„Muizen en mensen" van Steinbeck
in machtige voorstelling
Zie Boven:
In het spoor der komeet van Halley
Orgelrecx'tal door
Kenneth Goodman
Amsterdamse Beurs
Heemstede
13
Geen „Ober, aannemen"
meer?
Nieuwe voorzitter van
Christelijke Besturenbond
Collecte ten bate van
Stichting „De Opbouw"
Zeer zwakke trek
Veel publiek bij openings
voorstelling van Roxy
„Herwonnen
Levenskracht"
25 October veertig jaar
Prof. dr. A. de Bondt
overleden
Bromfietser geslipt
Schaaksociëteit weer open
Sabelkampioenschfippen
Politie Sportbond
Koningin en Prins
in Parijs
Scheepvaart
VRIJDAG 16 OCTOBER 1953
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Pas achteraf begin ik goed te beseffen-welk een meesterlijke voorstelling wij gister
avond in de Haarlemse Schouwburg van het bekende stuk „Muizen en mensen" (Of
mice and men) van John Steinbeck door het Rotterdams Toneel te zien hebben
gekregen. Tot dusver dit spel is hier reeds door verscheidene gezelschappen ver
toond en de huidige regisseur en vertaler Max Croiset trok enkele jaren geleden met
een solovoordracht ervan het gehele land door heb ik mij er wel eens over ver
wonderd, waarom de Amerikaanse critici in 1937 bij de toekenning van hun jaarlijkse
prijs voor de beste aanwinst van het répertoire aan deze dramatische eersteling de
voorkedr boven „Onze Stad" van Thornton Wilder gaven. Maar nu, vooral dank zij de
waarlijk machtige uitbeelding van een der beide hoofdrollen door Ko van Dijk, is
het mij duidelijk geworden welke diepere kwaliteiten dit werk bezit..
De geschiedenis is heel eenvoudig. Zij
handelt over twee van de talloze arbeiders,
die van ranch tot ranch trekken om de
kost te verdienen en er al die tijd van dro
men eens genoeg over te houden om een
eigen boerderijtje met een stukje grond te
kopen. Maar het gaat met hen, zoals in
het eerst van de zes tafrelen wordt ge
zegd: „Ze werken een paar centen bij
elkaar en dan gaan ze de stad in. Ze
hebben niks van de toekomst te verwach
ten". Dat geldt ook voor die twee merk
waardige zwervers George en Lennie, de
eerste een kerel met hex-sens in zijn kop,
de ander een achterlijke lobbes, sterk als
een paard, die geen groter verlangen kent
dan het aaien van mooie, zachte dingen.
Maar hij heeft zoveel ki-acht in zijn ge
weldige handen, dat het hem vergaat als
de man uit de beroemde ballade van Oscar
Wilde: door het te strelen doodt hij wat
hem het liefste is. En als dat op een kwaad
moment de manzieke vrouw van de ja
loerse zoon van de opzichter is, die haar
verleidelijk spel met een gebroken nek-
wervel moet betalen, dan betekent dat
tevens het einde van Lennie, maar ook aan
dat van de illusies van zijn vriend en be
schermer.
Speciaal op dit laatste wil ik dit keer de
aandacht vestigen. Het werpt misschien
een nieuw licht op de betekenis van het
stuk, zoals ik die voelde toen het doek
voor de laatste keer gevallen was. Men
heeft namelijk vroeger als eritiek op dit
toneelspel, dat men doorgaans bij de ro
mans van Steinbeck verre ten achter stelt,
aangevoerd clat de schrijver in dit geval
de menselijke persoonlijkheid tot een te
primitieve staat terugbracht en daardoor
haar waarde als symbool liet vei-liezen. J.
Donald Adams vertolkte in zijn uitmun
tende boek over „De verant'woordelijk
heid van de hedendaagse auteur" onge
twijfeld de algemene opinie, toen hij vast
stelde, dat de abnormaliteit van Lennie
verhindert, dat men tot de beoogde sym
pathie voor, het geschetste slag mensen
„de eenzaamste mannen van de wereld,
die nergens thuis horen" bewogen
wordt. Zo redenerend kan men niet anders
dan dit kleine drama sentimenteel noe
men.
George hoofdpersoon
Maar is dit wel zo? De hiei-boven ver
melde conclusie zou iuist zijn, indien de
geestelijk onvolwaardige Lennie de hoofd
persoon was. Doch merkwaardig, genoeg
was het de volmaakte uitbeelding van deze
rol door Ko van Dijk, of liever: het samen
spel met Max Croiset. die mij tot het in
zicht bracht dat niet hij, maar George
in wie men trouwens gemakkelijk auto
biografische trekken kan aanwijzen de
voornaamste figuur is. Hij fungeert als
symbool van die ontelbaren, die nooit aan
een bestendig geluk toekomen. Lennie is
aldus „slechts" zijn alter ego, zijn lager"*
ik, een belichaming van het dierlijke in
hem, met alle eigenschappen daarvan, ook
de goede.
Lennie vormt met George een geheel.
Hij imiteert hem trouwens in alles. Da'
verklaart terugziende ook de irrita
tie van de laatstgenoemde in het begin.
En tevens waarom deze mannen, overigens
door niets met elkaar verwant, toch steeds
èamen optrekken. Het is verder zoiets als
de vei-houding van een man tot zijn hond.
Want zoals Lennie houdt van de zachte
vacht van de konijntjes, die hij nooit zal
krijgen, zo kan George niet buiten deze
trouwe kameraad, die hem in alles gehoor
zaamt voor zover zijn beperkt verstand dat
toelaat. En tegeliik be'emmert deze ge
bondenheid het realiseren van ziin wens
dromen naar een beter bestaan. Hij is dus
geen dadenloze dromer, zoals men opper
vlakkig zou kunnen denken, maar een in
zijn hogere aspiraties belemmerde. Het be
slissende schot, waarmee hij tenslotte
Lennie voor een lynchpartij behoedt, be
tekent mede een afstand doen van alle
verwachtingen. Probeert u zich rm=r eens
voor te stellen, hoe hij verder door het
leven moet gaan.
