Maarten Harpertszoon Tromp
plechtig in Brielle herdacht
Prins Bernhard opende congres
van beschavings-onderzoekers
Spanningen tussen verzekerings
instanties en artsen verminderen
Wereldnieuws
PANDA EN DE BLAUWE FLONKER
Voor één jaar benoemde aanvoerder
bleef dit zestien jaar lang
Dokterscongres in Den Haag concludeert:
De radio geeft Dinsdag
Mr. P. Idenburg over de
verdeling van het
wereld-inkomen
Marja Aijkens in
Nederland terug
bloeit ió Uet zo
Duur
onweer
J
MAANDAG 7 SEPTEMBER 1953
2
WASSERIJ DUYN
Kerkelijk Nieuws
Onrustig, gejaagd?
Nederlandse medici in moeilijkheden
door uitbreiding verplichte verzekering
LIKDOORNS
KVP wil contact met KNP
en katholieken in de P.v.d.A.
Motorbenzine in brand;
boerderij in as gelegd
Heringa Wuthrich
Zelfs gehoorzame
dochters.
Maar nu geeft de afwas
fluweelzachte handen
EEN BRIL VAN K E I P
dat is qoed gezien
Het kind verbleef in
R.K. tehuis in Barcelona
In de oude St. Catharijnekerk te Brielle
werd gisteravond een van Nederlands
grootste zeehelden, Maarten Harpertszoon
Tromp, die driehonderd jaar geleden bij
Terheyde is gesneuveld, herdacht.
Onder de talrijke aanwezigen in het
kerkgebouw bevonden zich onder meer jhr.
mr. F. H. van Kinschot, burgemeester van
Leiden en nakomeling van Tromp, de mi
nister van Oorlog en van Marine, ir. C.
Staf, de Commissaris der Koningin in de
provincie Zuidholland, mr. L. A. Kesper
en de bevelhebber der zeestrijdkrachten
vice-admiraal A. de Booij.
Nadat het orgel het „Wilt heden nu tre
den" had gespeeld, sprak'de burgemeester
van Brielle, de heer H. van Sleen een
welkomstwoord. De marinierskapel onder
leiding van Gijsbert Nieuwland speelde
vervolgens een ouverture van Handel,
waarna de minister van Oorlog en Marine,
ir. C. Staf een rede uitsprak.
In een beschouwing over de persoon van
Tromp, zei de minister dat Tromp een ge
boren vlootvoogd was, in de beste bete
kenis van het woord. Scherp van verstand
in de krijg en niet minder in de krijgs
raad, op het slimme af moedig en door
tastend doch nimmer roekeloos, met een
sterk ontwikkeld verantwoordelijkheidsge
voel, zowel tegenover zijn meerderen als
tegenover zijn minderen, zelfbewust en
nooit bevreesd zijn mening te uiten, tegen
wie ook, goed mensenkenner, die zijn
scheepsvolk begreep, het gunde wat het
toekwam. „Hij, die oorspronkelijk slechts
voor een jaar was benoemd, zou zestien
jaar lang tot zijn dood toe de van God
gegeven aanvoerder van onze oorlogsvloot
blijven", aldus de minister.
Als bijzonderheid, maakte minister Staf
er melding van, dat het beschieten van een
Spaanse armada van 67 zeilen, onder be
vel van Oquendo. in een gesloten kiellinie
zoals dat op 16 September 1639 geschied
de, en het gebruik van branders ter rede
van Duins, nieuwe strijdwijzen waren die
Tromp reeds in 1638 voor Duinkerken had
beproefd, maar waarvan de bijna revolu-
tionnaire betekenis thans maar al te zeer
was gebleken.
Het door Tromp aanbevolen beginsel:
aanvallen nog vóór de tegenpartij iets
heeft kunnen ondernemen, is de grondslag
geweest en gebleven van onze oorlogvoe
ring tegen Engeland in alle drie conflicten,
die van 1652 tot 1673 van de Noordzee een
kerkhof van driemasters hebben gemaakt.
Dit „beginsel van aanvallen", door Tromp
ontwikkeld, zo zeide minister Staf verder,
hebben onze bevelhebbers in de strijd te
gen Japan in de jaren 1941/1942 ook steeds
voor ogen gehouden.
