van het Congres
in de rechtspraak zou leiden.
Douglas is namelijk zijn boekje helemaal
niet te buiten gegaan. Wat hij deed, is het
recht van elk lid van het Opperste Ge
rechtshof en dat ligt sinds 1925 in het Sta
tuut van het Hof vast. Douglas kon steunen
op een bepaling voorkomende in de „Uni
ted States Code" (afgekort als U.S.C.), een
van 1926 daterende, geregeld aangevulde,
Regeringsuitgave van wetten, wetboeken,
enz, van de Verenigde Staten. Onder titel
28. de regelingen omtrent de rechterlijke
macht en de rechterlijke procedure bevat
tende, treft men daarin een hoofdstuk aan,
dat betrekking heeft op revisie. Uit para
graaf 2101 blijkt dan, dat Douglas mocht
doen wat hij gedaan heeft. Men bedenke
daarbij, dat op het ogenblik, waarop hij de
tenuitvoerlegging van het arrest „stopte",
het Hof al met vacantie was. Daarom is het
dan ook door zijn president, op verzoek
van de Procureur-Generaal, die de functies
van hoofd van het ministerie van Justitie
en hoofd van het Openbaar Ministerie in
zich verenigt, in buitengewone zitting bij
eengeroepen. Dit is, in de praktijk van het
hoge rechterlijke college een grote zeld
zaamheid. Slechts wanneer het om een
kwestie van heel groot belang gaat, die
onverwijld beslist dient te worden, pleegt
men, naar uit de schaarse precedenten
blijkt, tot een dergelijke maatregel over
te gaan.
De tegenstemmers
'De Procureur-Generaal nam het stand
punt in, dat het Hoogste Gerechtshof, en
niet zijn individuele leden door de Grond
wet met de rechtspraak belast zijn: daar
om was het volgens hem alleszins bevoegd
ADVERTENTIE
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.45 Gebed. 8.00 Nieuws, en
weerbericht. 8.15 Platen. 9.00 Voor de vrouw.
9.35 Platen. 10.00 Klein vrouwenkoor. 10.10
Symphonette-orkest en vocaal kwartet. 10.30
Platen. 11.00 Voor de zieken. 11.40 Radio
Philharmonisch orkest. 12.00 Angelus. 12.03
Platen. 12.30 Land- en tuinbouwmededelin-
gen. 12.33 Gavarieerde muziek. 12.55 Zonne
wijzer. 13.00 Nieuws. 13.20 Actualiteiten.
13.25 Pianoduo. 13.45 Voor de vrouw. 14.00
Symphonie-orkest. 15.00 Schoolradio. 15.30
Platen. (Tussen 16.0017.00 Ronde v. Frank
rijk). 16.00 Voor de zieken. 17.00 Voor de
jeugd. 17.15 Kinderkoor (Platen-intermezzo).
17.40 Metropole-orkest en solist. 18.05 Platen.
18.10 Internationale tenniskampioenschappen
in Wimbledon. 18.20 Platen. 18.30 Gevarieer
de muziek. 18.52 Actualiteiten. 19.00 Nieuws.
19.10 Regeringsuitzending: Verklaring en
toelichting. 19.30 Platen. 20.25 De gewone
man. 20.30 Gelderse Orkest-Vereniging en
koor. (In de pauze: Reportage). 21.15 Festi
val of tranendal, causerie. 21.30 Luchtmacht
kapel. (In de pauze: Vleugels boven Neder
land, klankbeeld). 22.20 Ronde van Frank
rijk. 22.30 Gevarieerde muziek. 22.45 Ik ge
loof in ene, heilige, kath. kerk, causerie.
23.00 Nieuws. 23.1524.00 Platen.
HILVERSUM II. 298 M.
7.00 Nieuws. 7.13 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen. 8.45 Voor de huisvrouw. 9.00 Gym
nastiek. 9.10 Platen. 9.40 Voor de kleuters.
10.00 Thuis, causerie. 10.05 Morgenwijding.
10.20 Orgel. 10.50 Voordracht. 11.10 Holland
Festival: kamerkoor en Philharmonisch
sextet. 12.00 Lichte muziek. 12.30 Land- en
tuinbouw-mededelingen. 12.33 Sport en prog
nose. 12.55 Platen. Ï3.00 Nieuws. 13.15 Me
dedelingen of platen. 13.20 Dansmuziek.
