Dikke mist speelde
helicoptère parten
„Sociale verzekering
is te ingewikkeld"
PANDA EN DE MEESTER-VERSLAGGEVER
Wereldnieuws
Qa-va-Seul
De radio geeft Vrijdag
Vestiging en vertrek
in cijfers
Belanghebbenden kunnen er niet meer uit
wijs worden, zegt prof. N. van Esveld
Instinct
DONDERDAG 17 DECEMBER 195»
2
Noodlanding tussen de Heemskerkse rabarber
Lauwerszee wordt
ingepolderd
Een dode bij botsing
tussen auto en woonwagen
Ruim 6000 nieuwe
woningen in October
NEDERLANDS DETACHEMENT VERENIGDE NATIES
COUPON
Waar blijven de rode
spruitjes?
Nederland en het
NAV O-geweer
Uitreiking filmprijzen
Een jaar geëist tegen
directeur van reisbureau
Kerkelijk Nieuws
TocU ió het zo
J
Een helicoptère van de Marine Lucht
vaart Dienst, bestuurd door de dertigjarige
luitenant ter zee eerste klas, R. J. Idzerda,
heeft Woensdagmiddag half vier een nood
landing gemaakt op een rabarberveld aan
de Rijksstraatweg te Heemskerk.
Luitenant Idzerda was 's middags om twee
uur, vergezeld van de vijfentwintigjarige
monteur eerste klas, H. v. d. Berg, opge
stegen van het vliegveld Valkenburg. De
bestuurder had de opdracht boven het
IJselmeer uit te zien naar sporen van een
neergestorte straaljager, doch door de
dikke mist raakte de luitenant de koers
kwijt. Aanvankelijk trachtte hij, door het
weer opzoeken van de kustlijn, zich te
oriënteren. De steeds sterker opkomende
mist speelde de bestuurder echter parten
en tenslotte belandde hij met zijn toestel
boven Heemskerk. Hij besloot de helicop
tère aan de grond te zetten en zocht een
geschikte landingsplaats. De verwondering
van enige Heemskerkers was groot, toen
zij zagen dat het toestel langzaam naar be
neden kwam en tussen de rabarber werd
neergezet. De rijkspolitie van de groep
Heemskerk zorgde terstond voor afzetting
van het „landingsterrein" en dat dit geen
overbodige maatregel was, moge blijken
uit het feit, dat de publieke belangstelling
in een minimum van tijd tot een hele volks
menigte was uitgegroeid. Om 18 uur werd
de bewaking overgenomen door leden van
de militaire politie.
Naar luitenant Idzerda ons mededeelde,
had hij de bedoeling, zo gauw als het weer
zulks toelaat, weer op te stijgen naar de
vliegbasis Valkenburg. De marinemannen
trachtten voor de nacht een onderkomen te
krijgen in een hotel te Beverwijk, doch er
ADVERTENTIE
y j... «rooft-
Als U dus voort- -
1 voelt men niet. A pijni druk
durend tobt me pen misselijk-
op Uw maag. °P»8P® iet9 niet *-»-
Z heid ot maaj^gt u Uw maag te
in orde en moe nieuwe maag- I
hulP ïïïSSkPAN geelt onmiddel-
middel BI CARP <3 voortgezet
lijk verlichting en 1 hten
gebrul
voorgoed. gevoelige ma-
heelt speciaal Uti y Uw
Sen dUSeIen-teverancier een
9enu!,0rAeelbeSCh.iiviBg ov«_
In de vergadering van de Provinciale
Staten van Friesland zijn mededelingen
gedaan over de inpoldering van de Lau
werszee. Een technische commissie zal
hierover een rapport samenstellen dat zal
worden aangeboden aan de minister van
Verkeer en Waterstaat en de provinciale
besturen van Friesland en Groningen. In
dit rapport zullen de technische, land
bouwkundige en waterstaatkundige aspec
ten worden belicht. De inpoldering van de
Lauwerszee moet beschouwd worden als
een proef voor inpoldering van een groter
waddengebied.
Er is «reeds overeenstemming bereikt
over het tracé van de afsluitdijk van de
Lauwerszee tussen Friesland en Gro
ningen.