Na de rede van minister Staf en nadat
het Briels mannenkoor zich had laten ho
ren, sprak de Commissaris der Koningin
ADVERTENTIE
in de provincie Zuidholland, mr. L, A.
Kesper eveneens een korte rede uit.
Het zangkoor van de Nederlands Her
vormde Gemeente zong hierna „Getrouw
tot in de dood", waarna de marinierska-
pe! de „Marche Héroique" van Saint Saens
speelde.
Na deze herdenkingsdienst werd op het
Stadhuis een ontvangst gehouden, die zeer
druk werd bezocht.
De gemeentegebouwen, het geboortehuis
van Tromp, hotel „Nvmph" alsmede de
kerktoren waren verlicht en in verschei
dene straten was door de bewoners een
extra verlichting aangebracht.
ADVERTENTIE
l\ M S T KR Il.\ M S E V A ART 20 Til.. 1105?
DROOGWAS THANS 32 ct. PER K.G.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Doorn (2e pred.pl.) L. J.
Blomsma te Beesd. te Oldebroek 2e
pred. pl.) H. Harkema te Zeist. te Rou-
veen, M. Rennes, cand. te Gouda.
Evang. Lutherse kerk
Bedankt voor Edam en voor Purmerend
P. H. G. C. Kok te Weesp.
Bept. gemeenten
Beroepen te Musselkanaal M. G. Boescho-
ten te Staveren.
ADVERTENTIE
Mijnhardt's Zenuw tabletten
sterken en kalmeren Uw zenuwen.
VERWIJDERD MET
WONDEROLIE
Weg met onhandige llkdoornringen en ge
vaarlijke scheermesjes. Een nieuw vloeibaar
middel, NOXACORN, neemt de pijn weg in
60 seconden. Eeltplekken en eksterogen ver
schrompelen met wortel en al. Bevat gezui
verde wonderolie, jodium en het pijnstillende
benzocaïne. Een flesje NOXACORN Anti
septisch Likdoornmiddel van f. 1.35 bespaart
U veel ellende.
In een Zaterdag gehouden vergadering
heeft het bestuur van de Katholieke Volks
partij besloten een voorstel te doen aan
het bestuur van de Katholieke Nationale
Partij en aan het bestuur van de Katho
lieke Werkgemeenschap in de Partij van de
Arbeid betreffende het contact tussen de
K.V.P, en deze beide groeperingen.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.45 Gebed en lithurgische kalen
der. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Voor de
vrouw. 9.35 Platen. 9.40 Lichtbaken, causerie.
10.00 Voor de kleuters. 10.15 Platen. 11.00
Voor de vrouw. 11.30 Kamerorkest. 11.55
Platen. 12.00 Angelus. 12.03 Platen. (12.30—
12.33 Weerbericht.). 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws en Katholiek nieuws. 13.20 Actuali
teiten. 13.25 Ausementsmuziek. 14.00 Geva
rieerd programma. 14.50 Metropole- orkest,
en solist. 15.30 Ben je zestig? 16.00 Voor de
zieken. 16.30 Ziekenlof. 17.00 Voor de jeugd.
17.15 Felicitaties voor de jeugd. 17.45 Rege
ringsuitzending: Dr. E. Emmen: De positieve
kant van emigratie. 18.00 Rhythmische mu
ziek. 18.20 Sport. 18.30 Voor de jeugd. 18.52
Actualiteiten. 19.00 Nieuws. 19.10 Platen.
19.15 Uit het Boek der Boeken. 19.30 Platen.
20.25 De gewone man. 20.30 Radio Philhar-
monisch orkest en solist. (In de pauze: De
emigrerende Kerk, causerie). 22.15 Platen.
22.20 Orgelconcert. 22.45 Avondgebed en
litturgische kalender. 23.00 Nieuws. 23.15
Radio Philharmonisch orkest en soliste. 23.35
Tenor, bariton en bas. 23.50—24.00 Platen.
HILVERSUM n, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.50 Dagopening.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen» 9.00 Morgenwij
ding. 9.15 Platen. 9.30 Voor de huisvrouw.
9.35 Waterstanden. 9.40 Platen. 10.50 Voor de
kleuters. 11.00 Voor de zieken. 11.30 Alt en
piano. 12.00 Gevarieerde muziek. 12.30 Weer
bericht. 12.33 Voor het platteland. 12.40 Or
gelspel. 13.00 Nieuws. 13.15 Voor de vrouw.