Misschien is deze haastig geformuleerde
en uiteraard onvolledige beschouwing niet
consequent te verdedigen. Men wordt zo
gauw door zijn eigen betoogtrant meege
sleept. Maar voor mij was dit de manier
om onder de naturalistische voorstelling
van scherp waargenomen en verwonder
lijk preciesgetekende feiten de innerlijke
waarheid te ontdekken. „Muizen en men-
Een glasbewerkingsbedrijf in Goes heeft
een apparaatje ontworpen, waarmee men
in cafés of restaurants zonder moeite of
gerucht de aandacht van de kellner kan
trekken. Het apparaatje bestaat uit een
electrisch lampje met het woord „bedie
ning'.. Op elk tafeltje wordt zo'n lampje
geplaatst. De bezoeker die iets van de
kellner verlangt, laat door een druk op een
knopje het lampje branden. Het vrij ster
ke lichtje alarmeert de kellner, die na de
bestelling te hebben genoteerd het lampje
dooft. De eigenaar van een hotel te Goes
heeft deze vinding i-eeds in practijk ge
bracht en is er enthousiast over.
In een dezer dagen gehouden jaarver-
gaoering ter bespreking van het jaarver
slag over'1952 is tot voorzitter van de
Haarlemse Christelijke Besturenbond be
noemd de heer R. N. Busser.
De huidige voorzitter, de heer L. Silvis,
die zich niet herkiesbaar had gesteld, heeft
ongeveer twintig jaar lang de H. C. Bi-
vergaderingen geleid. Hem werd hartelijk
dank gezegd voor het werk dat hij in het
belang van de Christelijke Vakbeweging
heeft gedaan. Namens de aangesloten
Haarlemse afdelingen wei-d hem een af
scheidsgeschenk aangeboden.
Op Zaterdag 24 October zal in het wijk-
gebouw der Hervormde kerk aan de Ged.
Oude Gracht een naj aars-kadervergade
ring worden gehouden, waar gesproken
zal worden over hei nieuwe rapport be
sturenbonden. Ook de actie ten behoeve
van de Christelijk-sociale arbeid op Nieuw
Guinea komt aan de orde.
sen" is dan ook naar mijn provisorische
overtuiging niet minder echt en eerlijk ge
meend dan de hoogtepunten uit Steinbeck's
boeiende oeuvre.
Wat moet ik nu nog over de opvoering
zeggen? In het bovenstaande is eigenlijk
alles reeds vervat. Ko van Dijk maakte
een onvergetelijke indruk als de onbe
holpen kolos, dom en goedig, trouwhartig
en sterk. Het was een goede vondst om het
ongearticuleerde van zijn gemoedsleven
door een licht hakkelen te verduidelijken.
Niemand, die een paar dagen geleden zijn
exuberante Petruchio in „De getemde
feeks" heeft gezien, zou een dergelijke
ingetogenheid van hem hebben verwacht.
En daarom kunnen wij thans weer met
een gerust geweten zeggen, dat hij een van
onze weinige werkelijk grote acteurs is.
Max Croiset gaf als vanouds scherp en
fel reliëf aan de figuur van George, vooral
in zijn radeloze driftbuien van opstandig
heid, zonder een ogenblik de kameraad
schappelijke genegenheid als beschermer
te verspelen.
Ook de andere rollen waren over het
algemeen zeer goed bezet. Ik moet vooral
Frits van Dijk als de oude tobber van een
stalknecht noemen. Met tal van fijne trek
jes, zoals het trillen van zijn handen,
bouwde hij een aandoenlijke typering on.
Fientje Berghese was het gevaar in de fi
guur van een vileine vrouw. Eli Blom haar
minderwaardige echtgenoot. Verder werk
ten in karakteristieke vertolkingen mede:
Wim Grelincer, Bob Verstraete, Wirp
Hoddes, Ad Nöyorts en Lucas Wensing, die
tevens de dienstige décors ontwierp.
DAVID KONING
Kenneth Goodman, de Amerikaanse ne
ger-organist, die gisteravond op het orgel
van Cavaillé Coll in de Haarlemse Con
certzaal speelde, gaf doorlopend blijk, dat
hij de techniek uitstekend beheerst. Ook
kon men ervaren, dat zijn kennismaking
met ons concertorgel lang niet oppervlak
kig is geweest, maar dat hij het alzijdig
beproefd en bestudeerd had op zijn mo
gelijkheden. Een en ander: zijn vlotte tech
niek en intuïtie voor de passende orgel
klank leken ons schitterend gecombineerd
in de vertolking van zijn eerste bisnummer,
een ons onbekend Wicior-achtig stuk. Hoge
waardering voor zijn vaardigheid wekte
ook zijn strak in tempo gehouden Fuga in
giguevorm van Bach.
Wat hij verder van Bach speelde (twee
koraalvoorspelen en de kleine Prélude en
Fuga in c) toonde aan, dat hij nog-een vrij
primitieve voorstelling van het fenomeen
„kunst" bezit. D:t werd trouwens overtui
gend bevestigd aan het slot van de avond,
met een vrijmoedige internretatie van het
„Panis Angelicus" van Fx-anck en met
andere 'dingen, die eer afgestemd leken op
het populaire sentiment, dan op een posi
tieve artistieke basis.
Goodman speelde ook een eigen compo
sitie, een symohonisch Lijdensverhaal,
waartoe hij blijkbaar geïnspireerd werd
door Dupré's Passiemuziek voor orgel. Een
groot onderscheid met het werk van de
Franse orgelmeester is echter, dat de jonge
Amerikaanse organist-componist originele
negerliederen in zijn compositie verwerkt
heeft, waardoor het iets eigens kreeg.
