Verantwoorde verdeling der jeugd
over beschikbare schoolruimte
Zie Boven:
Rookgordijnen aan sterrenhemel
Adres aan Provinciale
Staten over subsidie
Amsterdamse Beurs
Heemstede
Halfweg
Hillegom
<=jBrieven aan
de redactie
DINSDAG 7 JULI 1953
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
7
Jaarlijks probleem van de afdeling Onderwijs
Academie economisch onderwijs
Ouders worden
voorgelicht
Kapitein ter zee
G. A. Boegborn overleden
ïio-y.
Schoolzwemfeest
Ambtswoning voor
nieuwe burgemeester
Zomerrit van
De Polderrijders
Geslaagde propaganda
zwcmavond
Stijgende omzet bij de
Unie van Ijsfabrieken
Scheepvaart
Een van de puzzles die de afdeling Onderwijs van de Haarlemse gemeentesecretarie
ieder jaar om deze tijd krijgt op te lossen, wordt gevormd door de verdeling van
de schoolkinderen over de openbare lagere scholen. Een puzzle, waarin drie elementen
met elkaar in overeenstemming moeten worden gebracht: het aantal leerlingen, in
zonderheid het aantal nieuwe aangiften, de beschikbare schoolruimte en een zo
gunstig mogelijke verhouding van het aantal leerkrachten tot het aantal leerlingen.
Daarnaast is er een ander element, namelijk de voorkeur van de ouders voor een be
paalde school. Die voorkeur wordt in verreweg de meeste gevallen bepaald door de
afstand van huis tot school, door de bekendheid met een school omdat oudere kin
deren uit een gezin reeds daarheen gingen en tenslotte uiteraard de verknochtheid
aan personen en hun wijze van lesgeven.
Maar de afdeling Onderwijs kan niet al
tijd aan de wensen der ouders, wat de
schoolkeuze betreft, voldoen op grond van
de reeds eerder genoemde belangrijke
overwegingen.
In het bijzonder wanneer een nieuwe
school gesticht wordt, zal een deel van de
nieuwe schoolbevolking gerecruteerd wór
den uit leerlingen van de omliggende
scholen.
„Er is toch vrije schoolkeuze?" zal wel
licht iemand met een juridische knobbel
opmerken. En dan luidt het antwoord van
de afdeling Onderwijs: „Natuurlijk en die
wordt ook door ons gerespecteerdmaar
er is ook vrije woningkeuze en toch kan
men niet wonen waar men wil". De
schaarste aan woonruimte heeft in feite
hetzelfde effect als de schaarste aan
schoolbanken: er komt een distributie.
Op de kaart
Om tot een zo efficiënt mogelijke ver
deling te komen, gaat men zeer syste
matisch te werk. Op de kaart van Haar
lem wordt de ouderlijke woning van alle
nieuw aangegeven leerlingen nauwkeu
rig aangetekend. Met deze kaart als basis
komt men dan tot een groepering der leer
lingen om iedere naastbijgelegen school.
Maar de afstand heeft niet altijd het laat
ste woord, omdat de ene school nu een
maal een intensievere kring van nieuwe
aangiften om zich heeft dan de andere.
In dat opzicht is de kaart trouwens bij
zonder leerrijk: duidelijk is te zien hoe
de schoolkeuze blijkbaar eerder door de
afstand dan door een voorkeur voor een
bepaalde richting wordt bepaald. Ten
minste in de wijken zonder een uitgespro
ken confessionele kleur, zoals de buurten
waar „Patrimonium" of „St. Bavo" heb
ben gebouwd.
Want in de Nieuw Guineastraat is dit
jaar bijna huis aan huis een kind aange
geven voor de Jan Gijzenschool en het is
toch niet te verwachten dat dat allemaal
principiële voorstanders van openbaar
onderwijs zouden zijn. Hetzelfde geldt voor
de overzijde van de Jan Gijzenvaart, maar
dan in omgekeerde zin. Want door de aan
wezigheid van de Koningin Emmaschool is
het aantal aanmeldingen voor de open
bare scholen daar tot ver beneden het ge
middelde gezakt.
Een verlies dat weer wordt gecompen
seerd door een opmerkelijke voorkeur voor
openbaar onderwijs in het Vondèlkwartier,
waar bijna huis aan huis aanmeldingen
voor de J. P. Goenschool werden gere
gistreerd.
De stichting van de Jan Gijzenschool
in dat stadsgedeelte heeft natuurliik ook
moeilijkheden gegeven met ouders, die ver
zocht werden hun kinderen van de P. H.
Zoals wij op 4 Juli schreven .hebben Ge
deputeerde Staten het verzoek van het be
stuur van de Stichting voor Voortgezet
Economisch Onderwijs, die de Academie
voor Voortgezet Economisch Onderwijs te
Haarlem in stand houdt, om ook dit jaar
een subsidie van duizend gulden te ver
lenen, van de hand gewezen.
In verband met de vergadering van Pro
vinciale Staten, die vandaag gehouden
wordt, brengt het bestuur der Stichting in
een adres aan de Statenleden nog enkele
argumenten naar voren, waarmee het als
nog een subsidie hoopt te krijgen.
Gedeputeerde Staten wees het verzoek
van het bestuur tot subsidieverlening op
de volgende gronden van de hand:
De Academie ondervindt niet genoeg
medewerking van de zijde van het be
drijfsleven. Het bestuur van de Stichting
brengt daar tegen in, dat de belangstelling
van de zijde van het bedrijfsleven niet
gering is, daar namelijk de representatieve
colleges van het bedrijfsleven, de Maat
schappij voor Nijverheid en Handel, de
Kamer van. Koophandel en fabrieken in
Haarlem gedurende het vrij korte bestaan
van de Academie hun grootst mogelijke
steun toegezegd hebben. Voorts hebben
donaties en studiebeurzen van het be
drijfsleven deze belangstelling aangetoond.
Verder tekent het bestuur hierbij aan, dat
de Academie stellig meer belangen dient
dan die van het bedrijfsleven alleen. Er
bestaat een grote maatschappelijke be
hoefte aan kader, dat in staat is het soci
aal-economisch proces en de achtergron
den daarvan te overzien.