13.30 Amusementsmuziek. 14 00 Amerikaanse
Muziek-kaleidoscoop. 14.30 Platen. 15.00 De
Gummibal, hoorspel. 15.10 Hammondorkest.
15.45 Platen. 16.30 Voor de jeugd. 17.30 Pla
ten. 17.45 Lichte muziek. 18.00 Nieuws. 18.15
Pianospel. 18.30 Van Groenlanders en Es
kimo's. 18.50 Platen. 18.55 Paris vous parle.
19.00 Voor de kleuters. 19.05 Fanfare-orkest.
19.30 Strijkkkwartet. 20.00 Nieuws. 20.05
Amusementsmuziek. 20.45 Mededelingen.
20.50 Disco-causerie. 21.35 Gevarieerde mu
ziek. 22.15 Jazzmuziek. 22.45 Buitenlands
overzicht. 23.00 Nieuws. 23.15 New York Cal
ling. 23.2024.00 Platen.
TELEVISIE (K.R.O.)
20.1521.45 1. Weeroverzieht; 2. Actuali
teiten. 3. Gastenboek. 4. Programma over
vaeantiegenoegens, schoolbeslommeringen en
jeugdherinneringen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.10 Voor de tuinbouw.
13.15 Pianospel. 13.30 Platen. 13.45 Pianospel.
14.00 Platen. 15.00 Symphonie-concert. 16.00
Platen. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.15 Voor
de kleuters. 17.30 Platen. 17.50 Boekbespre
king. 18.00 Jeugd en muziek. 18.30 Voor de
soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Oud-Vlaamse
liederen. 19.50 Causerie. 20.00 Verzoekpro
gramma. 20.15 Voor de vrouw. 21.00 Omroep
orkest en soliste. 22.00 Nieuws. 22.15 Platen.
22.5523.00 Nieuws.
Het congres der World Medical Associa
tion in Den Haag is Zaterdag besloten met
een bespreking van het rapport der Com
missie voor Sociale Zekerheid, waarin de
positie van de arts in de huidige stelsels
van volksverzekering tegen ziektekosten
onder ogen genomen wordt.
Reeds eerder heeft de W.M.A. een uit
„Twaalf Punten" bestaand systeem van
richtlijnen opgesteld, dat over deze pro-
'blematiek handelt.
Punt 8 daarvan luidt: Het is niet in het
algemeen belang, dat artsen gesalarieerde
ambtenaren worden van de regering of van
verzekeringslichamen. Punt 9 luidt: de
honorering van medische diensten moet
niet afhankelijk zijn van de financiële toe
stand van de vei-zekeringslichamen. Het
blijkt nu volgens het rapport van de com
missie, dat deze punten, zo algemeen ge
formuleerd, onvoldoende voorlichting geven
wegens de uiteenlopende omstandigheden
in de verschillende landen.
Het rapport geeft een uitgebreid over
zicht van de verschillende wijzen, waarop
de medici worden gehonoreerd: volgens
verrichting, per geval, volgens abonnement
en dergelijken en zegt dan: het is de plicht
van de doktoren, nimmer te vergeten, dat
de geestelijke en lichamelijke belangen van
de patiënt als individu essentieel zijn. Waar
de medici deelnemen aan de opbouw van
sociale zekerheid of maatschappelijke orga
nisaties moeten zij hun aandacht op de
mens gevestigd houden en dus trachten, de
te scheppen organisatie aan te passen aan
de geestelijke en lichamelijke behoeften
van die mens.
„Bedreiging van de arts"
In de discussie namen enige afgevaar
digden (Zuid-Afrika, Amerika, Italië) een
negatief standpunt in ten aanzien van de
verplichte verzekering, die zij zien als een
bedreiging van de arts en een uit econo
misch oogpunt gevaarlijk experiment. Zij
bepleitten de directe betaling van de patiënt
aan de arts, eventueel met bemiddeling
van de vrijwillige verzekering.
De afgevaardigde van Engeland zag als
de plicht van de arts in de eerste plaats er
voor te zorgen, dat geen arme medische
hulp te kort komt.
