Het Hek van de Dam
„Aïda" onder muzikale leiding
van Alexander Krannhals
Agenda voor
Haarlem
Franse Paragraaf
Vrouw in Den Haag met
bijlslagen omgebracht
Nieuwe vaste dirigent van de
Nederlandse Opera
Abr. Meyer
Binnenkort oplevering
van Erebegraafplaats
Antwerpen maakt
zich ongerust
Hotel Oud St. Jan
Nieuwe uitgaven
WOENSDAG 30 SEPTEMBER 1953
3
Van Gogh-tentoonstelling
in Hoogoven-cantine
Zes maanden geëist wegens
mishandeling van jongen
N.V. Beeren leed verlies
van bijna 2 millioen
TWEKA JAPONNEN
v.a. F. 49.75
Protestvergadering FNOP
Tekst van H. M. van Randwijk
en een monument
Belgen teleurgesteld
over onze loonsverhoging
Zij had tevoren vergeefs bij
politie bescherming gezocht
Heringa Wuthrich
BLIKSEMAFLEIDERS
1
Over concurrentie van
Rotterdam
Bromfietsberijdster bij
plotseling oversteken
gewond
Dik hout
En planken
De tuin van Luxembourg
INDISCHE RIJSTTAFEL
to
Zoals men weet heeft de Nederlandse
Opera de Zwitser Alexander Krannhals als
vaste dirigent van het gezelschap benoemd.
Hoewel het seizoen reeds bijna een maand
geleden begonnen is, had het Nederlandse
operapubliek hem nog niet voor de lesse
naar gezien, doch Dinsdagavond was de
tjokvolle Amsterdamse Stadsschouwburg
getuige van zijn eerste optreden alhier. Dit
gebeurde met een reprise van „Aïda" van
Ver'di, welke opera in het vorige seizoen
voor het eerst ten tonele werd gebracht
onder de muzikale leiding van de Italiaan
se dirigent Mario Cordone.
Het was eigenlijk jammer dat men
Krannhals niet liet debuteren met een
première, die hij zelf geheel had voorbe
reid, doch nu aan hem overliet het werk
van een voorganger naar eigen inzicht te
fatsoeneren en er een persoonlijk stempel
op te drukken. Uiteraard is dit dubbel
werk: afbreken en opbouwen. Want alleen
een routine-dirigent zal zich, zo goed of zo
kwaad als het gaan wil, aanpassen bij de
Alexavder Krannhals, de nieuwe vaste
dirigent vari de Nederlandse Opera.
interpretatie van zijn voorganger. Is hij
daarentegen een artistieke persoonlijkheid,
dan zal hij zelfs de beste creatie, waar hij
objectief alle mogelijke waardering voor
heeft, overhoop moeten halen om er naar
zijn eigen temperament en smaak nieuw
leven en bezieling aan te geven. Het was
duidelijk dat Krannhals dit laatste niet
zonder succes gedaan heeft, al kwam het
ook wel eens voor, dat het koor bij inge
roeste tempi niet vlot mee te krijgen was.
De bedoeling om in de grote ensembles
een levendige stuwing te onderhotiden was
trouwens opmerkelijk en naar onze
smaak te prijzen.
Wat Krannhals als dirigent waard is,
heeft hij het best kunnen tonen met zijn
beheersing over het orkest, dat bijzonder
lenig reageerde op zijn impulsen en qua
klank en nuancering veel opmerkelijks te
horen gaf. Hiermede heeft hij de indruk
weten te wekken dat de Nederlandse Opera
een bekwaam muzikaal leider aan het roer
heeft gezet. De bevestiging hiervan ver
wachten wij bij zijn première van Smeta-
na's „De verkochte bruid", welk werk hij
in voorbereiding heeft en waarmee hij eind
October voor het publiek hoopt te komen.
Wij verwachten dat deze overtuigend zal
zijn.
