Nazi Naumann vindt een
spreekverbod op zijn weg
PANDA EN DE GROEI-STRALEN
Wereldnieuws
WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
SUPRIMAL
Hij kan nu nog slechts ageren in gebieden waar
zijn oude vrienden de boventoon voeren
De radio geeft Zondag
De radio geeft Maandag
Bromfi etsbo n d
opgericht
„Esmoreit" in de
ruïne van Brederode
Verwarde situatie
in Marokko
r-
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 195S
Kantoormachinehandel P. HARTOG
Kapitein gestraft
Kerkelijk Nieuws
Autosprints R.A.C.-West
gaan toch door
Westen ziet af van
„verkort verdrag"
Senator Morse
zit op de wip
Frankrijk poogt
te bemiddelen
Tot levenslang veroor
deelde Menadonees weer
gearresteerd
OPTIEK
- Zoeft ió het
zo
Niet
huis
naar
gaan
j
BONN (A.N.P.) Dr. Werner Nau-
manns verkiezingstournée is in de socia
listisch bestuurde stad Dortmund op een
verbod der plaatselijke politie gestuit, na
dat de naaste medewerker van Goebbels
in de bondshoofdstad Bonn en in de uni
versiteitsstad Göttingen in staat was ge
weest in zogenaamd besloten zittingen zijn
eerste verkiezingsvuur af te steken. De
minister van Binnenlandse Zaken van het
socialistische geregeerde land Hessen heeft
Naumann voor de gehele duur van de
verkiezingscampagne een spreekverbod
opgelegd. Zijn optreden zou volgens de mi
nister de openbare orde in gevaar kunnen
brengen.
De Dortmundse politie heeft de voor
malige staatssecretaris van Goebbels' pro-
pagandaministerie verboden Vrijdagavond
in een bierhal in de mijnwerkersstad het
woord te voeren. Naumann had zijn optre
den in Dortmund aangekondigd als zijn
ADVERTENTIE
Schoterweg 122 - Haarlem - Tel. 12681
STALEN KANTOORMEUBELEN
HILVERSUM I. 402 M.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 8.25 Hoogmis 9.30
Nieuws. 9.45 Geestelijke liederen. 10.00 Ge-
ref. Kerkdienst. 11.30 Platen. 11.40 Piano
concert. 12.15 Platen. 12.55 Op de plaats
rust! 13.00 Nieuws. 13.10 Platen en Symbool
en allegorie. 14.50 Boekbespreking. 15.05
Orkest en solist. 15.30 Platen. 16.10 Kath.
Thuisfront. 16.15 Sport. 16.30 Vespers. 17.00
Ned. Herv. Kerkdienst. 18.00 Zangdienst.
18.45 Pastorale rubriek. 19.00 Gewijde mu
ziek. 19.30 Causerie. 19.45 Nieuws. 20.00 Pla-
ten.20.25 De gewone man. 20.30 Musette-
orkest en solist. 21.00 Een snipper papier,
hoorspel. 21.50 Symphonette-orkest. 22.25
Actualiteiten. 22.35 Platen. 22.45 Gebed. 23.00
Nieuws. 23.1524.00 Platen.
HILVERSUM H, 298 M.
8.00 Nieuws en Postduivenber.. 8.20 Pla
ten. 8.55 Postduivenber. 9.00 Platen. 9.45
Geestelijk leven, causerie. 10.00 Gevarieerde
muziek. 10.30 Met en zonder omslag. 11.00
Cabaret. 11.30 Politie-kapel. 12.00 Postdui
venber. en strijkorkest. 12.35 Even afrekenen,
heren! 12.45 Oosterse muziek. 13.00 Nieuws.
13.10 Lichte muziek. 13.30 Harmonie-orkest.
14.00 Boekbespreking. 14.20 Orgel en piano.
14.45 Metropole-orkest. 15.15 Filmpraatje.
15.30 Kamerorkest. 16.20 Platen. 16.30 Sport-
revue. 17.00 Pianospel. 17.30 Voor de jeugd.
17.50 Sport. 18.15 Nieuws en sportuitslagen.
13.30 Kirchtentag te Hamburg. 18.40 Kerk
dienst 19.00 Voor de jeugd. 19.35 Bijbel
vertelling. 20.00 Nieuws. 20.05 Platen. 20.45
Voordracht. 21.05 Hammondorkest. 21.35
Moet je horen! 21.50 Weense muziek. 22.35
Piano. 23.00 Nieuws. 23.15 Reportage of pla
ten. 23.25—24.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Ge
varieerde muziek. 13.00 Nieuws. 13.15 Koor
zang. 13.30 Voor de soldaten. 14.00 Adriana
Lecouvreur, opera. 16.00 Festival van Lu-
zern. 17.40 Platen. 17.45 Sportuitslagen. 17.50
Platen. 18.00 Kamermuziek. 18.25 Platen.