HILVERSUM L 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.45 Gebed. 3*0
Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Voor de huisvrouw.
9.40 Platen. 9.45 Schoolradio. 10.00 Platen.
10.30 Viool en piano. 11.00 Voor de zieken.
11.40 Nederlandse volksliedjes. 12.00 Angelus.
12.03 Platen. 12.30 Land- en tuinbouwmede-
delingen. 12.33 Musette-orkest en solist. 12.55
Zonnewijzer. 13.00 Nieuws. 13.00 Pianoduo.
en zang. 13.45 Voor de vrouw. 14.00 Platen.
14.30 Hier vrij Europa. 15.00 Schoolradio. 153.0
Viool en clavecimbel. 16.00 Voor de zieken.
17.00 Voor de jeugd. 17.15 Kinderkoor. 17.40
Zang en piano. 18.05 De betekenis van de
vakorganisatie voor administratief en ver
kopend personeel, vraaggesprek. 18.15 Amu
sementsmuziek. 18.40 Vragenbeantwoording.
18.52 Actualiteten. 19.00 Nieuws. 19.10 Re
geringsuitzending: Verklaring en toelich
ting, waarin opgenomen het emigratie
praatje. 19.30 Platen. 20.25 De gewone man.
20.30 Politiek forum. 21.00 Amusements
orkest en solist. 21.35 Brabants halfuur. 22.05
Platen. 22.45 De verwachte der volkeren,
causerie. 23.00 Nieuws. 23.1524.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 8.45
Voor de huisvrouw. 9.00 Gymnastiek voor de
vrouw. 9.10 Platen. 9.40 Schoolradio. 10.00
Thuis, causerie. 10.05 Morgenwijding. 10.20
Voor de kleuters. 10.40 Kamerkoor en solis
ten. 10.55 Voordracht. 11.15 Platen. 11.30 Or
gel en zang. 12.00 Musette-orkest. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Sportover-
zicht. 12.48 Platen. 13.00 Nieuws. 13.15 Mede
delingen en platen. 13.25 Militair orkest. 14.00
Kookpraatje. 14.20 Pianorecital. 14.50 Voor
dracht. 15.10 Tenor en piano. 15.30 Amuse
mentsmuziek. 16.00 Platen. 16.30 Muzikale
causerie. 17.10 Voor de jeugd. 17.40 Orgel.
18.00 Nieuws. 18.15 Verzoeknrogramma. 18.45
De haverkist, hoorspel. 19.00 Voor de jeugd.
19.12 Meisjeskoor. 19.30 Hoe ik tot mijn ge
loof kwam, causerie. 19.50 Berichten. 20.00
Nieuws. 20.05 Boekbespreking. 20.10 Vier
handig pianospel. 20.30 Benelux, causerie.
20.40 De zorg voor het bedreigde kind, cau
serie. 21.00 Voor de jeugd. 21.35 Instrumen
taal kwartet en solist. 21.55 Buitenlands
overzicht. 22.10 Lichte muziek. 22.40 Van
daag, causerie. 22.45 Avondwijding. 23.00
Nieuws. 23.15—24.00 Platen.
TELEVISIE (K.R.O.)
20.1521.45 Gastenboek; Causerie over de
tormpet, piston en bugel; Weeroverzicht;
Film; Spaanse dansen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 13.00 Nieuws. 13.15 Orgel. 14.00
Schoolradio. 15.30 Operettemuziek. 16.00 Or
kestconcert. 16.45 Koorzang. 17.00 Nieuws.
17.10 Platen. 18.10 Causerie. 18.25 Platen.
18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40
Platen. 19.50 Orkestconcert. 20.00 Filmmu
ziek. 20.50 Orkest-concert 22.00 Nieuws. 22.15
Causerie. 22.45 Platen. 22.5523.00 Nieuws.
BBC
22.0022.30 Nieuws. Hoe de weekbladen
het zien. Film en toneel. (Op 224 m.).
bleek geen kamer beschikbaar te zijn. Ten
slotte belandden zij in Wijk aan Zee, waar
men al te graag bereid was het vermoeide
tweetal onderdak te verschaffen.