14.00 Kookpraatje. 14.20 Pianoduo. 14.50
Voordracht met muziek. 15.10 Fluit en piano,
causerie. 17.10 Voor de jeugd. 17.40 Roemeens
orkest. 18.00 Nieuws. 18.15 Felicitaties. 18.45
Een beeld van jonge strijd, de Jeugdorga
nisatie van het N.V.V., vraaggesprek. 19.00
Meisjeskoor. 19.15 Radio-reiswijzer. 19.30
Reportage. 19.15 Op bezoek bij anderen.
20.00 Nieuws. 20.05 Boekbespreking. 20.15
Zang en piano. 20.30 De Verenigde Naties.
20.40 Aanpassing, causerie. 21.00 Uitlopers
van de Parnassus. 21.35 Holland Festival. 1953
Residentie-orkest, koor en solist. 22.00 Bui
tenlands overzicht. 22.15 Strijkorkest. 22.40
Vandaag, causerie. 22.45 Avondwijding. 23.00
Nieuws. 23.1524.00 Radio Pilharmonisch
orkest.
TELEVISIE (VARA)
20 15—21.45 Actualiteiten; Emperor Jones,
TV-spel.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Electrisch orgel en
zang. 14.00 Platen. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen.
17.30 Kamermuziek. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 19.50 Kinderweel-
de. 20.05 Platen. 20.15 Symphonie-orkest en
solist. 22.00 Nieuws. 22.15 Internationale
Radio-Universiteit. 22.45 Platen. 22.5523.00
Nieuws.
BBC
22.00—22.30 Nieuws. Overzicht van de week
bladen. Film en toneel. (Op 224 en 49 m.).
de „stop-order" van Douglas te vernieti
gen. Gelijk bekend was van advocatenzijde
maar niet van die van de verdediger van
de Rosenbergs de aandacht van rechter
Douglas gevestigd op het feit, dat de ter
doodveroordeling had plaats gevonden op
grond van de spionnagewet van 1918, hoe
wel in het onderhavige geval de wet op de
atoom-energie van 1946 had moeten wor
den toegepast en nu zouden de twee voor
waarden, die ingevolge laatstgenoemde wet
onontbeerlijk zijn om de doodstraf te kun
nen opleggen, ontbroken hebben. Noch in
eerste aanleg, noch in hoger beroep was
deze rechtskwestie onder de ogen gezien.
Daarom achtte Douglas opschorting van de
executie en een herzieningsprocedure op
haar plaats, opdat nu eerst de lagere rech
terlijke instanties zich met dit juridische
vraagstuk zouden hebben bezig te houden.
Hiervoor zag het Opperste Gerechtshof
echter geen reden. Met Douglas stelde zijn
ambtgenoot Black zijn van de meerderheid
afwijkende mening op; terwijl de derde
tegenstemmer, rechter Frankfurter, zijn
stem motiveerde met de verklaring, dat
hij zich met de in grote spoed genomen
beslissing, nu het om zulk een belangrijke
kwestie ging, niet kon verenigen.
Ik wees er al op, dat het jongste arrest
in de geschiedenis van het Opperste Ge
rechtshof wel zeer bijzonder is. Dit onder
meer, omdat de rechters in Washington tot
dusverre nog nooit een „stop-order" van
een hunner ambtgenoten vernietigd had
den. In zijn afwijkende mening gaf rechter
Black zelfs uiting aan zijn twijfel, of het
Hof hiertoe wel bevoegd is en stipte hij
aan, dat zulks uit geen enkele wetsbepaling
blijkt. Doch zes andere leden waren van
mening, dat hun die bevoegdheid wel de
gelijk toekwam uit hoofde van 's Hofs
positie als hoogste beroepsinstantie. Het
door Douglas ter tafel gebrachte rechtspunt,
op zichzelf uit een oogpunt van procesrecht
belangwekkend, wgrd door 6 van de 9
rechters blijkens hun beslissing niet als
substantieel beschouwd, omdat volgens hun
wetsuitleg de oplegging van de doodstraf
rechtens wel degelijk in orde was.