18.30 Godsdienstig halfuur. 19.00 Nieuws.
19.30 Gevarieerd programma. 20.55 Platen.
21.10 Idem. 22.00 Nieuws. 22.15 Verzoek
programma. 23.00 Nieuws. 23.0524.00 Platen.
ADVERTENTIE
U mlt 't morgens „kiplekker"
uit bed springen.
Elke dag moet uw lever een liter gal in uw
Ingewanden doen stromen, anders verteert uw
voedsel niet, het bederft. U raakt verstopt,
wordt humeurig en loom. Neem de plantaardige
CARTER'S LEVERPILLETJES om die liter
gal op te wekken en uw spijsvertering en stoel
gang op natuurlijke wijze te regelen. Een
plantaardig zacht middel, onovertroffen om de
gal te doen stromen. Eist Carter'* Leverpilletjea.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.45 Woord voor de dag. 8.00
Nieuws. 8.15 Gewijde muziek. 8.45 Platen.
9.00 Voor de zieken. 9.30 Voor de vrouw. 9,35
Platen. 10.30 Morgendienst. 11.00 Platen. 11.30
Vossenjacht. 12.25 Voor boer en tuinder.
12.30 Weerbericht. 12.33 Orgel. 12.50 Platen.
12.59 Klokgelui. 13.00 Nieuws. 13.15 Amuse
mentsmuziek. 13.40 Platen. 14.00 Voor de
jeugd. 14.30 Platen. 14.45 Voor de vrouw.
15.15 Platen. 16.00 Bijbellezing. 16.30 Mozart-
vleugel. 16.55 Platen. 17.00 Voor de kleuters.
17.15 Lichte muziek. 17.45 Rotterdam, we
reldzeehaven. 18.00 Orkestconcert. 18.20 Re
portage, 18.30 Twee violen, cello en clave-
cimbel. 19.00 Nieuws. 19.10 Zigeunerkwintet.
19.30 Wat wil de NCSV? 19.45 Platen. 20.00
Radiokrant. 20.20 Platen. 21.00 Rondetafel
gesprek. 21.15 Platen. 22.00 Int. Calvinisti
sche Jeugdconferentie. 22.10 Platen. 22.45
Overdenking. 23.00 Nieuws en SOS-berichten.
23 .5—24.00 Platen.
HILVERSUM II. 298 M.
Y.00 Nieuws. 7.13 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen. 9.00 Gymnastiek. 9.10 Platen. 10.00
Vo*-x de oude dag. 10.05 Morgenwijding. 10.20
Platen. 10.40 Voordracht. 11.00 Voor de zie
ken. 11.40 Piano. 12.00 Orgel. 12.30 Weer
bericht. 12.33 Voor het platteland. 12.38 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Voor de Midden
stand. 13.20 Dansmuziek. 13.50 Platen. 14.00
Voor de vrouw. 14.15 Zang en piano. 14.40
Platen. 15.15 Gevarieerd programma. 16.15
Haarlemse Orkestvereniging en koor. 16.45
Vragenbeantw. 17.15 Platen. 17.35 Gevarieer
de muziek. 18.00 Nieuws. 18.20 Platen. 18.35
Parlementair overzicht. 18.45 Voor de jeugd.
19.25 Israëlische kinderliederen. 19.45 Platen.
9.55 Trofeo Italia. 20.00 Nieuws. 20.05 Pro
menade-orkest. 20.30 De Moord in het
Jeruzalems Kruis, hoorspel. 20.55 Gevarieer
de muziek. 21.35 De sociale verantwoorde
lijkheid van de student. 21.50 Trofeo Italia.
22.10 Concertgebouworkest. 23.00 Nieuws.
23.15 Orgel. 23.40—24.00 Platen,
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Voor
de landbouwers. 12.40 Operamuziek. 13.00
Nieuws. 13.15 Pianorecital. 13.30 Platen. 13.45
Pianorecital. 14.00 Symphonie-orkest en
solist. 14.50 Platen. 15.00 Voor de zieken.
16.00 Kamermuziek. 17.00 Nieuws. 17.10 Ge
varieerde muziek. 18.00 Pianorecital. 18.25
Voor de duivenliefhebbers. 18.30 Voor de
«oldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 20.00
Holland Festival. 21.30 Platen. 22.00 Nieuws.
Ï2.15 Orgel. 22.5523.00 Nieuws.
eerste openbare rede waarin hij het bui
tenlandse program van zijn nieuwe partij,
de Duitse Rijkspartij, zou ontvouwen. In
Dortmund werd de bijeenkomst echter
aangediend als een van besloten aard in
dezelfde geest als die welke voor enkele
dagen in Bonn werd gehouden. Naumanns
optreden heeft namelijk niet rechtstreeks
plaats onder de auspiciën van de partij,
waarvoor hij als lijsttrekker bij de ver
kiezingen zal optreden, doch hij spreekt
zogenaamd op uitnodiging van een „Ver
eniging voor geschiedenis en cultuur".