Vocale hoogtepunten van de opvoering
waren aan Gi'é Brouwenstiin (Aïda) en
vooral aan Anny Delorie en Scipio Co
lombo te danken. De alt Anny Delorie, die
bij de première in December van het vorige
jaar reeds een opvallend sterke creatie
leverde van Amneris, is in deze rol nog
gegroeid en leverde er thans een machtige
interpretatie van, die in het voorlaatste
tafereel tot een beklemmende hoogte steeg.
Ook de bariton Scipio Colombo is in zijn
vertolking van Amonasro, de koning van
Ethiopië en vader van Aïda, een figuur die
sterk imponeert door stem en actie.
Voor de partij van Radames was voor dit
keer beroep gedaan op de Griekse tenor
Theodor Bitzos van de Opera van Bern.
Hij bleek een operazanger te zijn met goe
de stemmiddelen, die hij echter wel eens
op minder smaakvolle wijze te pas brengt:
naast indrukwekkende passages had hij
ook momenten die tamelijk banaal klon
ken. In vergelijking met de hoofdfiguren
van het eigen gezelschap was hij de min
dere. Siemen Jongsma gaf een sonore ver
tolking van de Ramphis-partij en Gee
Smith toonde zich als de Egyptische koning
een verdienstelijk zanger.
Koor, ballet, décor en mise-en-scène
werkten naar wens mee om het spectacu
laire effect van deze brillante opera te
dienen.
JOS. DE KLERK.
De nieuwste in een reeks van maande
lijkse schilderijen-tentoonstellingen, die
sinds twee jaar in de schaftlokalen van de
Hoogovens te IJmuiden te zien zijn, is een
uit dertig schilderijen van Vincent van
Gogh bestaande expositie (werken uit de
collectie ir. V. M. van Gogh) die met mede
werking van jhr. W. J. H. B. Sandberg,
directeur der Amsterdamse gemeentemusea
tot stand is gekomen.
Inwoners van IJmuiden, Beverwijk en
omgeving zullen deze collectie in de can-
tine Walserij-Oost op Zondag 4 October
kunnen bezichtigen.
Op 18 April liepen enige jongens op het
land. van de 56-iarige landbouwer K. K.
te Oostvoorne. Deze ontstak hierover in
toorn, nam een stok en ging naar de jon
gens toe. De elf-jarige T. R. werd door de
man geslagen en moest, onder meer met
een hersenschudding, in het ziekenhuis
worden opgenomen. De landbouwer had
zich gisteren voor de Rotterdamse recht
bank te verantwoorden. Na het voorval
heeft de man geen enkel blijk van belang
stelling gegeven, merkte de officier van
justitie op, die tegen verdachte een gevan
genisstraf van zes maanden met aftrek,
waarvan twee maanden voorwaardelijk,
eiste met een proeftijd van drie jaar. De
raadsman van verdachte zeide dat zijn
cliënt geplaagd was en zo tot zijn daad was
gekomen.
Blijkens het verslag over 1952 van de
tricotagefabrieken v.h. Frans Beeren en
Zonen N.V. te Weert bedroeg het verlies
f 1.998.889. Dit wordt gedekt door de aan
wezige reserves (f 1.548.290) en de uit de
herwaardering vrijgekomen reserves.
Het verslag is samengesteld door de
commissarissen. De beide directeuren zijn
afgetreden. Het kapitaal is, niettegenstaan
de de onvermijdelijke verliezen als gevolg
van de prijsdaling na de Korea-hausse,
intact gebleven.
ADVERTENTIE
Tricot Specialist
Grote Houtstraat 16 Haarlem
NIEUW
zuiver wol vanaf
WOENSDAG 30 SEPTEMBER
Vleeshal: Haarlemse architecten expose
ren, 7—10 uur. Stadsschouwburg: „De on
zichtbare dame". Toneelgroep „Theater". 8
uur. Minerva: „Onvergetelijke melodie", alle
leeft., 8.15 uur. City: „Daar komen de tanks",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Avon
tuur", 18 j. 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Be
rucht, beroemd, bemind", 18 jaar, 7 en 9.15
uur. Palace: „Het mysterie van het.leven",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. Luxor: „De groene
handschoen", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Lido:
„Min of meer een meermin", alle leeft., 7
en 9.15 uur.