Recht niet „met voeten getreden"
Men kan met vele anderen van oordeel
zijn, dat gratieverlening in de vorm van
verlichting van de straf van heel wat juis
ter beleid zou hebben getuigd, dan de af
wijzing hiervan door het Amerikaanse
staatshoofd. Men kan voorts afkeer koeste
ren van het feit dat er verband gelegd is
tussen strafmaat en de weinige bereidheid
der verdachten om uitsluitsel te verstrek
ken over eventueel mede-complotterenden,
maar toch gaat het te ver, nu maar zonder
meer te poneren, dat in de zaak der Rosen
bergs het recht met voeten getreden zou
zijn. Die stelling zou ik niet gaarne tot de
mijne willen maken, al rijst ook bij mij
de vraag of rechter Kaufman, die in eerste
aanleg de strafmaat vaststelde, zich wel
licht niet mede heeft laten leiden door
overwegingen, die aan de in het geding
zijnde rechtsvragen als zodanig min of meer
vreemd waren. Alle neiging tot kritiek mag
echter de ogen niet doen sluiten voor de
rechtsregels, die in de V.S. bestaan. Het
kwam me juist voor daarop nog eens de
aandacht te vestigen. Zonder Douglas' me
ning te delen, dat er reden voor revisie be
stond, heeft het Hof zelf. daarin trouwens
voorgegaan door de Proc.-Generaal, ter
dege erkend, dat hij tot het „stoppen" der
executie geheel en al gerechtigd was. Dat
pleit zeker voor de wil van het Opperste
Gerechtshof om het Recht hoog te houden.
Gelijk dit insgelijks het geval is geweest
toen men de Rosenbergs gebruik liet ma
ken van een hele reeks van verschillende
rechtsmiddelen om te trachten herziening
van het doodvonnis te bereiken. Daaraan
alleen valt toe te schrijven, dat er tussen
de uitspraak van de doodstraf en de exe
cutie zulk een pijnlijke, tragisch lange ter
mijn is verlopen. Hiervoor schijnt men
thans in vrij brede kring wat blind gewor
den te zijn. Het is een onbetwistbaar recht
van de openbare mening, de rechtspraak te
critiseren, maar men moet met dit punt
rekening houden.
Dr. E. VAN RAALTE.
VLOOTSCHOUW WAS EEN SUCCES
De driedaagse vlootschouw in Amster
dam is een succes geworden.
Ongeveer 25.000 personen hebben de
oorlogsschepen bezichtigd, duizenden an
deren zijn met rondvaartboten of op eigen
gelegenheid langs de oorlogsbodems ge
varen.
Het experiment, want dit was het, zal
dan ook haast zeker in de komende jaren
herhaald worden. Aanvankelijk was het
de bedoeling deze vlootschouw het ene
jaar in Rotterdam en het andere in Am
sterdam te houden, maar nu wordt over
wogen beide steden in één jaar kennis te
laten maken met de Koninklijke Marine.
ADVERTENTIE
LAAT LIEVER
LEERBOEKEN LEVEREN
Snel (binnen twee dagen)
en.... accuraat 1
GROTE HOUTSTRAAT 100 - TEL. 17472
RIJKSSTRAATWEG 125 - TEL. 23991
De rechtbank te Middelburg heeft de
oud-gemeente-ontvanger te Hulst, C. A. B.
M. V., veroordeeld tot een jaar en drie
maanden. V. werd destijds door de politie
aan de tand gevoeld naar aanleiding van
een geval van verduistering ten nadele van
de gemeente Hulst. Na een uitgebreid
onderzoek is hij thans schuldig verklaard
aan het ten eigen bate aanwenden van
11.000,uit de gemeentekas. De eis luid
de 2 jaar onvoorwaardelijk met aftrek.
Ter gelegenheid van het veertigjarig be
staan van de militaire luchtvaart zijn gis
termiddag op de vliegbasis Soesterberg
kransen gelegd bij het monument der ge
vallen vliegers. Aan de plechtigheid werd
deelgenomen door het Commando Lucht
vaarttroepen en de kapel van de Konink
lijke Luchtmacht, in de nieuwe uniformen,
onder leiding van kapelmeester W. van
Diepenbeek.
Na de inspectie hield de chef van de
luchtmachtstaf, luitenant-generaal-vlieger
I. A. Aler, een toespraak. Vervolgens werd
gesproken door de staf-aalmoezenier luite
nant-kolonel R. H. M. Verhoeven en door
de luchtmachtstaf-predikant majoor ds. A.
C. J. van der Poel. De toespraken werden
besloten met het luchtmachtgebed.
Vice-admiraal N. A. Rost van Tonningen
legde namens de Koningin en de Prins een
krans. Ook minister van Oorlog, dr. C. Staf,
een vertegenwoordiger van de generale staf
namens de Koninklijke Landmacht, de chef
marinestaf namens de Koninklijke Marine,
organisaties en burgerlijke autoriteiten
hebben bloemen gelegd.