Deze vereniging heet te zijn opgericht als
een onpolitieke organisatie. Tot haar lei
ders behoort de bekende nazi-schrijver
Grimm, die in opdracht van Hitler het
boek „Volk ohne Raum" schreef. Als leider
der vergadering, die deze week in Bonn
door Naumann werd toegesproken, trad op
de vroegere prapaganda-gouwleider van
de N.S.D.A.P. Urmes. De Dortmundse po
litie heeft deze opzet kennelijk als camou
flage beschouwd en zij heeft de bijeen
komst verboden in de overweging, dat het
besloten karakter ervan niet was gegaran
deerd. Zij heeft daarom de bijeenkomst op
grond van de onlangs door de bondsdag
aangenomen wet op de openbare vergade
ringen verboden en wel omdat het kenne
lijk in de bedoeling van de spreker lag om
opvattingen te uiten, die op een verdedi
ging van een misdaad zouden neer komen.
Men is er hier van overtuigd, da*t de
Dortmundse politie door haar ingrijpen de
man, die door Hitier als Goebbels' opvol
ger was aangewezen, voor een duchtig
pak slaag heeft behoed. Het zou niemand
verwonderd hebben, wanneer Naumann in
de in meerderheid socialistische mijnwer
kersstad een soortgelijk onthaal zou heb
ben gekregen als onlangs zijn partijvriend
Andreae in Frankfort.
Deze, een oud-generaal, werd namelijk
met bierflessen uit de zaal bekogeld toen
hij een rede wilde uitspreken onder het
motto: „Afrekening met de collabora
teurs van 1945". Bedoeld waren daarmee
diegenen, die in 1945 bereid waren te
zamen met de geallieerden aan het herstel
van Duitsland te werken. Naumann en
Andreae candideren thans gezamenlijk op
de lijst van de Duitse Rijkspartij, waarop
trouwens ook Hitiers meest gevierde lucht-
held Rudel voorkomt. Rudel, die zijn dien
sten sedert 1945 aan de Argentijnse presi
dent levert, zou op weg naar Duitsland zijn
om aan de verkiezingscampagne deel te
nemen. Hij werd deze week door Naumann
in Bonn voorgesteld als een man, wiens
naam in de Duitse geschiedenis zou voort
leven, wanneer niemand nog aan de hui
dige machthebbers in Bonn beliefde te
denken.
Naumanns volgende openbare op
treden is voor aanstaande Zondag in Han
nover aangekondigd. Wanneer hij ook daar
geen kans krijgt het woord te voeren, dan
zou hij voor zijn campagne vrijwel wor
den teruggedrongen tot die Noord-Duitse
gebieden, waar de voormalige nazi's in het
politieke leven weer de boventoon voeren.
In een van die districten, Diepholz nabij
Bremen, is Naumann candidaat gesteld
voor de Bondsdag. De politieke verhoudin
gen zijn daar van dien aard, dat men daar
de man, die Hitler tot in de bunker der
Berlijnse Rijkskanselarij terzijde stond,
een grote kans op rechtstreekse verkiezing
geeft.
Nazis aan de macht
Dit is namelijk een van de gebieden,
waar de inmiddels verboden socialistische
rijkspartij vorig jaar de meerderheid der
kiezers achter zich had. De Duitse Rijks
partij is door de toetreding van Naumann
plotseling geworden tot een soort navolg
ster van de Socialistische Rijkspartij en
men vreest dat zij het grootste deel der
neo-nazistische elementen in Noord-Duits-
land tot zich zal trekken. Ook wanneer zij
daarmee niet het minimale percentage van
vijf procent zou kunnen behalen zou hij
door een rechtstreekse verkiezing van
Naumann in een van de districten toch
haar intrede in de nieuwe Bondsdag kun
nen doen. Tot dusverre was de Rijkspartij
een volkomen onbelangrijke groep, die niet
meer dan een studentikoze afgevaardigde
in het parlement had kunnen brengen.
Nu Naumann het stuur van deze partij
in handen genomen heeft, zal het waar
schijnlijk uiterst moeilijk vallen om haar
evenals de vroegere S.R.P. te verbieden.
Naumann is namelijk een geslepen politi
cus, die in al zijn redevoeringen de huidige
democratische staatsorde erkent, ook al
voegt hij daar meestal aan toe, dat er aan
de vormen dezer staatsorde nog wel een
en ander veranderd dient te worden.
Naumann manoeuvreert met uiterste om
zichtigheid en zal zich naar het laat aan
zien geen woord laten ontvallen, waarop
een verbod van zijn partij zou kunnen
worden gegrond. Sedert hij in Januari door
de Britse bezettingspolitie werd gearres
teerd als verdacht van samenzwering tegen
de veiligheid van de bezettingstroepen,
heeft hij onder de millioenen vroegere
partijgenoten van Hitier veel aan aanhang
gewonnen.