Talrijke andere afgevaardigden gaven
een uiteenzetting van de toestand in hun
land, waar de positie van de arts ten aan
zien van de sociale zekerheid op uiteen
lopende wijze is geregeld. De Nederlandse
afgevaardigden maakten melding van de
moeilijkheden, waarin de doktoren in Ne
derland huns inziens komen door de uit
breiding van de verplichte verzekering over
telkens hogere inkomensgroepen.
Over het algemeen bleek dat de oor
spronkelijk grote spanningen tussen artsen
en verzekeringsinstanties in vele landen
beginnen plaats te maken voor beter onder
ling begrip.
Aanbevolen werd in ieder land gemengde
commissies te vormen, waarin artsen en
verzekeringsinstanties gemeenschappelijk
aanvaardbare oplossingen kunnen zoeken.
Nadere studie gevraagd
Aan het slot der vergadering werd het
rapport der commissie-Knutzon aangeno
men met als conclusie: „De medische stand
behoort categorisch iedere vorm van hono
rering af te wijzen, die schadelijk kan zijn
voor de hoedanigheid van de medische zorg
of niet in overeenstemming met de begin
selen van de medische ethiek is en beves
tigt haar uitspraak van 1948 ten aanzien
van de Twaalf Punten sociale zekerheid.
De vergadering droeg voorts het bestuur
der W.M.A. op, nader te bestuderen hoe
goede gezondheidszorg verschaft kan wor
den aan de armen van alle naties op zo
danige wijze, dat er geen belemmering
blijft -bestaan voor de onmiddellijke ver
lening van medische hulp.
Als een vlucht wilde ganzen, zo ziet deze formatie van Delta-vliegtuigen er uit, die
voor het eerst vonrgevlogen zal worden op de grote Britse Luchtvaarlshow te Farn-
borough. Nog nooit in de geschiedenis van de luchtvaart heeft zulk een formatie van
vliegtuigen met driehocksvleugel tezamen het luchtruim gekozen.
In de buurtschap De Wilgen onder
Drachten is gisteravond omstreeks 9 uur
de kapitale boerderij van de landbouwer G.
Oosterwoud tot de grond toe afgebrand.
De brand is ontstaan in de schuur, doordat
daar een petroleumlamp omviel, die door
twee zoons van de landbouwer werd ge
bruikt bij het demonstreren van het mo
torrijwiel van hun vader. De benzine van
de motor raakte in brand en het vuur
breidde zich snel uit, doordat het hooi
vlam vatte.
De brandweer van Drachten, die met
twee spuiten was uitgerukt, kon niets tegen
de vuurzee uitrichten. De landbouwer en
zijn echtgenote waren niet thuis toen de
brand ontstond. Een baby en een kind van
vijf jaar konden tijdig in veiligheid worden
gebracht. Een der zoons kreeg brandwon
den. De landbouw-inventaris ging geheel
verloren en van het meubilair kon een
gedeelte worden gered.
ADVERTENTIE
HAARLEM
ELECTR1SCHE INSTALLATIES
LUIDSPREKENDE
TELEFOON-INSTALLATIES
ADVERTENTIE
Ook gehoorzame dochters helpen meestal
maar tegenstribbelend met de afwas. Het is
zo'n vervelend karweien kijk daarna eens
naar je handen! Die tegenzin blijft de meisjes
bij. ook als ze eenmaal getrouwd zijn en
weten, dat er wel ergere dingen zijn om op
te mopperen.
Daarom wordt overal het grote nieuws van
de Castella Vaatwas met gejuich ontvangen.
Eindelijk is de afwas zo aan kant! Een lepel
Castella Vaatwas in de teil, water bijgieten...