In de garnizoensontspanningszaal is des
Vulkaanuitbarsting bij Timor
Volgens radio-Djakarta zijn vijftien per
sonen gedood als gevolg van een uitbarsting
van een vulkaan op het eilandje Santa, na
bij Timor. Naast de verliezen aan mensen
levens werd aanzienlijke materiële schade
aangericht.
De eruptie zou zich reeds verleden week
hebben voorgedaan, doch pas gisteren in
Djakarta bekend zijn geworden.
avonds een druk bezocht receptie gehou
den, waar onder meer verschenen Prins
Bernhard, minister Staf en tal van mili
taire en burgerlijke autoriteiten, oud-mili
tairen en buitenlandse militaire attaché's
o.a. van België, Engeland, Amerika en In
donesië.
Hier reikte de minister van Oorlog on
derscheidingen uit onder meer aan: prof.
dr. J. Jongbloed, ridder in de orde van
de Nederlandse Leeuw, de oud-vlieger M.
van Meel, officier orde van Oranje Nassau,
reserve-kapitein P. van der Griend, ridder
orde Oranje Nassau.
Aan Prins Bernhard werd uitgereikt de
eremédaille van de vereniging „Onze
Luchtmacht". De tweede, die deze médaille
ontving, was de bekende oud-vlieger Wil
lem Versteegh.
(Van onze parlementaire redacteur)
Nadat de Kamer ermee accoord was ge
gaan het interpellatie-verzoek van mr.
Roosjen (A.R.) de kwestie van verbete
ring der lerarensalarissen toe te staan,
zat zij weldra weer in de vraagstukken
betreffende het nieuwe B.W.
Het begon met een smeuig verhaal van
prof. Gerbrandy (A.R.) over een autobe
zitter die zijn wagen in een autoherstel-
onderneming komt halen in de hoop, dat
zij al gerepareerd is. Hij verneemt daar
echter, dat de chef-monteur er met zijn
auto vandoor is. De bestolene richt zich
tot de directie, die hem aanbiedt, terstond
zijn wagen door een even goed merk te
vervangen. Maar dan verneemt de gedu
peerde, dat hij de auto zal moeten kopen!
Als hij te kennen geeft, dan de directie
wegens de hem toegebrachte schade te
zullen aanspreken, wordt hem toegevoegd,
dat ingevolge het door hem aangegane
Bovag-contract, de directie zich van elke
aansprakelijkheid voor schade door haar
ondergeschikten veroorzaakt heeft „vrij-
getekend"! De directie voegt er nog aan
toe, dat de Hoge Raad dusdanige uitslui
ting van aansprakelijkheid (zelfs in geval
van boos opzet van het personeel) reeds
in 1938 toelaatbaar had geoordeeld, welke
zienswijze indertijd door prof. Meijers ge
deeld werd. En thans staat deze met mi
nister Donker hetzelfde voor ten aanzien
van hetgeen het B.W. in dat opzicht moet
gaan bevatten. Dit blijkt immers uit 's mi
nisters antwoord op het vraagpunt in
kwestie. Prof. Gerbrandy kon, vooral in
verband met de macht van bedrijfsorgani
saties voor een vergaande contractvrijheid
als deze uitsluiting der aansprakelijkheid
wil, niet welen. Op dié manier konden op
zijn minst de billijkheid en het maatschap
pelijk fatsoen in het gedrang komen.
Mej. mr. Zeelenberg (Arb.) kon ener
zijds het onbehagen van de A.R.-woord
voerder niet delen, omdat het hier de
uitsluiting van de aansprakelijkheid in
kwestie een meer en meer in onze maat
schappij gegroeide, dus aanvaarde figuur
betrof. Intussen voelde zij toch wel, dat
het soms op die manier te ver kon gaan.
Zou de auto-bezitter, door prof. Gerbrandy
ten tonele gebracht, zelf wel tegen wette
lijke aansprakelijkheid verzekerd zijn, dan
zou hij nog bij de directie in kwestie nul
op het request krijgen tengevolge van de
Bovag-clausule. Alleen bij een all-risks-
verzekering zou hij aan zijn trekken, te
weten aan uitkering door de verzekerings
maatschappij komen. Maar een dusdanige
polis eist jaarlijks een viervoudige premie.
Hier verkeert dus de „gemiddelde" auto
bezitter wel in een heel wat onvoordeliger
en zwakker positie, dan de Bovag-heren.
Vooral met het oog op machtsmisbruiken
van de zijde van het straf georganiseerde
bedrijfsleven zou het wellicht aanbeveling
verdienen het recht op zich „vrijtekenen"
van de aansprakelijkheid enigermate te
beperken door in de wet uitzonderingen
te vermelden met betrekking tot het recht
om aansprakelijkheid uit te sluiten.