ADVERTENTIE
Tegen dit
gevoel als
vliegt of vaartT
Naar het A.N.P. meldt is opgericht de
Nederlandse Bromfietsbond. De bond stelt
zich ten doel de belangen der bromfieteers
in de ruimste zin des woords te behartigen.
De thans opgerichte vierde verkeersbond
van Nederland wil in de eerste plaats scha
kel zijn tussen de bromfietser en de over
heid. Zonder deze schakel is, naar de op
richters van de nieuwe bond menen, de
oplossing van het bromfietsvraagstuk on
mogelijk. Zij achten de nieuwe wettelijke
regeling teleurstellend, omdat de brom
fietsers zelf er geen invloed op hebben
kunnen uitoefenen.
De Nederlandse Bromfietsbond wil de
belangen der bromfietsers voorts dienen
door geschriften uit te geven en haar
leden alle inlichtingen te verstrekken en
hulp te verlenen op toeristisch, technisch,
juridisch, verkeerstechnisch en ander ge
bied. Dit is mogelijk door een voorlopige
overeenkomst met de Koninklijke Neder
landse Motorrijders Vereniging.
De oprichters hebben uit hun midden een
voorlopig bestuur gekozen, waarin zitting
hebben de heren L. Eker, J. Brink, W. Pe
ters, H. de Vries, R. Willink en S. N. Zwier.
Tot bondssecretaris is benoemd de heer A.
de Leyster, Sara Burgerhartweg 37, Den
Haag.
De kapitein van het m.s. „Prinses Mar
griet", een kustvaarder van 488 ton, de
46-jarige H. H. E. uit Zoutkamp, is door de
Raad voor de Scheepvaart te Amsterdam
gestraft, omdat zijn schip op 9 Januari,
geladen met 590 ton kunstmest bij Stavns-
hover in Denemarken aan de grond is ge
lopen.
De raad ontnam hem de bevoegdheid om
als kapitein te varen op zeeschepen voor
de tijd van een week. Volgens de raad zou
de kapitein onvoldoende zorg aan de navi
gatie hebben besteed.
Ned. Herv. kerk
Benoemd tot vicaris te Heliendoorn J.
J. Poort, cand. te 's-Gravenhage; idem te
Zwartemeer B. M. ter Haar, cand. te Us-
selo.
Beroepbaarstelling. De heer J. F.
Grimm, vicaris te Den Helder, stelt zich
beroepbaar.
Chr. Geref. kerken
Aangenomen naar De Krim H. v. d.
Schaaf, cand. te Amsterdam.
De scheuring bij de Gereformeer
de Gemeenten
Aangezien op verscheidene plaatsen leden
van de Gereformeerde Gemeenten zich
niet konden verenigen met de beslissingen
van de Generale Synode inzake de moei
lijkheden bij de Theologische Hogeschool
van deze gemeenten in Rotterdam, is in dit
kerkverband onlangs een scheuring ont
staan.
Naar thans blijkt zijn in 37 van de 147
plaatselijke gemeenten moeilijkheden ge
rezen. Negen gemeenten, te weten Aals
meer, Alblasserdam, Bruinisse, Ederveen,
Groot Ammers, Hedel, Nieuwaal, Nieuwer-
kerk en Veenendaal hebben zich vrijwel in
hun geheel van het verband losgemaakt.
In elf gemeenten heeft zich een scheuring
van betekenis voorgedaan, waarbij vooral
de classes Barneveld en Rotterdam zijn
betrokken. In de classes Goes, Kampen,
Middelburg en Utrecht zijn echter geen
gemeenten uitgetreden of gescheurd.
Vóór de scheuring telde het verband van
Gereformeerde Gemeenten ongeveer 68000
leden.
In de loop van Vrijdag is bij het ge
meentebestuur van Zandvoort bericht bin
nengekomen van de KNAC te Den Haag,
dat als eerste resultaat van de op Woens
dag gehouden herkeuring van het circuit
van Zandvoort, aan de RAC-West toe
stemming is veneend haar autosprints
en behendigheidsproeven op 30 Augustus
a.s. alsnog te doen doorgaan.
Zoals men weet. was deze toestemming
aanvankelijk ingetrokken, toen het weg
dek van het Zandvoortse circuit bij de eer
ste keuring door KNAC en KNMV onge
schikt werd verklaard voor alle wedstrij
den.