Het volgende feit, dat Gedeputeerde Sta
ten ei-van weerhoudt instemming met sub
sidieverlening te betuigen is, dat subsidie
van het Rijk tot op heden is uitgebleven.
Diverse opleidingsinstituten zouden zich op
hetzelfde terrein begeven, zodat subsidie
verlening aan deze Academie consequen
ties met zich mee zou brengen. Het bestuur
van de Stichting brengt hier tegen in, dat
in Nederland slechts één instituut als de
Academie voor Voortgezet Economisch On
derwijs bestaat, dat zich èn wat doel èn
wat organisatie betreft, sterk onderscheidt
van particuliere opleidingsinrichtingen.
Nog bestaat er slechts één instituut van
deze aard, hetgeen vooreen belangrijk deel
is toe te schrijven aan de onmogelijkheid
goede docenten voor deze opleiding te
krijgen. Bovendien komen de cursisten uit
de zogenaamde middengroep en over
schrijden de 3 a 4000 gulden per jaar zel
den. Derhalve hebben zij niet zelden moei
te de kosten van het cursusgeld vermeer
derd met die van de boeken te betalen. Op
deze gronden speciaal hoopt het bestuur
der Stichting ook dit jaar nog de gevraag
de subsidie te ontvangen, zowel met het
oog op de geldelijke steun als op de er
kenning der provinciale overheid omtrent
het belang van deze maatschappelijke ar
beid ter wille van de cursisten en de maat
schappij.
Het is de goede gewoonte van het Haar
lemse onderwijs om de ouders op de
hoogte te houden van alle belangrijke
zaken die de school van hun kinderen
raken. Vanavond wordt dat beleid voort
gezet door de bijeenkomst die ten gerie
ve van de ouders in Haarlem-Zuid-West
in de meisjes-H.B.S. aan de Tempeliers
straat wordt gehouden.
Wethouder Geluk zal daar een toelich
ting geven op de verdeling van de leer
lingen over de openbare scholen in dat
stadsdeel.
van der Leij- of van de J. P. Coenschool
naar de nieuwe school te sturen. Men vindt
het natuurlijk nooit prettig een omgeving
waaraan men gewend is te moeten verwis
selen voor een andere, die men nog niet
kent.
Vrijwilligheid
Intussen doet de afdeling Onderwijs dat
zoveel mogelijk op basis van vrijwilligheid
en met zeer gunstig resultaat.
Persoonlijk overleg doet veel in zo'n ge
val. Toen een jaar geleden bijvoorbeeld een
kleine opstand dreigde uit te breken onder
de ouders in Haarlem-Oost,, die hun kinde
ren de nieuwe Van Zeggelenschool zagen
toegewezen, heeft de afdeling de kwestie
laten doorpraten door schoolhoofden,
oudercommissies en ouders. Het gevolg
was, dat men vrij algemeen aan de ver
langens van de afdeling tegemoet kwam.
Protest in Zuid-West
Nu is er een groep ouders in Haarlem-
Zuid-West die geprotesteerd heeft tegen de
voorgenomen overplaatsing van hun kinde
ren naar de nieuwe hulpschool naast het
zwembad aan de Houtvaart. In een ver
gadering van ouders van de Huygensschool
zijn daarover harde noten gekraakt. Het
gaat hier om zestien scholieren. Behalve
van de Huygensschool gaan echter ook
leerlingen van de Floraschool, de Rijks
leerschool, de Beatrixschool naar de Hout
vaart.
Op die wijze zal het mogelijk zijn direct
een vijfklassige school met 121 leerlingen
te stichten, te weten twee eerste klassen,
een gecombineerde tweede en derde klas en
een gecombineerde vierde en vijfde klas.
Het combineren der klassen zal geen moei
lijkheden opleveren, omdat het hier over
slechts 25 leerlingen per klas gaat, een aan
tal waarbij het mogelijk is een meer indivi
duele vorm van onderwijs toe te passen dan
met een dubbel zo grote klas het geval kan
zijn.
De hulpschool wordt, zoals reeds door de
raad is besloten, een zelfstandige nieuwe
school voor het Noordelijk deel van Haar
lem-Zuid-West. Dat betekent bijvoorbeeld
een grote verbetering voor de bewoners van
de wijk tussen de spoorlijn, de Leidsevaart
en de Westergracht, waar men tot nu toe
alleen de beschikking had over de (over
bezette) Lorentzschool.
Vandaar ook dat de nieuwe school niet
meer zal komen aan het Theemsplein, zo
als aanvankelijk werd gedacht, maar Noor
delijker. Om deze school op verantwoorde
wijze te bevolken is het nodig dat zestien
leerlingen van de wijk ten Noorden van het
Theemsplein van de Christiaan Huygens
school naar de nieuwe school aan de Hout
vaart worden overgeplaatst. Dat is natuur
lijk nooit prettig voor de betrokken scho
lieren. Maar de ervaring heeft geleerd, dat
men na enige tijd niet meer terug wil, om
dat de kinderen zich in de nieuwe om
geving ook best op hun gemak voelen.
In dat geval staat de persoon van het
hoofd, de heer Marwitz, er trouwens borg
voor, dat de op de Houtvaartschool te vol
gen methodiek in dezelfde geest zal wor
den gehouden als bij zijn collega Kuipers
van de Huygensschool het geval is.
Te Halifax is overleden kapitein ter zee
G. A. Boegborn, die een studiereis naar de
Verenigde Staten maakte. Hij trad in 1923
als adelborst in dienst van de marine. In
Mei 1940 was hij in Rotterdam geplaatst
bij de mariniers. Na zijn krijgsgevangen
schap in Duitsland heeft hij gewerkt aan
de opbouw van het corps mariniers. Bij
het einde van de oorlog was hij chef van
de staf van het mariniersopleidingskamp
„Lejeune" in de Verenigde Staten. Hierna
werd hij geplaatst bij de afdeling hydro
grafie van de Koninklijke Marine. Hij was
commandant van Hr. Ms. „Hydrograaf" en
later van Hr. Ms. „Jan van Brakel". Voorts
was hij de eerste commandant van Hr. Ms.