Mr. Van Rijckevorsel (K.V.P.) meende,
dat de uitsluiting van de aansprakelijkheid
in het algemeen wel toelaatbaar moet zijn,
doch dat uitzonderingen op dat recht nodig
zijn. Afzien van de hele conclusie 12 en
het verder maar overlaten aan de juris
prudentie, luidde prof. Oud's advies.
ADVERTENTIE
Wat LINCOL doet, doet
geen enkele andere wrijfwas
Pref. Meyers constateerde allereerst, dat
niemand der leden wenste te raken aan de
verboden in het zee- en in het luchtvervoer
om zich van de aansprakelijkheid voor zijn
personeel vrij te Tekenen. Natuurlijk mag
de uitsluiting nooit zo ver gaan, dat men
daarmee de verbintenis aantast. In meer
dan een geval zou er niet het minste be
zwaar bestaan op uitsluiting van aanspra
kelijkheid voor ondergeschikten uitzonde
ringen te maken. Reeds is overeenstem
ming bereikt met de Horecaf, zodat hotels,
enz., de uitsluitingsclausule zullen laten
vervallen. Mogelijk is ook, dat iets derge
lijks met de Bovag-clausule zal gebeuren,
waarover nog besprekingen gaande zijn.
Maar zelfs los van het resultaat daarvan, is
"denkbaar dat straks aan de hand van het.
B.W. de Bovag-clausule rechtens niet meer
mogelijk zal wezen. Uit een arrest van, de
Hoge Raad van 12 April 1950 blijkt dat
ook ons hoogste rechtscollege niet cp het
standpunt van volstrekte contractvrijheid
staat. Na deze min of meer ter geruststel
ling bedoelde vaststelling, merkte de hoog
leraar op, dat een uitsluitingsclausule dik
wijls maatschappelijk te rechtvaardigen
valt, omdat veelal de risico's van een groot
personeel niet te overzien zijn en ander
zijds een zich daartegen verzekeren niet
doenlijk is. Er blijft dan alleen over, ho
gere tarieven te bedingen. Wanneer men
als particulier geen andere keuze heeft dan
een standaardovereenkomst met. de uitslui
tingsclausule aan te nemen, is de contract
vrijheid tot een bespotting geworden. Nu
is het niet eenvoudig hiertegen een ge
schikt middel te vinden. Met behulp van
het kartelbesluit valt er wellicht wat te
bereiken. Verder kan nuttig zijn „misbruik
maken van omstandigheden" als rechts-
grond voor vernietiging van een
(standaard)-contract aan te wenden een
denkbeeld dat belichaamd is in het ant
woord op vraagpunt 19. Minister mr.
Donker bleek intussen bereid met verschil
lende geopperde bezwaren rekening te
houden. Daarom stelde hij alsnog de vol
gende redactie voor: „Behoudens uitzon
deringen kan een werkgever zijn aanspra
kelijkheid voor tekortkomingen van zijn
arbeiders uitsluiten. Zulk een uitsluiting
zal in ieder geval niet geoorloofd zijn als
de wet verplicht dat de werkgever zich
tegen een schade als de aangerichte ver
zekert of redelijkerwijs had behoren te
verzekeren". Donderdag gaan de beraad
slagingen hierover verder.
De conclusie, dat het, althans voor het
tegenwoordige, niet gewenst en ook niet wel
mogelijk is in hel B.W. bijzondere bepa
lingen op te nemen omtrent de aansprake
lijkheid van de overheid voor onrechtma
tige daden van haar organen, kon mej. mr.
Tendeloo (Arb.) aanvaarden, zij het vooral
uit opportuniteitsoverwegingen. Prof. Ger
brandy (A.R.) merkte op, dat het treffen
van een regeling nu zo moeilijk is omdat
men zal moeten afwachten, hoe het met de
administratieve rechtspraak zal gaan.
Prof. Meyers kon vaststellen, dat spre
kers en regering het tenslotte eens waren.
Hij stemde in met jkvr. mr. W. Wttewaal
v. Stoetwegen (C.H.) volgens wie, naar
een woord van prof. Molengraaff, hier
gold: „beter rechtsonzekerheid dan on-
rechtszekerheid".