ADVERTENTIE
Op de rijksstraatweg te Hierden is gis
teren een vrachtauto uit Groningen in
botsing gekomen met een woonwagen. De
vrouw van de woonwagenbewoner kwam
hierbij om het leven. Een zesjarig kind
werd ernstig gewond.
Het paard, dat voor de woonwagen was
gespannen schrok van ander verkeer en
week naar rechts uit. De bestuurder wil
de een botsing met een boom voorkomen
en trok het dier naar links, waardoor ech
ter een aanrijding met de vrachtauto ont
stond. De woonwagen werd hierbij gro
tendeels vernield en de inventaris over de
weg geslingerd. De 53-jarige vrouw van
de woonwagenbewoner liep zeer ernstig
letsel op en overleed enkele ogenblikken
na het ongeluk. Een zesjarig kind kreeg
inwendig letsel en is naar een ziekenhuis
in Harderwijk overgebracht.
De vrachtauto reed na de botsing tegen
een boom en werd aan de voorzijde inge
drukt. De chauffeur bleef ongedeerd.
Volgens gegevens van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek zijn in October
6183 woningen gebouwd. In dit aantal zijn
195 duplex woningen begrepen, zodat in
October voor 6278 gezinnen nieuwe woon
ruimte beschikbaar is gekomen.
In de eerste tien maanden van 1953 wer
den 46.170 woningen voltooid, 1380 meer
dan in dezelfde periode van 1952.
De in October 1953 gebouwde woningen
zijn als volgt over de provincies en de dirie
grote steden verdeeld (tussen haakjes de
cijfers van Januari tot en met October
1953):
Groningen 148 (1426); Friesland 118
(1475); Drente 232 (1765); Overijsel 281
(2875); Gelderland 653 (5536); Utrecht
259 (2635); Noordholland (zonder Amster
dam) 703 (4705); Zuidholland (zonder
Den Haag en Rotterdam) 678 (6053); Zee
land 95 (839); Noord-Brabant 1276 (6787);
Limburg 831 (4140); Amsterdam 297
(2255): Den Haag 354 (2538); Rotterdam
186 (2605); Noord-Oostpolder 72 (536).
ADVERTENTIE
Leeftijdsgrenzen van 19 tot 30 jaar.
Ook zij, die nimmer in militaire dienst
zijn geweest, komen voor uitzending in
aanmerking.
Reeds afgewezen candidatcn komen
niet in aanmerking.
In verband met een overcompleet aan
onderofficieren en korporaals, is de
aanneming van deze categorieën voor
lopig stopgezet.
De bezoldiging is gelijk aan die van het
beroepspersoneel der Koninklijke Land
macht, vermeerderd met 35 voor
ongehuwden en met 70 voor ge
huwden.
Voor de aflossing van KOREA-vrijwilligers, die één jaar in
KOREA hebben gediend, beslaat wederom de gelegenheid zich
aan te melden voor dienstneming bij en uitzending naar het
Voor elke maand verblijf in KOREA
wordt bovendien 100.uitgekeerd,
alsmede. zulks voor de duur van de
wapenstilstand 4.voor elke dag
dat men in KOREA normaal dienst
verricht.
Overgang in beroepsdienst blijft, na
terugkeer uit KOREA, voorshands
mogelijk.
Aanmelding dient mondeling of schrif
telijk te geschieden bij het Aanmel
dingsbureau KOREA, Nieuwe Frede-
rikkazerne, v. Alkemadelaan, Geb. E.5,
Kamer 9. 's GRAVENHAGE, telefoon
18.50.70, toestel: 1589.
Verzoeke mij de brochure
van Stavast" te sturen:
„Mannen
Naam:
Adres:
Plaats:
Aanvraag richten tot Aanmeldings
bureau Korea, Nieuwe Frederikka-
zerne. Van Alkemadelaan, 's Graven-
hage. BD 92
Een pas verschenen publicatie van het
Centraal Bureau voor de Statistiek geeft een
uitvoerig overzicht van de immigratie naar
en de emigratie uit ons land voor elk der
jaren 1950 tot en met 1952, gebaseerd op
gegevens van de gemeentelijke bevolkings
registers.