Want wat voor ons als basis voor een der-
gelijk religieus werk de Gregoriaanse
thematiek, het Luthers koraal of de Psalm
melodie betekent, is voor deze Amerikaan
het Negrospiritual. Hij is er aardig in ge
slaagd een natuurlijke originaliteit te paren
aan de Franse vormentaal en harmonie.
Men hoort er zelfs zeer gelukkige momen
ten van constructie en van eerlijk senti
ment in. Als epigonenwerk was deze Sym-
nhonische Passie dan ook te waarderen en
bovendien mocht haar uitvoering geprezen
worden. Met lof te vermelden was ook de
vertolking van een sonatedeel van Men
delssohn, een Antifoon van Dupré en een
koraalbewerking van Karg-Elert.
Een dankbare afwisseling in het pro
gramma bracht de uitvoering (een toegift
meegerekend) van vier orgelsonates van
Mozart, korte ééndelige stukken met be
geleiding van strijktrio, dat door Bouw
Lemkes, Jeanne LemkesVos en Corry
JansenReder artistiek verantwoord werd
vertolkt. Kenneth Goodman wist daarbij
zijn partij met. de nodige bescheidenheid
in evenwicht te houden. Ook hoorden wij
de door Corry JansenReder met fraaie
toon gespeelde Aria voor cello en orgel van
Max Reger.
Tot slot fantaseerde Goodman op een
viertal voor dit doel niet bijster gunstig
gekozen Nederlandse volksliederen. Wij
hebben van dit recital de indruk gekregen
dat Kenneth Goodman, die naar Europa
gekomen is om bij Marcel Dupré te Parijs
zijn studie te voltooien, de aanleg en de
middelen bezit om als virtuoos en artistiek
organist in zijn vaderland een belangrijke
rol te snelen, mits.maar dat zal Dupré
hem wel vertellen.
JOS. DE KLERK.
3-3% Nederl/47
A.K.U
Unilever
Philips Gloeil.
Kon. Petroleum
A'dam Rubber
Holl. Amer. Lijn
N. Scheepv. Unie
H.V.A
Deli Mij
Amsterd. Bank
Ned. Handel Mij.
Rotterd. Bank
Twentsche Bank
Anaconda Copper
Bethlehem Steel
Republic Steel
Shell Union
Tidewater
U. S. Steel
Slotkoers Openings
gisteren koersen
99%
176
206
173
319%
90
134
129%
106%
96
175%
160
170
170
30%
46%
457/is
6974
19%
35%
99%
176%
208%
175
325
90%
134
129%
106%
96
175%
160
170
170
31
47
46%
71%
19%
36
Zaterdag zal in Haarlem een straatcol
lecte ten bate van de Stichting „De Op
bouw" worden gehouden. Honderden van
de vijftigduizend kinderen, die in ons
land ouderzorg missen, vinden een hou
vast bij de stichting, de grootste algemene
instelling voor kinderbescherming in Ne
derland. In haar tehuizen wordt zo dicht
mogelijk de gezinssfeer benaderd. Hier
komen kinderen, wier ouders uit de ouder
lijke macht ontheven zijn of wier vaders
en moeders door ziekte of anderszins het
niet meer aan kunnen. Indien men een be
zoek aan de tehuizen kon brengen zou men
kunnen waarnemen, dat de kinderen daar
weer lachen, spelen en stoeien. Zij worden
opgevoed tot deugdelijke mensen van de
maatschappij.
Gelet op het doel verwacht de stichting
een flinke opbrengst. Zij, die morgen be
reid zijn te collecteren, kunnen zich in
verbinding stellen met de U.V.V. (Stad
huis) of met mevr. Bot, Leidseplein 30 rd.
De Vogeltrek
De waarnemings
post van de Vo
gelwerkgroep
Haarlem aan het
Bloemendaalse
strand meldde
vanmorgen weer
een zwakke trek.
In anderhalf uur
werden slechts 59
vinken, 2 koperwieken en 7 graspiepers
gezien. Over zee passeerden 64 zwarte zee
eenden. Verder zijn er wat zwervende
vogels waargenomen. In het duin werden
hier en daar troepjes goudhaantjes ge
hoord. Dit zijn nachttrekkers. Ook wor
den er 's nachts in de buitenwijken van
Haarlem overtrekkende koperwieken ge
hoord. De trek van deze vogel is overdag
thans zeer gering.
Bij de officiële opening van het Roxy-
theater gisteravond waren alle stoelen be
zet en dat houdt in, dat er een flink be
drag kan worden afgedragen aan de „Stille
Armen", voor wie de recette van deze
avond beschikbaar was gesteld.
Via het projectiescherm dankte de di
rectie van dit nieuwe theater in de Kleine
Houtstraat allen, die tot de schitterende
verbouwing ervan hebben bijgedragen.
Men heeft liet Roxy-theater niet vergeten:
de hall stond vol manden met bloemen.
Op deze openingsavond was onder an
dere aanwezig mevrouw H. Canis, die het
vroegere theater achtentwintig jaar geëx
ploiteerd heeft en gedwongen was wegens
ziekte het werk neer te leggen.