DONDERDAG 1 OCTOBER
Concertgebouw: „Samson", Handel, uit
gevoerd door Christ. Orat. Vereniging „Door
Zang Vriendschap", 8 uur. Grote Kerk: Or
gelconcert door Feike Asma, 8 uur. Brink-
mann: Studiever. v. psychical research; prof.
dr. G. A. v. d. Bergh van Eysinga spreekt
over: „De mytholog. achtergrond van de
Nieuw Testam. wonderen", 8 uur. Vleeshal:
Haarlemse architecten exposeren, 1—5, 7—10
uur. Minerva: Jeanne d' Arc, 14 j„ 8.15 uur.
City: „Daar komen de tanks", 14 jaar, 2.15,
4.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Avontuur",
18 jaar, 2.30. 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Be
rucht, beroemd, bemind", 18 jaar, 2, 4.15. 7
en 9.15 uur. Palace: „Het mysterie van het
leven", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor:
„De groene handschoen", 14 j„ 2, 7 en 9.15
*ur. Lido: „Min of meer een meermin", alle
*eft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
ADVERTENTIE
ENMODE
HAND
SCHOENEN
en SHAWLS
BARTEUORISSTR 24
HAARLEMTEL.20420
Tegen N.S.-busdienst
De Federatie van Nederlandse organisa
ties voor het Personenvervoer houdt op
Vrijdagmiddag 2 October in het Gebouw
voor Kunsten en Wetenschappen te Utrecht
een openbare vergadering, waarin stelling
zal worden genomen tegen de aan de Ne
derlandse Spoorwegen verleende vergun
ning voor do uitoefening van een busdienst
tussen Amsterdam en Den Haag.
Twee keer per dag hangt gedurende en
kele ogenblikken de vlag op de Erebegraaf
plaats aan de Zeeweg halfstok. Dit is tij
dens het luiden van de klok des morgens
bij het openingsuur als de vlag gehesen en
des avonds om zes uur (na 1 October om
vijf uur) als de vlag gestreken wordt. Het
is een plechtig moment in de stille en
weidse duinen als elke dag deze handeling
geschiedt ter herdenking van de in de oor
log omgekomen Nederlanders en in het bi
zonder van de drie honderd en drieën
zeventig landgenoten, die op de Erebe
graafplaats een laatste rustplaats vonden.
Deze Erebegraafplaats nu zal binnen
kort, naar verwacht wordt in het laatst
van de tweede helft van October, geheel
worden opgeleverd. De dichter H. M. van
Randwijk heeft een tekst geschreven, die
zal worden aangebracht op cle hoge muur
rechts van de klokkenstoel, gezien van de
ingang van de dodenakker af. Bovendien
zal naast de vlaggenmast een eenvoudig en
sober monument moeten verrijzen. Over
de voorstelling daarvan is lang gepraat,
maar zijn wij goed ingelicht dan is
men thans in Amsterdam bezig het bouw
sel te vervaardigen.
Over de oplevering van de dan geheel
voltooide Erebegraafplaats hangt voorals
nog een sluier van geheimzinnigheid, om
dat het bestuur van de stichting Erebe
graafplaats, thans deel uitmakend van de
stichting 19-10/1945 een en ander tot het
laatst geheim wil houden. Dit zou onder
andere verband houden met de mogelijke
komst op de dag der opening van een
of meer leden van ons Koninklijke Huis,
ministers en andere hooggeplaatste auto
riteiten. De plechtigheid zal op een Zater
dag plaats vinden, omdat men meent daar
mede ook de nabestaanden van de op de
Erebegraafjilaats begraven verzetsstrijders
een dienst te bewijzen. Zij kunnen dan
eveneens aanwezig zijn.
Als vermoedelijke datum wordt 31 Octo
ber genoemd.