ADVERTENTIE
N V. Mil. „HOLSTER". OVERVEEN
Tel. K 2500 - 15597 en 19057
Centrale verwarming
Airconditioning
Aut oliestook
In een voor het abele spel uitnemende
omgeving hebben „De Ghesellen van den
Spele" Vrijdagavond „Esmoreit" opge
voerd. De voorstelling werd gegeven in de
binnenhof van de Ruïne van Brederode. De
toeschouwers zetelden in de hof, de spelers
acteerden op de natuurlijke verhoging te
gen de muren van het slot, dat een fantas
tisch en bijwijlen romantisch décor vorm
de, het mooiste, dat men zich kon wensen.
Alleen al daarom zou men het de organi
satoren van de voorstelling toewensen, dat
het publiek vanavond, wanneer het stuk
herhaald wordt, in nog grotere getale op
komt dan Vrijdagavond het geval was.
Misschien laat het zich afschrikken door
de begripsmoeilijkheden van taal, die het
gebruik van het middelnederlands met
zich mee brengt. De „Esmoreit" immers is
een van de oudst bekende Nederlandse
toneelspelen. Het werd in de veertiende
eeuw geschreven, ofschoon veel later ont
dekt, tezamen met andere abele spelen als
„Lapseloot" en „Gloriant" en een aantal
kluchten of zotternijen. Het vereist van de
toehoorder wel de nodige concentratie,
afwijkend als het is in zijn phonetiek en
woordkeuze van het huidig gesproken Ne
derlands. Nochthans vormt dat geen on
overkomelijk bezwaar. Met gevoel voor
poëzie en een daarmee samenhangend ont
wikkeld taalbegrip, raakt men al gauw
vertrouwd met wat eerst zo ongewoon
klonk. Men ontdekt de evocatieve kracht,
de poëtische adel van deze taal, haar oor
spronkelijkheid, die ieder woord laadt met
een sterk beeldend vermogen. En tegelijk
is de dramatische loop der dingen wel zo
eenvoudig, dat iedere situatie duidelijk ge
noeg is. Hoe meesterlijk echter hanteerde
de onbekende schrijver van het abele spel
de taal! De eenvoud is hier ook het ken
merk der poëzie, die met zo weinig zo
veel uitdrukt en op zo'n klare en gevoe
lige wijze!
Ik geloof niet, dat het nodig is hier een
omstandige inhoudsbeschrijving van „Es
moreit" te geven. Te veel factoren zijn er
hij in het spel, die voor de niet ingewijde
lezer om een toelichting vragen. Deze re
censie zou dan eerder het karakter van
een toneelhistorische analyse dragen dan
een beschouwing der spelprestaties. Tot
dat laatste moge ik mij dan beperken.
Welnu: ik kan de voorstelling als toneel-
gebeuren niet bepaald onvergetelijk noe
men. Dat spijt mij. De Ghesellen van den
Spele" vormen meer een toevalstroepje,
wisselend van bezetting en seizoenmatig.
Dat komt de homogeniteit niet ten goede.
Regisseur Ad Hooykaas overtuigde mij
van zijn kunde en kennis, van zijn liefde
ook voor dit toneel, maar hij zal om zijn
idealen vorm te geven moeten beschikken
over meer gelijkwaardige krachten dan
hij nu doet. Een zijner spelers overheerst
het al: Gerard Heystee. Hij speelde de
schurkachtige Robrecht en hij deed het
prima; hij acteerde met een weldoende
overgave, genuanceerd en doorlopend. Hij
tvpeerde noch speelde naar de marqué.
Het was gevoelvol en goed. In aanleg is
dat ook bij Han Surink als Esmoreit: het
mag echter onstuimiger en krachtiger.
Fiet Dekker was een bevallige Damiët.
De koningen, gespeeld door Dio Huysmans
en Robert Lobels, bleken matig. Lobels'
inzet beloofde veel, maar hij handhaafde
die indruk niet. Johan Lapperre beschikt
over een fraai sonoor stemgeluid, dat bij
behoorlijke articulatie wel tot ons door
klinkt. Hij sprak de proloog en nam
meester Platus voor zijn rekening. En
tenslotte zag men dan ook nog een zwaar
beproefde koningin van Janny van Oogen.
De klucht van den Buskenblazer na de
pauze wekte de nodige hilariteit, wat niet
zo moeilijk is te bereiken Vooral als con
trast doet zo'n stukje clownerie het wel.
Men leert er des te meer het abele spel
om waarderen. Daarom ging het Vrijdag
avond. Om de poëzie van dit schone mid
delnederlands stuk, waarvoor ge warm
kunt lopen. Ge moet er een „pelgrimage"
naar Santpoort voor over hebben. Het is
een aanbevelenswaardige onderneming.
P. W. FRANSE
PARIJS (A.F.P.). Uit Parijs wordt
vernomen, dat de drie Westelijke geallieer
den in hun antwoord op de Sovjet-Russi
sche nota van 30 Juli de eis van de Sovjet-
Unie, dat het „verkorte verdrag" voor Oos
tenrijk geen deel zal uitmaken van de be
sprekingen, zullen inwilligen. Voorts zou
den zij voorstellen, dat de plaatsvervangers
van de vier ministers van buitenlandse za
ken 24 Augustus te Londen bijeen zullen
komen.