In de na-oorlogse periode 1946 tot en
met 1952 blijken 457.000 personen uit ons
land te zijn vertrokken, waartegenover
evenwel een vestiging van 394.000 perso
nen is geregisteeerd. Het vertrek-overschot
in dit tijdvak was dus 63.000 personen of
gemiddeld 9.000 per jaar tegenover een
gemiddeld geboorteoverschot in ons land
in deze periode van 169.000 per jaar.
Zonder vestiging en vertrek uit en naar
Indonesië, Suriname en de Nederlandse
Antillen bedroegen emigratie en immigra
tie in deze periode respectievelijk 326.000
en 148.000 personen en het emigratie-over
schot 178.000 personen of gemiddeld 25.000
per jaar. In de laatste jaren was laatstge
noemd aantal belangrijk hoger, namelijk
43.000 in 1951 en 54.000 in 1952.
Van de 145.000 in de jaren 1948 tot en
met 1952 naar Canada, Verenigde Skaten,
Zuid-Amerika, Zuid-Afrika, Australië en
Nieuw Zeeland geëmigreerde Nederlanders
zijn er 133.000 door tussenkomst van de
Stichting Landverhuizing Nederland ver
trokken.
Van de vele andere gegevens is nog ver
meldenswaard, dat van de ongeveer 90.000
in 1951 en 1952 naar de genoemde immi
gratiegebieden vertrokken Nederlanders er
1275 in het jaar van emigratie naar Neder
land terugkwamen.
In 1951 reeds werd melding gemaakt van
het feit dat een Dordrechtse kwekerij erin
geslaagd was rodo spruitjes te kweken.
Menigeen zal zich in deze maand, waarin
spruitjes gaarne plegen te worden gecon
sumeerd, hebben afgevraagd waar nu die
rode spruitjes toch wel blijven. Men ziet
ze nog niet op de markt.
Wel zijn thans voor particulieren kleine
pakjes zaad in de handel gebracht. Er zijn
verleden jaar kleine hoeveelheden van de
groente in circulatie gebracht om de reac
tie van het publiek te kunnen nagaan.
Deze bleek gunstig, al blijft het altijd een
kwestie van smaak. Hoewel de stamhou
ders spruitkool en rode kool zijn, doet de
smaak aan geen van deze beide koolsoor
ten denken.
Ook bij de tuinders bestaat belangstel
ling, dooh de hoeveelheid zaad is thans nog
te gering, cm aan de vraag van de tuin
ders te voldoen. De kwekerij heeft nu een
behoorlijke oppervlakte voor de zaadwin
ning gereserveerd, zodat zij hoopt in
Augustus-September 1954 zoveel zaad te
oosten, dat tot verkoop aan tuinders kan
worden overgegaan.
Prof. mr. N. E. H. van Esveld, voorzitter
van de Raad van Arbeid te Rotterdam,
heeft een inleiding gehouden voor het de
partement 's-Gravenhage van de Neder-
landsche Maatschappij voor Nijverheid en
Handel over „actuele problemen rondom
de sociale verzekering". Prof. Van Esveld
zei onder meer, dat tegenwoordig niemand
meer is, die op het terein van de sociale
verzekering geheel deskundig is. De sociale
verzekering is zo'n moeilijke materie ge
wórden, aldus spreker, omdat zij in Neder
land reeds oud is. Tengevolge van de lange
ontstaansperiode van ruim een halve eeuw
liggen nu de kaarten verkeerd op tafel.
Hierdoor zijn allerlei „gevestigde" toestan
den ontstaan weïke zeer moeilijk veran-
ADVERTENTIE
y''~--';v-' «hv-7?:'
SCHOENCRÈME - WRIJFWAS
KOPERPOETS
Zoals bekend is hebben de NAVO-lan-
den overeenstemming bereikt over het ge
bruik van een Amerikaanse geweerkogel
(7.6 mm), die kan worden afgevuurd door
verschillende soorten „nationale" wapens
Men mag aannemen, dat het gebruik
van een stamdaardgeweerkogei voor Ne
derland weinig problemen zal opleveren,
daar de kogels die thans hier gefabriceerd
worden aangepast zijn aan het Ameri
kaanse „garand" geweer, dat bij ons leger
in gebruik is en reeds van genoemd
standaardikaliiber zijn.
De productie van munitie voor het Ne
derlandse leger geschiedt voor het groot
ste deel in cns eigen land.