Als hoofdfilm werd vertoond: „De boe
kaniers der zeven zeeën". In deze kleuren
film, die speelt in het begin der achttiende
eeuw, heeft een berucht zeerover er zijn
zinnen op gezet, een spitsboef, die als tyran
heerst over een onneembaar eiland, van
het leven te beroven. Dit dan als wraak-
maatregel tegenover de smaad die deze
hem in vroeger tiiden had aangedaan. Po
gingen, om het eiland in te nemen, mir-
lükken steeds, zodat de zeerover ten einde
raad besluit, een spion naar het eiland te
sturen, die een grootscheepse aanval moet
voorbei-eiden. Deze aanval gaat gepaard
met een opstand van de negerslaven, die
oo het eiland een gruwelijk bestaan lei
den. Natuurlijk ontbreekt ook in deze film
met in de hoofdrollen John Payne en Ar-
lène Dahl het traditionele schiet- en steek
spel niet Tijdens een waanzinnige strijd
op het eiland sneuvelen de robuste kerèls
weer bii bosjes, 't Pleit evenwel voor deze
film, dat het zo begeerde „haooy ending"
achterwege blijft. De drama+i.sche ontkno
ping in de laatste meters film zullen wij
de bezoeker echter niet onthullen.
Ter gelegenheid van het veertigjarig
bestaan van de katholieke vereniging tot
bevordering van de volksgezondheid en ter
bestrijding van volksziekten „Herwonnen
Levenskracht" zal op Zondag 25 October
des middags van half drie tot half vier een
receptie plaats hebben in het gebouw Sint
Bavo. Des morgens om kwart over negen
wordt in de St. Jozefkerk door de Hoog
eerwaarde heer J. J. Kuilman, Deken van
Haarlem een Plechtige Hoogmis opgedra
gen.
In de leeftijd van 52 jaar is gisteren in
een Haags ziekenhuis overleden prof. dr.
A de Bondt, die sedert 1950 hoogleraar
was aan de Theologische Hogeschool der
Gereformeerde kerken te Kampen, waar hij
Hebreeuws, alsmede canoniek, tekstcritiek
en exegese van het Oude Testament do
ceerde.
Prof. A. de Bondt werd op 8 Juli 1901 te
Zwijndrecht geboren. Na zijn theologische
studie aan de Vrije Universiteit te Amster
dam werd hij als predikant op 17 Maart
1929 in zijn eerste gemeente Pijnacker-
Nootdorp bevestigd. Op 7 Juli 1931 deed hij
intrede in Leiden, welke standplaats hij in
1934 wisselde met 's Gravenhage-West,
waar hij op 18 October van dat jaar werd
bevestigd.
De Haagse synode van de Gereformeerde
Kerken benoemde hem op 1 Maart 1950
tot hoogleraar te Kampen.
Prof. De Bondt heeft verscheidene boe
ken geschreven. Hij was voorts medewer
ker aan enige kerkelijke periodieken. Van
zijn boeken verwierf „De Satan" grote be
kendheid. Met ds. J. Weggemans heeft hij
het driedelige boekwerk „Het Verbond"
geschreven.
BURGERLIJKE STAND
ONDERTROUWD: F. Hermsen en C. Th.
van der Vlugt; P. J. Leuven en A. M. Hil-
horst; J. H. Spoelstra en A. C. M. Duiven.
GETROUWD: L. J. J. M. A. van Wsessem
en G. J. van Greuningen; W. de Visser en
M. A. Spaargaren; P. A. van der Beeke en
C. C. Th. C. Groot.
GEBOREN: Willibrordus Maria, z. van Th.
Meijer en E. Westerhoven; Arnaud Herman,
z. van H. Hissink en A. L. Sterneberg; Maria
Josepha, d. van L. M. A. Roozen en M. E.
Zeeman.
OVERLEDEN: J. C. F. Coers—Junier, 83
j.; W. N. Engelenberg, 84 j.; A. Keizer, 21 j.;
J. A. Boesaard, 34 j.; Wed. M. G. Klomp-
Gras, 80 j.; Z. J. H. Jonker, 82 j.
Op de hoek Elswoutslaan-Duinvlietspad
te Overveen is Donderdagmorgen de vijf
enveertig-jarige Haarlemmer F. H. J„ die
met een bromfiets uit laatstgenoemd pad
kwam en de Elswoutslaan wilde oprijden,
waardoor hij de weg moest oversteken, in
de bocht geslipt, op het ogenblik, dat een
auto naderde H:j botste tegen de auto, liep
een hersenschudding en een schouderfrac
tuur op en is ter verpleging in het Marine
hospitaal opgenomen. Vanmorgen verna
men wij dat zijn toestand gunstig te noe
men is.
DE HEER VAN BLOKLAND 40 JAAR
BIJ DE FIRMA KREMER
Gisteren was het veertig jaar geleden,
dat de heer A. J. J. van Blokland als jong
ste bediende in dienst trad bij de firma
Kremer. groothandel in koffie en thee.
De jubilaris, die nu sinds jaren magazijn
chef is, werd toegesproken door de direc
teur van de N.V., de heer W. van Zij ver
den, die hem namens de directie een ge
schenk in enveloppe aanbood. Ook de oud
directeur, de heer G. B. van Wengen, die
de loopbaan van de jubilaris van nabij
heeft meegemaakt, sprak enkele woorden.
Tot slot overhandigde de voorzitter van de
personeelsvereniging, de heer J. Appel
man, hem een armbandhorloge.
Stad
Zaterdagmiddag 17 October voor het eerst
en vervolgers elke Zaterdagmiddag zullen
vele Haarlemse schakers de sociëteit weer
kunnen bezoeken in de bovenzaal van restau
rant Munniks, Grote Markt 10 in Haarlem.
Het is te hopen, dat het bezoek groter dan
voorheen zal zijn, anders zal opheffing van
deze door de trouwe bezoekers zo gewaar
deerde schaakgelegenheid, overwogen moe
ten worden.