en het sop schuimt de teil uit. Fluks de afwas
erinen alles blinkt en schittert weer in
een oogwenk. En kijk dan eens naar uw han
den! Fluweelzacht zijn ze geworden, een waar
wonder. Ja. wie niet wil rondlopen met hate
lijke „afwashanden", die heeft het nu gevon
den: Castella Vaatwas
Prins Bernhard opende hedenmorgen in
de zalen van de Academie voor Internatio
naal Recht van het Vredespaleis te Den
Haag het 28ste jaarcongres van het „Insti-
tut International des Civilisations Diffé-
rentes". Dit Instituut bestudeert vraag
stukken van bestuur in- en sociale, poli
tieke, economische en culturele banden en
verschillen tussen volkeren van onderling
afwijkende beschavingen. De Prins zeide
dat het instituut sinds zijn oprichting in
1894 pioniersarbeid heeft verricht door
vergelijkende studies met betrekking tot
de politieke en sociale ontwikkeling van
overzeese gebieden. Inmiddels hebben aan
zienlijke wijzigingen in de verhoudingen
tussen moederland en overzeese gebieden
plaats gevonden. Nieuwe inzichten betref
fende de wederzijdse betrekkingen tussen
de onderscheiden beschavingskringen van
deze aarde wonnen veld. Nieuwe landen en
volkeren namen de verantwoordelijkheid
voor eigen belangen op zich en traden
daarmee tot de riien der volken toe. „Het
is van het grootste belang", aldus Prins
Bernhard, „dat in deze wereld een instel
ling bestaat, die op de manier, zoals u het
doet, in nièt-officiële sfeer deskundigen
van de meest uiteenlopende beschavings
gebieden samenbrengt. Wij moeten er zorg
vuldig voor wagen, dat de bestudering van
vele onderwerpen, die u behandelt, uitslui
tend zou werden overgelaten aan de offi
ciële autoriteiten".
Twee-derde van wereldbevolking
onvoldoende gevoed.
Na de openingsrede hield de voorzitter
van het congres, mr. P. Idenburg, een toe
spraak, waarin hij de aandacht op de na
tuurlijke hulpbronnen van de wereld ves-
sti-gde. Velen menen, dat de maximum
capaciteit van de productie uit deze bron
nen niet meer voldoende zal zijp, cm de
demografische aanwas'op te vangen. An
deren menen, dat de menselijke geest wel
een oplossing van het vraagstuk zal weten
te vinden. Doch allen ziin het er over eens,
dat de weinig doeltreffende wijze, waarop
thans die hulpbronnen worden gebruikt,
ernstige gevolgen medebrengt voor de toe
komst van het menselijk geslacht.
Vast staat, dat twee derde van de we
reldbevolking tegenwoordig onvoldoende is
gevoed. En de wereldbevolking neemt veel
sneller toe dan de voedselproductie, sedert
1936 respectievelijk 13 percent en slechts
4 percent.
De ongelijke verdeling van de rijkdom
men over de verschillende landen van de
wereld maakt dit vraagstuk nog urgenter.
Twee derde va.n de inkomsten van de we
reld dienen voor slechts 18 percent, of nog
geen vijfde van de wereldbevolking. En
daarentegen moet 15 percent van de in
komsten dor wereld dienen voor twee
derde van de wereldbevolking.
De productie van de landbouw is uiterst
laag in vele tropische landen, per opper
vlakte en per hoofd van de bevolking.
De toekomst ziet er somber uit voor die
landen, want de jaarlijkse besparing is bij
lange na niet groot genoeg, om bij de be
volkingsaanwas zelfs het huidige onvol
doende peil te handhaven.
Men mag er de ogen niet voor sluiten,
dat door bijstand van de UNO en techni
sche hulp niet dan de allerergste nood
wordt gelenigd. Er zouden veel meer be
leggingen moeten zijn en veel meer geld
op niet rechtstreeks rendabele wijze dienen
te worden geïnvesteerd. En heiaas is er
bij de landen met hoge inkomens per hoofd
van de bevolking een toenemende tegenzin
tegen het brengen van nog meer offers.
ADVERTENTIE
GROTE HOUTSTRAAT NAAST LUXOR
j
Het een vliegtuig uit Spanje is Zondag
op Schiphol aangekomen het vijfjarige
meisje Marja Aykens, dat in October 1952
bij een echtscheidingsprocedure aan de
moeder zou worden toevertrouwd, maar
door de vader naar het buitenland was
meegenomen. De vader bleek het te hebben
ondergebracht in een Rooms-Katholiek
kindertehuis te Barcelona. Dank zij de
activiteit van de Nederlandse Buitenlandse
Dienst en de Nederlandse R.K. geestelijk
heid is het kind nu terug bij de niet-R.K.
moeder.