Ten aanzien van het gebruik van een
standaardgeweer gaat de strijd thans tus
sen de Amerikaanse T-44 en het Belgische
„FN" model. Nederland heeft in deze nog
geen keus gedaan.
Beide geweren zijn belangrijk lichter
dan het ruim 9 pond wegende „garand"
geweer, dat waarschijnlijk in de toekomst
dan ook wel plaats zal maken voor een
lichter type.
derd kunnen worden. Bovendien is er nog
de grote moeilijkheid dat de belangheb
benden geen wijs meer kunnen worden uit
de ingewikkelde sociale verzekeringsma
terie. De werkgevers, de arbeiders, de uit
voeringsspecialisten en de politici hebben
er allen een verschillende mening over.
Prof. Van Esveld zei voorts, dat te grote
sociale zekerheid aanleiding kan geven tot
verslapping, maar meende dat er in ons
land nog niet. te yeel sociale zekerheid is.
Onze sociale zekerheid geeft veeleer nog
minimum-uitkeringen, die hoognodig ver-
noging en verlenging behoeven.
Een ander probleem dat hij aansneed
was de steeds ingewikkelder wordende uit
voering van de sociale verzekering. Hij
achtte het gewenst dat de verzekerden
daadwerkelijk zo veel mogelijk zijn be
trokken bij de uitvoering van de sociale
verzekering. De practijk toont dat de be
langhebbenden te weinig invloed hebben.
Voorts dienen de wetten beter te worden
opgezet en meer te worden gecoördineerd.
De gehoorzaamheid aan de wet zou in ons
land ook heel veel beter kunnen zijn, om
dat er geen leger van controleurs en kan-
tooremploye's nodig is om controle uit te
oefenen.
De kwestie van de inschakeling van de
artsen in de sociale verzekering, een pro
bleem dat prof. Van Esveld eveneens uit
voerig behandelde, is actueel geworden
tengevolge van de verhoging van de loon
grens. De principiële kant van de bezwaren
van de artsen betreft het verbreken van
de band tussen ziekteverzekering en zie
kenfondsverzekering. Spreker zag wel dat
de huidige toestand voor de huisartsen ook
moeilijk houdbaar is. Het gaat hier echter
om een nationaal organisatorisch probleem.
Dit eist inschakeling van de fondsver
zekering in het gehele stelsel van de soci
ale verzekering.
Prof. Van Esveld deelde tenslotte mede
dat aan de financiële bezwaren van de art
sen binnenkort zal worden tegemoetge
komen door aanzienlijke verhoging van het
honorarium per ingeschreven ziekenfonds
lid.
Op de zeer druk bezochte vijfde recla
mefilmdag van het genootschap voor re
clame, die op Duivendreoht werd gehou
den, zijn de filmprijzen uitgereikt. Twee
prijzen gingen naar Joop Geesinfcs Dolly-
wood voor (Omo- en Philips) reclame
filmpjes en een naar Polygoon-prof LI ti
voor een (Douwe Egberts) jubileumfilm.
42. Hijgend rende Panda door de straten,
een angstige blik werpend op elke klok,
die hij voorbij kwam. Het was bij achten.
„Ik haal het nooit op tijd!", dacht hij wan
hopig, „zag ik maar een taxi!" Maar er
was geen taxi te bekennen, dus bleef hij
aangewezen op zijn rappe, doch korte
beentjes. Even overwoog hij, of hij de
politie zou waarschuwen, maar dit plan
verwierp hij even snel, als het in hem was
opgekomen. Zij hadden hem niet willen
geloven, toen hij tegen de inbraak van
Blobneus wilde waarschuwen, dus zouden
zij evenmin willen aannemen, dat om acht
uur precies dezelfde rover Meesterverslag
gever Joris zou aanvallen. Zij zouden hem
vragen, hoe hij dat vooruit kon weten en
als hij dan antwoordde, dat de Meester-
verslaggever dat zelf voorspeld had....