BRUSSEL (A.N.P.) In een commen
taar op de loonsverhoging in Nederland,
schrijft het conservatief-Katholieke blad
„La Libre Belgique": „Nederland is waar
schijnlijk het enige land ter wereld, afge
zien van de Sovjet-Unie, waar men kan
aankondigen, dat pas over drie maanden
een eenvoudige verhoging der lonen met
5 procent van kracht wordt. Overal elders
worden loonsverhogingen onmiddellijk
toegepast, dikwijls zelfs met terugwerken
de kracht". Na erop gewezen té hebben,
dat de Nederlandse vakbonden 6 procent
en de werkgevers 4 procent voorstelden
en de regering daarop de knoop doorhakte
door een beslissing te nemen op 5 procent,
schrijft het blad: „Dit alles ligt wel alle
maal in de Nederlandse traditie, maar het
valt toch te betreuren, dat de traagheid
van deze loonaanpassing het functionne-
ren van de Benelux zo moeilijk maakt. Dit
is een slecht voorteken voor het Europa
van morgen".
„La Libre Belgique" besluit als volgt:
„In het geval van Nederland zou een wer
kelijke oplossing zijn de vrijheid der prij
zen en der lonen te decreteren, waardoor
deze hun natuurlijk evenwicht kunnen
zoeken. Doch de Nederlanders, die gedu
rende een eeuw de kampioenen van de
vrijhandel waren, hebben thans grote angst
voor de vrijheid".
(Van een Haagse medewerker)
Op het Isingplein in Den Haag heeft
gistermiddag de 45-jarige timmerman J.
K. die op straat een woordenwisseling met
zijn echtgenote J K.-H. had, haar onver
hoeds met een bijl op het hoofd geslagen,
waardoor zij zo zwaar werd gewond, dat
de dood vrijwel onmiddellijk intrad. De
man vluchtte op zijn bromfiets, maar
meldde zich des avonds omstreeks half ne
gen bij de politie die hem in bewaring
stelde.
De echtelieden leefden de laatste tien ja
ren in onmin. In het gezin kwamen her
haaldelijk vechtpartijen voor. De man was
ziekelijk en het gezin leefde van de steun
en ziekengelduitkering. De man kwam ook
vaak dronken thuis en sloeg dan wat hem
in de weg kwam kort en klein. De politie
moest bij deze conflicten herhaaldelijk tus
sen beide komen. Een maand geleden, na
dat de man zijn vrouw opnieuw mishan
deld had, heeft de vrouw scheiding van
tafel en bed gevraagd en verkregen,
waarbij haar de vier kinderen werden toe
gewezen. Drie kinderen waren nog bij de
moeder thuis, de vierde is vorig jaar ge
trouwd en naar Australië geëmigreerd. De
man vond onderdak bij kennissen, maar
zijn vrouw liet hij niet met rust. Hij ver
voegde zich herhaaldelijk aan de woning,
waarbij woordenwisselingen ontstonden en
de man de vrouw dreigde, haar van het
leven te zullen beroven. Naar aanleiding
van deze dreigementen beklaagde de
vrouw zich bij de politie, maar die vond
geen aanleiding in te grijpen, naar zij ver
klaarde, omdat er geen getuigen waren om
de verklaringen van de vrouw te bevesti
gen.
Het bleek, dat de man zich steeds in de
omgeving van de woning bevond, om met
zijn vrouw in contact te komen.
De deur van de woning werd daarom
dag en nacht gegrendeld. Gisteren om half
twaalf verliet de vrouw haar woning om
haar 10-jarig dochtertje van school te ha
len. Het slot van de woning bleek in die
tijd met een stukje ijzer onklaar te zijn
gemaakt. Zij ging toen niet naar binnen
maar at bij de buren en stelde, nadat zij
haar d'ochteitje naar school had gebi-aclit,
de politie van het gebeurde op de hoogte.
Deze vond echter ook nu geen aanleiding
in te grijpen. De vrouw ging onverrich-
terzake heen, haalde om half vier haar
kind van school en begaf zich naar huis.
Op het trottoir voor haar woning wacht
te K. haar op en daar werd het misdrijf
gepleegd, zo onverwacht dat omstanders
niet meer konden ingrijpen.