„Snellius", die hij in 1952 naar Nieuw
Guinea heeft gebracht. Hij was 46 jaar.
3-3 Nederl.'47
A.K.U
Jnilever
Philips Gloeil.
Kon. Petroleum
A'dam Rubber
Holl. Amer. Lijn
N. Scheepv. Unie
H.V.A
Deli Mij
Amsterd. Bank
Ned. Handel Mij.
Rotterd. Bank
Twentsche Bank
Anaconda Copper
Bethlehem Steel
Republic Steel
Shell Union
Tidewater
U. S. Steel
Slotkoers
gisteren
97%
163
192
170%
314
98)4
137
12914
10314
173
16614
169
16914
35/4
50»/.
49
72
2214
38%
Openings
koersen
98
163
19214
17114
315 ex div.
9614
137
129
11014
102
173
167
169
16914
37)4
50J4
49
7114
2214
38
H. P. C„ de organisatrice van de Heem-
steedse schoolwedstrijden, heeft met de
wedstrijden van dit jaar wel bijzonder veel
eer ingelegd. Nog nimmer werd van de zij
de van de scholen een dergelijke grote in
schrijving ontvangen. Niet minder dan 10
scholen hadden voor de wedstrijden inge
schreven met ruim 250 jongens en meisjes.
De wisselbeker werd voor een jaar ge
wonnen door de Dreefschool, die het hoogst
aantal punten op de persoonlijke nummers
en de estafettes behaalde. Na afloop van de
wedstrijden reikte de heer A. J. J. Ver
spoor de prijzen uit.
De prijzen werden als volgt gewonnen:
Schoolslag meisjes L.O. 10 en 11 jaar: 1
W. Hofman, 2 D. Nanninga, 12 jaar ên
ouder: 1 H. Band, 2 M. Verjaal.
Schoolslag jongens L.O.: 10 en 11 jaar: 1
J. v. d. Walle, 2 D. Vroom. 12 jaar en ouder
1 R. v. d. Velde, 2 P. Robbe.
Schoolslag ULO (meisjes): t.m. 14 jaar:
1 T. Koper, 2 M. van Zijverden. 15 jaar en
ouder: 1 M. v. d. Heyden, 2 T. van Olden-
borgh.
Schoolslag jongens ULO: t.m. 14 jaar: 1
P. Alstede, 2 J. Ros, 15 jaar en ouder: 1 A.
Beukenkamp, 2 G. Nikkels.
Vrye slag meisjes LO: 10 en 11 jaar: 1 T.
IJsemagger, 2 W. Hofman, 12 jaar en ouder:
1 H. Band, 2 M. Vèrjaal.
Vrije slag jongens LO: 10 en 11 jaar: 1 H.
v. Dijk, 2 R. v. d. Gugten, 12 jaar en ouder:
R. v. d. Velde, 2 R. Band.
Vrjje slag meisjes ULO: t.m. 14 jaar: 1 L.
v. d. Leur, 2 A. Dolleman, 15 jaar en ouder:
A. Tjalkens, 2 M. v. d. Heyden.
Vrije slag jongens ULO: t.m. 14 jaar: 1 P.
Alstede, 2 J. Boot, 15 jaar en ouder: 1 A.
Beukenkamp.
Estafette meisjes LO: 1 Dreefschool, 2 Bos
en Hovenschool.
Estafette jongens LO: 1 Crayenesterschool
2 Voorwegschool.
Estafette ULO (meisjes): 1 Bronstee-
school, 2 G. Bargerschool.
Estafette ULO (jongens): 1 Bronstee-
school, 2 G. Bargerschool.
Op 1 December zal de dienstperiode van
de burgemeester van Haai'lemmerliede en
Spaarnwoude, de heer L. H. Simons, ein
digen. In November zal hij de pensioenge
rechtigde leeftijd bereiken.
B. en W. delen de gemeenteraad mee, dat
zich de vraag voordoet, hoe en w^ar de
nieuwe burgemeester moet worden gehuis
vest Zij achten het huren van een geschik
te woning voorshands uitgesloten en vinden
het vorderen ongewenst, terwijl van de
nieuwe burgemeester, naar het oordeel van
B. en W., moeilijk gevergd kan worden, dat
hij een woning gaat kopen.
B. en W. zijn daarom op zoek gegaan
naar een huis, dat als ambtswoning dienst
zou kunnen doen. Perceel Emmaplein 5,
thans bewoond door en in eigendom toebe
horende aan de tandarts M. J. Visser, is te
koop. Dit perceel staat op de hoek van het
Emmaplein en Prins Hendrikstraat en is
gunstig gelegen in het centrum van Half
weg. Eventueel kan een garage in de tuin
van het huis worden gebouwd.
Het pand is te koop voor 19.500,en
kan 1 December worden aanvaard.
B. en W. stellen voor dit huis te kopen
en voor de nieuwe bui-gemeester te be
stemmen.
„De Polderrijders", de Zwanenburg
Halfwegse automobielclub, gaat weer rij
den. Voor de avond van Vrijdag 17 Juli is
een zogenaamde „zomerrit" uitgeschreven,
die over 75 km zal gaan. Om half zeven
starten de eerste deelnemers van de Elzen
kade te Zwanenburg, Er zullen aan tien
deelnemende equipes aan deze puzzlerit
v/orden uitgereikt.
Zó groot was Zaterdagavond de publieke
belangstelling voor de door de H-Z.V. gehou
den propaganda-zwemavond, dat de ruimte
rondom het diepe basin van de gemeente
lijke zweminrichting bijna te klein was. Het
programma kon onder gunstige weersom
standigheden worden afgewerkt.
De uitslagen van de baanwedstrijden zijn
als volgt:
50 meter schoolslag meisjes: 1. Ria van
Houten: 2. Annie Kalkers; 3. Annie Bok.
50 meter schoolslag jongens: 1. Wim v. d.
Akker; 2. Ab Assendelft; 3. Frits Duinkerken.