In gedachten hoorde hij al het hoongelach,
dat dan zou opklinken. Feiten wilden ze,
geen voorspellingen! De grote torenklok
liet juist acht slagen weergalmen, toen
Panda eindelijk het gebouw van de Nieuws
Ram binnenstoof. „O, o, als ik nog maar
op tijd ben!", hijgde hij. Maar hij kwam
te laat.... Daar zat Meesterverslaggever
Joris, zwaar gebonden op een stoel. Aan
zijn neus hing een bordje, waarop met
grote letters was geschreven: LAATSTE
WAARSCHUWING!
Een jaar gevangenisstraf met aftrek van
ruim drie maanden voorarrest heeft de
officier van justitie bij de Amsterdamse
rechtbank geëist tegen de 50-jarige M. J.
F. D., voormalig directeur-eigenaar van
een begin 1953 opgericht reisbureau te
Amsterdam. De directeur was ten laste ge
legd dat hij vacantiegangers voor totaal
f 3500 had benadeeld.
Ter zitting werden drie gedupeerde ge
tuigen gehoord. Uit hun verklaringen en
uit diie van de verdachte bleek, dat het
reisbureau vele keren geprobeerd heeft
toahten naar het buitenland te organise
ren. Telkens bleken de moeilijkheden ech
ter zo groot te zijn, dat de reizen moesten
worden afgelast. Aanvankelijk kregen de
genen, die zich voor deze reizen hadden
laten inschrijven, hun vooruit gestorte
geld terug. Ten slotte groeiden de moei
lijkheden de directeur boven het hoofd en
was hij niet meer bij machte de inschrij
vers het gestarte geld terug te betalen.
Een der getuigen vertelde, dat de ver
dachte haar had verzocht f 100 vooruit te
betalen voor het verkrijgen van deviezen,
hoewel hij op dat ogenblik reeds moest
hebben geiweten, dat de reis niet door kon
gaan.
Als raadsman betoogde mr. R. W. Asser,
dat het element van opzet in deze zaak
uiterst gering is. Hij achtte drieëneenhalve
maand voorarrest een voldoende bestraf
fing en vroeg de rechtbank de verdachte
een dusdanige straf op te leggen, dat hij
thans in vrijheid zal komen.
De rechtbank zal uitspraak doen op 30
December.
Ned. Herv. kerk
Beroepen te Oosterhesselen voor bijz.
werkzaamheden en te Groningen (als
scheepvaartpred.) H. Bardeloos te Lutten;
te Wijckel (toez.) W. Zijlstra te Kollum.
Geref. gemeenten
Bedankt voor Utrecht H. Ligtenberg te
Rotterdam-W.
Examens
Aan de V.U. is geslaagd voor het prop.
examen theol. de heer H. Gilhuis te Am-
sterdam (cum laude).
Bij de overdracht van het rectoraat der
Theologische Hogeschool der Gereformeer
de Kerken te Kampen aan prof. dr. H. N.
Ridderbos heeft de aftredende rector, prof.
dr. A. D. R. Polman, gezegd dat een van
de verheugende dingen in deze tijd de
sterke herleving van het gesprek tussen
Rome en de reformatie is. Hij wees op het
herderlijk schrijven van de synode van de
Nederlands Hervormde Kerk en het ant
woord van Rome daarop, alsmede op het
boek van prof. dr. G. C. Berkouwer, „Con
flict met Rome" en de diepgaande studies
die in reactie hierop van Roomse zijde wer
den verricht en gepubliceerd in „Genade
en Kerk". Het gesprek is in volle gang, ai-
dus prof. Tolman. Van weerskanten tracht
men de zin en de grondoorzaak van de
scheiding vast te stellen. Als voorbeelden
hiervan noemde hij een publicatie van dr.
J. C. de Groot, de dissertatie van dr. Witte
over „Individu en gemeenschap in de ge-
loofsnorm van Calvijn" en publicaties van
dr. Hulsebos en andere R.K. theologen.
De regenkleding voor de Amerikaanse
jeugd is geïnspireerd op de ruimtevaart.
De pakken werden vervaardigd naar het
model van de overall, uit zilverwit plastic.
De dubbele rug is voorzien van fantastische
ruimtevaart-voorstellingen, die ook op de
borstzakjes en de muts zijn aangebracht.