ADVERTENTIE
Haarlem
w
Gedurende de automobiellentoonstelling in
het Grand Palais te Parijs zullen op de
eerste étage van de Eiffeltoren enige auto's
worden tentoongesteld. Per lift werden zij
dezer dagen naar boven gebracht.
Hier zijn zij halfweg.
BRUSSEL (A.N.P.) naar „Het Laat
ste Nieuws" verneemt, zouden ook de fa
brieken van Cockerill te Seraing evenals
die van Ougree-Marihaye in Luik beslo
ten hebben hun aanvoer van erts voortaan
via Rotterdam te doen geschieden. Vol
gens het blad dreigt bovendien, wat de
uitvoer van ijzerproducten betreft, Ant
werpen ook een belangrijk deel van het
transport te zullen ontgaan. Verschillende
Antwerpse vertegenwoordigers van Scan
dinavische rederijen, die ijzer producten
vervoeren, hebben namelijk opdracht ont
vangen kantoren te Gent op te richten,
ómdat de overslagkosten te Antwerpen te
hoog worden geacht. Andere scheepvaart
maatschappijen zouden dit voorbeeld wil
len volgen. Tenslotte weet „Het Laatste
Nieuws" nog te berichten, dat Zweedse
rederijen, die belast zijn met het vervoer
van koper- en loodproducten uit het Luik
se naar de Scandinavische landen, over
wegen deze goederen voortaan met kust
vaarders van 300 tot 400 ton langs het Al-
bertkanaal zelf in het Luikse te komen
halen. Tot nu toe werden deze lood- en
koperproducten per spoor of per lichter te
Antwerpen aangevoerd, waar zij dan in
zeeschepen werden overgeladen.
De liberale senator A. Lilar heeft in ver
band met de bedreigde aanvoer van ijzer
erts in Antwerpen de minister van ver
keerswezen de volgende vraag gesteld:
„In Antwerpse handelskringen bestaat
op het ogenblik een grote beroering naar
aanleiding van het bericht, volgens welke
zeer belangrijke Belgische industrieën be
sloten hebben de haven van Antwerpen te
verlaten, om hun ertsinvoer in de toekomst
via Rotterdam te doen geschieden. Volgens
zekere berichten zou dit voornemen sedert
verscheidene maanden bekend zijn in of
ficiële kringen. Het zou mij aangenaam
zijn van de minister te vernemen, of in
derdaad sedert geruime tijd bekend is, dat
bepaalde industrieën van plan waren de
Antwerpse haven te verlaten, om de in
voer van erts langs vreemde havens te
doen geschieden. Indien dit wordt beves
tigd, dan zal ik gaarne vernemen, of de
regering dit vraagstuk van nationaal be
lang heeft ingezien en bemiddelend is op
getreden, om een ware ramp voor Antwer
pen en voor de gehele Antwerpse invoer-
handel te vermijden".
De 45-jarige mevrouw C. v. d. M.v. d.
H. uit Haarlem, die gistermiddag omstreeks
5 uur, nadat zij de hand had uitgestoken
met haar bromfiets linksaf van de Rijkswég
bij Santpoort de Slaperdijk wilde oprijden,
deed dit zo onmiddellijk na het geven van
het signaal, dat een achteropkomende
automobilist haar niet meer ontwijken kon.
De dame liep een schaafwond aan het
achterhoofd op en is per auto naar haar
huis vervoerd. De bromfiets werd vernield.
Op de zo bekwaam door de gemeen
telijke overheid in stand gehouden
toendra achter het Rijksmuseum heeft
thans de tentoonstelling „Dik Hout en
Planken" plaats. Dit is inderdaad een
uitstekende omgeving voor deze expo
sitie want het wilde, ongerepte stukje
natuur vormt een echt passend décor
voor de forse boomstammen die er rus
ten. Wij vonden het bovendien een bij
sonder leuke tentoonstelling, want wij
houden erg veel van hout. Wij vinden
het veel mooier dan beton en staal en
steen en bovendien ruikt het veel lek
kerder.