Van het echtpaar Aykens was de man
R.K., de vrouw Joods. Het huwelijk, dat
niet kerkelijk was bevestigd, werd op 31
Juli 1952 door echtscheiding ontbonden.
Op 13 October 1952 werd het enige kind
uit dit huwelijk, Marja, dat de vader bui
ten de moeder om katholiek had laten do
pen, aan de moeder toevertrouwd, die tot
voogdes werd benoemd. De vader was op
8 October 1952 uit de ouderlijke macht
ontzet.
Aanvankelijk had de man de echtschei
ding gevorderd. De president van de recht
bank te Amsterdam had bepaald, dat het
kind gedurende het proces ten huize van
de ouders van de man zou verblijven.
Toen echter bleek dat de man de door
hem begonnen procedure niet voortzette,
heeft de moeder een verzoek tot ontzetting
van de vader uit de ouderlijke macht aan
hangig gemaakt. Tevens verzocht zij de
president van de rechtbank zijn beschik
king, waarbij het kind voorlopig bij de
ouders van de man was ondergebracht, te
wijzigen in deze zin, dat het kind gedu
rende de procedure aan de moeder werd
toevertrouwd. Aan dit verzoek heeft de
president gevolg gegeven. Daarna heeft de
moeder harerzijds echtscheiding gevorderd.
Vier dagen voordat de president zijn be
schikking betreffende het kind wijzigde is
de vader met het kind naar het buitenland
vertrokken.
De justitie liet daarna een onderzoek in
stellen in België, Frankrijk en Spanje. Van
de Spaanse politie werd bericht ontvangen,
dat de man de Spaanse grens niet was over
gekomen. Naderhand bleek, dat hij zich
toch in Spanje bevond, en wel toen hij zich
bij het Nederlandse consulaat in Barcelona
vervoegde om zijn pas te laten verlengen.
Toen bleek, dat de man voornemens was
met het kind naar Brazilië te gaan, heeft
de moeder zich gewend tot opperrabijn
Tal, die zich in verbinding stelde met de
R.K. geestelijkheid. Na uitvoerige bespre
kingen, waarbij de moeder verklaarde vol
komen vrij te willen ziin in haar keuze van
opvoeding'van het kind, heeft de R.K. gees
telijkheid een afgevaardigde naar Spanje
gezonden met de opdracht het kind naar
Nederland terug te brengen.
De kinderrechter te Barcelona werd be
wogen zich bereid te verklaren, de voogdij-
beschikking van de Amsterdamse recht
bank ook in Spanje ten uitvoer te laten leg
gen, indien de rechtbank het verzoek daar
toe zou doen. De Amsterdamse rechtbank
heeft dit verzoek op 4 Augustus gedaan. Na
ontvangst van de desbetreffende stukken
heeft de kinderrechter te Barcelona toen
bevolen, dat het kind naar Nederland te
ruggebracht moest worden.
Vetorecht. In een artikel in het blad van
de Russische regering, „Izwestija",wordt
Zondag gezegd, dat Rusland bij iedere
bespreking in de toekomst er op zal
staan, dat het vetorecht in de Veilig
heidsraad van de UNO gehandhaafd
blijft. „Het vetorecht is de primaire
basis van de UNO", aldus het blad in
een commentaar op de rede die Dulles
vorige week heeft gehouden en waarin
hij voorstelde, het handvest van de UNO
aan een nieuw onderzoek te onderwer
pen.
Praatje. De predikant van het Engelse
dorpje Longhope heeft in een kerkelijk
blad een artikel geschreven, waarin hij
er op aandringt dat de aartsbisschop
van Canterbury, het hoofd van zijn
kerk, eens een „vaderlijk gesprek" zal
hebben met de Hertog van Edinburgh,
om deze te bewegen des Zondags geen
sport meer te beoefenen. De predikant
wijst er op dat er steeds weer foto's
verschijnen van de prins, die genomen
zijn bij op een Zondag gespeelde cri
cket- of polowedstrijd.
Vermindering. De Britse ambassadeur en
hoge commissaris in Oostenrijk, Sir
Harold Caccia, heeft Vrijdag aan de
Oostenrijkse vice-kanselier, dr. Scharf,
medegedeeld, dat de Britse bezettings
troepen in Oostenrijk tegen het einde
van dit jaar tot één bataljon zullen wor
den teruggebracht. Engeland heeft op
het ogenblik drie bataljons in Oosten
rijk. De Britse hoge commissaris zei,
dat Engeland zijn plicht jegens Oosten
rijk zal blijven vervullen, maar dat het
tevens al het mogelijke zal doen om de
last van een bezetting voor het Oosten
rijkse volk te verlichten.