Ongeluk. Een viermotorige Amerikaanse
bommenwerper van het type B-29 is
Woensdag kort na het opstijgen van de
luchtbasis Anderson op het eiland
Goeam in brand gevlogen en op een
groep huizen nabij het vliegveld neer-
gestort. Twee gezinnen, in totaal lg
personen onder wie vijf kinderen, von
den de dood. Zeventien personen liepen
verwondingen op.
Interview. De Brazilianen, die dezer dagen
naar een variété-programma van radio-
Sao Paulo luisterden, hebben een on
verwachte attractie gekregen. Twee in-
brekers, die in een naast het radioge
bouw gevestigd kantoor een brandkast
geweld hadden aangedaan, waren via
het dak het omroepgebouw binnenge
drongen. Zich daar voorlopig veilig wa.
nend, deden zij op goed geluk af een
deur openen bevonden zich plotse,
ling in de studio. De leider van de uit
zending reageerde zeer vlot door de twee
„verdwaalden" pardoes een interview
af te nemen. De inbrekers, door deze
gang van zaken danig overdonderd,
gaven het verhaal van hun pijnlijke
vergissing prijs. Toen verscheen de po
litie en het vraaggesprek werd in een
ambtelijker omgeving voortgezet.
Motie. „U kunt messen, kogels en tover
kunsten niet met moties van afkeuring
bestrijden", aldus verklaarde de Britse
minister van koloniën, Oliver Lyttelton,
Woensdagavond in het Britse Lagerhuis
door een door de socialistische oppo
sitie ingediende motie, waarin uiting
wordt gegeven aan „ernstige bezorgd
heid over de wijze, waarop de regering
Afrikaanse koloniale aangelegenheden
behandelt". James Griffiths, voormalig
socialistisch minister van Koloniën, die
de motie had ingediend, drong er bij
de regering op aan „de noodlottige loop,
die de gebeurtenissen in Afrika dreigen
te nemen, te keren".
Straf. Naar uit berichten in Poolse dag
bladen blijkt, heeft een Poolse mili
taire rechtbank te Krakau een man ter
dood veroordeeld en vier anderen tot
gevangenisstraffen, variërend van iO
tot 15 jaar, wegens hun lidmaatschap
van „een bende terroristen". De bende
zou verschillende moorden begaan heb
ben onder andere op leden van de
staatsveiligheidsdienst en op de com
mandant van de militie te Konioes.
Sluiting. Een bericht dat de maatschappij
Cockerill besloten heeft zeven steen
koolmijnen in de Borinage te sluiten,
heeft in deze Belgische mijnstreek grote
onrust verwekt. Niet minder toch dan
6500 arbeiders zouden door deze maat
regel zonder werk komen. De socialis'
tische volksvertegenwoordiger Delattre
heeft in de Kamer verklaard, dat de
arbeiders niet zullen toestaan, dat de
mijnen worden gesloten. De minister
van Economische Zaken, Duvieusart,
antwoordde dat de regering bezig is
een oplossing te zoeken voor de mijnen
in de Borinage, die niet langer als ren
derend beschouwd worden.
Plan. Het Franse Senaatslid Jean Maro-
ger, onafhankelijk-conservatief, heeft
een resolutie ingediend, waarin hij
richtlijnen geeft voor een wijziging van
het EVG-verdrag opdat Engeland,
Noorwegen en Denemarken ook kunnen
meedoen. De Franse regering wordt
uitgenodigd daarover onderhandelingen
te beginnen. Het plan is opgesteld in
samenwerking met een groot aantal
parlementsleden van de meeste par
tijen. Het wil in hoofdzaak de verwij'
dering van het boven-nationaal ge
zagsorgaan en in plaats daarvan de
raad van ministers de opperste leiding
geven zoals bij de Atlantische Raad.
Duitsland zou op voet van gelijkheid
deel moeten uitmaken van de EVG.,
maar zou geen lid worden van de
NAVO.
Mist. Gisteren zijn zes straaljagers boven
Groot-Brittannië verongelukt, hetgeen
de dood veroorzaakte van twee vlie
gers. Een derde werd zwaar gewond.