Uiteraard hebben wij met veel be
langstelling de catalogus bestudeerd, die
zegt, dat het de bedoeling van deze ten
toonstelling is om de bezoekers een zo
duidelijk mogelijk overzicht te geven
van het hout, zoals dit in Nederland in
eigen bos groeit, wordt ingevoerd,
wordt gezaagd en verhandeld. Het
boekje merkt ook op, dat er een aantal
monsterplanken te zien zijn, maar die
zijn ons toch ontgaan, want wij vonden
dat alle planken erg netjes recht en
keurig behandeld waren, zodat wij deze
qualificatie maar op rekening van de
bescheidenheid der organisatoren zul
len schrijven.
Wat wij overigens niet wisten was,
dat er zoveel verschillende soorten hout
bestaan en bovendien zoveel variëtei
ten waar wij nog nooit van hadden ge
hoord, zoals Acachi, Aboudikrou, Avo-
diré, Baboen, Bloedhout, Chanfuta,
Fyrretroe, Maiyang en Pinho do Para
na Pinheiro om er maar een paar te
noemen.
Over al die vreemde houtsoorten
geeft de catalogus overigens ruim
schoots opheldering, daarbij eigen
schappen vermeldend die wij nooit ach
ter hout zouden hebben gezocht. Zo
heeft het Apitong-hout nogal neiging
tot werken en trekken staat er. Het
heeft bovendien een sterke weerstand
tegen aantastingen, zodat hier sprake
kan zijn van een ijverig en vrijheidslie
vend. houten klaasje. Met Duits eiken
is het weer heel anders gesteld. Dit
wordt aangeboden in foutvrije, blanke
Friezen die uiterst weinig neiging tot
doen zijn mond te houden wanneer men
er bij in de buurt is.
Een aparte afdeling van de tentoon
stelling is gewijd aan het naaldhout,
waarin het vurenhout een aparte plaats
inneemt. Dit is speciaal geschikt om er
hoogverzekerde gebouwen van te ver
vaardigen. Een bijzondere eigenschap
van naaldhout is, dat het zoveel kwas
ten telt, zodat het buitengemeen goed
kan dienen om er bars van te bouwen.
werken hebben, iets dat Groningers
overigens allang wisten. Lenstra is hier
een goed voorbeeld van. Het broertje
van Duits Eiken, dat Frans Eiken heet,
wordt ook aangeboden in rondklossen,
ribben en bekantrecht. In het laatste
zien wij nu weer eens typisch de Fran
se nonchalance. Waarom kan dat hout
nu niet helemaal recht worden gele
verd. Zo komt Frankrijk er nooit bo
ven op.
Een interessant heer is ook Frans No
ten. Deze is niet bestand tegéh zwam-
aantastingen, dus men zal er goed aan
Zo ziet men op deze tentoonstelling
dus inderdaad allerlei zaken die tot
nuttige kennis kunnen bijdragen en die
tevens allerlei misverstanden uit de
weg ruimen, die ontstaan zijn door al
lerlei kletspraat in verhaaltjes en volks
liedjes. Zo blijkt hier bijvoorbeeld dat
de Limburgse hymne „Eikenhout is
eikenhout." ook al op een leugen berust.
Eikenhout is namelijk allerminst eiken
hout. Er zijn wel tien geheel verschil
lende soorten eikenhout. Een ervan
wordt gebruikt voor kerkbanken en een
andere voor whiskey-vaten (waarvan
de V.S. er per jaar 3 millioen van 190
liter vervaardigden
Over de toepassingsmogelijkheden van
hout staat men overigens versteld. Niet
alleen kan men er vloeren, deuren,
schepen en trappen van maken, maar
ook houten hoofden doen het zeer goed
en gaan soms zeer lang mee. Op de foto
ziet. ge een nieuw model. Het is ver
vaardigd van Slavonisch essen en kan
zeer goed tegen beuken. Een andere
handige toepassing zijn de houtjes om
op te bijten. Dit gezelschapsspel, dat zit
tend wordt bedreven, is niet altijd even
in trek, maar sinds met op de gedachte
is gekomen hier zoethout voor te ge
bruiken gaat het al beter. Als speciale
inzending zagen wij ook nog een hoe
veelheid argumenten die hout snijden,
uiterst aantrekkelijke instrumentjes
voor de beginnende beeldhouwer.