Nog een aantal, maar nog niet alle thans
aan de orde zijnde conclusies, deed de
Kamer af. In dit verband zij vermeld, dat
prof. Meyers zich als jurist niet op het
voor hem gladde ijs van de medische fa
culteit wenste te begeven, toen men hem
vroeg wat er onder „geestelijk gestoor
de" te verstaan valt. Hij achtte het vei
liger de beoordeling aan de medici over
te laten, zelfs al mocht een hunner, die
ADVERTENTIE
Het neusje van de zalm...
En niet duurder dan andere.
23. „Waar is die reuzenkip gebleven?",
vroeg Panda. „Ik weet het niet", antwoord
de de tuinman mat, „alles ging zo vlug,
toen dat beest hier binnendrong. Mijn ka
mer was ineens vol kip en mijn huis scheen
in elkaar te storten.... en toen was alles
weer voorbij. Maar als u dat ondier wilt
volgen, hoeft u slechts op verwoestingen
te letten; dan zult u het zeker niet missen".
Op dat ogenblik klonk er een angstwekkend
gekraak uit het achterhuis. „Daar gaat de
kip!", riep Panda, „door de achterdeur!"
„Pardon, mijnheer; MET de achterdeur",
verbeterde Jolliepop. Inderdaad had het
dier volgens kippenlogica gedacht, dat
waar de kop doorging ook het lichaam
moest kunnen volgen en het had getracht,
zich door de nauwe achterdeur te wringen.
Dit was teveel geweest voor de deur, die
thans als een vreemdsoortige halsband om
de hals van het kakelende monster hing.
VooruitJolliepop!", riep Panda, „als wij
die kip volgen, vinden we vast de dief van
de groei-straler!" En in galop volgden zij
het spoor van de grote kippenpoten. Het
voerde langs een verbrijzeld hek, waar
tegen een totaal verbijsterde boer leunde.
„Gommenikke", stamelde de boer, „wat een
kip! Mijn haan is flauw gevallen van de
schrik!"
zelf de ene sigaret na de andere rookte,
hem verklaard hebben een drankzuchtige
wel, doch een rookzuchtige niet als geeste
lijk gestoorde te beschouwen. Aanleiding
tot deze uiteenzettingen had de conclusie
geboden, dat schade veroorzaakt door
geestelijk gestoorden, door hen vergoed
behoort te worden.
Stemmingloos verenigde de Kamer zich
ook met het plan om (wat nieuw zal zijn
in het B.W.) te bepalen, dat hij, die zon
der voldoende rechtsgrond ten koste van
een ander verrijkt is, verplicht is de door
die andere geleden schade tot ten hoogste
het bedrag der verrijking te vergoeden.
Vandaag wordt de behandeling der twee
de reeks vraagpunten beëindigd.
DJAKARTA (PI-Aneta). De kabi
netsformateur Mukarto heeft een oriënte
rende bijeenkomst gehad met de Masjumi.
Blijkens een verklaring van de Masjumi-
vertegenwoordiger, Jusuf Wibisono, werd
op die bijeenkomst nog geen overeenkomst
gesloten. De bespreking betrof het pro
gramma en de samenstelling van een za
kenkabinet. waarvan de vorming thans aan
minister Mukarto is opgedragen.
PI-Aneta's politieke correspondent te
kent hierbij aan, dat Mukarto streeft naar
het bewerkstelligen van een „nationale
vrede" en zich thans ten doel stelt zowel
de Islam-groeperingen, als de nationalisten
in het kabinet te doen vertegenwoordigen.
Intussen heeft de SOBSI (de vakbond)
bekend gemaakt, dat zij formateur Mukar
to alleen zal steunen indien hij zich bij
een politiek programma met een revolu-
tionnair karakter houdt, dat ten uitvoer
wordt gelegd door een regering van revo-
lutionnaire personen, die hangende kwes
ties niet „in de ijskast" leggen.
Waarnemers zijn echter van mening, dat
..de ijskast" weer in gebruik genomen zal
dienen te worden, indien overeenstemming
met de Masjumi wil worden bereikt.
Te Brussel hebben Belgische socialisti
sche parlementsleden een „socialistische
vredesbeweging" opgericht. In een mani
fest, dat bij deze gelegenheid werd uitge
geven, wordt verklaard, dat sedert enige
tijd de socialistische bijdrage tot de vrede
aarzelend. verward en zonder werkelijk
effect blijkt te zijn. „Op een ogenblik dat
van de zijde der Sovjet-Unie een poging tot
toenadering wordt gedaan om een einde te
maken aan de koude oorlog," zo leest men
verder, „hebben wij de plicht er voor te
waken dat alle mogelijkheden om tot een
accoord te komen, worden benut."