Reuter. De sterkte van de republikei
nen en de democraten in de Amerikaanse
Senaat is thans gelijk en bedraagt voor elk
47 zetels door de benoeming van een repu
blikein voor een van de door recente sterf
gevallen opengevallen zetels. De onafhan
kelijke senator Wayne Morse zit thans op
de wip, doch de zetel, die door het over
lijden van Taft vacant geworden is, moet
nog bezet worden. Vrijdag is Robert Upton,
de 69-jarige advocaat, aangewezen voor de
zetel van wijlen de republikeinse senator
Charles Tobey.
61. Nu Koos de Kraker eindelijk was ge
pakt, was Panda's eerste zorg, om de
slachtoffers van de bandiet weer normaal
te maken. Dus begaf hij zich met de stra-
ler naar het hondenhok, waar de huiseige
naar en zijn hond, die door de booswicht
verkleind waren, een schuilplaats hadden
gezocht. Onder de goedkeurende blikken
van professor Kalker straalde hij ze tot
hun normale grootte terug. „Goed zo, Pam
pa", zei de geleerde, toen de twee juichend
om hun herstel in het rond dansten, „je
bent een volleerd straler. Maar pas op voor
het gamma effect". „Waarvoor?", vroeg
Panda. Maar meteen liet hij met een ver
schrikte kreet de straler vallen. „AH", jam
merde hij, „ik kreeg een schok!" „Zie je!",
zei de geleerde onverstoorbaar, „dat be
doelde ik nu". „Maar wat is er dan opeens
met het ding aan de hand?", vroeg Panda.
„Wel", verklaarde de professor, het appa
raat oprapend en naar de doffe bromtoon
luisterend, die er uit opsteeg, „de straler
is overbelast geweest, hierdoor grijpt thans
een reactie plaats in het atoom-papje, waar
mee ik hem heb gevuld. Uiteraard is hier
van het gevolg dat de straler elk ogenblik
kan exploderen". „WAT?!", riep Panda,
terugdeinzend, „exploderen??!!!"
RABAT (A.F.P.) Uit Marrakesj is
vernomen, dat de Pasja's en Kaids, die de
Pasja van Marrakesj steunen, Mohammed
Ben Arafa hebben uitgeroepen tot Sultan
van Marokko. Op aandringen van de Fran
se autoriteiten zouden zij echter hebben
besloten deze verkiezing Vrijdag nog niet
bekend te maken, opdat zij hiervan zouden
kunnen terugkomen, indien de huidige Sul
tan zijn houding wijzigt.
In bevoegde kringen te Parijs is mede
gedeeld, dat Frankrijk niet voornemens
is een andere Sultan op de troon van
Marokko te plaatsen of een dergelijke ver
andering te bevorderen.
Frankrijk treedt bemiddelend op om een
regeling te helpen vinden. De Sultan heeft
zijn goedkeuring gehecht aan voorstellen
die hem door generaal Guillaume zijn ge
daan, toen de laatstgenoemde bij de Sultan
zijn opwachting maakte.
De vertegenwoordigers van de resident-
generaal voerden besprekingen met de
Pasja van Marrakesj, aldus genoemde
kringen.
In de administratieve hoofdstad van
Marokko, Rabat, heerst op het ogenblik
volkomen rust. Ongeveer 2000 Marokkanen
hebben zich Vrijdagmiddag naar het paleis
van de Sultan begeven in de hoop door hem
ontvangen te worden en blijk te kunnen
geven van hun aanhankelijkheid.
De Pasja van Rabat heeft de deelnemers
aan deze betoging de dank van de Sultan
overgebracht en verzocht de menigte daar
na heen te gaan, aan welk verzoek onmid
dellijk, zonder enig incident, gevolg ge
geven werd.
Te Maassluis is gearresteerd H. de P.,
die tijdens de Japanse bezetting in Indone
sië wegens moord tot levenslange gevange
nisstraf is veroordeeld.
In Juli 1940 werd de P., een Christen-
Menadonees van Nederlandse nationaliteit,
te Soerabaja gearresteerd onder verdenking
betrokken te zijn geweest bij een moord
op een vrouw. Bij de inval van de Japan
ners was hij nog steeds in voorlopige hech
tenis zonder dat zijn zaak was berecht. Na
dat hij aanvankelijk door de Japanners op
vrije voeten was gesteld, werd hij enkele
maanden later weer in hechtenis genomen
en in October 1942 door de landrechter te
jej;ssrua§ueAa3 aSuejsuaAa]; joj efeqejaos
veroordeeld. De republiek Indonesië ver
leende hem in 1946 gratie, maar liet hem
kort daarop weer arresteren omdat hij geen
republikeins staatsburger wilde worden.