Op de jaarvergadering besloot de Kring
voorts de wedstrijden om de De Tello-beker
niet langer te organiseren. Men moest hier
toe wel overgaan, want juist in de A-afde
ling was de animo voor deze wedstrijden
zeer klein geworden. Mocht in de B-afde
ling de belangstelling groter blijken, dan
bestaat de mogelijkheid dat de clubs in deze
afdeling elkaar ook volgend jaar weer zul
len bekampen. De fraaie wissëlbeker, die in
dertijd door de schaakclub „Heemstede" aan
de Kring was geschonken voor deze wed
strijden, zal aan deze vereniging weer ter
beschikking worden gesteld.
Op de op 15 October in Rotterdam in de
zalen van het Feijenoord-stadion gehouden
nationale sabelkampinenschapnen van de
Nederlandse Politie Sport Bnnd wisten de
heren Endlich, Holtslag en Wieldraaijer uit
Haarlem zich in de le afdeling in de finale
te klassificeren. Het eindresultaat werd dat
Holtslag met 4 gewonnen partijen op de le
plaats beslag legde; K. Wieldraaijer kwam
op de 2e plaats met 3 gewonnen partijen en
13 ontvangen treffers en G. J. Endlich op
de 3e plaats, eveneens met drie gewonnen
partijen, doch 16 ontvangen treffers. Door
dit resultaat promoveren deze schermers
naar de hoofdafdeling van de N.P.S.B.
Koningin Juliana en Prins Bernhard
zijn vandaag per vliegtuig te Parijs aange
komen voor een kort verblijf in Frankrijk
als gasten van president Aurioi.
Aletta, 14 100 m. N.NW. Poeloe Tenggol.
Ampenan, 14 320 m. Z.ZO. Calcutta.
A'msteipark, 14 700 m. W.t.Z. Seiily's.
Amstelstad, 14 120 m. zo. Kreta.
Arendskerk, 14 400 m. W.NW. Mir.ikoy.
Arnedijk, pass. 14 Start Po Pit n. New York.
Amstelpark, 15 460 m. W. ten Z. Sciüy s.
Amstelvaart, 14 580 m. N.NW. St. PaulSrock.
Ariadne. 15 60 jn. O. Kp. Passeró.
Agamemnon, 15 v. Amsterdam n. West Indië.
Agatha, 17 Tj. Priok verwacht.
Aldegonda, 15 v. Bangkok n. Pladju.
Almdiik, 14 v. Galveston n. Rotterdam.
Alwaki, 15 v. Victoria te New York.
Amstelstroom. 15 v. Amsterdam n. River Plate.
Ar.dijk, 16 te Antwerpen.
Annenkerk, 16 te Genua verwacht.
Armilla, 15 v. Pladju n. Singapore.
AUbireo, 16 v. Bahia te Victoria verwacht.
Alderainin, 15 v. Bahrein n. Bombay.
AJkaid, is v. San Francisco 18 te Paranagua
verwacht.
Arendsdljk, 15 v. Bahia n. New York.
Alioth. 15 v. Santos n. Rio de Janro.
Alphard, 15 te Rio Grande.
Amstelveen, 13 te Baltimore.
Argos, pas. 16 Lissabon n. Amsterdam.
Amor, 16 v. Patras te Amsterdam.
Bacchus, 15 te Paramaribo.
Barendrecht, 15 310 m. ZW. Bermuda.
Boissevain, 14 220 m. O.NO. Durban.
Baarn, 14 dwars Eddystone n. Londen.
Bagan, 14 v. Meulaboh op rede Susoh.
Bali, 14 140 m. W.ZW. Ras Fartak.
Banka, 15 v. Singapore te La Buan.
Borneo, pass. 15 Tj. Priok 17 Makassar verw.
Boskoop, 15 v. Hamburg te Antwerpen.
Bonaire, 15 140 m. Z. Fayal n. Plymouth.
Boschfontein, 12 v. Dar es Salaam te Lindi.
Caltex Leiden, pass. 14 Casquets.
Celebes, 14 t.h.v. Brothers n. Belawan.
Castor, 14 v. San Juan n. Ciudad Trujillo.
Ceronia, 14 200 m. W. Barbados.
Caltex Delft, pas. 15 Lissabon n. Rotterdam.
Caltex Nederland, pass. 15 Oran n. Sidon.
Caltex Pernis pass. 15 Gibraltar n. R'dam.
Caltex Utrecht, pass. 15 Gibraltar n. Sidon.
Bent u de teleurstelling
over de uitgebleven ster
renregen van vorige
week Vrijdag al te bo
ven? Troost u: er zijn
gelukkig nog meer zwer
men meteorieten dan de
Draconiden, die ons die
avond zo lelijk in de
steek hebben gelaten.
Tot de vaste bezoekers
in de maand October be
horen ook de Orioniden,
de verzameling vallende
sterren die Maandag
avond (19 October)
wordt verwacht en die
uit de richting van de
ster Betelgeuze in het
sterrenbeeld Orion komt
(dat 's avonds laat aan
de Zuidoostelijke hemel
staat)
Het zal beslist geen ster
renregen worden zoals
die van October 1923;
daar staat tegenover dat
de bescheiden Orioniden
de nakomelingen zijn
van een beroemde moe
der: de komeet van Hal
ley. Deze „staartster"
vertoont zich om de 75.
jaar in de buurt van
onze aarde en ouderen
zullen zich zeker nog de
paniek herinneren die in
1910 ontstond toen iverd
aangekondigd dat de
aarde door de staart van
de komeet zou gaan.
Er gebeurde echter even
min iets bijzonders als
er nu aanstaande Maan
dag iets bijzonders zal
gaan gebeuren. Wij zul
len die avond bij heldere
hemel slechts sporadisch
een meteoor zien ver
schijnen, op zijn hoogst
enkele tientallen per
uur. Dit althans is de of
ficiële verwachting. Nu
is zo'n zwerm meteorie
ten, die in een vaak
millioenen kilometers
lange karavaan in het
spoor van de „moeder"-
komeet door het heelal
trekt, niet overal even
dicht bevolkt. Hier en
daar treden plotseling
verdikkingen op en pas
seert de aarde dit spoor
juist ter hoogte van zo'n
verdikking dan zien wij
opeens opvallend meer
meteoren dan anders.