Verraad? Volgens de Stockholmse corres
pondent van het West-Berlijnse blad
„Der Abend" is mevr. Beria degene ge
weest, die haar man, de vroegere minis
ter van Veiligheid van de Sovjet-Unie,
heeft verraden. Zij zou Malenkov vol
doende bewijsstukken hebben geleverd,
om de arrestatie van Beria te rechtvaar
digen. Het blad verklaart, dat diploma
tieke vertegenwoordigers van de Sovjet-
Russische satellietstaten te Moskou dit
hebben onthuld. Kroeglov, de nieuwe
minister van de geheime politie, die een
neef is van mevr. Beria, zou de rol van
tussenpersoon hebben gespeeld.
Ontslag. De in Rusland geboren Ameri
kaanse hoogleraar dr. Alex Novikoff is
door de universiteit van Vermont ont
slagen, omdat hij had geweigerd vragen
te beantwoorden van de senaatscommis
sie voor binnenlandse veiligheid. Novi
koff had verklaard.dat hij nü geen com
munist is, doch hij weigerde mee te
delen, of hij vóór 1948 in verbinding
had gestaan met communisten. Hier
door had dr. Novikoff volgens de uni
versitaire autoriteiten blijk gegeven
van een onvoldoende mate van „ver
antwoordelijkheid, rechtschapenheid en
openhartigheid".
Voorraad. Hanson Baldwin, de militaire
medewerker van de New York Times,
heeft Zondag in een artikel verklaard,
dat de Amerikaanse voorraad atoom
wapens waarschijnlijk „meer dan 1000"
en de Russische tussen 100 en 300 be
draagt. Ongetwijfeld bezitten de V- S.
een aanzienlijke voorsprong wat betreft
de algemene kennis van atoomwapens,
voorraden en middelen van vervoer om
atoomwapens naar de doelen te bren
gen, doch de Sovjet-Unie bezit wellicht,
geholpen door Duitse technici, een klei
ne voorsprong bij de ontwikkeling van
geleide projectielen, aldus Baldwin.
Asyl. De Poolse consul in Winnipeg (Ca
nada), Michael Krycun, heeft Zaterdag
de Canadese autoriteiten politiek asyl
gevraagd. Dit verzoek is ingewilligd.
Trots. President Eisenhower heeft in een
boodschap ter gelegenheid van de „Dag
van de arbeid" verklaard, dat er geen
duidelijker bewijs voor de voorspoed
van de vrije arbeid bestaat dan het
voedsel, dat „dit vrije Amerikaanse
volk heeft kunnen zenden om honderd
duizenden die lijden in het Oost-Duitse
proletarische paradijs te voeden". „De
arbeiders van Amerika zijn getuigen
van de kracht, de trots en de voorspoed,
die alleen door vrije arbeid kunnen
worden gewonnen", aldus de president.
Verlaging. Het Roemeense kabinet heeft
Zaterdag besloten over te gaan tot be
lastingverlagingen van 20 tot 50 pro
cent met terugwerkende kracht tot 1
Januari 1952 ten gunste van zelfstandige
boeren en leden van de collectieve boe
renbedrijven, aldus deelde radio-Boeka.
rest mede. De bedoeling van de ver
lagingen is het stimuleren van de pro
ductie en het verhogen van de levens
standaard van de bevolking.
15. Jolliepop bleef bij zijn weigering om
de lievelingsleeuw van de Mogol nog ver
der te bedienen en het kostte Panda de
grootste moeite om Zijne Hoogheid ervan
te overtuigen, dat men Jolliepop niet tot
andere gedachten mocht brengen, door hem
stokslagen toe te dienen. „Bah", zei de Mo
gol, terwijl hij verveeld in een leunstoel
achterover leunde, „als men hier onwillige
bedienden niet eens mag afranselen en men
leeuwen aan kettingen moet leggen, vindl
ik het maar een saaie boel!" En hij wei
gerde de thee, die Jolliepop hem offreerde.