50 meter rugslag meisjes: 1. Elly van
Zijverden; 2. Elly Kroon; 3- Ria van Houten.
50 meter rugslag jongens: 1. Frans Steen
voorden; 2. Gerbrand de Vries; 3. Kees
Elsgeest.
50 meter borstcrawl meisjes: 1. Elly van
Zijverden; 2. Elly Kroon; 3. Annie Kalkers.
50 meter borstcrawl jongens: 1. Huub v. d-
Akker; 2. Wim Frijlink; 3. Gerbrand de Vries.
4 x 50 meter estafette meisjes: l.R.K. U.L.O.
school; 2. Chr. Burgerschool.
4 x 50 meter estafette jongens: 1. Chr.
Burgerschool; 2- R-K. U.L.O. school.
De hierna gespeelde polo-wedstrijd tussen
een Haarlemse en een gemengde Haarlem-
Hillegomploeg eindigde in een 8—3 over
winning voor de laatste.
Na afloop van deze wedstrijd gaven de
heren Joop Paanakker en Bob Bonte enkele
staaltjes van schoonspringen en enkele hu
moristische sprongen ten beste.
Het slot van de avond bestond uit een
drietal nummers kunstzwemmen, verzorgd
door „Haarlem"-meisjes. Achtereenvolgens
werden de wals „Love Everlasting", de mars
„Under the double Eagle" en de „Blue
Tango" op fraaie wijze in het water uitge
voerd. De verlichting gaf hierbij een aardig
effect. Het was een waardig slot van deze
Dropaganda avond.
Ds. Jongeboer bedankt voor
beroep naar Zandvoort
Ds. C. Jongeboer te Lisse heeft voor het
beroep naar Zandvoort bedankt.
Wederom is een nieuwe serie Engelse postzegels uitgekomen met de afbeelding van
Koningin Elizabeth II, naar een foto van Dorothy Wilding. De 5 pence zegel is sepia;
de 8 pence corisede zegel van een shilling is amberkleurig.
(Verkort weergegeven)
Droevig maar waar. Meermalen hoort
men de klacht dat brieven en andere stuk
ken door de postdienst worden beschadigd.
De klagers zouden echter verbouwereerd
staan en terecht verontwaardigd zijn als zij
zagen wat behalve brieven,'briefkaarten en
drukwerken zoal in de brievenbussen wordt
gedeponeerd. Vaak is het erger dan in een
vuilnisbak. Zo werden in één week tijd in
drie verschillende brievenbussen faecaliën
aangetroffen, waardoor de gehele inhoud
van de bus werd besmeurd. Deze stukken
werden ten postkantore zo goed mogelijk
gereinigd, maar beschadiging kon niet uit
blijven. Verder worden herhaaldelijk in de
brievenbussen aangetroffen: rot fruit, grint,
glasscherven, modder, enz. Het is voorge
komen dat levende witte muizen in een bus
waren gedeponeerd die een deel van de
poststukken hadden aangevreten. Bij
sneeuwval wordt steevast door de jeugd in
een groot aantal brievenbussen sneeuw ge
worpen, waardoor de correspondentie aan
de ijzeren bus wand vast vriest en bij ver
wijdering wordt beschadigd.
Ouders en opvoeders, een woord van u
tot de jeugd zal hierin zeer zeker een keer
ten goede kunnen bewerken en de post
ambtenaar zowel als de geadresseerde
zullen u hiervoor dankbaar zijn.
EEN POSTMAN
Verbleekte wapens. Enige tijd geleden
maakte uw blad melding van het verzoek
van de Regenten van het hofje van Wouter
van Oorschot aan B. en W. om een subsidie
voor het herstel van het prachtige hek,
dat het hofje van de Kruisstraat scheidt.
Inderdaad is de aanblik van het gestutte
hek weinig fraai, zulks in tegenstelling tot
het hofje, waarnaar men telkens met ple
zier kijkt.
Alleen betreur ik het steeds weer, dat de
wapens in de gevel van de straat af bijna
niet meer zijn te onderscheiden, omdat de
kleuren flets zijn geworden. Het betreft
hier de wapens van Jan van Oorschot en
Susanna de Savery, de ouders van de
stichter van het hofje, die er krachtens het
testament van hun zoon zijn aangebracht.
Ook van het wapen in de gevel van het
hofje van Staats aan de Jansstraat zijn de
kleuren bijna niet meer te onderscheiden,
speciaal in het onderste deel van het
wapen, hetgeen zeer afsteekt bij de fraaie,
goed onderhouden gevel.
Het wapen boven de achteringang van
Beresteyn's hofje aan de Lange Herenstraat
maakt een verwaarloosde indruk, doordat
de verf aan het loslaten is, terwijl ook de
kleuren van de geketende beer op zijn
steen erg flets zijn geworden.
Een herstel van deze wapens zou be
trekkelijk weinig kosten, terwijl het stads
beeld er ongetwijfeld bij zou winnen.
Mr. J. W. F. X. DE RIJK
De n.v. Unie van Ijsfabrieken te 's-Gra-
venhage heeft over 1952 een winstsaldo
behaald van 1.696.787 857.214). Voor
gesteld wordt een dividend van 11V2 per
cent, waarvan 4'/2 percent reeds is betaald.
Het aantal dochtermaatschappijen en het
aandelenbezit daarin is onveranderd ge
bleven. Er waren 17 ijsfabrieken in wer
king, waarvan 15 in Indonesië, 1 in Singa
pore en 1 in IJmuiden, tevens koelhuis en
diepvriesbedrijf. De totale omzet aan ijs
bedroeg 231.700 ton tegen 216.000 ton in
1951 en 131.300 ton in 1948. In Singapore
wordt de fabriekscapaciteit met 30 percent
uitgebreid. In IJmuiden bleef de belang
stelling voor het invriezen van vis toene
men. In 1953 laten de resultaten zich
voorshands bevredigend aanzien.
De Utrechtse rechtbank veroordeelde
de 41-jarige autohandelaar J. van O. uit
Maartensdijk tot een gevangenisstraf van
2)4 jaar wegens diefstal van auto's te Ant
werpen en Brussel. Hij had deze laten over
spuiten en ze daarna voor ongeveer 20.000
gulden van de hand gedaan. Zijn helper,
een 30-jarige monteur uit Utrecht, werd
veroordeeld tot een jaar en drie maanden
gevangenisstraf.