De „socialistische vredesbeweging" is in
dit verband van oordeel dat het verdrag der
Europese verdedigingsgemeenschap dus
danig inoppertuun zou zijn, dat de Belgi
sche socialistische partij zich hierover op
nieuw zou moeten uitspreken na een partij
congres.
j
Onredelijk. President Eisenhower heeft het
op een persconferentie onredelijk ge
noemd, dat de door de Sovjet-Unie be
heerste landen niet hun eigen leven kun
nen leven. Amerika is voorstander van.
vrije verkiezingen in die landen. Aan
enig optreden dat als interventie kan
worden aangemerkt, denkt Amerika
niet, aldus de president.
Debat. In de West-Duitse Bondsdag is
het debat over de buitenlandse politiek
begonnen. Het draait in hoofdzaak om
de opstand in Oost-Duitsland. Dr.
Adenauer zei, dat de regering al plan
nen gereed heeft voor het geval Oost
en West-Duitsland herenigd worden.
Eerst moeten er echter vrije verkiezin
gen in het Oosten werden gehouden en
moet de grens worden geopend, zodat
vrij verkeer in het gehele land mogelijk
is Iedere burger moet gevrijwaard wor
den tegen willekeur. Ofschoon geen de
finitieve cijfers beschikbaar zijn, aldus
de bondskanselier, hebben wij reden
om aan te nemen, dat als gevolg van
de onlusten in Oost-Duitsland 62 per
sonen ter dood zijn veroordeeld en
25.000 in de gevangenis geworpen.
Straf. In „Rude Pravo", het blad van de
Tsjechoslowaakse communistische par
tij, is de tekst van een nieuwe wet op
het arbeidsregiem gepubliceerd Volgens
de nieuwe bepalingen kunnen arbeiders
in Tsjechoslowakije, die zonder toe
stemming van baan veranderen of zon
der reden van Jiet werk wegblijven,
ernstig gestraft worden. Ook bedrijfs
leiders, die het vei-zuim van arbeiders
niet aangeven, kunnen daarvoor gestraft
worden. Beschuldigingen kunnen wor
den gegrond op het „in gevaar brengen!
van het economisch plan". Het wetboek
stelt zelfs de mogelijkheid van dood
straf in een dergelijk geval.
Dienaar. De meeste nota's die dr. Hafez
Afifi als chef van Faroeks kabinet
kreeg, waren geschreven door Mo
hammed Hassan el Soliman, zijn ka
merdienaar. Deze schreef beter en met
minder fouten dan zijn Koninklijke
meester, aldus zeide dr. Afifi. Een en
ander werd naar voren gebracht in een
geding tegen de voormalige kamer
dienaar van Faroek, die ervan beschul
digd werd zijn invloed bij de Koning te
hebben aangewend om vrienden aan
goede baantjes te helpen „op een wijze
waardoor het openbaar belang werd
geschaad". Soliman, eertijds kantoor
klerk, kwam tien jaar geleden bij
Faroek in dienst en wist zichzelf te
maken tot een soort „man achter de
troon". Hem werden door 't gerecht, voor
vijftien jaar zijn politieke en andere
rechten ontnomen.
Geen behoefte. George Meany, voorzitter
van de Amerikaanse vakbond „AFL",
waarbij acht millioen Amerikaanse ar
beiders zijn aangesloten, heeft te Lon
den op een persconferentie verklaard
dat er thans in de Verenigde Staten
geen behoefte bestaat aan een arbei
derspartij. „Doch indien de vakvereni
gingen het door haar nagestreefde niet
kunnen verwezenlijken, bestaat de mo
gelijkheid dat er wèl een Amerikaanse
arbeiderspartij komt", verklaarde hij.
„Wij streven naar een politieke opvoe
ding der Amerikaanse staatsburgers,
die voor allen van waarde is", zeide hij.
Bezoek. Koningin-moeder Elizabeth van
Engeland en Prinses Margaret zijn
Woensdagmorgen met het Comet-lijn-
vliegtuig op het vliegveld van Salis
bury in Zuid-Rhodesië aangekomen.
Duizenden mensen begroetten de vorste
lijke bezoeksters hartelijk. De Ko
ningin-moeder en de Prinses zullen een
reis van zestien dagen per auto en trein
door de kolonie maken. Zij zullen aan
wezig zijn bij de opening van de Cecil
Rhodes eeuwfeest-tentoonstelling in
Boelawayo op Vrijdag.