Door Nederlandse militairen werd hij be
vrijd, maar korte tijd later werd hij in
Soerabaja weer gevangen genomen, hoewel
alle bescheiden over zijn proces verloren
waren gegaan. In December 1951 stelde
men hem op transport naar Nederland,
waar hij in Januari 1952 in de gevangenis
te Rotterdam werd ingesloten op last van
de officier van justitie aldaar.
De P. vorderde hierna in een civiel pro
ces legen de Staat der Nederlanden dat
men zijn insluiting ongedaan zou maken.
De rechtbank te Rotterdam wees zijn vor
dering toe, maar in hoger beroep vernie
tigde het gerechtshof te 's Gravenhage dit
vonnis. Tenslotte heeft de Hoge Raad het
tegen dit arrest door De P. ingestelde cas
satieberoep verworpen. De P. heeft zich na
deze uitspraak van de Hoge Raad, die in
Mei is gedaan, schuil weten te houden.
Gisteren is hij echter in Maassluis gear
resteerd.
ADVERTENTIE
Voor uw kostbaarst bezit, uw
ogen, moet u het beste hebbenwij
léveren u het beste (wat lang niet
altijd het kostbaarste hoeft te zijn I)
Bedankt. De Perzische premier, dr. Mos-
sadeq, heeft Vrijdag in een radiotoe
spraak het Perzische volk bedankt voor
het door middel van een referendum
genomen besluit tot ontbinding van de
Perzische Tweede Kamer. Hij sprak de
hoop uit, dat de volgende wetgevende
vergadering in overeenstemming met de
wil van het volk zal zijn samengesteld.
Accoord. Spanje en Duitsland hebben een
accoord getekend ter uitwisseling van
arbeiders die zich in hun vak en in de
Spaanse en Duitse taal wensen te be
kwamen. Per jaar zullen niet meer dan
150 arbeiders in elk land worden toege
laten, tenzij beide paidijen besluiten dit
contingent te verhogen.
Stabiliteit. „Neues Deutschland," het or
gaan van de Oost-Duitse communisti
sche partij, heeft Vrijdag stelling ge
nomen tegen „geruchten over een geld-
zuivering, die onze vijanden in omloop
brengen om de boeren te weerhouden
hun oogsten in te leveren." De Oost-
Duitse munt rust op een solide en ge
zonde basis, aldus het blad, en zijn sta
biliteit is verzekerd door de economische
plannen.
Overstromingen. In het gebied van Kioto,
een stad op het Japanse eiland Hondo,
hebben zich overstromingen voorgedaan.
Volgens de eerste berichten zijn 62 per
sonen om het leven gekomen en 180 ge
wond, terwijl nog talrijke personen
worden vermist.
Andere functie. De leider van de Britse
delegatie bij de Brits-Egyptische onder
handelingen, generaal Sir Brian Robert
son, zal binnenkort de militaire dienst
verlaten, en de leiding op zich nemen
van de genationaliseerde Britse ver
voersdiensten.
Geen half uur. Volgens een bericht in het
geïllustreerde Perzische weekblad „Mo-
savar" 'verblijft op het ogenblik in een
Perzische gevangenis de 42-jarige Rus
sische kolonel Petrowsky, die anderhalf
jaar commandant is geweest van een
Russisch regiment, gelegerd in het
grensgebied van de Sovjet-Unie met
Perzië en Afghanistan. Hij zou naar
Perzië zijn gevlucht met een aantal do
cumenten. Volgens het blad gaf hij een
uitgebreid verslag over de Russische
militaire organisatie langs de grens.
Een Perzische functionaris zou naar
aanleiding hiervan hebben verklaard:
„Als Petrowsky's inlichtingen juist zijn,
zou Perzië het verzet tegen een derge
lijke vloed van Russische troepen geen
half uur kunnen volhouden."
Microscoop. De universiteit van Stanford
heeft bekend gemaakt, dat de krachtig
ste microscoop, die tot op heden werd
gebouwd", is gereed gekomen. Hiermee
kunnen deeltjes, die slechts twee-hon
derdsten van een milliardste deel van
een inch (2,5 centimeter) van elkaar
verwijderd zijn, worden onderscheiden.
„Men heeft met deze microscoop ont
dekt," aldus de mededeling, „dat in het
hart van een atoomkern de deeltjes vast
opeengepakt zijn en naar de rand van
de kern toe steeds verder van elkander
verwijderd liggen."
Groep. Vrijdag is in Zuid-Tunesië een af
deling van het leger en de politie bij
Medenine in gevecht geraakt met een
groep van zeven Tunesiërs. Vijf van hen
werden gedood. De twee andere, van
wie er één gewond was, wisten te ont
komen. Aan de zijde van het leger
waren twee doden te betreuren. Een van
de dodelijk gewonde Tunesiërs ver
klaarde voor zijn dood, dat de groep
waarvan hij deel uitmaakte, een sjeik
met steenworpen had gedood in de
streek van Gabes.