Abbekerk, 5 v. Japan te Rotterdam.
Albireo, 6 Paranagua verwacht.
Aldabi, 5 te Bremen.
Algenib, 4 v. Bremen te Antw.
Alkaid, 5 v. Buenos Aires n. Santos.
Alnati 4 dwars Victoria n. Rio de Janeiro.
Alphacca, 6 v. Buenos Aires te New York verw.
Alpherat, 4 v Rotterdam n. Buenos Aires.
Alwaki, 5 te Rio de Janeiro.
Amor, 5 Bizerta gep. n. Tunis.
Ampenan, 4 v. New York n. Tandjong Priok
via Casablanca.
Arkeldijk 4 v. Rott. n. New York, 5 Hamburg
verw.
Alnati, 5 te Rio de Janeiro.
Alpherat, pass. 5 Ouessant n. Rio de Janeiro.
Alcyone, pass. 5 Finisterre n. Antw.
Adinda, pass. 5 vuurtoren Noordwachter.
Agatha, 5 160 m. ZW. v. Buru.
Aldegonda, 6 v. Pladju te Bangkok verwacht.
Aletta, 5 v. Telokanson te Pladju verw.
Amstelland, 5 150 m. NW. v. Kp. Roca.
Amstelpark, 5 wdars Startpoint.
Annenkerk, 4 440 m. O.NO. v. St. Helena naar
Kaapstad.
Ainediik. 4 Nantucket gepass. n. Antw.
Alamak, 6 te Genua.
Amerskerk, 7 Rangoon verwacht.
Amstekliep, 6 te Suez.
Argos. 0 v. Palermo n. Eleusis.
Axeldijk, 7 v. Rotterdam te New York verw.
Amsteitoren, 6 v.Port Said n. Aden.
Aardijk, 13 Le Havre verwacht.
Alderamin 6 te Barcelona.
Arendskerk, 6 te Hongkong.
Alphard, vertr. 9 v. Pto Alegre n. Rio Grande
do Sul.
Amor, 6 v. Tunis n. Alexandrië.
Amsteldijk, 6 v. Halifax n. Alexandrië.
Bennekom, 4 v. Callao, 5 Pisco verw.
Boskoop, 6 te Marabaico.
Barendrecht, pass. 6 Kp. Bon.
Bagan, 4 v. Padang n. Benkuier..
Barito 4 v. Makassar r.. Kendari.
Baud, 6 te Makassar verwacht.
Bawean, 5 v. Soerabaja n. Bandjermasin.
Blijdendijk. I 4X5 m. V/. v Scilly's n. Antw.
Bail, 6 v. Belawan n. Singapore.
Bintang, 10 Le Gaspl verw.
Bloemfontein 6 Finisterre gepass. n. Teneriffe
Ook de sterrenhemel
kent donkere wolken.
En het nare is dat zij
nooit op de vlucht slaan
voor wind, want waar
zij zich bevinden is
geen lucht. Ook wan
neer de leek zegt dat de
hemel glashelder is stuit
de sterrenkundige op
deze enorme rookgordij
nen die ver weg, op
tienduizenden lichtjaren
afstand, ons uitzicht be
lemmeren op dat deel
van de sterrenhemel
dat er achter ligt.
Sommige van die kos
mische wolken zijn voor
het blote oog zichtbaar.
Men kan ze bijvoorbeeld
in de Melkweg herken
nen: het zijn die donkere
vlekken die de indruk
wekken dat daar het
firmament „leeg" is.
Maar wie even nadenkt
begrijpt dat het wel erg
toevallig zou moeten zijn
als ons oog op een be
paalde plaats van de
hemel geen sterren ont
dekte: wij zouden dan
dus door een zeer lange
tunnel van ledige ruimte
moeten kijken.
In feite is er dan ook
sprake van grote hoe
veelheden licht-absorbe-
rende materie, korrels
van niet meer dan een
paar tienduizendste de
len van een millimeter.
Men weet niet of hel
deeltjes ijzer of steen
zijn (op meteorieten ge
lijkende objecten dus)
dan wel stukjes ijs of
wellicht steentjes met
een laagje ijs er om
heen.
Een van die wolken
bevindt zich van de aar
de af gezien juist in de
richting van het centrum
van ons Melkwegstelsel
en is daardoor oorzaak
dat deze kern waar
men juist een opeenho
ping van sterrenmaterie
vermoedt; zo zien name
lijk andere spiraalnevels
er ook uit onzicht
baar is. Een bijzonder
interessant en boeiend
deel van ons sterren
stelsel is daardoor onbe
kend gebied.
Dat deel bevindt zich
in de richting waarin
wij het sterrenbeeld
Schutter (Sagittarius)
zien. De Schutter, grillig
gevormde constellatie
van negen vrij heldere
sterren en een aantal
zwakkere, is in de zo
mermaanden in onze
streken net zichtbaar
aan de Zuidelijke nacht
hemel. Maar hij staat zo
laag boven de kim dat
hij meestal verloren
gaat in de hevigheid die
zelfs bij helder weer
Hollands horizon vaak
kenmerkt.
Nu is zeer kort gele
den de Amerikaanse
astronoom dr. Baade
hij is van Duitse af
komst er in geslaagd,
een klein „venster" te
ontdekken in deze don
kere wolken. Met de
machtigste telescopen op
aarde bereikte hij met
veel inspanning de posi
tie van iemand die door
een heel klein sleutelgat
een zeer beperkt deel
van de kamer daarachter
vermag te aanschouwen.
Ondanks deze beper
king heeft hij enkele be
langrijke ontdekkingen
gedaan, waarop wij nog
nader zullen terugko
men.
G. v. W.
Blommersdijk, pass. 6 Scilly's.
Borneo, 2 v. Soerabaja n. Makassar.
BilMton, 6 v. Isabella te Zamboanga.
Baarn 6 te Rotterdam.