Veiliger. De genationaliseerde Britse
spoorwegen zijn van plan ongeveer
170.300.000 gulden uit te geven om het
reizen veiliger te maken door het in
stalleren van een automatisch waar
schuwingssysteem op alle belangrijke
spoorlijnen in het land. Dit is bekend
gemaakt in een rapport over het onder
zoek dat is gehouden naar de trein
ramp in een Londense voorstad in Oc
tober, waarbij 112 personen het leven
verloren en 340 werden gewond. Er lie
pen toen drie treinen op elkaar. De
hoofdinspecteur der spoorwegen heeft
verklaard dat de ramp wellicht voorko
men had kunnen worden door middel
van het automatische waarschuwings
systeem, dat reeds op verscheidene lij
nen in West- en Zuid-Engeland in ge
bruik is.
T T heeft ook wel eens foto's gezien van
LJ geweldige fruitkwekerijen of zeer uit
gestrekte landbouwbedrijven, waar op-
rails-lopende-lorries worden gebezigd om
de aan- en afvoer van producten te verge
makkelijken. Het scheen mij altijd bijzon
der indrukwekkend een zó groot stuk
grond je eigendom te kunnen noemen, dat
spoorrails moeten worden aangelegd om
perziken, tomaten en andere heerlijkheden
naar de sorteer schuren te vervoeren.
Maar goed, op een zekere dag voerde een
trein of autobus me langs de
heerlijk verzorgde Nederlandse
akkers en ziedaar, plotseling
doorsneden twee ijzeren staven
de donkere aarde en op die
staven rolde genoegelijk een
lorrie! Oogenblikkelijk maten
mijn ogen het grondbezit van
deze onverlaat, die meende
zich een eigen spoorlijn te kunnen veroor
loven. Als het lapje grond één hele ha.
groot is geweest, mag de eigenaar van ge
luk spreken, want het kwam mij voor, dat
het aanzienlijk kleiner was. Hier dus geen
uitgestrekte landerijen, die een hele of
halve provincie beslaan, maar desondanks
tóch een eigen spoorlijn.
Nu is het merkwaardig hoe snel we ge
neigd zijn tot laatdunkende gedachten, zo
dra het er op aankomt een oordeel te vellen
over het doen en laten van anderen. Direct
had ondergetekende dan ook een smalend
lachje gereed voor deze opschepperige tuin
der die met zijn spoorlijn een houding wilde
aannemen of hij tot de grootgrondbezitters
behoorde. Maar dat glimlachje verstierf
toen we de moeite namen eens te gaan
rekenen. En dat rekensommetje zouden we
u vandaag in zijn eenvoudigste vorm willen
voorzetten.
Laten we eens veronderstellen, dat de
tuinder op die ha. grond meloenen had ge
kweekt en dat hij de planten één meter
van elkaar heeft gezet, in rijen die eveneens
één meter tussenruimte hebben. Alle voor
bereidende werkzaamheden, zoals planten,
wieden, e.d. slaan we gemakshalve over en
we beginnen direct met de oogst, waarbij
we aannemen dat elke plant twee meloenen
draagt die tezamen een dusdanig gewicht
hebben dat een man ze met beide handen
kan torsen. Maar méér ook niet.
Heeft de tuinder nu een lorrie rijden
aan het einde van zijn akker, dan stellen
we ons de oogstwerkzaamhelen aldus voor:
de lorrie wordt opgesteld bij
een hoekpunt van de akker
en de tuinder begint van
vóór naar achter de meloenen
te plukken, welke vruchten
hij steeds getweeën naar
de lorrie draagt. Is deze rij
afgewerkt, dan wordt de
lorrie één meter verreden en de
volgende rij wordt geoogst. Geleidelijk
wordt na afloop hiervan het spul naar de
veiling vervoerd.
Maar het kan ook anders. De tuinder
zou, indien hij niet in het bezit van een
lorrie was, aan het einde van zijn akker
een grote bak kunnen neerzetten en telkens
de meloenen naar de bak dragen. Deze bak
kan dan natuurlijk niet telkens één meter
langs de zijde van de akker verplaatst
worden.
Gevraagd wordt, hoeveel kilometer be
hoeft de tuinder die een lorrie heeft, min
der te lopen, dan de tuinder die een onbe
wegelijke bak heeft staan? Wat denkt u,
zou de opschepperige tuinder met een ei
gen spoorlijn van 100 meter 10 km. minder
behoeven te lopen, of scheelt het misschien
wel 40 km.?
Mis! Bijna 1000 km. is het verschil!
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLCN.