Er is veel studie nodig
voordat men zich aan
een voorspelling mag
wagen, maar gerouti
neerde meteoorwaarne
mers durven zo'n voor
spelling niettemin nu en
dan te uiten. Zo wordt
bijvoorbeeld verwacht
dat de Orioniden in 1954
in groten getale zullen
verschijnen. Dat moet
dan wijzen op een ver
dikking in de zwerm,
want indertijd heeft
een astronoom de ge
middelde dichtheid daar
van eens berekend en
die is zeer gering. De
gemiddelde onderlinge
afstand der Orioniden
bedraagt maar liefst 3420
kilometer. Dat moet u
niet ontmoedigen, Maan
dagavond: ten eerste is
dit een gemiddeld cijfer
en ten tweede leggen de
tot de Orioniden-zwerm
behorende meteorieten
die afstand bijzonder
snel af: deze zandkorrel
tjes stormen onze damp
kring binnen met een
snelheid van zeventig ki
lometer perseconde.
G. v. W.
Cleodora, 15 v. Rio de Janeiro n. Rio Grande.
Cottica, 17 te Barbados verwacht.
Duivendijk, 14 v. Frisco n. Victoria.
Delfland, 14 v. Bahia n. Las Palmas.
Dalerdijk, 14 100 m. ZO. Kp. St: Lucas.
Delfshaven, 14 160 m. N. ten O. St. Vincent.
Duivendrecht, 15 290 m. O. Bermuda.
Dido, 15 in Engelse Kanaal n. Amsterdam.
Esso Amsterdam, 19 24 u. Hoek v. Holland verw.
Eemland, 14 v. Amsterdam n. Zuld-Amerika
Enggano, 15 v. Genua n. Antwerpen.
Eos, 15 v. Algiers n. Oran.
Etrema, 15 v. Pladju n. Tj. Priok.
Ena, 16 v. Suez te Alexandrië.
Esso Rotterdam, 13 te Houston.
Friesland (SSM), 14 v. Odiense n. d. Tyne.
Felipes, 14 v. Pladju n. Soerabaja.
Friesland (KRL), 15 v. Boston n. New York.
Gouwe, 13 te Hamburg verwacht.
Ganymedes, 14 500 m. NO. Barbados.
Gaasierkerk, 14 270 m. Wadelaide.
Gadila, pas. 14 Torrestraat n. Sydney.
Garoet, 14 750 m. W. Flores.
Groote Kerk, 15 v. Mombasa n. Aden.
Gordias, 15 v. Megara n. Gibraltar.
Hector, 14 te Piraeus.
Hathor, pass. 15 Gibraltar n. Tunis.
Helena, 15 v. La Guaira te Guanta.
Hermes, 14 v. Trinidad te Grenada.
Hestia, 14 v. Baltimore n. New York.
Hilversum, pass. 15 Finisterre n. Port Said.
Hoogkerk, 15 v. Port Said n. Genua.
Hersilia, 16 v. Caibarien n. Antwerpen.
Ivoorkust, 16 te Dakar verwacht.
Ittersum, 14 te Avonmouth.
Indrapoera, 15 200 m. NW. Perim n. Aden.
Jagersfontein, 14 260 m. St. Helena.
Japara IKPM), 14 v. Belawan n. Palembang.
Japara (KRL), 15 v. Port Said te Genua.
Joh. v. Oldenbamevelt, 15 v. Aden n. Fremantle
Jupiter, pass. 16 Kp. St. Vincent n. R'dam.
Karaton. 14 v. Palembangriv. n. Tj. Priok.
Kr dos, 16 Cport Said verwacht.
Kota Agoeng, 15 v. Soerabaja n. Semarang
Kota Inten, 15 v. Belawan n. Colombo.
Kertosono, 16 v. San Francisco te Los Angeles
verwacht.
Karïmata, 17 Colombo verwacht.
Loosd recht, 15 te Port Soedan.
Limburg, 10 v. Los Angeles n. Panamakan.
Leersum, pass. 14 Casquets n. Houston.
Laagkerk, 15 250 m. ZW. Karachi.
Larenberg, 15 Gibraltar gepass. n. Savona.
Lombok, 15 te Colombo.
LoDpersum, 15 te Mantanzas.
Lutterkerk. 15 v. Perz. Golf te Rotterdam.
Leopo'.dskerk, 16 in Suezkan n. Suez.
Liwdekerk,16 v. Ummsaid n. Bahrein.
Loenerkerk, 13 te Madras.
Malea, 14 120 m. Z. Lombok.
Markelo, 14 dwars Sandhammern n. Hamina.
Marpessa, 14 ten W. Luzon n. Niigata.
Minjak, 14 v. Balikpapan n. Ambon.
Malvina. 14 200 m. W. ten Z. Ouessant.
Marpessa. 15 80 m. N. ten W. Luzon.
Marisa, 15 v. Singapore te Miri.
Mapia, 15 v. Mormugao n. Calcutta.
Meiifkerk, 16 v. Hongkong te Manilla.
Mirre, 15 v. Pulu Bukom n. Miri.
Modjokerto, 15 v. Djibouti n. Djeddah.
Ma.coma16 v. Port Pirie n. Curagao.
Nigerstroom, pas. 15 Finisterre n. Amsterdam.
Oranjefontein, 15 v. Hamburg n. Antwerpen.
Orion, 15 te Amsterdam.
Ovula, 15 te Aruba.
Oberon. 14 v. St. Marc n. Philadelphia.
Oranjestad. 15 150 m. NO. Madeira n. Dover.
Orestes. 15 v. St. Martha n. Cristobal.