Blitar 7 te Marseille.
Boschfontein, 7 v. Tanga te Mombassa.
Caltex Nederland, p. 5 n.m. Kreta.
Caltex Pernis, 6 v.m. v. Sidon te Rotterdam
verwacht.
Congostroom, p. 4 Vlissingen n. Dakar.
Cottica, 4 v. Paramaribo.
Caltex Perois, 6 Rotterdam verwacht.
Cronenburgh. 7 v. Castro Urdialis te IJm. verw.
Caltex Utrecht, 5 150 rn. W. v. Gavdo eil.
Camphuys, 5 te Balikpapan.
Celebes, 5 v. Makassar n. Tegal.
Chama, 5 dwars Goa.
Clavella, 5 v. Rotterdam te Kopenhagen.
Callisto, 6 op de St. Laurens.
Caltex Delft, 6 v. Rotterdam n. Sidon.
Caltex Leiden, pass. 6 Kp. Finisterre.
Caltex The Hague, pass. 6 Malta.
Cistula, 7 v. Brisbane te Balikpapan.
Delfshaven, 5 v. Hamburg te Antwerpen.
Diemerdijk, 5 v. Panamakanaal n. Los Angeles
werpen.
Danae, 7 v. Gothenburg te Amsterdam.
Drente, 6 te Belawan.
Delft, 7 te Arica verwacht.
Doniged'ijk, 7 v. v. Antwerpen te Rotterdam.
Duivendrecht, 6 v. Rotterdam n. W. Afrika.
Eemdijk, 4 v. Rotterdam n. New York, 5 te Ant-
Eendracht nacht 5-6 te Rotterdam verw.
Esso Amsterdam, 8 te Aruba verwacht.
Esso Den Haag, 6 v. Rotterdam n. Aruba.
Eos, 5 v. Kopenhagen te Amsterdam.
Edam, 5 New York aangekomen.
Ena, 6 v. Curasao te Gent.
Enggano, 6 te Port Said.
Elmina, 5 op de Weser n. Bremen.
Erinna, 5 v. Rotterdam te Bergen verw.
Friesland, p. 4 Perim n. Colombo.
Friesland (KRL), pass. 6 Socotra n. Colombo.
Farmsum, 5 300 m. W. Sabang.
Felipes, 6 v. Tj. Priok n. Pladju.
Gaasterkerk, 5 v. Singapore n. Penang.
Garoet, 4 v. Singora n. Priok.
Gooiland, p. 4 Kaap Verdische Eil. n. Recife.
Groote Kerk, 5 v. Kaapstad n. Teneriffe.
Gaasterland, pass. 5 Fernando Noronha n. Las
Palmas.
Ganymedes pass. 5 Kp. Hatteras.
Gravel and. 4 v. Paranagua.
Gaasterland, pass. 6 St. Paulsrock n. Las Palmas
Gordias, 7 v. Tries te Rotterdam.
Groote Beer, 10 v. New York te Rotterdam verw.
Heelsum, 8 Houston verwacht.
Helena, 5 v. Rotterdam te Amsterdam.
Hoogkerk, pass. 6 Kp. St. Vincent n. Marseille.
Hecuba, 4 v. Payta n. Guayaquil.
Helicon, 4 v. New York n. Curasao.
Hestia, 4 v. Georgetown te Ciudad Bolivar.
Hilversum 6 Finisterre.
Heemskerk, 7 te Genua.
Hathor, 6 v. Thessaloniki n. Izmir.
Hersilia, 6 v. Tela n. Puerto Cortes.
Haarlem. 6 v. Rotterdam 7 Bremen verw.
Hector, 6 v. Cadiz n. Rotterdam.
Indrapoera, 6 v. Cheribon op rede Semarang,
Java, 4 v. Priok n. Cheribon.
Japara (KPM), 6 v. Dongala te Pare Pare verw.
Japara (KRL), 6 te Bandarshapur.
Joh. v. Olrienbarnevelt, pass. 6 Burlings n. Port
Said. Said.
Jupiter 6 v. Patras n. Piraeus.
Kola Agoneg, p. 5 Gibraltar.
Ki eld recht, 5 v. Hongkong te Manilla.
Kalabahi, 4 v. Ternate n. Tobelo.
Kertosono, 5 nog te Damman.
Kedoe, 7 v. Bintang n. Singapore.
Laagkerk, 5 v. Bombay n. Karachi.
Leersum, 5 v. Le Havre n. Antwerpen.
Linge, 4 v. Kotka n. Amsterdam.
Liseta, 4 v. Bangkok n. Singapore.
Loenerkerk, 5 v. Cochin n. Aden.
Luna, p. Ouessant n. Rotterdam.
Laurenskerk, 6 Gibraltar n. Antwerpen gepass.
Lekhaven, 4 600 m. NW. Kp. Leeuwin n. Aden.
Lemsterkerk, 4 V. Hamburg te Bremen.
Leuvekerk 5 v. Rotterdam te Bremen verw.
Lindekerk, 5 te Basrah.
Lucita, a te Swansea.
Langkoeas, 7 v. Soerabaja te Tj. Priok.
Leersum, 6 te Antwerpen.
Lekkerkerk, 6 v. Bahrein te Koe wait.
Loppersum, 3 v. Newcastle te Sorel.
Lieve Vrouwekerk, 4 te Bombay.
Maasland, 6 Santos verw.
Madoera, 4 v. Belawan n. Colombo.
Manoeran,, p. 4 Gibraltar n. Genua.
Marken, 4 v. Rott. 4 n.m. te Antwerpen.
Meerkerk, 4 v. Calcutta, 5 rede Chalna.
Mirza, pass. 5 Ceylon.
Mitro, 5 v. Solsaver n. Rotterdam.
Merwede, pass. 9 Flores n. Houston.
Macuba, 5 v. Soerabaja n. Balikpapan.
Mariekerk, 4 v. Hamburg n. Antwerpen.
Metula, 4 v. Singapore n. Miri.
Modjokerto, 5 v. Hamburg te Bremen verw.
Myonia, 5 v. Spezia n. Malta.