Al met al is dit dus een zeer attrac
tieve expositie, die bovendien bewijst,
dat de organisatoren geen houten Kla
zen zijn, want men mag er voor niets
in. En ook daaruit trekken wij de con
clusie:
Hout houdt praaf stand.
BOEDA
PARIJS, September. De zomer is hier
nu sinds de eerste helft van de maand wel
voorbij: de lucht wordt van het ene ogen
blik op het andere grijs in plaats van wit
en blauw, en dan valt er een korte, harde
regenbui. Niettemin is het nog steeds zacht,
de caféterrassen zijn ook 's avonds vrij goed
bezet, cn er zitten nog dagelijks moeders op
de okergele klapstoelen van de Jardin du
Luxembourg met hun kinderen om zich
heen, gehurkt of in kinderwagens. Zij
zullen er natuurlijk ook wel zo lang moge
lijk naar toe blijven gaan: de betekenis van
dit park is tienmaal zo groot als die van
de Haarlemmerhout, en ruw geschat onge
veer driemaal die van het Vondelpark. In
Amsterdam is het deel van de bevolking
dat op de begane grond niet anders dan een
portaaltje tot zijn beschikking heeft veel
kleiner dan in Parijs, en bovendien spelen
daar de kinderen op de trottoix-s wat ik hier
nog niet gezien heb. Misschien doen zij het
toch, men moet aan deze mededeling geen
wetenschappelijke waarde toekennen; zij
zijn in ieder geval veel minder opvallend
in het straatbeeld dan in Holland.
Daarom komen zij dan naar de tuin van
het Luxembourg, het paleis „aan de Rue
de Vaugirard", dat in het begin van de
17de eeuw is gebouwd in opdracht van
Maria de Medicis, de echtgenote van de in
1610 vermoorde Koning Hendrik IV. Het
paleis zelf is tegenwoordig in gebruik voor
kabinetsvergaderingen, en er staat dan ook
een aantal schildwachthuisjes omheen,
waar vertegenwoordigers van de Garde
Républicaine in veelzeggend zwijgen bij
op en neer drentelen; verder staat de Fran
se vlag er bovenop, veel vaker dan de leek
verklaren kan halfstok. Maar de tuin is
open voor het publiek, tenminste tot zons
ondergang: dan hoort de wandelaar in de
schemering aan alle kanten de parkwach
ters op hun fluitjes blazen, een schel maar
wel vrolijk geluid.
Deze tuin is oorspronkelijk van hetzelfde
type geweest als de andere beroemde Fran
se tuinen, zoals die van Versailles een soort
salon in de openlucht, omboord door het
landschap, dat er met intieme paadjes aan
vastgestikt is. In de loop van de eeuwen is
er aan versneden, en nu is er van de sym
metrie in het omboordsel weinig meer te
herkennen: vooral de Boulevard St. Michel
en de Rue de Medicis hebben het spel be
dorven. Het mooiste deel van de tuin ligt
nu in de schaduw van het paleis: de acht
hoekige vijver, met een fontein van één
spriet in het midden, waaromheen eerst
een breed wandelpad ligt en dan plantsoen
en met blauwpaarse en rose bloemetjes; en
dit alles iets lager dan de verdere tuin,
zodat er brede trappen naar toe kunnen
leiden. Veel moeders zitten onafhankelijk
van hun voorkeur om die vijver, omdat
hun zoontjes er hun zeilbootjes op wensen
te laten varen, soms bij dozijnen tegelijk.
Het spelen met scheepjes is de enige acti
viteit van Franse kinderen die de buiten
staander opvalt; waarschijnlijk heeft het
niet veel uit te staan met een vroege liefde
voor de zeevaart, en is het vooral zo omdat
alleen het water in deze parken min of
meer ongedisciplineerd is: de paden zijn
keihard, de gazons onberispelijk, en wie wil
rolschaatsen vindt elders in de tuin effen
geasfalteerde banen tot zijn beschikking.