Prins Maurits, 14 720 m. W. Vaientia.
Prins Willem V, 14 v. Hamburg n. R'dam.
Prins Alexander. 14 80 m. NO. Belle Isle.
Pvgmalion, 14 120 m. W.NW. Jamaica.
Papendrecht, pass. 15 Gibraltar n. Augusta.
Poelau Laut. 15 v. Balikpapan n. Semarang.
Peperkust, 18 Dakar verwacht.
Prins Joh. W. Friso, 15 dwars Anti Costi naar
Emden.
Prins Philips Willem, 16 te Chicago verw.
Prins Willem III, 15 te Antwerpen.
Prins Willem v. Oranje 16 te Antwerpen.
Prins Fred Willem, 13 v. Montreal te Toronto.
Rempang, 14 v. Belawan 15 te Singapore.
Riouw, 13 te Tj. Priok.
Ridderkerk, 15 te Genua.
Reael, 14 v. Tj. Priok n. Soerabaja.
Reyniersz, 14 v. Makassar n. Soerabaja.
Rafaela, 15 v. Tjilatjap n. Pladju.
Rijndam, 15 150 m. W. Lands End n. Southampton
Sabang, 15 v. Sampit te Singapore.
Saroena, 14 160 m. O.ZO. Biliton.
Sohiedijk, 14 v. Semarang 15 te Soerabaja.
Siberoet, 15 te Soerabaja.
Singkep, 14 145 m. NO. Finisterre.
Rirrah, pass. 14 ten N. Soerabaja.
Sliedrecht, 14 300 m. W. Kaapstad.
Een tweemotorige „Convair" van de Belgiscne j^ucnivaartmij. „Sabena" is Woens
dagmiddag neergestort in de omgeving van het vliegveld „Rhein-Main" bij Frankfurt.
Foto: Het wrak van het vliegtuig.
Sloterdijk, 14 te New Orleans.
Sommelsdijk, 14 170 m. W.ZW. Kreta.
Stad Alkmaar, 14 320 m. W. Scllly's.
Stad Dordrecht, 14 dwars Algiers.
Stanvac Talang Akar, 14 v. Sungeigerong naar
Port Swettenham.
Swartenhondt, 14 rede Menado.
Salawati, 15 v. Koewait n. Basrah.
Sarpedon, 15 v. Maracaibo te Houston.
Scherpendrecht, 14 v. Rio Grande n. Paranagua.
Salatiga, 15 v. Victoria te Manilla.
Sarangan, 15 v. Tuticorin te Colombo.
Straat Soenda, 15 v. Hongkong n. Manilla.
Saidja, 15 te Pladju.
Sumatra, 15 v. Marseille n. Barcelona.
Stad Amsterdam, 15 v. Montreal n. Emden.
Stad Schiedam, 15 v. Vlaardingen n. Palermo.
Sohie, 15 v. Marsln n. Mutzuma.
Straat Banka, 14 te Durban.
Trajanus, 15 v. Antwerpen te Amsterdam.
Trompenberg, 14 v. Amsterdam n. Hamburg.
Tabinta, pas. 14' Massawa n. Belawan.
Tankhaven I, 14 v. Singapore n. Belawan.
Tankhaven II. 14 1190 m. Z. Combodia.
Ternate, 14 nog te Donggala.
Tjiwangi, 14 60 m. NO. Bali.
Taria, 14 280 m. W. ten Z. Barbados.
Tomori, pass. 15 Finisterre n. Genua.
Tiba, 16 v. Buenos Aires te Montevideo verw.
Tamo, 16 Rotterdam verwacht.
Tero, pass. 15 Finisterre n. Rotterdam.
Tjitjalengka, 14 te Kobe.
Themisto, 15 v. Belfast n. Glasgow.
Titus, 16 te Rotterdam n. Middeil. Zee.
Van Outshoorn, 14 v. Ampenan n. Soerabaja.
Van Riebeeck, 15 v. Makassar te Ambon.
Veenidam, 15 v. New York n. Rotterdam.
Waal, 14 v. Beyrouth n. Izmir.
Wonogiri, 15 v. Krimpen a. d. IJsel te R'dam.
Waikelo, 14 60 m. NW. Madoera.
Wieldrecht, 14 90 m. Z. Cyprus.
Woensdreeht, 14 390 m. ZO. Esperance.
Willemstad, 16 te La Guaira verwacht.
Waterman, 15 v. Cristobal n. Willemstad.
Waterland, te Montevideo.
Winterswijk, 16 te Londen.
IJsel, 16 te Palermo.
Zuiderkruis, 14 v. Halifax te Amsterdam.
Zeeland (SSM), 14 v. Dlyth te Hamburg.
Zonnewijk, 14 320 m. Z. Dakar.
Zijpenberg, 14 220 m. NW. Finisterre.
KLEINE VAART
Actinia, 14 v. Bremen te Londen.
Audacia, 15 Faroer eil. verw.
Annie, 14 v. IJmuiden n. Londen.
Arctic, 14 v. Londen n. Rotterdam.
Algarve, 16 te Garston verw.
Alpha, pass. 14 Vlissingen,
Arak, pas. 15 Vlissingen n. Duinkerken.
Arnoudspolderpass. 15 Vlissingen n. Oporto.
Bernard, pass. 15 Vlissingen n. Antw.
Beekbergen, 14 v. Kopenhagen te Hango.
Berrusse, 16 v. Newcastle te Leixoes verwacht.
Binnenhaven, 14 v. Rouaan te Casablanca.
H5ile' 14 v- Rotterdam te Londen.
Bill, vertr. 17 v. Eebjerg n. Port Talbot.
^Ve+rtV4 Y.' "muiden n- Halmstad.
Bab-T, 14 te Zaandam.
Caland, 14 v. Dordrecht te Antwerpen.