„Zijne Hoogheid verveelt zich", dacht Pan
da bedrukt, „wat moet ik doen". Op dat
ogenblik loerde een zwierig persoon door
de ramen. „Wel, wel", mompelde hij„welk
een doods tafreeltje! Zijne Hoogheid schijnt
te snakken naar een weinig afleiding. Hm,
hoewel Panda mij onheus heeft behandeld,
voel ik het nochtans als mijn vrienden
plicht, om zijn gast een weinig afleiding
te bezorgen". Zijn blik rustte even pein
zend op het fonkelende juweel, dat de
Groot Mogol in zijn tulband droeg. „De
Blauwe Flonker", mompelde hij, „indien
ik mij eens van dat kleinood meester maak
te.... zou dat de sensatie geven, waaraan
hier zo dringend behoefte is?"
DE neiging van sommige mensen om al
les wat op hun weg komt in gelds
waarde te taxeren, willen we hier zeker
niet navolgen. Wanneer we ons dus van
daag bezig houden met de „prijs" van een
stevig plaatselijk onweer, geschiedt dat
niet uit mercantiele overwegingen, maar
uitsluitend om een vergelijkingsmogelijk
heid te hebben ten aanzien van de energie
die door het onweer wordt verbruikt en
het bedrag van de electriciteitsnota in ons
huishouden.
We zullen ons niet verdiepen in de theo-
riën over het ontstaan van onweer, maar
slechts vermelden dat men is
afgestapt van de vroegere op
vatting dat er zulk een groot
spanningsverschil ontstaat tus
sen een wolk en de aarde, dat
op een gegeven moment een
reusachtige vonk overspringt
en de spanning vereffent. Ui
terst vernuftige toestellen heb
ben de onderzoekers in staat gesteld de
ontladingen van het onweer als het ware
op de voet te volgen, en daarbij is geble
ken dat de bliksem een zeer groot aantal
gedeeltelijke ontladingen telt, die ieder uit
een vóórinslag en een hoofdinslag bestaan,
die met grote snelheid eerst naar de aarde,
maar dan terug van de aarde naar de wolk
lopen. De reusachtige vonk die van de wol
ken op de aarde overspringt is hiermee dus
van de baan.
Maar laten we de theorie verder voor
wat zij is. Voor ons is het voldoende te we
ten dat de stroomsterkte van de bliksem
tot 30.000 Ampère gaat en in zeldzame ge
vallen zelfs lot 200.000 Ampère oploopt.
We zouden dus tot een berekening van de
doorgestroomde electriciteit kunnen komen,
wanneer we de tijdsduur der ontladingen
kennen. Want 100.000 Ampère gedurende
één duizendste seconde komt op hetzelfde
neer als 100 Ampère gedurende een hele
seconde.
We zullen ons verder niet in de schattin
gen van de tijdsduur der bliksemontladin-
gen verdiepen, maar ons vasthouden aan
een becijfering welke prof. Van Staveren
destijds heeft gegeven en die er op neer
komt dat aan een blikseminslag gemiddeld
een energie van 5 kWh kan worden toege
kend. Nu is het ons al bijzonder gemakke
lijk gemaakt, want op onze electriciteits
nota zouden de kosten daarvan worden ge-
waardeerd op 35 cent. Een
plaatselijk onweer, dat we
op 200 blikseminslagen stel
len er zijn er ook van
1000 en méér verbruikt
dan een energie die ook door
de electriciteilscentrale voor
een bedrag van 70 kan wor
den geleverd, zij het dan dat
dit geschiedt met minder geweld geluk
kig! en méér naar behoefte.
We noemden hierboven uitdrukkelijk het
plaatselijke onweer, omdat over de gehele
aardbol gerekend, naar schatting iedere
seconde 100 bliksemontladingen plaats vin
den, daardoor jaarlijks 16 milliard kWh
verbruikend; een hoeveelheid electrische
energie waarmee geheel Nederland ruim
5 jaar zou kunnen toekomen.
Uiteraard heeft men in het verleden ver
schillende plannen gemaakt die tot doel
hadden de spanningsverschillen tussen de
aarde en de atmosfeer op economische wijze
te benutten. Maar dat werd tenslotte toch
wel een beetje erg fantastisch.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