Markelo, verm. 8 v. Londen n. Goole.
Mentor, pass. 6 Kp. Finisterre n. Oran.
Molenkerk, 6 v. Madras.
Meliskerk, 3 te Colombo.
Maas, 8 v. Algiers te Malta verwacht.
Maasdam 10 2 u. Southampton verw.
Maashaven, 7 te Schiedam.
Notos. 5 te Odense.
Noordam. 6 v. Rotterdam te New York.
Ondina, 5 v. Calcutta n. Pladju.
Omala, 5 v. Berre n. Fanara.
Ophir, 4 v. Singapore n. Tj. Priok.
Oranje, pass. 6 Perim n. Suez.
Oranjefontein, 7 Antwerpen verw.
Ootmarsum. 7 1.15 u. Vlissingen.
Orion, 6 te Alexandrië.
Prins Alexander, 4 Golf van St. Laurens.
Prins Philips Willem, 5 v. Antwerp, n. Bremen.
Prins Joh. W. Friso, 5 270 m. W. v. Kp. Wrath.
Plancius, 5 v Semarang n. Tj. Priok.
Prins Fred. Hendrik, 7 v. Le Havre.
Polydorus, 6 v. Tj. Priok n. Balikpapan.
Prins Fred Willem, 6 v. Le Havre.
Prins Maurits, 3 v. Milwaukee.
Prins Willem III, 3 v. Montreal n. Grote Meren
Polyphemus, 7 Penang verw.
Roebiah, 5 te Honolulu.
Rondo, 4 v. Suez n. Colombo.
Rotula, 4 v. Rott. naar Curacao.
Ruys, 6 Rio de Janeiro verw.
Roebiah, 5 te Honoloeloe.
Ridderkerk, 5 v. Bremen te Hamburg.
Rita, 5 v. Bangkok n. Singapore.
Rodas, 3 v. Kingston n. Trinidad.
Rijnland, 4 v. Hamburg n. Amsterdam.
Raaja, 4 v. Priok n. Semarang.
Rempang, 6 te Rastanura.
Rotti, 5 v. Beirouth n. Port Said.
Rijndam, 6 270 m. W.t.Z. Valentia n. Halifax.
Salland, 4 Fernando Noronha n. Santos.
Samarinda, 4 n.m. Los Angeles te San Fran
cisco.
Saparoea, 5 Konakry verw.
Schie, 5 v. Patros te Rotterdam.
Sibajak, p. 5 Anderhalfgraadskanaal n. Aden.
Slamat, pass 5 Ouessant n. Marseille.
Stad Alkmaar 4 dwars Miami.
Stad Vlaardingen. 4 v. Wabana n. Rotterdam.
Straat Banka, 6 te Mauritius verw.
Sunetta, 4 v. Miri n. Yokohama.
Saparoea 6 te Freetown.
Salatiga, 6 te Manilla.
Sabang, 6 v. Sampit te Singapore verw.
Sambas, 3 v. Bangkok n. Singapore.
Sarangan, 4 v. Curagao n. La Romana.
Siberoet, 5 v. Morotai n. Makassar.
Silindoeng, 5 Port Louis verw.
Sirrah, 4 830 m. NW. v. Kp. Leewin.
Stad Amsterdam, 5 510 m. W. v. Malinhead.
Stad Maassluis pass. 5 Boruholm.
Stanvac Djirak, 4 v. Belawan n. Sungeigerong.
Stad Dordreaht, pass. 6 Ouessant.
Sommelsdijk 5 v. Colombo n. Halifax.
Singkep, 6 v. Livorno n. Alexandrië.
Slamat, pass. 6 Finisterre n. Marseille.
Straat Makassar, 7 te Manilla.
Thalatta, pass. 4 Cochin.
Titus, 3 v. Barranquilla n. Mobile.
Tjikampek, 6 Penang verwacht.
Trompenberg, 4 Savanah n. Le Havre.
Talisse, 6 te Curagao.
Tjitjalengka pass. 5-6 Banka n. Mauritius.
Tara, pass. 5 24 u. v. Madeira n. Antwerpen.
Tankhaven I. 4 v. Sungeigerong n. Tj. Uban.
Tankhaven III, 4 v. Sungeigerong te Singapore.
Taria, 5 v. Miri te Singapore verw.
Tasman, 4 v. Priok te Semarang.
Telamon, 5 v. Cape Haitien te Philadelphia.
Tiberius, 4 130 m. N. v. Georgetown.
Tjiluwah, 6 Tj. Penang verwacht.
Tjisadane, 5 v. Makassar n. Balikpapan.
Tombrt, 5 nog Menado.
Triton, 5 v. Maracaibo te Santiago de Cuba
verwacht.
Tabinta, 6 te Suez.
Themisto 6 v. Quebec te Rotterdam.
Tomini, 6 v. Steenkool te Hollandia.
Tjimenteng, 3 v. San Francisco do Sul te Mon
tevideo.
Tabian, pass. 6 Finisterre.
Tero, 7 v. Teneriffe n. Antwerpen.
Van Linschoten, 5 v. Lagos n. Luanda.
Van Riebeeck 4 v. Singapore n. Belawan.
Van Riemsdijk, 6 te Soerabaja verwacht.
Van Spilbergen, 5 v. Kotonu te Takoradi.
Veendam, 6 v. Rotterdam n. New York.
Westerdam, 6 Rotterdam verwacht.
Westendam, 6 te Rotterdam.
Woensdrecht 5 v. Rotterdam n. Singapore.
Waal, 5 v. de Elbe n. Antwerpen.
Waiwerang, 4 v. Singapore n. Soerabaja.
Waterland, 5 te Bahia.
Waterman, 6 680 m. O-NO. Kp. Race.
Willem Ruys, 9 Colombo verwacht.
Wonosari, pass. 6 Sabang n. Colombo.
Willemstad, -6 v. Cristobal n. Amsterdam.
IJsel, 6 v. Iskendrun n. Catania.
Zeeland (KRL), 6 Bombay verwacht.
Zonnewijk, 4 dwars Lands End.
Zaan, 3 v. Haparanda n. Zaandam.