Carpo, lo v. Amsterdam te Rotterdam.
rif/SLCon?paeih 14 v. La Roebelle te Bayonne.
Coolsingel, vertr. 16 v. Mesane n. Huil.
Deni, 14 v. Frederiksund n. Preston.
DUigentia, la y. Port Jerome te Gonfreville.
nnUpraSef-' v V' ^orTiaron n- Londonderry.
Doi.ard, la Kopenhagen verwacht.
Diana, pass. 15 Vlissingen n. Brussel.
Erkaün pass. 14 Vlissingen n. Antwerpen.
Ellewoutsdijk, 14 v. Goole n. Rotterdam.
Erebus, 16 v. Antwerpen te Lissabon verw.
Evertsen, 14 v. Stettin n. Helsinki.
Frans, 14 op de Tyne.
Fedala, 14 v. Stavanger n. Riga.
Gerry, 15 nog te Passages.
Harold, pass. 14 Vlissingen n. Frederikstad
Hondsrug, 14 v. Skagen n. Rotterdam.
Bartel, 16 v. Antw. te Dublin verw.
Holland, pass. 15 Vlissingen n. Hamburg.
Haskeriand, 14 v. Kingslynn n. Rotterdam.
Hennca b, 14 v. Otterbacken n. A'dam.
Import, pass. 15 Vlissingen n. Antwerpen.
Import, lo v. Rotterdam n. Antw.
Ilias, 14 v. Calamata n. Tunis.
Ida Pieter, 15 v. Harstad n. Mesane.
Ingeborg, 14 v. Kalmar n. Rotterdam.
Jan Kreumer, 15 v. Rotterdam te Nystad verw.
Jutland, 16 v. Barry te Rotterdam verw.
Jo, 15 v. St. Mer te Colchester.
Jokurma, 14 v. Speshult te Londen.
Jorma, 14 nog te Great Yarmouth.
Josien, 14 te Kramfors.
Joost, 14 v. Ornskoldsvik n. Pitea.
Kunlabori, pass. 15 Vlissingen n. Frederiksvaerk
Keyser, 14 v. Port Ishead n. Swansea.
Kenitra, 14 v. Port Lyautey n. Nantes,
Kwiek, 15 v. Vlissincen n. Amsterdam.
Larix, 14 v. Rotterdam n. Kralskrona.
Leuvehaven, 15 v. Frederica n. Kopenhagen.
Leendert b, 16 v. Rotterdam te Stockholm verw.
Laera, 14 v. Aalborg tePasajes.
Lydia, 14 v. Gothenburg te" Otterbacken
Lucerne, pass. 15 Vlissingen n. Oslo.
Missouri, pass. 15 Vlissingen n. Sandarne.
MarceUa, 15 v. Grangemouth n. Kingslynn.
Menkar, 14 v. Casablanca n. Safi.
Merak, 14 v. Casablanca te Bordeaux.
Merwehaven, 15 v. Rouaan te Duinkerken.
Midsland, 15 v. Dover n. Rotterdam.
Mirach, 14 v. Safi te Rouaan.
Mirzam, 14 v. Mogador te Safi.
Mypem, 14 v. Malmö n. Stockholm.
Mypuck, 14 v.- Malo n. Rostock.
v' G°thenburg n. Rouaan.
Matthew, 14 v. Jersey n. Thameshaven.
Maasym, 14 v. Bremen n. Port Talbot.
Midas, lo te Kopenhagen n. Aarhus.
Merwehaven, 14 v. Rouaan n. Duinkerken.
Muphrid, 14 25 m. N.NW. Finisterre.
Momca, 15 v. Biningham te Immingham.
Noordstad, pass. 15 Vlissingen n. Antwerpen.
Noord, 15 v. Rotterdam n. Billingham.
Noorderlicht, 15 v. R'dam te Kalmar verw.
Nieuwehaven, 15 v. Gothenburg n. Uddevalia.
Nieuwland, 14 v. Grangemouth n. Rotterdam.
Nottingham, 14 v. Rotterdam op de Tyne.
Nero, 15 te Rotterdam.
Palm a15 v. Vlaardingen. n. Drogheda.
Peter Swenden. 14 in het Kanaal n. Temeuzen
Pavo, 14_ v. Kristinehamn n. Zaandam.
Plato, 15 te Rotterdam n. Bordeaux.
Robert, 14 v. rede te haven Vlissingen.
Sian. 14 v. Rostock te Karlstad.
Soemba, 15 v. Ipswieh te Antwerpen verw.
Spora, 14 te Manchester.
Spurt, 15 v. Bayonne ti. Garston.
Strijpe, 14 v. Duinkerken n. Avonmouth.
Triton, 15 v. Vlissingen n. Leith.
Timor, 15 Brunsbüttel verwacht.
Taormina, verm. 15 v. Poole n. Fremington.
Theano, 15 v. Belfast n. Drogheda.
Theodora, 14 v. Rotterdam te Guernsey.
Trompenburgh, 14 v. Bordeaux n. R'dam.
Toos, 14 v. Hamburg n. Ipswieh.
Uranus, pass. 15 Vlissingen n. Antw.
Vesta, pass. 15 Vlissingen n. Huil.
Vitesse, pass. 15 Vlissingen n. Engeland.
VivOj 14 v. Vlissingen n. Middlesbro.
Veenenburgh, 14 v. Kingslynn n. R'dam.
Vrede, 15 v. Rotterdam te Antwerpen.
Wilpo, 14 Brunsbüttel gepass. n. Zaandam.
Westerdok, 14 te Bremen.
Westpolder, 15 v. Rochester te Rouaan. verw.
Walenburgh, 15 v. Norresundet te Antwerpen.
Westerschelde, 14 v. Lissabon n. Rotterdam.
Westlaan, 14 v. Hamburg ti. Rotterdam.