De moeders met hun ordentelijke kinde
ren zijn overigens alleen in de middag het
dominerende element in de Jardin du Lu
xembourg. Om lunchtijd is het er stampvol,
vooral aan de kant van de Boulevard St.
Michel, met studenten en kantoorpersoneel;
bijhonderdtallen zitten ze daar onder de
kastanjes, en aan het eind van de middag
wordt het weer hetzelfde. Dat zijn niet de
tijden waarop het in de tuin het behaag
lijkst is. De ware stemming komt alleen
wanneer de parkbevolking het geruststel
lende gevoel heeft dat anderen het werk
opknappen: de verwarmende gewaarwor
ding dat zij in een bevoorrechte positie
verkeren, is belangrijker dan de betrekke
lijke rust om de bezoekers in de lichte stille
vrolijkheid van de middag te brengen.
Intussen is er over dit park veel meer te
zeggen, dat tot later bewaard moet blijven;
zoals het er nu ligt, weet men nog niets van
de standbeelden, die er toch talrijk zijn.
ADVERTENTIE
JANSWEG 20 TELEFOON 17630
weer vanaf 1 October
En welke is onze zonde, door Edgar Mit-
telholzer, Em. Querido's Uitgeversmaatschap
pij N.V. te Amsterdam. Vertaling: Max
Schuchart. Een ongemeen boeiende roman,
die zich afspeelt op een klein plekje tropi
sche aarde, waar een wel zeer aparte
dominee een nieuwe maatschappijvorm heeft
gecreëerd. Het boek intrigeert door zijn uit
zonderlijke moraal en critiek tussen de regels
door op versleten levensnormen. Schuchart
vertaalde dit bijzondere werk meesterlijk.
Florence Nightingale, door Cecil Woodham
Smith in Nederlandse bewerking van P. van
As. Uitgave U.M. West-Friesland, Hoorn.
De figuur van de onbaatzuchtige en strijd
vaardige vrouw, die Florence Nightingale
was, kzdjgt een heel nieuw aspect door de
onthulling van haar onmeedogendheid. een
eigenschap, welke men niet van haar kende.
Dat is de voornaamste waarde van deze
levensbeschrijving. Gemakkelijk leesbaar is
zij niet. De schrijfster overlaadt ons met zo
veel niet strikt ter zake doende bijzonder
heden, dat de uitwerking verwarrend is.
Leonardo, door Dimitri Merejkowski, ver
schenen bij Uitgeversmij. W. de Haan N.V.
(zesde druk, geïllustreerd met 23 repro
ducties). De belangstelling voor Leonardo
da Vinei raakt niet uitgeput. Een zesde druk
van Merejkowski's uitvoerige, vrij schools
geromantiseerde biografie van de geniale
Florentijn bleek nodig. Als introductie heeft
zij aan betekenis overigens niet ingeboet.
Het rijk der Inca's, door Carcilaso de le
Vega. bewerkt door mr. W. J. van Balen.
Uitgeversmaatschappij Holland, Amsterdam.
De in de volkenkunde geïnteresseerde lezer
vindt in deze welverzorgde uitgave een
schat van gegevens vergaard. De historie
der Inca's, zeden en gebruiken worden uit
voerig beschreven en toegelicht. Het foto
materiaal vormt een hoofdstuk van docu
mentatie apart.
Dwaze blanke man, door Rich. Morenus,
bij Scheltens en Giltay te Amsterdam ver
schenen. Een Amerikaans radioman ont
vlucht zijn zenuwslopend bedrijf en gaat
wonen op een eiland in de Canadese wil
dernis met als naaste buren de Indianen.
Het loopt allemaal goed af en is avontuur
lijker voor de schrijver dan voor de lezer,
tenminste als de laatste zijn verwachtingen
hoog stelt. Frisse ontspanningslectuur