Openhartig. Dr. Malan, de premier van
Zuid-Afrika, heeft Vrijdag een deputatie
van het bestuur van de Nationale Unie
van Kleurlingen ontvangen voor een be
spreking van de voorgestelde afvoering
van kleurlingen van de kiezerslijst. De
deputatie overhandigde een memoran
dum, waarin verklaard wordt, dat de
unie van kleurlingen volkomen gekant
is tegen elke aantasting van het be
staande kiesrecht der kleurlingen en elk
voorgesteld compromis verwerpt. Na een
onderhoud van 90 minuten verklaarde
de leider van de delegatie, dat er
„vriendschappelijk, grondig en open
hartig" over het memorandum van ge
dachten was gewisseld.
Doeltreffender. De Spaanse minister van
Opvoeding heet tegenover een redacteur
van het te Granada verschijnende blad
„Ideal" verklaard, dat er verschillende
wettelijke bepalingen in voorbereiding
zijn, die ten doel zullen hebben de strijd
tegen het analfabetisme doeltreffender
te maken. Enkele van deze bepalingen
zijn reeds aan de Cortes voorgelegd.
BUITEN de kringen der juristen is hier
te lande de opvatting vrij algemeen
dat de vrouw de gemeenschappelijke wo
ning niet kan ontvluchten, want dat de
man haar desgewenst door de politie kan
doen terugbrengen. De oorzaak van deze
dwaling is niet ver te zoeken. In de eerste
plaats vinden we hier een nawerking van
het oud-vaderlandse recht, dat de bevoegd
heid van de man om zijn weerspannige ega
„met de sterke arm" naar de echtelijken
woning te doen voeren, volkomen logisch
achtte. Voorts staat in ons Bur
gerlijk Wetboek uitdrukkelijk
vermeld dat de vrouw ver
plicht is met de man samen te
wonen. En indien de vrouw
zich aan deze verplichting ont
trekt, heeft de man dan niet
het recht de politie te verzoe
ken haar naar huis te voeren?
Inderdaad, niets schijnt méér voor de
hand te liggen en zelfs tot na het midden
van de vorige eeuw waren ook verschil
lende rechtbanken in ons vaderland deze
mening toegedaanal weigerden de hogere
rechtelijke instanties toch dit recht van de
man te erkennen. Want het Burgerlijk Wet
boek moge dan de bepaling bevatten dat
de vrouw verplicht is met de man samen
te wonen, er bestaat echter geen enkele
wet die de vrouw kan dwingen deze regel
inderdaad na te leven. De door zijn vrouw
verlaten man kan, met een beroep op de
wet, zich dus wel tot de politie wenden
met verzoek haar terug te voeren, maar
de politie kan niets voor hem doen, want.
zij beschikt niet over rechtsmiddelen waar
door de vrouw kan worden gedwongen aan
de in het B. W. neergelegde bepaling te
voldoen.
Deze zwakke stee moet vele mannelijke
juristen reeds vroeg verdroten hebben,
want een hoogleraar deed een eeuw gele
den een merkwaardige constructie aan de
hand, waardoor aan het gekwetste rechts
gevoel z.i. kon worden tegemoetgekomen.
Het foefje kwam hierop neer, dat de ver
laten man zijn vrouw wegens het plegen
van een onrechtmatige daad moest aan
spreken voor een schadevergoeding boven
een bepaald bedrag, bij niet betaling waar
van lijfsdwang zou kunnen worden toege-
past. De vele bezwaren dit
rijzen tegen een dergelijke
aanwending van de wet,
kunnen onbesproken blijven,
want de uitvinder van dit
huismiddeltje voegde er schie
lijk bij dat het verlangde
doel in dat geval toch ook
niet zou worden bereikt,
omdat de weggelopen vrouw bij gijzeling
niet in de echtelijke woning, maar in het
Iluis van Bewaring zou belanden. Hetgeen
immers niet de bedoeling was?
Hoe dit verder ook zij, de vrouw kan
niet tegen haar wil naar de woning van
de man worden teruggevoerd. Wél kunnen
uit kwaadwillige verlating andere gevol
gen ontstaan, zoals echtscheidingsprocedu
res e.d„ doch deze zijn hier niet aan de
orde. We willen van deze materie echter
geen afscheid nemen, alvorens het tuchti-
gingsrecht van de man ten opzichte van
zijn echtgenote eens te hebben bezien.
Want, hoe barbaars ons dit in de tegen
woordige tijd ook moge toeschijnen, oor
spronkelijk lag er toch een strenge logika
aan ten grondslag.
Daarover Maandag.
(Nadruk verboden) H. PéTILLON<