Zeeland ,'SSM), 6 v. Kiel te Blyth.
Zuiderkruis, 6 310 m. Z.ZO. v. Kp. Race n. South
ampton.
Zijpenberg, 6 ca. 21.30 u. v. Mormugao te Rot
terdam.
KLEINE VAART
Actinia, 4 v. Cork te Bilbao.
Asuncion, 4 v. Swansea n. Rotterdam.
Annie, 4 v. Cardiff n. Oostende.
Annie N, 4 v. Tobroek n. Engeland.
Algarve, vertr. 6 v. Amsterdam n. Antw.
Arnoudspolder, 4 v. Lissabon n. Antw.
Att, pass. 6 Wight.
Audacia, 6 dwars Lissabon.
Barracuda, 6 v. Swansea te Amsterdam.
Beekbergen, vertr. 6 v. Gyon n. Bordeaux.
Bill, vertr. 6 v. Glasgow n. Hansweert.
Betty Anne, verm. 7 v. Gent n. Gothenburg.
Betty, 4 v. Gothenburg n. Bordeaux.
Binnenhaven 5 rede Agadir.
Birmingham, 5 v. Rotterdam te Harlingen.
Bree Helle, vertr. 7 v. Rotterdam n. Londen.
Bernine, 4 v. Parijs n. Rouen.
Casablanca, 4 v. Marseille n. Port Lyautey.
Condor pass. 6 Vlissingen.
Coolsingel, 5 v. Aarhuus n. Gdynia.
Claes Compaen, 5 v. St. Malo n. Bordeaux.
Coofiance, verm. 6 v. Rotterdam n. Gatway.
Dollard, 5 v. Bergen in de Limfjord.
Diligentia, 4 v. Dakar n. Marseille.
Domburgh, pass. 6 Kp. Finisterre.
Duiveland, verm. 6 v. Kiel n. Tyne.
De Ruyter, 3 v. Thisted te Abo.
Elisa, 4 v. Marseille n. Agadir.
Escaut, verm. 6 v. Amsterdam n. Parijs.
Frans, 8 v. Oxelosund te Amsterdam verw.
Ferocia, pass. Beachyhead.
Fiducia, vertr. 6 v. Boston n. Maassluis.
Friblo 4 te Halmstad.
Gerry, 4 v. Antwerpen te Immingham.
Glashaven vertr. 7 v. Bergkvana n. Rotterdam.
Goote, 6 v. Nantes te Rouen verwacht.
Hast I, 6 v. Dieppe 'te Londen.
Hast V, 3 v. Wisbech n. Guernsey.
Hondsrug, 6 v. Rotterdam te Bergen.
Henrlca b. vertr. 6 Teignmouth n. Helsinki.
Henrica, 6 of 7 v. Manchester n. Lissabon.
Harold vertr. 6 v. Brake n. Vlaardingen.
Hartel, 6 v. Aalborg te Karlskrona.
Haskerland, 4 v. Harlingen n. Leith.
Ingeborg, 5 v. Reykjavik te Hull.
Jan Kreumer, 5 v. Rotterdam op de Tees.
Jo, 5 v. South End te Maassluis.
Josien, 4 v. Bridgewater n. Fowey.
Julia, 6 nog te Gdynia.
Keyser, 5 v. Sunderland n. Swartzenhutte.
Koningshaven, 5 v. Sharpness te Rouen.
Lacra, 4 v. Portsmouth te Antwerpen.
Lydia, pass. 6 Brunsbüttel.
Leuvehaven, 6 v. R'dam te Gothenburg verw.
Lies, 5 v. Herrang te Kotka.
Marcella, 6 v. Ellesmereport te Londen.
Myfem, 4 v. Vaux n. Rouen.
Marne, 4 v. Oscarshamn n. Amsterdam.
Megrez, 6 dwars Ouessant.
Mvpuck, 7 Kiel verwacht.
Myson, 6 v. Gothenburg te Rotterdam.
Mirzam 4 v. Nantes n. Bordeaux.
Monica, 6 v. Garston te Dublin.
Maasym, 5 v. Rotterdam te Gdynia.
Meres, 5 v. Requejade n. Calais.
Mies, 4 v. Soernas n. Cardiff.
Noorderlicht, 4 v. Holmsund n. Liverpool.
Nassauhaven, 6 v. Rotterdam te Kopenhagen
verwacht.
Nettie, 3 v. Wismar te Karlstad.
Nieuwehaven, 6 v. Antw. te Gothenburg verw.
Nieuwland, 5 v. Rotterdam te Grangemouth.
Noord, 6 v. Shellhaven n. Billingham.
Nijerburgh, pass. 5 Holtenau.
Noorderhaven. 6 nog te Londen.
Robert, 4 v. Frederiksund n. Preston.
Rijnhaven, pass. 4 Kp. Vincent.
Soemba, 6 v. Rotterdam n. Duinkerken.
Spes 6 v. Fowey te Amsterdam.
Spurt. 6 v. Fowey te Amsterdam verw.
Silvaplana, 5 v. Kopenhagen n. Rotterdam.
Taormina, pass. 6 Kiel.
Theodora. 4 v. Drammen de Randers.
Van Gelder, 5 v. Norkoping te Amsterdam.
Vlier, verm. 7 v. Antwerpen n. R'adm.
Vrljburgh, pass. 5 Kp. Finisterre.
Vrede, 4 v. Methil te Hamburg.
Wiebold Bohmer, 5 v. Duinkerken n. Fedala.
Wickenburg pass. 4 Kp. St. Vincent.
Willem Barendsz, 4 v. St. Valery te Rouaan.
Wim, 4 v. Stettin n. Wistwharf.
Westerschelde, vertr. 6 v. Grangemouth naar
ROtterdam SLEEPVAART
Blankenburgh, en Oceaan 5 v. Zierikzee te
Portland.
Hudson, met 3 bakken 4 v. Maassluis n. Aden
Humber, 5 v. C.eelong n. Sydney.
Loire, 5 v. Algiers n. Matadi.
Poolzee, 5 220 m. O. Recife.
Tyne, 4 670 m. ZW. Flores.