Een der verongelukte toestellen was
een „Sabre" van de Canadese lucht
macht. De bestuurder kwam om het
leven. Vier straaljagers kwamen met
elkander in botsing, toen zij in dichte
mist in formatie vlogen. Twee der toe
stellen werden bij noodlandingen ge
heel vernield. Een der vliegers werd
ernstig gewond. Plet zesde verongelukte
toestel was een „Vampire"-straaljager
van de Havilland-vliegtuigenfabriek te
Chester. Dit vliegtuig viel gedurende
dichte mist boven Noord-Wales te plet
ter, waarbij de burger-vlieger om het
leven kwam.
VOLGENS vroegere opvattingen zou het
instinct het kenmerkende verschil tus
sen mens en dier vormen. Door dit speci
fieke dierlijke vermogen zou het dier tot
zijn nooit falende handelingen worden aan
gedreven, terwijl de mens daarentegen als
redelijk wezen tot zijn daden zou worden
gebracht door verstandelijk overleg. Hier
in moge een kern van waarheid zitten, het
is toch niet juist de dierlijke drijfveren
alleen maar aan instincten toe te schrijven,
want het dier geeft in vele gevallen blijk
over een eigen keus te beschik
ken. Iedereen die met dieren
omgaat weet dit.
En deze vrije keus in bepaal
de situaties is niet alleen be
perkt tot de hogere dieren,
maar is zelfs bij de laagst ge-
organiseerden aanwezig. De
ééncellige amoebe eet of eet
niet al naar het haar schikt. Zij slikt
ook niet domweg naar binnen alles wat
haar weg kruist, doch zij doet een keuze
uit algen, infusoriën en andere waterdier
tjes, maar kwartskorrels neemt zij niet
op. Zij is dus geen automaat.
Nog duidelijker treedt de vrije keus, of
vrije wil als we het aldus mogen noe
men op de voorgrond bij dieren op een
iets hoger ontwikkelingsniveau, zoals bij
voorbeeld de zeeanemonen. Wordt dit dier
een stukje vlees aangeboden, dan wordt
de buit onmiddellijk gegrepen en naar de
mondopening gebracht. Proberen we het
nu met een propje papier, dan wordt dit
niet aanvaard, omdat zo spreken we
mét de instinct-theoretici een dergelijk
papiertje niet aan de voedingsinstincten
van het dier appeleert. Hetzelfde propje,
maar nu gedrenkt in vleessappen wordt
weer aangenomen, want de zeeanemoon
laat zich door ons voor de gek houden. We
zouden óók kunnen zeggen dat de vlees
sappen wèl aan de voedingsinstincten appe-
tot op dit punt geen enkele
met de leer der instincten is
leren, zodat
disharmonie
opgetreden.
Maar dan komen de moeilijkheden, want
de fopperij met de zeeanemoon duurt niet
erg lang. Het volgende propje papier van
dezelfde consistentie wordt slechts aarze
lend aanvaard en na korte tijd blijkt dat
het dier zich niet langer voor de gek laat
houden. Kort en goed, de zeeanemoon
weigert onze papieren gave, ook al druipt
die van de vleessappen, te aanvaarden.
Hier schiet de leer der instinc
ten te kort, want volgens die
theorie zou de anemoon elk
stukje papier dat aan haar
voedingsinstincten appeleert,
gretig moeten aannemen.
Dat blijkt niet het geval.
En nog sterker: 6 dagen
lang onthoudt de zeeanemoon
dit kwalijke grapje met het gedrenkte pa
pier, want langer dan die tijd blijkt haar
herinneringsvermogen, althans op dit ge
bied, niet te reiken. Probeert men na die
lijd haar opnieuw voor de mal te houden,
dan kan weer een goedkoop succesje wor
den geboekt, maar binnen die termijn blijft
zij door haar vrije keus ons de baas.
Dit voorbeeld, dat geen andere pretentie
heeft dan aan te tonen dat zelfs de laag
georganiseerde dieren op bepaalde gebie
den over een zekere mate van vrije keus
beschikken, zou met nog vele andere kun
nen worden aangevuld. Belangwekkender
is het wellicht te laten zien dat in de keten
der instincthandelingen geen ruimte voor
vrije keus open blijft, zelfs niet wanneer
het dier door het volgen van zijn instinct
de ondergang temoet gaat.
Daa.rover morgen.
H. PéTILLON.
(Nadruk verboden)
